СУГС Георги Димитров – Скопје

Матурска проектна задача по предметот бизнис на тема:

БИЗНИС ПЛАНОТ КАКО ОСНОВНО ПОМАГАЛО НА

ТЕКОТ И РАЗВОЈОТ НА БИЗНИСОТ

Ментор: Изработил:

Љупчо Костадиновски Јулијана Поп-Ангелова

Скопје, февруари 2021

 Содржина

Вовед 3

1. Пoим за бизнис-план 4

1.1 Видови бизнис планови 4

2. Елементи на бизнис план 5

3. Потребата од бизнис план во развој на бизнисот 7

4. Значењето на бизнис планот 10

Заклучок 13

Користена литература 14

2
 Вовед

Бизнис планот е пишан документ врз кој се гради бизнисот. Тој вклучува
објаснување на идејата за бизнисот, маркетинг план, детали за производството,
персоналот, кадровата политика, контролни механизми, а финансискиот дел презентира
финансиски извештаи, планирани приходи и трошоци, детали за позајмици и инвестиции.

Со други зборови, бизнис-планот е еден вид документ кој зборува за перспективите

на компанијата, нејзиниот развоен потенцијал и истовремено го прецизира правецот на
деловниот потфат. Се работи за сет од управувачки одлуки чија реализација ќе се одвива
во предвидениот временски период. Бизнис-планот е потребен со цел да се согледаат сите
фази на работење, како и недостатоците на самиот бизнис, т.е. да се оцени исплатливоста
на бизнисот. Истиот овозможува да се согледаат сите пружени можности, да се откријат
потенцијалните ризици со цел нивно минимизирање или остранување пред тие да се
појават. Добро изработен бизнис-план овозможува да се обезбедат неопходните
финансиски средства од инвеститорот.

Добро изработен бизнис-план, во суштина, е секогаш во функција на поголема

ефикасност во работењето, како и остварување на максимална финансиска добивка.

Во овој труд подетално ќе го објасниме поимот бизнис-план, неговите елементи,

како и значењето во процесот на развој на бизнисот.

3
 1. Поим за бизнис-план

Бизнис-планот е визија на претпријатијата, патот од желба до реализација. Во него

се инкорпорирани целите, анализираните основни слабости и најзначајните предности на
планираните активности и во склад со истите, утврдените основни стратегии за негово
спроведување. Неопходен е за сите организации, мали и големи, профитни и непрофитни,
а сѐ повеќе го користат и менаџерите во јавниот сектор. Без оглед на целите кои ги има
едно претпријатие пред себе, добро изработен бизнис-план, во суштина. е секогаш во
функција на поголема ефикасност во работењето, како и остварување на максимална
финансиска добивка.1

Бизнис план е пишан документ кој детално опишува како бизнис - обично
стартување - ги дефинира своите цели и како треба да се постигне постигнување на своите
цели. Бизнис план поставува напишан патоказ за фирмата од маркетинг, финансиски и
оперативни гледишта.2

Деловните планови се важни документи што се користат за привлекување

инвестиции пред компанијата да воспостави докажана евиденција. Тие се исто така добар
начин за компаниите да се задржат на целта напред.

1
Barac,S. “Bankarsko poslovanje”, Praktikum, Univerzitet Singidunum, Beograd 2007, str 12
2
Hayes, A. Business plan, достапно на https://www.investopedia.com/terms/b/business-plan.asp,
пристапено на 07.02.2021

4
 Иако се особено корисни за нови бизниси, секоја компанија треба да има деловен
план. Идеално, планот се прегледува и ажурира периодично за да се види дали целите се
исполнети или се променети и еволуирани. Понекогаш, се креира нов деловен план за
воспоставен бизнис кој решил да тргне во нова насока.

1.1Видови бизнис планови

Бизнис плановите им помагаат на компаниите да ги идентификуваат своите цели и

да останат на вистинскиот пат. Тие можат да им помогнат на компаниите да започнат и да
управуваат сами со себе и да помогнат да растат откако ќе бидат во функција. Тие исто
така дејствуваат како средство за да ги натераат луѓето да работат и да инвестираат во
бизнисот.

Иако не постојат правилни или погрешни бизнис планови, тие можат да спаѓаат во
две различни категории - традиционален или краток за стартување. Според
администрацијата на мал бизнис, традиционалниот бизнис план е најчест. Тие се
стандардни, со многу повеќе детали во секој дел. Овие имаат тенденција да бидат многу
подолги и бараат многу повеќе работа.

Кратките бизнис планови за стартување, од друга страна, користат стандардна

структура иако тие не се толку чести во деловниот свет. Овие бизнис планови се кратки
како една страница - и имаат многу малку детали. Ако компанијата користи ваков вид
план, треба да очекува да даде повеќе детали доколку некој инвеститор или заемодавател
го побара тоа.

2. Елементи на бизнис план

Должината на бизнис планот варира во голема мера од бизнис до бизнис. Сите

информации треба да се вклопат во документ од 15 до 20 страници. Доколку има клучни
елементи на бизнис план што заземаат многу простор - како што се апликациите за
патенти - тие треба да бидат наведени во главниот план и вклучени како додатоци.

5
 Како што споменавме погоре, ниту еден бизнис план не е ист. Но, сите тие ги имаат
истите елементи. Подолу се дадени некои од вообичаените и клучни делови на бизнис
план.3

● Извршно резиме: Овој дел ја опишува компанијата и вклучува изјава за

мисијата заедно со какви било информации за раководството на

компанијата, вработените, работењето и локацијата.

● Производи и услуги: Тука компанијата може да ги претстави производите и

услугите што ќе ги понуди, а исто така може да вклучува цени, животниот

век на производот и придобивките за потрошувачот. Другите фактори што
можат да влезат во овој дел вклучуваат производни и производни процеси,
какви било патенти што компанијата може да ги има, како и сопственичка
технологија. Какви било информации за истражување и развој (R&D) исто
така може да бидат вклучени тука.

● Анализа на пазарот: На фирмата и треба добро управување со индустријата,

како и нејзиниот целен пазар. Outе опише кој е конкуренцијата и како таа
факторира во индустријата, заедно со нејзините јаки и слаби страни. Исто
така, ќе се опише очекуваната побарувачка на потрошувачите за она што
бизнисите го продаваат и колку е лесно или тешко може да се собере удел
на пазарот од актуелните работници.

● Маркетинг стратегија: Оваа област опишува како компанијата ќе ја

привлече и задржи својата клиентска база и како има намера да допре до

потрошувачот. Ова значи дека треба да се наведе јасен дистрибутивен канал.
Исто така, ќе ги искаже плановите за рекламни и маркетинг кампањи и
преку какви видови медиуми тие кампањи ќе постојат.

● Финансиско планирање: Со цел да ја привлече странката што го чита

деловниот план, компанијата треба да го вклучи своето финансиско

планирање и идните проекции. Финансиски извештаи, биланси и други

3
https://www.entrepreneur.com/encyclopedia/business-plan пристапено на 08.02.2021

6
 финансиски информации може да бидат вклучени за веќе воспоставени
деловни активности. Новите бизниси наместо тоа ќе вклучуваат цели и
проценки за првите неколку години на бизнисот и сите потенцијални
инвеститори.

● Буџет: Секоја добра компанија треба да има буџет. Ова ги вклучува

трошоците поврзани со персоналот, развојот, производството, маркетингот

и сите други трошоци поврзани со бизнисот.

3. Потребата од бизнис план во развој на бизнисот

Бизнис планот е нацрт за вашиот бизнис. Ако сакате да изградите куќа, не би оделе
на празно место и заедно ќе започнете да заковате табли. Започнување бизнис без бизнис
план е исто толку ризично.

Сепак, за разлика од куќата, бизнисот не е статичен. Честопати грешиме кога

размислуваме за деловен план како единствен документ што само го составувате кога
прво започнувате, а потоа го оставате настрана. Нешто да се провери од списокот што
треба да се направи и да се заврши.

Но, всушност, бизнис планот за кој било бизнис ќе се менува со текот на времето,
како што се развива бизнисот, и секој посебен бизнис може да има повеќе бизнис планови
со промената на неговите цели.

Во фазата на раст и развој на бизнисот, ажурираниот бизнис план е корисен за

предвидување или собирање дополнителен капитал за проширување. И, ако одлучите да
го продадете или затворите бизнисот, бизнис планот може да вклучува стратегии и
временски рамки за трансфер во нова сопственост или распуштање на компанијата.

7
 Во прилог презентирани се неколку причини зошто е значаен бизнис планот при
развој на бизнисот:4

● Да ја тестирате изводливоста на вашата деловна идеја

Да се напише бизнис план е најдобриот начин да се тестира дали е изводлива

идејата за започнување бизнис. Во оваа смисла, бизнис планот е вашата безбедносна
мрежа. Ако работењето преку бизнис план открие дека вашата деловна идеја е
неиздржана, тоа ќе ви заштеди многу време и пари.

Честопати, идејата за започнување бизнис се отфрла во фазата на анализа на

маркетинг или анализа на конкуренција, ослободувајќи ве да преминете кон нова (и
подобра) идеја.

За жал, многу потенцијални сопственици на деловни активности се убедени дека

нивната идеја за производ или услуга е предлог што не може да се пропушти, така што тие
не одвојуваат време да ги направат потребните истражувања и да работат преку соодветен
деловен план. Колку повеќе знаете за вашата индустрија, потенцијалните клиенти и
конкуренцијата, толку е поголема веројатноста вашиот бизнис да успее.

● Да му дадете најдобра шанса на успех на вашиот нов бизнис

Пишувањето бизнис план ќе обезбеди да обрнете внимание на широките

оперативни и финансиски цели на вашиот нов бизнис и малите детали, како што се
буџетирање и планирање на пазарот.

4
Ward, S. Why You Should Write a Business Plan, достапно на https://www.thebalancesmb.com/why-
write-a-business-plan-2948013, пристапено на 08.02.2021

8
 Вежбите за буџетирање и планирање на пазарот ќе ви помогнат да го дефинирате
вашиот целен пазар, вашиот уникатен предлог за продажба, оптималните стратегии за
цени и да наведете како имате намера да ги продавате и доставувате своите производи на
клиентите. Покрај тоа, развивањето на буџет за спроведување ќе помогне при одредување
на вашите побарувања за почетен и оперативен капитал.

● Обезбедување финансиски средства

На повеќето нови бизниси им е потребен почетен и оперативен капитал за да

излезат од земја. Без добро развиен бизнис план, нема шанси да се добие кредит од
воспоставени финансиски институции, како што се банки или капитално финансирање од
бизнис ангели.

На основаните бизниси често им требаат пари, исто така, за да направат работи

како што се купување нова опрема или имот или поради падови на пазарот. Да имате
ажуриран бизнис план ви дава многу поголема шанса да ги добиете парите што ви се
потребни за да продолжите да работите или да ги проширите.

Инвеститорите и финансиерите секогаш гледаат на ризик од неисполнување на

обврските, а зборот од уста не ги заменува пишаните факти и бројки во правилно
подготвен бизнис план.

● Планирање на ефективен менаџмент

Бизнис планот е неопходен ако размислувате да започнете бизнис, но исто така е

важна алатка за основани бизниси. Одржливите бизниси се динамични; тие се менуваат и
растат. Оригиналниот бизнис план на вашата компанија треба да се ревидира кога
поставувате нови цели.

9
 Прегледот на бизнис планот исто така може да ви помогне да видите кои цели се
постигнати, кои промени треба да се направат или какви нови насоки треба да преземе
растот на вашата компанија.

● Привлекување инвеститори

Без разлика дали сакате да ја купувате вашата деловна активност за вложување

капиталисти или да привлечете инвеститори од типот на бизнис ангели, треба да имате
солиден бизнис план. Презентацијата може да го поттикне нивниот интерес, но ќе им
треба добро напишан документ што можат да го проучат пред да бидат подготвени да
преземат какви било инвестиции.

4. Значењето на бизнис планот

Добро напишаниот бизнис план е важна алатка бидејќи им дава на претприемачите

можност да ги изложат своите цели и да го следат нивниот напредок кога нивниот бизнис
почнува да расте. Формулирање на бизнис план треба да биде првото нешто што треба да
се направи при започнување на нов бизнис. Бизнис плановите се исто така важни за
привлекување инвеститори за да можат да утврдат дали вашиот бизнис е на вистинскиот
пат и дали вреди да се вложат пари.

Иако звучи досадно и одзема многу време, бизнис плановите се клучни за успехот.
За да се изложи важноста на бизнис плановите, во прилог претставени се причините
поради кои е потребен бизнис планот за еден бизнис:5
5
Lindzon, J. The importance of a business plan, достапно на
https://www.waveapps.com/blog/entrepreneurship/importance-of-a-business-plan, пристапено на 08.02.2021

10
 ● Помош при критични одлуки

Додека бизнис плановите имаат многу цели, примарната важност на бизнис планот
е тоа што тие им помагаат на сопствениците на деловни активности да донесат подобри
одлуки. Претприемништвото е честопати бесконечна вежба при донесување одлуки и
управување со кризи. Седнувањето и разгледувањето на сите последици од која било
одлука е луксуз што претприемачите не можат секогаш да си го дозволат.

Изработката на бизнис план овозможува да го најдете одговорот на некои од

најкритичните деловни одлуки пред време. Креирање бизнис план е принудна функција -
мора да седнете и да размислите за главните компоненти на вашиот бизнис пред да
започнете, како што е вашата стратегија за маркетинг и кои производи ќе ги продавате.
Одговарате на многу тешки прашања пред да се појават. И длабоко размислување за
вашите основни стратегии исто така може да ви помогне да разберете како тие одлуки ќе
влијаат на вашата поширока стратегија.

● Избегнување на големите грешки

Иако постојат многу причини поради кои малите бизниси не успеваат, многу од
најчестите се наменски разгледани во бизнис плановите.

● Да се докаже одржливоста на бизнисот

Многу бизниси се создаваат од страст и иако страста може да биде одличен

мотиватор, тоа не е одличен доказ. Планирањето точно како ќе ја претворите таа визија во
успешен бизнис е можеби најважниот чекор помеѓу концептот и реалноста. Деловните
планови можат да ви помогнат да потврдите дека вашата голема идеја има здрава деловна
смисла.

Критична компонента на вашиот деловен план е делот за истражување на пазарот.

Истражувањето на пазарот може да понуди длабок увид во вашите клиенти, вашите

11
конкуренти и вашата избрана индустрија. Не само што може да ги просветли
претприемачите кои започнуваат нов бизнис, туку исто така може подобро да ги
информира постојните бизниси за активности како што се маркетинг, рекламирање и
ослободување нови производи или услуги.

● Да се постават подобри цели

Без бизнис план, целите често стануваат произволни, без причина зад нив. Бизнис
планот може да помогне да се направат тие одредници понамерни и последователни. Тие
исто така можат да ви помогнат да бидете одговорни за вашата долгорочна визија и
стратегија и да стекнете увид во тоа како вашата стратегија се спојува (или не) заедно со
текот на времето.

● Да се намали ризикот

Претприемништвото е ризична деловна активност, но тој ризик станува значително

подобар откако ќе се тестира на добро изработен бизнис план. Изготвување на проекции
за приходи и трошоци, осмислување логистички и оперативни планови и разбирање на
пазарот и конкурентскиот пејзаж, сето тоа може да помогне да се намали факторот на
ризик од инхерентно несигурен начин за живеење.

Да се има бизнис план ви овозможува помалку да оставате на случајност, да

донесувате подобри одлуки и да уживате во најјасниот можен поглед на иднината на
вашата компанија.

12
 Заклучок

Да сумираме, бизнис планот обезбедува детали за вашата компанија, конкуренција,

клиенти и индустрија, така што ќе донесувате најдобри можни одлуки за развој на вашата
компанија.

Бизнис планот е пишан документ врз кој се гради бизнисот. Тој вклучува
објаснување на идејата за бизнисот, маркетинг план, детали за производството,
персоналот, кадровата политика, контролни механизми, а финансискиот дел презентира
финансиски извештаи, планирани приходи и трошоци, детали за позајмици и инвестиции.

13
Бизнис планот покажува како компанијата ќе ги постигне поставените цели и ќе работи на
постигнување на мисијата. Во текот на работењето бизнис планот се користи како
проверка на постигнатото, а со вградување на промени и дополнувања може да помогне во
одредувањето на идните насоки на развој на биснисот.

Бизнис планот јасно опишува како еден бизнис може да ги продава своите
производи за да создаде профит и да биде атрактивен за потенцијалните инвеститори.
Бизнис-планот е документ кој зборува за перспективите на компанијата, нејзиниот развоен
потенцијал и истовремено го прецизира правецот на деловниот потфат. Се работи за сет
од управувачки одлуки чија реализација ќе се одвива во предвидениот временски период.
Бизнис-планот претставува и средство во комуникацијата на неговите творци со
генералните менаџери или финансиски директори во случај на интерни потфати, како и со
останатите актери во деловното окружување како што се: добавувачите, дистрибутерите,
купувачите и финансиерите.

Пишувањето бизнис план одзема многу време, но од суштинско значење е доколку

сакате да имате успешен бизнис што ќе ја преживее фазата на стартување. Процесот на
пишување бизнис план може да направи чуда за да разјасни каде сте биле и каде одите.
Најважните цели на бизнис планот се: создавање ефективна стратегија за раст, утврдување
на идните финансиски потреби и привлекување инвеститори и заемодаватели.

На крај, бизнис плановите им помагаат на претприемачите своите визии и да ги

претворат во опипливи акциони планови за успех.

Користена литература

● Barac,S. “Bankarsko poslovanje”, Praktikum, Univerzitet Singidunum, Beograd

2007

● Hayes, A. Business plan, достапно на

https://www.investopedia.com/terms/b/business-plan.asp
14
● Lindzon, J. The importance of a business plan, достапно на

https://www.waveapps.com/blog/entrepreneurship/importance-of-a-business-plan

● Ward, S. Why You Should Write a Business Plan, достапно на

https://www.thebalancesmb.com/why-write-a-business-plan-2948013

● https://www.entrepreneur.com/encyclopedia/business-plan

15