TINGKATAN 4

BAB 1 WARISAN NEGARA BANGSA

K1: Soalan Objektif Arahan: Pilih jawapan yang tepat dan jawab semua soalan.

1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum 1.2 Ciri-Ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu
Kedatangan Barat Melaka

1. Antara berikut, kerajaan manakah yang 6 Kesultanan Melayu Melaka mempunyai sistem
mengamalkan sistem perundangan Kutara pentadbiran yang mantap dan tersusun. Apakah
Munawa? (Buku teks m.s. 4) sistem pentadbiran yang dimaksudkan? (Buku teks
A. Kerajaan Kedah Tua m.s. 6 )
B. Kerajaan Majapahit A. Pembesar Empat Lipatan
C. Kerajaan Srivijaya B. Pemerintahan tempatan
D. Kerajaan Melaka C. Pentadbiran wilayah
D. Pemerintah beraja
Apakah fungsi Inskripsi Telaga Batu dalam
2. upacara persetian kerajaan Srivijaya? Apakah peranan golongan rakyat dalam
(Buku teks m.s. 4) 7. Kesultanan Melayu Melaka? (Buku teks m.s. 6 )
A. Mengelakkan bencana A. Melaksanakan arahan
B. Melahirkan kesyukuran B. Mengakui kuasa sultan
C. Mengukuhkan kesetiaan C. Mengukuhkan ekonomi
3. D. Menunjukkan kekuasaan D. Menjalankan pentadbiran

Raja Champa dianggap sebagai pemerintah Apakah tanggungjawab golongan diperintah

yang suci dan dkaitkan dengan Dewa Siva. terhadap pemerintah? (Buku teks (m.s 6)
Mengapakah raja dikaitkan dengan keturunan 8. A. Menjaga keselamatan
dewa? (Buku teks m.s. 4) B. Memberikan kesetiaan
A. Mengukuhkan kedudukan agama C. Mengukuhkan ekonomi
B. Mendapatkan restu dewa D. Melindungi pemerintah
C. Memperoleh ketaatan
D. Mempunyaikesaktian Apakah yang dimaksudkan dengan konsep
Kedaulatan? (Buku teks (m.s 6)
4. Apakah ciri negara bangsa berdasarkan 9. A. Kewibawaan pemerintahan raja
maklumat dibawah. (Buku teks m.s. 4) B. Rakyat mengakui kekuasaan sultan
C. Kekuasaan tertinggi seseorang sultan
Rakyat menerima dan memperakui pemerintah D. Ikatan pemerintah dengan yang diperintah
seseorang raja

A. Raja Maklumat di bawah ini adalah berkaitan dengan

B. Rakyat wilayah pengaruh.
C. Undang-Undang 10.
Diperolehi melalui penaklukan, naungan dan
D. Wilayah Pengaruh
perkahwinan

Bagaimanakah Kesultanan Melayu Johor Apakah kepentingan wilayah pengaruh

5. meneruskan ciri-ciri negara bangsa dalam terhadap seseorang pemerintah? (Buku teks m.s. 7)
perkembangan empayarnya? (Buku teks m.s. 5) A. Penerimaan rakyat
A. Mewujudkan hubungan dengan Barat B. Kekuasaan tertinggi
B. Memajukan kegiatan persuratan C. Kedaulatan kerajaan
C. Menekankan kepentingan Islam D. Kewibawaan pemerintah kerajaan
D. Mengukuhkan ekonomi

3
1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran Dan 1.4 Peranan Pemerintah dan Rakyat
Undang-Undang
16. Apakah kesan Waadat antara Sang Sapurba
11. Antara pernyataan berikut, yang manakah dengan Demang Lebar Daun? (Buku teks m.s 12)
merujuk kepada kawasan pegangan?
(Buku teks m.s. 8) A. Pemerintah mengukuhkan pentadbiran
B. Pemerintah menjaga keselamatan rakyat
A. Kawasan pentadbiran pusat C. Hubungan baik pemerintah dengan rakyat
B. Kawasan pentadiran jajahan D. Keamanan dan kebajikan rakyat terpelihara
C. Kawasan pembesar mengutip cukai
D. Kawasan pentadbiran Pembesar Berempat
17. Apakah peranan golongan pembesar dalam
usaha memelihara keamanan dan kebajikan
12. Apakah peranan Bendahara? (Buku teks m.s 9)
rakyat di kawasan pegangan masing-masing?
(Buku teks m.s 12)
I. Ketua Pentadbir
II. Pemangku Sultan A. Menjalinkan hubungan diplomatik
III. Menjaga keselamatan B. Memperkenankan perundangan
IV. Mengurus perbendaharaan C. Memastikan keamanan negara
D. Mengetuai angkatan tentera
A. I dan II C. II dan III
B. I dan IV D. III dan IV 18. Masyarakat zaman Kesultanan Melayu Melaka
mematuhi segala arahan pemerintah dan tidak
13. Laksamana merupakan salah seorang berani membantah kerana takut ditimpa
pembesar daripada pembesar Berempat. kecelakaan. Apakah maksud kecelakaan? (Buku
teks m.s 12)
Apakah peranan Laksamana? (Buku teks m.s. 9)
A. Tulah
A. Mengutip cukai pelabuhan B. Waadat
B. Panglima angkatan laut C. Derhaka
C. Ketua angkatan tentera D. Sumpah
D. Mengurus kewangan

14. Golongan manakah yang tidak boleh menjadi 19. Antara berikut yang manakah berkaitan dengan
saksi dalam pernikahan berdasarkan Hukum sistem perhambaan yang diamalkan dalam
Kanun Melaka? (Buku teks m.s 10) pemerintahan kesultanan Melayu Melaka? (Buku
teks m.s. 13)

A. Wanita I Hamba berhutang

B. Nakhoda II. Hamba perang
C. Pembesar III. Hamba abdi
D. Pedagang IV. Hamba raja
A. I dan II C. II dan III
Apakah perkara yang diperuntukkan dalam B. I dan IV D. III dan IV
15.
undang-undang Laut Melaka?(Buku teks m.s. 11)
I. Ekonomi 20. Bagaimana rakyat menunjukkan taat setia
II. Pelayaran kepada pemerintah? (Buku teks m.s. 13)
III. Percukaian
IV. Kekeluargaan I. Membina istana atau jalan
A. I dan II C. II dan III II. Membekalkan tenaga tentera
B. I dan IV D. III dan IV III. Menjadi pendayung kapal perang
IV. Membayar cukai yang ditetapkan

A. I dan II C. II dan III

B. I dan IV D. III dan IV

4
 K2: Soalan Struktur Bahagian A

1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum Kedatangan Barat

1. Ciri-ciri negara bangsa Alam Melayu terdiri daripada raja, undang-undang, wilayah pengaruh dan rakyat.

(a) Nyatakan kerajaan Alam Melayu yang muncul di Alam Melayu Skema Soalan 1 (Buku teks m.s. 4)
sebelum kedatangan Barat.
(a) F1: Funan
(i) F2: Angkor
F3: Champa
(ii) F4: Kedah Tua
F5: Gangga Negara
[2 markah]
F6: Majapahit
F7: Srivijaya
(b) Jelaskan ciri negara bangsa berikut :
(b) (i) Raja
(i) Raja F1: Tonggak utama kerajaan
F2: Dibantu oleh golongan pembesar
F3 :Memperoleh ketaatan rakyat
F4: Sentiasa ditaati
F5: Dianggap suci

(ii) Rakyat
F1 : Penduduk sesebuah wilayah
F2: Setia kepada raja/tidak
menderhaka
C2: Rakyat Srivijaya membuktikan
(ii) Rakyat kesetiaan dengan upacara
persetiaan/meminum air sumpah

(c) M1: Menghormati perlembagaan negara

M2: Mematuhi undang-undang
M3: Menyokong dasar-dasar/pogram
kerajaan
M4: Mengukuhkan perpaduan
[4 markah] M5: menjadi rakyat yang berdisiplin
M6: Menghayati dan mengamalkan
prinsip rukun negara
(c) Bagaimana generasi muda menunjukkan kesetiaan kepada raja dan M7: Menghormati institusi beraja /
negara? lambang negara
(Mana-mana jawapan munasabah)

Ruangan Catatan

[4 markah]

5
 1.2 Ciri-Ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu Melaka

2. Ciri-ciri negara bangsa yang diwarisi oleh Kesultanan Melayu memberikan gambaran jelas tentang kepentingan
pembinaan dan perkembangan sesebuah negara bangsa. Berdasarkan empayar Kesultanan Melayu Melaka
(a) Nyatakan cara kerajaan Melayu Melaka memperoleh wilayah Skema Soalan 2 (Buku teks m.s. 6-7)
pengaruh yang luas.
(a) F1: Penaklukan
(i) F2: Naungan
F3: Perkahwinan
(ii)
[2 markah] (b) F1: konsep timbal balik ialah konsep
memberi dan menerima
F2: Raja memberi jaminan
(b) Konsep timbal balik antara rakyat dan sultan memainkan peranan kesejahteraan rakyat
penting bagi kesejahteraan rakyat dan kerajaan. Jelaskan. F3: Rakyat pula mengakui kekuasaan
raja
F4: Hubungan timbal balik ini
mewujudkan persefahaman dan
antara golongnan pemerintah dan
golongan diperintah

(c) M1: Sistem pemerintah yang sistematik

menjamin kestabilan politik dengan
ini dapat menwujudkan keamanan
negara. Kesannya: Menjamin
keselamatan rakyat
M2: Pemimpin yang adil dan saksama
membolehkan rakyat hidup
bersatu padu kesanya menjamin
kesejahteraan rakyat.
M3: Kesetiaan rakyat kepada pemimpin
Membantu meningkatkan
kemajuan dan kemakmuran
negara
M4. Undang-undang yang adil dapat
[4 markah] melindungi rakyat dan menjamin
kehidupan rakyat yang aman dan
(c) Jelaskan ikhtibar yang boleh diambil daripada kegemilangan harmoni.
Kesultanan Melayu Melaka untuk kemajuan bangsa dan negara mana jawapan munasabah)
Malaysia.
Ruangan Catatan

[4 markah]
6
 1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran Dan Undang-Undang

3. Kesultanan Melayu Melaka mempunyai dua undang-undang yang berasaskan syariah dan hukum adat, iaitu
Hukum Kanun Melaka dan Undang-Undang Laut Melaka.
(a) Apakah tujuan kedua-dua undang-undang tersebut diperkenalkan? Skema Soalan 3 (Buku teks m.s. 10 -11)

(i) (a) F1: Menjamin kemakmuran

F2: Menjamin Kesejahteraan
(ii)
[2 markah] (b) Hukum Kanun Melaka

F1 : Perbuatan Jenayah menggugat

(b) Jelaskan kedua-dua undang-undang tersebut berkaitan dengan ketenteraman dan keharmonian
KMM
kesalahan jenayah. F2: Hukuman setimpal terhadap
perbuatan jenayah membunuh,
menikam dan mencuri
F3: Hukuman bunuh jika didapati
membunuh orang lain tanpa
pengetahuan raja atau
pembembesar
F4: Hukuman bunuh kepada sesiapa
yang ingkar arahan atau
memalsukan arahan sultan.

Undang-Undang Laut Melaka

F5: Jenayah atas kapal menggugat

ketenteraman dan keselamatan isi
kapal
F6: Hukuman terhadap perbuatan
jenayah mencuri, membunuh dan
memberontak
F7: Sesorang yang berkelakuan jahat
dan membunuh orang diatas kapal
akan dikenakan hukuman mati

[4 markah] (c) M1: Mengekalkan keharmonian/

(c) Mengapakah undang-undang
masyarakat pada hari ini?
keamanan dalam masyarakat
M2: Mewujudkan kemakmuran negara
penting kepada sesebuah
M3: Membendung gejala sosial/jenayah
M4: Menjaga hak asasi rakyat
M5: Mengelakkan huru-hara
M6: Mewujudkan masyarakat yang
bertatasusilah/berdisiplin
(Mana-mana jawapan munasabah)

Ruangan Catatan

[4 markah]

7
 1.4 Peranan Pemerintah dan Rakyat

4. Masyarakat dalam Kesultanan Melayu Melaka terbahagi kepada dua, iaitu golongan pemerintah dan diperintah.
(a) Senaraikan golongan diperintah. Skema Soalan 4 (Buku teks m.s. 12 -13)

(i) (a) F1: Peniaga

F2: Petani
(ii) F3: Tukang
[2 markah] F4: Hamba raja/ hamba berhutang/
hamba biasa

(b) Jelaskan peranan rakyat dalam Kesultanan Melayu Melaka. (b) F1: Menunjukkan taat setia kepada
pemeritah
F2: Mematuhi segala arahan
pemerintah dan tidak akan
menderhaka kerana takut tulah
F3: Menjadi tentera
F4: Menghadiri majlis umum seperti
gotong royong
F5: Menjadi pengayuh atau pendayung
kapal perang
F6: Menyumbang tenaga kerja melalui
sistem kerah seperti membina
istana atau jalan

(c) M1: Rakyat akan memberi kerjasama

dalam mempertahan negara
sekiranya diancam musuh
M2: Menjamin perpaduan
kesejahteraa / kemanan rakyat/
negara
M3: Pemimpin dapat memtadbir negara
dengan baik
[4 markah] M4: Kedaulatan raja/negara terpelihara
I : Membolehkan negara mencapai
kemajuan dan kemakmuran
(c) Hubungan baik antara pemerintah dengan rakyat sangat penting (Mana-mana jawapan munasabah)
dalam sesebuah negara. Jelaskan.
Ruangan Catatan

[4 markah]

8
 K2: Soalan Esei Bahagian B

1.2 Ciri-Ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu Melaka

1. Ciri-ciri negara bangsa yang di warisi oleh Kesultanan Melayu Melaka memberi gambaran yang jelas tentang
kepentingan pembinaan dan perkembangan sesebuah negara bangsa. (Buku teks m.s. 6 – 7)
(a) Apakah perbezaan antara wilayah taklukan dengan wilayah naugan? [4 markah]
F1: Wilayah taklukan yang diperoleh melalui peperangan F2: Wilayah naugan ialah wilayah yang menerima
C1: Pahang/Kuala Linggi/Kelantan/Rokan/Inderagiri/Kampar ketuanan Kesultanan Melayu Melaka sama ada
Wilayah naugan melalui perkahwinan atau persahabatan
C2: Lingga/Patani/Kedah

(b) Ciri-ciri negara bangsa Kesultanan Melayu Melaka merupakan ciri yang unik sehingga membolehkan Melaka
mempunyai sistem pentadbiran, peraturan dan masyarakat yang tersusun. Buktikan. [8 markah]
F1: Kewujudan Kerajaan H3b: Mendapat pengiktirafan daripada kerajaan lain
H1a: Raja merupakan pemerintah tertinggi H3c: Membolehkan Melaka bebas dari campur tangan
H1b: Pentadbiran dilaksanakan melalui Sistem Pembesar kuasa asing
Empat Lipatan F4 Memiliki wilayah pengaruh
F2: Terdapat golongan rakyat yang terdiri daripada orang H4a: Kawasan pemerintahan yang diterima dan diakui oleh
Melayu dan orang Laut rakyat
H2a: Golongan diperintah terdiri daripada rakyat merdeka dan H4b Diperoleh melalui penaklukan/naugan/perkawinan
hamba F4 Memiliki undang-undang
H2b kesejahteraan rakyat dijamin oleh sultan H4a iaitu Hukum Kanun Melaka dan Undang-Undang Laut
H2c rakyat mengakui dan taat setia kepada sulltan Melaka
Hcd mewujudkan persefahaman dan ikatan antara golongan H4b Untuk mengukuhkan kerajaan dan melindungi rakyat
pemerintah dengan diperintah F5 Terdapat Lambang kebesaran
F3: Raja memiliki kedaulatan sebagai lambang kekuasaan H5a Menjadi indentiti dan keistimewaan Sultan Melaka
tertinggi H5b Menjadi simbol kedaulatan sultan yang memerintah
H3a: Hak mutlak sultan untuk mengawal rakyat dan wilayah C5 Adat-istiadat/penggunaan warna/nobat/regalia/cop
mohor

9
(c) Mengapakah kita perlu memelihara warisan bangsa kesultanan Melayu Melaka? [8 markah]

SOALAN PERINCIAN MARKAH

4 (C) Aras 4 7- 8 M
• Pengetahuan dan pemahaman yang sangat jelas
• Bukti / contoh sangat sesuai
• Membuat inferens yang tepat
• Jawapan sangat mendalam / terperinci
• Komunikasi / pengolahan sangat menarik
• Menunjukkan kematangan
Contoh:
• Untuk dijadikan sebagai warisan/ rujukan generasi akan datang
• Sebagai sumber Sejarah/kesan Sejarah membuat kajian masa lampau
• Generasi muda dapat melihat/ mengetahui identiti asal negara
• Menimbulkan rasa bangga/ lambang kebangaan tamadun bangsa
• Meningkatkan semangat patriotisme dalam kalangan generasi muda
• Generasi muda dapat Mengukuhkan jati diri terhadap warisan bangsa
• Menjadi lambangkan keistimewaan/keunikan negara
• Menarik negara lain mengenali budaya bangsa negara Meningkatkan imej negara di mata
dunia.
Aras 3 5-6M
• Pengetahuan dan pemahaman yang sangat jelas
• Bukti / contoh sesuai
• Membuat inferens
• Jawapan mendalam
• Komunikasi / pengolahan menarik
Contoh:
• Untuk dijadikan sebagai warisan/ rujukan generasi akan datang
• Supaya generasi muda dapat melihat/ mengetahui identiti asal negara
• Menimbulkan rasa bangga/ lambang kebangaan tamadun bangsa
• Meningkatkan semangat patriotisme dalam kalangan generasi muda
• Generasi muda dapat Mengukuhkan jati diri terhadap warisan bangsa
Aras 2 3-4M
• Pengetahuan dan pemahaman yang jelas
• Jawapan dihuraikan tetapi terhad
• Komunikasi / pengolahan kurang menarik
Contoh:
• Untuk dijadikan sebagai warisan/ rujukan generasi akan datang
• Menimbulkan rasa bangga/ lambang kebangaan tamadun bangsa
• Meningkatkan semangat patriotisme dalam kalangan generasi muda
Aras 1 1-2M
• Pengetahuan dan pemahaman terhad
• Jawapan mudah dan umum
• Komunikasi / pengolahan terhad
Contoh:
• Untuk dijadikan sebagai warisan/ rujukan generasi akan datang
• Meningkatkan semangat patriotisme dalam kalangan generasi muda

10
 1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran dan Undang-undang

2. Dalam Kesultanan Melayu Melaka, keunggulan terbukti melalui sistem pentadbiran dan undang-undang yang
tersusun sehingga menjadikan kerajaan ini masyhur.(Buku teks m.s. 8 -9)

(a) Jelaskan faktor-faktor yang menyebabkan Kesultanan Melayu Melaka menjadi sebuah kerajaan terkenal.
[6 markah]
F1: Sistem pentadbiran yang lengkap dan teratur H2b Laksamana menjaga keselamatan perairan Melaka
H1a: Pentadbiran Melaka diketuai oleh Sultan F4: Sistem kewangan yang teratur
H1b Dibantu oleh Pembesar Berempat iaitu Bendahara, H4a: Sumber pendapatan hasil perdaganganan,
Penghulu, Bendahara,Temenggung dan Laksamana pengutipan cukai dan ufti
H1c Hubungan dan persefahaman antara sultan dengan H4b Penghulu Bendahari mengurus kewangan kerajaan
Pembesar/permuafakatan H4c Pembesar lain mengutip cukai di kawasan pegangan
F2 Peranan Bendahara sebagai ketua pentadbir/ketua turus F5 Kebijaksanaan pemerintah mengawal
angkatan tentera/penasihat/pemangku sultan perbendaharaan
F3 Sistem keselamatan yang teratur F6 Mempunyai sistem perundangan yang mantap iaitu
H2a Temenggung bertanggungjawab terhadap keselamatan H6a Hukum Kanun Melaka dan Undang-Undang Laut
Kota Melaka Melaka
H6b Menjamin keamanan dan kesejahteraan rakyat

(b) Bagaimana kandungan Undang-Undang Laut Melaka memantapkan lagi kegiatan perdagangan di Melaka
[6 markah]
F1: Peranan nakhoda F3 Jenayah
H1a: Berkuasa penuh H3a Menjelaskan hukuman terhadap perbuatan jenayah
H1b Dianggap raja dalam perlayaran C3 Perbuatan mencuri / membunuh / memberontak
H1c Perintah nakhodah wajib di patuhi oleh semua orang H3b Dikenakan hukuman mati kerana membunuh atas
H1d Diberi keutamaan untuk berniaga selama 4 hari kapal
H1e Nakhoda perlu adakan mesyuarat sekiranya hendak H3c Memastikan ketenteraan dan keselamatan isi kapal
singgah di tempat yang tiada dalam senarai
persinggahan F4 Percukaian
H4a Menjelaskan percukaian yang adil /sistematik
F2 Pelayaran H4b Pelbagai cukai dikenakan dalam urusan pelayaran
H2a Menjelaskan peranan pegawai perlayaran untuk perdagangan
C2a Nakhoda /Jurumudi / Malim / Jurubatu C4 Cukai pejalanan / hasil perniagaan
H2b Memastikan pelayaran selamat dan lancar H4c Nakhoda menentukan jumlah cukai yang dikenakan
C2b Fasa 9 - Malim harus arif tentang ilmu perlayaran terhadap penumpang
H2c Mengetahui keadaan ombak / arus / kedudukan bulan & H4d Satu persepuluh daripada hasil penumpang yang
bintang ingin turun sebelum sampai janjinya
H2d Malim yang lalai menjalankan tugas akan di jatuhkan
hukuman mati

11
(c) Petikan berikut berkaitan langkah kerajaan Malaysia membangunkan pelabuhan di Malaysia.

Pelabuhan Klang- Kerajaan Malaysia kini dalam proses untuk membangunkan bandar pelabuhan Pulau
Carey yang terletak berdekatan pelabuhan Klang. “dua terminal Pelabuhan Klang iaitu Pelabuhan Utara
dan Pelabuhan Barat masing-masing mampu mengendalikan kontena yang banyak. Pelan Tindakan
telah dibuat bagi mengurangkan kesesakan di Pelabuhan Klang termasuk pemeriksaan berganda
kontena. Menteri Pengangkutan, Datuk Seri Wee Ka Siong berkata, sebelum ini pelabuhan itu sesak
ekoran berdepan dengan isu utama termasuk kekurangan pengangkutan dan kontena. Antara agensi
yang terlibat dalam perlaksanaan langkah-langkah proaktif itu termasuklah Jabatan Kastam Diraja
Malaysia(JKDM) Jabatan Perkhidmatan Kuarantin, Pemeriksaan Malaysia (MAQIS).

Berita harian.com.my/taxonomy/term/5/2017/04/268385/pelabuhan-klang
-nadi-pembangunan-ekonomi-perdagangan

Jelaskan usaha yang boleh diambil oleh kerajaan Malaysia untuk membangunkan pelabuhan tempatan agar
mampu mengendalikan perdagangan maritim antarabangsa [8 markah

F1 Menyediakan pelbagai kemudahan pelabuhan Hl Memastikan agensi kerajaan yang bertanggungjawab

HL Memodenkan urusan pengendalian pelabuhan di kawasan pelabuhan melaksanakan tugas secara
Hl Kerajaan perlu membangunkan teknologi terkini dalam Hl efektif
pelabuhan tempatan Melaksanakan strategi jangka panjang bagi mengatasi
C1 Perkhidmatan mesin memunggah barangan / kargo dari isu kesesakan keluar masuk kapal dalam pelabuhan
kapal ke gudang I tempatan
Hl Memastikan pelabuhan tempatan selesa dan selamat Kesanya pengurusan pelabuhan tempatan dapat
Kepada pedagang luar ditingkatkan dengan tenaga kerja yang terlatih/
profesional

12