BỘ TƯ PHÁP

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

BÀI TẬP NHÓM

MÔN:
TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN
ĐỀ BÀI:TỪ NỘI DUNG VÀ Ý NGHĨA PHƯƠNG
PHÁP LUẬN CỦA CẶP PHẠM TRÙ “ TẤT
NHIÊN VÀ NGẪU NHIÊN” HÃY VẬN DỤNG ĐỂ
GIẢI QUYẾT MỘT VẤN ĐỀ CỦA THỰC TIỄN

NHÓM : 02
LỚP : 4705
Hà Nội, 2023

1
 BẢNG ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG NHÓM

Lớp: 4705 – Nhóm thảo luận 02

STT Họ và tên Công việc thực Tiến độ thực Mức độ hoàn thành Họp nhóm Kết luận
hiện hiện (đúng Xếp loại
hạn)

Có Không Không Trung Tốt Tham gia Tích cực sôi Đóng góp
tốt Bình đầy đủ nổi nhiều ý
tưởng
1 Nguyễn Thu Huyền Làm slide    A
2 Nguyễn Mạnh Chiến Phân tích ví dụ +      A
Thuyết trình
3 Đỗ Hương Giang Lý thuyết + Viết     A
báo cáo + Thuyết
trình
4 Nguyễn Lê An Khanh Lý thuyết     A
5 Trần Đức Nguyên Viết kết luận    A
6 Nguyễn Thị Châu Anh Phân tích ví dụ     A
7 Nguyễn Lê Minh Anh Phân tích ví dụ     A
8 Nguyễn Phương Ngân Phân tích ví dụ    A
9 Nguyễn Thị Mỹ Hạnh Phân tích ví dụ    A
10 Nguyễn Thị Hương Lan Làm slide    A
11 Lục Thị Yến Nhi Viết mở đầu    A
Hà Nội, ngày 12 tháng 01 năm 2023

2
Nhóm trưởng

3
MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU.....................................................................................................4
B. NỘI DUNG..................................................................................................4
I, Cặp phạm trù tất nhiên – ngẫu nhiên....................................................4
1, Khái niệm tất nhiên, ngẫu nhiên:........................................................4
2. Mối quan hệ biện chứng giữa ngẫu nhiên và tất nhiên:...................5
3. Ý nghĩa phương pháp luận:.................................................................7
II. Vận dụng cặp phạm trù tất nhiên – ngẫu nhiên để lý giải sự phát triển
của sàn thương mại điện tử.........................................................................7
1. Phân tích ví dụ dựa trên khái niệm…………………………………7
2. Phân tích ví dụ để làm rõ mối quan hệ biện chứng giữa tất nhiên và
ngẫu nhiên ……………………………………………………………………8
3. Ý nghĩa, ứng dụng của phương pháp luận trong tư duy và thực tiễn 12
KẾT LUẬN....................................................................................................14
C.Tài liệu tham khảo.....................................................................................14

4
PHẦN THÔNG TIN
- Chủ đề: Từ nội dung và ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm
trù “tất nhiên và ngẫu nhiên” hãy vận dụng để giải quyết một vấn
đề của thực tiễn
- Nhóm tranh biện: 02 - Lớp: 4705
- Thành viên nhóm/ vai trò:
1. Nguyễn Thu Huyền 470511 : Thành viên
2. Nguyễn Mạnh Chiến 470512 : Thành viên
3. Đỗ Hương Giang 470513 : Trưởng nhóm
4. Nguyễn Lê An Khanh 470514 : Thành viên
5. Trần Đức Nguyên 470515 : Thành viên
6. Nguyễn Châu Anh 470516 : Thành viên
7. Nguyễn Lê Minh Anh 470517 : Thành viên
8. Nguyễn Phương Ngân 470518 : Thành viên
9. Nguyễn Thị Mỹ Hạnh 470519 : Thành viên
10.Nguyễn Thị Hương Lan : Thành viên
470520
11.Lục Thị Yến Nhi 470521 : Thành viên
Nguyễn

A. MỞ ĐẦU
Triết học đã ra đời và tồn tại song song với trình độ nhận thức của xã hội loài
người, từ những giai đoạn lịch sử đầu tiên của loài người cho đến xã hội ngày
nay. Cùng với đó là sự xuất hiện những “vấn đề cơ bản của triết học” đó là vấn
đề quan hệ giữa tư duy với tồn tại, giữa ý thức với vật chất. Tương ứng với đó,
triết học dần phân hóa thành hai đối cực, hai khuynh hướng đối lập nhau là “chủ
nghĩa duy vật” và “chủ nghĩa duy tâm”. Chủ nghĩa duy vật biện chứng của Mác-

5
Ăngghen đã trở thành khoa học lý luận để giai cấp công nhân hoạch định đường
lối cương lĩnh, trở thành hệ tư tưởng chính cho giai cấp này. Qua nghiên cứu tìm
hiểu cho thấy phép biện chứng duy vật là một bộ phận lý luận cơ bản hợp thành
thế giới quan và phương pháp luận triết học Mác-Lênin. Phép biện chứng bao
gồm hai nguyên lý, sáu cặp phạm trù và ba quy luật. Một trong những cặp phạm
trù cơ bản của phép biện chứng là “tất nhiên và ngẫu nhiên” giúp con người
nhận thức sâu hơn, rộng hơn về sự vật hiện tượng xung quanh cuộc sống. Để tìm
hiểu kĩ hơn về cặp phạm trù “tất nhiên và ngẫu nhiên” sau đây nhóm 2 chúng em
sẽ chọn chủ đề: “Từ nội dung và ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù
“tất nhiên và ngẫu nhiên” hãy vận dụng để giải quyết một vấn đề của thực tiễn”

B. NỘI DUNG

I, Cặp phạm trù tất nhiên – ngẫu nhiên

1, Khái niệm tất nhiên, ngẫu nhiên:

Tất nhiên là một phạm trù dùng để chỉ cái do những nguyên nhân cơ bản, bên
trong của kết cấu vật chất quyết định và trong những điều kiện nhất định thì nó
phải xảy ra như thế chứ không thể khác. Chẳng hạn, con người sinh ra rồi sẽ mất
đi, không một sự sống nào có thể tồn tại vĩnh cửu, đấy là điều tất nhiên. Hay khi
quả trứng gà bị thả rơi tự do từ độ cao 10 mét, quả trứng ấy bị vỡ cũng là điều
không thể tránh khỏi.
Ngẫu nhiên là cái không phải do bản thân kết cấu của sự vật, mà do các
nguyên nhân bên ngoài, do sự ngẫu hợp của nhiều hoàn cảnh bên ngoài quyết
định; do đó, nó có thể xuất hiện, có thể không xuất hiện, có thể xuất hiện như
thế này, cũng có thể xuất hiện như thế khác. Ví dụ, thời điểm anh Nguyễn Văn
A sinh ra hay chết đi trong cuộc sống là hoàn toàn ngẫu nhiên. Có thể là năm
2019 hoặc 2017 hoặc 2020. Các thời điểm này có thể khác đi do những nguyên
nhân bên ngoài; hay việc quả trứng gà bị rơi cũng là ngẫu nhiên, nó có thể bị rơi
hoặc không.

6
2. Mối quan hệ biện chứng giữa ngẫu nhiên và tất nhiên:
Một là, tất nhiên và ngẫu nhiên đều tồn tại khách quan, bên ngoài và độc lập
với với ý thức con người.Trong quá trình phát triển của sự vật, tất nhiên có tác
dụng chi phối sự phát triển của sự vật, còn ngẫu nhiên ảnh hưởng đến sự phát
triển đó, làm cho nó diễn ra nhanh hoặc chậm 1. Vì vậy, C.Mác cho rằng lịch sử
sẽ mang tính chất thần bí nếu như cái ngẫu nhiên không có tác dụng gì cả. Điều
đó có nghĩa là cái ngẫu nhiên chính là một bộ phận trong tiến trình phát triển
chung của sự vật, hiện tượng. Sự phát triển của sự vật, hiện tượng diễn ra nhanh
hoặc chậm sẽ phụ thuộc rất nhiều vào cái ngẫu nhiên. Ví dụ, cá tính của lãnh tụ
một phong trào là yếu tố ngẫu nhiên, không quyết định đến xu hướng phát triển
của phong trào nhưng lại có ảnh hưởng làm cho phong trào phát triển nhanh hay
chậm.
Hai là, tuy tất nhiên và ngẫu nhiên đều tồn tại, nhưng chúng không tồn tại biệt
lập với nhau dưới dạng thuần tuý.Nghĩa là không có cái tất nhiên thuần tuý hay
là cái ngẫu nhiên thuần tuý, chúng tồn tại trong mối liên hệ thống nhất hữu cơ
với nhau. Sự thống nhất hữu cơ đó thể hiện ở chỗ, cái tất nhiên bao giờ cũng
vạch đường đi cho mình xuyên qua vô số cái ngẫu nhiên để thể hiện ra, còn
ngẫu nhiên chính là hình thức biểu hiện của tất nhiên, đồng thời là cái bổ sung
cho tất nhiên. Điều đó có nghĩa là cái tất nhiên bao giờ cũng là khuynh hướng
chủ yếu của sự phát triển, nhưng khuynh hướng phát triển ấy khi bộc lộ thì bao
giờ cũng bộc lộ ra dưới hình thức ngẫu nhiên nào đó so với chiều hướng chung.
Bản thân cái tất nhiên ấy chỉ có thể được tạo nên từ những cái ngẫu nhiên.
Những cái gì ta thấy trong hiện thực và cho là ngẫu nhiên thì đều không phải là
cái ngẫu nhiên thuần tuý mà là cái ngẫu nhiên bao hàm cái tất nhiên, đằng sau
chúng bao giờ cũng ẩn nấp cái tất nhiên. Ví dụ, tai nạn giao thông xảy ra trên
một đoạn đường nào đó là ngẫu nhiên. Nhưng nếu đoạn đường đó liên tiếp xảy
ra tai nạn, vậy thì đằng sau vô số cái ngẫu nhiên ấy ẩn giấu một cái tất nhiên nào
đấy. Có thể do đoạn đường này quá hẹp, địa hình bị nhà cửa che khuất, không có
1
Phân tích mối quan hệ biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên
<https://vnkienthuc.com/threads/phan-tich-moi-quan-he-bien-chung-giua-tat-nhien-va-ngau-nhien-y-nghia-
phuong-phap-luan-cua-cap-pham-tru-nay.88247/>
7
biển báo từ xa nên tai nạn xảy ra là tất nhiên. Nhưng cái tất nhiên không thể tồn
tại thuần tuý mà nó được bộc lộ thông qua từng trường hợp tai nạn cụ thể, ngẫu
nhiên, xảy ra thường xuyên trên đoạn đường này.
Ba là, tất nhiên và ngẫu nhiên có thể chuyển hoá cho nhau khi thay đổi mối
quan hệ, ranh giới giữa tất nhiên và ngẫu nhiên chỉ có tính chất tương đối. Điều
đó thể hiện ở chỗ, có cái thông qua những mặt này hay trong mối quan hệ này là
cái ngẫu nhiên, nhưng thông qua những mặt khác hay trong mối quan hệ khác
thì lại là biểu hiện của cái tất nhiên và ngược lại. Do vậy, muốn biết cái gì là tất
nhiên hay ngẫu nhiên chúng ta phải đặt nó trong mối quan hệ xác định. Chúng ta
cần lưu ý tới đặc điểm này để tránh cái nhìn cứng nhắc khi xem xét sự vật, hiện
tượng tự nhiên nào đó. Ví dụ, trong xã hội công xã nguyên thủy, việc trao đổi
vật này lấy một vật khác là ngẫu nhiên. Vì khi ấy sức sản xuất của công xã chỉ
đủ riêng cho mình dùng. Sau này, khi sự phân công lao động đã rộng rãi, năng
lực sản xuất đã lớn, có nhiều sản phẩm dư thừa. Khi đó, sự trao đổi sản phẩm tất
yếu phải diễn ra để làm cho cuộc sống của con người ngày càng đầy đủ hơn.
3. Ý nghĩa phương pháp luận:
Thứ nhất, tất nhiên nhất định phải xảy ra đúng như thế nên trong hoạt động
thực tiễn cần dựa vào tất nhiên chứ không thể dựa vào ngẫu nhiên và như vậy,
nhiệm vụ của khoa học là tìm cho được mối liên hệ tất nhiên của hiện thực
khách quan.
Thứ hai, tất nhiên không tồn tại dưới dạng thuần túy nên trong hoạt động
nhận thức chỉ có thể chỉ ra được tất nhiên bằng cách nghiên cứu những ngẫu
nhiên mà tất nhiên phải đi qua.
Thứ ba, ngẫu nhiên có ảnh hưởng đến nhịp độ phát triển, thậm chí còn có thể
làm cho tiến trình phát triển của sự vật, hiện tượng đột ngột biến đổi; do vậy
không thể bỏ qua ngẫu nhiên mà phải có những phương án dự phòng trường hợp
các sự cố ngẫu nhiên xuất hiện bất ngờ.
Thứ tư, ranh giới giữa tất nhiên với ngẫu nhiên chỉ là tương đối nên sau khi
nhận thức được các điều kiện có thể tạo ra sư chuyển hóa trên, có thể tạo ra điều

8
kiện thuận lợi để “biến” ngẫu nhiên phù hợp với thực tiễn thành tất nhiên và tất
nhiên không phù hợp thực tiễn thành ngẫu nhiên.
II. Vận dụng cặp phạm trù tất nhiên – ngẫu nhiên để lý giải sự phát triển
của sàn thương mại điện tử
1. Phân tích ví dụ dựa trên khái niệm
Để làm rõ những nội dung đã nêu ở mục I, sau đây chúng em sẽ đi sâu vào ví dụ
đã được nêu ra ở Lời nói đầu để hiểu rõ hơn về cặp phạm trù này và ứng dụng
thực tiễn của phương pháp luận của nó: như chúng ta đã biết, sàn thương mại
điện tử hiên nay rất phát triển thì điều “tất nhiên” là sẽ xuất hiện nhiều loại hình
mua bán online còn “ngẫu nhiên” dịch bệch covid xuất hiên làm cho nó phất
triển với tốc độ nhanh hơn.

Xét về khái niệm phạm trù tất nhiên, để chứng minh cho nó, ta thấy: ở ví dụ đã
nêu thì sự xuất hiện của loại hình mua bán online là một điều “tất nhiên” bởi lẽ:
Trong cuộc cách mạng 4.0 internet ngày càng phát triển, nhu cầu mua bán, giao
thương ngày càng tăng cao sẽ thúc đẩy thương mại ngày càng phát triển, đặc
biệt là thương mại điện tử. Các sàn thương mại điện tử lần lượt ra đời như:
lazada, shopee, Tiki, Sendo…đã dẫn đến sự bùng nổ của hoạt động mua bán trực
tuyến.Việc mua bán online càng trở nên phổ biến bởi sự tiện ích của nó mang lại
khác với ở các chợ truyền thống hay các trung tâm thương mại đó là : tiết kiệm
được thời gian, giảm được các chi phí phát sinh, đa dạng các mặt hàng để người
mua có thể lựa chọn với một mức giá hợp lý…
Và như vậy, khi mua bán online mà hội tụ được các điều cơ bản trên thì việc nó
phát triển là tất nhiên, nhất định không thể nào khác được.

Xét về khái niệm phạm trù ngẫu nhiên, việc dịch bệnh covid 19 xuất hiện đột
ngột làm đảo lộn cuộc sống của người dân. Mua bán, giao thương bằng phương
pháp truyền thống bị hạn chế, làm người dân buộc phait chuyển qua các cách
thức thay thế, chính là mua bán trên sàn thương mại điện tử. Chính vì thế, nó
thúc đẩy việc mở rộng mô hình và gia tăng thị phần của các công ty có sở hữu
sàn thương mại điện tử. Làm cho giao dịch thương mại điện tử ngày càng trở
nên phát triển và gia tăng đột biến

Tóm lại, việc sàn thương mại điện tử hay nói cách khác là các ứng dụng mua
bán trực tuyến ngày một phổ biến là “tất nhiên”, còn dịch bệnh Covid xuất hiện
làm đẩy nhanh quá trình phát triển rộng rãi, thông dụng là điều “ngẫu nhiên”.

9
 2. Vậy để biết yếu tố ngẫu nhiên và tất nhiên này có ảnh hưởng đến
nhau như thế nào, chúng ta cần xem xét mối quan hệ biện chứng giữa
chúng.
Để đi sâu hơn về cặp phạm trù tất nhiên ngẫu nhiên trong mối quan hệ biện
chứng của chúng, chúng ta cần biết về khái niệm biện chứng. Biện chứng ở đây
là dùng để chỉ những mối liên hệ với nhau, là sự tương tác, chuyển hóa, sự vận
động và phát triển theo quy luật của sự vật, hiện tượng và quá trình trong tự
nhiên, xã hội và tư duy.
Vậy quan hệ biện chưng giữa tất nhiên ngẫu nhiên trong ví dụ ban đầu sẽ
được chúng ta phân tích thông qua những yếu tố sau:
a) Tất nhiên và ngẫu nhiên đều tồn tại khách quan, độc lập với ý thức
của con người.
Sự bùng nổ mạnh mẽ của việc mua bán hàng trực tuyến như hiện nay là nằm
ngoài dự tính của con người (nó được dự báo trước nhưng ở mức độ xuất hiện
khác):
 Việc xuất hiện dịch bệnh covid 19 là hoàn toàn ngẫu nhiên, không nằm
trong dự tính của chúng ta. Chính đại dịch này đã khiến cho nhiều hoạt động
của con người gần như bị đóng băng, việc giãn cách xã hội và việc thường
xuyên phải ở nhà chính là yếu tố ngẫu nhiên thúc đẩy sự phát triển của các
hoạt động trực tuyến. Theo kết quả khảo sát do Facebook và Brain &
Company hợp tác thực hiện, trong năm 2021, 5 hoạt động trên không gian
trực tuyến được người tiêu dùng Việt dành nhiều thời gian nhất chính là
mạng xã hội, nhắn tin, xem video, thương mại điện tử và gửi email. Theo đó,
tỷ lệ người dùng Internet tham gia mua sắm trực tuyến đã tăng từ 77% trong
năm 2019 lên 88% trong năm 2020 ( Theo sách trắng Thương mại điện tử
năm 2021). Do tình hình dịch bệnh người dân không được đi ra ngoài, mua
sắm online dường như là cứu cánh giúp người tiêu dùng đáp ứng những nhu
cầu của bản thân. Suy cho cùng yếu tố ngẫu nhiên do tình hình dịch covid
xuất hiện hoàn toàn độc lập với ý thức của con người, chúng ta không thể
đoán trước được sự việc sẽ xảy ra.
 Yếu tố tất nhiên tồn tại khách quan độc lập với ý thức con người: Việc thị
trường thương mại điện tử phát triển là một nhu cầu tất yếu của xã hội. Nó
đáp ứng các mức sống cơ bản của gần như toàn bộ người dân, bằng các quan
hệ xã hội như mua bán, trao đổi. Thương mại điện tử không hoàn toàn xuất
hiện và trở thành cái tất nhiên của xã hội do con người quyết định mà là một
xu hướng phát triển tất yếu. Mặc dù sẽ có những người có suy nghĩ chủ
quan, đi ngược lại xu hướng mua bán bằng thương mại điện tử nhưng loại
hình này sẽ vẫn phát triển như một hệ quả tất yếu do nhu cầu chung của xã
10
 hội. Quy luật này tồn tại ngoài ý chí của con người, không đi theo định
hướng của cá nhân hay nhóm người nào, mà phục vụ lợi ích chung của cả xã
hội.

Tất nhiên và ngẫu nhiên đều có vị trí nhất định đối với sự phát triển của
sự vật.

Nếu cái tất nhiên có tác dụng chi phối sự phát triển của sự vật thì cái ngẫu
nhiên có tác dụng làm cho sự phát triển của sự vật diễn ra nhanh hoặc chậm.
Trong quá trình phát triển của sự vật không phải chỉ có cái tất nhiên mới
đóng vai trò quan trọng mà cả tất nhiên và ngẫu nhiên đều có vai trò quan
trọng.
 Yếu tố ngẫu nhiên như đại dịch covid 19 nêu trên đã cho ta thấy được vai
trò của nó đối với sự phát triển của thương mại điện tử. Chính vì covid kéo
dài nên việc mua sắm online mới trở nên phát triển một cách mạnh mẽ gấp
nhiều lần thời kỳ chưa có covid. Từ khảo sát khoảng 16.700 người tiêu dùng
kỹ thuật số và nhân sự cấp C tại 6 quốc gia Đông Nam Á, trong đó có 3.579
người đến từ Việt Nam của Facebook và Bain & Company, cho thấy chỉ
riêng tại Việt Nam, cứ 7 trong số 10 người tiêu dùng đều được tiếp cận kỹ
thuật số. Báo cáo này cũng dự kiến Việt Nam sẽ có 53 triệu người tiêu dùng
số vào cuối năm 2021. Số danh mục hàng hóa được người mua sắm trực
tuyến Việt Nam mua trong năm nay ( 2022) đã tăng 50% so với năm 2020,
trong khi số lượng cửa hàng trực tuyến tại Việt Nam cũng tăng 40% so với
cùng kỳ năm ngoái, nhờ đó tổng doanh số bán lẻ trực tuyến trên toàn quốc
tăng gấp 1,5 lần. Yếu tố ngẫu nhiên của tình hình dịch bệnh đã thúc đẩy sự
phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử.
 Yếu tố tất nhiên có thể kể đến đó là sự phát triển và mở rộng của mạng
Internet có vai trò chi phối,quyết định tới sự phát triển của thương mại điện
tử. Dù không có dịch bệnh ( hay cái ngẫu nhiên ) thì thương mại điện tử vẫn
sẽ xuất hiện và phát triển. Bởi bản chất của thương mại điện tử là quá trình
mua bán hàng hóa trên mạng Internet, chỉ cần có Internet và nhu cầu mua
bán chính đáng của người dân sẽ là yếu tố quyết định, chi phối sự phát triển
của loại hình thương mại này.Hiểu đơn giản nếu như mạng Internet không
phát triển, không phổ biến thì hình thức mua bán online sẽ không thể thịnh
thành như hiện tại. Theo như tìm hiểu mặc dù Internet phổ biến khắp thế
giới vào khoảng năm 1994 với sự đề nghị của trình duyệt web Mosaic,
nhưng phải mất tới 5 năm để các giao thức bảo mật và DSL cho phép kết nối
Internet liên tục. Vào cuối năm 2000 nhiều công ty kinh doanh ở Mỹ và
Châu Âu mới thiết lập các dịch vụ thông qua World Wide Web từ đó con
người bắt đầu có mối liên hệ với quyền trao đổi các loại hàng hoá khác nhau
thông qua Internet dùng các cách thức bảo mật và dịch vụ thanh toán điện tử.
Chỉ khi có Internet thương mại điện tử mới có thể xuất hiện. Điều này
chứng tỏ yếu tố tất nhiên sẽ chi phối sự phát triển của sự vật.

11
b) Tất nhiên và ngẫu nhiên đều tồn tại, nhưng chúng không tồn tại biệt
lập dưới dạng thuần túy cũng như không có cái ngẫu nhiên thuần túy

 Tất nhiên và ngẫu nhiên tồn tại trong sự thống nhất hữu cơ với nhau. Sự
thống nhất hữu cơ này thể hiện ở chỗ: cái tất nhiên bao giờ cũng thể hiện sự
tồn tại của mình thông qua vô số cái ngẫu nhiên. Còn cái ngẫu nhiên là
hình thức biểu hiện của cái tất nhiên, đồng thời là cái bổ sung cho cái tất
nhiên. Để có được nền thương mại điện tử toàn cầu hóa như hiện nay thì
thế giới đã phải trải qua rất nhiều những sự kiện ngẫu nhiên như: phát kiến
về Internet hay các thiết bị sử dụng Internet, sự ra đời của các công ty công
nghệ như Amazon, Google,... Qua những sự kiện này đã cho ta thấy được
tầm quan trọng của thương mại điện tử trong thị trường kinh tế thế giới.
Phải trải qua những sự kiện đó, thương mại điện tử dần dần hiện hữu, có
chỗ đứng và chiếm tỉ trọng lớn trong lĩnh vực kinh tế toàn cầu.
. Ngược lại, dịch bệnh covid góp phần hiện hữu thương mại điện tử trong
đời sống của con người. Thông qua dịch bệnh, thương mại điện tử đã trở
nên gần gũi hơn với đại đa số người dùng, giúp tất cả mọi người có thể tiếp
cận và sử dụng.
 Và Ph.Ăngghen cũng đã đã khái quát mối quan hệ này bằng kiến giải về
sự xuất hiện của các nhân vật lịch sử: “Sự xuất hiện các nhân vật xuất sắc
trong lịch sử là tất nhiên do nhu cầu xã hội phải giải quyết những nhiệm vụ
chín muồi của lịch sử tạo nên. Những nhân vật đó là ai lại không phải là cái
tất nhiên, vì cái đó không phụ thuộc trực tiếp vào tiến trình chung của lịch
sử. Nếu gạt bỏ nhân vật này thì nhân vật khác sẽ xuất hiện, thay thế. Người
thay thế này có thể tốt hơn hoặc xấu hơn, nhưng cuối cùng nhất định nó
phải xuất hiện”. Sự xuất hiện vượt bậc của thương mại điện tử là tất nhiên
do nhu cầu xã hội phải giải quyết những nhiệm vụ, thỏa mãn những yêu
cầu chính đáng của con người. Nhưng những loại hình thương mại điện tử
đó là gì, có thể là: Doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B), ví dụ (Halana),
Doanh nghiệp với khách hàng (B2C), Doanh nghiệp với nhân viên (B2E),
Khách hàng với khách hàng (C2C), Khách hàng với doanh nghiệp (C2B),...
thì không phải cái tất nhiên, vì nó không phụ thuộc trực tiếp vào tiến trình
phát triển chung của xã hội. Nếu gạt bỏ loại hình này, phương tiện này thì
loại hình khác phương tiện khác sẽ xuất hiện, thay thế. Nó có thể tối ưu hơn
hoặc không nhưng nó nhất định phải xuất hiện.
 Như vậy ở đây cái tất nhiên như là khuynh hướng chung của sự phát triển.
Khuynh hướng đó không tồn tại thuần túy, biệt lập, mà được thể hiện dưới
hình thức cái ngẫu nhiên. Cái ngẫu nhiên cũng không tồn tại thuần túy mà
luôn là hình thức thể hiện của cái tất nhiên. Trong cái ngẫu nhiên ẩn giấu
cái tất yếu và ngược lại, cái tất nhiên được biểu hiện bằng nhiều những cái
ngẫu nhiên.

c) Tất nhiên và ngẫu nhiên có thể chuyển hóa cho nhau

12
 Tất nhiên và ngẫu nhiên không nằm yên ở trạng thái cũ mà thay đổi cùng với sự
thay đổi của sự vật và trong những điều kiện nhất định tất nhiên có thể chuyển
hóa thành ngẫu nhiên và ngược lại. Hãy đi ngược lại dòng thời gian, về thời kì
Công xã nguyên thủy, nơi con người chỉ sống dựa vào săn bắt hái lượm mà
không có nhu cầu trao đổi hàng hóa, thực phẩm. Khi đó, sự xuất hiện nhu cầu
trao đổi hàng hóa, từ thịt, cá sang rau, củ sẽ là một sự kiện ngẫu nhiên vì hàng
hóa lúc đó làm ra chỉ đủ dùng. Sau này, khi phương thức sản xuất đã thay đổi,
năng lực sản xuất lớn dẫn đến sản phẩm lao động dư thừa, thì sự trao đổi đã trở
thành tất nhiên.
 Từ đây, dễ thấy, thương mại điện tử ban đầu cũng là một hình thức trao đổi
mới mẻ, một sự kiện ngẫu nhiên trong thị trường kinh tế. Nhưng khi xuất
hiện dịch bệnh, các quan hệ xã hội bị hạn chế thì việc dùng thương mại
điện tử là nơi mua bán đã trở thành cái tất nhiên trong xã hội.

3. Ý nghĩa ứng dụng của phương pháp luận trong tư duy và thực tiễn
Cái tất nhiên và ngẫu nhiên trong điều kiện nhất định có thể chuyển hóa cho
nhau, cái ngẫu nhiên biến thành tất nhiên và ngược lại. Vì vậy cần tạo ra những
điều kiện nhất định để cản trở hoặc thúc đẩy sự chuyển hóa của chúng theo mục
đích nhất định.

 Trước tiên, với ví dụ ban đầu, ta sẽ thấy được cái ngẫu nhiên cản trở như thế nào
với cái tất nhiên xét ở góc độ người tiêu dùng? Mua bán online đã phát triển
mạnh mẽ từ khi đại dịch Covid 19 xuất hiện, việc mua sắm qua mạng trong đại
dịch vẫn còn tồn tại một số rủi ro sau:

- Gây lãng phí về kinh tế cho người tiêu dùng: Chỉ cần người tiêu dùng
truy cập vào bất cứ trang thương mại điện tử nào, hoặc đơn giản hơn là
trên các nền tảng mạng xã hội (facebook, zalo, twitter, …) lựa chọn
hàng hóa yêu thích (đôi khi chỉ là thích, chứ chưa căn cứ vào nhu cầu
thật sự cần thiết), gửi địa chỉ nhận hàng và chấp nhận thanh toán là đã
có thể mua hàng.
- Những giao dịch này quá dễ dàng, nhiều khi chưa được cân nhắc kỹ sẽ
dẫn đến tình trạng người tiêu dùng có thể mua vượt quá thu nhập, không tiết chế
được bản thân. Điều này vô hình dung sẽ làm tăng những khó khăn kinh tế cho
người tiêu dùng khi đang phải đối mặt với dịch bệnh phức tạp (thu nhập giảm
nhưng tiêu dùng lại tăng). Bên cạnh đó, cũng có khá nhiều người mua hàng trực
tuyến để thỏa mãn niềm vui mua sắm, thích nhưng mua về không sử dụng, gây
lãng phí lớn.
- Tiềm ẩn những rủi ro gây thiệt hại cho cả người mua và người bán: Mua
sắm trực tuyến là hình thức mua bán, trao đổi mà người mua và người bán
không gặp gỡ trực tiếp. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro, gây thiệt hại cho cả đôi
bên.

13
- Về phía người bán, người vận chuyển hàng hóa luôn phải đối diện với
nỗi lo người mua đặt hàng, “chốt đơn” nhưng đến khi giao thì không nhận,
không trả tiền. Tình trạng hiện nay khá phổ biến, gây thiệt hại không nhỏ về
kinh tế, công sức cho người bán hàng, người vận chuyển, giao hàng, mà chưa có
chế tài xử lý nghiêm minh.
- Về phía người mua: Lợi dụng tình hình dịch bệnh người mua hàng không
kiểm được hàng nên khi đăng bán hàng này nhưng giao hàng khác cho người
tiêu dùng, người bán hàng giao hàng không đúng phẩm chất, chất lượng và trọng
lượng. Khi mua hàng online không đúng hàng, không cho đổi trả, … Có nhiều
người bán chỉ đăng hình ảnh và giá cả nhưng khi người mua giao dịch xong thì
chờ mãi không giao hàng. Khi mua hàng trực tuyến, người mua phải đăng ký
đầy đủ thông tin, như: họ và tên, địa chỉ, số điện thoại, … dẫn đến nguy cơ bị lộ
thông tin cá nhân, gây nên nhiều hệ lụy khó lường.

 Sau khi nói đến ngẫu nhiên cản trở quá trình của tất nhiên, thì quay trở lại vấn
đề, không thể phủ nhận được ngẫu nhiên cũng góp phần thúc đẩy quá trình
phát triển của sự vật….

- Trong quá trình mua sắm, người tiêu dùng sẽ có sự linh hoạt vì cửa hàng
trực tuyến không có ngày nghỉ, đóng cửa hay bất kỳ vấn đề khác. Khách hàng
luôn chủ động về thời điểm mua sắm. Bất cứ khi nào, bất cứ nơi đâu, dù đêm
muộn vẫn có thể lướt web và đặt hàng, không phải phụ thuộc vào giờ mở cửa
của các trung tâm mua sắm.
- Người tiêu dùng có thể mua sắm với giá rẻ bất ngờ vì sẽ có nhiều chương
trình khuyến mại, nhiều phiếu giảm giá đưa ra để hỗ trợ khách hàng, thu hút
khách hàng. Từ đó có thể tiết kiệm được một khoản phí.
- Người tiêu dùng không phải ra đường, tránh sự kẹt xe, nắng nóng, khói
bụi và nhất là phải chen chúc ở những cửa hàng hay trung tâm mua sắm với rất
nhiều người. Mua sắm online sẽ giúp thoát khỏi những phiền muộn này, có thể
thoải mái dạo hàng chục gian hàng so sánh giá cả.
- Người bán cũng dễ dàng giới thiệu sản phẩm của mình đến gần hơn với
nhiều tiêu dùng. Không mất tiền thuê mặt bằng, không mất quá nhiều tâm sức
vào việc lựa chọn địa điểm, xây dựng cửa hàng.

KẾT LUẬN

Qua vấn đề trên, chúng em mong rằng có thể cung cấp và giải thích cho mọi
người rõ ràng hơn về phương pháp luận của phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên.
Thông qua quá trình nghiên cứu và tìm hiểu, chúng em đã có thể vận dụng khái
niệm của phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên để giải quyết vấn đề: " Mua bán hàng
trực tuyến qua các sàn thương mại điện tử ". Qua đó, ta có thể thấy được sự thay
14
đổi về tầm quan trọng của việc mua bán hàng online qua thời gian, từ một hình
thức giao dịch mới mẻ, lạ lẫm đã trở nên vô cùng quen thuộc trong cuộc sống.
Nói cách khác, vấn đề đó đã chuyển từ phạm trù ngẫu nhiên sang tất nhiên bởi
rất nhiều yếu tố khác nhau, trong đó, sự phát triển của công nghệ thông tin đã
giữ vai trò quyết định trong quá trình phát triển hình thức mua bán trực tuyến
trên các sàn thương mại điện tử.

C.Tài liệu tham khảo

1. Hoàng Thị Thu Hường, Đỗ Phương Mai, Nguyễn Mai Thảo Nhung
(2021), Giáo trình Triết học Mác - Lênin, Nhà xuất bản Chính trị Quốc
Gia Sự Thật, Hà Nội.
2. Phân tích mối quan hệ biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên, ý nghĩa
phương pháp luận của cặp phạm trù này?
https://vnkienthuc.com/threads/phan-tich-moi-quan-he-bien-chung-giua-
tat-nhien-va-ngau-nhien-y-nghia-phuong-phap-luan-cua-cap-pham-tru-
nay.88247/

3. https://www.quanlynhanuoc.vn/2022/08/18/xu-huong-hanh-vi-mua-cua-
nguoi-tieu-dung-sau-dai-dich-covid-19/
4. https://ictvietnam.vn/dich-covid-19-da-thuc-day-nhanh-su-phat-trien-
tmdt-viet-nam-23159.html
5. https://kent.edu.vn/nganh-thuong-mai-dien-tu-song-sot-qua-mua-dich-
covid-19/
6. https://luathungson.vn/san-thuong-mai-dien-tu-la-gi.html

15