Professional Documents
Culture Documents
09_chapter 2
09_chapter 2
09_chapter 2
p¡¢qaÉ pª¢øl fRe pËø¡l je¡SNv HL¢V …l¦aÆf§ZÑ i§¢jL¡ f¡me Llz a¡C
L¡e pËø¡l pª¢øL f¢lf§ZlÑ ©f S¡ea qm BN S¡ea qh pËø¡L Hhw ay¡l pj¡S
fË¢ahnLz Lee¡ HLSe pËø¡l pª¢øj¡ep AeLV¡C ¢eiÑl Ll ay¡l hÉ¢š²Na Q¢lœ Hhw
L¡e f¢lhnl jdÉ ¢cu ¢a¢e S£he A¢ah¡¢qa LlRe a¡l Eflz "Qä£j‰m'-Hl L¢h
j¤L¥¾c Qœ²haÑ£l L¡hÉ k c¤xMh¡c a¡ a¡ ay¡l BaÈS£helC fËi¡hS¡az Bh¡l eSl¦ml
p¡¢qaÉ k ¢hâ¡ql RV¡ a¡J ay¡l BaÈS£he Hhw pj¡S fË¢ahnlC A‰z lh£¾cÊe¡b
ay¡l "L¢hS£he£' fËhå jq¡L¢h c¡¿¹l Ec¡qlZ EõM Ll hmRe :
"" L¡e¡ rZSeÈ¡ hÉ¢š² L¡hÉ Hhw S£hel LjÑ EiuaC ¢eSl fË¢ai¡
¢hL¡n L¢la f¡l; L¡hÉ J LjÑ EiuC ay¡q¡l HL fË¢ai¡l gmz ay¡q¡cl
L¡hÉL ay¡q¡cl S£hel p¢qa HLœ L¢lu¡ c¢Mm a¡q¡l AbÑ ¢hÙ¹«aal, i¡h
¢e¢hsal qCu¡ EWz c¡¿¹l L¡hÉ c¡¿¹l S£he S¢sa qCu¡ BRz EiuL
HLœ f¡W L¢lm S£he Hhw L¡hÉl jkÑ¡c¡ h¢n L¢lu¡ cM¡ k¡uz''1
L¢h DnÄl …ç pÇfLÑ Bm¡Qe¡ Lla ¢Nu h¢ˆjQ¾cÊJ hmRe :
""L¢hl L¢haÆ h¤¢Tu¡ m¡i BR p¾cq eC, ¢L¿¹¥ L¢haÆ Afr¡ L¢hL
h¤¢Ta f¡¢lm BlJ m¡iz L¢ha¡ cfÑZ j¡œ―a¡q¡l ¢ial L¢hl A¢hLm R¡u¡
BRz cfÑZ h¤¢Tu¡ ¢L qCh? ¢ial k¡q¡l R¡u¡, R¡u¡ c¢Mu¡ a¡q¡L h¤¢Thz
L¢ha¡, L¢hl L£¢šÑ―a¡q¡ a Bj¡cl q¡aC BR―f¢smC h¤¢Thz ¢L¿¹¥ ¢k¢e
HC L£¢šÑ l¡¢Mu¡ ¢Nu¡Re, ¢a¢e ¢L …Z, ¢L fËL¡l, HC L£¢šÑ l¡¢Mu¡ Nme,
a¡q¡C h¤¢Ta qChz''2
p¤¤al¡w HLb¡ ¢àd¡q£e Lã hm¡ k¡u, p¡¢q¢aÉLcl hÉ¢š²S£he J p¡¢qaÉS£he
A¢hµRcÉi¡h S¢sa―HL¢VL h¡c ¢cm Afl¢Vl ül©f EeÈ¡Qe ApÇf¨ZÑ bL k¡uz
a¡C °œm¡LÉe¡bl p¡¢qaÉ Bm¡Qe¡ Lla Nm BN ay¡l hÉ¢š²S£he Hhw pj¡S-
j¡epL S¡e¡ fËu¡Sez
50
1847 MË£ø¡ël 22n S¥m¡C (h¡w 1254, 6C nË¡hZ, h¤dh¡l) 24 flNZ¡ Sm¡l
nÉ¡jeNll ¢eLVhaÑ£ l¡ýa¡ NË¡j HL L¥m£e hwn °œm¡LÉe¡b j¤M¡f¡dÉ¡ul SeÈ quz
ay¡l ¢fa¡l e¡j ¢Rm ¢hnÄñl j¤M¡f¡dÉ¡uz °œm¡LÉe¡bl¡ ¢Rme Ru i¡Cz ay¡l SÉù
ï¡a¡l e¡j ¢Rm l‰m¡m j¤M¡f¡dÉ¡uz °œm¡LÉe¡b ¢Rme ¢fa¡l ¢àa£u f¤œz ay¡l
BaÈ£uüSe b¡LmJ a¡l¡ L¡R¡L¡¢R LE ¢Rme e¡z a¡l¡ ¢Rme ¢h¢iæ fË¡¿¹, LE
l¡Z£N”, LE f¤l¦¢mu¡u, LE h¡ ¢hq¡lz °œm¡LÉe¡b Rmhm¡ bLC AeÉ Bl Q¡l
fy¡QSel bL hÉ¢aœ²j£ üi¡hl ¢Rmez AaÉ¿¹ c¤l¿¹ üi¡hl °œm¡LÉe¡bl iu N¡Ëj
AeLC aVÙÛ b¡La¡z "h‰i¡o¡l mML' NË¿Û p c¤l¿¹fe¡l f¢lQu mML ¢cuRe :
""ay¡q¡l HL¢V fËL¡ä cm ¢Rmz HC cml pLm…¢mC HL HL de¤dÑlz
c¤ø¡¢j L¢la a¡q¡l¡ ¢hno jSh¤v ¢Rmz fll h¡N¡el gm f¡¢su¡ M¡Ca,
m¡LL j¡¢la d¢la HC cm ¢LR¥aC i£a qCa e¡z''3
ah mM¡fs¡u °œm¡LÉe¡b HLSe EvL«ø nËZ£l R¡œ ¢Rmez k¢cJ ay¡L M¤h Lø Ll
fs¡öe¡ Lla quRz Rmhm¡ bLC c¡¢lâÉ ¢Rm ay¡l ¢eaÉ p‰£z NË¡jl f¡Wn¡m¡u
ay¡l ¢nr¡ S£he Bsñ quz Q¡Ÿ-fel¡ hRl hupl jdÉ ay¡L h¡lh¡l ú¥m f¢lhaÑe
Lla quz ¢a¢e kMe a«a£u nËZ£l R¡œ ¢Rme aMe jÉ¡m¢lu¡l jsL fËbj ay¡l
¢fa¡jq£, fl j¡ J h¡h¡l jªaÉ¥ quz ¢a¢e ¢eSJ jÉ¡m¢lu¡u Bœ²¡¿¹ qu¢Rme k¢cJ
i¡NÉœ²j hyQ k¡ez k¡ ¢LR¥ °fa«L pÇf¢š ¢Rm 1864 MË£ø¡ël iu¡hq Ts a¡J eø
qu k¡uz H AhÙÛ¡u hyQ b¡L¡C kMe fËQä Løl hÉ¡f¡l qu fs¢Rm aMe fs¡öe¡
Q¡m¡e¡ ay¡l fr Bl pñhfl ¢Rm e¡z AaHh pM¡eC ay¡L R¡œS£he pj¡ç Lla
quz l¡N-c¤xM c¡¢lâÉ ¢hhËa qu °œm¡LÉe¡b 1865 MË£ø¡ë h¡¢s bL h¢su
fsmez aMe °œm¡LÉe¡bl hup ¢Rm BW¡l¡ hRlz HC pju j¡ei¨j f¤l¦¢mu¡u ay¡l
HL BaÈ£u ¢Rmez °œm¡LÉe¡b ih¢Rme pM¡eC ¢Nu EWhez HC EŸnÉ ¢a¢e
l¡Z£N” fkÑ¿¹ lmfb Nmez C¢ajdÉC ay¡l pjÙ¹ f¡bu no qu k¡uz aMe N¿¹hÉÙÛm
fy±R¡e¡l SeÉ fchËSC ¢a¢e Qmmez fb HL ¢q¾c¥ÙÛ¡e£ Q¡fl¡n£l p‰ ay¡l cM¡ qmz
p Bp¡jl Q¡ h¡N¡e L¥¢m Q¡m¡el L¡S ¢ek¤š² ¢Rmz °œm¡LÉe¡bL ¢a¢e Bp¡jl Q¡
h¡N¡e i¡m¡ Q¡L¥¢l f¡Cu ch¡l m¡i c¢Mu Q¡ h¡N¡el L¥¢m ¢qph Q¡m¡e ¢ca
Qu¢Rmez ¢L¿¹¥ °œm¡LÉe¡bl i¡NÉ i¡m¡ k nofkÑ¿¹ ay¡L Bp¡j ka qu¢ez
Q¡fl¡¢nl l¢ra¡ HL h¡‰¡¢m Ù»£m¡Ll cu¡u °œm¡LÉe¡b p k¡œ¡u L¥¢m¢N¢l Ll¡l q¡a
51
bL lr¡ f¡ez Hlfl AeL Lø heS‰m f¡q¡s f¢su ¢a¢e fy±R¡me ay¡l pC
BaÈ£ul h¡¢saz fb LuL¢ce heÉL¥m MuC ay¡L ¢ce L¡V¡a quRz
j¡ei¨j BaÈ£ul h¡¢sa ¢LR¥¢ce b¡L¡l fl °œm¡LÉe¡bl fË¢a AaÉ¿¹
pq¡e¤i¨¢an£m qu pC BaÈ£u¢V ay¡L ú¥m iaÑ£ Ll cez pM¡e ¢LR¥¢ce flC fËbj
nËZ£l R¡œcl p‰ jm¡ cM¡l SeÉ ay¡l ly¡¢Q k¡Ju¡l p¤¤k¡N quz p‰ ¢Rme j¡ei¨jl
Xf¤¢V L¢jne¡l Hhw Bjm¡hNÑz j¡ei¨j bL ly¡¢Q fy¡Q¢cel fbz f¡q¡s-fhÑa, he-S‰m
f¢su pM¡e ka quz M¤h AÒf¢ceC ¢a¢e Rmcl LÉ¡ÃVe qu Nme Hhw
a¡clL e¡e¡ c¤Úxp¡q¢pL L¡S Evp¡¢qa Ll¡l Qø¡ Llmez pC A¢i‘a¡l Lb¡
°œm¡LÉe¡b ¢eSC hZÑe¡ LlRe :
""Suf¤l e¡jL ÙÛ¡e hy¡cll f¡ml j¡T qCa N¡R E¢Wu¡, a¡s¡a¡¢s L¢lu¡,
j¡l L¡m qCa R¡e¡ L¡¢su¡ mCm¡jz T¡¢mc¡ Ef¢ÙÛa qCu¡ Ly¡p¡C ec£l j§m
¢ecÑn L¢lh¡l ¢e¢jš h¡mL¢cNL c¤NÑj ¢N¢lfËcn mCu¡ Q¢mm¡jz p¤¤hZÑlM¡l
a£l ¢n¢m e¡jL ÙÛ¡e, ¢N¢l…q¡u iõ¤L ¢Ll©f b¡L a¡q¡l Ae¤på¡e
L¢lm¡jz''4
k¡Cq¡L kb¡ ¢ce ¢a¢e ly¡¢Q fy±R¡mez ¢L¿¹¥ pc¡Q’m °œm¡LÉe¡b AÒfpjul jdÉC ly¡¢Q
f¢laÉ¡N Llme Hhw hel fb Ae¤plZ Llmez fll OVe¡ °œm¡LÉe¡bl ¢eSl
i¡o¡aC hm¡ ka f¡l :
"" fb k¡Ca k¡Ca c¤'Se Y¡L¡C j¤pmj¡el p¢qa p¡r¡v quz e¡Nf¤l
A’ml heÉ fËcn a¡q¡l¡ q¡¢a d¢la k¡Ca¢Rmz B¢j a¡q¡cl p‰
S¥¢Vm¡jz ¢LR¥¢ce fl S‰ml j¡T HL¢ce a¡q¡l¡ Bj¡l N¡ul L¡fs L¡¢su¡
mCmz f¤el¡u ly¡¢Q B¢pm¡jz ly¡¢Q qCa Bh¡l j¡ei¨j B¢pm¡jz hdÑj¡el
¢eLV Nc¡ e¡jL ÙÛ¡e lg¡Lo¤pe e¡jL HLSe j±mh£ aMe j¡ei¨j
b¡¢Laez ay¡q¡l ¢eLV f¡nÑ£ ¢nr¡ L¢lm¡jz''5
¢LR¥¢ce fl ¢a¢e ¢eSl h¡¢sa ¢gl Nmez Hlfl R¡œS£he hma k¡ h¡T¡u pC
S£he Bl ¢gl k¡Ju¡ ay¡l fr pñh qu¢ez k¢cJ ¢nr¡NËqZl fË¢œ²u¡u ¢a¢e ¢eSL
k¤š² lMRe BS£hez
h¡¢sa fËaÉ¡haÑel fl Blñ qu ay¡l LjÑS£hel AdÉ¡uz h¡¢s ¢gl Hp
cMme h¡¢sl AhÙÛ¡ c¤¢hÑpq, Bq¡l eCz a¡C h¡dÉ qu ay¡L Q¡Ll£l Qø¡ öl¦ Lla
quz HC pju CR¡f¤l ú¥m f¢äal fc AÙÛ¡u£i¡h ay¡l HL¢V L¡S S¡Vz ¢LR¥¢ce
52
fl p L¡S QmJ k¡uz Hlfl ¢a¢e hdÑj¡e HL BaÈ£ul L¡R k¡e―HC BaÈ£u¢V
¢Rme ¢nr¡ ¢hi¡Nl HLSe plL¡l£ f¢lcnÑLz ay¡l p¤¤f¡¢ln ¢eu °œm¡LÉe¡b hý
S¡uN¡u O¤l hs¡me, ¢L¿¹¥ L¡b¡J ay¡l Q¡Ll£ S¥Vm e¡z H¢cL q¡a HL¢V fup¡J eC;
Ae¡q¡l ay¡l ¢eaÉ p‰£z HC pju m¡Ll h¡¢sa A¢a¢b qu fb Qmae ¢a¢ez p pju
1866 p¡m cn O¡l c¤¢iÑrl p§Qe¡ quRz Q¡¢l¢cL O¡l AæLøz p¤¤al¡w L¡e¢ce
Bq¡l ¢jma L¡e¢ce ¢jma e¡z påÉ¡hm¡ L¡lJ h¡¢sa Nm k¢c p a¡¢su ¢ca,
a¡qm p¡l¡l¡a Ae¡q¡l N¡Ram¡aJ b¡La qa ay¡Lz HlLj HL¢cel hZÑe¡ LlRe
°œm¡LÉe¡b :
""påÉ¡hm¡ B¢j jj¡¢l B¢pu¡ fyý¢Rm¡jz jj¡¢l ønel f¤×L¢lZ£l p¡e-hy¡d¡ O¡V
f¢su¡ lCm¡j; i¡¢ha m¡¢Nm¡j, c¤'¢ce Bq¡l qu e¡C; A¢anu c¤hÑm qCu¡
f¢su¡¢R; k¢c BS l¡œJ Ae¡q¡l HM¡e öCu¡ b¡¢L, a¡ L¡mfË¡a BlJ c¤hÑm
qCu¡ f¢sh, p¤¤al¡w HM¢e fb Qm¡ i¡m¡, l¡¢œaC fb Q¢ma m¡¢Nm¡jz r¥d¡u
a«o·¡u f¡ Bl EW e¡z HLV¡ aya¥m N¡R qCa aya¥m f¡a¡ f¡¢su¡ mCm¡jz
a¡q¡C ¢Qh¡Ca ¢Qh¡Ca fl¢ce hm¡ h¡l¡V¡l pju jNl¡u B¢pm¡jz''6
k¡Cq¡L ¢LR¥¢ce fl h£li¥j Sm¡l à¡lL¡ e¡jL ÙÛ¡e ú¥mj¡ø¡¢ll Q¡Ll£ fmez ¢LR¥¢ce
pM¡e Q¡L¢l Ll¡l fl ¢a¢e l¡Z£N”l EMs¡u hc¢m qmez j¡Ce BW¡l¡ V¡L¡z
HCpju cn O¡lal c¤¢iÑr Blñ quz p¡d¡lZ m¡Ll c¤lhÙÛ¡ aMe Qljz L¡e
f¡amC n¡e¡ k¡u j¡e¤ol Apq¡u L¡al œ²¾cez cn Hhw cnl j¡e¤ol HC c¤lhÙÛ¡
°œm¡LÉe¡bL i¡¢hu a¥m¢Rmz HC AhÙÛ¡u ¢eS HLhm¡ q¢hoÉ¡æ AeÉhm¡ fVil
Sm Mu S£hed¡lZ Lla m¡Nmez Hi¡h S£he d¡lZ Ll k AbÑ ¢a¢e hy¡Q¡a
f¡lae a¡ c¤¢iÑrf£¢sacl pq¡ua¡u c¡e Llaez ¢a¢e ay¡l aMeL¡l je¡i¡h
¢mMRe :
"" pC pju qCa fË¢a‘¡ L¢lm¡j k k¡q¡a HC üZÑi¨¢j i¡lai¨¢ja c¤¢iÑr
qCa e¡ f¡l, HCl©f L¡S B¢j Bj¡l jeL ¢eu¡¢Sa L¢lhz p¢ce qCa
HC pðå k¡q¡ ¢LR¥ ¢n¢Mh¡l BhnÉL ¢n¢Ma m¡¢Nm¡jz aMe je je HC ¢ÙÛl
qCu¡R k, i¡lal m¡L k¢c ¢eS ¢eS HLV¥ kaÀ Ll, a¡q¡ qCm HC cnl
A¿¹a AdÑL c¤xMJ c§l qCa f¡lz BS fkÑ¿¹ HC ¢hou ¢n¢ra hÉ¢š²NZl Qr¥
EeÈ£¢ma L¢la kaÀ f¡Ca¢Rz ¢L¿¹¥ ¢L L¢lh, pLmC ¢eSl ü¡bÑl SeÉ hÉÙ¹z
k¡q¡a cnl c¤ÚxMj¡Qe qu, Hl©f ¢Q¿¹¡ AÒf m¡LC L¢lu¡ b¡Le; hs S¡l e¡
53
qu, ¢œ²u¡-LÇjÑ Efmr LaL…¢m m¡LL hvpll jdÉ HL¢ce ¢L c¤C¢ce
Bq¡l ¢cu¡ b¡Lez ¢L¿¹¥ Nl£h-c¤xM£ m¡Ll¡ ¢QlL¡ml SeÉ k¡q¡a HL j¤W¡ Aæ
f¡u, Hl©f L¡kÑÉ LuSel cª¢ø BRz''7
HC S£hecnÑe °œm¡LÉe¡bl pjNË S£he J p¡¢qaÉl ¢i¢šii¨¢j ¢qph L¡S LlRz
Hlfl h¢n¢ce ¢a¢e EMs¡u ¢Rme e¡z C¢af§hÑ jq¢oÑ ch¾cÊe¡b W¡L¥ll
p‰ ¢a¢e f¢l¢Qa qu¢Rmez ay¡l p¡q¡S¡cf¤ll S¢jc¡¢la j¡p fy¢Qn V¡L¡ hae ú¥m
j¡ø¡¢ll Q¡Ll£l BqÄ¡e Hm ¢a¢e a¡ NËqZ Llez AhnÉ M¤h h¢n¢ce p Q¡L¢l VL¢ez
p¡q¡S¡cf¤l h¡pL¡m °œm¡LÉe¡bl S£he AeL…¢m l¡j¡’Ll OVe¡ OV¢Rmz HL¢ce
¢a¢e heÉ¡fÔ¡¢ha A’m e±L¡ Ll k¡¢µRme, pC pju ec£l a£l j¡¢Vl ¢Y¢hl Efl
¢ae¢V An£¢afl hªÜ¡L cMa fu a¡clL pM¡e bL EÜ¡l Ll ¢eSl h¡p¡u ¢eu
Bpe Hhw ph¡kaÀ Llez H OVe¡ ¢eu pM¡eL¡l e¡uh jn¡ul p‰ ay¡l je¡j¡¢meÉ
qu¢Rmz Hl ¢LR¥¢ce fl f§S¡l R¥¢V L¡¢Vu kMe ¢a¢e h¡¢s bL p¡S¡cf¤l ¢gl¢Rme
aMe fcÈ¡l Ql L¥j£ll à¡l¡ Bœ²¡¿¹ qe Hhw i¡NÉ S¡l hyQ k¡ez Hlfll OVe¡
BlJ ¢hØjuLlz fcÈ¡ec£a c¤l¿¹ Ts ay¡l e±L¡ EÒV k¡uz L¡e fËL¡l p¡al ¢a¢e
ec£l f¡s Hp JWe ¢L¿¹¥ A‘¡e qu flez aMe HLSe Qä¡m a¡L pC AhÙÛ¡
bL EÜ¡l Lle Hhw h¡¢s ¢eu ¢Nu ph¡ ön˨o¡ Ll a¡L p¤¤ÙÛ Ll a¡mez
Hlfl ay¡l HL BaÈ£ul Qø¡u J¢sn¡u f¤¢mnl p¡h C¾pfƒl fc Q¡Ll£ qu
ay¡lz HC pju fÔ£q¡ SÆl Bœ²¡¿¹ qe ¢a¢ez fl Bl¡NÉ m¡i Ll¡l fl b¡e¡l c¡l¡N¡
fc Q¡Ll£ f¡e ¢a¢ez c¡l¡N¡¢N¢ll p§œ ay¡L J¢sn¡l S¡Sf¤l, Jm¡hu, Lyc¡l¡f¡s¡
fËi«¢a ÙÛ¡e O¤l hs¡a qaz HC pju ¢a¢e QmepC N¡Rl J¢su¡ i¡o¡ ¢nM
gm¢Rme Hhw AÒf¢cel jdÉ "EvLm öiˆl£' e¡j HLM¡e¡ j¡¢pL f¢œL¡J pÇf¡ce¡
Lla öl¦ Ll¢Rmez LVL b¡L¡L¡m£e L¢h l‰m¡m h¾cÉ¡f¡dÉ¡u Hhw "p¡d¡lZ£'
f¢œL¡l pÇf¡cL AruQ¾cÊ plL¡l J N‰¡QlZ plL¡ll p‰ ay¡l f¢lQu quz HC pju
ay¡l p‰ HL¢ce f¢lQu OV Sir William Hunter-Hlz William Hunter 1881 MË£ø¡ë
bL 1887 MË£ø¡ë fkÑ¿¹ hsm¡Vl n¡pe f¢locl pcpÉ ¢Rmez 1886 MË£ø¡ë ¢a¢e
L¢mL¡a¡ ¢hnÄ¢hcÉ¡mul i¡Cp QÉ¡¾pml qez i¡la£u i¡o¡l në l¡j¡e qlg ¢mfÉ¡¿¹l
Llh¡l fËZ¡m£ k¡ "Hunter System of Transliteration' e¡j f¢l¢Qa a¡ Eá¡he
Lle ¢a¢ez Hunter-Hl ppÀq Be¤L¨mÉ LmL¡a¡l HL¢V A¢gp 125 V¡L¡ j¡¢pL
hae Q¡Ll£ S¡V ay¡lz HC fc L¡S Lla Lla AeL i¡m¡ i¡m¡ m¡Ll p‰
54
ay¡l f¢lQu quz HC pju ¢h¢iæ ¢cL bL HLl fl HL Q¡L¢ll fËÙ¹¡h ay¡l L¡R
Bpz HL¢cL Cw¢mpjÉ¡e f¢œL¡l A¢gp i¡m¡ fc m¡il pñ¡he¡ AeÉ¢cL q¡¾V¡l
p¡qhl CµR¡u Xf¤¢V jÉ¡¢SøÊV fc ¢ek¤¢š²l fËÙ¹¡h ¢a¢e f¡ez ¢L¿¹¥ c¤V¡l L¡e¢VLC
¢a¢e NËqZ Llme e¡z HC pjuC Bh¡l i¡lal Ešl-f¢ÕQj A’m L«¢o h¡¢ZSÉ A¢gp
ÙÛ¡¢fa quz °œm¡LÉe¡b ¢mMRe : ""f§hÑ fË¢a‘¡ Ae¤p¡l c¢lâl c¤xMj¡Qe pjbÑ qCh,
HC EŸnÉ AeÉ¡eÉ Bn¡ R¡¢su¡ HM¡e qXLÓ¡LÑl fc NËqZ L¢lz''8 pÉ¡l HXJu¡XÑ hLÚ
¢Rme HC A¢gpl fËd¡ez hLÚ p¡qhl Be¤L¨mÉ M¤h AÒf¢cel jdÉC e¡e¡ Se¢qaLl
L¡kÑ ¢eSL k¤š² LlRe ¢a¢ez H pju i¡la£u qÙ¹¢nÒfS¡a L¡l¦L¡kÑju âhÉ¡¢cl
fËQ¡ll SeÉ Hhw H ¢hou ¢hcn£cl cª¢ø BLoÑZl SeÉ fËQ¥l pju hÉu LlRe ¢a¢ez
ay¡l Qø¡aC i¡lal cn£u L¥¢Vl¢nÒf fËbj ¢hcnl h¡S¡l ü£L«¢a J fË¢aù¡m¡il fb
My¥S f¡uz AdѾc¥ ¢hnÄ¡p ay¡l "h¡wm¡ EfeÉ¡p ¢akÑL cª¢ø' NË¿Û S¡¢euRe : ""haÑj¡e
i¡lal hs hs nql J øne k ph ¢nÒfâhÉl ¢hf¢Z cM¡ k¡u, j§ma °œm¡LÉe¡bC
p phl fbfËcnÑL ¢qph ØjlZ£u qu BRez''9
Bpm °œm¡LÉe¡b ¢Rme HLSe kb¡bÑ cnfË¢jLz a¡C L£i¡h m¡Ll c¤cÑn¡
j¡Qe qu phÑc¡C p Qø¡ Ll NRe ¢a¢ez 1877-1878 MË£ø¡ë cnl Ešl
f¢ÕQj¡’m c¤¢iÑr cM¡ ¢cm p pju N¡S¡ll Q¡o Ll cnh¡p£l r¥d¡ ¢eh¡lZl ea¥e
pñ¡he¡l Lb¡ fËbj ay¡l j¡b¡aC Bpz i¡lal phÑœ k¡a ¢nÒfL¡kÑl Eæ¢a qu a¡
¢euJ ¢a¢e i¡¢ha ¢Rmez i¡lal lç¡e£k¡NÉ Ly¡Q¡j¡m Hhw i¡la fËÙ¹¥a ¢nÒfâhÉl
f¢lQu ¢hnÄl p¡je a¥m dla ‘A Rough List of Indian Art Manufactures’ e¡j
HL¢V hC mMe ¢a¢ez A¢QlC hC¢V CEl¡f J Bj¢lL¡u fËQ¡¢la qu Hhw pM¡eL¡l
m¡Ll¡ i¡la£u ¢nÒfâhÉ pÇfLÑ BNËq£ qez gm fËQ¥l ¢hcn£ j¤â¡ Ef¡SÑel p¤¤k¡N
°al£ quz
1886 MË£ø¡ë ¢hma Ae¤¢ùa B¿¹S¡¢aÑL ¢nÒf fËcnÑe£a °œm¡LÉe¡b cnl
fË¢a¢e¢d ¢qph Ef¢ÙÛa qez k¢cJ HC ¢hmak¡œ¡ ¢eu ay¡l BaÈ£u-üSecl a£hË
Bf¢š ¢Rmz Lee¡ °œm¡LÉe¡b ¢Rme hË¡þZ p¿¹¡ez hË¡þZl p¿¹¡e qu pj¤âk¡œ¡ ay¡l
BaÈ£u-üSel¡ je ¢ea f¡l¢ez ¢WL H L¡lZC Hl BN 1882 MË£ø¡ë qmÉ¡äl
Bjø¡XÑ¡j nql Ae¤¢øa ¢nÒf jm¡u k¡Nc¡el SeÉ plL¡ll fr bL ay¡l L¡R
Ae¤l¡d HmJ BaÈ£uüSel hy¡d¡u pM¡e ¢a¢e ka f¡le¢ez pj¤âk¡œ¡ pÇfLÑ
55
Hcn£ucl L¥pwú¡l¡µRæ j¡e¢pLa¡ a¡C flhaÑ£L¡m p¡¢qaÉ lQe¡l pju °œm¡LÉe¡bl
¢hâ¨fl mrÉ qu¢Rmz "m¤õ¤' NÒf pj¤â k¡œ¡ pÇfLÑ m¤õ¤ Bj£lL hm :
""Bjl¡ i¡la£u i¨a, i¡lal h¡Cl Bjl¡ k¡Ca f¡¢l e¡z pj¤âl Afl
f¡l fcrf L¢lm Bjl¡ S¡¢aïø qChz Bj¡cl djÑ ¢L¢’v Ly¡Q¡z kl©f
Af‚ jª¢šL¡i¡ä SmØfnÑ N¢mu¡ k¡u, pCl©f pj¤âf¡ll h¡u¤ m¡¢NmC
Bj¡cl djÑ g¥p L¢lu¡ N¢mu¡ k¡u, a¡q¡l Bl ¢Qq²j¡œ b¡L e¡z djÑl Nå¢V
fkÑ¿¹ Bj¡cl N¡u m¡¢Nu¡ b¡L e¡z''10
k¡Cq¡L Hh¡l ¢L¿¹¥ cnl Eæ¢al Lb¡ ih pwú¡ll HC håe¢VLJ ¢a¢e ¢Ræ Llme
Hhw ¢hcn f¡¢s ¢cmez fË¡u cnj¡p pM¡e AhÙÛ¡eL¡m ¢a¢e jq¡l¡Z£ pq hý pò¡¿¹
hÉ¢š²l eSl Bpez H k¡œ¡u ¢a¢e Cwmäl p¡b úVmÉ¡ä, hm¢Su¡j, 顾p, S¡jÑ¡e£,
A¢øÊu¡, CV¡¢m fËi«¢a cn ïje Llez Hlfl Bh¡l ay¡l Cwmä k¡Ju¡l p¤¤k¡N OVz
ay¡l 'Visit to Europe` NË¿Û Hph ïjZhªš¡¿¹l ¢hÙ¹¡¢la hZÑe¡ f¡Ju¡ k¡uz
¢hma bL ¢gl Hp LmL¡a¡u i¡la£u k¡c¤Ol 1887 MË£ø¡ë ‘Assistant
Curator in Charge of Bengal Economic and Art Museum Collections’ ¢qph
Q¡L¥l£ Llez fË¡u cnhRl ¢a¢e HC fc LjÑla ¢Rmez HCfc b¡L¡L¡m£e ¢a¢e ¢h¢iæ
Se¢qaLl L¡kÑ¡hm£a EcÉ¡N£ qe Hhw SeNZl LmÉ¡Z Lmj dlez HC pju ¢a¢e
'Art Manufactures of India` e¡j HL¢V NË¿b lQe¡ Llez Hlfl ¢a¢e œ²jnx Ap¤¤ÙÛ
qu fse Hhw 1896 MË£ø¡ë plL¡¢l Q¡L¥¢l bL Ahpl NËqZ Llez 1919 MË£ø¡ël
3l¡ eiðl (17C L¡¢aÑL, 1326 h‰¡ë) 73 hvpl hup f¤l£a ay¡l jªa¥É quz
Ahpl NËqZl fl °œm¡LÉe¡b fË¡u 23 hRl S£¢ha ¢Rmez HC pju °œm¡LÉe¡b
¢eSL f¤l¡f¤¢l p¡¢qaÉ p¡de¡u jNÀ Llez jqv p¡¢qaÉpª¢øl pQae fËu¡p pM¡e
qua¡ ¢Rm e¡ ¢L¿¹¥ cn J S¡¢al ¢qap¡del jqv EŸnÉ ¢euC ¢a¢e p¡¢qaÉ p¡de¡u
jNÀ qu¢Rmez H rœ ay¡l pðm ¢Rm p¡l¡S£he dl p’u Ll¡ Ap¡d¡lZ S£he
A¢i‘a¡z Ni£l S£he ¢S‘¡p¡, ‘¡e¢eù¡ J ¢hcÉ¡QQÑ¡l pjeÄu k p¡¢qaÉ SNv ¢a¢e
¢ejÑ¡Z Ll¢Rme k L¡e p¡¢q¢aÉLl fr a¡ kbø DoÑZ£uz
(2)
56
h¡wm¡cnl HL k¤Np¢årZ °œm¡LÉe¡bl ¢nÒf£ hÉ¢š²aÆ Ns EW¢Rmz p¡j¡¢SL,
l¡S°e¢aL, djÑ J pwú«¢aNa ¢cL bL HC k¤N¢VL ehS¡NlZl j¡q¾cÊrZ l©f ¢Q¢q²a
Ll¡ k¡uz L¥pwú¡l BµRæ i¡lah¡p£l L¡R HC k¤N ¢Rm ehk¤Nl h¡aÑ¡hqz f¤l¡e¡
S£hel M¡mp Rs H k¤N h¡‰¡m£L Eà¤Ü Ll¢Rm eh£e J üa¿» fbl f¢bL qaz H
pju d£l d£l ú¥m LmSl pwMÉ¡ h¡sRz pM¡e p¡d¡lZ i¡lah¡p£ f¡ÕQ¡aÉ ¢nr¡l p‰
f¢l¢Qa qµRz f¡ÕQ¡aÉ ¢nr¡l fËhm i¡hal‰ c£OÑ ¢cel ¢T¢ju fs¡ h¡‰¡m£l j¡epSNa
a£hËN¢al p’¡l Ll¢Rmz HC pju j¡e¤ol jdÉ cM¡ ¢cm hÉ¢š²ü¡a¿»Éh¡c, k¡ f¤l¡f¤¢l
f¡ÕQ¡aÉ piÉa¡l c¡ez hÉ¢š²ü¡a¿»Éh¡cl fËhm fË¢a¢œ²u¡u c£OÑL¡m dl pkaÀ Q¢QÑa djÑ£u
N¡s¡¢jl nš² i£a g¡Vm cM¡ ¢cmz HlC p§œ j¡e¤ol jdÉ cM¡ ¢cm ¢ae¢V cm―
ehÉf¿Û£, fË¡Q£ef¿Û£ J pjeÄuf¿Û£z ehÉf¿Û£l¡ Q¡Cm fË¡Q£e S£heQQÑ¡l pjÙ¹ ¢LR¥L Aü£L¡l
Ll k¡ ¢LR¥ ea¥e a¡LC NËqZ Llaz fË¡Q£ef¿Û£l¡ Ny¡s¡¢jL BLs dla Q¡Cm Hhw
pjeÄuh¡c£l¡ fË¡Q£e J eh£e HC c¤C i¡hd¡l¡l jdÉ p¡j”pÉ ¢hd¡e Ll H¢Nu Qma
Q¡Cme :
""Hl¡ djÑ£u S£he i¡la£u S£hedjÑ J f¡ÕQ¡aÉ j¡ehdjÑ―H c¤Cul pjeÄu
eh f¢lhaÑel p§Qe¡ Llmez i¡la£u S£hedjÑl ¢Ql¿¹e AbQ pjL¡m¡¢Qa
pwú¡lL Hl¡ nËÜ¡ Hhw f¡ÕQ¡aÉ j¡ehdjÑl ¢hnÄSe£e Hhw i¡la£u
S£hep¡de¡l rœ pq¡uL J ANËplj¡e pwú¡l…¢mL ü¡Na S¡e¡m¡z j§max
h¡‰¡m£ jel p¡j¢NËL f¢lhaÑel fVi¨¢jL¡u Hcl fËQø¡ nËÜ¡l p‰
ØjlZ£uz''11
°œm¡LÉe¡b ¢Rme HC pjeÄuh¡c£cl cmz Lee¡ fË¡Q£ef¿Û£ J eh£ef¿Û£cl c¡o-œ¥¢V…¢m
¢a¢e Ae¤d¡he Lla fl¢Rmez ¢a¢e Ae¤d¡he Ll¢Rme f¡ÕQ¡aÉ ¢nr¡u ¢n¢ra eh£e
pÇfËc¡ul A¢ja¡Q¡l J üµR¡Q¡¢la¡, ay¡cl p¡j¡¢SL c§eÑ£¢al f¢lf¡oZ Hhw Aåi¡h
CwlS piÉa¡l Ae¤LlZz a¡cl cn ¢q°aoZ¡l h¡qÉ¡sðl J A¿¹xp¡ln§eÉa¡L ¢a¢e
L¡ei¡hC je ¢ea f¡le¢ez Lee¡ ¢a¢e i¡m¡i¡hC h¤T¢Rme f¢lhaÑe Hhw a¡l
jdÉ ¢cu ANËplC qm SNal ¢eujz 1888 p¡m MË£ø¡ël 24 n eiðl hÉ¡‰¡m¡l
nql "Change and Progress` ¢hou ¢a¢e k i¡oZ ¢cu¢Rme pM¡e ay¡l HC
j¡e¢pLa¡ M¤h Øføi¡h dl¡ fsz ¢a¢e üfÀ cMae i¡lah¡p£ HL¢ce a¡l pjÙ¹
S¡¢aic, hZÑ°hojÉ, L¨fjä¥La¡ J L¥pwú¡l¡µRæa¡, A‘a¡ J Ampa¡ L¡¢Vu EW ea¥e
i¡la ¢ejÑ¡Z Llhz a¡C ¢a¢e fË¡Q£e J eh£e L¡e BcnÑLC NËqZ e¡ Ll Eiu
57
BcnÑl i¡m¡ i¡m¡ ¢cL…¢mL jefË¡Z NËqZ Ll HL ea¥e BcnÑl jdÉ ¢cu ¢eSL
f¢lQ¡¢ma Llmez ay¡l HC ea¥e BcnÑ qm pjeÄuh¡cl BcnÑ, k¡l j§mLb¡ qm
j¡ehLmÉ¡Z djÑz "h¡Pm¡ EfeÉ¡p ¢akÑL cª¢ø' NË¿Û AdѾc¥ ¢hnÄ¡p H pÇfLÑ hmRe :
""BÕQkÑl ¢hou, ay¡l HC j¡ehLmÉ¡Z djÑl ¢fRe L¡e cm ¢Rm e¡, ay¡l
AeÉ L¡e pq¡uLJ ¢Rm e¡, pÇf¨ZÑ HLLi¡hC ¢a¢e ay¡l HC j¡ehLmÉ¡Z
djÑl p¡de¡ Ll ¢NuRez Fe¢hwn na¡ë£l je£o£hª¾cl jdÉ HM¡eC ay¡l
ü¡a¿»É J °h¢nøÉz''12
°œm¡LÉe¡b k j¡ehLmÉ¡Z djÑ A¿¹l hqe Ll Qm¢Rme Abh¡ k j¡ehLmÉ¡eL ¢i¢š
Ll ay¡l HL¢V ¢eSü S£hecnÑe Ns EW¢Rm pC j¡ehLmÉ¡Z djÑC ay¡l p¡¢qaÉl
¢i¢ši¨¢j lQe¡ LlRz ¢h¢Qœ S£he A¢i‘a¡l p¡q¡kÉ ¢a¢e j¡e¤ol f¡n¢hLa¡, ¢eù¥la¡,
ü¡bÑfla¡ J q©cuq£ea¡L fËaÉr Ll¢Rme k¡ a¡L hÉ¢ba Ll¢Rmz a¡C j¡e¤ol c¤xM-
c¡¢lâÉ j¡Qel SeÉ BS£he ¢a¢e pwNË¡j Ll NRez pC p‰ pj¡Sl fËQ¢ma
L¥pwú¡l-AeÉ¡u-A¢hQ¡l L¨fjä¥La¡L ¢d‚¡lh¡Z SSÑ¢la LlRez H fËp‰ fËjbe¡b
¢hn£l HL¢V j¿¹hÉ EõM Ll¡ ka f¡l :
""¢a¢e S¡¢eae j¡e¤o hsC q©cuq£e, hsC eªnwpz hÉ¢š²Na ü¡bÑ¢Q¿¹¡ R¡s¡ Bl-
¢LR¥ hs a¡q¡l q©cu fËhn Ll e¡z fª¢bh£ k üNÑl¡SÉ f¢lZa qCa f¡l e¡
a¡q¡ ¢a¢e S¡¢eaez ah j¡e¤o Bl-HLV¥ k¢c q©cuh¡eÚ qu, Bl-HLV¥ fl¡bÑfl
qu, Bl HLV¥ ¢hQ¡lh¤¢ÜpÇfæ qu ah pwp¡ll c¤-HL¢V L¾VL Evf¡¢Va qCu¡
ÙÛ¡eV¡ Bl-HLV¥ iâlLj J h¡p¡fk¡N£ quz Cq¡C a¡ kbøz''13
HC jqv EŸnÉ ¢euC ¢a¢e p¡¢qaÉ pª¢øa Aha£ZÑ qu¢Rmez ü¡i¡¢hLi¡hC ay¡l
p¡¢qaÉ Ahpl ¢he¡cel j¡dÉj ¢Rm e¡z S£hep¡de¡l A‰ ¢qphC ¢a¢e p¡¢qaÉL NËqZ
Ll¢Rmez j¡e¤ol e¡e¡ Ae¡Q¡l, A¢hQ¡l ApwN¢a J ¢ejÑja¡l ¢hl¦Ü j¡e¤oL pQae
Ll¡l a£hË A¢ifË¡u ¢eu p¡¢qaÉ p¡de¡u hËa£ qu¢Rmez Hlgm ay¡l p¡¢qaÉp¡de¡ p¡S¡
J plm fb f¢lQ¡¢ma qu¢ez ay¡L qa qu¢Rm h¡L¡ fbl f¢bLz k¡l j§m Ahmðe
¢Rm hɉz HC hɉfËhZa¡C ¢Rm ay¡l p¡¢qaÉl fËd¡e Ahmðez °œm¡LÉe¡bl HC
hɉfËhZa¡ pÇfLÑ pj¡m¡QL paÉe¡l¡uZ i–¡Q¡kÑl a¡C pqS j§mÉ¡uZ :
""fËbj bLC ay¡l f¿Û¡ p¤¤¢e¢cÑøz ¢a¢e ¢nÒf£ ee, fË¡ZQae¡l a¡¢Nc ¢nÒf
pwNË¡qLz a¡C p¡¢qaÉl rœ ¢a¢e plm fbl f¢bL eez ¢a¢e EŸnÉ ¢eu
p¡¢qaÉ lQe¡u ejRez a¡C ay¡l N¢a hœ²z ¢a¢e Q¡M g¡V¡a Q¡e, A¢dL¡wn
58
rœC ay¡l ¢nÒf pª¢ø hÉ¡qa quR, L¡lZ ¢a¢e ¢nÒfpËø¡ qa Q¡e¢ez''14
Bpm k¤NV¡C ¢Rm hɉ lQe¡l Ae¥L¨mz phpju phlLj k¤N f¢lhn hɉ p¡¢qaÉl
Eáh qu e¡z HLdlZl pwnuh¡d, j¡e¢pL ¢àd¡, ¢Q¿¹¡l c¡c¤mÉj¡ea¡ hɉ p¡¢qaÉl SeÈ
¢cu b¡Lz ¢n¢nlL¥j¡l c¡n a¡ kb¡bÑC hmRe :
""pj¡S kMe i¡Pe Blñ qu, kMe ¢ÙÛl A¢hQ¢ma paÉ…¢m f¢lhaÑel Ù»¡a
ip ka b¡L aMeC hɉl p§Qe¡z''15
karZ fkÑ¿¹ fËQ¢ma j§mÉh¡d…¢m A¢Ù¹aÆ‘¡fL fËnÀ ¢Qq²l p¡je Hp e¡ cy¡s¡u aarZ
fkÑ¿¹ hɉ p¡¢qaÉl SeÈ qJu¡ pñh euz a¡C Fe¢hwn na¡ë£l BNl h¡wm¡ p¡¢qaÉ
R¡VM¡V¡ lp-l¢pLa¡ b¡LmJ L¡e¢VC kb¡bÑ hɉ p¡¢qaÉ qu EWa f¡l¢e, AbQ
fË¢ai¡l a¡ Ai¡h ¢Rm e¡z Bpm CwlS Bjml BN i¡lahoÑl p¡j¡¢SL,
AbÑ°e¢aL J l¡S°e¢aL S£he hý i¡‰¡Ns¡ QmmJ Hje L¡e j§mÉh¡dl SeÈ qu¢e
k¡ fËQ¢ma j§mÉh¡dL Aü£LlZl ¢hfÔh¡aÈL Bm¡sZ Ns a¥ma f¡lz p¢aÉLb¡ hma
CwlSl BNje pC ApñhL pñh Ll a¥mmz k¡ i¡lahoÑl C¢aq¡p Aa£a LMe¡
qu¢ez f¡ÕQ¡aÉ piÉa¡ pwú«¢al ØfnÑ AåL¡l ¢ej¢‹a i¡lah¡p£l je SÆ¡¢mu ¢cm
‘¡el fËc£f ¢nM¡z Qr¥Øj¡Z qm h¡‰¡m£z hýL¡m dl pkaÀ m¡¢ma pwú¡ll Ap¡sa¡
aMe Bl a¡cl L¡R c¤hÑ¡dÉ lCm e¡z h¡‰¡m£ mMLcl A¿¹l SeÈ ¢cm HLdlZl
fË¢ah¡c£ pš¡z HC fË¢ah¡c£ pš¡C mMLcl hɉ lQe¡ pª¢øa Ae¤fË¡¢Za Llmz Hl
gmnË¥¢aaC h¡wm¡ p¡¢qaÉl Bd¤¢eL k¤Nl fËbj ¢cL ¢hno Ll E¢en naL nÔo-
hɉfËhZ lQe¡l fË¡Q¥kÑ mr Ll¡ k¡uz ih¡Z£Qle h¾cÉ¡f¡dÉ¡ul "ehh¡h¤ ¢hm¡p'(1823),
"eh¢h¢h ¢hm¡p' (1830), fÉ¡l£Qy¡c ¢jœl "Bm¡ml Oll c¤m¡m'(1858), "jc M¡Ju¡
hs c¡u', "S¡a b¡L¡l ¢L Ef¡u'(1859), jd¤p§ce cšl "HLC ¢L hm
piÉa¡'(1860), "h¤s¡ n¡¢mLl O¡s ly¡'(1860), c£ehå¥ ¢jœl "pdh¡l
HL¡cn£'(1866),"S¡j¡C h¡¢lL'(1872),"¢hu f¡Nm¡ h¤s¡'(1866), L¡m£fËpæ ¢pwql
"ýa¡j fyÉ¡Q¡l e„¡'(1862) CaÉ¡¢c h¡wm¡ p¡¢qaÉl nËø l‰hɉj§mL q¡pÉlp¡aÈL
NË¿Û…¢m a¡ HC pjulC pª¢øz HC pju A¢hiѨa qu °œm¡LÉe¡bl lQe¡ üi¡haC
hɉl ¢cL Ty¥L¢Rmz
(3)
59
°œm¡LÉe¡bl j¡V R¡VNÒf pwLme Q¡l¢V―"i¨a J j¡e¤o'(1896),
"j¤š²¡j¡m¡'(1901), "jS¡l NÒf'(1906), "Xjl¦Q¢la'(1923)z HC Q¡l¢V NÒfNË¿Û j¡V
24¢V NÒf BRz "i¨a J j¡e¤o' NÒfNË¿Û¢V °œm¡LÉe¡bl fËbj NÒf pwLmez Ha j¡V
Q¡l¢V NÒf BR―"h¡‰¡m ¢e¢dl¡j'(ANËq¡uZ, 1300), "m¤õ¤'(f±o1298), "h£lh¡m¡' (f±o,
1299) Hhw "eueQy¡cl hÉhp¡' (nË¡hZ, 1302)z HC NÒf…¢m fËaÉL¢V "SeÈi¨¢j'
f¢œL¡u fËL¡¢na qu¢Rmz Hlfl fËL¡¢na qu "j¤š²¡j¡m¡'z j¡V HN¡l¡¢V NÒf HC
NÒfNË¿Û p¢æh¢na quRz HC NÒf…¢m qm "Bc¤l£ J Blp£', "i¨al h¡s£', "f¤l¡ae
L¨f' "nñ¥O¡ol LeÉ¡', "m¢ma J m¡hZÉ', "j§mÉh¡e a¡j¡L J ‘¡eh¡e pfÑ', "p L¡ml
j¡ql', "iu¡eL Bw¢V', "Le Ha ¢ecu qCm', "ha¡m os¢hwn¢a' Hhw "jce O¡ol
hce q¡¢p'z HC NÒf…¢m p¡ç¡¢qL "h‰h¡p£' f¢œL¡u fËbj fËL¡¢na qu¢Rmz Hlfl
fËL¡¢na "jS¡l NÒf'(1906) NÒfNË¿Û j¡V BV¢V NÒfl pj¢øz HC BV¢V NÒf qm -
"p¡e¡Ll¡ S¡c¤Lll NÒf', "i¡e¤ja£ J l¦Ù¹j', "S¡f¡el EfLb¡', "f§S¡l i¨a', "¢fW
f¡îÑZ Q£e i¨a', "¢hcÉ¡dl£l Al¦Q£', "jOl L¡m ¢T¢L¢j¢L pa£ q¡p ¢g¢L¢g¢L'Hhw
"HLWP¡ RL¥'z HC NÒf…¢mJ p¡ç¡¢qL "h‰h¡p£' f¢œL¡l fªø¡u BaÈfËL¡n Ll¢Rmz
°œm¡LÉe¡bl phÑnËù NÒfpwLme "Xjl¦Q¢la' (1923) fËL¡¢na qu ay¡l jªaÉ¥l ¢ae
hRl flz Ha p¡a¢V NÒf BRz HC p¡a¢V NÒf Bh¡l AeL…¢m NÒfl pj¢øz HC
NÒf…¢m qm :
"¢WL L¾cfÑ f¤l¦o ¢L', "N¡R T¡m¡ p¡d¤', "¢Qœ…çl Nm¡u c¢s-j¡V¡ c¢s eu',
"Xjl¦dll afpÉ¡', "R¡m-R¡s¡e h¡O', "Xjl¦dll Nm¡u Lg' (fËbj NÒf),
"HLna j¡ql', "p¤¤¾clhel Aá¥a S£h', "jn¡l j¡wp', "n§eÉfb m¡q¡l
¢p¾c¥L', "pæÉ¡p£l L¡m£W¡L¥l', "Q¥ðLl p¡l', "L¥ñ£l ¢hï¡V' (¢àa£u NÒf);
"e¾c£l œ²¡d', "V¡L W¡Ll', "Ol N±aj h¡¢ql N±aj', "L¡¢aÑLl Ly¡d h¡O',
"R¡VM¡V¡ i¡mj¡e¤o i¨a', "Hm¡Ln£l l©fj¡d¤l£', "j¡ a¥¢j L?', "AS¡k¤Ü
G¢onË¡Ü hqÄ¡lñ m…¢œ²u¡' (a«a£u NÒf); "Xjl¦dll nh-p¡de¡', "Xjl¦dll
¢p¢Üm¡i', "¢fw jq¡nu', "¢SmV ¢Sm¢L ¢pmjm', "d¡‰ll Ol L¾cfÑ f¤l¦o',
"Xjl¦dll jjl f¡o¡L', "Hm¡Ln£l j¤s¡ MPl¡', "Ajªa L¥äl Sm',
(Qa¥bÑ NÒf); "ücn£ L¡Çf¡e£', "¢ir¥ X¡š²¡l', "Q’m¡l N¡C Nl¦', (f’j
NÒf), "p¡qhl L¡S', "e¡¢lLml h¡l¡', "hm¡C ¢Q¢¿¹l ¢hhlZ', "j¢e J
¢im', "Xjl¦dll q£lLm¡i', "Xjl¦dll h¤L fyÉ¡Q', "Xjl¦dll e§ae
60
h¤¢Ü'(où NÒf); "¢SmV j¿»', "Y¡Ljq¡nu', "j¡õ¡ S¡j¡a¡', "p¾cnl qy¡s£',
"Es¥M M¤ qy¡s£', "BlhÉ EfeÉ¡pl ¢Se', "Bh¡l Hm¡Ln£' (pçj NÒf)z
HR¡s¡ "l©fp£ ¢qleÈu£' J "Bj¡l pC Aj§mÉ j¢Z' e¡j c¤¢V NÒf "SeÈi¨¢j'
f¢œL¡u kb¡œ²j 1300 J 1305 p¡m fËL¡¢na qu¢Rmz NÒfc¤¢V L¡e NË¿Ûl A¿¹iѨš²
qu¢ez fËp‰a EõMÉ "h¡‰¡m ¢e¢dl¡j' NÒfl Efpwq¡l ¢qph °œm¡LÉe¡b "l©fp£ J
¢qleÈu£' NÒf¢V ¢mM¢Rmez
(4)
61
pj¡S J j¡e¤o―HC c¤C ¢Rm °œm¡LÉe¡bl NÒfl j§m mrÉz HC EŸnÉL
h¡Ù¹h¡¢ua Lla ¢Nu °œm¡LÉe¡b ¢ejÑ¡Z Ll ¢eu¢Rme HL¢V Ae¤¢hnÄ k¡ i¡la£u
I¢aqÉNai¡h pÇf¨ZÑ A¢ieh e¡ qmJ fËQ¢ma p¡¢qaÉ fËhZa¡l ¢e¢lM A¢iehC hVz
m¡LLb¡ bL EfLlZ BqlZ Ll NË¡j£Z ¢hnÄ¡pl k p¾ciÑ hue LlRe mML, a¡a
HLC Bd¡l h¡Ù¹h fl¡h¡Ù¹h ¢jm¢jn HL¡L¡l qu NR ay¡l NÒfz j§ma j¡e¤ol Lb¡
qmJ j¡e¤oC pC Ae¤¢hnÄl HLj¡œ Q¢lœ euz hÉP, jn¡, q¡a£, i¨a-fËa, l¡rp-
r¡LÚLn fËi«¢aJ a¡vfkÑf§ZÑi¡h Q¢lœl jkÑ¡c¡ fuRz hÙ¹¥a HL¡¢dL f¢l¢Qa m¡L
BMÉ¡el R¡u¡u ¢e¢jÑa quR °œm¡LÉe¡bl NÒfl SNvz ah ¢a¢e ki¡h J k
i‰£aC hm¤e e¡ Le, kaC BhlZ b¡L¥L e¡ Le, Bj¡cl i¥mm Qmh e¡ k pjÙ¹
BhlZl no AhÙÛ¡e LlR pj¡S Hhw j¡e¤oCz ¢q¾c¥djÑl e¡e¡ L¥pwú¡l, kje
hý¢hh¡q, h¡mÉ¢hh¡q, pa£c¡qfËb¡―H…¢m aMeJ pj¡S bL f¤l¡f¤¢l ¢hc¡u eu¢ez Hcl
¢QlL¡ml ja ¢hc¡u ¢ca °œm¡LÉe¡b ke plh qmez pjL¡m£e l¡Se£¢a, iä
ücn£u¡e¡, j¡e¢hLa¡l Ahru, Ef¢eh¢nL n¢š²l fËQä Q¡Ml¡P¡e£ J B¢dfaÉ fË¢aù¡l
a£hË fËu¡p pjNË S¡¢al jdÉ a£hË Ap¿¹¡o pª¢ø Ll¢Rmz °œm¡LÉe¡b pj¡Sl HC
p¢¾Vj¾VLC a¥m dlRe ay¡l NÒfz
°œm¡LÉe¡bl fËbj lQe¡ "Lˆ¡ha£' (1892)z e¡j H¢V EfeÉ¡p (EfLb¡l
EfeÉ¡p) qmJ NÒf ¢qphC H¢V hn£ p¡bÑLz AhnÉ °œm¡LÉe¡bl L¡e lQe¡C pi¡h
EfeÉ¡p qu EWa f¡l¢ez Bpm °œm¡LÉe¡bl fË¡u pjÙ¹ lQe¡C V¡e¡ NÒfl éj
hy¡d¡e¡ R¡V R¡V NÒfl pj¢øz "Lˆ¡ha£'J AeLV¡ p lLjlz ah EfeÉ¡p ¢Lð¡
R¡VNÒf "Lˆ¡ha£'L k e¡jC A¢i¢qa Ll¡ q¡L e¡ Le °œm¡LÉe¡bl lQe¡hm£l
jdÉ "Lˆ¡ha£l' …l¦aÆ phÑ¡¢dLz Lee¡ °œm¡LÉe¡bl j¡e¢pLa¡ J S£hecnÑel
AeLV¡C dl¡ fsR "Lˆ¡ha£'az Ma¥ J Lˆ¡ha£ e¡j c¤C ele¡l£l fËjl HL¢V r¥â
BmMÉ Hl jdÉ b¡LmJ pj¡Sl jdÉ c£OÑ¢ce dl fË¡¢ba e¡e¡ L¥pwú¡l, pj¡Sl
A¿¹NÑa j¡e¤ol ü¡bÑfla¡, q©cuq£ea¡ J ¢eù¥la¡l ¢hl¦Ü hɉh¡Z ¢erf Ll¡C
°œm¡LÉe¡bl j§m mrÉ HM¡ez Fe¢hwn na¡ë£l h¡‰¡m£ J h¡‰¡m£ pj¡Sl HL¢V cfÑZ
qu EWR NË¿¢Û Vz °œm¡LÉe¡bl hɉl cfÑZ Fe¢hwn na¡ë£l h¡‰¡m£l pj¡SS£hel
pqjlZ fËb¡, e¡l£ ¢nr¡l fË¢a a£hË Ae£q¡, j¡e¤ol AbÑh¡e qJu¡l p¤¤k¡N pj¡Sl
qac¢lâ j¡e¤ol fË¢a ¢ef£sel e¡e¡ ¢Qœ kje EW HpR aj¢e EW HpR
p¡j¡eÉaj CwlS£ ¢nr¡u ¢n¢ra qu j¡a«i¡o¡L i¥m ¢Nu CwlSh¡h¤ qu JW¡l SeÉ
62
h¡‰¡m£l q¡pÉLl fËQø¡z L¡V fÉ¡¾Vfl¡ hÉP J Lˆ¡ha£l Lb¡fLbe pC q¡pÉLl
fËQø¡LC hɉ Ll¡ quR HM¡ez kje :
"" Lˆha£ ¢S‘¡p¡ L¢lme,―""hÉP jq¡nu! NË¡j L¡e ¢cL? L¡eÚ ¢cLÚ ¢cu¡
k¡Cm m¡L¡mu fy±¢Rh?''
hÉ¡P Ešl L¢lme,―""¢qVÚ ¢jVÚ gÉ¡Vz''
Lˆ¡ha£ h¢mme,―"" hÉ¡P jq¡nu! Bf¢e ¢L h¢mme, a¡q¡ B¢j h¤¢Ta
f¡¢lm¡j e¡z i¡m L¢lu¡ hm¤ez B¢j ¢S‘¡p¡ L¢la¢R―
L¡e ¢cLÚ ¢cu¡ k¡Cm NË¡j ¢Nu¡ Ef¢ÙÛa qCa f¡l¡ k¡u?''
hÉ¡P h¢mme,―""¢qnÚ ¢gnÚ XÉ¡jz''
Lˆ¡ha£ h¢mme,―"" hÉ¡P jq¡nu! B¢j c¢Ma¢R,―Bf¢e CwlS£ Lb¡
L¢qaRez
B¢j CwlS£ f¢s e¡C, Bf¢e ¢L h¢maRe,
a¡q¡ B¢j h¤¢Ta f¡¢la¢R e¡, Ae¤NËq L¢lu¡ k¢c h¡‰¡m¡ L¢lu¡ hme,
a¡q¡ qCm B¢j h¤¢Ta f¡¢lz''
hÉ¡P H¢cLÚ-J¢cLÚ Q¡¢qu¡ c¢Mmez c¢Mme k, Lq L¡b¡J e¡Cz L¡lZ,
m¡L k¢c öe k, ¢a¢e h¡‰¡m¡ Lb¡ L¢qu¡Re, a¡q¡ qCm ay¡q¡l S¡¢a
k¡Ch, pLm ay¡q¡L ""e¢Vi'' je L¢lhz kMe c¢Mme, ―Lq L¡b¡J e¡C,
aMe h¡‰¡m¡ Lb¡ h¢ma ay¡q¡l p¡qp qCmz
Lˆ¡ha£l ¢cL L¡fcª¢øa Q¡¢qu¡ A¢anu œ²¥Üi¡h hÉ¡P
h¢mme―""L¡b¡L¡l Ry¥¢s l a¥C! B Nm k¡! c¢Ma¢Rp B¢j p¡qh! ah¤
hm, hÉ¡P jn¡C, hÉ¡P jn¡C! Le? p¡qh h¢mm a¡l ¢L qu?''
Lˆ¡ha£ h¢mme,―""hÉ¡P p¡qh! Bj¡l Afl¡d qCu¡R, Bj¡L rj¡
Ll¦ez HrZ NË¡j k¡Ch L¡eÚ ¢cL ¢cu¡, Ae¤NËq L¢lu¡ Bj¡L h¢mu¡ ¢ce''
HC Lb¡ ö¢eu¡ hÉ¡P BlJ SÆ¢mu¡ EWme, BlJ œ²¡d¡¢hø qCu¡ h¢mme,
―""j¡m¡ k¡! H qai¡N¡ Ry¥¢sl lLj cM! j¡e¡ L¢lmJ öe e¡z Lb¡ NË¡qÉ
qu e¡z Lhm h¢mh hÉ¡P, hÉ¡P! Le Bj¡l e¡j d¢lu¡ X¡¢La ¢L j¤M hÉb¡
qu e¡ ¢L? Bj¡l e¡j ¢jø¡l N¡¢jnz''
Lˆ¡ha£ h¢mme,―""jq¡nu! Bj¡l Afl¡d qCu¡Rz e¡ S¡¢eu¡ Afl¡d
L¢lu¡¢R, Bj¡L rj¡ Ll¦ez HrZ, ¢jø¡l N¡¢jn! B¢j m¡L¡mu k¡Ch L¡eÚ
63
¢cLÚ ¢cu¡, a¡q¡ Bj¡L h¢mu¡ ¢ceÚz Bj¡l e¡j Lˆ¡ha£z hs ¢hfc B¢j
f¢su¡¢Rz fË¡Zl f¢aL B¢j q¡l¡Cu¡¢Rz f¢al ¢Q¢Lvp¡l ¢e¢jš B¢j NË¡j
Ae¤på¡e L¢la¢Rz l¢aj¡œ ¢hmð Bl L¢la f¡¢l e¡z HC qai¡¢Ne£l fË¢a
cu¡ L¢lu¡ h¢mu¡ ¢ceÚ―L¡eÚ ¢cLÚ ¢cu¡ B¢j NË¡j k¡C!''
Lˆ¡ha£ ay¡q¡L "p¡qh' h¢mme, Lˆ¡ha£ a¡q¡L ¢jø¡l N¡¢jn h¢mu¡
X¡¢Lme, p SeÉ hÉ¡Pl nl£l n£am qCm, l¡N HLh¡l f¢lu¡ Nmz... ''16L
―Hi¡h °œm¡LÉe¡b LMe¡ hÉ¡Pl l©fL, LMe¡ jn¡l l©fL, LMe¡ h¡Ol l©fL
Bh¡l LMe¡ h¡ i¨al l©fL i¡lah¡p£l e¡e¡ Ap‰¢aL hɉ LlRez °œm¡LÉe¡b ph
bL hn£ Bœ²jZ LlRe ¢q¾c¥ pj¡Sl fËQ¢ma cª¢øi‰£Lz L£i¡h j¡e¤o ay¡l SeÈNa
hË¡þZaÆl A¢dL¡l AflL n¡oe Lla, L£i¡h j¡e¤o p HLC A¢dL¡l ¢eScl
pj¡Sl q¡a¡ ¢qph fË¢a¢ùa Ll a¥ma Hhw pj¡S¢h¢dJ a¡l¡ °al£ Lla ¢eSclC
n¡pek¿» ¢qph p paÉ °œm¡LÉe¡b AaÉ¿¹ q¡pÉLli¡h HM¡e a¥m dlRez
p¡j¢NËLi¡h °œm¡LÉe¡bl mML üi¡hl AeLV¡C ds¡ flR Lˆ¡ha£az H NË¿Û
°œm¡LÉe¡bl k S£hecnÑe fË¢ag¢ma qa cM¡ k¡u a¡ °œm¡LÉe¡bl AeÉ¡eÉ NË¿ÛJ
Ae¤pªa quRz öd¤ S£hecnÑeC eu NÒfl B¢‰L l©fLb¡l SNv J l©fLl k hÉhq¡l
¢a¢e HM¡e LlRe a¡ °œm¡LÉe¡bl fË¡u ph NÒflC °h¢nøÉz a¡C "Lˆ¡ha£'L
°œm¡LÉe¡bl fË¢a¢e¢dÙÛ¡e£u lQe¡ hm¡ ka f¡lz
"i¨a J j¡e¤o' NÒfl fËbj NÒf "h¡‰¡m ¢e¢dl¡j'z HC NÒf ¢e¢dl¡j chnjÑ¡
e¡j HL jq¡L¥¢me pvQ¢lœh¡e hÉ¢š²L p¡je lM pj¡Sl ¢LR¥ h¡Ù¹h pjpÉ¡L a¥m
dla QuRe mMLz ¢e¢dl¡j chnjÑ¡ HC NÒfl fËd¡e Q¢lœz M¤h üµRmi¡h e¡ qmJ
¢exp¿¹¡e ¢e¢dl¡j ay¡l Ù»£L ¢eu i¡m¡C ¢Rmez ¢L¿¹¥ 45 hvpl hup Ù»£ j¡l¡ k¡Ju¡l
fl ¢a¢e ¢hp§¢QL¡ l¡N Bœ²¡¿¹ qez ay¡l HC c¤xpju hªÜ hË¡þZ HLL¢s jq¡nu
¢e¢dl¡jL ph¡-ön˨o¡ Ll p¤¤ÙÛ Ll a¡mez AhnÉ HL¢V N¡fe CµR¡J HLL¢sl je
L¡S Ll¢Rmz HLL¢s jq¡nu HL¢ce ¢e¢dl¡jL ay¡l A¢hh¡¢qa LeÉ¡ ¢qleÈu£L ¢hh¡ql
fËÙ¹¡h cez ¢qleÈu£ kbø p¤¤¾cl£ ¢Rmz ¢L¿¹¥ ¢e¢dl¡j HC fËÙ¹¡h l¡S£ qme e¡z ¢L¿¹¥
LeÉ¡c¡uNËÙÛ HLL¢sl HL¡¿¹ Ae¤l¡d J ¢qleÈu£l fËhm CµR¡u H ¢hh¡q Lla ¢a¢e l¡S£
qu k¡ez ¢L¿¹¥ pjpÉ¡ hy¡d¡me °hcÉe¡b chnjÑ¡z ¢a¢e AeL de£ Hhw pC p§œ NË¡jl
LaÑ¡Jz Hl BN ay¡l f¤œ N¢hl¦¢Ÿe ¢qleÈu£L ¢hh¡q Lla Qu hÉbÑ qez HMe ¢a¢e
L±nm ¢jbÉ¡ A¢ik¡N He HLL¢sL SmM¡e¡a f¤l ¢cmez HC c¤¢cÑe HLL¢sL
64
p¡q¡kÉ Ll¡l SeÉ ¢e¢dl¡j cn ¢Nu ay¡l pj¤cu pÇf¢š ¢h¢œ² Llmez pÇf¢š ¢h¢œ²
Ll¡l V¡L¡ ¢eu, k¡lfle¡C Lø pqÉ Ll, ¢eSl S£hel j¡u¡ aÉ¡N Ll, ¢LR¥V¡
i¡NÉlJ pq¡ua¡u HLL¢sL ¢a¢e L¡l¡N¡l bL j¤š² Llez ¢L¿¹¥ ¢hfcl HM¡eC no
euz HL¢ce °hcÉe¡b chnjÑ¡l m¡LSel q¡a bL ¢qleÈu£L EÜ¡l Lla ¢Nu ¢a¢e
fËQäl©f Bqa qmez C¢ajdÉC ¢qleÈu£l p‰ f¢lQu qu deh¡e L¥m£el Rm
eh£elz HL¢cL c¢lâ AdÑhªÜ, HL Qr¥q£e, e¡¢pL¡q£e, c¿¹q£e, ¢Lñ¥a¡L¡l ¢e¢dl¡j,
AeÉ¢cL depÇf¢š ¢h¢nø, ehk±he pÇfæ l©fh¡e eh£el j¤M―HC c¤Cul à¾à fs
nolV¡LC hR ¢eme ¢qleÈu£z eh£el ¢fa¡j¡a¡ Ha pÇja qmJ hL hpme
HLL¢sz k¡Cq¡L ¢e¢dl¡j HL¢ce pLm OVe¡ S¡ea f¡lmez je je fËQä c¤xM
fmJ eh£e J ¢qleÈu£l ¢hh¡ql hÉhÙÛ¡ Ll ¢cmez ¢hh¡q pÇfæ qmz ¢hh¡ql fl¢ce
eh£e ¢eS Ù»£ ¢qleÈu£L ¢eu ¢eS NË¡j Nje Llh¡l EŸnÉ e±L¡ i¡s¡ Llmez
a¡clL ¢hc¡u Llh¡l SeÉ HLL¢s J ¢e¢dl¡j N‰¡l O¡V fkÑ¿¹ ANËpl qmez e±L¡
Rs ¢cmz ¢e¢dl¡j je je fËQä Lø fme Hhw AfËL«¢aÙÛ qmez ¢e¢dl¡jl
AfËL¢« aÙÛ qJu¡l cªnÉ cM ¢qleÈu£ eh£eL hm : ""h¡‰¡m ¢L L¢laRz W¡V L¢lu¡
Bh¡l h¡h¡l L¡m n¡u¡ qCu¡Rz'' Hl ¢LR¥rZ flC ¢e¢dl¡jl fË¡Z ¢hu¡N quz
"h¡‰¡m ¢e¢dl¡j' NÒf L±m£eÉfËb¡, AåL¥pwú¡l L£i¡h pj¡Sl ¢eu¿»L qu
cy¡¢su¢Rm a¡ HL¢V plp L¡¢q¢el jdÉ ¢cu ¢hhªa quRz pC p‰ j¡e¤ol e£¢ah¡dl
Ahrul HL¢V ¢QœL EfÙÛ¡fe LlRe ¢qleÈu£ Q¢lœl jdÉ ¢cuz hma ¢àd¡ eC
¢qleÈu£ Q¢lœl e£¢ah¡dl HC Ahru Bj¡cl p¤¤ÙÛ j¡e¢hLa¡h¡dL BO¡a Llz H
Lb¡ ¢WL i¡lahoÑl L¥pwú¡ll ¢eNs h¾c£ e¡l£ S¡¢al fË¢a °œm¡LÉe¡bl pjhce¡l
Ai¡h ¢Rm e¡z ay¡l ¢h¢iæ lQe¡u e¡l£ S¡¢al pC h¡Ù¹h A¢i‘a¡L pqj¢jÑa¡l p‰C
a¥m dlRe ¢a¢ez ¢L¿¹¥ kM¡e e¡l£ S¡¢al jdÉ j¡e¢hLa¡l Ahru ¢a¢e cMRe
pM¡eC e¡l£LJ LV¡r Lla ¢a¢e ¢fRf¡ qe¢ez
"i¨a J j¡e¤o' NÒfNË¿Ûl ¢àa£u NÒf "h£lh¡m¡'z HC NÒfl L¡¢q¢el c¤¢V Awn―
HL¢V h¡Ù¹h Awn J AeÉ¢V üfÀ¡wnz NÒfl e¡uL ch£ ¢pwq S¡¢aa l¡Sf¤a; ¢eh¡p
Ak¡dÉ¡uz pwp¡l hªÜ ¢fa¡jq£ R¡s¡ Bl a¡l LE eCz j¡œ HN¡l¡ hvpl hup
h£lh¡m¡ e¡j fy¡Q hvpll HL¢V h¡¢mL¡l p‰ ay¡l ¢hh¡q quz k¢cJ öicª¢øl fl
h£lh¡m¡l p‰ ay¡l Bl p¡r¡v qu¢ez c£OÑ¢ce fl ch£¢pwql nÄöl pf¢lh¡l Ak¡dÉ¡u
Bp¡l fb plk¤l O¡V Hp fy±R¡e¡l Mhl fu ¢fa¡jq£l Bcn ch£ ¢pwq a¡clL
65
¢eu Bp¡l SeÉ plk§l O¡V ¢Nu Ef¢ÙÛa qez a¡cl SeÉ Afr¡ Lla Lla l¡a
qu k¡u, ah¤ a¡l¡ Bpe e¡z aMe plk§l L¨m Sej¡eh n§eÉ e£lhz ch£ ¢pwq HL¢V
AnÄb N¡Rl e£Q hp Afr¡ Lla b¡Lz qW¡vC HL¢V qe¤j¡e a¡L Bœ²jZ Ll
Hhw p ‘¡e q¡l¡uz HCV¥L¥C L¡¢q¢el h¡Ù¹h Awnz Hlfl ch£¢pwq A‘¡e AhÙÛ¡aC
üfÀ cMz L¡¢q¢el ¢hn¡m Awn S¥s luR üfÀl ¢hÙ¹¡lz ¢a¢e üfÀ cMme ¢eSL
L¾cÊ LlCz üfÀ ¢a¢e cMme k ¢a¢e ch£ ¢pwq ee, ¢a¢e djÑ cšz a¡l ¢fa¡ i¡la
¢pwqz i¡la ¢pwq pæÉ¡p£ Aj¡hpÉ¡ h¡h¡S£L M¤h i¢š² nËÜ¡ Llez i¡la ¢pwql Ol
Aj¡hpÉ¡ h¡h¡S£C phÑphÑ¡z H¢cL Aj¡hpÉ¡ h¡h¡S£ djÑ cšL HLh¡lC pqÉ Lla
f¡le e¡z C¢ajdÉ i¡la¢pwql HL¢V LeÉ¡ qm pC LeÉ¡L pæÉ¡p£ ¢eS qaÉ¡ Ll
c¡o Q¡f¡e djÑ cšl Eflz djÑ cšl Sm quz ¢eS f¤œl HC c¤lhÙÛ¡l pjuJ i¡la
¢pwq fËQä ¢e¢hÑL¡l b¡Lez djÑ cšl HC c¤lhÙÛ¡u a¡L p¡q¡kÉ Lla H¢Nu Bp ay¡l
nÄöl h¡¢sl m¡LSe Hhw üuw h£lh¡m¡z Hlfl h£lh¡m¡ p¢œ²u qu e¡e¡ Am±¢LL L¡kÑ
pj¡d¡ Ll fËj¡Z Ll i¡la ¢pwql LeÉ¡l jªaÉ¥ qu¢ez Hlfl djÑcšl j¤¢š² J h¡h¡S£l
fm¡ue Hhw h£lh¡m¡l p‰ ¢jmel jdÉ ¢cu NÒfl f¢lpj¡¢ç OVz
NÒf¢Va p¡d¤ pæÉ¡p£l fË¢a i¡lah¡p£l Aåi¢š²l fËp‰ EfÙÛ¡¢fa quRz
i¡lah¡p£l HC Aå-pæÉ¡p£ fË£¢aLC LV¡r LlRe °œm¡LÉe¡b Aj¡hpÉ¡ h¡h¡S£l fËL«a
ül©f EcO¡¢Va Llz
"i¨a J j¡e¤o' NÒfl flhaÑ£ NÒf "m¤õ¤'z °œm¡LÉe¡bl lQe¡hm£l jdÉ
"Lˆ¡ha£'L h¡c ¢cm "m¤õ¤' NÒf¢VL ay¡l nËù lQe¡ hm¡ ka f¡lz Xjl¦Q¢lal Lb¡
je lMJ HLb¡ hm¡ k¡uz "m¤õ¤' NÒf¢VL °œm¡LÉe¡b AeLV¡C l©fL¡nËu£ Ll AˆZ
LlRez i¡lah¡p£l A¿¹xüi¡hl °h¢nøÉ M¤m cM¡e¡C HM¡e mMLl j§m EŸnÉz
i¡lah¡p£l n¡¢¿¹f§ZÑi¡h Amp S£he k¡fe, N¡m¡j£ je¡hª¢š fËi«¢a hÉ¡f¡lL HL Aá¨a
hZÑe¡i‰£a Bj¡cl L¡R a¥m dla QuRe mMLz i¡lah¡p£l HC üi¡hL ¢eu
L±a¥L LlRez
Bf¡acª¢øa k L¡¢q¢e °œm¡LÉe¡b "m¤õ¤' NÒf Bj¡cl p¡je a¥m dlRe
a¡l fËd¡e Q¢lœ Bj£l pMz Ù»£L ¢eu a¡l R¡– pwp¡lz HL¢ce Ni£l l¡¢œa Bj£l
pM ay¡l Ù»£L "m m¤õ¤' hm iu cM¡u Hhw p¢aÉC m¤õ¤ e¡j HL¢V i¨a pM¡e q¡¢Sl
¢Rmz "m¤õ'¤ Bj£ll Lb¡L Bcn je Ll Bj£ll Ù»£L ¢eu Qm k¡u ¢eSl
BÙ¹¡e¡uz Hlfl Afq©a¡ Ù»£l My¡S Bj£l g¢L¢l hn d¡lZ Llz HLSe NevL¡ll
66
L¡R bL Bj£l S¡ea f¡l ay¡l Ù»£ m¤õ¤ e¡jL HL¢V i¨al à¡l¡ Afq©a¡ quRz
Hlfl l¡S¡ dl e¡e¡ Am±¢LL L¡kÑ pÇf¡ce Ll m¤õ¤l BÙ¹¡e¡u ¢Nu fy±R¡u Bj£lz
Qä¥l à¡l¡ m¤õ¤L hn Ll ¢eS Ù»£L EÜ¡l Ll Bj£lz öd¤ a¡C eu Hlfl bL Qä¥l
fËi¡h m¤õ¤ J i¨al cmhm Bj£ll pÇf¨ZÑ hn£i¥a qu fsz
H qm NÒf L¡¢q¢el p¡l¡wn j¡œz HC p¡l¡wn¢V Bpm NÒfl jjÑLb¡l BhlZz
HC BhlZ ic Ll NÒfl A¾cl jqm fËhn Ll¡ j¡œC "m¤õ¤' NÒfl fËL«a a¡vfkÑ
EeÈ¡¢Qa qu k¡u f¡WLl p¡jez "ay¡a£' e¡j¡¢ˆa a«a£u AdÉ¡u i¨aL ay¡a£l N¡e
n¡e¡e¡l fËp‰ J "i¨al am' e¡j¡¢ˆa où AdÉ¡u i¨aL O¡¢ea gm i¨al am
hl Ll¡l fËp‰ q¡¢p BR kbøz ¢L¿¹¥ HC q¡¢pl Bs¡m phpjuC p¢œ²u bLR
e£¢aq£ea¡l fË¢a ¢hâ¨fz i¨al Bs¡m pj¡Sl j¡e¤o…¢mL ¢eu hɉl g¡e¤p
E¢suRe °œm¡LÉe¡b "m¤õ'¤ NÒfz m¤õ¤, OyÉO¡, Ny¡ Ny¡ fËi«¢a i¨a a¡ Bpm j¡e¤oCz
a¡cl hm¡ ka f¡l j¡e¤o i¨az j¡e¤ol fË¡Zhd bL Blñ Ll flÙ»£ qlZ, ¢jbÉ¡Q¡l,
m¡L WL¡e¡ CaÉ¡¢c pjÙ¹lLj AeÉ¡u L¡S Hl¡ ¢mç b¡Lz HC i¨acl kb¡bÑ ül©f
EeÈ¡Qe LlRe °œm¡LÉe¡b Hi¡h :
""... kje Sm S¢ju¡ hlg qu, AåL¡l S¢ju¡ aj¢e i¨a quz Sm Sj¡Cu¡
hlg L¢lh¡l Lm BR, AåL¡l Sj¡Cu¡ i¨a L¢lh¡l Lm ¢L p¡qhl¡ L¢la
f¡l e¡? AåL¡ll Ai¡h e¡Cz ¢en¡L¡m h¡¢ql a¡ AÒf-üÒf AåL¡l
b¡LCz a¡lfl j¡e¤ol jel ¢ial k La AåL¡l BR, a¡q¡l p£j¡ e¡C,
A¿¹ e¡Cz L¡c¡m ¢cu¡ L¡¢Vu¡ L¡¢Vu¡ T¥¢s f§¢lu¡ HC A¾dL¡l Lm g¢mmC
fËQ¥l f¢lj¡Z i¨a fËÙ¹¥a qCa f¡¢lhz''16M
pj¡Sl fË¡u phÑœC HC i¨acl AhÙÛ¡ez L¡b¡J l¡S¡ l©f, L¡b¡J pwh¡cfœ pÇf¡cL
l©f, L¡b¡J h¡ djÑl lrL ¢qph Hl¡ üj¢qj¡u ¢hl¡¢Saz °œm¡LÉe¡b AaÉ¿¹ plp
i¡o¡u HC acl ¢h¢iæ ¢œ²u¡Lm¡fL ¢hâ¨f LlRe "m¤õ¤' NÒfz k l¡S¡l fË¢a
i¡lah¡p£l ¢Rm flj BÙÛ¡, k l¡S¡L j¡e¤o a¡l ¢hfc Bfc flj BnËuÙÛm hm
¢hnÄ¡p Lla p k LaV¡ ï¡¿¹ a¡ S¡e¡ k¡u "ay¡a£' e¡j¡¢ˆa NÒf l¡S¡l ü£L¡l¡¢š²a :
""a¡j¡L paÉ L¢lu¡ h¢ma¢Rz B¢j fËL«a l¡S¡ eC, i¨a R¡s¡Ch¡l HL¢V
j¿»J S¡¢e e¡z Hje¢L N¡uœ£ fkÑ¿¹ S¡¢e e¡, Bl mM¡ fs¡ ¢hou, L M fkÑÉ¿¹
¢n¢M e¡Cz ah HC j¡œ h¢ma f¡¢l k B¢j HLSe flj ¢eù¡h¡e hË¡þZz''17
67
―HC ü£L¡l¡¢š²l jdÉ ¢cu öd¤ l¡S¡ eu j¤M¡nd¡l£ hË¡þZclJ fËL«a ül©f EeÈ¡¢Qa
qu k¡uz öd¤ l¡S¡ eu iy¥C gy¡s pwh¡cfœ pÇf¡cL ¢qphJ HC i¨acl ljlj¡z
Bj£l Ny¡ Ny¡ i¨aL a¡l f¢œL¡l pÇf¡cL Lla Q¡Cm Ny¡ Ny¡ a¡l mM¡fs¡ e¡
S¡e¡l Lb¡ hmz HLb¡ öe Bj£l hm :
"" f¡Nm Bl ¢L! mM¡-fs¡ S¡e¡l BhnÉL ¢L? N¡¢m ¢ca S¡¢ep a'?''
Ny¡ Ny¡ h¢mm,―""i¨a¢cNl jdÉ k pLm N¡¢m fËQ¢ma BR, a¡q¡ B¢j
¢hmrZ S¡¢ez''
Bj£l h¢mme―""ah Bl ¢L! Bh¡l Q¡C ¢L? Ha¢ce m¡L j¡e¤o j¡¢lu¡
pÇf¡cL L¢la¢Rm, ¢L¿¹¥ j¡e¤o k¡ ¢LR¥ N¡¢m S¡e, j¡u AnÔ£m i¡o¡ fkÑÉ¿¹, ph
MlQ qCu¡ ¢Nu¡R; ph h¡¢p qCu¡ ¢Nu¡Rz HMe cnp¤¤Ü m¡LL i¨al N¡¢m
¢chz Bj¡l AeL fup¡ qChz''18
Hi¡hC °œm¡LÉe¡b pj¡Sl ¢h¢iæ rœ R¢su b¡L¡ HC i¨al©f£ j¡e¤ocl hɉ ¢hâ¨f
LlRez °œm¡LÉe¡b S¡ee k ka¢ce fkÑ¿¹ HC i¨al¡ üj¢qj¡u ¢hl¡¢Sa b¡Lh aa
¢ce cn J S¡¢a e¡e¡ pjpÉ¡u SSÑ¢la b¡Lhz a¡C A¢hmð HC i¨a…¢mL ¢he¡n Ll¡
clL¡lz ¢WL kjei¡h Bj£l Ny¡ Ny¡ i¨al cq bL i±¢aL am ¢eú¡oZ Ll a¡l
p¡q¡kÉ Ni£l pjpÉ¡ bL j¤š² quR ¢WL ajei¡h pjÙ¹ i¨al cq bL AåL¡ll©f£
am ¢eú¡oZ LlC AåL¡l bL Bm¡l fb k¡œ¡ Lla qh S¡¢aLz
°œm¡LÉe¡b ¢Rme k¤¢š²h¡c£ j¡e¤oz H AåL¡l cn ¢a¢e Qu¢Rme Qae¡l
fËc£f SÆ¡¢mu ¢caz k cnl fË¡u phÑœC ¢hl¡S Ll l©fLb¡l N¡ RjRj Ll¡ af¡¿¹ll
j¡W, kM¡e phÑœ j¡e¤ol jdÉ b¡L i¨a-fËa, l¡rp, M¡LÚLp, faÀ£, hËÇjc¢aÉl E‹Æm
Ef¢ÙÛ¢a pM¡eL¡l j¡e¤oclL S¡a a¥ma Nm clL¡l a¡cl jdÉ ‘¡el Bm¡L
p’¡¢la Ll cJu¡z ¢nr¡ bLC HC ‘¡el Bm¡L f¡Ju¡ ka f¡l hm
°œm¡LÉe¡b je Llaez p ¢nr¡ Cwl¡S£J qa f¡lz ka¢ce e¡ fkÑ¿¹ HC ¢nr¡l
fËp¡l qµR aa¢ce i¨al¡J üj¢qj¡u i¡lahoÑl pj¡S ¢hl¡¢Sa b¡Lhz °œm¡LÉe¡bl
A¢ˆa i¨a a¡ ¢eSC ü£L¡l LlR :
""Bj¡l AhdÉ, pC CwlS£-fs¡ h¡h¤m¡Lz ay¡q¡cl iuJ L¢l, i¢š²J L¢lz
iu L¢l, Lee¡ HV¡ pV¡ M¡Cu¡ ay¡q¡cl jel Ly¡QL¡ O¤¢Qu¡ k¡u, je plm
qCu¡ k¡uz HC jšÑÉm¡LC ay¡q¡l¡ pc¡¢nhaÆ fË¡ç qe, AeÉ m¡Ll ja
ay¡q¡cl je ¢Sm¢fl f¡L ¢h¢nø euz''19
68
fËL«afr CwlScl fËi¡h C¢ajdÉC kaV¥L¥ f¡ÕQ¡aÉ ¢nr¡l fËp¡l OVR aaV¥L¥aC
i¨acl œ¡q£-œ¡q£ AhÙÛ¡z "m¤õ¤' NÒfl i¨a ¢eSC pC AhÙÛ¡l Lb¡ ü£L¡l LlR :
""¢L¿¹¥ CwlSl fËi¡h Bj¡cl pLm hÉhp¡C HLl©f m¡f f¡Cu¡Rz AeÉ
hÉhp¡l Lb¡ c§l b¡L¥L, i¨a¢cNl i¨a f¡Ju¡l hÉhp¡¢V fkÑÉ¿¹ m¡f qCu¡
¢Nu¡Rz HC qai¡NÉ cnl m¡L…m¡ HjeC CwlS£ i¡h¡fæ qCu¡R k,
L¡q¡LJ i¨a f¡Cm ¢L X¡Ce M¡Cm, hm ¢Le¡ ¢q¢ø¢lu¡ qCu¡Rz''20
"i¥a J j¡e¤o' NÒfNË¿ÛlC "eueQy¡cl hÉhp¡' NÒf¢V °œm¡LÉe¡bl HL¢V
EõMk¡NÉ pª¢øz NÒf¢Vl BcÉ¿¹ R¢su luR °hWL£ jS¡Sz °œm¡LÉe¡bl hn£li¡N
NÒfl ja¡ H NÒflJ j§m mrÉ hɉ J ¢hâ¨fz °œm¡LÉe¡b ¢Rme pj¡S pQae
¢nÒf£z djÑl e¡j A¢ankÉa¡, djÑL L¾cÊ Ll hÉhp¡, H…¢mL ¢a¢e jefË¡Z OªZ¡
Llaez j¡e¤o djÑl L¡R k LaV¡ c¤hÑm, Bl HC djÑL L¾cÊ Ll HLnË¢Zl j¡e¤o
L£i¡h AeÉcl i¥m fb f¢lQ¡¢ma Ll ¢eS ü¡bÑ ¢p¢Ü Ll "eue Qy¡cl hÉhp¡'
NÒf¢Va luR a¡l p¡bÑLaj ¢ecnÑez
NÒfl L¾cÊ£u Q¢lœ eueQy¡cz eueQy¡c Hj¢ea Nl£h j¡e¤o, …¢mM¡l hmC ¢a¢e
pLml L¡R f¢l¢Qaz ¢L¿¹¥ haÑj¡e ay¡l AhÙÛ¡l Eæ¢a quRz eueQy¡c ay¡l Eæ¢al
lqpÉ hå¥cl L¡R NÒf Ll ö¢euRz HLh¡l LmL¡a¡u hp¿¹ l¡Nl ¢q¢sL fs¢Rmz
HC p¤¤k¡N eueQy¡c HL¢V j¡¢Vl n£am¡ W¡L¥l °al£ Llme L¡lZ n£am¡ W¡L¥l hp¿¹
Efnjl ch£ hm f¢l¢Qaz j¡¢Vl n£am¡ W¡L¥ll j§¢aÑ¢V ¢eu ¢a¢e Nme LmL¡a¡uz
n£am¡ q¡a Ll fË¢a¢ce ¢a¢e ¢ir¡u hs¡aez f¡s¡u ay¡l ¢hmrZ fËp¡l fË¢af¢š
qmz eueQy¡cl Lb¡u : ""h¢mh ¢L i¡C Bl l¡SN¡ll Lb¡z d¡j¡ d¡j¡ Q¡m Bl Nä¡
Nä¡ fup¡z d¡j¡u ke fup¡ hª¢ø qCa m¡¢Nmz''21 AÒf¢cel jdÉC fËQ¥l fup¡l j¤M
cMme ¢a¢ez ¢L¿¹¥ qW¡v Ll ¢a¢e HL¢V pjpÉ¡u fsmez HL¢ce pL¡m ¢a¢e HL¢V
j¡a¡ml h¡¢sa q¡¢Sl qu kj¢e n£am¡l N£a Blñ LlRe aj¢e pC j¡a¡m Hp
eueQy¡cl ¢fW c¤jc¡j ¢Lm j¡la b¡L Hhw n£am¡ Ls euz HC OVe¡l fl eueQy¡c
HC hÉhp¡ Rs cJu¡l ¢pÜ¡¿¹ ee Hhw LmL¡a¡ Rs ¢eS NË¡j ¢gl ka jeÙÛ
Llez ¢L¿¹¥ fy¡Q p¡a¢ce fl HL¢V ¢Q¢W fu ¢a¢e ay¡l ja f¢lhaÑe Llez ¢Q¢Wa
mM¡ ¢Rm :
69
""n£OË B¢pu¡ a¡j¡l n£am¡ mCu¡ k¡Chz a¡j¡l H S¡NËa n£am¡z H n£am¡
mCu¡ B¢j hs ¢hfc f¢su¡¢Rz a¡j¡l L¡e iu e¡Cz n£OË a¡j¡l n£am¡
mCu¡ k¡Chz''22
k¡Ju¡l hÉ¡f¡l fËbj ¢LR¥V¡ ¢àd¡ b¡LmJ no fkÑ¿¹ ¢a¢e ay¡l n£am¡¢V ¢g¢lu Bea
Nmez ¢L¿¹¥ ¢Nu ¢a¢e cMme HL Aá¥a L¡äz―Oll ¢ial hp BR c¤¢V i¨az
Bpm k j¡a¡m eueQy¡cl L¡R bL n£am¡¢V Ls ¢eu¢Rm a¡l e¡j ¢j¢šl S¡z
n£am¡ Ls eJu¡l c¤¢ce fsC ¢j¢šl S¡ hp¿¹ l¡Nl à¡l¡ Bœ²¡¿¹ qez ¢ae¢ce fl
ay¡l jªaÉ¥ quz ¢j¢šl S¡ ay¡l S£¢haL¡m elqaÉ¡, hË¡þZ qaÉ¡, N¡ qaÉ¡, Ù»£ qaÉ¡, Q¥¢l
S¡m fËi«¢a pjÙ¹ lLjl fy¡f LjÑ Ll¢Rmez a¡C A¢¿¹jL¡m HL¢V f¤ZÉ L¡S Ll¡l
A¢ifË¡u ay¡l N¡u¡ml Hys h¡R¥s¢V HLSe hË¡þZL c¡e Ll Nmez Hlfl ¢a¢e kMe
kjf¤l£a kjl¡Sl pÇj¥M q¡¢Sl qme aMe kjl¡S ay¡l f¡ff¤ZÉl ¢qph cMa
¢Qœ…çL Bcn ¢cmez cM¡ Nm : ""f¤ZÉ Cq¡l ¢LR¥ j¡œ e¡C, Lhm f¡fz'' f¤ZÉ
hma jªaÉ¥L¡m hË¡þZL Hys h¡R¥l c¡ez kjl¡Sl ¢S‘¡p¡l Ešl dl p S¡e¡u k p
BN f¤ZÉl gm i¡N Lla Q¡uz ¢ÙÛl qu f¤ZÉl gm ¢qph ¢j¢šl S¡ k Hys h¡R¥l¢V
hË¡þZL c¡e Ll¢Rme p¢V HL¢cel SeÉ a¡L cJu¡ qh Hhw Hys h¡R¥l¢VL ¢cu
p k¡ M¤¢n Ll¡a f¡lhz Hys h¡R¥l¢V f¡Ju¡l fl ¢j¢šl S¡ a¡L Bcn Llme :
""Hys Nl¦! ah HL L¡S Ll¡z a¡j¡l HL¢V ¢pw kjl e¡¢iL¥äm fËhn
L¢lu¡ c¡J, Bl HL¢V ¢pw ¢Qœ…çl e¡¢iL¥äm ¢cu¡, BS pjÙ¹ ¢ce
c¤CSeL heÚ-heÚ L¢lu¡ QlL£l f¡LÚ M¡Ju¡Jz''23
―p‰ p‰ Hys Nl¦¢V Bcn f¡me EcÉa qmz kj, ¢Qœ…ç c±s¡a c±s¡a ¢Nu
q¡¢Sl qm °hL¥ã e¡l¡uZl L¡Rz Ahno e¡l¡uZ Hys Nl¦¢VL p¡j¢uLi¡h n¡¿¹
Llmez kjf¤¢l ¢hfcj¤š² qmz Hlfl e¡l¡uZ ¢Nu ¢j¢šl S¡L n¡¿¹ Llmez ¢j¢šl S¡
¢eSL Hhw kjf¤l£l pjÙ¹ fy¡f£L °hL¥ã BnËu cJu¡l Ae¤l¡d S¡e¡mez e¡l¡uZ Ha
l¡S£ qmez aMe kjf¤l£l pjÙ¹ fy¡f£ °hL¥ã ¢Nu q¡¢Sl qmez ¢L¿¹¥ °hL¥ãl à¡l
p¤¤cnÑe Qœ² pLmL fËhn Lla ¢cmJ Lhm ¢j¢šl S¡L °hL¥ã fËhn Lla ¢cm
e¡z Hl L¡lZ ¢qph e¡l¡uZl L¡R bL ¢a¢e S¡ea f¡lme eueQy¡cl n£am¡¢V
eueQy¡cL ¢g¢lu cJu¡ e¡ fkÑ¿¹ a¡l °hL¥ã ÙÛ¡e qh e¡z a¡C HMe ¢a¢e i£a qu
eueQy¡cl n£am¡ ¢g¢lu ¢ca HpRez f¤el¡u n£am¡ f¡Ju¡l fl eueQy¡cl fp¡l
cn …Z hs Nmz eueQy¡c NÒf Llm :
70
""LmSl pC k¡l¡ Hj-H f¡n ¢cu¡R, pi¡ L¢lu¡ a¡q¡l¡ Bj¡l n£am¡l
hš²«a¡ L¢lmz Mhll L¡NS Bj¡l n£am¡l e¡j E¢Wmz ¢g¢l¢‰l¡ B¢pu¡
Bj¡l n£am¡l f§S¡ ¢ca Blñ L¢lmz HL¢ce m¡L ph qy¡¢s-Qs¡e¡ hå
L¢lu¡ MC-Lm¡ M¡Cu¡ l¢qmz Bj¡l h¤Sl¦¢L Q¡¢l¢cL M¤h S¡¢ql qCmz''24
œ²j ¢a¢e hp¿¹l X¡š²¡l qmez hma ¢àd¡ eC djÑl e¡j iä hÉhp¡d¡l£ Hhw pC
p‰ pC hÉhp¡l f¢lf¡oL ýS¥N ¢n¢ra h¡‰¡m£ HM¡e °œm¡LÉe¡bl LV¡rl mrÉz
°œm¡LÉe¡bl ¢àa£u NÒfNË¿Û "j¤š²¡j¡m¡'z HC NÒfNË¿Ûl A¿¹NÑa NÒf…¢m
h¡wm¡p¡¢qaÉl HL ¢iædjÑ£ Lb¡p¡¢qaÉl fb ¢ecÑnLz °hWL£ jS¡S, i¨afËal NÒf
hm¡, Am±¢LL l©fLb¡l pjeÄuC NÒf hm¡l k ü¡i¡¢hL fËhZa¡ °œm¡LÉe¡bl AeÉ¡eÉ
NÒf Ef¢ÙÛa, "j¤š²¡j¡m¡' NÒfNË¿Ûl NÒf…¢ma a¡ HLV¥ ¢iæi¡h EfÙÛ¡¢fa Lla
QuRe ¢a¢ez Hl fËj¡Z AhnÉ Bjl¡ NÒfl jdÉ f¡C :
""k¡ch h¢mme,―""¢L NÒf ö¢ea CµR¡ Lle? HLV¡ i¨al NÒf L¢lh?''
jq¡chh¡h¤ Ešl L¢lme, ―""ea¥e dlel i¨al NÒf qu a¡ hmz fQ¡ NÒf
ö¢ea CµR¡ qu e¡z''25
NÒfl jdÉ NÒf hm¡, HLC NÒf ¢h¢iæ pju NÒfLbLl f¢lhaÑe °œm¡LÉe¡bl
NÒfl HL¢V ¢hno °h¢nøÉz Bl "j¤š²¡j¡m¡'l NÒf…¢ma HC ¢hno °h¢nøÉl p¡bÑLaj
fË¢agme OVRz "j¤š²¡j¡m¡' NÒfNË¿Ûl fËbj NÒf "j¤š²¡j¡m¡'z NÒf¢Vl BcÉ¿¹ luR
°hWL£ jS¡Sz jq¡chh¡h¤ B—¡l B—¡d¡l£, cml cmf¢az pC jS¢mp k¡ch, j¡dh,
l¡Oh, ¢œm¡Qe, Nc¡dl, OenÉ¡j fËi«¢a hå¥Ne ¢eu¢ja Ef¢ÙÛa b¡Lez OenÉ¡jh¡h¤C HM¡e
fËd¡e NÒfLbLl c¡¢uaÆ f¡me LlRez OenÉ¡jh¡h¤ Bj¡cl L¡R NÒfLbL qmJ a¡l
L¡R NÒfLbL p¤¤hm NsN¢sz OenÉ¡jh¡h¤ hmRe :
""ky¡q¡l ¢eLV B¢j H NÒf ö¢eu¡¢R, ay¡q¡l e¡j p¤¤hm NsN¢sz Bj¡l ¢eSl
Lb¡u B¢j H NÒf L¢lh e¡; NsN¢s jq¡nu ki¡h Bj¡cl h¡p¡u
h¢mu¡¢Rme, B¢jJ pCi¡h ay¡q¡l Lb¡u NÒf¢V L¢lhz''26
p¤¤al¡w NÒfl Bpm LbL p¤¤hm NsN¢sz
"j¤š²¡j¡m¡' NÒfl ¢hou p¤¤hm NsN¢sl S£hel jjÑ¿c¹¥ L¡¢q¢ez j¡ei¨j Sm¡l
HL¢V NË¡j p¤¤hm NsN¢sl h¡pz ¢fa¡l jªaÉ¥l fl p¤¤hmQ¾cÊ NsN¢s L¢eø J‚¥lL
mM¡fs¡ nM¡a cªtfË¢a‘ qmez pC EŸnÉC LmL¡a¡l HL¢V i¡m¡ ú¥m i¢aÑJ
Ll ¢cme a¡Lz ¢L¿¹¥ œ²jn ¢a¢e qa¡n qu fsmez L¥p‰ fs J‚¥ll fs¡öe¡
71
j¡¢V qmz Hja¡hÙÛ¡u i¡Cul fs¡öe¡ qh e¡ h¤Ta fl i¡CL ¢hu Ll¡e¡l Lb¡
i¡ha b¡Le ¢a¢ez ¢L¿¹¥ J‚¥l HC fËÙ¹¡h l¡S£ qme e¡z LmL¡a¡u bL hå¥ h¡åhL
¢eu Ec¡l qÙ¹ MlQ Ll¡l en¡u p aMe jšz hs i¡Cul L¡R V¡L¡l c¡¢hJ a¡l
œ²jnx hs Qmz œ²j °fa«L ¢houl pJ HLSe Awn£c¡l, AÜÑ¡wnl Efl a¡q¡l
pÇf¨ZÑ A¢dL¡l BR HLb¡J p hs i¡CL ØjlZ L¢lu ¢cmz Ha hs i¡C k¡lfl
e¡C c¤x¢Ma qmez ¢L¿¹¥ J‚¥l e¡R¡lh¡¾c¡z osk¿» Ll p hs i¡CL f¡Nm fË¢afæ
Llmz f¡Nml Jo¤d Mu p¤¤hmQ¾cÊ A‘¡e qu fsmez A‘¡e AhÙÛ¡u ¢a¢e k üfÀ
cMme a¡C "j¤š²¡j¡m¡' NÒfNË¿Ûl AeÉ¡eÉ NÒf…¢ml ¢hou quRz k üfÀ ¢a¢e cMme
a¡ Am±¢LL, HL Lb¡u h¡Ù¹h Apñhz üfÀ ¢a¢e X¡¢Le£l l¡SÉ ¢Nu Ef¢ÙÛa qmez
X¡¢Le£l q¡a bL EÜ¡l f¡Ju¡l SeÉ j¡ul j¢¾cl j¡ul à¡lÙÛ qme ¢a¢ez j¡ul
q¡a J Nmcn Ah¢ÙÛa k L¡e HL¢V elj¤ä ¢eu ka f¡lm p¤¤hm X¡¢Le£l q¡a
bL EÜ¡l f¡hz p¤¤hm HLb¡ j¤äcl S¡e¡m j¤äNZ HL HL Ll a¡clL NÒf hma
b¡L Hhw fËaÉL¢V NÒf hm¡ no qJu¡l p‰ p‰ j¤ä…¢m lš² j¤š²¡u f¢lZa quz
"j¤š²j¡m¡' NÒfNË¿Ûl "…l¦ch' NÒf fª¢bh£l nËùaj S£h j¡e¤ol ¢eù¥la¡l Qlj
l©f cM¡e¡ quRz pqj¢jÑa¡l ¢e¢lM, cu¡djÑl ¢e¢lM k j¡e¤o ¢eSclL fª¢bh£l nËù
S£h ¢qph hs¡C Ll pC j¡e¤ol e£¢a‘¡eq£ea¡l h£ivpl©f a¥m dlRe °œm¡LÉe¡b
HC NÒf …l¦ch Q¢lœl j¡dÉjz X. A¢Sa L¥j¡l O¡o HC Q¢lœ¢V pÇfLÑ hma ¢Nu
hmRe :
""°œm¡LÉe¡b A¢ˆa phÑ¡fr¡ eªnwp Q¢lœ h¡dqu "j¤š²¡j¡m¡'l …l¦chz
pC …l¦chl BaÉ¢¿¹L ¢ecÑua¡l ¢Qœ AˆZ L¢la k¡Cu¡ mML Ap¢qo·¥
hce¡ J œ²¡d q¡¢pa fkÑ¿¹ i¥¢mu¡ ¢Nu¡Rez R¡Nm qaÉ¡l k h£ivp cªnÉ
¢a¢e hZÑe¡ L¢lu¡Re a¡q¡a …l¦chL j¡e¤ol fkÑ¡u g¢ma Bj¡cl ¢àd¡
quz''27
…l¦chl e¡j N¡mL Qœ²haÑ£z ¢a¢e ¢eù¡h¡e hË¡þZz mM¡fs¡ S¡ee e¡z ¢eSl e¡j¢VJ
pC Lla f¡le e¡z h¡¢s NË¡j qmJ h¡l¡ j¡p LmL¡a¡aC b¡Lez fËbj q¡Vm
hÉ¡hp¡ M¤mmJ p hÉ¡hp¡u m¡i e¡ qJu¡a ¢a¢e j¡wpl c¡L¡e M¡mez HC fkÑ¿¹ ¢WLC
BR ¢L¿¹¥ Hlfl a¡l ¢œ²u¡Lm¡f kaC Bjl¡ f¡W L¢l aaC a¡l Q¢lœl ¢eù¥la¡
Bj¡clL HaV¡C ¢h¢Øja Ll a¡m k Bjl¡ ¢e¾c¡l i¡o¡ fkÑ¿¹ q¡¢lu g¢mz ay¡l
¢eù¥la¡l HLV¡ ¢Qœ a¥m dl¡ ka f¡lz p¤¤hm NsN¢s hmRe :
72
""B¢j hmm¡j,―W¡L¥l jq¡nuz Bfe¡l R¡Nm…¢ml h¡dqu hs Sm ¢ff¡p¡
f¡Cu¡Rz''
…l¦ch Ešl L¢lme, ―""c¤C-HL¢ce pj¤cu no qCu¡ k¡Chz Sm ¢ch¡l Bl
BhnÉL e¡Cz''
B¢j h¢mm¡j,―""Eq¡cl r¥d¡J h¡dqu f¡Cu¡Rz''
…l¦ch h¢mme, ―""r¥d¡ ¢eÕQu f¡Cu¡Rz BS ¢ae¢ce Eq¡¢cNL œ²u L¢lu¡
B¢eu¡¢Rz''
B¢j ¢S‘¡p¡ L¢lm¡j,―""Eq¡¢cNL ¢L M¡Ca ce ?''
…l¦ch Ešl L¢lme,―""M¡Caz M¡Ca Bh¡l ¢L ¢ch? M¡Ca ¢cm Bl
hÉhp¡ Qm e¡z''
B¢j h¢mm¡j,―""Hl©f Lu¢ce Ae¡q¡l b¡L?''
…l¦ch h¢mme,―""p¡a-BV ¢cel A¢dL Cq¡¢cNL Ae¡q¡l b¡¢La qu e¡z
p¡a-BV ¢cel jdÉC HL HL Mf no qCu¡ k¡uz''
B¢j ¢S‘¡p¡ L¢lm¡j,―""HLV¥ HLV¥ Sm f¡e L¢la ce e¡ Le?''
…l¦ch Ešl L¢lme,―""Eq¡l¡ N¡u N¡u cy¡s¡Cu¡ BRz ¢ff¡p¡u Eq¡cl
‘¡e e¡Cz Sm ¢cm hsC N¡mj¡m Llz''... ''28
¢eù¥la¡l HM¡eC no eu, a¡ Qlj p£j¡ ØfnÑ LlR fy¡W¡ L¡V¡l cªnÉ :
""f¡W¡L g¢mu¡ W¡L¥l jq¡nu a¡q¡L pC My¡V¡u hy¡¢dmez a¡q¡l fl
a¡q¡l j¤Mcn ¢eSl f¡ ¢cu¡ j¡s¡Cu¡ S£u¿¹ AhÙÛ¡aC j¤ä¢cL qCa R¡m
R¡s¡Ca Blñ L¢lmez fy¡W¡l j¤M …l¦ch j¡s¡Cu¡ BRe, p¤¤al¡w p Q£yvL¡l
L¢lu¡ X¡¢La f¡¢lm e¡z''28
Hi¡h S£u¿¹ AhÙÛ¡u f¡yW¡l R¡m R¡s¡e¡l k¤¢š² ¢qph …l¦ch Ahm£m¡u hm k¡e :
""S£u¿¹ AhÙÛ¡u R¡m R¡s¡Cm k¡ae¡u Cq¡l nl£l ¢ial ¢ial AÒf Ly¡¢fa
b¡Lz Oe Oe LÇfe Cq¡l QÇjÑ HLfËL¡l pl¦ pl¦ p¤¾¤ cl lM¡ A¢ˆa qCu¡
k¡uz Hl©f QÇjÑ c¤C Be¡ A¢dL j§mÉ ¢h¢œ²a quz S£u¿¹ AhÙÛ¡u fy¡W¡l R¡m
R¡s¡Cm Bj¡l c¤C Be¡ fup¡ m¡i quz hÉhp¡ L¢la B¢pu¡¢R, h¡h¡z
cu¡j¡u¡ L¢la Nm Bl hÉhp¡ Qm e¡z''28
Bpm pj¡S k¡l¡ Apq¡u, k¡l¡ c¤hÑm a¡cl fË¢a ¢Rm °œm¡LÉe¡bl Ap£j
pq¡e¤i¨¢az p ¢nö Abh¡ e¡l£ Abh¡ fö kC q¡L e¡ Lez a¡C kM¡eC ¢a¢e
73
cMRe c¤hÑml fË¢a phml AaÉ¡Q¡l pM¡eC a¡l mMe£ fË¢ah¡c NSÑ EWRz
NÒf¢Vl jdÉ HL¢V l©fLi¡he¡J L¡S LlRz i¡la£u pj¡S ¢hšh¡e pÇfËc¡u pj¡Sl
p¡d¡lZ j¡e¤ol Efl k¤N k¤N dl k Ln¡Chª¢š Ahmðe LlR a¡lC HL¢V fË¢aµR¢h hm¡
ka f¡l NÒf¢VLz
74
LjÑL¡ä ¢eu N¢Wa quR HC BS…¢hl SNvz Hcl jdÉ j¡e¢hL üi¡h J BQlZ
Bl¡f Ll¡l gm pª¢ø quR L±a¥Llpz "j§mÉh¡e a¡j¡L J ‘¡eh¡e pfÑ' NÒf¢Va
luR p¡fl ¢h¢iæ LjÑL¡äl Aá¨a f¢lQuz H p¡f Bh¡l kje aje p¡f eu H p¡f
q¡paJ S¡e : ""BqÓ¡c BVM¡e¡ qCu¡ p¡f¢V q¡¢pa m¡¢Nmz'' öd¤ a¡C eu H p¡f
j¤¢sJ M¡uz ¢ae¤h¡h¤l j§M bL S¡e¡ k¡u : ""¢Q¢ea f¡¢lu¡ d¡¢j qCa Bj¡l ju
a¡q¡L c¤N¡m j¤¢s ¢cmz L¥s L¥s L¥s L¥s L¢lu¡ p¡f h¢pu¡ pC j¤¢s…¢m M¡Cmz
j¤¢s…¢m M¡Cu¡ p f¤el¡u he Q¢mu¡ Nmz''30
HC NÒf¢Va l©fLl BhlZ pi¡h Q¡M fs e¡z °œm¡LÉe¡bl AeÉ¡eÉ
NÒf i¨a J Cal fË¡Z£l jdÉ ¢cu j¡eh£u SNal c¡o ¢hL«¢a EcO¡Vel k Qø¡
f¢lm¢ra qu HC NÒf pC fËQø¡ Ae¤f¢ÙÛaz pqS plm L±a¥Llpl Evp¡lC HC
NÒf¢Vl j§m fËlZ¡ hm je quz
"pL¡ml j¡ql' NÒf¢Va Bjl¡ f¢l¢Qa °œm¡LÉe¡bL f¡C e¡z NÒf¢V
AeLV¡C p¡j¡¢SL J N¡qÑÙÉÛ j§mLz l¡j¡¢¾VLa¡lJ ¢LR¥V¡ ØfnÑ Q¡M fs HM¡ez NÒfl
e¡uL ¢N¢ln h¾cÉ¡f¡dÉ¡uz HL hoÑZj¤Ml påÉ¡u ¢N¢lnl p‰ p¡r¡v qu plm¡ e¡jÀ£ HL
h¡¢mL¡lz plm¡ Ap¤¤ÙÛ ¢fa¡l SeÉ ¢Q¢LvpLl på¡e hl qu¢Rmz ¢eS X¡š²¡l£l R¡œ
qJu¡u ¢N¢ln ju¢VL p¡q¡kÉl q¡a h¡¢su cuz plm¡l ¢fa¡L ¢Q¢Lvp¡ Ll a¡m
pz plm¡cl h¡¢sa k¡Ju¡ Bp¡l p§œ ¢N¢ln N¡f£h¡h¤l X¡š²¡l M¡e¡u Q¡Ll£ f¡uz ¢L¿¹¥
HC pju N¡f£h¡h¤l h¡¢sa j¡ql Q¥¢ll OVe¡ ¢N¢lnl S£heL AeÉ ¢cL j¡s ¢ea
h¡dÉ Llz ¢N¢lnL j¡ql Q¥¢ll c¡u A¢ik¤š² Ll¡ qu k¢cJ plm¡l avfla¡u ¢N¢ln p
k¡œ¡u lr¡ f¡u ¢L¿¹¥ j¡ql Q¥¢ll c¡u A¢ik¤š² Ll ¢N¢lnL fËQäi¡h fËq¡l Ll¡l
gm ¢N¢ln œ²jn Ap¤¤ÙÛ qu fsz HL¢ce ¢N¢ln kMe j¤jo§ ¤Ñ AhÙÛ¡u nkÉ¡n¡u£ N¡f£h¡h¤
aMe q¡l¡e¡ j¡ql…¢m ¢gl f¡e Hhw ¢N¢lnl H hÉ¡f¡l ¢h¾c¥j¡œ q¡a ¢Rm e¡ h¤Ta
fl fËQä Ae¤aç qez Hl fl ¢eSl f¡fl fË¡u¢ÕQš ül©f N¡f£h¡h¤ a¡yl pjÙ¹ j¡ql
¢N¢lnL c¡e Lla Q¡Cmez ¢L¿¹¥ ¢emÑ¡i ¢N¢ln p c¡e NËqZ Llme e¡z Ahno
¢N¢ln jªaÉ¥j¤M f¢aa qez AhnÉ a¡l BN ¢eS Ù»£ J LeÉ¡ k¡a Ae¡b e¡ qu k¡u p
hÉhÙÛ¡J Ll l¡Me ¢a¢ez
°œm¡LÉe¡bl NÒf °n¢ÒfL œ¥¢V luR fËQ¥lz hý rœC ¢a¢e Ah¡Ù¹h L¡¢q¢e
NÒfl jdÉ S¥s ¢cuRez kM¡e ¢a¢e Ah¡Ù¹h L¡¢q¢e AˆZ LlRe pM¡e f¡WLje
pÇf¨ZÑ pQaei¡hC h¡Ù¹hl FdÆÑ ¢eSL ¢eu ¢Nu a¡l lp¡ü¡ce Lla fËÙ¹¥az ¢L¿¹¥
75
kM¡e h¡Ù¹h j¡e¤ol A¢a f¢l¢Qa NÒf hmRe ¢a¢e k¡l fËd¡e EŸnÉ j¡e¤ol ¢Qš
e£¢ah¡dl Eà¡de Ll¡, pM¡eJ kMe ¢a¢e Ah¡Ù¹h L¡¢q¢e g¡ce aMe a¡ °n¢ÒfL œ¥¢V
¢qph f¢lN¢Za quz "pL¡ml j¡ql' NÒf¢Va c¢M :
""LeÉ¡L mCu¡ j¡dh Qœ²haÑ£ Bc¡ma Ef¢ÙÛa qCmez q¡¢Lj avre¡v
plm¡l p¡rÉ NËqe L¢lmez plm¡L hs A¢dL ¢LR¥ h¢ma qCm e¡z ¢N¢lnl
fr qCu¡ plm¡l BNje, a¡q¡C kbø qCmz Hl©f p¤¤n£m¡ ül©f¡ iâ LeÉ¡
k¡q¡l pfr p¡r£, p k ¢ecÑ¡o, plm¡L c¢Mu¡C q¡¢Ljl je p ¢hnÄ¡p
S¢eÈmz Q¥¢l qCh¡l f§îÑ¢ce ¢N¢lnl ¢eLV ¢a¢e j¡ql c¢Mu¡¢Rme, plm¡L
Lhm HC Lb¡ h¢ma qCmz plm¡l B¿¹¢lL i¡h q¡¢Lj h¤¢Ta f¡¢lmez
¢N¢lnL R¡¢su¡ ¢ch¡l pju Dov q¡¢pu¡ ¢a¢e plm¡L h¢mme : ""DnÄll
''31
¢eLV fË¡bÑe¡ L¢l, ke a¡jl¡ c¤Se p¤¤M£ qJz''...
plm¡l ja HLSe h¡¢mL¡l p¡rl Jfl ¢eiÑl Ll Bp¡j£L hLp¤¤l M¡m¡p Ll cJu¡
Hhw plm¡ J ¢N¢lnl p¤¤M£ qJu¡l SeÉ ¢hno Ll k¡cl ¢huC qu¢e a¡cl p¤¤M£ qJu¡l
SeÉ q¡¢Ljl fË¡bÑe¡ A¢hnÄ¡pÉ WL hC ¢L!
Bpm p¡¢qaÉ lQe¡l ¢fRe °œm¡LÉe¡bl HL¢V mrÉ ¢Rmz pC mrÉ qm j¡e¤ol
¢qa p¡dez Hrœ ¢a¢e l¡S¡ l¡jj¡qe l¡u, DnÄlQ¾cÊ ¢hcÉ¡p¡Nl J h¢ˆjl j¡epdjÑlC
pN¡œ£uz h¢ˆjQ¾cÊ ay¡l p¡¢qaÉ lQe¡l EŸnÉ pÇfLÑ Øføi¡hC S¡¢euRe :
""k¢c je Hje h¤¢Ta f¡le k ¢m¢Mu¡ cnl h¡ je¤oÉ S¡¢al ¢LR¥ j‰m
p¡de L¢la f¡le, Abh¡ p±¾ckÑ pª¢ø L¢la f¡le, ah AhnÉ ¢m¢Mhez
ky¡q¡l¡ AeÉ EŸnÉ mMe, ay¡q¡¢cNL k¡œ¡Ju¡m¡ fËi«¢a e£Q hÉhp¡u£¢cNl
p‰ NZÉ Ll¡ k¡Ca f¡lz''32
°œm¡LÉe¡blJ j¡epdjÑl j§m Lb¡ ¢Rm a¡Cz i¡lahoÑl L¥pwú¡l SSÑ¢la ü¡bÑ¡eÄo£
j¡e¤o…¢mL a¡C ¢a¢e p¤¤k¡N fmC e£¢aLb¡ ö¢euRez ¢a¢e ¢hnÄ¡p Llae j¡e¤ol
LjÑl jdÉC luR ay¡l kb¡bÑ p¤¤Mz HC p¤¤Ml ül©f pLm Efm¢ì Lla f¡l e¡z
"pL¡ml j¡ql' NÒf jªaÉ¥fbk¡œ£ ¢N¢lnl Lb¡u °œm¡LÉe¡bl HC i¡he¡l SNv
EeÈ¡¢Qa quR :
""pLm m¡L I f¢hœ ÙÛ¡e k¡Ca f¡l e¡z HC fª¢bh£a B¢pu¡ k¡q¡l¡ paÉ-
fb qCa ¢hQ¢ma qu e¡, k¡q¡l¡ L¡q¡lJ A¢eø Ll e¡; k¡q¡l¡ ào J OªZ¡l
Qr L¡q¡LJ cnÑe Ll e¡; k¡q¡l¡ pC p¢µQc¡e¾c fljf¤l¦oL LMe ¢hØj«a
76
qu e¡; k¡q¡l¡ pîÑc¡ ay¡q¡L q©cu ¢pwq¡pe A¢d¢øa l¡¢Mu¡ SNal ¢qap¡de
S£he A¢ah¡¢qa Ll,―Lhm a¡q¡l¡C pC p¤¤Ml ÙÛ¡e Nje L¢la f¡l,
Lhm a¡q¡l¡C ¢fËuSeL mCu¡ I ÙÛ¡e Ae¿¹L¡m b¡¢La f¡uz pC p¢µQc¡e¾c
f¤l¦oL ¢hØj«a qCu¡ k¡q¡l¡ AeÉl©f S£he A¢ah¡¢qa Ll, a¡q¡cl flm¡L
AeÉl©fz pC ÙÛ¡e Ano k¿»Z¡ i¡N L¢lu¡ Ahno a¡q¡l¡ dÆwpfË¡ç quz''33
"Le Ha ¢ecu qCm' NÒf¢Va °œm¡LÉe¡b HLV¥ ¢iælLjl L¡¢q¢e AˆZ
LlRez Al¦ZL¥j¡l j¤M¡f¡dÉ¡u ay¡l "L¡ml f¤š¢mL¡' NË¿Û °œm¡LÉe¡bl R¡VNÒf…¢ml
¢hou °h¢QœÉ¢i¢šL k nËZ£¢hi¡N LlRe a¡a ¢a¢e HC NÒf¢VL i¨al NÒfl
A¿¹iѨš² LlRez ah AeÉ¡eÉ NÒfl pqS plm L±a¥LfËhZ j¡e¢pLa¡l hcm
°œm¡LÉe¡b HM¡e AeL hn£ Nñ£lz NÒfl L¡¢q¢e AeLV¡ N¡u¾c¡ L¡¢q¢e d¡Qlz
f¢lhn f¢l¢ÙÛ¢a NÒfi¡hl p‰ p¡j”pÉf§ZÑz pjÙ¹ NÒf S¥s HL¢V N¡e f¡WLl
L±a¥qmL pc¡S¡NËa l¡M :
""Le Ha ¢ecu qCm?
Ahp¡e ¢en£, AÙ¹ Nm nn£,
c¡p£l i¥¢mu¡ e¡b L¡b¡u l¢qmz''34
77
""l¡a¡l¡¢a hs j¡e¤o qCh¡l Ef¡u fª¢bh£a hs A¢dL e¡C,―HLh¡l e¡C
h¢mmJ Qmz ¢L¿¹¥ N±s£nˆl p¤¤h¤¢Ü m¡L, pqSC p Ef¡u ¢a¢e h¡¢ql
L¢lmez''35
hZÑe¡ L±nml jdÉ ¢cu q¡pÉlp pª¢ø :
""a¡q¡l Q£vL¡l AeL m¡Ll L¡e qCa f¡L¡ h¡¢ql qCu¡ ¢Nu¡¢Rm; AeL
m¡Ll LZÑ a¡¢m m¡¢Nu¡ ¢Nu¡¢Rm; a¡q¡ ¢iæ Q¡¢l fy¡QSel LZÑ a¿¹¥ ¢Ræ qCu¡
¢Nu¡¢Rmz Q¡¢lfy¡QSel LZÑfVq ¢Râ qCu¡ ¢Nu¡¢Rmz pC qai¡N¡l¡ SeÈl ja
h¢dl qCu¡ ¢Nu¡Rz''36
¢pQ¥une pª¢øl jdÉ ¢cu q¡pÉlp :
¢eSÑe nÈn¡e f¡m f¡m ¢fn¡Q, i¥a-fËa, °caÉ, X¡¢Le£, n¡¢Le£, q¡¢Le£, °ilh, hV¥L
fËi«¢a hp N±l£nˆll Q¡¢l¢cL eªaÉ L¢la öl¦ Llmz aMe fËQä iu p Q¡M hå
Ll iu L¡V¡e¡l Qø¡ Llm ¢WL pC j¤q¨aÑ a¡l je qm ""i¨afËa LMe c¢M e¡C,
HLh¡l Q¡¢qu¡ c¢M, i¥afËa ¢Ll©f quz'' HClLj HL¢V ¢hf‹eL AhÙÛ¡u HLb¡ je
qJu¡l jdÉ kbø L±a¥L luRz
°œm¡LÉe¡bl SNa ph ¢LR¥C pñhz Bd¤¢eL ¢h‘¡e kM¡e i¨a fËa¡aÈ¡,
X¡¢Le£l A¢Ù¹aÆ ¢h¾c¥j¡œ ü£L¡l Ll e¡ pM¡e °œm¡LÉe¡bl NÒfl e¡uLl¡ h¡lh¡l i¨a
cMz "ha¡m os¢hwn¢a' NÒfJ N±s£nˆl i¨a cMR :
""O¡l L«o·hZÑ, pîÑ¡‰ pqpË L«¢j c¤¢maRz f¡a¡ml eÉu j¤M¢hhlz j¤Ml
¢ial qCa Aehla lš² ¢eNÑa qCaRz NSc¿¹l eÉ¡u hs, ¢L¿¹¥ hœ²¡L¡l,
i£oe c¿¹z mm¡Vcn Lhm HL¢V N¡m¡L¡l Qr¥z p Qr¥ qCaJ A¢NÀØg¥¢m‰
J pfÑ h¡¢ql qCa¢Rmz''37
öd¤ N±l£nˆl eu hý i¡lah¡p£C HlLj i¨a cMR hýh¡lz i¡lah¡p£l je H d¡lZ¡
hÜj§m luR hýk¤N dlz °œm¡LÉe¡b pC ¢hnÄ¡pLC a¥m dlRe HC NÒfz
°œm¡LÉe¡bl NÒf q¡pÉlp j§mlp H ¢hou p¾cq e¡Cz ah hn£li¡N NÒf
f¡WLL q¡p¡a q¡p¡a ¢LR¥ e£¢aLb¡ ö¢euRe ¢a¢ez HSeÉC ay¡l NÒf öd¤ Fun euz
Bm¡QÉ NÒf N±l£nˆll ¢ejÑj f¢lZ¢al fRe ¢Rm dem¡i, i¨al j¤M ¢cu Bjl¡
S¡ea f¡¢l p Lb¡ :
""dem¡i ¢he¡ ¢nr¡u Qy¡c dla k¡Ju¡l ja H Ap£j p¡q¢pL L¡S fËhªš
qu¢Rm N±s£nˆlz ¢L¿¹¥ ay¡l f¢lZ¢a qu j¡l¡aÈLz''38
78
"j¤š²¡j¡m¡' NÒfNË¿Ûl no NÒf "jce O¡ol hce q¡¢p'z NÒfl fËbjC S¡ea
f¡¢l jel ja faÀ£ m¡i qJu¡l gm jce O¡ol hce q¡¢p pªø quRz a¡l Ù»£l e¡j
l¡d¡l¡Z£z ¢L¿¹¥ l¡d¡l¡Z£L m¡i Ll¡ jcel fr M¤h pqS pñh qu¢ez l¡d¡l¡Z£L m¡i
Lla k S¢Vm f¢l¢ÙÛ¢al pÇj¥r£Z a¡L qa quR a¡l pj¡d¡e k Ap¤¤¢hd¡l jdÉ J
pjpÉ¡l jdÉ a¡L fla quR a¡ AaÉ¿¹ plpi¡h ¢hhªa Ll¡ quR H NÒfz Bl
a¡ Lla ¢Nu EW HpR avL¡m£e LmL¡a¡l BbÑp¡j¡¢SL S£he, Q¡o£hª¢šl fË¢a
AeÉ¡eÉ pÇfËc¡ul j¡e¤ol OªZ¡l cª¢øz f¤l¡¢qacl m¡i m¡mp¡, h¡pÙÛ¡el Ai¡h HLC
h¡¢sa AeL f¢lh¡l W¡p¡W¡¢p Ll L¡elLj S£he k¡fel fË¢aµR¢hz
NÒfl öl¦aC jce O¡o ki¡h A¢a pwrf BaÈf¢lQu fËc¡e LlR a¡
f¢lhne °ef¤ZÉ L±a¥L¡hq qu EWR :
"" B¢j jce O¡oz Bj¡l hce Bfe¡l¡ q¡¢p c¢MaRez ea¥e Bj¡l ¢hh¡q
qCu¡Rz pCSeÉ Bj¡l j¤M Ha q¡¢pz ¢L¿¹ a¡ h¢mu¡ B¢j hf¡Nm eCz ah
jel ja faÀ£ m¡i qCm ¢Qš HLV¥ fËg¥õ quz Bj¡lJ a¡C qCu¡Rz a¡C
q¡¢pj¤M pLmL B¢j pñ¡oZ L¢lu¡ h¢ma¢R …X j¢ZÑw!''39
HLb¡l jdÉ luR ¢höÜ L±a¥Lz HlLj ¢höÜ L±a¥L H NÒfl jdÉ luR ASpËz
Hhw a¡ pª¢ø quR LMe¡ Efj¡ fËu¡Nl jdÉ ¢cuz Bn¡¢a¢lš² c¢rZ¡fË¡¢çl gm
f¤l¡¢qal je fËg¥õ qh HV¡C ü¡i¡¢hL, Hl jdÉ q¡¢pl L¡e hÉ¡f¡l eCz ¢L¿¹¥ Efj¡l
kb¡kb fËu¡Nl gm H OVe¡J q¡¢pl M¡l¡L qu JWz kje jce O¡o hmR :
""BS Bj¡l j¤M q¡¢p c¢Mu¡ Bfe¡l¡ La ¢L je L¢laRe, ¢L¿¹¥ p¢ce
ay¡q¡l fËg¥õ X¡u¡jeL¡V¡ j¤MM¡¢e k¢c c¢Mae, a¡q¡ qCm h¢mae k, qÉy¡ !
q¡¢p hVz a¡q¡l L¡lZ HCk c¢rZ¡¢V ¢LR¥ Bn¡¢a¢lš² qCu¡¢Rmz''40
―HM¡e Efj¡l …ZC q¡pÉlp pª¢ø quRz "X¡u¡jZ'L¡V¡' Efj¡¢V p¢lu ¢emC q¡pÉlp
r£Z qu fsz öd¤ Efj¡ eu °œm¡LÉe¡bl AeÉ¡eÉ NÒfl ja HM¡eJ luR LÒfe¡z
LMeJ LÒfe¡l jdÉ ¢cu ¢hØju Hhw a¡ bL L±a¥L, Bh¡l LMeJ h¡Ù¹hl pj¡¿¹l¡m
¢hfl£a AhÙÛ¡ LÒfe¡l jdÉ ¢cu q¡pÉlp pª¢ø quR H NÒfz kje dl¡ k¡L jce
O¡ol l¡rp LÒfe¡l Lb¡z k¢cJ a¡l HL¢V fËr¡fV BRz jce O¡o S¡e¡m¡l ¢cL
cy¡¢su f¡m jq¡nul S¡e¡m¡l N¡u N¡u mN b¡L¡ AnÄa N¡Rl ¢cL cª¢ø ¢ehÜ LlC
QjL EWm :
79
""pîÑe¡nz pC N¡Rl Efl, ¢e¢hs n¡M¡-fËn¡M¡ J fœl ¢ial qCa h¡¢ql
qCu¡, ¢L HLV¡ S¿¹¥l ja pC ÙÛ¨m X¡m¡¢Vl Efl B¢pu¡ h¢pmz a¡q¡l fl
d£l d£l pC hªr-n¡M¡l Efl ¢cu¡ p f¡m jq¡nul ¢àa£u Oll ¢cL ANËpl
qCa m¡¢Nmz HLV¥ c§l NÉ¡pl Bm¡L ¢Rm, a¡C B¢j a¡q¡L c¢Ma
f¡Cm¡j; ea¥h¡ pC AåL¡l l¡¢œa B¢j a¡q¡L c¢Ma f¡Ca¡j e¡z kMe p
BlJ ANËpl qCm, aMe B¢j c¢Mm¡j k, p L¡el©f S¿¹¥ eqz a¡q¡l
BL«¢a LaLV¡ j¡e¤ol jaz j¡e¤ol ja hV; AbQ a¡q¡L j¡e¤o h¢mu¡
Bj¡l h¡d qCm e¡z O¡s¡l ja a¡q¡l j¤M mð¡ ¢Rmz j¤Ml hZÑ ph¤Sz heÉ
n§Lll eÉ¡u hs hs cy¡az k ÙÛ¡e Qr¥ b¡L, a¡q¡l pC ÙÛ¡e N¡m N¡m
c¤C¢V NaÑ ¢Rmz nl£ll ¢ejÀi¡N j¡e¤ol ja ¢Rmz ¢L¿¹¥ p j¡e¤o eq, i¨aJ
eqz B¢j i¡¢hm¡j k, kMe Cq¡l ph¤S Lf¡ml Efl lš² Q¾cel c£OÑ gy¡V¡
l¢qu¡R, aMe H ¢eÕQuC l¡rpz''41
―HM¡e Bj¡cl je l¡Ma qh k jce O¡o HLSe ¢n¢ra Q¡L¥l£S£h£ hÉ¢š²z Bjl¡
¢h¢Øja e¡ qu f¡¢l e¡ k a¡l ja HLSe ¢n¢ra hÉ¢š² ¢nö LÒfe¡l ja l¡rp
M¡LÚLp ¢hnÄ¡p£ qu EWa f¡l L£i¡hz HlLj LÒfe¡ ¢exp¾cq h¡Ù¹h f¢l¢ÙÛ¢al
¢hfl£a LÒfe¡ k¡ ¢exp¾cq f¡WLl je q¡pÉlpl EâL Llz
q¡pÉlp pª¢øl AeÉaj L±nm ¢pQ¥une pª¢øz °œm¡LÉe¡b H ¢hou ¢hnoi¡hC
f¡l‰jz H NÒfl jdÉJ luR H lLj ¢LR¥ ¢pQ¥une k¡ q¡pÉlpl EâL Llz kje
f¡m jq¡nul h¡¢sa a¡l f¤œ ¢j¢ql Q¡¢l¢cL Ol¡V¡fl jdÉ fl kMe Ba¢ˆa qu
fl Hhw fË¢ahn£ jce O¡ol p¡q¡kÉ fË¡bÑe¡ Ll aMe jce O¡o hm : ""Ol am¡u¡l
BR? b¡L a¡ ¢ce, B¢j ms¡C L¢lhz''
°œm¡LÉe¡b pj¡S pQae ¢nÒf£z a¡C ay¡l HlLj NÒf HL¢VJ f¡Ju¡ k¡h e¡
kM¡e pj¡S ¢S‘¡p¡ eCz Bm¡QÉ NÒf¢VJ Hl hÉ¢aœ²j euz pj¡S pQae j¡e¤o
¢qph °œm¡LÉe¡b ¢h¢iæ p¡j¡¢SL pjpÉ¡…¢mL BaÈÙÛ Ll¢Rmez ¢a¢e cM¢Rme
S£¢hL¡l ¢e¢lM p¡j¡¢SL j¡e¤ol ic¡icz Hhw k L«oLnËZ£ Bj¡cl Aæc¡a¡ a¡cl
fË¢a Bj¡cl Ah‘¡z HC Ah‘¡l ¢Qœ a¥m dlRe °œm¡LÉe¡b Bm¡QÉ NÒf : ""Q¡o
L¢lm j¡e¤o Q¡o¡ qu, Bl Q¡L¥¢la j¡e¤o h¡h¤ quz... L¡q¡l e¡ CµR¡ k, a¡q¡l Rm
S¾VmjÉ¡e qu?'' i¡lahoÑl Ol Ol QmR HC S¾VmjÉ¡e qJu¡l fË¢ak¡¢Na¡z AbQ
80
°œm¡LÉe¡b ¢hnÄ¡p Llae cnl Eæ¢aa h¡h¤cl a¥me¡u L«oLcl Ahc¡e Yl hn£z
a¡C a¡l Brf :
""m¡Ll je ¢L L¥pwú¡lz k¡q¡cl f¢lnËj i¨¢j qCa je¤oÉl Bq¡l
BµR¡ce Evf¡¢ca qu, a¡q¡¢cNL m¡L Q¡o¡ h¢mu¡ OªZ¡ Llz hs j¡e¤ol
l¡Sihe J N¡s£ O¡s¡ qCa p¡j¡eÉ ¢iM¡l£l HLj¤¢ø Aæ fkÑ¿¹ pj¤cu hÙ¹¥
L«oLl f¢lnËjC Evfæ quz i¡lal pj¤cu S¡¢al pðm―L«¢oL¡kÑl gmz
p¤¤al¡w L«oLl¡ p¡d¡lZl f§SÉ, a¡q¡l¡ Oª¢Za eqz H ¢hhQe¡ k¡q¡cl e¡C,
a¡q¡¢cNL B¢j Bl ¢L h¢mh!''42
"jS¡l NÒf' NË¿Ûl "p¡e¡-Ll¡-k¡c¤Nll NÒf' HL¢V e£¢aj§mL NÒfz ¢jbÉLb¡
j¡e¤ol S£he ¢L iuˆl f¢lZ¢a XL Be a¡ cM¡e¡C mMLl EŸnÉz NÒf hm¡l
gy¡L gy¡L mML HM¡e Efcn ¢cuRez mML ¢eS k¡c¤¢hcÉ¡u ¢hnÄ¡p Llae e¡z
a¡C a¡cl fË¢a mMLl hš²hÉ :
""ah k¡q¡l¡ k¡c¤Nl p¡¢Su¡ hs¡u, a¡q¡l¡ fË¡u AeLC S¥u¡Q¡l, gy¡¢L
¢cu¡ mMLl ¢eLV fËa¡lZ¡ Ll, LMe¡ a¡q¡cl i¡m¡ qu e¡z Apv
m¡L¢cNl ¢ec¡l¦Z Lø i¡N Lla quz''43
¢jbÉh¡c£ m¡Ll iuˆl f¢lZ¢a cM¡e¡l SeÉ hVN¡ll k L¡¢q¢e mML Bj¡cl p¡je
a¥m dlRe a¡ Ll¦Zlpl jdÉ ¢cu HL hce¡c¡uL f¢lZ¢a XL Bez fË¥¢nu¡ l¡SÉ
hVN¡ll SeÈz HL¢ce hVN¡l pLmL hmme k : ""B¢j a¡j¡L p¡e¡ L¢lh¡l Ef¡u
L¢lu¡¢R''z Lb¡¢Vl jdÉ ¢Rm Q¨s¡¿¹ gy¡¢Lz HC gy¡¢LC a¡l flhaÑ£ S£heL ¢eu¢¿»a
LlRz œ²j HC Lb¡ fË¥¢nu¡ l¡Sl L¡e ¢Nu fy±R¡m¡z fË¥¢nu¡l¡S a¡L fËQ¥l p¡e¡
°al£ Ll ¢ca hmm ¢a¢e p¡re£ cn fm¡ue Llmez ¢L¿¹¥ pM¡eJ ¢hfc;
p¡re¡¢df¢a hÉ¡f¡lV¡ Se ¢NuRez ¢a¢e a¡L h¾c£ Llme Hhw a¡l L¡R p¡e¡
h¡e¡e¡l L±nm S¡ea Q¡Cmez aMe AeÉ HL¢V l¡SÉ ¢a¢e fm¡ue Llme, k¢cJ no
lr¡ qm e¡z p¡rZl¡S a¡L dl gmm¡z Hlfl p¡rZ cn a¡L h¢¾c Ll l¡M¡ qmz
Ahno Q£e¡j¡¢Vl âhÉ k¡ Q£e bL Bjc¡¢e Ll¡ qa, k¡ ¢Rm p¡e¡l QuJ c¡j£ a¡
B¢h×L¡l Lla hVm¡l je¡¢ehn Llmez c£OÑ f¢lnËjl fl a¡l H fËQø¡ pgm
qu¢Rmz Ha l¡S¡l fËQ¥l m¡i qu¢Rmz ¢L¿¹¥ ah¤J l¡S¡ hVN¡lL j¤¢š² ¢cme e¡z
hVN¡lL l¡S¡ œ²£ac¡p f¢lZa Ll l¡Mmez ü¡d£ea¡l SeÉ hýh¡l fË¡bÑe¡ Ll¡ pšÄJ
a¡L j¤¢š²c¡e Ll¡ qm e¡z Ahno je c¤xM hVN¡l jc Ma Blñ Llmez ¢LR¥¢ce
81
fl p¤¤l¡f¡e Ll¡l gm a¡l nl£l i‰ k¡uz j¡œ fu¢œn hRl hup a¡l jªaÉ¥ quz
NÒfl no mMLl Brf : ""S£hel fËbj AhÙÛ¡u hVN¡l k¢c ¢jbÉ Lb¡ e¡
h¢mae, a¡q¡ qCm h¡dqu, a¡q¡l HCl©f c¤NÑ¢a qCa e¡z''44
"jS¡l NÒf' NÒfNË¿Ûl nËù jS¡ ¢exp¾cq "¢hcÉ¡dl£l Al¦Q£' NÒf¢Vz NÒf¢V
BN¡N¡s¡ L±a¥Llp VCVð¥lz L¡Sl ¢T ¢hcÉ¡dl£l Al¦Q£l Lb¡ hma ¢Nu mML a¡l
ph¢LR¥aC A¢dLal l©¢Ql Lb¡C hmRez ¢L¿¹¥ ¢Lp k ¢hcÉ¡dl£l p¢aÉL¡ll Al¦¢Q a¡
LE S¡e e¡z ¢hcÉ¡dl£ NÒf p¡l¡rZ Al¦¢Ql i¡e LlR k¢cJ a¡l pqLjÑ£cl
¢hcÉ¡dl£l pC A¢ieu h¤Ta Ap¤¤¢hd¡ qu¢ez ph¢LR¥aC ¢hcÉ¡dl£l A¢dLal m¡i
pLml L¡R a¡L Bm¡Qe¡l hÙ¹¥ J r¡il L¡lZ Ll a¥mRz HC ¢eu LE L¡e
¢hl©f j¿¹hÉ Llm ¢hcÉ¡dl£ hm :
""a¡jl¡ pLma¡aC Bj¡l Rm dl¡z j¡ Bj¡L HLV¥ i¡m¡h¡pe, a¡C
pLm a¡jl¡ g¡¢Vu¡ jl¡z Bj¡l Al¦¢Q, j¤M ¢LR¥ i¡m¡ m¡N e¡z Qs¡C
f¡M£l Bq¡lz e¡ M¡Cu¡ ke c¢s qCu¡ k¡Ca¢Rz''45
a¡l pqLjÑ£ N¡m¡f£ ¢T, ¢faj, ¢Rcj ¢hcÉ¡dl£l HC pjÙ¹ Lb¡ pqÉ Lla f¡le e¡z
¢faj HC Lb¡ öe hm
""a¡j¡l Al¦Q£z f¡bl¢V VCVð¥l L¢lu¡ hË¡þZ a¡j¡u i¡a cu, a¡lfl
c¤h¡l-¢aeh¡l a¥¢j i¡a Q¡¢qu¡ mJz HC a' a¡j¡l Al¦¢Q; Hl Efl k¢c l¦¢Q
b¡¢La, a¡q¡ qCm O¡s¡n¡ml O¡s¡, q¡¢an¡ml q¡¢a M¡Caz''46
¢Rcj hm :
""pLml L¡R a¥¢j hm k a¥¢j e¡ M¡Cu¡ l¡N¡ qCu¡ k¡CaRz ¢L¿¹¥ l¡S
l¡S a¥¢j j¡V¡ qCaRz a¡j¡l N¡u j¡¢R h¢pm, j¡¢R ¢fRm¡Cu¡ fsz''47
¢hcÉ¡dl£ pLml L¡R h¡LÚk¤Ü fl¡¢Sa qu h¡s£l LaÑ«cl L¡R A¢al¢”a Ll Hje
ph Lb¡ h¡¢eu hm k¡l gm ¢Rcj hËþZl Q¡L¢l k¡uz Bl a¡l S¡uN¡u ¢hcÉ¡dl£l
je¡e£a f¤l¦o¡šj Q¡Ll£ f¡uz HM¡eC no euz jªaÉ¥l fl a¡l pÇf¢šl ECm ch
hm ¢h¢iæ SeL S¡e¡u Hhw pCph m¡Lcl bL ¢h¢iæ lLj p¤¤k¡N p¤¤¢hd¡ Bc¡u
Lla b¡Lz Bl HC gy¡c fs hQ¡l¡ f¤l¦o¡šjl c¤NÑ¢al no b¡L e¡z f¡n¡f¡¢n
¢faj J N¡m¡f£lJ ¢hl¡Ni¡Se qu pz phÑn¡¿¹ qu p kMe h¤Ta f¡l N¡V¡V¡C
¢hcÉ¡dl£l fËa¡lZ¡ aMe p ¢hcÉ¡dl£L Së Lla Q¡uz ¢L¿¹¥ ¢faj J N¡m¡f£l Qœ²¡¿¹
p ¢eSC Së quz HC Së qJu¡l cªnÉ mML ki¡h hZÑe¡ LlRe a¡ p¢aÉC
82
L±a¥L¡hqz hÙ¹¡h¾c£ Ll ¢Næ£L ¢hcÉ¡dl£ ih hyd ¢eu Hp kMe p a¡ h¤Ta f¡l
aMe f¤l¦o¡šj qaið qu k¡uz Hlfl pM¡e bL p fm¡ue Llz Hlfl a¡l Bl
L¡e q¢cn LE f¡u¢ez NÒf¢Va BN¡N¡s¡ L±a¥Llp b¡LmJ f¤l¦o¡šjl SeÉ
f¡WLl je HLV¥ pq¡e¤i¨¢aJ p’¡¢la quz
"HLWP¡ RL¥' NÒf¢V LbLb¡l YP l¢Qa quRz ¢Le¤h¡h¤, hce, ehà£f fËi«¢a
B—¡d¡l£ hå¥cl p¡je HLWP¡ RL¥ jq¡øj£l ¢ce påÉ¡u a¡l HLWP¡ qJu¡l L¡¢q¢e
¢hhªa Lla ¢Nu k NÒf LlR a¡ A¢hnÄ¡pÉz AhnÉ mML ¢eSJ HV¡L A¢hnÄ¡pÉ
hm je Llez Bl pSeÉ ¢a¢e "j¡T j¡T', "°chœ²j', "i¡NÉœ²j' në…¢m hÉhq¡l
LlRe Hhw phÑ¡f¢l f¤l¡ NÒf¢VL hypnotism-Hl fkÑ¡u Eæ£a LlRez "HLWP¡
RL¥' NÒf¢Vl j§m lp c¤xMSeL qmJ q¡pÉlp k HLh¡l pª¢ø qu¢e a¡ euz ¢Le¤l
p¤¤l¡L "A¢a f¢hœ p¡jNË£', "âh£i¥a a¡l¡' hm¡l jdÉ, c¡aJu¡m¡ i¨al p‰ RL¥l
Lb¡fLbel jdÉ, Ll¡a ¢cu X¡š²¡ll X¡e f¡ L¡V¡l jdÉ, RL¥l EÜ¡l Ll¡ kLl
V¡L¡ MlQ Lla ¢Nu S¡me¡V ¢qph dl¡ fs¡l jdÉ luR q¡pÉlpl Ag¥l¿¹ i¡ä¡lz
°œm¡LÉe¡bl fË¢ai¡l nËùaj pª¢ø "Xjl¦Q¢la' NÒfNË¿zÛ °œm¡LÉe¡b S£¢ha
AhÙÛ¡u NË¿Û¢Vl fËL¡n cM ka f¡le¢ez L¡lZ 1923 MË£ø¡ë NË¿¢Û V fËL¡¢na qu, Bl
°œm¡LÉe¡bl jªaÉ¥ qu 1919 MË£ø¡ëz p¡a fkÑ¡u pj¡ç HC NÒfj¡m¡ °œm¡LÉe¡bl
¢h¢Qœ A¢i‘a¡l ¢hÙ¹«a c¢mmz °œm¡LÉe¡bl NÒf…¢ma k l©fLb¡djÑ£ BS…¢hlp,
°hWL£ jS¡S, L±a¥LLl OVe¡l pj¡hn luR a¡l phÑ¡aÈL fËu¡N OVR
"Xjl¦Q¢lal' NÒf…¢maz p¤¤L¥j¡l pe ay¡l "h¡‰¡m¡ p¡¢qaÉl C¢aq¡p' NË¿Û
Xjl¦Q¢la'L Cerventes-Hl ""Don Quxiote``-Hl p‰ a¥me¡ LlRez
"Xjl¦Q¢la' NÒf NË¿ÛC Bjl¡ f¢lQu f¡C h¡wm¡ p¡¢qaÉl nËù Se¢fËu Q¢lœ
Xjl¦dllz flhaÑ£L¡m k Oe¡c¡ (fËj¾cÊ ¢jœl pª¢ø), V¢ec¡ (e¡l¡uZ N‰¡f¡dÉ¡ul
pª¢ø) h¡wm¡ p¡¢qaÉl f¡WLl je Su Ll ¢euR a¡l L¥mf¤l¡¢qa hm¡ k¡u Xjl¦dlLz
nË£L¥j¡l h¾cÉ¡f¡dÉ¡u HC Xjl¦dlL fª¢bh£l hɉ p¡¢qaÉ HL Af§hÑ pª¢ø BMÉ¡ ¢cu ay¡l
pÇfLÑ j¿¹hÉ LlRe :
""a¡q¡l EáV NÒfl ¢ial ¢cu¡ a¡q¡l Q¢lœl k l©f Af§hÑ ¢hL¡n qCu¡R
a¡q¡C Bj¡¢cNL hn£ BL«ø Llz NÒflpl p¢qa Q¡¢l¢œL f¢lQu ¢j¢nËa
qCu¡ flØfll Efi¡NÉa¡ h¡s¡Cu¡Rz HC pjÙ¹ Apñh-LÒfe¡-fËpa
§
83
BMÉ¡el j¤L¥l Xjl¦Q¢lœ Eq¡l pjÙ¹ h£ivpa¡, BaÈfËp¡c, L¨Vh¤¢Ü J i¢š²
A¢ieu mCu¡ BÕQkÑ p¤¤p‰¢al p¢qa fË¢a¢h¢ða qCu¡Rz Xjl¦dl fª¢bh£l hɉ
p¡¢qaÉ HL¢V Af§hÑ pª¢øz a¡q¡l pjÙ¹ c¤¢ûu¡p¢š² J O¡lal e£Q ü¡bÑfla¡
pšÄJ a¡q¡l pfË¢aia¡, cªt BaÈfËaÉu J Bfe¡l pðå ¢expwL¡Q
paÉi¡oZl SeÉ p Bj¡cl pq¡e¤i¨¢a qCa h¢’a qu e¡z gmø¡gl °c¢qL
ÙÛ¨ma¡ a¡q¡l pjÙ¹ gy¡¢L-S¥u¡Q¥¢l, ¢jbÉ¡ BaÈnÔ¡O¡ J ¢elˆ¥n l¢pLa¡l
¢eiÑlk¡NÉ Bd¡l lQe¡ L¢lu¡Rz pl©f Xjl¦dll O¡l L«o·L¡¿¹ cq J
BaÈNhÑØg£a, Calje a¡q¡l pj¤cu L±a¥LLl c¤lhÙÛ¡ J LÒfe¡l A¢eu¢¿»a
ïjZ¢hm¡pL HL ü¡i¡¢hL BnËul hª¿¹ d¢lu¡ l¡¢Mu¡Rz''48
pj¡m¡QL ¢n¢nlL¥j¡l c¡n iy¡s¥ cš, q£l¡ h¡ WLQ¡Q¡l a¥me¡u Q¢lœ pª¢ø ¢qph
Xjl¦dlL H¢Nu lMRez ¢a¢e °œm¡LÉe¡blC BlL pª¢ø eueQy¡cl fËp‰ EõM Ll
j¿¹hÉ LlRe :
""iy¡s¥ cš, q£l¡ h¡ WLQy¡Q¡ k nË¢Za ¢hl¡¢Sa eueQy¡c a¡clC pjN¡œ£u
¢L¿¹¥ Xjl¦dll L¡e a¥me¡ eCz L¡lZ a¡l fË¢ai¡ hýj¤M£z''49L
e¡l¡uZ N‰¡f¡dÉ¡u j¿¹hÉ LlRe :
""lQe¡l j¤enÚ £u¡e¡l ¢cL bL "Xjl¦Q¢lal' EvLoÑ "Lˆ¡ha£l' Q¡CaJ
h¢nz HC hC¢Va °œm¡LÉe¡bl fË¢ai¡ ay¡l pjÙ¹ n¢š² ¢eu Eá¡¢pa qu
EWRz mMLl fËaÉL¢V °h¢nøÉ Hcl lP lp pj¤‹m qu cM¡ ¢cuRz
L¡¢q¢el Af§hÑa¡l p‰ l‰-L±a¥Ll pj¡hn Hhw i¡o¡l hýa¡-ü¡µR¾cÉ hC¢VL
phÑ¡‰£Zi¡h flj Efi¡N Ll a¥mRz''49M
Xjl¦dl "Xjl¦Q¢la' NÒf ¢p¢lSl LbLz mML Xjl¦dll k f¢lQu
¢cuRe a¡a cM¡ k¡u LmL¡a¡l c¢rZ HL¢V NË¡j a¡l h¡pz fËbj hup ¢a¢e ¢ea¡¿¹
c¢lâ ¢Rmez ¢L¿¹¥ AaÉ¿¹ L±nm m¡L W¢Lu pC c¤lhÙÛ¡ L¡¢Vu ¢a¢e fËi¥a den¡m£
quRez Xjl¦dl ¢eSL j¡ c¤NÑ¡l Bn£hÑ¡cf¤ø hm c¡h£ Lle Hhw ¢hfc fsm ch£
c¤NÑ¡C a¡L lr¡ Llez Xjl¦dl EáV LÒfe¡, A¢am±¢LLa¡ fËi«¢al ¢jnËZ HLdlZl
BS…¢h NÒf hm¡l L±nm Buš Ll¢Rmez fË¢ahRl f§S¡l pju Xjl¦dl a¡l c¡m¡e
hp mð¡cl, NS¡ee, qmdl, nˆl O¡ocl e¡e¡lLj NÒf n¡e¡ez Aá¨a NÒf hm¡l
L±nmC a¡clL O¾V¡l fl O¾V¡ j¤‡ nË¡a¡l ja h¢pu l¡Ma f¡lez nË¡a¡ hå¥l¡ H
pjÙ¹ BS…¢h SeJ LMe ke ¢eScl AS¡¿¹ HC NÒf…¢mL ¢hnÄ¡p Ll gmz Bl
84
HC ¢hnÄ¡pl p¤¤k¡N ¢eu LMe¡ kjl¡Sl p‰ Xjl¦dll p¡r¡v qu, LMe¡ h¡Ol R¡m
fs SÉ¡¿¹ h¡O l©f¡¿¹¢la qe ¢a¢ez LMe¡ HL¢ce Bs¡C q¡S¡l jn¡ j¡le, LMe¡
i¥al q¡a L¡js h¢pu ce, LMe¡ j¡Ri¡S¡ M¡Cu i¨aL hn Lle, LMe¡ AnÄ¡äl
¢ial fËhn Lle, LMe¡ hÉ¡OËl Ecl fËhn Lle, Bh¡l pM¡e bL ¢Q¢WJ
mMez
Xjl¦dl Qq¡l¡l ¢cL bL j¡VJ p¤¤f¤l¦o eez a¡q¡l cql hZÑ¢V ¢WL ke
""cju¿¹£l f¡s¡n¡Em j¡R', "cy¡a HL¢VJ e¡C, j¡b¡l j¡TM¡e V¡L, a¡q¡l Q¡¢l¢cL Q¥m,
a¡q¡a HLN¡¢RJ Ly¡Q¡ Q¥m eC, j¤M Wy¡Vl c¤C f¡n p¡c¡ p¡c¡ ph ¢L qCu¡Rz''50
Xjl¦dll Qq¡l¡ BlJ p¤¤¾cli¡h hZÑe¡ LlRe ¢fw jq¡nu :
""Bq¡, jq¡nul L£ l©fz O¡l L«o·hZÑ, a¡q¡l ¢ial qCa M¢s j¡¢Vl
Bi¡ h¡¢ql qCaRz a¡q¡ c¢Mu¡ Bj¡l Eú¡M¤ú¡ f¡mL Bhªa L¡L
i¨oä£L je qCmz hýL¡ml fË¡Q£e Rvm¡fs¡ hy¡nl Ts¡l eÉ¡u jq¡nul
A¢ÙÛ-¢f”l cM¡ k¡CaRz c¢df¤µR nªN¡ml fhÑa-NqÄll eÉ¡u Bfe¡l c¿¹n§eÉ
j¤MNqÄlz a¡q¡l c¤Cd¡l ¢L c¤C¢V L¡L h¢pu¡¢Rm? I k Wy¡Vl c¤CL¡Z
öïhZÑl ¢L l¢qu¡R? Bfe¡l V¡m-fs¡ N¡m c¤C¢V c¢Mu¡ qe¤j¡el Qs-
fËq¡¢la l¡he-j¡a¥m L¡me¢jl Näcn Bj¡l ØjlZ qCmz f‚Q¥m-f¢lh¢øa
jÙ¹Ll jdÉ¢ÙÛa ¢hÙ¹«a V¡L c¢Mu¡ Bj¡l je qCm, ¢hd¡a¡ h¤¢T f§ZÑQ¾cÊ¢VL
hp¡Cu¡ a¡q¡l Q¡¢l¢cL öïhZÑl jO Ny¡¢bu¡ ¢cu¡Rez''51
a¡ pšÄJ lph¡d ay¡l Lj eCz hup fuo¢– qmJ lje£a a¡l Bp¢š² Lj¢ez I
hup ¢a¢e a«a£uh¡l ¢hh¡q LlRez öd¤ a¡C eu a«a£u frl Ù»£ b¡L¡ pšÄJ c¤mÑi£
h¡NÚc£l p‰ fËjl SeÉ a¡l je BeQ¡e Ll JWz HM¡eC no eu, c¤mÑi£l h¡e¢T
Q’m¡J a¡l q¡a bL f¢lœ¡Z f¡u¢ez Q’m¡l NË¡j hýc§l qmJ j¡T j¡TC pM¡e
q¡e¡ ¢cae ¢a¢e Hhw Q’m¡l c¡Ju¡u hp ¢a¢e a¡l p‰ NÒf Llaez AhnÉ Hph
Lla ¢Nu h¡lh¡l hý ¢hfcl q¡a Xjl¦dlL fsa quRz LMe¡ LeÉ¡l ¢fa¡l
L¡R ¢hn¡m pÇf¢šl ¢jbÉ¡ NÒf gy¡ca quR, LMe¡ j¡ql Q¥¢l Lla quR, LMe¡
c¤mÑi h¡NÚ¢cl Ol NË¡jh¡p£cl à¡l¡ hýrZ BVL b¡La quRz
Xjl¦dl Q¢lœl hs °h¢nøÉ qm L«fZa¡z ¢a¢e AaÉ¿¹ L«fe J ¢qp¢hz AaÉ¿¹
°ho¢uL hmC HL¢V fup¡J LMe¡ MlQ Lle e¡z m¡L f¡R Amp qu fl pC
AS¥q¡a ¢iM¡l£L LMe¡ j¤¢ø¢ir¡ fkÑ¿¹ Lle e¡z ¢a¢e h¤T¢Rme k, ""V¡L¡ Ef¡SÑe
85
L¢lmC V¡L¡ b¡L e¡; V¡L¡ MlQ e¡ L¢lmC V¡L¡ b¡Lz''52 a¡C c¤C q¡a fËQ¥l V¡L¡
Ef¡SÑe LlmJ V¡L¡ MlQl hÉ¡f¡l A¢dL j¡œ¡u pQae ¢a¢ez ¢eSl h¡¢sl c¤NÑ¡vph¢V
fkÑ¿¹ ¢a¢e Lhm fË¢aj¡, Y¡m J N‰¡Sm ¢cu p¡lez H ¢hou LE L¡e fËnÀ Llm
¢hou¢VL j¡ul B‘¡ hm ¢a¢e Q¡¢mu cez MlQl iu f¤S¡l Lu¢ce ¢eSl h¡¢sa
l¡æ¡ pÇf¨ZÑ hå Ll ¢cu m¡Ll h¡¢sa ¢ej¿»Z Mu L¡¢Vu cez HjeC ¢h¢Qœ üi¡hl
Q¢lœ Xjl¦dllz ah HL¢V rœ Xjl¦dl L«fe ee, p¢V qm j¡jm¡ j¡LŸj¡l rœz
H rœ fËQ¥l hÉu Lla a¡l ¢h¾c¥j¡œ h¡yd e¡z
Xjl¦dll nWa¡, üi¡hm¡m¤fa¡, AbÑ¡f¡SÑel SeÉ k L¡e f¿Û¡ Ahmðe
pwL¡Qq£ea¡ f¡WLL ¢hØju qah¡L Ll cuz m¡il hnhaÑ£ qu Xjl¦dl c¤NÑ¡ f§S¡
Llez Hhw Bh¡cl fËS¡NZL ¢ej¿»Z Ll a¡cl L¡R bL fËZ¡j£ Bc¡u Llez
p¢aÉLb¡ hma ay¡l f§S¡ Ll¡l HLj¡œ EŸnÉC m¡Ll L¡R bL fËZ¡j£ Bc¡u Ll¡z
mð¡cll HL fËnÀl Ešl Xjl¦dl ¢eSC HLb¡ ü£L¡l LlR :
""mð¡cl Ešl L¢lme―""¢hmrZ h¤¢Tu¡¢R, ¢L¿¹¥ H f§S¡ a¡j¡l e¡ L¢lm
¢L eu?''
―j¤M L¥¢’a L¢lu¡ e¡¢L p¤¤l Xjl¦dl Ešl L¢lme,―""a¥¢j a¡ h¢mm!
¢L¿¹¥ f§S¡ k¢c e¡ L¢l, a¡q¡ qCm m¡Ll L¡R qCa fËZ¡j£¢V ¢L L¢lu¡
Bc¡u L¢l?''53
m¡il hnha£Ñ quC ¢a¢e HL pæÉ¡p£L c¤‡ha£ N¡i£l eÉ¡u f¤o lM¢Rmez
AaÉ¿¹ d§aÑ fËL«¢al m¡L HC Xjl¦dlz HC …Z¢Vl SeÉC e¡e¡ A¢ik¡N A¢ik¤š²
Xjl¦dll n¡¢Ù¹ qu e¡z h¡lh¡l e¡e¡ iuˆl f¢l¢ÙÛ¢a bL ¢a¢e ¢eSL h¡Q¡a f¡lez
pæÉ¡p£ W¡L¥ll m¡L WL¡e¡l Aá¥a L±nm ¢a¢e dl gme Ahm£m¡u :
""pæÉ¡p£ W¡L¥lz B¢j ¢L¿¹¥ h¡L¡ eCz Hl©f h¤Sl¦¢Ll Lb¡ B¢j AeL
ö¢eu¡¢Rz NªqÙÛl h¡s£ ¢Nu¡ c¤C-HL¢V V¡L¡ Abh¡ e¡V Xhm L¢lu¡ a¡jl¡
Nªqü¡j£l ¢hnÄ¡p Evf¡ce Llz a¡j¡cl L¥qL f¢su¡ Nªqü¡j£ Oll pj¤cu V¡L¡
-L¢s Nqe¡fœ B¢eu¡ cuz qy¡¢s Abh¡ h¡„l ial p…¢m hå L¢lu¡ a¡jl¡
f§S¡ Llz f§S¡ pj¡ç L¢lu¡ p¡a¢ce ¢L BV¢ce fl Nªqü¡j£L M¤¢mu¡ c¢Ma
hmz pC Ahpl a¡jl¡ QÇfV c¡Jz p¡a-BV ¢ce fl Nªqü¡j£ M¤¢mu¡ cM
k, qy¡¢s YeÚ YeÚz h¡¢SLll J Q¡m¡¢L Bj¡l L¡R M¡¢Vh e¡z''54
86
AbQ Xjl¦dl ¢eS ücn£ L¡Çf¡e£ M¤m fËQ¥l m¡L WL¡e, V¡L¡ n¡dl SeÉ
qÉ¡äe¡V ¢mMa ¢mMa i¡he : ""ka f¡l qÉ¡äe¡V ¢m¢Mu¡ mJz Ef¤sqÙ¹ LMe¡ B¢j
L¢lh e¡z e¡¢mn L¢lh? ¢X¢œ² L¢lh? ¢X¢œ² d¤Cu¡ M¡CJz ¢L h¢Qu¡ mCh h¡f¤?''55
HlLji¡h Xjl¦dl La m¡LL k W¢LuRe a¡l Cuš¡ eCz HLj¡œ WL¡a f¡le¢e
a¡l a«a£u frl Ù»£ Hm¡Ln£Lz HLj¡œ Hm¡Ln£l L¡RC p Apq¡uz Hm¡Ln£l
iu a¡L h¡lh¡l a¡s¡ LlRz ¢Sel HL fËÙ¹¡hl fË¢lfË¢ra Xjl¦dll hš²hÉ pC
BaˆC fËL¡n fuR :
""... Hm¡Ln£l ja e¡ mCu¡ B¢j k¡Ca f¡¢lh e¡z L¡lZ, ay¡q¡L k¢c e¡
h¢mu¡ k¡C, a¡q¡ qCm fª¢bh£ My¥¢Su¡ ¢a¢e Bj¡L h¡¢ql L¢lhez Bl j¡b¡l
V¡L qCa f¡ul A‰¥¢m fkÑ¿¹ ¢a¢e Bj¡L Ty¡V¡-fV¡ L¢lhez''56
d§aÑQ¨s¡j¢Z Xjl¦dll HM¡eC VÊÉ¡S¢Xz
Xjl¦dl Q¢lœl HL¢V ¢hno °h¢nøÉ qm ¢eS L«aLjÑl ALfV ü£L¡l¡¢š² Ll¡l
rja¡z Xjl¦dl ¢eSl LjÑ pÇfLÑ kbøC pQaez ¢jbÉ¡ i¡oZ a¡l S¥¢s eCz ¢eS
ü¡bÑ¢p¢Ül SeÉ k L¡e f¡f L¡S Ahm£m¡u Lla f¡le ¢a¢ez ¢L¿¹¥ a¡C hm p…¢mL
N¡fe Ll¡l fËQø¡ a¡l jdÉ cM¡ k¡u e¡z ¢a¢e Ahm£m¡u hm k¡e ¢eSl j¡ql Q¥¢ll
Lb¡, pÇf¢šl ¢jbÉ¡ NÒf ö¢eu ¢hu Ll¡l Lb¡ CaÉ¡¢c e¡e¡ fËp‰z kje ücn£
L¡Çf¡e£ M¤m pj¤cu V¡L¡ fup¡ L£i¡h BaÈp¡v Ll¢Rme ¢a¢e p NÒf hma ¢Nu
Xjl¦dll ALfV ü£L¡l¡¢š² :
""AeL…¢m V¡L¡ m¡L ¢cu¡¢Rmz hm¡h¡ýmÉ k, p V¡L¡…¢m pj¤cu B¢j
mCm¡jz nˆl O¡o i¡N Q¡¢qmz B¢j a¡q¡L h¤T¡Cu¡ h¢mm¡j, ―""¢qp¡hl h¢q
a¥¢j ¢eS q¡a fËÙ¹¥a L¢lu¡Rz a¡q¡a a¥¢j ¢m¢Mu¡R k, m¡Lp¡e qCu¡Rz
L¡Çf¡¢e gm qCu¡ ¢Nu¡Rz V¡L¡ Bl L¡b¡ qCa B¢phz hlw k¡q¡
m¡Lp¡e qCu¡R, a¡q¡ Bj¡L ¢cu¡ k¡Jz''57
¢eSl M¡l¡f L¡S¢VL M¡l¡f hm a¡l LMe¡ je qu e¡z hlw pC L¡Sl SeÉ
¢a¢e NhÑh¡d Llez
Bpm Xjl¦dl HL Aá¥a S£hecnÑe ¢hnÄ¡p£z ¢a¢e ¢hnÄ¡p Lle, "V¡L¡u ¢L e¡ qu?'58
phpju ¢a¢e i¡he :
""kje L¢lu¡ f¡¢l, B¢j deh¡e qCh, V¡L¡ qCm Lq aMe ¢S‘¡p¡ Ll e¡
k, Aj¤L ¢L L¢lu¡ pÇf¢šn¡m£ qCu¡Rz S¡m L¢lu¡ qEL, Q¥¢l L¢lu¡ qEL,
87
kje L¢lu¡ m¡L hs j¡e¤o qEL e¡ Le, Aj¤Ll V¡L¡ BR, HC Lb¡
ö¢emC Cal-iâ pLmC ¢Nu¡ a¡q¡l fcmqe Ll, pLmC a¡q¡l f¡u °am
jcÑe Llz lJ HLh¡l Bj¡l V¡L¡ qEL, aMe c¢Mh k, a¥¢j h¡R¡de Bj¡l
h¡¢sa gÉ¡e Q¡¢Va k¡J ¢Le¡z''59
Xjl¦dl fËj¡Z R¡s¡ L¡e Lb¡ hme e¡z..
q¡pÉl¢pL °œm¡LÉe¡bl nËù f¢lQu ¢e¢qa luR "Xjl¦Q¢la' NÒf NË¿Ûz HC
NÒfNË¿Ûl fË¢a¢V NÒfC Xjl¦dll S£hel p‰ k¤š²z NÒf…¢ml jdÉ Fe¢hwn na¡ë£l
p¡j¡¢SL BQ¡l Ae¤ø¡el Nmcl fË¢a kje hɉ luR aj¢e ¢Ql¿¹e h¡wm¡cnl
p¡hÑSe£e f§S¡QÑe¡, iä ücn£u¡e¡ J ¢nr¡hÉhÙÛ¡l A¿¹xp¡ln§eÉa¡l fË¢a luR a£hË
LV¡rz AhnÉ p¡d¡lZ L±a¥LJ pM¡e c¤mÑi euz hɉL±a¥Ll p‰ Aá¨a h¡ EáVlp
¢jm¢jn HL¢V ¢h¢Qœ ü¡cl pª¢ø LlR Xjl¦Q¢lal NÒf…¢mz Hl p‰ k¤š² quR
j¡e¤ol LmÉ¡Z p¡del j¡e¢pLa¡z HC Xjl¦Q¢lal NÒf…¢m ¢exp¾cq EŸnÉj§mL
lQe¡z a¡C °œm¡LÉe¡b ¢eSC f¡WLl EŸn hmRe :
""Xjl¦Q¢la f'sl i¡C L'l HL¡¿¹ i¢š²z
CqL¡m f¡h p¤¤M flL¡m j¤¢š²zz
..
fup¡ ¢cu¡ Xjl¦Q¢la ¢Le l¡M Olz
djÑ AbÑ L¡j j¡r f¡h Cq¡l hlzz''60
88
""Bl Ef¡u ¢L? B¢j e£lh qCu¡ h¢pu¡ l¢qm¡jz pæÉ¡p£l c¤Se Qm¡ B¢pu¡
Bj¡l c¤Cq¡a d¢lu¡ mCu¡ Q¢mmz Aå c¤C¢V Qr¥ ¢cu¡ clcl d¡l¡u AnË¥f¡a
qCa m¡¢Nmz ¢hc£ N¡u¡¢me£l Q¡m¡Ol Bj¡L mCu¡ Nmz p l¡œ£ j¡¢Vl
Efl f¢su¡ Ly¡¢cu¡ L¡V¡Cm¡jz fl¢ce fËaÉ¥o Qm¡ c¤CSe Bj¡l c¤C f¡u c¢s
hy¡¢du¡ BjN¡Rl X¡m T¥m¡Cu¡ ¢cmz HLO¾V¡L¡m Bd¡j¤M B¢j T¥¢ma
m¡¢Nm¡jz p k ¢L k¡ae¡, a¡q¡ Bl a¡j¡¢cNL ¢L h¢mhz Aå, a¡ e¡ qCm
Qr¥ c¤C¢V O¡l lš² hZÑ l¢”a qCaz pæÉ¡p£l N¡ul hZÑJ L¡m¡ ¢Rm, a¡ e¡
qCm j¤M m¡m qCu¡ k¡Caz O¡l Løz''61
HC AhÙÛ¡ bL Xjl¦dl a¡l Ef¢ÙÛa h¤¢Ül p¡q¡kÉ L£i¡h f¢lœ¡Z fu¢Rm a¡ kbø
L±a¥LLlz
p§rÈ nl£ll Xjl¦dl jel c¤xM q¡¢Sl qme p¤¤¾clhe Hhw fË¡ZfZ j¡ SNcð¡l
L«f¡ fË¡bÑe¡ Lla m¡Nmez SNcð¡l L«f¡u qW¡v HL¢V fËL¡ä hÉ¡OË L¡W¥¢lu¡cl Bœ²jZ
Llmz HLSeL p i¨amn¡u£ Ll b¡h¡ ¢cu a¡L p ¢fW a¥ma Qø¡ Llmz h¡Ol
c£OÑ m¡‰¥m¢V ¢fRel HL¢V N¡R fkÑ¿¹ fËp¡¢la ¢Rmz HLSe L¡W¥¢lu¡ Ef¢ÙÛa h¤¢Ü hm
pC mS¢VL N¡Rl p‰ f¡L ¢cu mSl BN¡¢V Ve dlm¡z HC OVe¡l SeÉ h¡O
fËÙ¹¥a ¢Rm e¡ :
""h¡Ol je iu qCmz h¡O je L¢lm, ―j¡e¤o d¢lu¡ j¡e¤o M¡Cu¡ hs qCm¡jz
Bj¡l mS mCu¡ LMe¡ V¡e¡V¡¢e Ll e¡Cz BS h¡fde! a¡j¡cl H¢L ea¥e
L¡äz fm¡ue L¢la h¡O Qø¡ L¢lmz HLh¡l, c¤Ch¡l, ¢aeh¡l ¢hoj hm fËL¡n
L¢lu¡ h¡O fm¡Ca Qø¡ L¢lmz ¢L¿¹¥ N¡R mSl f¡L, h¡O fm¡Ca f¡¢lm
e¡z... fË¡Zl c¡u O¡lal hm h¡O noL¡m kje HL qyÉ¡QL¡ V¡e j¡¢lm, Bl
Q¡js¡ qCa a¡q¡l BÙ¹ nl£lV¡ h¡¢ql qCu¡ f¢smz...j¡wpl h¡O l¦ÜnÄ¡p he
fm¡ue L¢lmz''62
p§rÈ nl£ll Xjl¦dl HarZ N¡V¡ OVe¡C fËaÉr Ll¢Rmez h¡On§eÉ hÉ¡OËQjÑ pC ÙÛ¡e
fs b¡La cM ¢a¢e qW¡v Ll pC h¡O-R¡ml ¢ial fËhn Llmez hÉ¡OËQjÑl ¢ial
p§rÈnl£l fË¢hø qJu¡ j¡œ R¡mV¡ pS£h qu EWmz HMe Xjl¦dl qme h¡Ol nl£ll
Xjl¦dlz H¢cL pæÉ¡p£ Xjl¦l hn ¢hh¡q Lla QmRez hÉ¡OËl©f£ Xjl¦dl ¢hh¡q pi¡l
¢eLV ¢Nu Ef¢ÙÛa qCmez Xjl¦dl hmRe :
89
""a¡q¡l fl mÇg ¢cu¡ HLh¡l B¢j hll Q¡¢l O¡s¡l N¡s£a ¢Nu¡ E¢Wm¡jz
O¡l œ¡p pæÉ¡p£l q©vLÇf qCmz Bj¡l nl£l qCa gV L¢lu¡ p p§rÈ nl£l
h¡¢ql L¢lmz Bfe¡l p§rÈ nl£l mCu¡ L¡b¡u p fm¡ue L¢lm, a¡q¡ h¢ma
f¡¢l e¡z''63
―HlLj jS¡l jS¡l OVe¡u NÒf¢V f¢lf§ZÑz
90
¢eSl h…el T¥¢l¢V p Ef¤s L¢lu¡Rz p h…e…¢m pÇj¥M SyC L¢lu¡
l¡¢Mu¡Rz T¥¢sl Efl h¢pu¡ j¡N£ h…e hy¢QaRz''66
nˆl O¡o ¢h¢Øja qCu¡ ¢S‘¡p¡ L¢lme :
""L¥j£ll fVl ¢ial T¥¢sl Efl h¢pu¡ p h…e hy¢Qa¢Rm?''
Xjl¦dl hm¢mme―""qyÉ¡ i¡C, L¥j£ll fVl ¢ial pC T¥¢sl Efl h¢pu¡
j¡N£ h…e hy¢Qa¢Rmz''67
mð¡cl ¢S‘¡p¡ L¢lme―""L¡q¡L p h…e hy¢Qa¢Rm? L¥j£ll fVl ¢ial p
M¢lŸ¡l f¡Cm L¡b¡?''68
¢hlš² qCu¡ Xjl¦dl h¢mme―""a¡j¡l HL Lb¡, L¡q¡L p h…e hy¢Qa¢Rm p
My¡S L¢lh¡l Bj¡l pju ¢Rm e¡z''69
"Xjl¦Q¢la'l Qa¥bÑ NÒf Xjl¦dl p¡de¡u ¢p¢Üm¡i Ll j¡ c¤NÑ¡l L¡R
hlfË¡ç qmez Xjl¦dl j¡ul L¡R L¡¢šÑLl ju§l Qs BL¡n ïjZ Ll¡l hl
fË¡bÑe¡ Llmez BL¡n ïjZ Ll gl¡l pju ý ý në ju§l fª¢bh£l ¢cL d¡¢ha
qmz ApwMÉ hËþ¡ä, ApwMÉ NËq J erœ f¡l qu ¢a¢e œ²j¡Na e£Ql ¢cL e¡ja
m¡Nmez Ahno p§kÑjäm f¡l qmez ju¨ll c¤C f¡n Xjl¦dll f¡ c¤¢V T¥m¢Rmz
HC pju Xjl¦dl hZÑe¡ LlRe :
""qW¡v L¡b¡ qCa ¢L HLV¡ B¢pu¡ Bj¡l h¡j f¡u L¡js j¡¢lmz ¢L¿¹¥
avre¡v R¡¢su¡ ¢cmz Q¢La qCu¡ B¢j pC ¢cL cª¢ø ¢erf L¢lm¡jz
c¢Mm¡j k, A¢a ¢hl¢š²p§QL j¤M i¢‰j¡ L¢lu¡ Q¡L¡l eÉ¡u ¢L HLV¡
Ns¡Cu¡ Nmz B¢j i¡¢ha m¡¢Nm¡j, Q¡L¡l eÉ¡u JV¡ ¢L? Bj¡l f¡u
L¡js j¡¢lm Le? AeL i¡¢hu¡ ¢Q¢¿¹u¡ no h¤¢Ta f¡¢lm¡j e¡z Bj¡l
l©f SNv Bm¡ L¢lu¡ n§eÉ fb B¢j B¢pa¢Rm¡jz Q¡L¡l eÉ¡u JV¡
l¡ýz Bj¡L f§¢ZÑj¡l Q¾cÊ je L¢lu¡ p NËqZ m¡N¡Ca B¢pu¡¢Rmz''70
HM¡eC no eu, Hlfl fhÑafËj¡Z HL¢V h¡Ol j¤M bL Xjl¦dl ki¡h hyQ ¢glRe
p L¡¢q¢eJ kbø L±a¥LLlz h¡O Xjl¦dlL ¢Nm gm¡ pšÄJ Xjl¦dl jl¢ez hlw HL
¢h¢Qœ A¢i‘a¡l pÇj¥r£e quR p :
""hÉ¡OËl fVl ¢ial O¡l AåL¡lz B¢j ¢hlp hce a¡q¡l HLL¡Z ¢Nu¡
h¢pm¡jz i¡¢ha m¡¢Nm¡j,―HMe L¢l ¢L? Bl lr¡ e¡Cz HM¢e qSj qCu¡
91
k¡Chz Bj¡l ¢Qq²j¡œ b¡¢Lh e¡z c¤C Q¡¢l¢ce fl HL RV¡L jm qCu¡ h¡¢ql
qChz''71
HlLj i¡ha i¡ha a¡l je fsm k a¡l fLV L¡NS j¡s¡ M¡¢eLV¡ p¡X¡ BRz
pC p¡X¡ Ešjl©f ¢a¢e N¡u jM hp lCmez Hlgm h¡Ol fVl AeÉ¡eÉ M¡cÉhÙ¹¥
qSj qmJ Xjl¦dl HLC lLj b¡Lmez ¢L¿¹¥ pjpÉ¡l a¡ f¤l¡f¤¢l pj¡d¡e qm e¡z
Lee¡ c£OÑ¢ce h¡Ol fV bL hy¡Q¡ k¡u e¡z a¡C fLV bL L¡NS f¢¾pm h¡l Ll
Xjl¦dl a¡l LjÑQ¡l£L ¢Q¢W ¢mMmez LjÑQ¡l£¢V h¤¢Üj¡e m¡Lz ¢a¢e AaÉ¿¹ L±nm
Xjl¦dlL h¡Ol fV bL h¡l Ll Beez
"Q’m¡l N¡CNl¦' NÒf¢VJ H fËp‰ EõMk¡NÉz "Xjl¦Q¢lal' f’j NÒfl
a«a£u f¢lµRc NÒfl e¡jLlZ LlRe mML "Q’m¡l N¡CNl¦'z H NÒf mML HL
Aá¨a lLjl EáVlp f¢lhne LlRe k¡ Bj¡cl ¢hØju qah¡L Ll cuz Q’m¡
qme c¤mÑi£ h¡Nc£l h¡e¢Tz Bjl¡ S¡¢e Ol a«a£u frl Ù»£ Hm¡Ln£ b¡L¡ pšÄJ
Xjl¦ c¤mÑi h¡Nc£l fË¢a kbø c¤hÑm ¢Rmez HLh¡l c¤mÑi£ …l¦al Ap¤¤ÙÛ qu fsm
Q’m¡ a¡l ph¡ ön˨o¡l SeÉ c¤mÑi£l L¡R Bpz pM¡eC Q’m¡l p‰ f¢lQu qu
Xjl¦dllz Hlfl c¤mÑi£ h¡Nc£l nl£l p¤¤ÙÛ qu EWm Q’m¡ fy¡Qœ²¡n c§l ¢eSl NË¡j
Qm k¡uz ¢L¿¹¥ Q’m¡l p‰ pá¡h Ll¡l SeÉ Xjl¦dll je A¢ÙÛl qu flz hup
fuo¢– qmJ e¡l£l fË¢a j¡q Xjl¦dll HaV¥L¥ Lj¢ez a¡C j¡T j¡TC ¢a¢e Q’m¡l
NË¡j kaez HL¢ce Q’m¡l NË¡j ¢a¢e iuˆl c¤OÑVe¡l jdÉ fs¢Rmez Q’m¡l NËj
¢a¢e fy±R cMme k Q’m¡l ¢fa¡ pqch Q’m¡l N¡CNl¦l c¢s dl hs l¡Ù¹¡l Efl
¢cu j¡W ¢eu k¡µRz AeÉje×L qu Lb¡fLbe Lla Lla a¡l¡ kMe qy¡V¢Rme aMe
pqp¡ ¢fRe bL HL¢V j¡Vl N¡s£ Hp a¡L Xjl¦dlL pS¡l d¡‚¡ j¡lmz HC OVe¡u
Xjl¦l L¡jl fkÑ¿¹ LV c¤M¡e¡ qu Nmz c¤¢V L¡V¡ f¡ N¡s£l Q¡L¡u BVL NmJ
ds¢V l¡Ù¹¡u fs L¡V¡ R¡Nml ja RVgV Lla m¡Nm¡z k¢cJ H AhÙÛ¡aJ Xjl¦dll
fË¡Z pÇf¨ZÑ hl qu k¡u¢ez H OVe¡u öd¤ Xjl¦C eu N¡C Nl¦¢VlJ cq ¢àM¢äa qu
Nmz k¢cJ a¡l nl£ll ¢ejÀ¡wn N¡s£l Q¡L¡u BVL k¡u¢ez p¤¤al¡w HL¢cL Nl¦l dl J
Afl¢cL Xjl¦dll L¡jl J f¡ l¡Ù¹¡l Efl fs¢Rmz Hje pju pC fb ¢cu hÉ¡N
q¡a ¢eu k¡¢µRme ¢ir¥ X¡š²¡lz HC cªnÉ cM ¢a¢e c±s Hmez H-¢cL J-¢cL
a¡¢Lu kMe ¢a¢e Xjl¦l L¡jl J f¡ cMa fme e¡ aMe pC Nl¦l L¡jl J f¡
Xjl¦l nl£l ¢a¢e S¥s ¢cmez ¢ir¥ X¡š²¡ll Jo¤dl …Z pC Nl¦l L¡jl J f¡
92
Xjl¦l nl£l S¥s Nmz p k¡œ¡u hyQ Nme Xjl¦dlz ¢L¿¹¥ ¢hf¢š cM¡ ¢cm HC EáV
fË¡Z£¢Vl A¢dL¡l ¢euz ¢ir¥ X¡š²¡l hmme :
""Xjl¦h¡h¤ a¥¢j Bj¡l f¡Je¡ V¡L¡ c¡J e¡Cz Bj¡L gy¡¢L ¢cu¡¢Rmz ¢L¿¹¥
HMe a¡j¡l pC nl£l¢V Bj¡l qmz Nl¦l L¡jl a¡j¡l nl£l k¢c B¢j e¡
S¥¢su¡ ¢ca¡j a¡q¡ qCm HarZ L¡e L¡m a¥¢j j¢lu¡ k¡Caz c¤C¢ce fs
a¡j¡l ds¢V f¢Qu¡ k¡Caz Abh¡ f¤¢su¡ R¡C qCaz AaHh a¡j¡l HC nl£l¢V
HMe Bj¡lz Bj¡l Q¡o BRz ka¢ce hy¡¢Qh aa¢ce Bj¡l rœ a¡j¡u
L¡S L¢la qChz''72
Q’m¡l ¢fa¡ pqchJ R¡sh¡l f¡œ eez ¢a¢e ¢ir¥ X¡š²¡ll q¡a bL c¢s Ls ¢eu
hmme :
""i¡ml i¡m C¢e a¡j¡l? p ¢Ll©f Lb¡? Cq¡l BdM¡e¡ Q’m¡l N¡Cz HMeJ
Cq¡l c¤d qChz Bjl¡ Cq¡L R¡¢su¡ ¢ch e¡z''73
―no NË¡jh¡p£cl jdÉÙÛa¡u pjpÉ¡l pj¡d¡e qmz ¢WL qm ¢cel hm¡ Xjl¦dlL ¢ir¥
X¡š²¡ll L¡R b¡La qhz pM¡e pjÙ¹ ¢ce ¢a¢e Xjl¦dlL M¡¢Vu ehez Bl
l¡¢œhm¡ a¡L Q’m¡l N¡u¡m hy¡d¡ b¡La qhz fË¡axL¡m Q’m¡ c¤d c¤Cu ¢ir¥
X¡š²¡ll h¡¢sa a¡L f¡¢Wu chz HLhm¡ ¢ir¥ X¡š²¡l a¡L Ma ch Bl
AeÉhm¡ a¡L Ma ch pqch h¡NÚc£z hýLø HlLji¡h Xjl¦dll HLj¡p L¡Vm¡z
Xjl¦dl aMe H AhÙÛ¡ bL j¤¢š² f¡h¡l SeÉ j¡ c¤NÑ¡l ØjlZ¡fæ qmez Xjl¦dl fË¢a¢V
¢hfcl pju j¡ c¤NÑ¡ kjei¡h a¡L EÜ¡l Lle Hh¡lJ j¡ a¡L ¢hfc bL j¤š²
Ll¡l Bü¡p ¢cmez fl¢ce pL¡m nˆl O¡o a¡l V¡L¡ gy¡¢L cJu¡l SeÉ Xjl¦dlL
f¤¢mn cJu¡l EcÉ¡N Llm Hhw a¡l X¡e q¡a dl V¡ea m¡Nmz H pwh¡c Q¡f¡ lCm
e¡z ¢ir¥ X¡š²¡l c±s Hp hmme : ""ds¢V B¢j lr¡ L¢lu¡¢Rz H ds Bj¡l
pÇf¢šz''74 ¢a¢e a¡l h¡j q¡a dl V¡ea m¡Nmez Q’m¡ hmm : ""Cq¡l e£Ql
¢cLV¡ Bj¡lz Bj¡l N¡CNl¦z''75 HC V¡e¡V¡¢ea pˆV kMe Qlj aarZ pM¡e
q¡¢Sl qme Xjl¦dll Ù»£ Hm¡Ln£z ENËj§aÑ£ d¡le Ll f¡m¢L bL ¢a¢e ej Hp
hmme : ""C¢e Bj¡l ü¡j£z a¡jl¡ R¡¢su¡ c¡Jz Cyq¡L B¢j h¡¢s mCu¡ k¡Chz h¡¢s
¢Nu¡ T¡V¡fV¡ L¢lu¡ Cq¡l i¨a a¡s¡Chz''76 HC hm p Xjl¦dll ¢fRel ¢cLl
h¡jf¡ul r¥l dl V¡ea m¡Nmz Ahno a¡cl fËhm V¡e¡V¡¢ea Xjl¦dll nl£l bL
gp Ll Q’m¡l N¡CNl¦l L¡jl J f¡ Mp Bm¡c¡ qu Nmz Xjl¦dl A‘¡e qu fs
93
lCmez ""Hlfl kMe a¡l ‘¡e ¢glm aMe ¢a¢e cMme HL Aá¨a cªnÉz ¢a¢e Qu
cMme ¢eSl Ol ¢a¢e öu BRez f¡ul ¢cL Qu cMme H…m¡ a¡lC f¡, Nl¦l
euz nl£ll ¢cL Qu cMme k a¡l e¡c¤p-e¤c¤p edl nl£l kje ¢Rm, ajeC luRz
je je i¡hme : ""pLmC SNcð¡l j¡u¡z pj¤cu j¡ul m£m¡z''77
―H lLj EáV LÒfe¡l SNa f¡WLL ¢eu k¡Ju¡ °œm¡LÉe¡bl frC pñhz h¡wm¡
p¡¢qaÉ H L«¢ašÄ Bl L¡e mMLl eCz
94
OVe¡l f¢lQu f¡Ju¡ k¡u e¡z ¢L¿¹¥ p¡d¡lZi¡h ¢a¢e L¡elLj iä¡¢jLC pqÉ Lla
f¡lae e¡z a¡C iä¡¢j Hhw LfVa¡L p¤¤k¡N fmC hɉh¡Z SSÑ¢la LlRez
"ücn£ L¡Çf¡e£' NÒf Xjl¦dl nˆl O¡oL ¢eu M¤m¢Rm "NËÉ¡ä ücn£
L¡Çf¡e£'z Xjl¦dl HjeC HL hÉ¢š² ¢k¢e ücn£ L¡Çf¡e£ hma hÉhp¡LC h¡Tez Hl
BNJ c¤-c¤h¡l L¡Çf¡e£ M¤m m¡L W¢Lu fËQ¥l V¡L¡fup¡ BaÈp¡v Ll¡l A¢i‘a¡
luR ay¡lz Hh¡lJ Xjl¦dl fËQ¥l V¡L¡fup¡ BaÈp¡v Lla Q¡ez HL¡S ay¡l k¡NÉ
p‰£ nˆl O¡oz ¢a¢e LmL¡a¡l a¡hs a¡hs d¢e hÉ¢š²cl nu¡l q¡ô¡l Ll
¢eu¢Rmez LmL¡a¡l de£ hÉ¢š²cl ¢eu HL¢V pi¡ X¡L¡ qu¢Rmz pM¡e Xjl¦dll¡ hs
hs hš²«a¡ Ll¢Rmez pwh¡cfœ ¢h‘¡fe cJu¡ qu¢Rm : ""k hÉ¢š² HLna V¡L¡l
nu¡l h¡ Awn ¢Leh fË¢aj¡p m¡i ül©f a¡q¡L fy¢Qn V¡L¡ fËc¡e Ll¡ qChz''78
HlLj ¢h‘¡fe cM J hš²«a¡u i¥m hý de£ hÉ¢š² j¡V¡ V¡L¡u nu¡l ¢Le¢Rm Hhw
Xjl¦dl J nˆl O¡ol f¡a¡ gy¡c f¡ ¢cu¢Rmz
hým¡L nu¡l Le¡u fËQ¥l V¡L¡ Sj¡ flm a¡cl g¡äz Xjl¦dl qme
L¡o¡dÉrz LuLj¡p f¢lu Nm ¢L¿¹¥ HL¢VJ L¡NS fËÙ¹¥a qm e¡z miÉ¡wn c§l b¡L
Bpm V¡L¡J LE glv fm e¡z LuLSe e¡¢mn Llm, j¡LŸj¡J qm, ¢L¿¹¥ L¡Çf¡e£
¢m¢jVX qJu¡u L¡l¡l ¢hl¦Ü L¡e hÉhÙÛ¡ Nªq£a qm e¡z nˆl O¡o HLV¡ S¡m ¢qp¡hl
M¡a¡ hl Llmez pM¡e ¢a¢e cM¡me k L¡Çf¡e£l m¡Lp¡e quRz ah nˆl O¡o
Ha LlJ HL¢VJ fup¡ m¡i Lla f¡lme e¡z pjÙ¹ V¡L¡ BaÈp¡v Llme Xjl¦dlz
nˆl O¡o i¡N Q¡Ca Nm Xjl¦dl a¡L Øfø S¡e¡m¡ k :
""¢qp¡hl hC a¥¢j ¢eS q¡a fËÙ¹¥a L¢lu¡Rz a¡q¡a a¥¢j ¢m¢Mu¡R k
m¡Lp¡e qCu¡Rz L¡Çf¡e£ gm qCu¡ ¢Nu¡Rz V¡L¡ Bl L¡b¡ qCa B¢phz
hlw k¡q¡ m¡Lp¡e qCu¡R a¡q¡ Bj¡L ¢cu¡ c¡Jz''79
Bm¡QÉ NÒf ücn£ j¡qNËÙ¹ h¡‰¡m£L l¢pLa¡l jdÉ ¢cu LV¡r LlRe
°œm¡LÉe¡bz HVm j¡¢V bL L¡NS fËÙ¹¥al NÒf öe d§aÑ Xjl¦dl M¤h pqSC H
L¡Sl iä¡¢j dl gme Hhw je je q¡pe Bl i¡he : ""H L¡S q¡m¡…m¡
h¡‰¡m£l Efk¤š² hVz'80 avL¡m£e ¢n¢ra j¡e¤ol ‘¡eh¤¢ÜLJ ¢a¢e LV¡r LlRe H
NÒfz a¡l¡ kMe ¢e¢ÜÑd¡u HVm j¡¢V bL L¡NS °al£l fËÙ¹¡h je eu aMe a¡cl
‘¡eh¤¢Ü pÇfLÑ fËnÀ e¡ a¥m f¡l¡ k¡u e¡z
95
ücn£ B¾c¡me A¢dL¡wn h¡‰¡m£l L¡R ¢Rm HLV¡ ýS¥Nz H B¾c¡mel jjÑ¡bÑ
a¡cl L¡R h¡dNjÉ qu¢ez HC ücn£j¡qNËÙÛ ýS¥N h¡‰¡m£cl ¢ehѤ¢Üa¡L ¢a¢e AaÉ¿¹
l¢pLa¡l p¤¤l hɉ LlRe:
""cn cn deÉ deÉ f¢su¡ Nm, pLm h¢ma m¡¢Nm k Bl Bj¡cl i¡he¡
e¡Cz kMe HyVm j¡¢V qCa L¡NS fËÙ¹¥a qCh aMe h¡¢m qCa L¡fs qChz
¢hcn bL Bl L¡e âhÉ Bj¡cl Bl Bjc¡¢e L¢la qCh e¡z cn
V¡L¡u f§ZÑ qCu¡ k¡Chz HC Lb¡ h¢mu¡ L¢mL¡a¡l h¡‰¡m£l¡ HL¢ce påÉ¡hm¡
Bfe Bfe Ol Bm¡Lj¡m¡u Bm¡¢La L¢lmz''81
96
Lq h¢mm ¢VEj¡lz La Kod ¢a¢e M¡Cme ¢LR¥a ¢LR¥ qCm e¡z Ahno
ay¡q¡l m¡Ll¡ Bj¡L mCu¡ Nmz B¢j AeLrZ d¢lu¡ ¢hnol©f fl£r¡
L¢lu¡ ay¡q¡l fV¢V c¢Mm¡jz Ahno a¡q¡¢cNL ¢S‘¡p¡ L¢lm¡j, a¡j¡cl
Ol j¡R d¢lh¡l p¤¤a¡ hsn£ BR? a¡q¡l¡ p¤¤a¡-hsn£ B¢eu¡ ¢cmz hysn£a
q¡¢jJfÉ¡¢bL …¢ml V¡f L¢lu¡ p¤¤a¡ p¢qa l¡N£L ¢N¢ma h¢mm¡jz j¤Ml
h¡¢ql p¤¤a¡¢Vl Afl ¢cL d¢lu¡ B¢j HLcªø a¡q¡l ¢cL Q¡¢qu¡ l¢qm¡jz p¤¤a¡
kC HLV¥ e¢su¡ E¢Wm Bl pC pju B¢j V¡e j¡¢lm¡jz h¢mh ¢L jq¡nu?
d¡j¡l ja fËL¡ä HLV¡ LµRf a¡q¡l fV qCa B¢j h¡¢ql L¢lm¡jz Sml
p¢qa p¡j¡eÉ ¢nö LµRf plLm jq¡nu irZ L¢lu¡ ¢Rmez Ecl pC LµRf
œ²j hs qCu¡ a¡q¡l S£he pwnu L¢lu¡¢Rmz Bj¡l ¢Q¢Lvp¡u ¢a¢e p¤¤ÙÛ
qCmez''84
¢ir¥ q¡¢jJfÉ¡¢b X¡š²¡l a¡C q¡¢jJfÉ¡¢bl …ZN¡e a¡L AhnÉC Lla qhz AhnÉ
HV¡J ¢a¢e S¡e¡a i¡me e¡ k ph¡l q¡a Hl p¢WL fËu¡N qu e¡z H ¢hou cra¡
ASÑe Lla Nm clL¡l A¢i‘a¡z ¢ir¥ X¡š²¡ll p A¢i‘a¡ luRz a¡l c¡¢h :
""l¡N£l Qq¡l¡ c¢MmC B¢j Kod d¢la f¡¢lz Bj¡l q¡a HL¢VJ l¡N£
j¡l¡ fs e¡z pSeÉ Lm¡L¡a¡l q¡jl¡ Q¡jl¡ X¡š²¡lNe ky¡q¡l¡ o¡m V¡L¡
h¢œn V¡L¡ ¢i¢SV NËqZ Lle ay¡q¡l¡ hme ¢T¢TlX¡‰¡l ¢ir¥ X¡š²¡lL mCu¡
Hp ¢a¢e e¡ qCm H l¡Nl Kod Lq ¢WL L¢la f¡¢lh e¡z pSeÉ j¡T
j¡T Bj¡L L¢mL¡a¡u k¡Ca quz''85
Xjl¦dll h¤L fyÉ¡Q NÒfJ ¢Q¢LvpLcl Aá¨a ¢œ²u¡Lm¡f h¢ZÑa quRz Xjl¦dl
S¡¢euRe :
""X¡š²¡l B¢pu¡ Bj¡l e¡¢s c¢Mme, fV ¢V¢fu¡ c¢Mme, h¤Ll Efl
h¡jqÙ¹ l¡¢Mu¡ c¢re qÙ¹l A‰¥¢ml XN¡ ¢cu¡ AeL W¡L¡W¥¢L L¢lmez a¡q¡l
fl Bj¡l h¤L Q¡PÚ hp¡Cmez Q¡Pl AeÉ ¢cL L¡e ¢cu¡ ¢a¢e h¢mme,
""
HM¡e HLV¡ fyÉ¡Q BRz HCl©f ¢ae Q¡¢lV¡ fyÉ¡Ql Lb¡ ¢a¢e h¢mme, fyÉ¡Q
BR ö¢eu¡ Bj¡l je ilp¡ qCmz B¢j i¡¢hm¡j k Bj¡l kMe Ha…¢m
fyÉ¡Q BR aMe B¢j j¢lh e¡, hýL¡m hy¡¢Qhz''''86
97
NË¿L
Û ¡ll¡ Bj¡cl L¡R ¢QlL¡mC nËÜ¡l Bpe A¢d¢ùaz ¢L¿¹¥ a¡l¡C kMe
LfVa¡l BnËu ee aMe a¡ qu JW ¢hâ¨fl ¢houz °œm¡LÉe¡bl pS¡N cª¢ø
HrœJ fs¢Rmz pj¡S pwp¡ll Bl fy¡QV¡ rœl ja HM¡eJ paa¡l Ai¡h
°œm¡LÉe¡bL ¢hr¥ì Ll¢Rmz HpjÙ¹ NË¿ÛL¡l, AeLC fË¢ai¡l S¡l kaV¡ a¡l
bLJ AeL hn£ V¡L¡l S¡s hs NË¿ÛL¡l quRez "¢SmV j¿»' NÒf mð¡cl J
Xjl¦dll Lb¡fLbel jdÉ ¢cu Bjl¡ H Lb¡l paÉa¡ Efm¢ì Lla f¡¢lz
"¢SmV j¿»' NÒf Xjl¦dl mð¡clL ¢S‘p LlRe:
"""jOe¡chd' L ¢m¢Mu¡Re S¡e? mð¡cl Ešl L¢lme―""Le? j¡CLm
jd¤p§ce cšz'' Xjl¦dl h¢mme―""qyÉ¡ pLml a¡C ¢hnÄ¡p ¢L¿¹¥ L¢mL¡a¡u kMe
B¢j Q¡Ll£ L¢la¡j aMe påÉ¡l fl p¡qh£ f¡o¡L f¢lu¡ L Bj¡l ¢eLV
B¢pa? c¤C O¾V¡L¡m B¢j k¡q¡ h¢ma¡j L a¡q¡ ¢m¢Mu¡ mCa? p m¡L¢V
Afl Lq eu p m¡L¢V j¡CLm jc¤p§ce cšz "jOe¡chd' L¡hÉ BN¡N¡s¡
Bj¡l à¡l¡ l¢Qa ¢L¿¹¥ j¡CLm Bj¡L A¢dL V¡L¡ ¢ca f¡¢lae e¡, V¡L¡
¢cae h¢ˆjz L¡e¢ce fy¡Q, L¡e¢ce cnz k¢ce "c¤NÑn e¢¾ce£' no L¢lu¡
ay¡q¡l q¡a ¢cm¡j p¢ce ¢a¢e Bj¡L HLh¡l HLna V¡L¡ ¢cu¡¢Rmez
AeÉ¡eÉ f¤Ù¹Ll SeÉJ ¢a¢e Bj¡L AeL V¡L¡ ¢cu¡¢Rmez j¡CLm J h¢ˆj
AeL L¡L¥¢a ¢je¢a L¢lu¡ Bj¡L h¢mu¡¢Rme k, ""jq¡nu Bf¢e k
Bj¡cl f¤Ù¹L ¢m¢Mu¡ ¢cu¡Re Bjl¡ hy¡¢Qu¡ b¡¢La p Lb¡ fËL¡n L¢lhe e¡z
pCSeÉ Ha¢ce Q¥f L¢lu¡ ¢Rm¡jz Bl cM HMe kahs NË¿ÛL¡l S£¢ha BRe
A¿¹ax p¡d¡lZ k¡q¡¢cNL NË¿ÛL¡l h¢mu¡ S¡e, a¡q¡cl pj¤cu f¤Ù¹Ll fËZa¡
HC njÑ¡z q¡¢p f¡u, e¡j L¢lh e¡z e¡j L¢lm a¡q¡cl j¡epòj HLh¡l
k¡Chz AeL Ae¤eu-¢heu L¢lu¡ e¡j L¢la ay¡q¡l¡ Bj¡L j¡e¡ L¢lu¡Rez
pC SeÉ Ha¢ce Q¥f L¢lu¡ B¢Rz ¢L¿¹¥ ay¡q¡l¡ k NË¿ÛL¡l h¢mu¡ m¡Ll ¢eLV
f¢lQu ce, a¡C Bj¡l q¡¢p f¡uz''...''87
"Y¡L jq¡nu' NÒf ¢q¾c¥djÑl BQ¡l Ae¤ù¡eL hɉ Ll¡ quRz ¢q¾c¥djÑl BQ¡l
Ae¤ù¡e f¡mel e¡j °fn¡¢QLa¡, h£ivpa¡, ¢eù¥la¡ J ¢ejÑja¡L Ll¦Zlp ¢pš² Ll
Q¨s¡¿¹i¡h Bœ²jZ LlRe mMLz NÒf¢VL h¡wm¡ p¡¢qaÉl nËù ¢qEj¡ldjÑ£ NÒf hm¡
ka f¡lz HC NÒf¢Vl ¢hou paɾcÊe¡b cšl "¢hc¡u Bl¢a' L¡hÉNË¿Ûl HL¢V L¢ha¡l
Lb¡ ØjlZ L¢lu cu :
98
"" E¢su m¤¢Q Bs¡C ¢cÙ¹ csL¥¢s Bj pq
HL¡cn£l ¢hd¡ec¡a¡ Lle HL¡cn£,
j¤M¡l¡QL Hyl Efh¡p,―cjJ i¡l£,―Aq¡-
f¤ZÉ aaC h¡s kaC Hm¡eÚ i¥y¢sl L¢nz
J¢cL JC r£Z ju¢V ¢eaÉ L¡q¡l-
HL¡cn£l ¢hd¡e f¡me LlR fË¡Z jl,
Lã¡a fË¡Z dy¥LR Q¡M poÑ g¥ml p¡¢l,
a«o·¡a ¢Si Ap¡s j¡m¡ SfR W¡L¥l Olz
Ah¡LÚ Q¡M ¢hnÄ cÉ¡M q¡u N¡ ¢hnÄe¡b,
c¡l¡M¡ HC ¢hd¡e fl que¡ hSÊf¡a?
¢eù¡h¡el pdh¡J Lle HL¡cn£
f¢al f¡a fËQ¥li¡h BVL hyd lM
BJV¡ c¤d Q¥j¤L m¡N¡e ¢fRe ¢gl h¢p
f¢ac¡a¡ f¢a…l¦ f¡R gme cMz
¢hs¡m Q¡V c¤dl h¡¢V h¡¢su ¢cu Nm¡
¢fyfs j¡¢R Bjl M¡m¡u Eõ¡p ¢is Ll,
k¡cl iu c¢Mu L¢luR ¢eSÑm¡
a¡l¡C öd¤ q¡al QV¡ jmR jTl fl
a«o·¡a ¢Si V¡eR fV Hj¢e l¡cl a¡a
MpMp c¤C Q¡Ml f¡a¡, qu e¡ AnË¥f¡az 88
―e¡l£l Efl pj¡Sea¡cl p¤¤c£OÑL¡ml AaÉ¡Q¡ll HC ¢Qœ BlJ jjÑ¡¢¿¹Li¡h
fË¢ag¢ma quR "Y¡Ljq¡nu' NÒfz ¢q¾c¥ ¢hdh¡ e¡l£L HL¡cn£l ¢ce ¢elð¥ Efh¡p
HL¡L£ Ol hå lM L£i¡h jªaÉ¥j¤M Wm cJu¡ qa a¡l HL¢V pLl¦Z ¢Qœ a¥m
dlRe °œm¡LÉe¡b Xjl¦dll NÒfLbe :
""SÆl L¥¿¹m¡l L¡W g¡¢VaRz B…el eÉ¡u nl£ll Eš¡f qCu¡Rz œ²j¡Na
H-f¡n J-f¡n L¢laRz j¡ HLV¥ Sm c¡J, œ²j¡Na HC Lb¡ h¢maRz j¡!
¢ff¡p¡u Bj¡l h¤L g¡¢Vu¡ k¡CaRz HLV¥ Sm c¡J j¡! HLV¥M¡¢e c¡Jz Lhm
j¤M¢V ¢iS¡Cu¡ c¡Jz HLV¥ Sm e¡ M¡Cu¡ Bl b¡¢La f¡¢l e¡z Sm, Sm, Smz
99
¢hlp hce j¡ ¢eLV h¢pu¡ BRez j¡ j¡T j¡T h¡a¡p L¢laRez j¡T
j¡T Qr¥l Sm j¤¢RaRez
Y¡L jq¡nu Bj¡L Q¥¢f Q¥¢f h¢maRe, ―"" BS HL¡cn£z ¢hdh¡z pSeÉ
Sm ¢ca h¡lZ L¢lu¡¢Rz ¢L¿¹¥ Sm ¢ca Bj¡l Nª¢qZ£l CµR¡z HMe L¢l ¢L?
pCSeÉ a¡j¡L X¡¢La f¡W¡Cu¡¢Rm¡jz
e£Q ¢Nu¡ B¢j h¢mm¡j,―h¡f l! Sm ¢L ¢ca f¡l¡ k¡u? hË¡þZl Oll
¢hdh¡z HL¡cn£l ¢ce Sm M¡Ca ¢cm a¡q¡l djÑ¢V HLh¡l m¡f qCu¡
k¡Ch!''
Y¡Ljq¡nu a¡q¡C L¢lmez LeÉ¡L Sm ¢cme e¡z l¡¢œa LeÉ¡ f¡R ¢eS
Sm Q¥¢l L¢lu¡ M¡u, Abh¡ a¡q¡l Lø c¢Mu¡ j¡a¡, i¢Ne£ ¢L Afl Lq f¡R
a¡q¡L Sm fËc¡e Ll, pSeÉ påÉ¡l pju L¥¿¹m¡L ¢a¢e e£Ql am¡l HL
Ol hå L¢lu¡ Q¡¢h ¢cu¡ ¢cmez pjÙ¹ l¡¢œ f£¢sa¡ LeÉ¡ HLm¡ pC Ol
l¢qmz djÑ lr¡ pðå Y¡Ljq¡nul Hj¢e cªtfZz
fË¡a:L¡m kMe ¢a¢e Oll Q¡¢h M¤¢mme, aMe pLm c¢Mm k h¡¢mL¡
¢ff¡p¡u qa‘¡e qCu¡ Oll ¢iS¡ jTl HLd¡l qCa Afl d¡l fkÑ¿¹ pjÙ¹
l¡¢œ h¡lh¡l Q¡¢Vu¡Rz Ahno A‘¡e qCu¡ Oll HL L¡Z f¢su¡ BRz
j¡a¡ a¡q¡l j¤M Sm ¢cme, ¢L¿¹¥ p ¢N¢ma f¡¢lm e¡z c¤C Ln ¢cu¡ Sm
h¡¢ql B¢pu¡ f¢smz p Bl Lb¡ L¢qm e¡z noL¡m HLh¡l j¡œ h¢mm,―
''89
""Sm Smz'' HC Lb¡ h¢mu¡ p fË¡Z aÉ¡N L¢lmz''...
HlLj h£ivp OVe¡l Lb¡ i¡hm ¢nEl EWa quz AbQ HlLj f¡n¢hL OVe¡ i¡la£u
pj¡Sl M¤h ü¡i¡¢hL OVe¡ ¢qphC f¢lN¢Za qaz °œm¡LÉe¡b ¢q¾c¥pj¡Sl HC ¢ejÑj
fËb¡L AaÉ¿¹ jjÑØfnÑ£ i¡o¡u hɉ LlRe "Y¡L jq¡nu' NÒfz
°œm¡LÉe¡bl NÒf…¢m f¡W Ll¡l fl h¡lh¡l HLb¡ je qu k H…¢m p¢aÉC
R¡VNÒf a¡! Lee¡ B¢c-A¿¹-jdÉ pð¢ma k Bd¤¢eL R¡VNÒf Abh¡ Bd¤¢eL
hÉ”e¡j¤MÉ ILpwLV¡nËu£ k R¡VNÒf a¡ ¢a¢e mMe¢ez ¢a¢e NÒf hm¡l rœ i¡la£u
fË¡Q£e I¢aqÉLC BnËu LlRez hR ¢euRe h¡‰¡m£l NÒf hm¡l fË¡Q£e °hWL£u l£¢az
¢hq¡l LlRe h¡Ù¹hl hý FdÆÑ gÉ¡eV¡¢pl SNaz k SNa k¤¢š²nª´Mm¡ je Qm¡l L¡e
h¡dÉh¡dLa¡ eC, h¡Ù¹hl j¡¢Va hp p¡fl mÉ¡S f¡ ¢cmJ R¡hm M¡h¡l iu eCz
AQe¡ f¢lhn qmJ HM¡e L¡e AS¡e¡ Bnˆ¡u je Lyf JW e¡, H SNv öd¤C
100
¢hØjulz ah H SNv Lewis Carroll-Hl ""Alice's Adventures in Wonderland``-Hl
¢nöcl ¢hØjul SNv euz °œm¡LÉe¡b NÒf hmRez p NÒf hm¡l HLj¡œ EŸnÉ
pj¡Sh£rZz e¡l¡uZ N‰¡f¡dÉ¡u a¡C kb¡bÑC hmRe :
""L¡e n¡¿¹pË¡a¡ ec£l d¡l, ¢hl¡V L¡e eÉ¡NË¡d R¡u¡u B¢Se¡p£e ¢ho·¥fe¡
ki¡h NÒfl fl NÒfl S¡m h¤e NRez jd¤›-h¢aÑL¡l Bm¡u L¥¢Vl fË¡‰Z
hp k-i¡h i¨SÑfœ fy¥¢b bL NÒf ö¢euRe p¡jch―°œm¡LÉe¡bl fÜ¢aJ
a¡Cz MS¥l hel LLÑn-fœ jjÑl, påÉ¡¢hL£ZÑ Blh jl¦i¨¢jl fVi¨¢ja
¢LE¢jpÚ Bl NsNs¡l Bü¡cel p‰ p‰ B¢mh¡h¡ Bl Q¢õn cpÉ¥l k NÒf
öeRe h¡VÑe; "iÉ¡¢m AhÚ ¢c ¢Lwp'l j¢jl ¢enÄ¡paç jl¦h¡a¡p a¡l¡l
lqpÉfËc£ç ¢fl¡¢jXl j¢qjµR¡u¡u, k¡k¡hl£ ay¡h¤a "¢p¾ch¡c e¡¢hL'l k
Afl©f L¡¢qe£j¡m¡ l¢Qa qu EWR―°œm¡LÉe¡b a¡lC Ae¤haÑ£z a¡C pC
¢h¢nø "Oriental` je¡i‰£a ay¡l NÒf nÔbN¢a, ¢hm¢ða R¾c, pñh-Apñhl
SNa üµR¡¢hq¡l£z
¢nÒf£ °œm¡LÉe¡bl HL¢V Q¡M Bm¡c£el fËc£fl j¡u¡L‹Æm, Bl
HL¢V Q¡M pS¡N pj¡Sh£r¡z ay¡l NÒf p¡¢qaÉ HC c¤CulC k±¢NL l©fz Bl
HC BÕQkÑ Lb¡-p¡¢qaÉL Bl¡ Ef¡cu Ll a¥mR ay¡l j±¢ML ¢hhª¢al ja¡
pqS A¿¹l‰ LbeL±nm―j¤q¨aÑl jdÉ k¡ f¡WLL °œm¡LÉe¡bl Bpl j¤‡
nË¡a¡l Bpe h¢pu cuz''90
Bpm °œm¡LÉe¡bl pjp¡j¢uL k¤N S¡¢al Eæ¢al SeÉ i¡lah¡p£l phQ¡Ca hs
fËu¡Se ¢Rm BaÈpwn¡dez °œm¡LÉe¡b ay¡l NÒf i¡lah¡p£l BaÈpwn¡del
rœ…¢mL Q¡M B‰¥m ¢cu c¢Mu ¢cuRez hn£li¡N rœC ¢a¢e BnËu NËqZ
LlRe l©fLlz l©fLl BhlZ i¡lah¡p£l Q¢lœ ¢eu l‰-hɉ LlRez L±a¥Llpl
a¥g¡e a¥m S¡¢al A¿¹l k ¢eN§t jjÑØfnÑ£ hce¡ m¤¢Lu BR a¡l ül©f EeÈ¡Qe
LlRez Hlgm ay¡l NÒf…¢m L±a¥Llpl NÒf quJ no fkÑ¿¹ Ll¦Zlpl NÒf qu
EWRz ay¡l NÒf fun kje luR aj¢e luR wit-Hl E‹Æm Ef¢ÙÛ¢az l©fLl
BhlZ ic Llm p wit kje Efi¡NÉ qu aj¢e a¡ ¢hâ¨ff§ZÑ qu JWz aMe a¡
HLC p‰ qu JW wit J satire-Hl ¢ecnÑez kje HL¢V Ec¡qlZ cJu¡ ka
f¡l "m¤õ'¤ NÒf bLz HM¡e hË¡þZ i¨aL EŸnÉ Ll hmR :
101
""q i¨a! B¢nËa pC c¢lâ hË¡þZ BS f¤el¡u a¡j¡l ¢eLV B¢pu¡Rz
a¡j¡l L«f¡u a¡q¡l fË¡Z lr¡ qCu¡Rz a¡j¡l L«f¡u a¡q¡l c¢lâa¡ j¡Qe
qCu¡Rz fª¢bh£a ka i¨a BR, pLm i¨al a¥¢j nËùz i¨al a¥¢j l¡S¡z
L«f¡ L¢lu¡ cM¡ c¡J, Bl HLh¡l B¢hiÑ¡h qJz''91
―HM¡e i¨a Lb¡¢Vl A¿¹¢eÑ¢qa AbÑ h¤Ta qhz kM¡eC AåL¡l pM¡eC i¨az HC
AåL¡l Bpm i¡lahoÑl h¤L Sj b¡L¡ e¡e¡ L¥pwú¡lz HC L¥wú¡l BR hmC
hË¡þZcl c¤xMj¡Qe quz AbÑ¡v H L¥pwú¡l a¡cl L¡R Bn£hÑ¡cül©f, hyQ b¡L¡l pq¡uz
H paÉLb¡¢V °œm¡LÉe¡bl h¤Ta Ap¤¢¤ hd qu¢ez HC i¨al ül©f ¢a¢e ¢eSC Øfø Ll
¢cuRe :
""...kje Sm S¢ju¡ hlg qu, AåL¡l S¢ju¡ aj¢e i¨a quz Sm Sj¡Cu¡
hlg L¢lh¡l Lm BR, AåL¡l Sj¡Cu¡ i¨a L¢lh¡l Lm ¢L p¡qhl¡ L¢la
f¡le e¡? AåL¡ll Ai¡h e¡Cz ¢en¡L¡m h¡¢ql a¡ AÒf-üÒf AåL¡l
b¡LCz a¡lfl j¡e¤ol jel ¢ial k La AåL¡l BR, a¡q¡l p£j¡ e¡C,
A¿¹ e¡Cz L¡c¡m ¢cu¡ L¡¢Vu¡ L¡¢Vu¡ T¥¢s f§¢lu¡ HC AåL¡l Lm g¢mmC
fËQ¥l f¢lj¡Z i¨a fËÙ¹¥a qCa f¡¢lhz a¡q¡ qCm i¨a M¤h nÙ¹¡ quz HL
fup¡, c¤C fup¡, hs S¡l Q¡¢l fup¡ L¢lu¡ i¨al pl quz nÙ¹¡ qCm Nl£h-
c¤xM£ pLmC k¡l kje rja¡ i¨a ¢L¢ea f¡lz''92
―Bl Nl£h-c¤xM£l¡ i¨a ¢Lea pjbÑ qm a¡clJ Bl c¤xM b¡L e¡z ¢L¿¹¥ AaÉ¿¹
f¢la¡fl ¢hou HC k i¨acl Efl pjÙ¹ A¢dL¡l Lhm de£clC HLQ¢Vu¡z i¨a
a¡cl L¡R Nl£h-c¤xM£cl n¡oZl k¿»z Bl HC k¿»l p¡q¡kÉ a¡l¡ Nl£h c¤xM£cl
¢cel fl ¢ce n¡oZ Ll Qmz °œm¡LÉe¡b q¡pÉlp pª¢øl jdÉ ¢cu n¡oL nËZ£l fË¢a
¢hâ¨fh¡Z kje ¢erf LlRe aj¢e Ll¦Z¡h¡Z hoÑZ LlRe n¡¢oa j¡e¤ol fË¢az
°œm¡LÉe¡bl A¿¹l ¢Rm pq¡e¤i¨¢aa f¢lf§ZÑz p¡d¡lZ j¡e¤ol fË¢a ay¡l je L¡e¡u L¡e¡u
f¢lf§ZÑ ¢Rm hmC a¡cl c¤:M c¤cÑn¡l jjÑØfnÑ£ ¢Qœ AˆZ Lla flRe ¢a¢ez j¡e¤ol
fË¢a Ni£l clc e¡ b¡Lm "Y¡L jq¡nu'l ja¡ jjÑØfnÑ£ NÒf mM¡ k¡u e¡z j¡e¤o k
Afll fË¢a La ¢eù¥l qa f¡l a¡l ¢Qœ a¥m dlRe "j¤š²¡j¡m¡'l "…l¦ch' NÒfz
Hje ¢eù¥l NÒf h¡wm¡ p¡¢qaÉ M¤h Lj mM¡ quRz H NÒf…¢ma hɉ BR, ¢hâ¨fl
Lo¡O¡a BR ¢L¿¹¥ Hcl pLmL A¢aœ²j Ll hs qu EWR °œm¡LÉe¡bl
102
j¡eha¡h¡dz h¡wm¡ p¡¢qaÉ ¢a¢eC fËbj q¡pÉlpL j¡eha¡h¡dl p‰ ¢j¢nu f¢lhne
Lla flRez kb¡bÑ AbÑC ¢a¢e h¡wm¡ R¡VNÒfl fËbj p¡bÑL ¢qEj¡llpl ¢nÒf£z
EõMp§¢Q:
1) "L¢hS£he£', lh£¾cÊe¡b, lh£¾cÊ lQe¡hm£, Qa¥bÑ Mä, ¢hnÄi¡la£, 6 BQ¡kÑ
SNc£nQ¾cÊ hp¤¤ l¡X, LmL¡a¡ 17, fª. 688-689z
2) DnÄlQ¾cÊ …çl L¢ha¡ pwNËq―i¨¢jL¡, a«a£u f¢lµRc―L¢haÆ, h¢ˆj lQe¡ pjNË,
¢àa£u Mä, CEe¡CVX f¡h¢mn¡pÑ, 77 H, fVmX¡‰¡ øÊ£V, L¢mL¡a¡-700009, fª.
919z
3) "h‰i¡o¡l mML', q¢lj¡qe j¤M¡f¡dÉ¡u pÇf¡¢ca-fËbji¡N, fª. 856z EÜ«a:
"h¡wm¡ EfeÉ¡p ¢akÑL cª¢ø', AdѾc¥ ¢hnÄ¡p, NË¿Û¢hL¡n pwúlZ, S¥m¡C 2002,
h¡j¡ f¤Ù¹L¡mu, 11 H h¢ˆj QÉ¡V¡SÑ£ ØVÊ£V, LmL¡a¡ 700073, fª. 235z
4) p¡¢qaÉ-p¡dL-Q¢la-j¡m¡, hËS¾cÊe¡b h¾cÉ¡f¡dÉ¡u, h‰£u p¡¢qaÉ f¢lov,
243/1, Bf¡l p¡LѨm¡l l¡X, L¢mL¡a¡- 6, Qa¥bÑ pwúlZ, Bo¡t, 1363,
fª. 9z
5) ach, fª. 9z
6) ach fª. 10-11z
7) ach, fª. 12z
8) ach, fª. 20z
9) "h¡wm¡ EfeÉ¡p ¢akÑL cª¢ø', AdѾc¥ ¢hnÄ¡p, NË¿Û¢hL¡n, pwúlZ, S¥m¡C
2002, h¡j¡ f¤Ù¹L¡mu, 11 H h¢ˆj QÉ¡V¡SÑ£ ØVÊ£V, LmL¡a¡ 700073, fª.
240z
10) "i¨a J j¡e¤o', °œm¡LÉe¡b j¤M¡f¡dÉ¡u, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£
p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
11) ach, fª. 244z
12) ach, fª. 245z
13) h¡wm¡l mML J L¢h, fËjbe¡b ¢hn£, Ll¦Z¡ fËL¡ne£, LmL¡a¡-9, j¡O 1388,
fª. 19-20z
14) h¡M¢ae ašÄ J fËu¡N, af¡d£l i–¡Q¡kÑ, LmL¡a¡, h‰£u p¡¢qaÉ pwpc, 6/2
103
lj¡e¡b jS¥jc¡l ØVÊ£V, fËbj fËL¡n 2010, fª. 95z
15) h¡wm¡ R¡VNÒf, ¢n¢nlL¥j¡l c¡n, c'S f¡h¢m¢nw, 13 h¢ˆj QÉ¡V¡SÑ£ ØVÊ£V,
LmL¡a¡, Qa¥bÑ pwúlZ, ghË¥u¡¢l 2002, fª.136z
16) L. "Lˆ¡ha£¤' °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX,
hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
M. "m¤õ¤', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£
p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
17) "m¤õ¤', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£
p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
18) "m¤õ¤', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£
p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
19) "m¤õ¤', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£
p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
20) "m¤õ¤', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£
p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
21) "eue Qy¡cl hÉhp¡', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne
¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
22) "eueQy¡cl hÉhp¡', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne
¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
23) "eueQy¡cl hÉhp¡', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX,
hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
24) "eueQy¡cl hÉhp¡', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX,
hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
25) "j¤š²¡j¡m¡', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£
p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
26) "j¤š²¡j¡m¡', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£
p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
27) h‰p¡¢qaÉ q¡pÉlpl d¡l¡, A¢Sa L¥j¡l O¡o, h‰p¡¢qaÉ q¡pÉlpl d¡l¡, Ll¦Z¡
fËL¡ne£, 18-H Vj¡lme, a«a£u pwúlZ-1989, fª. 334z
104
28) "j¤š²¡j¡m¡', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£
p¡¢qaÉ j¢¾clz
29) "m¢ma J m¡heÉ', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX,
hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
30) "j§mÉh¡e a¡j¡L J ‘¡Zh¡e pfÑ', °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡-
lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-
700012z
31) "pL¡ml j¡ql', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX,
hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
32) "h¡‰¡m¡l ehÉ mMLcl fË¢a ¢ehce', "¢h¢hd fËhå', h¢ˆj lQe¡ pjNË,
¢àa£u Mä, CEe¡CVX f¡h¢mn¡pÑ, 77 H, fVmX¡‰¡ øÊ£V, L¢mL¡a¡,
700009z
33) "pL¡ml j¡ql', °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢j-
VX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
34) "Le Ha ¢ecu qCm', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne
¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
35) "ha¡m os¢hwn¢a', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX,
hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
36) "ha¡m os¢hwn¢a', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX,
hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
37) "ha¡m os¢hwn¢a', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX,
hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
38) "ha¡m os¢hwn¢a', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX,
hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
39) "jce O¡ol hce q¡¢p', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne
¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
40) "jce O¡ol hce q¡¢p', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne
¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
41) "jce O¡ol hce q¡¢p', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne
105
¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
42) "jce O¡ol hce q¡¢p', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne
¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
43) "p¡e¡-Ll¡-k¡c¤Nll NÒf', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne
¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
44) "p¡e¡-Ll¡-k¡c¤Nll NÒf', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne
¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
45) "¢hcÉ¡dl£l Al¦Q£', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX,
hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
46) "¢hcÉ¡dl£l Al¦Q£', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX,
hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
47) "¢hcÉ¡dl£l Al¦Q£', °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX,
hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
48) h‰p¡¢qaÉ EfeÉ¡pl d¡l¡, nË£L¥j¡l h¾cÉ¡f¡dÉ¡u, LmL¡a¡-73, jX¡ZÑ h¤L HS¾p£
fË¡CiV ¢m¢jVX, 10 h¢ˆj QÉ¡V¡SÑ£ ØVÊ£V, f¤ejѤâZ 2001, fª. 395-396z
49) L. h¡wm¡ R¡VNÒf, ¢n¢nlL¥j¡l c¡n, c'S f¡h¢m¢nw, 13 h¢ˆj QÉ¡V¡SÑ£ ØVÊ£V, Lm
L¡a¡, Qa¥bÑ pwúlZ, ghË¥u¡¢l 2002, fª. 146z
M. h¡wm¡ NÒf ¢h¢Qœ¡, e¡l¡uZ N‰¡f¡dÉ¡u, fËL¡n ihe, 15, h¢ˆj QÉ¡V¡SÑ£ ØVÊ£V,
L¢mL¡a¡-73, fª. 15z
50) Xjl¦Q¢la, fËbj NÒf, ¢àa£u f¢lµRc, ¢WL L¾cfÑ f¤l¦o ¢L, °œm¡LÉe¡bl
NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe
¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
51) Xjl¦Q¢la, 4bÑ NÒf, a«a£u f¢lµRc, ¢fw jq¡nu, °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
52) Xjl¦Q¢la, ¢àa£u NÒf, fËbj f¢lµRc, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£
LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-
700012z
53) Xjl¦Q¢la, ¢àa£u NÒf, fËbj f¢lµRc, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£
106
LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-
700012z
54) Xjl¦Q¢la, fËbj NÒf, a«a£u f¢lµRc, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£
LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-
700012z
55) Xjl¦Q¢la, ¢àa£u NÒf, a«a£u f¢lµRc, p¤¤¾clhel Aá¥a S£h, °œm¡LÉe¡bl
NË¿¡Û hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe
¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
56) Xjl¦Q¢la, pçj NÒf, pçj f¢lµRc, Bh¡l Hm¡Ln£, °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£,
2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£
N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
57) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, fËbj f¢lµRc, ücn£ L¡Çf¡e£, °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
58) Xjl¦Q¢la, fËbj NÒf, ¢àa£u f¢lµRc, ¢WL L¾cfÑ f¤l¦o ¢L, °œm¡LÉe¡bl
NË¿¡Û hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe
¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
59) Xjl¦Q¢la, ¢àa£u NÒf, a«a£u f¢lµRc, p¤¤¾clhel Aá¥a S£h, °œm¡LÉe¡bl
NË¿¡Û hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe
¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
60) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, fËbj f¢lµRc, ücn£ L¡Çf¡e£, °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
61) Xjl¦Q¢la, fËbj NÒf, f’j f¢lµRc, Xjl¦dll afpÉ¡, °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£,
2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£
N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
62) Xjl¦Q¢la, fËbj NÒf, où f¢lµRc, R¡m-R¡s¡e h¡O, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
107
63) Xjl¦Q¢la, fËbj NÒf, pçj f¢lµRc, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£
LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-
700012z
64) Xjl¦Q¢la, ¢àa£u NÒf, Aøj f¢lµRc, L¥ñ£l-¢hï¡V, °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
65) Xjl¦Q¢la, ¢àa£u NÒf, Aøj f¢lµRc, L¥ñ£l-¢hï¡V, °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
66) Xjl¦Q¢la, ¢àa£u NÒf, Aøj f¢lµRc, L¥ñ£l-¢hï¡V, °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
67) Xjl¦Q¢la, ¢àa£u NÒf, Aøj f¢lµRc, L¥ñ£l-¢hï¡V, °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
68) Xjl¦Q¢la, ¢àa£u NÒf, Aøj f¢lµRc, L¥ñ£l-¢hï¡V, °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
69) Xjl¦Q¢la, ¢àa£u NÒf, Aøj f¢lµRc, L¥ñ£l-¢hï¡V, °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
70) Xjl¦Q¢la, Qa¥bÑ NÒf, Qa¥bÑ f¢lµRc, ...¢SmV ¢Sm¢L ¢pmjm, °œm¡LÉe¡bl
NË¿¡Û hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe
¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
71) Xjl¦Q¢la, Qa¥bÑ NÒf, Qa¥bÑ f¢lµRc, ...¢SmV ¢Sm¢L ¢pmjm, °œm¡LÉe¡bl
NË¿¡Û hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe
¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
72) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, a«a£u f¢lµRc, "Q’m¡l N¡CNl¦', °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£,
2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£
108
N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
73) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, a«a£u f¢lµRc, "Q’m¡l N¡CNl¦', °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£,
2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£
N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
74) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, a«a£u f¢lµRc, "Q’m¡l N¡CNl¦', °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£,
2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£
N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
75) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, a«a£u f¢lµRc, "Q’m¡l N¡CNl¦', °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£,
2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£
N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
76) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, a«a£u f¢lµRc, "Q’m¡l N¡CNl¦', °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£,
2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£
N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
77) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, a«a£u f¢lµRc, "Q’m¡l N¡CNl¦', °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£,
2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£
N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
78) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, fËbj f¢lµRc, ücn£ L¡Çf¡e£, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
79) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, fËbj f¢lµRc, ücn£ L¡Çf¡e£, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
80) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, fËbj f¢lµRc, ücn£ L¡Çf¡e£, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
81) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, fËbj f¢lµRc, ücn£ L¡Çf¡e£, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
82) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, fËbj f¢lµRc, ücn£ L¡Çf¡e£, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u
109
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
83) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, ¢àa£u f¢lµRc, ¢ir¥ X¡š²¡l, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
84) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, ¢àa£u f¢lµRc, ¢ir¥ X¡š²¡l, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
85) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, ¢àa£u f¢lµRc, ¢ir¥ X¡š²¡l, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
86) Xjl¦Q¢la, f’j NÒf, oø f¢lµRc, Xjl¦dll h¤L fyÉ¡Q, °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£,
2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£
N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
87) Xjl¦Q¢la, pçj NÒf, fËbj f¢lµRc, ¢SmV j¿», °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u
Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£
øÊ£V, L¢m-700012z
88) "¢hc¡u Bl¢a', c¡l¡M¡ HL¡cn£, f¢ÕQjh‰ jdÉ¢nr¡ foÑcl f¡WÉf¤Ù¹L bL
pwNªq£a ######
89) pçj NÒf, ¢àa£u f¢lµRc, Y¡L jq¡nu, °œm¡LÉe¡bl NË¿Û¡hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£
LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£ p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-
700012z
90) h¡wm¡ NÒf ¢h¢Qœ¡, e¡l¡uZ N‰¡f¡dÉ¡u, fËL¡n ihe, 15, h¢ˆj QÉ¡V¡SÑ£ ØVÊ£V,
L¢mL¡a¡-73, fª.18z
91) "m¤õ'¤ , °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£
p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
92) "m¤õ'¤ , °œm¡LÉe¡bl NË¿¡Û hm£, 2u Mä, hp¤¤ja£ LfÑ¡lne ¢m¢jVX, hp¤¤ja£
p¡¢qaÉ j¢¾cl, 166 ¢h¢fe ¢hq¡l£ N¡‰¥m£ øÊ£V, L¢m-700012z
----------
110