Professional Documents
Culture Documents
7-BİREYİ TANIMA TEKNİKLERİ
7-BİREYİ TANIMA TEKNİKLERİ
▪
Bireyin Tanınması Gereken Özellikleri
▪ Fiziksel, Biyolojik Özellikleri
‒ Beden yapısı
‒ Beden sağlığı
▪ Davranışsal Özellikleri
‒ Genel ve özel yetenekleri
‒ İlgileri
‒ Güdüleri
‒ Bilgi ve beceri düzeyi
‒ Tutum ve değerleri
‒ Tercih ve beklentileri
‒ Benlik Tasarımı
‒ Duygusal ve sosyal uyumu
▪ Sosyo-kültürel ve Ekonomik Koşullar
‒ (Aile yapısı, anlayışı, tutumu ve durumu, çevresel
özellikler)
Bireyi Tanıma Teknikleri
Testler Test Dışı Teknikler
▪ Yetenek Testleri 1. Gözleme Dayalı Teknikler
–Gözlem listeleri
▪ Başarı Testleri –Özellik Kayıt çizelgeleri,
▪ İlgi Envanterleri –Anekdot kaydı
–Dereceleme ölçekleri
▪ Kişilik Testleri 2. Kendini Anlatma Teknikleri
▪ Tutum Ölçekleri ‒Otobiyografi,
‒Arzu/İstek listesi,
‒Zaman cetveli,
‒Problem Tarama listesi, Soru listesi (Anket),
‒Toplu dosyalar
3. Başkalarının Kanılarına Dayanan Teknikler
–Sosyometri,
–Kimdir Bu
–Sosyal uzaklık ölçeği
4. Etkileşime Dayalı Teknikler
–Görüşme, Ev ziyaretleri
–Drama ve Oyun Etkinlikleri
Testler
▪ Psikolojik testlerin
hazırlanması, uygulanması,
değerlendirilmesi ve
yorumlanması uzmanlık bilgisi
ve becerisi gerektirdiğinden,
bu testler alanın uzmanları
tarafından kullanılmalıdır.
Psikolojik Ölçme Araçlarında Bulunması
Gereken Teknik Özellikler
▪ Amaca uygunluk
▪ Geçerlik
▪ Güvenirlik
▪ Kullanışlılık
▪ Objektiflik
Psikolojik Testlerin Kullanılış Amaçları
▪ Gelecekte bireyin hangi alanlarda başarılı olacağı
konusunda nesnel bilgiler sağlamak
▪ Bireyin başarısızlık ve uyumsuzluk nedenlerini araştırmak
▪ Bireysel farkları belirlemek
▪ Bireyin kendini daha iyi tanımasına katkı sağlamak
▪ Öğrencilerin kendi özelliklerine uygun alanlara
yönelmelerini sağlamak
▪ Psikolojik danışma ve rehberlik yardımlarının etkililiğini
saptamak
▪ Psikolojik danışma ve rehberlik hizmeti alan öğrencileri
izlemek
Testler
▪ Yetenek Testleri
- Genel yetenek testleri
- Özel yetenek testleri
- Farklı yetenek testleri
▪ Başarı Testleri
- Standart başarı testleri
- Öğretmen yapımı başarı testleri
Testler
▪ İlgi Envanterleri
Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
▪ İlgiler çok çeşitli nedenlerle değişiklik gösterebilir. İlgi
envanteriyle belirlenen ilgiler görüşmelerle kontrol edilmelidir.
▪ Bireyin ilgi duyduğu alan onun başarılı olacağı anlamına
gelmez.
▪ İlgi envanteri bireyin ilgisi olduğu alanda yetenekli olduğunu
göstermeyebilir.
▪ İlgi envanterleri belirli sayıda alanlarla sınırlıdır. Oysa bireylerin
ilgi alanları daha geniştir. Bu yüzden bir öğrenciye mümkün
olan durumlarda daha fazla ilgi envanteri uygulanmalıdır.
▪ İlgi envanterlerinin sonuçları, öğrenciler hakkında toplanan
diğer bilgilerle karşılaştırılıp yorumlanmalıdır.
▪ İlgi envanterleri yetenek testleri ile birlikte kullanılmalıdır.
Testler
▪ Kişilik Testleri
‒ Bireylerin kişisel ve sosyal
niteliklerini ve uyum düzeylerini
belirlemek için geliştirilmiştir.
▪ Tutum Ölçekleri
‒ Bir kimsenin ya da bir kümenin
nelere, ne derece değer verdiğini,
o duruma ilişkin ne düşündüğünü
ve ne hissettiğini belirlemeye
yarayan araçlardır.
Psikolojik Testlerin Kullanılmasında
Uyulacak Kurallar
▪ Testlerin bu alanda yetişmiş uzman kişilerce kullanılması
gerekir.
▪ Test uygulanmasında yönergelere titizlikle uyulması ve
uygun uygulama ortam ve koşulların sağlanması gerekir.
▪ Kullanılacak testlerin geçerli ve güvenilir olmasına dikkat
edilmelidir.
▪ Testler bir amaca hizmet edecekse kullanılmalıdır.
▪ Test uygulaması planlanırken sonuçların nasıl kullanılacağı,
kimlerle paylaşılacağı saptanmalıdır.
▪ Test üzerinde yasal olmayan bir işlem yapılmamalı, yayın
hakkına sahip kişi veya kurumun izni alınmadan üzerinde
herhangi bir değişiklik yapılmamalı ve kullanılmamalıdır.
▪ Test sonuçları rehberlikte bireyi etiketlemek veya onun
geleceği hakkında kesin yargıda bulunmak için
kullanılmamalıdır.
Test Tekniklerinin Sınıflandırılması
(Psikolojik Testler)
Maksimum Performans Testleri Davranış Testleri
1. Otobiyografi
▪ Bireyin öz yaşam öyküsünün kendisi tarafından yazılı
olarak anlatılma tekniğidir.
▪ Otobiyografi, bireyin geçmişi ve şimdiki yaşantısı ile
geleceğe ilişkin planlarını yazılı olarak anlatmasıdır.
▪ Otobiyografi kişinin kendini nasıl gördüğü hakkında
bilgi verir.
▪ Serbest otobiyografiler
▪ Planlı otobiyografiler
B. Kendini Anlatma Teknikleri
2. Arzu/istek Listesi
▪ Öğrencinin doyurulmamış gereksinimlerini,
isteklerini, açığa vuramadığı duygularını, umut ve
beklentilerini ortaya çıkartmak için düzenlenen
sorulardan oluşturulur.
▪ Öğrencilere sorulan sorular, onlar tarafından, sözlü
veya yazılı olarak cevaplanmaktadır.
▪ Okul öncesi eğitim ve ilköğretimde kullanılan bir
tekniktir.
B. Kendini Anlatma Teknikleri
3. Zaman Çizelgesi
▪ Öğrencinin zamanını iyi
kullanması amacıyla, günün
saatlerine bölünmüş bir sayfaya,
gösterdiği etkinliklerin türünü,
süreleriyle birlikte yazacağı bir
çizelgedir.
B. Kendini Anlatma Teknikleri
4. Problem Tarama Listesi
▪ Öğrencileri en çok rahatsız eden, üzen
problemlerin saptanması için kullanılan bir
tekniktir.
▪ Amaç, okulda öğrencileri kaygılandıran, dengeli
ve sağlıklı uyum yapmalarını engelleyen
problemleri ortaya çıkararak onlara yardımcı
olmaktır.
▪ Problemlerin yaş, cinsiyet, sınıf düzeyine göre
belirlenmesini sağlar.
▪ Ayrı bir cevap kâğıdı kullanmadan, listelenen
sorun maddelerinin önüne işaret konulması
şeklinde de uygulanabilir.
B. Kendini Anlatma Teknikleri
5. Anket/Soru Listesi
▪ Belli bir konuda, birçok kimsenin kişisel olarak
görüşlerini, tutum ve duygularını saptama amacıyla
düzenlenmiş bir soru formudur.
▪ Ankette yer alan sorular her zaman doğru seçeneği olan
sorular değildir.
▪ Anket hem kapsamlı hem de sınırlı olmalıdır.
Anketteki soru türleri
‒ Açık uçlu sorular
‒ Kapalı uçlu sorular
‒ Diğer (başka) seçenekli sorular
‒ Derecelendirmeli sorular
Anket Sorularının Hazırlanmasında
Dikkat Edilecek Hususlar
▪ Anketin giriş kısmında bir yönerge olmalıdır. Burada
ankete nasıl cevap verileceği açıklanmalıdır.
▪ Ankette yer alan sorular anlaşılır olmalıdır.
▪ Ankette yer alan sorular bilinen bilgiler olmaktan çok,
yeni bilgiler üretmeye dönük olmalıdır.
▪ Ankette yer alan sorular uygulama yapılan kişilerin
eğitim, kültür düzeyine uygun olmalıdır.
▪ Ankette yer alan sorular kişileri yönlendirici, önyargı
oluşturacak nitelikte olmamalıdır
▪ Ankette yer alan soruların sırası konuya ve amaca
uygun olarak düzenlenmelidir.
▪ Anketin yazım, basım gibi şekil yönünden düzgün
olması gerekir
Anketin Uygulanması
▪ Anket uygulamalarında amaca, uygulayıcıya,
uygulama yapılan kişilerin sayı, nitelik ve
özelliklerine, uygulama için ayrılan süreye bağlı
olarak en uygun olan yol seçilir.
▪ Anket gruba, bireye, postayla gönderme veya
telefonla görüşme şeklinde uygulanabilir.
Anketin Değerlendirilmesi
2. Ev Ziyaretleri
3. Drama ve Oyun Teknikleri
▪ Psikodrama bireyin duygularını, çatışmalarını grup içinde oynayarak
farkına varmasına ve içgörü kazanmasına yardımcı olan bir terapi
tekniğidir.
▪ Sosyodrama, uzman bir kişinin nezaretinde bir gruptaki bireylerin
yaşanan ya da ortak bir sosyal problemle ilgili önemli rolleri paylaşarak
izleyiciler önünde oynamalarıdır.
E. Diğer Teknikler
1. Vaka İncelemesi: Bireyin tüm
yönleriyle ayrıntılı bir şekilde
incelenmesi tekniğidir.
2. Vaka Konferansı: Bir bireyin
davranışlarını daha iyi anlamak ve
yorumlamak amacıyla, bir grup
danışmanın ya da uzman personelin
bir araya geldiği bir toplantıdır. Bu
çalışmada birey hakkında önceden
toplanan bilgiler gözden geçirilir ve
bir değerlendirme yapılır.
3. Veli Konferansı: Çocuğu hakkında
görüşmek üzere veli ile danışman
arasında sürdürülen bir toplantıdır.
4. Bibliyoterapi