แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3

รายวิชา ค31101 คณิตศาสตร์ 1 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4

กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง เซต
ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2565 ผู้สอน นายชัยรัตน์ มีมา
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 เรื่อง การปฏิบัติการทางเซต เวลาการจัดการเรียนรู้ 1 คาบ
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ค 1.1 เข้าใจความหลากหลายของการแสดงจำนวน ระบบจำนวน การดำเนินการของ
จำนวน ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินการ สมบัติของการดำเนินการ และนำไปใช้

2. ตัวชี้วัด
ค 1.1 ม.4/1 เข้ า ใจและใช้ค วามรู ้ เกี ่ ยวกั บเซตและตรรกศาสตร์เ บื ้อ งต้ น ในการสื่ อสารและสื่อ
ความหมายทางคณิตศาสตร์

3. จุดประสงค์การเรียนรู้
ด้านความรู้ (K)
1) นักเรียนสามารถหาเซตที่เกิดจากการยูเนียนกันระหว่างเซตที่กำหนดให้ตั้งแต่ 2 เซตขึ้นไปได้
2) นักเรียนสามารถหาเซตที่เกิดจากการอินเตอร์เซกชันกันระหว่างเซตที่กำหนดให้ตั้งแต่ 2 เซตขึ้นไป
ได้
3) นักเรียนสามารถหาผลต่างของเซต 2 เซตที่กำหนดให้ได้
4) นักเรียนสามารถหาคอมพลีเมนต์ของเซตที่กำหนด เมื่อระบุเอกภพสัมพัทธ์ให้ได้
ด้านทักษะกระบวนการ (P)
1) นักเรียนสามารถให้เหตุผลในการอธิบายการยูเนีย น การอินเตอร์เซกชัน ผลต่างของเซต คอมพลี
เมนต์ของเซตจากเซตที่กำหนดให้ได้
2) นักเรียนสามารถใช้ความรู้เกี่ยวกับเซตในการสื่อสาร สื่อความหมายทางคณิตศาสตร์ได้
ด้านคุณลักษณะ (A)
1) ทำความเข้าใจหรือสร้างกรณีทั่วไปโดยใช้ความรู้ที่ได้จากการศึกษากรณีตัวอย่างหลายๆกรณี
2) สร้างเหตุผลเพื่อสนับสนุนแนวคิดของตนเองหรือโตแย้งแนวคิดของผู้อนื่ อย่างสมเหตุสมผล
4. สาระสำคัญ
1) ยูเนียนระหว่างเซต A และเซต B คือ เซตใหม่ที่มีสมาชิกประกอบด้วยสมาชิกทัง้ หมดจาดเซต A
หรือจากเซต B หรือจากทั้งสองเซต เขียนแทนด้วย A  B
2) อินเตอร์เซ็กชันของเซต A และเซต B คือ เซตใหม่ที่ประกอบด้วยสมาชิกซึ่งเป็นทั้งสมาชิกของเซต
A และของเซต B เขียนแทนด้วย A  B
3) ผลต่างระหว่างเซต A และ B หมายถึงเซตใหม่ที่ประกอบด้วย สมาชิกทุกตัวที่อยูใ่ น A แต่ต้องไม่อยู่
ใน B เขียนแทนด้วย A - B
4) คอมพลีเมนต์ของเซต A หมายถึง เซตใหม่ซึ่งประกอบด้วยสมาชิกของเอกภพสัมพัทธ์ แต่ไม่อยู่ใน
A เขียนแทนด้วย A

5. สาระการเรียนรู้
ยูเนียน (Union)
นิยาม
1) ยูเนียนระหว่างเซต A และเซต B คือ เซตใหม่ที่มีสมาชิกประกอบด้วยสมาชิกทั้งหมดจาดเซต A หรือจากเซต B
หรือจากทั้งสองเซต
2) ยูเนียนระหว่างเซต A และเซต B เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ A  B ซึ่ง A  B = {x | x  A หรือ x  B}

ตัวอย่าง 29 จงหายูเนียนของเซต เมื่อกำหนดเซตให้ดังต่อไปนี้

1) A = {1, 2} B = {2, 3, 4} A  B = {1, 2, 3, 4}
2) A = {1, 2} B = {1, 2, 3} A  B = {1, 2, 3}
3) A = {2, 3} B={} A  B = {2, 3}
4) I0 = {0} , I+ = {1, 2, 3, …} , I- = {-1, -2, -3, …} , I = {…, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, …}
I0  I+  I-  I = {…, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, …}

อินเตอร์เซ็กชัน (Intersection)
นิยาม
1) อินเตอร์เซ็กชันของเซต A และเซต B คือ เซตใหม่ที่ประกอบด้วยสมาชิกซึ่งเป็นทั้งสมาชิกของเซต A และของ
เซต B
2) อินเตอร์เซ็กชันของ A และ B เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ A  B
ซึ่ง A  B = {x | x  A และ x  B }
 ตัวอย่าง 30 จงหาอินเตอร์เซ็กชันของเซต เมื่อกำหนดเซตให้ดังต่อไปนี้
1) A = {1, 2} B = {2, 4,} A  B = {1, 2}
2) A = {1, {2}} B = {2, 4} A  B= ∅
3) A = {2, 3} B = {2, 3, 4, 5} A  B = {2, 3}
4) A = { } B = {1, 2, 3} A  B= ∅

ผลต่าง (Difference)
นิยาม
3) ผลต่างระหว่างเซต A และ B หมายถึงเซตใหม่ที่ประกอบด้วย สมาชิกทุกตัวทีอ่ ยู่ใน A แต่ต้องไม่อยู่ใน B
4) ผลต่างระหว่างเซต A และ B เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ A - B ซึ่ง A - B = {x | x  A
และ x  B }

ตัวอย่าง 31 จงหาผลต่างระหว่างเซตที่กำหนดให้ดังต่อไปนี้
กำหนดให้ A = {1, {1, 2}} B = {2, {1, 2}, 3} C = {{2}, 3}
1) A – B = {1}
2) B – A = {2, 3}
3) A – C = {1, {1, 2}}
4) C – A = {{2}, 3}

คอมพลีเมนต์ (Complement)
คอมพลีเมนต์ของเซต A หมายถึง เซตใหม่ซึ่งประกอบด้วย สมาชิกของเอกภพสัมพัทธ์ แต่ไม่อยู่ใน A
เขียนแทนด้วย A ซึ่ง A = {x | x  𝑢 และ x  A }
ตัวอย่าง 32 กำหนดให้ A = {1, 2} , 𝑢 = {1, 2, 3, 4} จงตอบคำถามต่อไปนี้
A = {3, 4}

6. สมรรถนะที่สำคัญของผู้เรียน
1) ความสามารถในการสื่อสาร
2) ความสามารถในการคิด
3) ความสามารถในการแก้ปัญหา
7. คุณลักษณะอันพึงประสงค์
1) ทำงานอย่างเป็นระบบ
2) มีระเบียบวินัย
3) มีความรอบคอบ
4) มีความรับผิดชอบ

8. กิจกรรมการเรียนรู้
ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน
1) ครูทบทวนความรู้เรื่องเพาเวอร์เซต และเอกภพสัมพัทธ์ โดยใช้คำถามกระตุ้น
- เพาเวอร์เซตของเซต A คือ เซตของสับเซตทั้งหมดของเซต A เขียนแทนด้วย P(A)
- จำนวนสมาชิกของเพาเวอร์เซตของเซต A ก็คือ จำนวนสับเซตทั้งหมดของเซต A
ถ้า A มีสมาชิก n ตัว แล้ว n(P(A)) = 2n
- เอกภพสัม พั ทธ์ คื อ เซตที ่ก ำหนดขึ ้น โดยมี ข้ อตกลงว่ า จะไม่ กล่ าวถึ งเซตใดๆ
นอกเหนือไปจากสมาชิกของเซตที่กำหนดขึน้ นี้ เขียนแทนด้วย 𝑢
2) ครูและนักเรียนร่วมกันทำแบบฝึกหัดในเอกสารประกอบการเรียน เรื่อง เซต หน้า 8 ข้อ
10 และอภิปรายถึงคำตอบทีถ่ ูกต้อง
10. จงหาเพาเวอร์เซตของเซตที่กำหนดให้
1) A = ∅
P(A) = {∅}
2) B = {1}
P(B) = {∅, {1}}
3) C = {1, 2}
P(C) = {∅, {1}, {2}, {1, 2}}
4) D = {1, 2, 3}
P(D) = {∅, {1}, {2}, {3}, {1, 2}, {1, 3}, {2, 3}, {1, 2, 3}}
5) E = {a, {b}}
P(E) = {∅, {a}, {{b}}, {a, {b}}}
6) F = {1, {2, 3}}
P(F) = {∅, {1}, {{2, 3}}, {1, {2, 3}}}
 7) G = {{1}}
P(G) = {∅, {{1}}}
8) H = {0, {1}, {2}}
P(A) = {∅, {0}, {{1}}, {{2}}, {0, {1}}, {0, {2}}, {{1}, {2}},
{0, {1}, {2}}
ขั้นสอน
1) ครูให้นักเรียนพิจารณานิยามของยูเนียน ดังนี้

นิยาม
1) ยูเนียนระหว่างเซต A และเซต B คือ เซตใหม่ที่มีสมาชิกประกอบด้วยสมาชิกทั้งหมดจาดเซต A หรือจากเซต B
หรือจากทั้งสองเซต
2) ยูเนียนระหว่างเซต A และเซต B เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ A  B ซึ่ง A  B = {x | x  A หรือ x  B}

2) เมื่อนักเรียนพิ จ ารณานิย ามของยู เ นียนแล้ ว ครูให้นักเรียนพิ จ ารณาตัวอย่ าง 29 เพื่ อ

พิจารณาว่าควรสรุปว่าอย่างไร
ตัวอย่าง 29 จงหายูเนียนของเซต เมื่อกำหนดเซตให้ดังต่อไปนี้
1) A = {1, 2} B = {2, 3, 4} A  B = {1, 2, 3, 4}
2) A = {1, 2} B = {1, 2, 3} A  B = {1, 2, 3}
3) A = {2, 3} B={} A  B = {2, 3}
4) I0 = {0} , I+ = {1, 2, 3, …} , I- = {-1, -2, -3, …} , I = {…, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, …}
I0  I+  I-  I = {…, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, …}
3) ครูให้นักเรียนพิจารณานิยามของอินเตอร์เซ็กชัน ดังนี้
นิยาม
1) อินเตอร์เซ็กชันของเซต A และเซต B คือ เซตใหม่ที่ประกอบด้วยสมาชิกซึ่งเป็นทั้งสมาชิกของเซต A และของ
เซต B
2) อินเตอร์เซ็กชันของ A และ B เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ A  B
ซึ่ง A  B = {x | x  A และ x  B }

4) เมื่อนักเรียนพิจารณานิย ามของอินเตอร์ เซ็กชันแล้ว ครูให้นักเรียนพิจารณาตัวอย่า ง 30

เพื่อพิจารณาว่าควรสรุปว่าอย่างไร
ตัวอย่าง 30 จงหาอินเตอร์เซ็กชันของเซต เมื่อกำหนดเซตให้ดังต่อไปนี้
1) A = {1, 2} B = {2, 4,} A  B = {1, 2}
 2) A = {1, {2}} B = {2, 4} A  B= ∅
3) A = {2, 3} B = {2, 3, 4, 5} A  B = {2, 3}
4) A = { } B = {1, 2, 3} A  B= ∅

5) ครูให้นักเรียนพิจารณานิยามของผลต่าง ดังนี้

นิยาม
1) ผลต่างระหว่างเซต A และ B หมายถึงเซตใหม่ที่ประกอบด้วย สมาชิกทุกตัวทีอ่ ยู่ใน A แต่ต้องไม่อยู่ใน B
2) ผลต่างระหว่างเซต A และ B เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ A - B ซึ่ง A - B = {x | x  A
และ x  B}

6) เมื่อนักเรียนพิจารณานิยามของผลต่างแล้ว ครูให้นักเรียนพิจารณาตัวอย่าง 31 เพื่อ

พิจารณาว่าควรสรุปว่าอย่างไร
ตัวอย่าง 31 จงหาผลต่างระหว่างเซตที่กำหนดให้ดังต่อไปนี้
กำหนดให้ A = {1, {1, 2}} B = {2, {1, 2}, 3} C = {{2}, 3}
1) A – B = {1}
2) B – A = {2, 3}
3) A – C = {1, {1, 2}}
4) C – A = {{2}, 3}

7) ครูให้นักเรียนพิจารณานิยามของคอมพลีเมนต์ ดังนี้
คอมพลีเมนต์ของเซต A หมายถึง เซตใหม่ซึ่งประกอบด้วย สมาชิกของเอกภพสัมพัทธ์ แต่ไม่อยู่ใน A
เขียนแทนด้วย A ซึ่ง A = {x | x  𝑢 และ x  A }
8) เมื่อนักเรียนพิจ ารณานิย ามของผลต่ างแล้ว ครูให้นักเรียนพิ จ ารณาตัว อย่า ง 32 เพื่ อ
พิจารณาว่าควรสรุปว่าอย่างไร
ตัวอย่าง 32 กำหนดให้ A = {1, 2} , 𝑢 = {1, 2, 3, 4} จงตอบคำถามต่อไปนี้
A = {3, 4}
ขั้นสรุป
1) ครูและนักเรียนช่วยกันอภิปรายและสรุปความคิดรวบยอดเกี่ยวกับเรื่องที่เรีย นใ นค าบนี้
ได้แก่
 - ยูเนียนระหว่างเซต A และเซต B คือ เซตใหม่ที่มีสมาชิกประกอบด้วยสมาชิก
ทั้งหมดจาดเซต A หรือจากเซต B หรือจากทั้งสองเซต เขียนแทนด้วย A  B
- อินเตอร์เซ็กชันของเซต A และเซต B คือ เซตใหม่ที่ประกอบด้วยสมาชิกซึ่งเป็นทั้ง
สมาชิกของเซต A และของเซต B เขียนแทนด้วย A  B
- ผลต่างระหว่างเซต A และ B หมายถึงเซตใหม่ที่ประกอบด้วย สมาชิกทุกตัวทีอ่ ยู่
ใน A แต่ต้องไม่อยู่ใน B เขียนแทนด้วย A – B
- คอมพลีเมนต์ของเซต A หมายถึง เซตใหม่ซึ่งประกอบด้วยสมาชิกของเอกภพ
สัมพัทธ์ แต่ไม่อยู่ใน A เขียนแทนด้วย A

9. สื่อและแหล่งการเรียนรู้
9.1 สื่อ
1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.2560)
2) เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง เซต
9.2 แหล่งการเรียนรู้
1) แหล่งค้นคว้าจากอินเทอร์เน็ต เช่น Google, Facebook, Youtube เป็นต้น
2) ห้องสมุด
3) แหล่งความรู้อื่น ๆ

10. การวัดและการประเมินผลการเรียนรู้
ด้านการประเมิน
ด้านความรู้ (K)
1) นักเรียนสามารถหาเซตทีเ่ กิด
จากการยูเนียนกันระหว่างเซตที่
กำหนดให้ตั้งแต่ 2 เซตขึ้นไปได้
2) นักเรียนสามารถหาเซตทีเ่ กิด
จากการอินเตอร์เซกชันกัน
ระหว่างเซตที่กำหนดให้ตั้งแต่ 2
เซตขึ้นไปได้
3) นักเรียนสามารถหาผลต่าง
ของเซต 2 เซตที่กำหนดให้ได้
วิธีการประเมิน เครื่องมือการประเมิน เกณฑ์การประเมิน
1) การถาม-ตอบในชั้น 1) คำถาม ถ้านักเรียนร่วมกันตอบ
เรียน 2) แบบสังเกตพฤติกรรม คำถามภายในชัน้ เรียน
แสดงว่านักเรียนผ่านการ
ประเมิน
1) การถาม-ตอบในชั้น 1) คำถาม ถ้านักเรียนร่วมกันตอบ
เรียน 2) แบบสังเกตพฤติกรรม คำถามภายในชัน้ เรียน
แสดงว่านักเรียนผ่านการ
ประเมิน
1) การถาม-ตอบในชั้น 1) คำถาม ถ้านักเรียนร่วมกันตอบ
เรียน 2) แบบสังเกตพฤติกรรม คำถามภายในชัน้ เรียน
แสดงว่านักเรียนผ่านการ
ประเมิน
 4) นักเรียนสามารถหาคอมพลี 1) การถาม-ตอบในชั้น 1) คำถาม ถ้านักเรียนร่วมกันตอบ
เมนต์ของเซตที่กำหนด เมื่อระบุ เรียน 2) แบบสังเกตพฤติกรรม คำถามภายในชัน้ เรียน
เอกภพสัมพัทธ์ให้ได้ แสดงว่านักเรียนผ่านการ
ประเมิน
ด้านทักษะกระบวนการคิด (P) 1) การถาม-ตอบในชั้น 1) คำถาม ถ้านักเรียนร่วมกันตอบ
1) นักเรียนสามารถให้เหตุผลใน เรียน 2) แบบสังเกตพฤติกรรม คำถามภายในชัน้ เรียน
การอธิบายเพาเวอร์เซตจากเซต แสดงว่านักเรียนผ่านการ
ที่กำหนดให้ได้ ประเมิน
2) นักเรียนสามารถใช้ความรู้ 1) การถาม-ตอบในชั้น 1) คำถาม ถ้านักเรียนร่วมกันตอบ
เกี่ยวกับเซตในการสือ่ สาร สื่อ เรียน 2) แบบสังเกตพฤติกรรม คำถามภายในชัน้ เรียน
ความหมายทางคณิตศาสตร์ได้ แสดงว่านักเรียนผ่านการ
ประเมิน
ด้านคุณลักษณะ (A) 1) สังเกตการตอบ 1) แบบสังเกตพฤติกรรม ถ้านักเรียนร่วมกันตอบ
1) ทำความเข้าใจหรือสร้างกรณี คำถาม คำถามภายในชัน้ เรียน
ทั่วไปโดยใช้ความรู้ที่ได้จาก 2) สังเกตพฤติกรรมใน แสดงว่านักเรียนผ่านการ
การศึกษากรณีตวั อย่างหลายๆ ชั้นเรียน ประเมิน
กรณี
2) สร้างเหตุผลเพื่อสนับสนุน 1) สังเกตการตอบ 1) แบบสังเกตพฤติกรรม ถ้านักเรียนร่วมกันตอบ
แนวคิดของตนเองหรือโตแย้ง คำถาม คำถามภายในชัน้ เรียน
แนวคิดของผู้อื่นอย่าง 2) สังเกตพฤติกรรมใน แสดงว่านักเรียนผ่านการ
สมเหตุสมผล ชั้นเรียน ประเมิน

11. บันทึกหลังแผนการจัดการเรียนรู้
11.1 ผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู้
1) ด้านความรู้
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
2) ด้านทักษะ/กระบวนการ
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
3) ด้านคุณลักษณะอันพึ่งประสงค์
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
11.2 ปัญหาและอุปสรรค
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
11.3 แนวทางในการแก้ปัญหาและพัฒนา
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

ลงชื่อ...........................................................ผู้สอน
(นายชัยรัตน์ มีมา)
วันที่...........เดือน...................... .พ.ศ. ...............

12. ข้อเสนอแนะจากครูพี่เลี้ยง
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

ลงชื่อ...........................................................ครูพี่เลี้ยง
(นายจักรินทร์ ชินณะ)
วันที่...........เดือน...................... .พ.ศ. ......................

13.ข้อเสนอแนะ (หัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์)
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………….............................

ลงชื่อ……………………………………………………….
(นางอัฐพรพรรณ ทองพรรณ)
ตำแหน่ง หัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์
วันที่……. เดือน………………. พ.ศ. ……………….