Nhập từ khóa tìm kiếm tài

liệu, k

Soạn bài Nguyễn Du – Cuộc đời và sự

nghiệp - Cánh diều
Siêu sale 25-9 Shopee

 Trang trước Trang sau 

Với soạn bài Nguyễn Du – Cuộc đời và sự

nghiệp trang 37 → trang 44 Ngữ văn lớp 11
Cánh diều sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi từ
đó dễ dàng soạn văn 11.
Soạn bài Nguyễn Du – Cuộc đời và sự nghiệp (ngắn
nhất)

Soạn bài Nguyễn Du – Cuộc đời và sự

nghiệp - Cánh diều

QUẢNG CÁO

1. Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 37 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập
1):
- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng
vào đọc hiểu văn bản này.
- Tìm hiểu thêm những thông tin về hoàn
cảnh lịch sử, văn hóa Việt Nam cuối thế kỉ
XVIII – đầu thế kỉ XIX, quê hương, gia đình,
cuộc đời Nguyễn Du,…; lựa chọn, ghi chép lại
một số thông tin quan trọng có liên quan tới
sự nghiệp văn học của tác giả.
- Tìm đọc tác phẩm Đoạn trường tán thanh
(Tiếng kêu mới về nỗi đau đứt ruột), thường
quên gọi là Truyện Kiều của đại thi hào
Nguyễn Du.
Trả lời:
- Thông tin về Đại thi hào Nguyễn Du:
+ Nguyễn Du (1765 -1820), tên chữ là Tố Như,
hiệu là Thanh Hiên, sinh tại kinh thành Thăng
Long (Hà Nội). Cha là Hoàng giáp Nguyễn
Nghiễm quê ở xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân,
Hà Tĩnh, làm quan đến chức Tham tụng (Tể
tướng) dưới triều Lê; mẹ là bà Trần Thị Tần
quê ở Kinh Bắc –Bắc Ninh. Nguyễn Du ra đời
trong một gia đình đại quý tộc, có thế lực vào
bậc nhất đương thời.

QUẢNG CÁO

   -

+ Thời đại: Cuộc đời Nguyễn Du gắn bó sâu

sắc với những biến cố lịch sử của giai đoạn
cuối thế kỉ XVIII – XIX. Đây là giai đoạn lịch sử
đầy biến động với hai đặc điểm nổi bật là chế
độ phong kiến Việt Nam khủng hoảng trầm
trọng và phong trào nông dân khởi nghĩa nổi
lên khắp nơi, đỉnh cao là phong trào Tây Sơn.
Yếu tố thời đại đã ảnh hưởng sâu sắc tới ngòi
bút của Nguyễn Du khi viết về hiện thực đời
sống.
+ Cuộc đời: cuộc đời từng trải, phiêu bạt
nhiều năm trên đất Bắc, đi nhiều, tiếp xúc
nhiều đã tạo cho Nguyễn Du vốn sống phong
phú và niềm thông cảm sâu sắc với những
đau khổ của nhân dân. Nguyễn Du là một
thiên tài văn học, một nhà nhân đạo chủ
nghĩa lớn.
+ Sự nghiệp văn học: sáng tác của Nguyễn Du
gồm những tác phẩm có giá trị cả chữ Hán và
chữ Nôm:
• Sáng tác bằng chữ Hán: gồm ba tập thơ là
Thanh Hiên thi tập, Nam Trung tạp ngâm, Bắc
Hành tạp lục.
• Sáng tác bằng chữ Nôm: Đoạn trường tân
thanh (thường gọi là Truyện Kiều), Văn chiêu
hồn.

QUẢNG CÁO

- Đặc điểm sáng tác: các tác phẩm đều thể

hiện tư tưởng nhân đạo: đề cao giá trị nhân
văn con người. Các tác phẩm đó đều thể hiện
sự cảm thông sấu sắc của Nguyễn Du đối với
cuộc sống của con người, nhất là những
người nhỏ bé, bất hạnh, ... đó là kết quả của
quá trình quan sát, suy ngẫm về cuộc đời, về
con người của tác giả. Đồng thời lên án, tố
cáo những thế lực đen tối chà đạp con người.
2. Đọc hiểu
* Nội dung chính: Văn bản đề cập những
thông tin về cuộc đời và sự nghiệp văn học
của Đại thi hào Nguyễn Du.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 38 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Những điểm đáng lưu ý về gia đình, dòng họ
Nguyễn Du là gì?
Trả lời:

QUẢNG CÁO

ad

- Gia đình, dòng họ Nguyễn Du là đại quý tộc,

có thế lực vào bậc nhất đương thời, vừa có
truyền thống khoa bảng, đỗ đạt làm quan,
vừa có truyền thống văn hóa, văn học. Đây là
một trong những môi trường thuận lợi để
phát triển nhân cách và tài năng của Nguyễn
Du.
Câu 2 (trang 38 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Những biến cố lịch sử nào đã tác động tới
cuộc đời, con người Nguyễn Du?
Trả lời:
- Những biến cố lịch sử đã tác động tới cuộc
đời, con người Nguyễn Du:
+ Biến cố “một phen thay đổi sơn hà” trong
giai đoạn cuối của nhà Lê, giai đoạn sụp đổ
của triều đình vua Lê – chúa Trịnh. Đây là thời
kì nổ ra phong trào nông dân khởi nghĩa, tiêu
biểu là cuộc khởi nghĩa Tây Sơn.

Quảng cáo

+ Sau khi Nguyễn Huệ lật độ vua Lê – chúa

Trịnh, chúa Nguyễn và quân Xiêm xâm lược ở
phương Nam, quân Thanh ở phương Bắc, đã
thu giang ơn về một mối và bảo vệ vững chắc
nền độc lập dân tộc.
+ Tuy nhiên, triều đại Tây Sơn quá ngắn ngủi,
triều Nguyễn được vua Gia on thiết lập và tiếp
đến là cuộc hưng thịnh trở lại của vương triều
Nguyễn.
Câu 3 (trang 39 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Những điểm đáng lưu ý nào về cuộc đời
Nguyễn Du có ảnh hưởng tới sáng tác văn
chương của ông?
Trả lời:
- Những điểm đáng lưu ý về cuộc đời Nguyễn
Du có ảnh hưởng tới sáng tác văn chương của
ông:
+ Ông có cuộc sống gắn bó với những biến cố
lớn lao của thời đại nên đem một cuộc đời
từng trải và vốn sống phong phú.
+ Ông có một cuộc đời đầy thăng trầm: khi
trong cảnh “màn lan trướng huệ”, kẻ phiêu
bạt trong cảnh “mười năm gió bụi”, khi là
người ẩn cư tại quê nhà, làm quan cho triều
đình nhà Nguyễn, làm chánh sứ sang Trung
Quốc. Bởi vậy, ông đi nhiều, tiếp xúc nhiều.
+ Ông tiếp xúc và thấu hiểu được nhiều tầng
lớp tri thức, quan lại trong triều đình, thâu
lượm được tinh hoa của những vùng văn hóa
của đất nước và tinh hoa văn hóa nước người
như Trung Quốc.
+ Vốn tri thức về văn hóa, văn hóa dân tộc
cũng như Trung Quốc được ông tích lũy đã
bồi đắp cho Nguyễn Du một trí tuệ thông
tháo, tâm hồn nghệ sĩ phong phú.
Câu 4 (trang 39 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Chú ý những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn
Du.
Trả lời:
- Những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Du
bao gồm cả chữ Hán và chữ Nôm:
+ Tác phẩm chữ Hán (3 tập thơ với 250 bài):
Thanh Hiên thi tập, Nam Trung tạp ngâm, Bắc
hành tạp lục.
+ Tác phẩm chữ Nôm: Truyện Kiều, Văn tế
thập loại chúng sinh.
Câu 5 (trang 40 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Chú ý hiện thực xã hội được phản ánh trong
sáng tác của Nguyễn Du.
Trả lời:
- Hiện thực xã hội được phản ánh trong sáng
tác của Nguyễn Du: tái hiện lên hoàn cảnh
sống của những số phận cơ cực, hẩm hiu
(ông già mù hát rong, người mẹ dắt con đi ăn
xin,…), những con người sắc tài mà bi kịch
(người phụ nữ gảy đàn đất Long Thành, nàng
Tiểu Thanh;…). => những bất công của xã hội,
những cảnh đời trái ngược.
Câu 6 (trang 41 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du thể hiện
như thế nào qua thơ chữ Hán?
Trả lời:
- Tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du thể hiện
qua thơ chữ Hán:
+ Trái tim nhân đạo của đại thi hào thể hiện ở
lòng thương người và niềm tự thương. Ông
hướng về những số phận đau khổ, bất hành
với niềm cảm thương sâu sắc. Đó là những
người phụ nữ sắc tài mà mệnh bạc, người
nghèo khổ mà tác giả bắt gặp trên đường đi
sứ,…

Quảng cáo

+ Khi viết về những con người có tài năng, có

khí tiết thanh cao, ông vừa thể hiện niềm cảm
thương, vừa trân trọng, ngưỡng mộ.
+ Từ lòng thương người, ông trở về với niềm
tự thương. Đây là một nét mới trong tinh thần
nhân đạo của Nguyễn Du.
Câu 7 (trang 41 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Chú ý những nội dung làm nên giá trị nhân
đạo của kiệt tác Truyện Kiều.
Trả lời:
- Những nội dung làm nên giá trị nhân đạo
của kiệt tác Truyện Kiều:
+ Truyện là bức tranh hiện thực về một xã hội
bất công, tàn bạo với tầng lớp quan lại gian
ác, những kẻ lưu manh, vô lại bất nhân, sự
khuynh đảo của thế lực đồng tiền,..Trong xã
hội ấy, những người lương thiện, những thân
phận nhỏ bé bị chà đạp, dập vùi.
+ Ông thể hiện tiếng nói đồng cảm với bi kịch,
đồng tình với những khát vọng chân chính
của cong người, được thể hiện qua nhân vật
Thúy Kiều. Ở đời Kiều có hai bi kịch lớn hết
sức đau đớn: bi kịch tình yêu và bi kịch nhân
phẩm.
Câu 8 (trang 43 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Điểm nổi bật ở thơ chữ Hán Nguyễn Du là gì?
Trả lời:
- Điểm nổi bật ở thơ chữ Hán Nguyễn Du:
+ Được viết theo thể Đường luật với đủ các
tiểu loại:
• Xét về số câu: tứ tuyệt (tuyệt cú), bát cú,
trường thiên.
• Xét về số chữ: ngũ ngôn, lục ngôn, thất
ngôn.
+ Bút pháp nghệ thuật phong phú, đa dạng:
trữ tình, tự sự, hiện thực, trào phúng.
+ Tính chất hàm súc, cô đọng, “ý tại ngôn
ngoại”, nghệ thuật đối,…
+ Chất trữ tình quyền hòa chất triết lí đem
đến sự thâm trầm, sâu sắc của thơ chữ Hán
Nguyễn Du.
Câu 9 (trang 43 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Chú ý những thành công nghệ thuật lớn của
kiệt tác Truyện Kiều.
Trả lời:
- Những thành công nghệ thuật lớn của kiệt
tác Truyện Kiều:
+ Miêu tả nội tâm nhân vật là một thành công
nghệ thuật lớn, mang ý nghĩa cách tân của
kiệt tác Truyện Kiều.
+ Thiên nhiên trong truyện vừa là đối tượng
thẩm mĩ, vừa là phương thức thể hiện tâm
trạng của nhân vật với nghệ thuật “tả cảnh
ngụ tình”.
+ Viết theo thể lúc bát vừa dân dã, bình dị
như ca dao, dân ca, vừa trau chuốt nghệ
thuật, đạt tới giá trị cổ điển – giá trị khuôn
thước, mẫu mực.

Quảng cáo

+ Có sự kết hợp giữa ngôn ngữ đời sống,

ngôn ngữ văn học dân gian với ngôn ngữ bác
học kết tinh từ sách vở.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 43 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Văn bản Nguyễn Du – Cuộc đời và sự nghiệp
gồm mấy phần? Hãy xác định nội dung chính
của từng phần.
Trả lời:
- Văn bản Nguyễn Du – Cuộc đời và sự nghiệp
gồm 2 phần lớn:
+ Phần I – Cuộc đời từng trải với vốn sống
phong phú: thông tin về cuộc đời, con người
Nguyễn Du và những biến cố tác động ảnh
hưởng tới sáng tác văn chương của ông.
+ Phần II – Đại thi hào dân tộc: những thành
công trong sáng tác của Nguyễn Du.
Câu 2 (trang 43 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Dựa vào văn bản trên, em hãy nêu lên những
điểm nổi bật về thời đại, gia đình, cuộc đời
Nguyễn Du có ảnh hưởng tới sáng tác của
ông.
Trả lời:
- Những điểm nổi bật về thời đại, gia đình,
cuộc đời Nguyễn Du có ảnh hưởng tới sáng
tác của ông:
+ Gia đình đại quý tộc, nhiều đời làm quan và
có truyền thống về văn hóa, văn học: cha là
Nguyễn Nhiễm, đỗ tiến sĩ, từng giữ chức Tể
tướng; anh cùng cha khác mẹ là Nguyễn Khản
từng làm quan to dưới triều Lê - Trịnh.
+ Thời đại: cuộc đời Nguyễn Du gắn bó sâu
sắc với những biến cố lịch sử của giai đoạn
cuối thế kỉ XVIII – XIX. Đây là giai đoạn lịch sử
đầy biến động với hai đặc điểm nổi bật là chế
độ phong kiến Việt Nam khủng hoảng trầm
trọng và phong trào nông dân khởi nghĩa nổi
lên khắp nơi, đỉnh cao là phong trào Tây Sơn.
+ Cuộc đời đầy thăng trầm: khi trong cảnh
“màn lan trướng huệ”, kẻ phiêu bạt trong
cảnh “mười năm gió bụi”, khi là người ẩn cư
tại quê nhà, làm quan cho triều đình nhà
Nguyễn, làm chánh sứ sang Trung Quốc. Bởi
vậy, ông đi nhiều, tiếp xúc nhiều.
Câu 3 (trang 43 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Vì sao bài viết khẳng định thơ chữ Hán
Nguyễn Du “là bức chân dung tự họa về một
con người có tấm lòng nhân đạo bao la, sâu
sắc”?
Trả lời:
- Bài viết khẳng định thơ chữ Hán Nguyễn Du
“là bức chân dung tự họa về một con người
có tấm lòng nhân đạo bao la, sâu sắc” vì: Ông
cảm nhận bản thân mình cũng là một người
cùng cảnh ngộ với những số phận tài năng
mà bi kịch. Bởi vậy, ông đặt vị trí của mình
vào họ để thấu hiểu, cảm thông, thể hiện
lòng thương người, thương cho những số
phận đau khổ, bất hạnh với niềm cảm thương
sâu sắc và cũng tự thương cho chính bản
thân mình khi dựng nghiệp, khi cô đơn,
không tri âm tri kỉ giữa cuộc đời.
Câu 4 (trang 43 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Giá trị nhân đạo của Truyện Kiều thể hiện ở
những mặt nào? Điểm tương đồng và khác
biệt về nội dung nhân đạo giữa Truyện Kiều
và thơ chữ Hán Nguyễn Du là gì?
Trả lời:
- Giá trị nhân đạo của Truyện Kiều thể hiện ở
những mặt: Truyện là bức tranh hiện thực về
một xã hội bất công, tàn bạo với tầng lớp
quan lại gian ác, những kẻ lưu manh, vô lại
bất nhân, sự khuynh đảo của thế lực đồng
tiền,..Trong xã hội ấy, những người lương
thiện, những thân phận nhỏ bé bị chà đạp,
dập vùi. Đồng thời, ông thể hiện tiếng nói
đồng cảm với bi kịch, đồng tình với những
khát vọng chân chính của con người, được
thể hiện qua nhân vật Thúy Kiều. Ở đời Kiều
có hai bi kịch lớn hết sức đau đớn: bi kịch tình
yêu và bi kịch nhân phẩm.
- Điểm tương đồng và khác biệt về nội dung
nhân đạo giữa Truyện Kiều và thơ chữ Hán
Nguyễn Du:
+ Điểm tương đồng: đều mang giá trị nhân
đạo bao la, sâu sắc, cảm thông, thấu hiểu cho
những số phận bất hạnh, đầy bi kịch, đau
khổ.
+ Điểm khác biệt: Ở Truyện Kiều, thể hiện giá
trị nhân đạo ấy thông qua lòng đồng cảm của
tác giả tới người phụ nữ xưa thông qua nhân
vật Thúy Kiều. Qua đó, tác giả đã phơi bày bộ
mặt xã hội phong kiến bất công, tàn bạo,
đồng thời phản ánh nỗi khổ đau, bất hạnh
của con người, đặc biệt là người phụ nữ trong
xã hội Việt Nam. Truyện Kiều còn là tiếng nói
đề cao tình yêu tự do, khát vọng công lí và
ngợi ca vẻ đẹp của con người.
Câu 5 (trang 43 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):
Truyện Kiều có những thành công gì về nghệ
thuật?
Trả lời:
- Những thành công về mặt nghệ thuật của
kiệt tác Truyện Kiều được trình bày trong bài
Nguyễn Du – Cuộc đời và sự nghiệp:
+ Sử dụng ngôn ngữ kể chuyện (ngôn ngữ
gián tiếp, ngôn ngữ trực tiếp).
+ Nghệ thuật xây dựng tính cách nhân vật:
được khắc họa bằng cả bút pháp ước lệ và
bút pháp tả thực, bằng cả con người với biểu
hiện bên ngoài và con người với đời sống nội
tâm. Miêu tả nội tâm nhân vật là một thành
công nghệ thuật lớn, mang ý nghĩa cách tân
của kiệt tác Truyện Kiều.
+ Thiên nhiên trong truyện vừa là đối tượng
thẩm mĩ, vừa là phương thức thể hiện tâm
trạng của nhân vật với nghệ thuật “tả cảnh
ngụ tình”.
+ Truyện Kiều được viết theo thể lúc bát vừa
dân dã, bình dị như ca dao, dân ca, vừa trau
chuốt nghệ thuật, đạt tới giá trị cổ điển – giá
trị khuôn thước, mẫu mực.
+ Ngoài ra, truyện có sự kết hợp giữa ngôn
ngữ đời sống, ngôn ngữ văn học dân gian với
ngôn ngữ bác học kết tinh từ sách vở. Bởi vậy,
kiệt tác Truyện Kiều có ngôn ngữ vẫn được sử
dụng trong đời sống hiện đại, ở mọi hoàn
cảnh giao tiếp và tầng lớp khác nhau.

Quảng cáo

Câu 6 (trang 44 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):

Nhà thơ Tố Hữu nhận định Nguyễn Du là
"người xưa của ta nay". Em có suy nghĩ gì
về nhận định đó.
Trả lời:
Trong một tác phẩm nhà thơ Tố Hữu
viết tặng đại thi hào Nguyễn Du nhân ngày kỉ
niệm 200 năm sinh của cụ, ông đã từng nhận
định cụ là “người xưa của ta nay”. Sở dĩ ông
nói vậy bởi Nguyễn Du là con người của thời
đại trước, đã cách nhà thơ Tố Hữu hàng hai
trăm năm nên mới gọi cụ là “người xưa”.
Đồng thời, xuất phát từ nhận thức và tình
cảm sâu sắc với cụ, liên hệ giữa quá khứ với
thực tại, Tố Hữu muốn khẳng định với thế hệ
tương lai rằng những tư tưởng của Nguyễn
Du, tài năng của cụ đã vượt thời gian, cụ đã
trở thành danh nhân văn hóa của dân tộc Việt
Nam, và không chỉ là niềm tự hào của nền
văn học Việt Nam mà còn vươn ra tầm thế
giới, với những tác phẩm để đời thành công.

Nguyễn Du, cuộc đời và sự ng…

Bài giảng: Nguyễn Du – Cuộc đời và sự

nghiệp - Cô Hoàng Hồng (Giáo viên
VietJack)
Xem thêm các bài Soạn văn lớp 11 Cánh diều
hay nhất, ngắn gọn khác:
Trao duyên

Đọc Tiểu Thanh kí

Anh hùng tiếng đã gọi rằng

Thực hành tiếng Việt trang 52

Viết bài nghị luận về một tác phẩm nghệ

thuật

QUẢNG CÁO

Mỡ Máu Tâm Bình

Phát hiện tinh chất mới giảm mỡ máu, bảo vệ gan