32.

1 Omikron-Kaynaşmalı Fiiller
Şu 1.-4. cümlelerin nereye vardığını inceleyin:
1. οἱ βουλευταὶ λέγουσιν: «καλὸς πολίτης ὁ Ἀπολλόδωρος.»
2. καὶ λέγουσιν: «ὁ Ἀπολλόδωρος τὸν δῆμον καὶ τὴν πόλιν ἀεὶ
καλὰ πράττει. ...
3. «ἄξιος οὖν ὁ Ἀπολλόδωρος τοῦ ἄθλου.»
ἄξιος-α-ον (s) layık ἆθλον, ἄθλου, τό ödül
4. οἱ βουλευταὶ τὸν Ἀπολλόδωρον τοῦ ἄθλου ἀξιοῦσιν.
Bulē üyeleri Apollodoros’u ödüle layık görürler.
Şu 5.-8. cümlelerin de nereye vardığını inceleyin:

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 1/23

 5. οἱ βουλευταὶ λέγουσιν: «πονηρὸς πολίτης ὁ Καλλίμαχος.»
6. καὶ λέγουσιν: «ὁ Καλλίμαχος τοὺς νεανίας τὰ κακὰ παιδεύει
καὶ ποιήματα αἰσχρὰ γράφει. ...
7. «ἄξιος οὖν ὁ Καλλίμαχος τῆς κολάσεως.»
ἄξιος-α-ον (s) layık κόλασις, κολάσεως, ἡ ceza
8. οἱ βουλευταὶ τὸν Καλλίμαχον τῆς κολάσεως ἀξιοῦσιν.
Bulē üyeleri Kallimakhos’u cezaya layık görürler.
9. λέγουσιν οἱ βουλευταί: «τὸν μὲν Ἀπολλόδωρον τοῦ ἄθλου
ἀξιοῦμεν, τὸν δὲ Καλλίμαχον τῆς κολάσεως.»
10. ξένος τις τοὺς βουλευτὰς ἐρωτᾷ: «τί τὸν Καλλίμαχον τῆς

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 2/23

 κολάσεως ἀξιοῦτε;» ἐρωτάω +AKK +AKK

11. οἱ βουλευταὶ ἀποκρίνονται: «ὁ Καλλίμαχος τῆς κολάσεως

ἀξιοῦται διότι τοὺς νεανίας κακῶς παιδεύει.»
κακῶς (zarf) kötü şekilde
12. ὁ ξένος τὸν ἄρχοντα τῆς βουλῆς ἐρωτᾷ: «τί ἀξιοῦται ὁ
Ἀπολλόδωρος ὑπὸ τῆς βουλῆς τοῦ ἄθλου;»
13. ὁ ἄρχων τῆς βουλῆς ἀποκρίνεται: «ὁ Ἀπολλόδωρος τοῦ
ἄθλου ἀξιοῦται διότι καλὰ πράγματα καὶ ἀγαθὰς ποιήσεις
πράττει.»
Görüldüğü üzere, fiilin I. çekim anahtarındaki gövdesi ο Omikron ile

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 3/23

bitiyorsa, şahıs sonekleri başındaki ünlülerle şöyle kaynaşmalar görülür:
…ο- ε ει η ῃ ο οι ου ω
ου οι ω οι ου οι ου ω
Böyle οω diye kaynaşmalı fiillerden istatistiksel olarak sadece iki tanesi ile sık
karşılaşılabilir:
ἀξιόω, ἀξιώσω, ἠξίωσα, ἠξίωκα, ἠξίωμαι, ἠξιώθην +AKK +GEN (birini)
(birşeye) layık görmek; bir şeyi doğru, yerinde, uygun vs bulmak;
beklemek, tahminde bulunmak, iddia etmek
δηλόω, δηλώσω, ἐδήλωσα, δεδήλωκα, δεδήλωμαι, ἐδηλώθην aydınlatmak,
açıklamak, açığa çıkarmak, göstermek, ispatlamak

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 4/23

Bu fiillerde tabii ki edilgen çatı olabilir, yukarıda 11.-13. cümlelerde görülüyor.
Şimdiye kadar öğrendiğimiz kaynaşmalı fiillerin haber kipleri ile beraber
mastar ve dilek-şart kiplerinde de bir tekrarını yapalım:
…α- ε ει η ῃ ο οι ου ω
α ᾳ α ᾳ ω ῳ ω ω
14. ὦ στρατηγέ, ἆρα ὁρᾷς τὸ στράτευμα τῶν πολεμίων ἐν τῷ
πεδίῳ; ὁράω görmek; (mastar) ὁρᾶν

15. ἆρα ἔξεστι τῷ στρατηγῷ τὸ στράτευμα τῶν πολεμίων ὁρᾶν;

16. οἱ στρατιῶται λέγουσιν: «εἴθε ὁρῷμεν τὴν πατρίδα μετὰ τὸν
πόλεμον.»

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 5/23

 …α- ε ει η ῃ ο οι ου ω
α ᾳ α ᾳ ω ῳ ω ω
17. οἱ ξένοι ἐρωτῶσιν: «ζῶμεν ἐν ταῖς πόλεσιν ἢ ἐν ταῖς
νήσοις;» ζάω yaşamak, hayatta olmak

18. ὁ γέρων λέγει: «εἰ γὰρ ἐν τῇ χώρᾳ ζῷμι.»

19. οἱ Ἀθηναῖοι λέγουσιν: «νικῶμεν τὰ στρατεύματα τῶν
Λακεδαιμονίων.»
20. δεῖ τοὺς ὁπλίτας τοὺς πολεμίους ἀεὶ νικᾶν διότι καλὰ ὅπλα
καὶ καλοὺς θώρακας φέρουσιν.
21. οὐ πρέπει τοῖς ὁπλίταις ἐν μάχαις νικᾶσθαι διότι καλὰ ὅπλα
Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 6/23
 καὶ καλοὺς θώρακας φέρουσιν.
…α- ε ει η ῃ ο οι ου ω
α ᾳ α ᾳ ω ῳ ω ω
22. οἱ γέροντες βούλονται τελευτᾶν ἐν τῇ χώρᾳ ἐν ᾗ ζῶσιν.
τελευτάω ölmek; (mastar) τελευτᾶν
23. οἱ ἱερεῖς ἐν ταῖς θυσίαις λέγουσιν: «εἴθε τελευτῷεν οἱ
πολέμιοι τῆς πόλεως.» θυσία, ας, ἡ kurban töreni

24. ἐᾷ ὁ ἄρχων τῆς ἀγορᾶς τοὺς ξένους εἰς τὴν ἀγορὰν ἔρχεσθαι.
ἐάω +AKK +mastar (birisi)ne (bir şey yapmak için) izin vermek
25. οἱ βουλευταὶ λέγουσιν: «ἐῶμεν καὶ τοὺς Κορινθίους

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 7/23

 ἐμπόρους εἰς τὰς ἀγορὰς τῶν Ἀθηνῶν εἰσέρχεσθαι.»
ἔμπορος, ου, ὁ tüccar
…α- ε ει η ῃ ο οι ου ω
α ᾳ α ᾳ ω ῳ ω ω
26. οἱ στρατιῶται ἐν μάχαις καλοῖς ὅπλοις χρῶνται.
χράομαι +DAT kullanmak, istifade etmek
27. χρὴ τοὺς στρατιώτας καλοῖς ὅπλοις χρᾶσθαι.
28. οἱ πολέμιοι τοῖς καλοῖς ὅπλοις οὐκ ἐχρῶντο καὶ ἐνικῶντο.
29. ὁ στρατηγὸς τοὺς στρατιώτας καλοῖς ὅπλοις χρᾶσθαι
ἐκέλευσεν ἵνα νικῷεν.

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 8/23

 …α- ε ει η ῃ ο οι ου ω
α ᾳ α ᾳ ω ῳ ω ω
30. οἱ στρατιῶται λέγουσιν: «εἰ γὰρ νικῷμεν ἐν μάχαις καὶ
κτῴμεθα τοὺς ἀγροὺς, τὰς οἰκίας καὶ τὰς γυναῖκας τῶν
πολεμίων.» κτάομαι sahiplenmek, almak

31. οἱ μαθηταὶ ἐρωτῶσιν: «κτώμεθα τὰ βιβλία τοῦ διδασκάλου ἅ

μένει; διότι ἀπὸ τῆς πόλεως εἰς τὴν πατρίδα ἦλθεν.»
32. δοκεῖ τοῖς βουλευταῖς τὸν Ἀπολλόδωρον τιμᾶν ὃς ἀεὶ ἀγαθὰ
τὴν πόλιν πέπραχεν.
τιμάω onurlandırmak, saygı göstermek; (mastar) τιμᾶν

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 9/23

 …ε- ε ει η ῃ ο οι ου ω
ει ει η ῃ ου οι ου ω
33. οἱ πολῖται ἐρωτῶσιν: «καλῶμεν καὶ τοὺς κήρυκας τῶν
πολεμίων εἰς τὴν ἑορτήν;» .
καλέω çağırmak, davet etmek; demek, isim vermek
34. ὁ Καλλίμαχος εἰς τὴν ἑορτὴν οὐ καλεῖται διότι τοὺς νεανίας
κακῶς πεπαίδευκεν. φιλέω sevmek

35. τὸν Καλλίμαχον πονηρὸν ἐκάλουν καὶ οὐκ ἐφίλουν.

36. δοκεῖ τοῖς πολίταις τοὺς ξένους εἰς τὴν ἑορτὴν καλεῖν.
37. ὁ Καλλίμαχος βούλεται εἰς τὴν ἑορτὴν καλεῖσθαι.

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 10/23

 …ε- ε ει η ῃ ο οι ου ω
ει ει η ῃ ου οι ου ω
38. πρέπει τῷ διδασκάλῳ τὴν καλὴν οἰκίαν οἰκεῖν.
οἰκέω ikamet etmek, oturmak
39. ὁ βασιλεὺς τοὺς ξένους ἐκέλευσεν τὰς νήσους οἰκεῖν.
40. οἱ γέροντες λέγουσιν: «εἰ γὰρ μὴ τὰς πόλεις ἀλλὰ τὴν χώραν
οἰκοῖμεν.»
41. οἱ πολῖται λέγουσιν: «εἴθε οἱ πολέμιοι μὴ τὰς πόλεις
οἰκοῦσιν.»
42. ἔξεστι τοὺς Κορινθίους μετὰ τὸν πόλεμον τὰς νήσους οἰκεῖν.

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 11/23

 …ο- ε ει η ῃ ο οι ου ω
ου οι ω οι ου οι ου ω
43. δεῖ τοὺς ἄρχοντας τοὺς ἀγαθοὺς πολίτας τοῦ ἄθλου ἀξιοῦν.
ἀξιόω +AKK +GEN (bir kimse)yi (bir şey)e layık görmek
44. τότε ἠξίουν οἱ ἄρχοντες τὸν ἀγαθὸν πολίτην τοῦ ἀργυρίου
ἀλλὰ νῦν ἀξιοῦσιν μόνον τοῦ στεφάνου.
45. οἱ μαθηταὶ λέγουσιν εἰ γὰρ ὁ διδάσκαλος τὴν αἰτίαν τοῦ
πολέμου δηλοῖ. αἰτία, ας, ἡ sebep δηλόω aydınlatmak; ispatlamak
46. ἔξεστι τῇ Ὑπατίᾳ τὴν ὑπόθεσιν λόγοις σοφοῖς δηλοῦν.
47. οἱ μαθηταὶ τὴν ὑπόθεσιν ἐδήλουν καὶ ἠξιοῦντο ἄθλων.

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 12/23

 32.2 Üçüncü Grup İsimlere Devam
Şu cümleleri çevirirken arada 3. gruptan yeni isimler öğreneceksiniz.
1. ὁ λαὸς τὸν κήρυκα ἐρωτήματα ἠρώτα ἀλλὰ τὰς ἀποκρίσεις
οὐκ ἤκουεν.
ἐρώτημα, ἐρωτήματος, τό soru ἐρωτάω sormak
ἀπόκρισις, ἀποκρίσεως, ἡ cevap ἀκούω dinlemek
2. ἔξεστι τὸν ἅγιον ἄνθρωπον καλὰς καὶ ἀγαθὰς πράξεις μόνον
τῇ δυνάμει τοῦ Θεοῦ πρᾶξαι.
ἅγιος-α-ον (sıfat) kutsal πρᾶξις, πράξεως, ἡ eylem, iş, başarı
δύναμις, δυνάμεως, ἡ kuvvet πράττω, ΙΙ, ἔπραξα, ... yapmak, etmek

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 13/23

 3. ἡ Ὑπατία δεδίδαχεν τὴν ἐπίδειξιν τῶν φιλοσοφικῶν
προβλημάτων.
διδάσκω, ΙΙ, ΙΙΙ, δεδίδαχα, ... öğretmek ἐπίδειξις, ἐπιδείξεως, ἡ ispat
φιλοσοφικός-ή-όν (sıfat) felsefî πρόβλημα, προβλήματος, τό sorun
4. χρὴ τοὺς νεανίας τὴν ποίησιν τοῦ Ὁμήρου εὖ μανθάνειν.
ποίησις, ποιήσεως, ἡ şiir, edebiyat, nazım μανθάνω, … öğrenmek
5. ἆρα τὰς Ἑλληνικὰς πόλεις οἰκοῦσιν καὶ οἱ ξένοι;
πόλις, πόλεως, ἡ şehir οἰκέω, … ikamet etmek
6. ἐν τῇ πρώτῃ συνόδῳ τῇ ἐν Νικαίᾳ οἱ πατέρες σύμβολον τῆς
πίστεως ἐποίησαν.

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 14/23

 πρῶτος-η-ον (sıfat) birinci σύνοδος, συνόδου, ἡ sinod, konsil
πατήρ, πατέρος, ὁ baba; peder σύμβολον, ου, τό formül, nişane
πίστις, πίστεως, ἡ iman, inanç ποιέω, ΙΙ, ἐποίησα, ... oluşturmak
7. οἱ κακοὶ τὴν τάξιν τὴν ἐν ταῖς πόλεσιν καὶ τὴν δημοκρατίαν
ταῖς στάσεσιν λῦσαι ἐβούλοντο.
τάξις, τάξεως, ἡ düzen στάσις, στάσεως, ἡ isyan, iç savaş, kargaşa
8. ἡ ὕβρις τοῦ καθηγητοῦ τὸ μάθημα ἔβλαπτεν καὶ τοὺς
μαθητὰς ἐκώλυεν τὰς ἀρχὰς τοῦ δόγματος δέχεσθαι.
ὕβρις, ὕβρεως, ἡ küstahlık μάθημα, μαθήματος, τό ders
βλάπτω, ... zarar vermek κωλύω, ... engel olmak +AKK +mastar
ἀρχή, ῆς, ἡ ilke δόγμα, δόγματος, τό öğreti δέχομαι, ... almak

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 15/23

 9. οἱ πιστεύοντες ἠρώτων: «ἆρα ὁ Χριστὸς μίαν φύσιν ἔχει ἢ
δύο φύσεις;»
πιστεύοντες “inananlar” ἐρωτάω, … sormak
Χριστός, οῦ, ὁ Mesih φύσις, φύσεως, ἡ tabiat
εἷς-μία-ἕν (sayı s.) bir (tane) δύο (sayı s.) iki (tane)
10. τῷδε τῷ μαθήματι οἱ μαθηταὶ εἰς τὰ βάθη τῆς ἑλληνικῆς
γραμματικῆς εἰσέρχονται.
μάθημα, μαθήματος, τό ders βάθος, βάθους, τό derinlik
ἑλληνικός-ή-όν (sıfat) Yunan γραμματική, ῆς, ἡ dilbilgisi
εἰσέρχομαι, ... (bir şey)e veya (bir şey)in içine girmek

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 16/23

 11. ἐρωτῶσιν: «τί ἔγραψεν ὁ Ἡρόδοτος;»
ἀποκρινόμεθα: «ὁ Ἡρόδοτος περὶ τῶν ἐθνῶν, τῶν γενῶν καὶ
τῶν ἱστοριῶν τῆς Ἀσίας καὶ Ἀφρικῆς ἔγραψεν.»
ἔθνος, ἔθνους, τό ulus, millet γένος, γένους, τό soy, ırk, boy
12. «πόσον χρόνον ἐμείνατε ἐν τῇ Θρᾴκῃ;»
«ἐν τῇ Θρᾴκῃ πέντε ἔτη ἐμείναμεν.»
πόσον χρόνον…; “Ne kadar zaman…?” μένω, ΙΙ, ἔμεινα,... kalmak
πέντε (sayı s.) beş ἔτος, ἔτους, τό yıl
13. τοὺς Ἀντιοχέας ηὑρίσκετε τῷ θέρει ἐν τῇ Δάφνῃ καὶ τῷ

χειμῶνι ἐν τῇ Ἀντιοχείᾳ πόλει.

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 17/23

 Ἀντιοχεύς, Ἀντιοχέως Antiokheialı εὑρίσκω, ... bulmak
θέρος, θέρους, τό yaz (mevsim) Δάφνη, ης, ἡ Dafne (eski
Antakya yakınında seçkin banliyö) χειμών, χειμῶνος, ὁ kış
Αντιόχεια, ας, ἡ Antiokheia πόλις, πόλεως, ἡ şehir
14. τὸ κάλλος καὶ τὴν ἀρετὴν οἱ φιλόσοφοι τοῖς βιβλίοις καὶ οἱ

ποιηταὶ τοῖς ποιήμασιν ἐδίδασκον.

κάλλος, κάλλους, τό güzellik ἀρετή, ῆς, ἡ erdem
ποίημα, ποιήματος, τό şiir
15. ὁ Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας πρῶτον ἦρχεν τοῦ κράτους τοῦ
πατρός. ὕστερον τὰ κράτη τῆς Ἀσίας εἷλεν. μέγας-μεγάλη-μέγα
(sıfat) büyük πρῶτον (zarf) ilk önce ὕστερον (zarf) daha sonra

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 18/23

 ἄρχω, … +GEN yönetmek κράτος, κράτους, τό devlet
πατήρ, πατρός, ὁ baba αἱρέω, II, εἷλον, … almak, ele geçirmek
16. ἐκεῖνος ὁ τόπος τὸ ἅγιον ὄρος ὀνομάζεται διότι ἐν ἐκείνῳ

τῷ ὄρει εὑρίσκεται μοναστήρια.

ἐκεῖνος-η-ο (işaret s.) o τόπος, ου, ὁ yer, muhit
ἅγιος-α-ον (sıfat) kutsal, mukaddes ὄρος, ὄρους, τό dağ
ὀνομάζω, … isimlendirmek διότι (bağlaç) çünkü
εὑρίσκω, … bulmak μοναστήριον, ου, τό manastır
17. πολιορκοῦσιν νῦν οἱ πολέμιοι ἀλλὰ οὐκ ἔξεστι τὴν
Κωνσταντινούπολιν αἱρεῖν διότι τὰ τείχη τὴν πόλιν εὖ

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 19/23

 φυλάττει.
πολιορκέω, … kuşatmak αἱρέω, II, εἷλον, … almak, ele geçirmek
τεῖχος, τείχους, τό sur, şehir duvarı
18. ὁ Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρεύς εἶπεν: «ὁ Ἄρειος ὁ αἱρεσιάρχης
μόνον τοῖς ψεύδεσιν τὴν οὐσίαν τοῦ Χριστοῦ ἐξηγεῖται καὶ
διαφθείρει τὴν πίστιν καὶ τὴν ἀλήθειαν.»
Ἀλεξανδρεύς, Ἀλεξανδρέως Aleksandreialı
λέγω, II, εἶπον/ἔλεξα, … demek, söylemek
αἱρεσιάρχης, ου, ὁ “hairesis-başı” ψεῦδος, ψεύδη, τό yalan
οὐσία, ας, ἡ varlık, öz Χριστός, οῦ, ὁ Mesih
ἐξηγέομαι, ... tefsir etmek, yorumlamak διαφθείρω, ... bozmak

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 20/23

 πίστις, πίστεως, ἡ iman, inanç ἀλήθεια, ας, ἡ gerçek, hakikat

Görüldüğü gibi Üçüncü grup ana başlığı altında çok farklı çekimlerde isimlere
rastlanabilmekte. Bunlardan -ις ile bitenler rahatlıkla seçilebiliyorken, ilk defa
yukarıdaki cümlelerde çıkan -ος ile biten ama nötr olan isimler gayet sürpriz
oluşturuyorlar.
Yukarıdaki cümlelerde yapay olması pahasına bol bol artikel kullanarak bu
isimlerin hâl çekimlerini (renkleri de rehber olarak alarak) sizin keşfetmeniz
yoluna gittik. Yukarıdaki cümlelere, renkli kelimelere ve cümle sonrasında
verilen lemmalara bir daha bakarak -μα, -ος ve -ις ile biten isimlerin çekim
tablolarını siz oluşturabilir misiniz?

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 21/23

 Üçüncü Çekim Grubundan Bazı Hâl Çekimleri
n. n. d.
NOM τὸ ποίημα γένος ἡ πόλις
GEN τοῦ ποιήματος γένους τῆς πόλεως
t.
DAT τῷ τῇ
ΑΚΚ τὸ τὴν
NOM τὰ αἱ
GEN τῶν τῶν
ç.
DAT τοῖς ταῖς
ΑΚΚ τὰ τὰς

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 22/23

 32. Ders Ev Ödevi
Yukarıda verilen tabloyu tamamlayın.
EΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ bu dersteki konulara uygun olarak güncellendi—bu derste
görülen üçüncü grubun alt grupları hariç.

Bizantolog Yunanca20 Ders 32 (2020-09-01) 23/23