KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK TUNGO SA
KULTURANG FILIPINO Samantalang nililinang. Ito ay dapat pagyabungin
NILALAMAN:
1. Wika at Katuturan nito
2. Katangian ng Wika
3. Kahalagahan ng Wika
4. Wikang Pambansa
5. Antas ng Wika
6. Barayti ng Wika
7. Tungkulin/ Gamit ng Wika
8. Kasaysayan ng Wikang Pambansa
9. Katotohanan O Opinyon
1. WIKA
Lingua (Latin) -dila at wika o lengguwahe
Langue (Pranses) -dila at wika
 Ang lahat ng wika ng tao ay nagsimula sa tunog.
Kung kaya’t lumutang ang konseptong
“ponosentrismo” (phonocentrism) na
nangangahulugang “ una ang bigkas bago ang
sulat” ayon kay Ferdinand saussare (1911).
 Ang wika sa masistemang balangkas ng mga
sinasalitang tunog na pinipili at isinasaayos sa
paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong
kabilang sa isang kultura. Gleason (sa Tumangan, et
al., 2000)
2. KATANGIAN NG WIKA
1. Ang wika ay masistemang balangkas
2. Ang wika ay sinasalitang tunog
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos
4. Ang wika ay arbitraryo
5. Ang wika ay ginagamit
6. Ang wika ay nakabatay sa kultura
7. Ang wika ay nagbabago
3. KAHALAGAHAN NG WIKA
1. Instrumento ng Komunikasyon
2. Nag-iingat at Nagpapalaganap ng Kaalaman
3. Nagbubuklod ng Bansa
4. Lumilinang ng Malikhaing Pag-iisip
4. WIKANG PAMBANSA
 Ang wikang magbubuklod sa mga
mamamayan ng Pilipinas. Isang wika na
mauunawaan at masasalita ng karamihan.
 FILIPINO ang pambansang wika ng
Pilipinas at may konstitusyonal na batayan ang
pagiging pambansang wika ng Filipino
 Itinatadhana ng 1935 Konstitusyon na
kailangang magkaroon ng isang wikang pambansa ang
Filipinas na ibabatay sa isa sa mga wikang katutubo
rito sa bansa.
 Sa unang bahagi ng Artikulo XIV. Seksyon
6 ng konstitusyon ng 1987. Nakasaad na “Ang
wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino.
at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa
Pilipinas at iba pang wika.”
SAMAHANG NAGTAGUYOD NG WIKANG PAMBANSA
Tungkulin ng SWP
• Pag-aaral ng mga pangunahing wika na ginagamit ng
may kalahating milyong Pilipino man lamang;
• Paggawa ng paghahambing at pag-aaral ng
talasalitaan ng mga pangunahing diyalekto;
• Pagsuri at pagtiyak sa ponetika at ortograpiyang
Pilipino;
• Pagpili ng katutubong wika bilang batayan ng wikang
pambansa.
Bakit napili ang Tagalog bilang Batayan ng Wikang
Pambansa?
1. Noon pa man, ito na ang pinakasinasalita o
pinakanauunawaang wika sa buong bansa.
2. Sa lahat ng wika sa bansa, ito ang may
pinakamaraming nagawan ng pag-aaral at
pananaliksik.
3. Sa panitikan, ito ang may pinakamaraming akdang
nasusulat.
4. Ito rin ang wika ng Kamaynilaan, na kabesera’t
sentro ng Filipinas.
Mga lugar sa Pilipinas na nagsasalita ng Wikang
TAGALOG:
• Batangas • Cavite • Manila
• Rizal • Bulacan • Nueva Ecija
• Marinduque • Mindoro • Quezon
TAGALOG IMPERIALISM – nakondisyon na ang mga
tao sa tagalog kung kaya’t kahit na nabago ang tawag
sa Wikang Pambansa (Filipino), tagalog pa rin ang
itinatawag dito ng mga Pilipino at mga dayuhan. Dahil
dito, naisantabi ang mga wikang kilala o malawak din
ang gamit sa Pilipinas gaya ng Cebuano, Hiligaynon at
Ilokano.
5. ANTAS NG WIKA
1. Pormal – Ito ang salitang istandard dahil kinikilala,
tinatanggap at ginagamit ng higit na nakararami lalo
na ang nakapag-aral ng wika.
a. Pambansa – Ito ang salitang karaniwang
ginagamit sa mga aklat pangwika/ pambalarila sa lahat
ng mga paaralan
b. Pampanitikan - Ito ang mga sulating gamitin
ng mga manunulat sa kanilang mga akdang
pampanitikan.
2. Impormal – Ito ang mga salitang karaniwan,
palasak, pangaraw-araw na madalas nating gamitin sa
pakikipag-usap at pakikipagtalastasan sa mga kakilala
at kaibigan.
a. Lalawiganin- Ito ang bokabularyong
dayalektal. Makikilala rin ito sa pagkakaroon na
kakaibang tono, o ang tinatawag ng marami na punto.
b. Kolokyal – Ito’y mga pang-araw-araw na salita
na ginagamit sa mga pagkakataong impormal. Ang
pagpapaikli ng isa, dalawa o higit pang mga salita lalo
na sa mga pasalitang komunikasyon ay mauuri rin sa
antas na ito.
c. Balbal – Ito ang tinatawag sa Ingles na slang. Sa
mga pangkat-pangkat nagmumula ang ang mga ito
upang ang mga pangkat ay magkaroon ng sariling
codes
Ilan sa Paraan o Proseso ng Pagbuo ng Salitang
Balbal
1. Pagpapaikli/Reduksyon
Halimbawa: Muntinlupa – Munti Kaputol- utol/tol
2. Kumbinasyon
a. Pagbabaligtad at pagdaragdag
Hal.: hiya-yahi-dyahi wala-alaw-alaws
b. Pagpapaikli at Pagdaragdag
Hal.: Pilipino –Pino- Pinoy Bagito – baget –bagets
3. Pagpapaikli at Pagbabaligtad
Halimbawa pantalon –talon –lonta sigarilyo - siyo –
yosi
4. Panghihiram at Pagpapaikli
Halimbawa: Dead malice – dedma / Dead ball- dedbol
5. Panghihiram at Pagdaragdag
Halimbawa: get – gets/getsing in-love –inlab/inlababo
6. BARAYTI NG WIKA
1. DAYALEK o DIYALEKTO - Nalilikha ng dimensyong
heograpiko Wikang ginagamit sa isang partikular na
rehiyon, lalawigan o pook. Ayon kay Ernesto
Constantino, mayroong higit sa apat na raan (400) ang
dayalek na ginagamit sa kapuluan ng ating bansa.
2. SOSYOLEK - Barayting nabubuo batay sa
dimensyong sosyal Maaari ring may okupasyunal na
rehistro Tinatawag din itong sosyal na varayti ng wika
dahil sa nakabatay ito sa mga pangkat panlipunan.
Halimbawa : wika ng mga estudyante, wika ng
matatanda, wika ng kababaihan, wika ng mga preso,
wika ng mga bakla at ng iba pang mga pangkat.
3. JARGON o REHISTRO - Mga tangi ng bokabularyo
ng isang partikular na pangkat ng gawain. Sa
komunikasyon sa iba’t ibang disiplina, may angkop
napananalita at espesyalisadong terminong dapat
gamitin na partikular sa larangan
Halimbawa: Abugado – appeal, complainant, hearing,
motion at objection
4. IDYOLEK - Ang indibidwal na katangian ng tao ay
nakaiimpluwensya pa rin sa paggamit ng wika.
Pansinin din ang kung paano nagkakaiba-iba ang
idyolek ng mga sumusunod na brodkaster kahit pa
silang lahat ay gumagamit ng isang wika, nabibilang sa
isang larangan at naninirahan marahil sa Metro
Manila:
Mike Enriquez Mon Tulfo Noli de Castro
5. ETNOLEK - Isang uri ng barayti ng wika na
nadebelop mula sa salita ng mga etnolonggwistang
grupo. Dahil sa pagkakaroon ng maraming pangkat
etniko sumibol ang ibat ibang uri ng Etnolek.
 Vakuul – tumutukoy sa mga gamit ng mga ivatan na
pantakip sa kanilang ulo
6. EKOLEK - Barayti ng wika na kadalasang ginagamit
sa loob ng ating tahanan. Ito ang mga salitang
madalas na namumutawi sa bibig ng mga bata at mga
nakatatanda.
7. COÑOTIC O COÑO- isang baryant ng Taglish, ilang
salitang may salitang ingles na inihahalo sa Filipino
kaya’y masasabing may code switching na nangyayari.
8. PIDGIN - nobody’s native language. Pansinin ang
pananagalog ng mga Intsik sa Binondo. Ang salitang
gamit nila ay Tagalog ngunit ang istruktura ng kanilang
pangungusap ay hango sa kanilang unang wika. Ganito
ang madalas na maririnig sa kanila: Suki, ikaw bili
tinda mura.
9. CREOLE- nativized Isang wika na unang naging pigin
at kalaunan ay naging likas na wika (nativized).
7. TUNGKULIN/ GAMIT NG WIKA
Michael Alexander Kirkwood Halliday
• Isang bantog na iskolar mula sa Inglatera.
 • Ibinahagi niya sa nakararami ang kanyang pananaw
na ang wika ay isang panlipunang phenomenon.
• Naging malaking ambag niya sa mundo ng
lingguwistika ang popular niyang modelo ng wika,
ang systematic functional linguistics.
1. Interaksyunal- ginagamit ng tao sa pagtatatag,
pagpapanatili at pagpapatatag ng relasyong sosyal sa
kapwa tao.
2. Instrumental- ginagamit sa pagtugon sa mga
pangangailangan. Nagagamit ito sa pakikiusap,
paguutos at sa mga patalastas.
3. Regulatori- ginagamit sa pagkontrol o paggabay sa
kilos o asal ng ibang tao. Sa madaling sabi, ito ang
pagsasabi ng dapat at di dapat gawin.
4. Personal- ginagamit sa pagpapahayag ng sariling
damdamin o opinion.
5. Imahinatibo- ginagamit sa pagpapahayag ng
imahinasyon samalikhaing paraa. Makikilala ito sa
pamamagitan ng paggamit ng mga idyoma, tayutay,
sagisag at simbolismo.
6. Heuristiko- ginagamit ito sa pagkuha o paghahanap
ng impormasyong may kinalaman sa paksang
pinagaralan.
7. Impormatibo- ito ang kabaligtaran ng Heuristiko.
Ito naman ay may kinalamn sa pagbibigay ng
impormasyon sa paraang pasulat o pasalita. Ang
halimbawa nito ay pagbibigay-ulat, paggawa ng
pamanahong papel, tesis, panayam at pagtuturo.
------------------
Sa Uses of Language (1977), binanggit ni Frank
Smith ang kanyang sumusunod na puna:
 Higit na napag-aaralan ang wika sa mga tunay
na karanasan sa komunikasyon
 Hindi lamang isang tungkulin/ gamit pangwika
ang nagagamit sa isang pagkakataon. Maaari
ring dalwa o higit pa.
 Kailangan ng nagsasalita ang tagapakinig at
kailangan ng nagsusulat ang mambabasa.
 Isa lamang alternatibo ang wika (pasalita o
pasulat). Madalas upang maging higit na
mabisa ang komunikasyon, kinakailangang
gamitin ang kumbinasyon ng wika at ng iba
pang alternatibo tulad ng pagsasakilos,
pagkumpas, pagsasalarawan at ekspresyon ng
mukha.
8. KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
PANAHON NG KATUTUBO
 Teoryang Pandarayuhan – kilala rin bilang wave
migration theory na pinasikat ni Dr. Henry Otley
Beyer, isang amerikanong antropologo noong
1916. Ayon sa teoryang ito, may tatlong pangkat ng
taong dumating sa Pilipinas na nagpasimula ng
lahing Pilipino. Ang mga ito ay ang mga grupo ng
Negrito, Indones, at Malay.
 Sa mga makabagong impormasyong nakalap noong
1962, lumabas na unang nagkaroon ng tao sa
Pilipinas kaysa sa Malaysia at sa Indones.
 Teoryang Pandarayuhan Mula sa Rehiyong
Austronesyano – pinaniniwalaan ng teoryang ito
na ang mga pilipino ay nagmula sa lahing
Austronesian. Ang Austronesian ay hinango sa
salitang Latin na auster na nangangahulugang
“South wind” at nesos na ang ibig sabihin ay “isla.”
 Napatunayang marunong sumulat at bumasa ang
mga katutubo. May sinusunod silang pamamaraan
ng pagsulat. Ito ay ang Baybayin, binubuo ng
labimpitong titik-tatlong (3) patinig at labing-apat
(14) na katinig.
PANAHON NG KASTILA
 Pagkatapos ng mga katutubo, mga kastila naman
ang nandayuhan sa Pilipinas. LAYUNIN: Ikintal sa
isip at puso ng mga katutubo ang Kristiyanismo.
 Ayon sa mga espanyol, nasa kalagayang
“barbariko, di sibilisado at pagano” ang mga
katutubo noon kaya’t dapat lamang nilang
gawing sibilisado ang mga ito sa pamamagitan ng
kanilang pananampalataya.
 Sa kagustuhan ng mga espanyol na maging
epektibo ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo,
ang mga misyonerong espanyol mismo ang nag-
aral ng mga wikang katutubo.
 Upang maisakatuparan ang kanilang layunin,
inuna nila ang paghahati ng mga isla ng mga
pamayanan.
 Mababatid sa parte ng kasaysayang ito na
nanganib ang wkang katutubo. Sa panahong ito,
lalong nagkawatak-watak ang mga Pilipino.
Matagumpay na nahati at nasakop ng mga
Espanyol ang mga katutubo.
 Hindi naitanim sa isipan ng mga Pilipino ang
kahalagahan ng isang wikang magbibigkis sa
kanilang mga damdamin.
 ABECEDARIO- alpabetog Kastila; mula sa
Alpabetong Romano. Tinuruan ng mga kastila
 ang piling Pilipino ng pagsulat sa alpabetong
Romano upang mabisa nilang maipalaganap ang
Doctrina Christina.
PANAH0N NG REBOLUSYONG PILIPINO
 Sa panahong ito, maraming Pilipino ang naging
matindi ang damdaming Nasyonalismo.
Nagtungo sila sa ibang bansa upang kumuha ng
mga karunungan.
 Nagkaroon din ng kilusan ang mga propagandista
noong 1872 na siyang naging simula ng
kamalayan upang maghimagsik.
 Itinatatag ni Andres Bonifacio ang katipunan. Ang
wikang Tagalog ang ginamit sa kanilang mga
kautusan at pahayagan. Ito ang unang hakbang
tungo sa pagtataguyod ng wikang Tagalog.
 Sumibol ang kaisipang “Isang Bansa, Isang Diwa”
kaya’t nabatid ng mga maghihimaksik na ang
wika ay malaking bahagi upang mapagbuklod ang
kanilang mga kababayan.
PANAHON NG AMEKIRANO
 Pinamunuan ni Almirante Dewey ang pagdating
ng mga Amerikano dito sa Pilipinas.
 Wikang Ingles ang ginamit bilang wikang
panturo.
 Thomasites- ang mga naging gurong sundalo
noon at dumadating sa Pilipinas noong 1901
Lulan ng barkong thomas.
 (1931) Bise Gobernador Heneral George Butte -
Kalihim ng Pambayang Pagtuturo. Siya ang
nagpahayag ng panayam ukol sa paggamit ng
bernakular sa pagtuturo sa unang apat na taong
pag-aaral.
 Noong nagkaroon ng Kumbensiyong
Konstitutional ay naging paksa ang wikang
pambansa.
 Lope K. Santos- nagmungkahi na isang wika ang
nararapat maging wikang pambansa.
 Ang panukala naman ay sinusugan ni Pangulong
Manuel L. Quezon na siyang pangulo ng
Pamahalaang Komonwelt ng Pilipinas.
 Nilikha ng Batasang Pambansa Batas komonwelt
Blg.184 na nagsasaad ng opisyal na paglikha sa
Surian ng Wikang Pambansa noong ika-13 ng
Nobyembre,1936.
 (1937)Kautusang Tagapagpaganap blg.134 – na
nagaatas na tagalog ang maging batayan ng
wikang gagamitin sa pagbuo ng wikang
pambansa.
PANAHON NG HAPONES
 Nagkaroon ng pagsulong ang wikang pambansa.
 Mga isinulong noong panahon ng mga HAPONES
o- Paggamit ng mga katutubong wika partikular
ang wikang tagalog.
o- Pagsulat ng mga pampanitikan gamit ang
wikang mga katutubo.
 KALIBAPI (Kapisanan sa paglilingkod sa bagong
Pilipinas)
Direktor : Benigno Aquino
Layunin : 1. Mapabuti ang edukasyon at ang
moral na henerasyon. 2. Mapalakas at
mapaunlad ang kabuhayan. Proyekto :
Pagpapalaganap ng wikang pilipino sa buong
kapuluan.
 Mga Argumento Sa Panahon Ng Mga Hapones
1. Tagapagtaguyod ng wikang pambansa VS
biral na aral sa tradisyon ng mga amerikano.
2. Tagalista VS Tagalista
3. Tagalog VS Hindi Tagalog
4. Taglista VS Mga may kaalamang
panglingguwistika
PANAHON NG PAGSASARILI HANGGANG SA
KASALUKUYAN
 Ito ang panahon ng pagbangon sa mga nasalanta
ng digmaan.
 Ito ang panahon ng liberasyon hanggang sa tayo
ay magsarili simula noong Hulyo 4, 1946.
Dito rin pinagtibay na ang wikang opisyal sa bansa
ay Tagalog at Ingles sa bisa ng Batas Komonwelt
Blg. 570
 Sumentro sa mga gawaing pang ekonomiya ang
mga Pilipino noong panahong ito sapagkat
bumabangon pa lamang ang Pilipinas.
 Naramdaman din ng mga Pilipino ang
impluwensyang nagawa ng mga Amerikano sa
ekonomiya at sa lipunan.
 ORTOGRAPIYA – ang ortograpiyang Filipino ay
sining ng pagsulat ng mga salita na may tumpak
na titik alinsunod sa wastong gamit, wastong
baybay.
 Ang bagong Alpabetong Filipino ay binubuo ng 28
na titik.
-
 Ang wika at diyalektong kabilang sa MTB-MLE ay
gagamitin sa dalawang paraan: bilang hiwalay na
asignatura at bilang wikang Panturo.
KATOTOHANAN O OPINYON
KATOTOHANAN ay ang mga pangyayaring umiiral o
nangyari na may batayan at tiyak.
-Maaring gamitan ng mga sumusunod na salita ang
katotohanan:
* batay sa, resulta ng
* mula sa, tinutukoy na/sa
* mababasa sa, pinatutunayan ni
-HALIMBAWA:
1. Ang Pilipinas ay nasa Timog-Silangang Asya.
2. Ang mundo ang pangatlong planetang malapit sa
araw.
OPINYON ay pala-palagay, kuru-kuro o haka-haka
lamang ng isa o ilang tao na hindi pa napapatunayan.
-Maaring gamitan ng mga sumusunod na salita ang
opinyon:
* sa pakiwari ko, kung ako ang tatanungin,
* para sa akin, sa ganang akin
* daw/raw, sa palagay ko
* sinabi, sang-ayon