VAK'ALAR

2023

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞLETME FAKÜLTESİ
MUHASEBE ENSTİTÜSÜ
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞLETME FAKÜLTESİ
MUHASEBE ENSTİTÜSÜ

VAK’ALAR
2023

Editör:

Prof.Dr. F.Lerzan KAVUT

İstanbul, 2024

1
Muhasebe Enstitüsü Hakkında

İşletmecilik biliminin geliştirilmesi ve ülkemizin ihtiyaç duyduğu nitelikli yöneticilerin

yetiştirilmesi amacıyla 1968 yılında kurulmuş olan İstanbul Üniversitesi İşletme
Fakültesi bünyesinde yer alan Muhasebe Enstitüsü, 11 Aralık 1970 tarihinde faaliyete
geçmiştir. Ülkemizde muhasebe sorunlarını araştırmak, muhasebe eğitimini
geliştirmek ve eğitim faaliyetinde bulunmak amacıyla kurulan Muhasebe Enstitüsü,
kuruluşunda olduğu gibi bugünde ülkemizin bu alanda faaliyet gösteren tek enstitüsü
olma niteliğini korumaktadır.

Daha ayrıntılı bilgilere aşağıdaki bağlantılardan ulaşılabilir.

http://muhasebe.istanbul.edu.tr
linkedin/ Muhasebe Enstitüsü
muhasebee@istanbul.edu.tr
İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi, Avcılar Kampüsü, İstanbul

Bu kitapta yer alan vak’aların tüm hakları yazarlarına aittir. İzinsiz olarak kullanılamaz veya
çoğaltılamaz. Bu konuda talebi olanlar İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Muhasebe
Enstitüsüne başvurabilirler.

İstanbul, 2024
Muhasebe Enstitüsü Yayın No:85
ISBN : 978-605-07-1587-3

2
 İÇİNDEKİLER

Sayfa
Önsöz 1
Zirveden Dibe: WeWork 3
Sabri Burak Arzova
UBS Group AG: Negatif Şerefiye Vak’ası 13
Ahmet Türel, Melis Ercan
Aurubis: 185 Milyon Avroluk Bir Hile Vak’ası 17
Taylan Altıntaş
Vergisiz Kısmi Şirket Bölünmesi ve Muhasebe Uygulaması: Right 21
Motors Vak’ası
Arif Ayluçtarhan
Kahraman İnşaat Malzemeleri ve Nalburiye Ticaret Ltd. Şti. Vak’ası 27
İlknur Ergün, Aslı Türel
Duke Energy Vak’ası 33
İrem Özcan
Geçmişten Günümüze Patısserie Valerie Vak’ası 39
N. Gözde Bircan
Sasa Polyester Sanayi A.Ş. 45
Zeliha Kaldırım, Yakup Selvi

i
ii
 ÖNSÖZ

Değerli Akademisyenler

İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Muhasebe Enstitüsü tarafından 2015 yılından

itibaren her yıl aralıksız yayımlanmakta olan vak’alar kitap serisinin bir yenisi;
‘’Vak’alar 2023’’ yayınını sizlerle buluşturmaktan onur ve mutluluk duyuyoruz.

Muhasebe Enstitüsü 2014 yılından itibaren vak’a çalıştayları düzenlemesi ve 2015

yılından itibaren de her yıl düzenli olarak Vak’a Kitabı yayın faaliyetini sürdürmesiyle,
vak’a metodu ile eğitimin önemine dikkat çekmiş, vaka yazma tekniği ve vak’a
metodunun eğitimde kullanılması konusuna yol göstermiş ve benzeri çalışmaların
yapılmasına öncülük etmiştir. Akademik dünyaya örnek olmamıza ve katkı
yapmamıza emeği geçen tüm akademisyenlere teşekkür ederiz.

Kitabımızda bilgi ve deneyimleriyle birlikte vak’alarını bizimle paylaşan, eserlerinin

Vak’alar 2023 kitabımızda basılmasına izin veren tüm değerli yazarlarımız; Prof.Dr.
Yakup SELVİ, Prof. Dr. Sabri Burak ARZOVA, Prof.Dr. Aslı TÜREL, Prof.Dr. Ahmet
TÜREL, Prof.Dr. A.Taylan ALTINTAŞ, Doç.Dr. Melis ERCAN, Dr.Öğr.Üyesi Arif
AYLUÇTARHAN, Dr.Öğr.Üyesi İrem Özcan, ve Dr.Öğr.Üyesi N. Gözde BİRCAN,
Öğr.Gör.Dr. İlknur ERGÜN ve Dr. Zeliha KALDIRIM’a ayrı ayrı teşekkürlerimizi
sunarız.

Vak’alar 2023 kitabımızın hazırlanmasına destek veren Muhasebe Enstitüsü Eğitim

ve Araştırma
Vakfı Yönetimi’ne, idari yönden destek olan Muhasebe Enstitüsü Müdür Yardımcıları
Prof.Dr. Aslı TÜREL ve Doç.Dr. Emre Selçuk SARI’ya, kitabın yayına hazırlanmasını
gerçekleştiren ve basımına destek veren Doç. Dr.Nevzat GÜNGÖR’e, Muhasebe
Enstitüsü Sekreteri Gülsüm AKALAN’a ve M.Ali SERGÜTEN’e, titiz çalışmaları ve
destekleri için teşekkür ederim.

Vak’alar 2023 kitabının Türkiye’deki muhasebe eğitiminde yararlı olmasını diler,

Muhasebe Enstitüsü olarak saygılarımızı sunarız.

Prof. Dr. F . Lerzan Kavut

İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi

Muhasebe Enstitüsü Müdürü

Aralık 2023

1
2
 ZİRVEDEN DİBE: WEWORK
Sabri Burak ARZOVA1

Ortak çalışma alanları sunan New York merkezli WeWork Inc. yaklaşık 19 milyar
dolarlık borcuyla 06 Kasım 2023 tarihinde New Jersey'deki ABD İflas Mahkemesine
Bölüm 11 iflas koruması amacıyla iflas başvurusunda bulundu. Şirket pandemi
döneminden sonra toparlanmaya çalışıyordu. Gelinen durum bu süreçte şirketin
yaşadığı hasarı atlatamadığını gösterdi.
Şirketten yapılan açıklamada, teminatlı tahvillerinin yaklaşık %92'sini temsil eden
alacaklılarla bir yeniden yapılandırma anlaşması yapıldığı, yaklaşık 3 milyar dolarlık
borcun silindiği ve ofis alanı kiralama portföyünün yeniden düzenleneceği belirtildi.
İflas başvurusu dosyasında şirketin varlıklarının 15 milyar dolar düzeyinde olduğu
açıklandı. WeWork’un avukatları tarafından ayrıca çeşitli emlak şirketlerine ve mülk
sahiplerine yaklaşık 100 milyon dolarlık ödenmemiş kira ve kira fesih ücreti borcu
olduğu ve bunların bir kısmına iflas mahkemesi önünde itiraz edileceği bildirildi.
WeWork'e bağlı 400'den fazla kurumsal kuruluş da 06 Kasım 2023 Pazartesi günü
iflas başvurusunda bulundu, bunlara WeWork'un dünya çapındaki mülklerini işletmek
için kurduğu bireysel yan kuruluşların çoğu da dahildi. WeWork, tüm davaların
birleştirilmesi ve tek bir iflas davası olarak yönetilmesi için New Jersey iflas
mahkemesine ayrıca bir başvuruda da bulundu.
WeWork’ten yapılan açıklamaya göre, şirketin tedavüldeki hisselerinin yaklaşık
%56'sının SoftBank Vision Fund'ın yan kuruluşlarına ait olduğu belirtildi.
WeWork ofis sisteminin hali hazırda bugün dünyada 60 bin den fazla müşterisi
bulunmakta. Müşterilerin bazıları tek bir masa, bazıları bir oda, bazıları da bir ofis katı
kiralamakta. WeWork’un New York’tan Şanghay’a, Berlin’den Londra’ya birçok
şehirde 77 şubesi bulunmakta. Ayda 45 dolar ödeyerek dünyanın her yerindeki
WeWork ofislerinden faydalanmak mümkün. Müşterileri arasında Facebook, Dell,
Microsoft, General Electric gibi büyük firmalar da yer almakta. ABD eski Başkanı
Donald Trump’ın damadı Jared Kushner de WeWork’ün Brooklyn’deki mal sahibi ve
New Jersey’deki yatırımcılarından. WeWork, Uber ve Airbnb gibi paylaşım
ekonomisinin yükselişiyle büyüyen şirketlerden biri.
Şirketin Kurucusu, renkli şahsiyet Adam Neumann
Adam Neumann, 1979 yılında İsrail'de doğdu. Anne ve babası, Neumann 7
yaşındayken boşandı ve o annesi ile kaldı. Sonradan kendisiyle yapılan röportajlarda,

1
Prof. Dr. Marmara Üniversitesi, İşletme Fakültesi
3
22 yaşına gelene kadar 13 farklı evde yaşadığını söyledi. Fakat Neumann’ın
hayatını değiştiren Kibbutz yılları oldu.
Kibbutz kelime anlamı olarak topluluk, toplanma ya da grup halinde çalışmayı ifade
etmekte. Kibbutzlar ise ortak mülkiyetin hâkim olduğu, paranın ya da paraya dayalı
bir ödemenin gerçekleşmediği, Kibbutz içinde yaşayanların (Kibbutznikler) tüm
ihtiyaçlarının Kibbutz yönetimi tarafından karşılanan İsrail’e özgü kollektif yaşamın
olduğu çiftliklerin adı. Kibbutzlar’da paralı işçiler yer almaz. Elde edilen kâr
Kibbutznikler için harcanmak üzere Kibbutz içerisinde saklanır. Faaliyetler ortak ve
eşit olarak gerçekleştirilir. Çocuk ve yaşlı bakımı Kibbutz içerisinde karşılanır. Özel
mülkiyet yoktur. Kibbutznikler çalışmaları karşılığında Kibbutz’da konaklar,
çocuklarına bakılır, sosyal faaliyetlere katılırlar. Kibbutz içerisinde yaşayanlar bireysel
yaşama göre daha yüksek standartlarda yaşarlar.
Annesi yakındaki bir hastanede doktor olarak çalışırken Neumann Gazze Şeridi
yakınlarındaki bir okula gitti. İsrail vatandaşları için alışılageldiği gibi Neumann,
ilkokuldan sonra İsrail Savunma Kuvvetleri'nde görev yaptı. 5 yıl boyunca görev
yaptığı Donanmadan hayatı boyunca hep övgüyle söz etti. Neumann 2017'de
Haaretz'e verdiği demeçte" en iyi arkadaşlarımın çoğunu orada tanıdım" dedi.
2001 yılında ise New York'a, kız kardeşi Adi’nin yanına taşındı. Yine bir başka
röportajında New York’da deli dolu bir hayat yaşadığını belirtti. Neumann, Ocak
2002'de New York’un önemli okullarından Baruch College İşletme Bölümü’ne
kaydoldu. Okul yıllarında okulda düzenlenen girişimcilik yarışması için WeWork'un
ortak yaşam işi olan WeLive kavramını düşündüğünü söyledi. Ancak, düşüncesi
yarışmanın ikinci turunda elendi. Jüri üyesi bir profesör, Neumann'ın "insanların
yaşama şeklini değiştirmek için" yeterli miktarda para toplayamayacağını belirtti.
Üniversiteyi bitirmesi için dört krediye ihtiyacı olan Neumann Fakülteden koptu ve 15
yıl sonra Fakülteyi bitirirken, WeWork’ü nasıl kurduğuna ilişkin konuşmayı o dönemin
mezuniyet sınıfına yaptı.
Neumann üniversitedeyken iki iş girişiminde bulundu. İlk girişimi olan katlanabilir
topuklu ayakkabı girişimi başarısız oldu. İkinci iş girişimi ise Krawlers adı verilen
yerleşik diz pedli bebek kıyafetleri üretmekti. Bu girişimi için okulu bıraktı ve 2006'da
onu ‘Egg Baby’ adlı bir bebek giyimi şirketine dönüştürdü. Egg Baby, giysi tasarımcısı
Suzan Lazar tarafından yönetilen lüks bir bebek giyim şirketi olarak bugün hala
varlığını devam ettirmektedir.
WeWork’un Kuruluşu
Egg Baby'yi piyasaya sürdükten kısa bir süre sonra Neumann, WeWork'un kurucu
ortağı Miguel McKelvey ile ortak bir arkadaş aracılığıyla tanıştı. İkisinin de rekabetçi
kişiliği kısa sürede bu ikilinin yakın arkadaş ve hatta iş ortağı olmalarına imkân tanıdı.
Bir süre sonra McKelvey, Neumann'ı Egg Baby ofislerini Brooklyn'de çalıştıkları aynı
binaya taşımaya ikna etti. İlerleyen arkadaşlıkları ortak düşünmeyi de beraberinde

4
getirdi. Böylece ikili diğer şirketlere boş ofis alanı kiralamak için bir beyin fırtınası
yaptıktan sonra WeWork fikrini geliştirdi. 2008'de, Brooklyn’deki binalarının mülk
sahibini kat kiralaması yapmalarına izin vermeye ikna ettiler ve mülk sahibiyle birlikte
Green Desk adında ortak bir şirket kurdular. Ancak daha sonra McKelvey ve
Neumann kendi başlarına yola devam etmeye karar verdiler. Green Desk’teki
paylarını mülk sahibine 3 milyon dolara sattılar ve 2010 yılında New York’un Little Italy
mahallesinde ilk WeWork alanlarını açtılar. İlk WeWork konumu SoHo’da kiralık bir
binada sadece 3.000 fit kareydi (279 metrekare).
CEO olarak Neumann yönetiminde WeWork, yaklaşık 40 ülkede 120'den fazla
şehirde ticari binalarda ortak çalışma masası alanı sağlamak için genişledi. Şirketin
değeri 47 milyar dolara kadar ulaştı.
WeWork'un en büyük yatırımcılarından biri, şirkete 10 milyar dolardan fazla yatırım
yapan Japon yatırım firması SoftBank oldu. O zamanlar Neumann ile çok yakın bir
ilişki içerisindeki Softbank daha sonra The Wall Street Journal’ın haberine göre,
sorunlu olan şirketi devraldı ve Neumann'a istifa etmesi için yaklaşık 1,7 milyar dolar
(Neumann'ın satacağı hisse senedi için 1 milyar dolar, 185 milyon dolarlık
danışmanlık ücreti ve 500 milyon dolar kredi) teklif etti.
Neumann, WeWork'un en büyük tek hissedarıydı. Ancak, hissesinin bir kısmını nakde
çevirdi ve kredi aldı. Toplamda, Neumann'ın satış ve borç işlemlerinin 700 milyon
dolar civarında olduğu bildirildi. Adam Neumann, başlangıcından itibaren yaklaşık on
yıl boyunca WeWork'ü yönetti, ancak şirketteki rolü 2019'un sonlarında aniden sona
erdi. 2019 yılında CEO’luk görevinden istifa ederek başka bir girişim olan FLOW’u
kurdu.
WeWork ün Başarı Hikayesi
WeWork, 2010 yılında "insanların sadece para kazanmak için çalıştığı bir yer
değil, hayatlarını güzel geçirmeleri için çalıştığı bir dünya yaratma" misyonuyla
kuruldu.
Ocak 2015’e gelindiğinde WeWork ABD, Avrupa ve İsrail'de 51 işbirliği alanına sahip
oldu.
1 Haziran 2015'te WeWork, Time Warner Cable'ın önceki Finans Direktörü Artie
Minson'un Başkan ve Operasyon Direktörü olarak organizasyona katılacağını
duyurdu.
9 Mart 2016'da Legend Holdings ve Hony Capital Ltd.'den şirketlerinden finansman
turuna çıkmak suretiyle 30 milyon dolar topladığını ve kuruluşun o dönemde 16 milyar
dolara ulaştığı açıklandı.

5
Ekim 2016 itibarıyla WeWork 1,7 milyar dolar özel sermaye toplamıştı. Ekim 2016'da
şirket, Cambridge/Boston bölgesinde dördüncü bir alan açmaya yönelik planlarını
kamuoyuna bildirdi.
30 Ocak 2017'de Wall Street Journal, SoftBank Group Corporation'ın, WeWork
Corporation'da 100 milyar dolarlık ‘Yeni İnovasyon Fonu’nun başlıca pazarlıkları
arasında olabileceğini haberleştirdi.
Nisan 2017'de şirket, bazı bölgelerde sağlıklı yaşam dersleri vermeye başladı ve New
York'ta bir spor merkezi açtı. Temmuz 2017'de WeWork’un değeri yaklaşık 20 milyar
dolara ulaştı.
Aynı yıl WeWork'un, SoftBank, Hony Capital ve farklı kredi uzmanlarının "WeWork
China"yı şekillendirmek için sağladığı 500 milyon doları kullanarak Çin'e
genişleyeceği bildirildi.
Eylül 2017'ye gelindiğinde WeWork, Singapur merkezli SpaceMob'u satın alarak
Güneydoğu Asya pazarına hızlı bir giriş yaptı ve 600 milyondan fazla nüfusa sahip
Güneydoğu Asya'da hızlıca gelişmek amacıyla 500 milyon dolarlık bir bütçe ayırdı.
Şirketin Çin'deki en büyük rakibi, ortak çalışma alanında Çin'in önde gelen tek
boynuzlu atı (Unicorn) Ucommune’du.
Ekim 2017'nin sonlarında WeWork, Manhattan'da Beşinci Cadde'deki Lord & Taylor
Binasını Hudson's Bay Company'den (HBC) 850 milyon dolara satın aldı. Yapılan
anlaşma ile, New York, Toronto, Vancouver ve Almanya'da HBC tarafından kullanım
hakkına sahip belirli perakende zincirlerinin alanlarının WeWork'un ortak ofis çalışma
alanları olarak kullanılmasını içeriyordu. Anlaşma resmi olarak Şubat 2019'da
tamamlandı.
WeWork hızlı bir şekilde başarılı oldu ve 2017 yılına gelindiğinde dünyanın en değerli
girişimi haline gelmişti.
Ofis alanı sağlayıcısı WeWork, 2010'ların sonlarında pazarın zirvesinde yer almaya
başladı. Yüzlerce kurumsal yatırımcı ile uzun vadeli ofis kiralama sözleşmeleri
imzaladı.
WeWork mülk sahiplerine milyarlarca dolarlık kira ödemesi yaparken iş hacmi,
pandemi sırasında masalarına olan talebin düşmesi ve boş kontenjanların artmasıyla
çöktü. WeWork'un son on yılda en iyi yatırımcılardan ve borç verenlerden topladığı
tüm paranın boşa gitmesi nedeniyle Haziran 2023 itibarıyla zararı yaklaşık 16 milyar
doları bulmuştu.
Ağustos 2023’te WeWork, ofis alanı talebinde devam eden düşüş ve beklenenden
yüksek müşteri kaybı nedeniyle iflas etme riskiyle karşı karşıya olduğunun sinyalini
verdi. WeWork, 2019'dan bu yana yüzlerce kiralamasında değişiklik yapmış veya iptal
etmiş olsa da şirketin yöneticileri, yüksek kira maliyeti ve düşük doluluk oranının sorun
teşkil etmeye devam ettiği konusunda şirket üst yönetimini uyarmaya devam etti.
6
WeWork iflas başvurusunda bulunduğunda dünya genelinde 700'den fazla bölgede
temsilciliği bulunmaktaydı. ABD'nin birçok kentinde ve aralarında Brezilya, Almanya
ve Tayland'ın da bulunduğu 38 ülkede işlettiği ofis alanlarına sahipti.
İflasa Giden Süreç
WeWork'ün iflasa giden süreci aslında 2019'da başladı. Şirket birkaç ay içinde halka
arz planlarında binlerce kişiyi işten çıkarmaya ve milyarlarca dolarlık bir kurtarma
paketi almaya yöneldi.
2019 yılında, o zamanki ana şirketi The We Company'nin ilk halka arzı (halka arz)
başarısız oldu. The Wall Street Journal, Ağustos 2019'da kamuya açık izahnamesinin
yayınlanması üzerine şirketin "yönetişimi, iş modeli ve kâr elde etme yeteneği
konusunda eleştirilerle kuşatıldığını" belirtti
Halka arz başvurusu geri çekildi ve WeWork çözülmeye başladı. 2019'da binlerce
çalışanı işten çıkardılar ve sonunda orijinal iş modellerinin de işe yaramadığını itiraf
ettiler.
Şirket, başlangıçta planlanan halka arzdan iki yıl sonra, özel amaçlı bir satın alma
şirketi ile birleşme yoluyla 2021 yılında halka açıldı.
Ancak bu WeWork'ün nakit sıkıntısını çözemedi. Mart ayında yapılan son geri dönüş
girişiminde şirketin, yaklaşık 1,5 milyar dolarlık borcu azaltan ve diğer vadeleri uzatan
mahkeme dışı bir yeniden yapılandırmaya imza attığı görüldü.
Başarısızlığa götüren birkaç önemli neden vardı.
Birincisi, WeWork çok hızlı büyüyordu. Şaşırtıcı bir hızla yeni yerler açtılar ve bu
yerleri inceleme konusunda her zaman iyi bir iş çıkarmadılar. Bu, kiralamalarda
sorunlara yol açtı ve çoğu lokasyon kârsız hale geldi.
İkincisi, WeWork'ün iş modeli kesinlikle sürdürülebilir değildi. İmzaladıkları her
kiralama sözleşmesinde para kaybettikleri gerçeğini örtbas etmek için sürekli
büyümeye güveniyorlardı. Bu büyüme durduğunda, iskambil kağıtlarından kule yıkıldı.
Üçüncüsü WeWork üst kademede çok kötü kararlar aldı. Şirketin CEO'su Adam
Neumann, şirkette para kaybı yaşanırken, başına buyruk yaşıyordu. Hisse senedi
opsiyonlarını bozduruyor, WeWork’ten kredi alıyor ve genel olarak şirket onun kişisel
kumbarasıymış gibi davranıyordu.
Ve son olarak pandemi ortak alan kiralaması yapan şirketlere büyük darbe vurdu.
Diğer ortak ofis alanı firmaları da Pandemi döneminde ciddi darbe almıştı. Knotel Inc.
ve IWG Plc'nin iştirakleri sırasıyla 2021 ve 2020'de iflas istedi.

7
Tüm bu faktörler bir araya gelerek WeWork’ü çökertti.
WeWork 2023'ün başlarında kapsamlı bir borç yeniden yapılandırma anlaşmasına
varmış olsa da hızla tekrar sıkıntıya düştü. Ağustos ayında, faaliyetlerine devam etme
konusunda "önemli şüpheler" olduğunu bildirdiler. Haftalar sonra, neredeyse tüm kira
sözleşmelerinin yeniden müzakere edeceğini ve "düşük performans gösteren"
yerlerden çekileceklerini kamuoyu ile paylaştılar. WeWork'ün 30 Haziran 2023
itibariyle 39 ülkede 777 lokasyonu bulunuyordu. Şirketin doluluk oranı 2019
seviyelerine yaklaşsa da kâr edemedikleri mali tablolarından kolayca görülüyordu.
WeWork’un mali verileri ise aşağıdaki gibiydi:
Bilanço (USD, x100.000)

(x1000.000) USD 31.12.2022 31.12.2021 31.12.2020

Dönen Varlıklar
Nakit ve Nakit Benzerleri 287,00 924,00 800,00
Menkul Kıymetler 0,00 0,00 0,00
Alacaklar 109,00 130,00 176,52
Stoklar 0,00 0,00 0,00
Gelecek Aylara Ait Giderler 138,00 180,00 163,38
Diğer Dönen Varlıklar 155,00 238,00 189,33
Toplam Dönen Varlıklar 689,00 1.472,00 1.329,23
Duran Varlıklar
Menkul Kıymetler 0,00 0,00 0,00
Net Maddi Duran Varlıklar 4.391,00 5.374,00 6.859,16
Maddi Olmayan Duran Varlıklar 737,00 734,00 728,90
Diğer Duran Varlıklar 740,00 924,00 1.062,26
Net Leasing Kullanım Haklı Varlıklar 11.243,00 13.052,00 15.108,00
Diğer Yatırımlar 63,00 200,00 268,78
Toplam Duran Varlıklar 17.174,00 20.284,00 24.027,10
Aktif Toplam 17.863,00 21.756,00 25.356,33
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
Borçlar 526,00 621,00 723,41
Ertelenmiş Gelirler 151,00 120,00 176,00
Cari Finansal Kiralama Borçları 936,00 893,00 847,50
Üyelerin Hizmet Pey Akçeleri 445,00 421,00 358,50
Borç Tahakkukları 0,00 0,00 0,10

8
Diğer Kısa Vadeli Borçlar 172,00 78,00 83,76
Toplam Kısa Vadeli Borçlar 2.230,00 2.133,00 2.189,27
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
Ertelenmiş Gelirler 1.290,00 910,00 1.328,00
Uzun Vadeli Ticari Borçlar 15.598,00 17.926,00 20.264,00
Diğer Uzun Vadeli Borçlar 2.200,00 2.200,00 1.200,00
Toplam Uzun Vadeli Borçlar 19.088,00 21.036,00 22.792,00
Borç Toplam 21.318,00 23.169,00 24.981,92
Öz Kaynaklar
Ödenmiş Sermaye 12.387,00 12.321,00 2.189,00
Toplam Birikmiş Zarar -16.177,00 -14.143,00 -9.703,00
Diğer Özkaynak Kalemleri Toplamı 345,00 373,00 160,00
Özsermaye Toplamı -3.445,00 -1.449,00 -7.354,00

Gelir Tablosu (USD, x100.000)

(x1000.000)USD 31.12.2022 31.12.2021 31.12.2020

Brüt Satışlar 3.245,00 2.570,00 3.416,00
Satışların Maliyeti 2.914,00 3.085,00 3.543,00
Brüt Kar 331,00 -515,00 -127,00
Ar-Ge Giderleri 0,00 0,00 0,00
Satış ve Genel Yönetim Giderleri 735,00 1.011,00 1.605,00
Faaliyet Giderleri 1.922,00 3.183,00 4.220,00
Diğer Faaliyet Giderleri 1.187,00 2.172,00 2.615,00
Faaliyet Karı ya da Zararı -1.591,00 -3.698,00 -4.347,00
Faiz Giderleri / Gelirleri 516,00 455,00 331,00
Diğer Gelir ve Giderler -79,00 283,00 -1.569,00
Vergi Öncesi Kar -2.208,00 -4.436,00 -3.109,00
Gelir Vergisi 6,00 3,00 20,00
Net Kar -2.034,00 -4.439,00 -3.109,00
EBITDA -871,00 -3.272,00 -1.999,00
EBITDA Margin -26,84% -127,32% -58,52%
EBIT -1.512,00 -3.981,00 -2.778,00

9
Nakit Akım Tablosu (USD, x100.000)

31.12.2022 31.12.2021 31.12.2020

Faaliyetlerden Sağlanan Nakit Akımları
Net Kar -2.034,00 -4.439,00 -3.129,00
Amortismanlar (-) 641,00 709,00 779,00
Hisse Bazlı Tazminat 49,00 214,00 63,00
Diğer Faaliyetler 611,00 1.604,00 1.430,00
Faaliyetlerden Nakit Akışı -733,00 -1.912,00 -857,00
Sermaye Harcamaları -338,00 -337,00 -1.464,00
Satın Almalar 42,00 11,00 1.173,00
Diğer Yatırım Faaliyetleri 2,00 -21,00 -153,00
Yatırımlara Yönelik Nakit Akışı -294,00 -347,00 -444,00
Verilen Borçlar 345,00 995,00 421,00
Hisse Senedi Sürümleri / Geri Alımlar 0,00 1209,00 0,00
Diğer Finansal Faaliyetler 52,00 134,00 -468,00
Finansal Nakit Akımı 397,00 2.338,00 -47,00
Değişim Oranı Etkisi -6,00 2,00 1,00
Net Nakit Akımı -636,00 81,00 -1.347,00
Serbest Nakit Akışı -1.071,00 -2.249,00 -2.321,00
Serbest Nakit Akış Oranı -0,33 -0,88 -0,68
Neumann’a Yapılan Eleştiriler
WeWork'un kurucusu ve eski CEO'su Adam Neumann, şirketin çöküşündeki rolü
nedeniyle geniş çapta eleştirildi. Neumann, birçok kişinin tehlike işareti olarak gördüğü
cömert yaşam tarzı ve eksantrik davranışlarıyla tanınıyordu. Ayrıca şirket parasını
kendi kişisel projelerini finanse etmek için kullanmakla da suçlandı. Örneğin WeWork,
Neumann'ın sahibi olduğu bir şirketten özel jet kiraladı. WeWork CEO'su Adam
Neumann'a, "We" ticari markasını ondan satın alması için başlangıçta 6 milyon dolar
gibi düşük bir ücret ödendi ve daha sonra Neumann bunu şirkete sermaye olarak geri
koydu. Ancak yine de bu 6 milyon dolarlık ödeme, birçok kişi tarafından WeWork
adına kurumsal olmayan yönetiminin bir örneği olarak gösterildi.
Neumann, genç bir CEO olduğu için şirketi zor zamanlarda yönetecek deneyime sahip
olmamakla da eleştirildi. Bir kısım eleştiriler de Nuemann’ın aslında WeWork'teki
sorunların farkında olduğunu ancak başarılı bir iş yürütmekten ziyade para
kazanmakla ilgilendiği şeklinde yoğunlaştı.

10
Bundan Sonrası Nasıl Gelişecek?
WeWork şirketi operasyonel ve finansal başarı için iflas koruma başvurusu ile artık
kurumsal kiralamaları reddetme hakkına sahip oldu. İflas dosyasında WeWork,
sürdürülebilir olmayan ve belirli alanların kiralamalarını reddetmeyi çoktan talep etti
bile.
WeWork CEO'su David Tolley basın açıklamasında, "Bizi başarılı kılan WeWork
topluluğudur. Dünyanın dört bir yanındaki yarım milyondan fazla üyemiz, 2.500 özel
çalışanımızın ve değerli ortaklarımızın sağladığı sınıfının en iyisi alanlar,
misafirperverlik ve teknoloji için bize dönüyor. WeWork'ün güçlü bir temeli, dinamik bir
işi ve parlak bir geleceği var.” dedi.
Tolley, “şimdi eski kiralamalarımızı agresif bir şekilde ele alarak ve bilançomuzu
önemli ölçüde iyileştirerek geleceği daha görülebilir kılmanın zamanı geldi. Yeni bir
çalışma kategorisi tanımladık ve bu adımlar esnek çalışmada küresel lider olarak
kalmamızı sağlayacak. Sermaye yapımızı güçlendirmek ve ‘Yeniden Yapılandırma
Destek Anlaşması’ aracılığıyla bu süreci hızlandırmak adına bizimle birlikte olan
finansal paydaşlarımızın desteği için derinden minnettarım. Topluluğumuzu
desteklemek için ürünlerimize, hizmetlerimize ve birinci sınıf çalışan ekibimize yatırım
yapmaya kararlıyız." diye ekledi.

TARTIŞMA SORULARI:
1. WeWork’un risk yönetimi yapısı ile büyümeye ilişkin uyguladığı politikaları
tartışınız.
2. Siz WeWork CEO su ya da CFO su olsaydınız yaşananlardan nasıl bir ders
çıkarırdınız? Siz olsaydınız nasıl bir strateji izlerdiniz?

KAYNAKLAR
Aydin, R. (2019). The history of WeWork — from its first office in a SoHo building to
pushing out CEO and cofounder Adam Neumann,
https://www.businessinsider.com/wework-ipo-we-company-history-founder-story-
timeline-adam-neumann-2019-8 , 22.10.2019, Erişim Tarihi: 07.11.2023
Elliot B. (2019). This is not the way everybody behaves': How Adam Neumann's over-
the-top style built WeWork, The Wall Street Journal, 19 Eylül 2019, Erişim Tarihi:
07.11.2023
Ertuna, Ç. (2022). Geri dönüşüyle yeniden gündemde,
https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/cagdas-ertuna/geri-donusuyle-yeniden-
gundemde-6723080?sessionid=3 , 22.03.2022, Erişim Tarihi: 07.11.2023

11
Gladstone A., Saeedy A., Putzier K. WeWork Files for Bankruptcy,
https://www.wsj.com/articles/wework-files-for-bankruptcy-
5cd362b5?mod=hp_lead_pos1 , 06.11.2023, Erişim Tarihi: 07.11.2023
Mizrahi, E. (2023). Bir Yükseliş, Skandal ve Yeniden Doğuş Hikâyesi - Adam
Neumann ve WeWork, https://dergi.salom.com.tr/haber-1125-
bir_yukselis_skandal_ve_yeniden_dogus_hikyesi__adam_neumann_ve_wework.ht
ml, 04.01.2023, Erişim Tarihi: 07.11.2023
Nguyen, B. (2022). The career rise, fall, and return of Adam Neumann, the
controversial WeWork cofounder who is back with another real-estate startup,
https://www.businessinsider.com/wework-ceo-adam-neumann-bio-life-career-2019-8
, 16.08.2022, Erişim Tarihi: 07.11.2023
Shrivastava D., Mahatara A. (2022). WeWork Case Study: A Fall From the Pinnacle
of Success, https://startuptalky.com/wework-case-
study/#Rapid_Expansion_of_WeWork , 21.12.2022 , Erişim Tarihi: 07.11.2023
SoftBank Vision Fonu'na WeWork Darbesi (2023).
https://www.bloomberght.com/softbank-vision-fonu-na-wework-darbesi-2341766
09.11.2023, Erişim Tarihi: 09.11.2023
Şahin, G. & Taşlıgil, N. (2012). Kolektif İşletme Tiplerine Tipik Bir Örnek: Kibbutzlar.
Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9) , 213-229 . DOI:
10.14520/adyusbd.279
WeWork iflas başvurusunda bulundu (2023), https://www.bloomberght.com/wework-
iflas-basvurusunda-bulundu-2341611 , 07.11.2023, Erişim Tarihi: 07.11.2023
WeWork Takes Strategic Action to Significantly Strengthen Balance Sheet and
Further Streamline Real Estate Footprint (2023). https://investors.wework.com/news-
and-events/press-releases/financial-releases-details/2023/WeWork-Takes-Strategic-
Action-to-Significantly-Strengthen-Balance-Sheet-and-Further-Streamline-Real-
Estate-Footprint/default.aspx , 06.11.2023 Erişim Tarihi: 10.11.2023
WeWork's $2 Billion Disaster: What Went Wrong? (2023),
https://theaccountancycloud.com/blogs/weworks-2-billion-disaster-what-went-
wrong#:~:text=First%2C%20wework%20was%20growing%20too,model%20was%2
0simply%20not%20sustainable , Ağustos 2023, Erişim Tarihi: 07.11.2023

12
 UBS GROUP AG: NEGATİF ŞEREFİYE VAK’ASI1
Ahmet TÜREL2
Melis ERCAN3

Saygın bir üniversitenin Muhasebe Denetim Yüksek Lisans Programında eğitimini

sürdüren Nursema Hanım aynı zamanda uluslararası bir finans şirketi olan UBS
Group AG’ de yarı zamanlı olarak çalışmaya başlamıştır. UBS Group AG yakın zaman
öncesinde bilişim teknolojileri bölümünde çalışmaları için yeni kişiler işe almıştır; fakat
bu kişilerin muhasebe veya finans alanında bir altyapısı bulunmamaktadır. Yöneticisi,
Nursema Hanım’a 2023 yılına ait üç aylık ve altı aylık dönemlere ilişkin ve 2022 yılına
ait dokuz aylık ve on iki aylık dönemlere ilişkin önemli finansal tablo kalemlerini
sunmuş (bakınız Tablo 1) ve işe yeni girenlere kurumun finansal performansı ile ilgili
kısa bir rapor hazırlamasını istemiştir.
Tablo 1. İlgili Dönemlere İlişkin Önemli Finansal Tablo Kalemleri

ABD Doları, milyon

30.6.23 31.3.23 31.12.22 30.9.22
Toplam Satış Hasılatı 9.540 8.744 8.029 8.236
Negatif Şerefiye 28.925 - - -
Faaliyet Giderleri (8.486) (7.210) (6.085) (5.916)
Vergi Öncesi Faaliyet Kârı 29.356 1.495 1.937 2.323
(Zararı)
Net Kâr (Zarar) 28.995 1.029 1.653 1.733
Kaynak: UBS Group Investor Relations (https://www.ubs.com/global/en/investor-
relations/financial-information/quarterly-reporting.html)
UBS Group AG, 10 Haziran 2014 tarihinde İsviçre'de kurulmuştur ve merkezi Zürih’te
bulunmaktadır. UBS Group AG, Dünya çapındaki bireysel ve kurumsal müşterilerin
yanı sıra İsviçre’deki özel müşterilerine finansal danışmanlık ve çözümler
sağlamaktadır. UBS Group AG hisseleri SIX İsviçre Borsası'nda ve New York Menkul
Kıymetler Borsası'nda işlem görmektedir. UBS Group AG, UBS AG'nin tedavüldeki
hisselerinin %100'üne sahiptir.

1
Bu vak’ada gerçek bir muhasebe sorunu tartışmaya açılmıştır. Vak’a yüksek lisans veya
doktora düzeyindeki muhasebe ve finans derslerinde kullanılabilir.
2
Prof. Dr., İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi, Muhasebe Anabilim Dalı.
3
Doç. Dr., İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi, Muhasebe Anabilim Dalı.
13
Credit Suisse Group AG, 1856 yılında Alfred Escher tarafından İsviçre’nin Zürih
şehrinde “Schweizerische Kreditanstalt” adıyla kurulmuştur. Bankanın kuruluş amacı,
ülkenin ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmak ve İsviçre’nin demiryolu ağına
yatırım yaparak sanayileşme sürecini hızlandırmaktır. Banka, özellikle yatırım
bankacılığı, özel bankacılık ve varlık yönetimi alanlarında faaliyet göstermektedir.
Banka tarih boyunca pek çok ekonomik kriz ve savaş dönemleri yaşasa da zaman
içinde dünya çapında önemli bir banka ve finansal güç haline gelmiştir. Credit Suisse
Group AG, müşteri odaklı hizmet anlayışı ve güçlü finansal bilgi birikimi sayesinde
sektördeki öncü şirketlerden biri olmayı başarmıştır. Credit Suisse, dünya genelinde
50’den fazla ülkede faaliyet göstermektedir.
Credit Suisse Group AG, 2008 yılındaki küresel finans krizinde büyük zarar etmesine
rağmen yeniden yapılanma sürecine girerek krizden kurtulmayı başarmıştır. 2021
yılında ise, Credit Suisse’nin bazı müşterilerinin başı dertte olsa da, bankanın kendisi
batma tehlikesiyle karşı karşıya kalmamıştır. Özellikle Archegos Capital ve Greensill
Capital skandalları, bankanın finansal durumunu etkilemiş ve bazı üst düzey
yöneticilerin istifa etmesine yol açmıştır. Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayan
banka iflaslarından sonra Credit Suisse’in hisseleri de 2023 yılında tarihin en büyük
düşüşünü yaşamıştır. Müşterilerin bankadaki varlıklarını çekmeye başlaması, İsviçreli
kuruluşu iflas noktasına getirmiştir.
2023 yılında İsviçre bankası UBS Group AG, Credit Suisse AG’yi satın almayı kabul
etmiştir. Ayrıca İsviçre Merkez Bankası da UBS Group AG’ye 100 milyar dolarlık
likidite sağlama teklifinde bulunmuştur. UBS Group AG, İsviçre Federal Maliye
Bakanlığı, İsviçre Finansal Piyasa Denetleme Otoritesi (FINMA) ve İsviçre Ulusal
Bankası tarafından iki bankanın birleşmesine ilişkin görüşmelerin başlamasından üç
aydan kısa bir süre sonra, 12 Haziran 2023 itibarıyla resmi olarak Credit Suisse'i satın
almştır. Bu işlem, 370'den fazla finans kurumunun bir araya gelerek UBS' in bugünkü
halini oluşturduğu, İsviçre ve küresel finans endüstrisinin de dâhil olduğu bir satın
alma işlemi olmuştur. Credit Suisse Group AG'nin UBS Group AG tarafından satın
alınmasının ardından Credit Suisse AG, 12 Haziran 2023 tarihinden itibaren tamamı
UBS Group AG'ye ait bir bağlı ortaklık haline gelmiştir.
Tablo 1’den izlenebileceği üzere satın alma esnasında 28.925 milyon ABD doları
tutarında bir negatif şerefiye ortaya çıkmış ve bu tutar satın alma kazancı olarak kâr
veya zarar tablosuna aktarılmıştır. Bankanın ilgili dönemdeki net kâr tutarı ise 28.995
milyon ABD doları olarak açıklanmıştır. Başka bir deyişle bankanın ilgili dönemde
raporladığı kârın neredeyse tamamı satın alma kazancından kaynaklanmaktadır.
İşletme birleşmeleri satın alma yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilmektedir. Satın
alma yönteminin uygulanması; edinen işletmenin belirlenmesi; birleşme tarihinin
belirlenmesi; edinilen tanımlanabilir varlıkların, üstlenilen tanımlanabilir borçların ve
kontrol gücü olmayan payların (azınlık paylarının) finansal tablolara yansıtılması ve
ölçülmesi ve şerefiye veya pazarlıklı satın alma sonucunda oluşabilecek satın alma
14
kazancının veya negatif şerefiyenin muhasebeleştirilmesi ve ölçülmesini içermektedir
(UFRS 3; paragraf 4 ve 5, s. A194).
Şerefiye; tek olarak tanımlanamayan ve ayrı olarak kaydedilemeyen, bir işletme
birleşmesinde edinilmiş diğer varlıklardan kaynaklanan gelecekteki ekonomik
faydadır (UFRS 3; Appendix A, s. A212). Uluslararası Finansal Raporlama
Standartlarına göre bir işletme birleşmesinde alıcı tarafından ödenen tutarın, edinilen
işletmenin tanımlanabilir varlıklarının ve borçlarının net gerçeğe uygun değerinin
altında ise ortaya “negatif şerefiye” çıkmaktadır (UFRS 3; Appendix B - B69 (e), s.
A239).

TARTIŞMA SORULARI
1- Finansal durum tablosunda varlık olarak raporlanan şerefiyenin diğer
varlıklardan bir farkı var mıdır?
2- Bir işletmenin net varlıklarının gerçeğe uygun değerinin altında satılmasının
nedeni ne olabilir?
3- UBS Group AG’nin 01.01.2023 – 30.06.2023 dönemine ilişkin finansal
performansı hakkındaki yorumlarınız nelerdir?

15
16
 AURUBIS: 185 MİLYON AVROLUK BİR HİLE VAK’ASI*

Taylan ALTINTAŞ+

GİRİŞ
Aurubis firması (eski ismi Norddeutsche Affinerie AG), demir dışı metal alanında
küresel çapta bir tedarikçi ve dünyanın en büyük bakır geri dönüştürücü (“recycler”)
firmalarından biridir. Firma, karmaşık metal konsantreleri, hurda metalleri, organik ve
inorganik metal taşıyıcı geri dönüşüm malzemelerini ve endüstriyel atıkları kullanıma
hazır metallere dönüştürmektedir. Aurubis yılda 1 milyon tondan fazla bakır katotu
üretmekte ve bu ürünlerden tel şeklinde bakır, döküm kalıpları, profiller ve yassı
haddelenmiş bakır ve bakır alaşımları imal etmektedir. Aurubis aynı zamanda
selenyum, kurşun, nikel, kalay ve çinko gibi diğer değerli metaller de işlemektedir.
Firmanın portföyündeki diğer ürünler sülfürik asit ve demir silikat gibi ürünlerdir
(https://www.aurubis.com/ueber-uns/konzern/konzernprofil).
Firmanın 18 Şubat 2009 tarihinde Belçikalı bakır üreticisi Cumerio firmasını satın
almasından sonra “Norddeutsche Affinerie AG” olan ismi 1 Nisan 2009 tarihinde
Aurubis olarak değiştirildi.
7.100 çalışanı olan Aurubis firmasının Avrupa ile Amerika Birleşik Devletlerinde (ABD)
üretim tesisleri ve dünya çapında bir satış ağı bulunmaktadır.
Hisseleri Alman Borsası’nda üst standart segmentte işlem gören Aurubis firması, aynı
zamanda MDAX’te, Küresel Rekabet Endeksinde (“Global Challenges Index” GCX)
ve STOXX Avrupa 600’de kotedir.
Kökenleri Hamburg’da 1783 yıllarına dayanan firma, 1866 yılından itibaren günümüze
kadar anonim şirket olarak faaliyetlerine devam etmekte olup pek çok ülkeye ihracat
yapan önemli bir kuruluş olarak ticari hayattaki yerini almıştır
(https://en.wikipedia.org/wiki/Aurubis).
185 MİLYON AVROLUK BİR HİLE VAK’ASI
Eylül 2023’te Aurubis firması, hile ve yolsuzluk nedeniyle 185 milyon Avro zarara
uğrayacağını duyurdu.
Aurubis firmasının muhasebe dönemi sonu, her yılın 30 Eylül tarihidir. Hamburg
merkezli firma, suç faaliyetlerinin ortaya çıkarılmasından önce 450 milyon ila 550

*
Vak'a, kamuya açıklanmış bilgilere dayanmaktadır. Vak’ada verilen bilgiler, sınıf
tartışmalarında kullanılmak amacıyla derlenmiştir. Konunun doğru veya yanlış ele alındığını
göstermez.
+
Prof.Dr., İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Muhasebe Anabilim Dalı
17
milyon Avro arasında tahmin ettiği 30 Eylül 2023 tarihinde biten yıl için vergi öncesi
kârının, 310 milyon ila 350 milyon Avro arasında olmasını beklendiğini açıklamıştır.
Financial Times’ın haberine göre, 1 Eylül’de hurda malzeme tedarikçileri ile numune
alma bölümündeki Aurubis çalışanları arasında, şirketin gerçekte sahip olduğundan
daha değerli metaller aldığına inanmasına yol açan bir komplonun ortaya çıkmasının
ardından grubun hisseleri sert düşmüştü.
Aurubis skandalı, küresel emtia şirketi Trafigura'nın Hindistan doğumlu bir tüccarın
kendisine karşı 590 milyon dolarlık nikel dolandırıcılığı yapmakla suçlaması ve bu yılın
başlarında Londra Metal Borsası depolarında üstündeki etiketlerde nikel yazan
torbalarda değersiz taşlar bulunmasının ardından metal sektörünü sarsan son olay
oldu. (https://www.ekonomim.com/emtia/bakir-devi-dolandiricilik-kurbani-oldu-haberi-
708629) https://recyclinginternational.com/business/huge-scale-of-copper-recycler-
fraud-revealed/54655/
OLAY NASIL ORTAYA ÇIKTI?
Haziran 2023’te Alman polisi, Aurubis firmasında bakır olarak gösterilen ürünlerin
aslında değersiz taşlardan meydana geldiğine dair bilgilere ulaştı ve soruşturma
başlattı.
İddialara göre, firmanın bazı tedarikçileri, yapmış oldukları hammadde teslimatları ile
ilgili detayları manipüle etmişler, bunu yaparken de Aurubis firmasının satın alma
departmanındaki çalışanlarla işbirliği yapmışlardı.
Yapılan son basın açıklamasında firmanın genel müdürü Roland Harings “bu yasadışı
faaliyetlerin tamamen aydınlatılması için soruşturmayı yürüten resmi mercilerle tam
bir işbirliği içinde ve büyük bir hızla çalışıyoruz. Bu iş için gerekli tüm imkanlarımızı
seferber ettik ve firma dışından adli uzmanların bilgisine başvuruyoruz.” demiştir.
Yapılan incelemede, 185 milyon Avro tutarında olduğu tahmin edilen yolsuzluğun iki
ayağı olduğu anlaşılmıştır: Değerli madenlerin fiziksel olarak çalınması ve bu hırsızlığı
saklamak için yapılan çok büyük çaplı muhasebe hileleri. Bu muhasebe hileleri,
yapılan hırsızlığı saklamak amacıyla Aurubis’e teslim edilen metallerin içeriğini
firmanın kayıtlarında çarpıtmak suretiyle yapılmıştı.
OLAYIN ORTAYA ÇIKMASINDAN SONRA ALINAN TEDBİRLER
Firmanın yetkilisi, “yapılan soruşturma sonucunda ortaya çıkan bulgulara dayanarak,
derhal geniş kapsamlı tedbirler alarak profesyonel suça karşı koruma önlemlerinin
seviyesini yükseltiyoruz” demiştir. Buna göre, süreç iyileştirmeleri ve ilave güvenlik
önlemleri oluşturulmuştur. Aynı yetkili, amaçlarının güvenliği hırsızlık ve hileyi
imkansız hale getirecek seviyeye çıkartmak olduğunu da ifade etmiştir.
Yapılan incelemede, firmanın depolarına asla ulaşmamış teslimatlar için şişirilmiş
faturalar ile milyonlarca Avroluk ödemeler yaptığı anlaşılmıştır.

18
31 Ağustos 2023 tarihinde yapılan açıklamada firma yetkilileri, firmanın metal
stoklarında “büyük tutarda düzensizliklerin” tespit edildiğini belirtmişlerdir.
Aurubis yetkilileri, bulguların firmanın "suç faaliyetinin hedefi" olduğunu gösterdiğini
ve konunun Almanya Devlet Kriminal Soruşturma Dairesi tarafından takip edildiğini
söyleyerek konu ile ilgili olarak aynı zamanda bir iç soruşturma da yürütülmekte
olduğunu belirtmişlerdir. Bu soruşturmanın firma yetkililerinin belirttiği yolsuzlukla ilgisi
henüz tam olarak bilinmemektedir, ancak bu dava ile firma yetkililerinin açıkladığı
yolsuzlukla birbirine bağlanması durumunda konunun açıklığa kavuşması
beklenmektedir.
Aurubis'in yatırımcı ilişkileri ve kurumsal iletişimden sorumlu başkan yardımcısı
Angela Seidler, sevkiyatların ve metal numunelerinin "Aurubis'in zararına manipüle
edildiğini", “şirketin şişirilmiş faturalar ödediğini ve sevkiyatların belgelerdeki metalleri
içermediğini” ifade etmiştir.
Şirketin kurumsal iletişim sorumlusu Christoph Tesch, olayın "bakırın yanı sıra gümüş
ve altın gibi değerli metalleri de içeren girdi malzemeleriyle ilgili olduğunu" belirterek,
“metaller hiçbir zaman tesisimize ulaşmadı; esasen hiçbir zaman faaliyetlerimizde
kullanılmayan malzemelerin parasını ödedik” diyerek durumu özetlemiştir.

TARTIŞMA SORULARI
1. İç kontrol sistemi ne demektir? İşletmeler neden iç kontrol sistemlerine ihtiyaç
duyarlar? Tartışınız.
2. Bir işletmede iç kontrollerin tasarlanması, kurulması ve işletilmesinin
sorumluluğu kime aittir? Tartışınız.
3. Aurubis Firması’ndaki iç kontrol önlemleri, çalışanlar ile tedarikçiler arasındaki
anlaşmalı olarak yapılan yolsuzluk ve hileleri ortaya çıkartmakta neden
yetersiz kalmıştır? Tartışınız.
4. Aurubis gibi büyük bir firmada, bu boyutta bir yolsuzluk ve hilenin ortaya
çıkarılamamış olmasının nedenlerini tartışınız.
5. Aurubis, halka açık bir firma olarak bağımsız denetime tabi olduğuna göre, bu
boyuttaki yolsuzluk ve hilenin bağımsız denetçi tarafından ortaya çıkarılmış
olması gerekmez miydi? Bağımsız denetçi bu durumu neden ortaya
çıkaramamıştır ve bu konudaki sorumluluğu nedir? Bağımsız denetçinin,
stokların ve tedarikçilere ödemelerin denetimi ile ilgili yapması gereken
işlemleri kısaca açıklayarak bu durumu tartışınız.

19
KAYNAKLAR
Aurubis Resmi İnternet Sitesi (15 Eylül 2023) Erişim adresi:
https://www.aurubis.com/ueber-uns/konzern/konzernprofil
Wikipedia, (10 Eylül 2023) Erişim adresi: https://en.wikipedia.org/wiki/Aurubis
“Bakır devi dolandırıcılık kurbanı oldu”, (12 Eylül 2023) Erişim adresi:
https://www.ekonomim.com/emtia/bakir-devi-dolandiricilik-kurbani-oldu-haberi-
708629
(12 Eylül 2023) Erişim adresi https://www.ft.com/content/cf2ea8a1-a126-42ba-90d2-
6205c5e07112
“Huge Scale of Copper Recycler Fraud Revealed”, (13 Eylül 2023) Erişim adresi
https://recyclinginternational.com/business/huge-scale-of-copper-recycler-fraud-
revealed/54655/
“Aurubis Germany Copper Scrap Metal Fraud Investigation Loss”, (15 Eylül 2023)
Erişim adresi https://www.recyclingtoday.com/news/aurubis-germany-copper-scrap-
metal-fraud-investigation-loss-2023/
“Race for Critical Metals Lures Crime Ring in Massive Copper Scam”, (17 Eylül 2023)
Erişim adresi https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-09-02/race-for-critical-
metals-lures-crime-ring-in-massive-copper-scam
“Aurubis Shares Plunge Suspected Metal Theft”, (18 Eylül 2023) Erişim adresi
https://www.reuters.com/markets/commodities/aurubis-shares-plunge-suspected-
metal-theft-2023-09-01/
(14 Eylül 2023) Erişim adresi https://www.ft.com/content/cf2ea8a1-a126-42ba-90d2-
6205c5e07112
“Aurubis Alleges Criminal Activity After Copper Precious Metals Invoices Manipulated”
(18 Eylül 2023) Erişim adresi https://www.gtreview.com/news/europe/aurubis-
alleges-criminal-activity-after-copper-precious-metals-invoices-manipulated/

20
 VERGİSİZ KISMİ ŞİRKET BÖLÜNMESİ ve MUHASEBE UYGULAMASI:
RIGHT MOTORS VAK’ASI⁕

Arif AYLUÇTARHAN1

Right Motors Sanayi ve Hizmet A.Ş. motorlu araç piston imalatı ve otel işletmeciliği
alanlarında faaliyet gösteren, Türkiye’nin önemli şirketlerinden birisidir.

Şirketin Mali İşler Müdürü Oğuz Hızlan, bir sabah YMM Dr. Cihan Pek’i arayarak:

“Üstat, şirket ortakları şirketin esas faaliyetini teşkil eden piston üretim işletmesini
şirketten ayırarak yurtdışından yatırımcılara satmak istiyorlar. Diğer taraftan bu
işlemlerin en doğru şekilde ve en az maliyetle yapılmasını istiyorlar, ne dersiniz
konuya ilişkin bir toplantı yapabilir miyiz?” diye sormuştur.

Cihan Pek de:

“Hayhay azizim, şirketin en son hesap dönemi mizanını gönder, bakıp bir
değerlendirelim. Bizim şirket ortağımız Kadir Beyin de iştirak edeceği bir toplantı
yapalım. Öncelikle size konuya ilişkin alternatif yöntemler sunalım, akabinde beraber
hareket etme kararı alınırsa, verilecek danışmanlık hizmetini resmi bir teklif mektubu
ile şirket yönetim kuruluna arz edelim” şeklinde yanıt vermiştir.

İlgili hesap dönemi sonu bilanço ve mizan verileri analiz edildikten sonra, bölünme
sonrası iki işletme için bilanço verileri ve uygun muhasebe kayıtları oluşturulmuştur
(Ek 1). Bölünme işlemlerini vergisiz gerçekleştirmek üzere, tam bölünme seçeneği
görüşüldükten sonra bu seçenek elenerek asıl şirketin (ticari unvanının) korunmasına
ve piston üretim işletmesi kısmı için kısmi bölünme işleminin yapılmasına karar
verilmiştir.

Her ne kadar kısmi bölünme planı daha çok makinelerin devri üzerinden
gerçekleşecek olsa da yönetim kurulu ile yapılan toplantıda akla gelen bazı endişeler
sorular şeklinde Cihan Pek’e yöneltilmiştir.

Yönetim Kurulu Başkanı Aydın TAN “öncelikle bölünme sonrası esas işletmeden
ayırdığımız işletmemiz hangi niteliktedir? Nitekim piston makineleri bizim işletme
aktifimizde yer alsa dahi aslında biz bu makineleri bir bütün olarak başka bir
işletmemize, o işletmenin fabrika binasında kullanılmak üzere kiralamış bulunuyoruz.
Biz doğrudan üretim yapmıyoruz” şeklinde bir soru yöneltmiştir.

⁕
Şirket ismi değiştirilmiş olmakla birlikte bu vak’ada gerçek bir şirket ile ilgili vergi sorunları
incelenmiştir. Bu vak’a lisans ve yüksek lisans düzeyindeki vergi derslerinde kullanılabilir.
1
Dr. Öğretim Üyesi, İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi
21
Cihan PEK bu soruyu “Öncelikle sizin de bildiğiniz üzere, vergisiz bölünme işleminin
yapılabilmesi için bu noktada bir işletme bütünlüğünün devrinden bahsetmemiz
gerekir. Biz burada devre konu işletmenin/faaliyetin makine kiralama faaliyeti
olduğunu düşünüyoruz. Bu bağlamda faaliyetin ayrı bir departman şeklinde
organizasyonu için gerekli adımları attıktan sonra, bölünme işlemlerini gerçekleştiririz”
şeklinde cevaplamıştır.

Diğer soruyu yine Aydın TAN “Bunun için nihai risk nedir?” diye sormuştur.

Cihan PEK : “Nihai risk, şirket bölünme işleminin reddedilmesi yani net varlıkların
kayıtlı değer üzerinden yeni şirkette sermaye olarak kabul edilmesi yerine, emsal
bedeli ile satıldığının kabulü olacaktır. Bu durumda kurumlar vergisi, geçici vergi ve
KDV cezalı tarhiyatlarından bahsetmemiz gerekiyor. Ancak bu yöntemin yine de
denemeye değer olduğunu belirtmeliyim” ifadeleri ile soruyu cevaplamıştır.

Bu değerlendirmeler sonucunda aşağıda belirtilen hususlar kararlaştırılmıştır.

§ İşlemler Kısmi Bölünme şeklinde gerçekleştirilecektir,

§ Bölünen kısım Tuna Motors A.Ş. olarak kurulacaktır.
§ Tuna Motors A.Ş.’nin satışı planlanarak bu doğrultuda harekete geçilecektir.

Tartışma Soruları

1. Şirket birleşmesi, devri ve bölünme kavramlarını araştırarak bu vak’a

temelinde bu kavramların farklarını tartışınız?
2. Vak’a kapsamında sadece başka bir işletmeye kiralama şeklinde
gerçekleştirilen bir faaliyetin ayrı bir işletme olarak bölünmeye konu edilmesini
değerlendiriniz. Ekte (Ek 2) yer alan konuya ilişkin kurumlar vergisi mevzuatı
doğrultusunda bu hususu tartışınız.
3. İşletmenin kısmi bölünme işlemi ile ilgili, gerek TFRS 3 ve gerekse BOBİ
FRS’nin 21. bölümünü inceleyerek defter değerlerinin yeniden
değerlenmesini gerektirir bir durumun olup olmadığını değerlendiriniz?
4. Bölünme sonunda ortaya çıkan Tuna Motors A.Ş.’nin hisseleri ana işletme
olan Right Motors A.Ş.’de kalmıştır. Eğer söz konusu hisseler Right Motors
A.Ş. ortaklarına verilmiş olsaydı muhasebeleştirme ne şekilde
gerçekleşecekti ?

22
23
22

24
Ek 2- Konuya İlişkin Mevzuat

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 19/3-a. Maddesine göre; “b) Kısmî bölünme:
Tam mükellef bir sermaye şirketinin veya sermaye şirketi niteliğindeki bir yabancı
kurumun Türkiye'deki iş yeri veya daimî temsilcisinin bilânçosunda yer alan en az iki
tam yıl süreyle elde tutulan iştirak hisseleri ya da sahip oldukları üretim veya hizmet
işletmelerinin bir veya birkaçını kayıtlı değerleri üzerinden aynî sermaye olarak
mevcut veya yeni kurulacak tam mükellef bir sermaye şirketine devretmesi, bu
Kanunun uygulanmasında kısmî bölünme hükmündedir. Ancak, üretim veya hizmet
işletmelerinin devrinde, işletme bütünlüğü korunacak şekilde faaliyetin devamı için
gerekli aktif ve pasif kalemlerin tümünün devredilmesi zorunludur. Kısmî bölünmede
devredilen varlıklara karşılık edinilen devralan şirket hisseleri, devreden şirkette
kalabileceği gibi doğrudan bu şirketin ortaklarına da verilebilir. İştirak hisselerinin bu
bent kapsamında devrinde, devralan şirketin hisselerinin devreden şirketin ortaklarına
verilmesi halinde, devredilen iştirak hisselerine ilişkin borçların da devri zorunludur.”

Yine aynı Kanunu’nun 20’nci maddesinin 2 ve 3. fıkralarının şöyledir.

“…

(2) Kanunun 19 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendine göre gerçekleştirilen
bölünmelerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde bölünme suretiyle münfesih
kurumun sadece bölünme tarihine kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilir;
bölünmeden doğan kârlar ise hesaplanmaz ve vergilendirilmez:

a) Şirket yetkili kurulunun bölünmeye ilişkin kararının Ticaret Sicilinde tescil edildiği
tarih, bölünme tarihidir. Bölünen kurum ile bu kurumun varlıklarını devralan kurumlar,

1) Bölünme tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları bölünen

kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile,

2) Bölünme işleminin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi

beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde,
bölünen kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve
müştereken imzalayacakları bölünen kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini,
bölünmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde
bölünen kurumun bağlı olduğu vergi dairesine verirler.

b) Bölünen kurumun varlıklarını devralan kurumlar, bölünen kurumun bölünme

tarihine kadar tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarından müteselsilen sorumlu
olacaklarını ve diğer ödevlerini yerine getireceklerini, bölünen kurumun bölünme
nedeniyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesine ekleyecekleri bir

25
taahhütname ile taahhüt ederler. Mahallin en büyük mal memuru, bu hususta bölünen
kurum ile bu kurumun varlıklarını devralan kurumlardan teminat isteyebilir.

(3) Bu Kanunun 19 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde belirtilen
işlemlerden doğan kârlar hesaplanmaz ve vergilendirilmez. 19 uncu maddenin
üçüncü fıkrasının (b) bendine göre gerçekleştirilen kısmî bölünme işlemlerinde,
bölünen kurumun bölünme tarihine kadar tahakkuk etmiş ve edecek vergi
borçlarından bölünen kurumun varlıklarını devralan kurumlar, devraldıkları varlıkların
emsal bedeli ile sınırlı olarak müteselsilen sorumlu olurlar.”

26
 KAHRAMAN İNŞAAT MALZEMELERİ VE NALBURİYE TİCARET LTD. ŞTİ.
VAK’ASI*
İlknur ERGÜN**
Aslı TÜREL***

Kahraman İnşaat Malzemeler/ ve Nalbur/ye T/caret İşletmes/ 2003 yılında Şer/f Bey
tarafından kurulmuş b/r şahıs /şletmes/d/r. Şer/f Bey, yıllar /çer/s/nde faal/yet hacm/
büyüyen /şletmes/n/, nev/ değ/şt/rerek ve oğlu Nazm/ Bey’/ ortak alarak l/m/ted ş/rkete
dönüştürmeye karar verm/şt/r. 2012 yılında bu amacını gerçekleşt/rerek “Kahraman
İnşaat Malzemeler/ ve Nalbur/ye T/caret L/m/ted Ş/rket/” unvanlı /şletmes/n/ tesc/l
ett/rm/şt/r. Ardından yaşlandığı gerekçes/ /le ş/rket/n yönet/m/n/ oğlu Nazm/ Bey’e
bırakmış ve kend/s/ Ege’de b/r köye yerleşm/şt/r. Ş/rket, hızlı göç alan ve bu nedenle
gayr/menkul taleb/n/n çok olduğu b/r /lçede faal/yet göstermekted/r. Çok yakınında da
organ/ze sanay/ bölges/ olup, buradak/ fabr/kalar da /şletmen/n potans/yel müşter/s/
konumundadırlar.
Nazm/ Bey’/n İşletme son sınıfta okumakta olan b/r oğlu vardır ve okulunu b/t/r/nce
oğlunun, bağımsız çalışab/leceğ/ b/r /şyer/n/n olmasını arzu etmekted/r. Bu amaçla y/ne
ş/rket bünyes/nde olmak üzere, granül /malatı yapan b/r fabr/ka /nşa etmeye karar
verm/şt/r. Fabr/ka üret/me geçt/ğ/nde, oğlunun da okulunu b/t/r/p, /ş/n başına geçeceğ/n/
düşünmekted/r. İmalatın yapılacağı fabr/ka b/nası /ç/n 2021 yılının n/san ayında
organ/ze sanay/ bölges/ne yakın b/r araz/ 4.000.000 TL’ye satın alınmıştır. Ancak tapu
harçlarını daha az ödemek /ç/n arsanın alım bedel/n/ 2.000.000 TL olarak beyan etm/şler
ve y/ne satın aldıkları bu araz/y/ 2.000.000 TL bedelle /şletme varlıkları arasına
kaydetm/şlerd/r. Satın almanın hemen ardından granül fabr/kası /nşaatına başlayan
Nazm/ Bey, mesa/s/n/n büyük b/r kısmını buraya ayırmış ve /nşaat malzemes/ /le
nalbur/ye malzemes/ satan mağaza ve depolara pek g/demez olmuştur. Fabr/ka
/nşaatının yoğunluğu dolayısı /le /nşaat malzemeler/ ve nalbur/ye mağazasının
yönet/m/n/ 7 yıldan bu yana kend/s/ /le çalışan ve b/r bankadan emekl/ olmuş 61
yaşındak/ Ömer Bey’/n yönet/m/ne bırakmıştır. Ömer Bey, /şe başladığı /lk günden ber/
gerek çalışması gerek dürüstlüğü /le Nazm/ Bey’/n güven/n/ kazanmıştır.

*
Anlatılan vak’a gerçek olaylara dayanmaktadır. G5zl5l5ğ5 koruyab5lmek 5ç5n ş5rket 5sm5, şahıs
5s5mler5 ve ş5rket5 tanımaya yardımcı olacak özell5kl5 b5lg5ler değ5şt5r5lm5şt5r.
**
Öğr. Gör. Dr., Tek5rdağ Namık Kemal Ün5vers5tes5, Muratlı Meslek Yüksekokulu
***
Prof. Dr., İstanbul Ün5vers5tes5, İşletme Fakültes5
27
Çalışanlar 5le İlg5l5 B5lg5ler
İnşaat malzemeler/ ve nalbur/ye mağazasının, müdür Ömer Bey dışında 6 çalışanı daha
vardır. Ayrıca muhasebe kayıtları ve d/ğer mal/ /şler/ yapması /ç/n ş/rket/n kurulduğu
2012 yılından bu yana b/r mal/ müşav/r /le çalışılmaktadır. Ayşe Hanım ve Kam/l Bey ön
muhasebede çalışmaktadırlar. Sürekl/ mal/ müşav/r /le /rt/batlı olarak çalışan bu /k/ ön
muhasebe elemanı, gerekl/ evrakları hazırlayıp, mal/ müşav/r/n of/s/ne götürmekted/rler.
Ayşe Hanım, b/r meslek yüksekokulunda muhasebe eğ/t/m/ almış olup, Kahraman
İnşaat Malzemeler/ ve Nalbur/ye T/caret L/m/ted Ş/rket/’nde /şe başlamadan önce 10
yıllık /ş tecrübes/ne sah/pt/r. 4 yıldır bu mağazada çalışmakta olan Ayşe Hanım, evl/ ve
b/r çocuk annes/d/r. Nazm/ Bey’/n kuzen/ olan Kam/l Bey /se l/se mezunudur ve AÖF’ye
kayıtlı b/r öğrenc/d/r. 3 yıldan ber/ bu mağazada çalışmakta olan Kam/l Bey, askere
g/dene kadar mağazada tecrübe kazanmayı amaçlamaktadır. D/ğer 4 çalışan /se
mağazada, satış, malzeme yükleme ve boşaltma, şoförlük g/b/ /şler/ yapmaktadırlar.
Mağaza çalışanlarından Ömer Bey 25.000 TL, Ayşe Hanım 15.000 TL ve d/ğer
çalışanlarda asgar/ ücret tutarında aylık net ücret almaktadırlar. Ömer Bey, emekl/
olduğu /ç/n kend/s/ne s/gorta yapılmamış ve adına Sosyal Güvenl/k Destek Pr/m/
ödenmemekted/r. D/ğer çalışanların tamamına asgar/ ücret/n brüt tutarı üzer/nden
s/gorta pr/m/ ödenmekted/r. Bu nedenle Ayşe Hanım’ın asgar/ ücret/n üzer/ndek/ maaş
farkı elden ödenmekted/r.
İşletmen5n Müşter5lerden Tahs5latları ve Tedar5kç5lere Ödemeler5
İşletme, müşter/ler/nden tahs/latları banka hesapları aracılığı /le ya da çek veya senet
alarak yapmaktadır. Bu tahs/latların yanında car/ hesaplarında yer alan, müşter/lerden
olan 5.000 TL’n/n altındak/ alacaklar nak/t olarak da tahs/l ed/lmekted/r. Alınan çek ve
senetler /le nak/t tahs/latların muhasebede tak/pler/n/n yapılması /ç/n tahs/lat makbuzu
düzenlenmekted/r. Tahs/lat makbuzları ş/rket antet/n/ taşımakta ve matbaada
bastırılmaktadır. Tedar/kç/lere yapılan ödemeler/n tak/b/ açısından da ş/rket antet/n/
taşıyan ted/ye makbuzları kullanılmaktadır. Müşter/ ve tedar/kç/ler /le /lg/l/ hesaplar, ön
muhasebe tarafından b/r b/lg/sayar programı vasıtası /le tak/p ed/lmekted/r.
İşletmede Yaşanan Olaylar
Bölgedek/ hızlı yapılaşmaya paralel olarak, /şletmen/n satışları oldukça /y/ g/tmekted/r.
İşletme, müteahh/t ve özel /nşaat sah/pler/ /le sanay/ bölges/ndek/ fabr/kalara da satış
yapmaktadır. Bu nedenle zaman /ç/nde taşıma /şler/nde kullanılmak üzere b/r kamyona
daha /ht/yaç duyulmuştur. Nazm/ Bey, bu gereks/n/m neden/ /le 1.800.000 TL değer/nde
Ford marka b/r kamyonu peş/n bedelle satın almıştır. Kamyonun bedel/ /şletmen/n banka
hesabından ve alım gününde ödenm/şt/r. Kamyonun ödemes/ yapılmadan hemen önce,
kasa ve banka hesaplarının bak/yes/ şöyled/r;

28
 KASA H. BANKA H.
28.000 TL (borç) 85.000 TL (borç)
Kamyonun ödemes/ yapılmadan hemen önce /şletme tarafından bankaya 1.800.000 TL
yatırılmış ve ardından ödeme yapılmıştır. Banka hesap özet/n/ gören /şletmen/n mal/
müşav/r/, Nazm/ Bey’e “Kasada ve bankada para yokken peş1n bedelle kamyon
almışsınız. Bankaya yatan 1.800.000 TL ş1rket1n parası değ1l. Hesaba yatan bu
parayı açıklar mısınız?” dem/şt/r. Bunun üzer/ne Nazm/ Bey, “Ş1rket zaten ben1m.
Ben öded1m 1şte” şekl/nde cevap verm/şt/r. Mal/ müşav/r de yatırılan bu parayı başka
çözüm bulamadığından “Ortaklara Borçlar” hesabına kaydetm/şt/r.
Ş/rket/n mal/ müşav/r/, yıl /çer/s/nde car/ hesapların muhasebe kayıtlarını yaparken,
antetl/ tahs/lat makbuzlarının yanında kırtas/yeden alınmış tahs/lat makbuzlarını fark
etm/şt/r. Bunun üzer/ne Ayşe Hanım’a “Bu makbuzlar n1ye farklı ve d1ğer antetl1
makbuzlardan değ1l?” d/ye sormuş, Ayşe Hanım da “Matbaada bastırdıklarımız
b1tm1ş. B1z de makbuzların b1tt1ğ1n1 ödeme yapmaya gelen b1r müşter1ye makbuz
kesecekken fark ett1k ve ac1l gerekl1 olduğu 1ç1n kırtas1yeden makbuz alıp
kullandık” cevabını verm/şt/r. Mal/ müşav/r kırtas/yeden alınmış bu makbuzları yıl
/çer/s/nde d/kkate almış ve muhasebe kayıtlarında müşter/ler/n ş/rkete olan borçlarından
düşmüştür.
Kasım ayı sonuna doğru Ayşe Hanım b/raz huzursuz /şe g/d/p gelmeye başlamış ve b/r
gün İşletme müdürü Ömer Bey’e “Çocuğum okula başladı ve ben de onunla
1lg1leneceğ1m. Artık çalışmak 1stem1yorum. Bu nedenle yer1me başka b1r1n1 bulun”
dem/şt/r. Ömer Bey bu /steğ/ Nazm/ Bey’e /letm/ş ve ardından Nazm/ Bey hemen yen/
eleman arayışına başlamıştır. Araştırması sırasında b/r arkadaşından Ayşe Hanım’ın
başka b/r /şletme /le 23.000 TL ücret /le anlaştığını öğrenm/şt/r. Bunun üzer/ne kızgınlıkla
ş/rkete gelm/ş ve Ayşe Hanım’a “N1ye zam 1stemek yer1ne 1şten ayrılmak zorunda
olduğunu söyled1n?” d/yerek sert b/r üslup /le çıkışmıştır. Aralarında geçen gerg/n
konuşmanın sonunda Nazm/ Bey: “Ben bu durumda sana tazm1nat falan vermem.
Derhal el1ndek1 1şler1 Kam1l Bey’e devret ve en kısa zamanda ayrıl o zaman”
dem/şt/r. Ertes/ gün /şe gelen Ayşe Hanım b/lg/sayarının başında b/r şeyler yapmış ve
öğlen /st/fa d/lekçes/n/ ver/p, /şten ayrılmıştır.
Kam/l Bey, Ayşe Hanım’ın g/d/ş/n/n ardından ödeme yapmaya gelen b/r müşter/n/n car/
hesabına baktığında yedeklenmeyen son b/r haftalık kayıtların s/l/nd/ğ/n/ görmüştür.
Tahs/lat, ödeme ve stok kayıtlarını tak/p ett/kler/ programda son haftanın kayıtlarını
bulamamıştır. Telaşla hemen mal/ müşav/r/ aramış ve durumu anlatmıştır. Mal/ müşav/r
/se end/şelenmemes/n/, tahs/lat ve ted/ye makbuzları /le faturalar el/nde olduğu /ç/n
kayıtları yen/den yapab/leceğ/n/ söylem/şt/r. İşten ayrılmadan önce sadece Ayşe Hanım
tarafından arş/vlenen dosyalara bakan Kam/l Bey, evraklar arasında nak/t tahs/latlar /ç/n

29
kırtas/yeden alınan makbuzu görmüş ve üzer/ndek/ /mzadan şüphelenm/şt/r. Çünkü
tahs/lat ve ted/ye makbuzları Nazm/ Bey veya /mza yetk/l/s/ olan Ömer Bey tarafından
/mzalanmakta ve gördüğü o makbuzda Ömer Bey’/n adı yazmasına rağmen t/trek b/r
b/ç/mde atılmış olan /mza Ömer Bey’/n /mzasına pek benzememekted/r. Kam/l Bey, bu
antets/z makbuzu daha önce h/ç görmem/şt/r. Sorulduğunda ne Ömer Bey’/n ne de
Nazm/ Bey’/n makbuzdan haber/n/n olmadığı ve /mzaların da onlara a/t olmadığı ortaya
çıkmıştır. Tahs/lat makbuz koçanından kullanılan d/ğer makbuzlar da /ncelend/ğ/nde bu
şek/lde yapılan tahs/lat toplamının 200.000 TL olduğu tesp/t ed/lm/şt/r.
Tesp/t ed/len bu yolsuzluğun ardından Ömer Bey, derhal Ayşe Hanım’ı arayarak
“Çaldığın bu parayı hemen get1r yoksa sana dava açarız” dem/şt/r. Ayşe Hanım,
yaptıklarını kabul etm/ş ve çaldıklarının tamamını gelecek yıl başından /t/baren 4 taks/tte
ödeyeb/leceğ/n/ söylem/ş ve b/r senet /mzalamıştır. İşler daha da karışmasın d/ye mal/
müşav/r bu durumdan haberdar ed/lmem/şt/r. Ş/rket kasası düzenl/ tak/p ed/lmed/ğ/ ve
Nazm/ Bey tarafından kasadan sürekl/ para çek/ld/ğ/ ve gerekt/ğ/nde kasaya para
konduğu /ç/n küçük m/ktarlarda ve yıla yaygın olan bu usulsüzlük k/mse tarafından fark
ed/lmem/şt/r.
Bütün bunlar olurken, granül fabr/kasının /nşaatı da kasım ayı sonunda b/tm/şt/r.
Tamamlanan fabr/ka b/nası mal/ müşav/r tarafından 3.000.000 TL mal/yet/ /le b/rl/kte 252
B/nalar hesabına kayded/lm/şt/r. Araz/ ve arsalar hesabında yer alan 2.000.000 TL
tutarındak/ fabr/ka b/nası arsası da b/nanın mal/yet/ /çer/s/nde kabul ed/lerek B/nalar
Hesabına aktarılmıştır. Böylece 30 Kasım 2021 tar/h/ /t/barıyla B/nalar Hesabının
bak/yes/ 5.000.000 TL olmuştur.
Yıl Sonu Envanter İşlemler5
Yıl sonunda defter kapanışı ve ş/rket/n kârını tesp/t etmek amacıyla, stok sayımı
yapılmış ve /şletmedek/ dönem sonu stoklarına a/t envanter l/stes/ mal/ müşav/re tesl/m
ed/lm/şt/r. L/stede /nşaat malzemeler/ne a/t f/z/k/ sayım sonucu ve parasal değerler
mevcut /ken, nalbur/ye malzemeler/n/n sadece f/z/k/ sayım sonuçlarını gören mal/
müşav/r “Nalbur1ye malzemeler1n1n parasal tutarlarını unutmuşsunuz, tamamlayın
lütfen” dem/şt/r. Ömer Bey /se “Yahu bunlar ç1v1, fırça, zımpara g1b1 küçük şeyler
ve sürekl1 alınıp satılıyorlar. B1z bunların f1yatını nasıl tak1p edel1m? Malın
mal1yet1ne % 15 kâr 1lave ed1p satıyoruz 1şte. S1z nalbur1ye satışından % 15 kârı
düşün ve ona göre satılan malın mal1yet1n1 hesaplayın. B1z daha sonra
malzemeler1n yaklaşık değerler1n1n l1stes1n1 s1ze ver1r1z” cevabını verm/şt/r. Nazm/
Bey de bu durumu onaylayınca ş/rket/n mal/ müşav/r/ nalbur/ye malzemeler/ /le /lg/l/ el/ne
parasal b/r l/ste gelmed/ğ/nden, çares/z bu beyana göre satışların mal/yet/ ve dönem
sonu stoklarını aşağıdak/ şek/lde bel/rlem/şt/r;

30
 Dönem Başı Dönem İç5 Mal Satılan Malın Dönem Sonu
Stoku Alışları Mal5yet5 Stoku
İnşaat 25.000.000 TL 73.000.000 TL 68.000.000 TL 30.000.000 TL
Malzemeler/
Nalbur/ye 3.000.000 TL 14.000.000 TL 13.000.000 TL 4.000.000 TL

Yıl Sonu Kârının Tesp5t5 ve İşletmen5n Kâr Dağıtım Pol5t5kası

Ş/rket, fabr/ka b/nasının yapımı sırasında nak/t sıkışıklığı /çer/s/ne g/rm/şt/r. Hem bu
darboğazı aşmak hem de granül mak/neler/ alımı yapab/lmek /ç/n f/nansmana /ht/yaç
duyan Nazm/ Bey, bankadan kred/ almak /stem/şt/r. Kred/ alab/lmek /ç/n ş/rket/n mal/
müşav/r/nden, bankaya sunulmak üzere yıl sonu gel/r tablosunun b/r an önce
çıkarılmasını talep etm/şt/r. Yıl sonu defter kapanışları yapıldığında, ş/rket/n 2021 yılı
dönem net kârı 260.000 TL olarak tesp/t ed/lm/şt/r. Yıl /çer/s/nde sürekl/ öded/ğ/ verg/den
ş/kâyet ed/p, kârını düşürmeye çalışan Nazm/ Bey dönem sonu kârını görünce bu kez
çok düşük bulmuştur. Çünkü kred/ almak /ç/n müracaat ett/ğ/ bankanın, raporlanan kârı
düşük bulacağından ve talep ett/ğ/ kred/y/ vermeyeceğ/nden end/şelenmekted/r. Mal/
müşav/r/ne daha yüksek tutarda kâr elde etmek /sted/ğ/n/ /letm/ş ve mal/ müşav/r de bu
talebe karşılık “Yıl 1ç1nde alınan bell1, satılan bell1. Yıl sonu kârı öyle 1steğe göre
değ1ş1r m1 h1ç?” dem/şt/r. İşletmen/n f/nansal tablolarına bakmakta olan Nazm/ Bey’/n
gözü o sırada amort/sman hesabına takılmış ve tutarın oldukça yüksek olduğunu fark
etm/şt/r. 2021 yılı /ç/n 720.000TL amort/sman g/der/ raporlanmıştır. Bunun üzer/ne
Nazm/ Bey, “Bu yılın amort1smanı çok yüksek. Bunu yazmasak olmaz mı? O zaman
ş1rket1n kârı da yükselecek zaten” dem/şt/r. Verg/ Usul Kanunu’na göre hesaplanması
ve raporlanması /ht/yar/ olan amort/smanı raporlamayab/lecekler/n/ öğrenen Nazm/ Bey,
daha önce ayrılmış olan 720.000 TL tutarındak/ amort/sman g/derler/n/n tamamını
s/ld/rm/şt/r. Bu durumda ş/rket/n kârı 980.000 TL olarak raporlanmıştır. Yıl sonu kârı
hesaplandığında, mal/ müşav/r “Yıllardır kâr dağıtımını %15 gel1r verg1s1 çıkıyor d1ye
yaptırmıyorsunuz. Başka b1r gel1r1n1z de yok ve kâr payı da almıyorsunuz. Pek1 bu
lüks ev1 ve otomob1l1 nasıl aldınız, ne 1le geç1n1yorsunuz d1ye sormazlar mı?” d/ye
her yılın sonunda olduğu g/b/ y/ne Nazm/ Bey’/ uyarmıştır. Nazm/ Bey /se “Ben zaten
kasadak1 parayı sürekl1 kullanıyorum. B1r de verg1 m1 verey1m?” d/yerek kâr
dağıtımını y/ne reddetm/şt/r. 31.12.2021 tar/h/ /t/barı /le b/lançoda yer alan bazı hesaplar
ve bak/yeler/ aşağıdak/ g/b/d/r;

31
 Hesap Adı Tutarı
Ortaklara Borçlar 3.500.000 TL
Ödenm/ş Sermaye 5.000.000 TL
Geçm/ş Yıl Kârları 4.200.000 TL
Dönem Net Kârı 980.000 TL

TARTIŞMA SORULARI
1) İşletmen/n /ç kontrol s/stem/n/n etk/nl/ğ/n/ değerlend/r/n/z.
2) İşletmede /hlal ed/len temel muhasebe /lke ve kuralları var mıdır?
3) İşletmen/n yıl sonu stok değerleme yöntem/n/ değerlend/r/n/z.
4) İşletmen/n amort/sman ayırma pol/t/kasını değerlend/r/n/z.
5) İşletmen/n yıl sonu kârı doğru hesaplanmış mıdır? Ş/rket/n g/derler/ gerçek
durumu yansıtmakta mıdır?
6) İşletmen/n kâr dağıtım pol/t/kasını değerlend/r/n/z.
7) TTK'da ortakların ş/rket/n parasını çekmes/ /le /lg/l/ kısıtlamalar bulunmakta
mıdır?

32
 DUKE ENERGY VAK’ASI*
İrem ÖZCAN†
“Our values are rooted in North Carolina history.
So we didn't fall victim to short-term fads or accounting tricks."
- Rick Priory in an interview with Fortune in 2002
“Değerlerimiz Kuzey Carolina tarihine dayanmaktadır.
Bu yüzden kısa vadeli geçici heveslerin veya muhasebe hilelerinin kurbanı
olmadık."
-Rick Priory, 2002 yılı Fortune dergisi röportajı

Duke Energy firması 1900 yılında Gill Wylie tarafından ABD’de kurulmuştu ve enerji
sektöründe faaliyet göstermeye başlamıştı. Wylie, bir dizi hidroelektrik santral inşaatına
yönelik planlarını ilerletmek için ek finansmana ihtiyaç duyduğunda, James B. Duke ve
ortağı James Blaney'i 1905'te şirketine yatırım yapmaya ikna etti. 1927'de Duke ve
Blaney’e ait şirketlerin çoğu Duke Energy ile birleştirildi. Yıllar geçtikçe Duke Energy,
1930'larda kömür, 1950'lerde nükleer enerji ve 1990'larda doğal gaz gibi yeni enerji
kaynaklarını benimseyerek bölgenin artan enerji talebini karşılamak üzere gelişmişti.
1992 yılında Arjantin’de bir elektrik santralini satın alan şirket ilk kez yurt dışına
açılmıştı. Bu dönemde Duke Energy’nin hizmet şirketi olan Duke Power, 18.000
megawattlık üretim kapasitesiyle Kuzey ve Güney Carolina’da 2 milyondan fazla
müşteriye hizmet veriyordu. 1900’lı yıllarda enerji endüstrisinin serbestleşmesiyle bu
sektördeki şirketler boru hattı operatörlüğü gibi enerji dağıtım sistemi varlıklarını
arttırmaya başlamıştı. Bu durumdan faydalanmak isteyen Duke Energy, 1997 yılında
dünyanın en büyük boru hattı donanımına sahip olan Panenergy Şirketini satın almıştı.
Böylelikle ABD’deki en büyük boru hattı operatörleri arasında yer almayı başardı.
1998 yılında, California’da 3 enerji santralinin ve Ekvador’da bir enerji şirketinin %52’lik
hissesiyle altyapısını genişletti. 2000 yılında şirketin satın alma dizisi El Paso
Corporation’dan bir doğal gaz şirketinin satın alımıyla devam etti. Şirketin son büyük
satın alımı ise Westcost Energy adlı firmanın 8 milyar dolara satın alımı ile
gerçekleşmişti. Bu alımla birlikte Duke Energy 1 milyon doğal gaz müşterisi ve 6.900
milin üzerinde boru hattı elde etmişti.

*
Bu vak’a kamuya açık bilgilerden ve çeşitli gazete haberlerinden yararlanılarak hazırlanmıştır.
†
Dr. Öğr. Üyesi, Haliç Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İngilizce İşletme Bölümü,
iremozcan@halic.edu.tr, ORCID: 0000-0002-0991-3848
33
Rick Priory Yönetiminde Duke Energy
1997 ve 2002 yılları arasında şirketin CEO’su olan Rick Priory, 20 yıllık bir inşaat
mühendisiydi. Priory, gaz rezervleri, boru hatları ve enerji santralleri ile Duke Energy’yi
“yeni enerji ekonomisinin baş mimarı” haline getirme yönündeki hedefini
gerçekleştirmek istediğini söylüyordu. Bu hedefini gerçekleştirmek için önünde engel
olarak gördüğü enerji firmalarının çöküşü Priory’i daha da hırslandırmıştı. Priory,
ABD’de enerji piyasasına yönelik düzenleyici engellerin kalkacağını, yurt dışında yeni
pazarlar açılacağını ve enerji talebinin artacağını öngörüyordu.
Priory’nin CEO’luk görevini devraldığı dönemde, yeni cihazların ve teknoloji ürünlerinin
gelişimi ile internet kullanımının artması nedeniyle ABD’de elektrik tüketimi patlama
yapmıştı. Ancak ülkedeki katı çevre düzenlemeleri nedeniyle talebi karşılamaya yetecek
kadar enerji santrali inşa edilemiyordu. 1997 ve 2000 yılları arasında enerji fiyatları
artmıştı ve kapasite sıkıntısı nedeniyle periyodik olarak enerji kesintileri yaşanmaya
başlamıştı. Bu durum ülkede yeni enerji santralleri açısından harekete geçme
zamanının geldiğini gösteriyordu ve Priory de öyle yaptı. CEO olarak görev yaptığı süre
boyunca, ülke çapında düzinelerce yeni enerji santrali inşa etmek ve satın almak için
milyarlarca dolar harcadı. Duke Energy, Priory gözetiminde, Kuzey Amerika'da 15
milyon eve elektrik sağlamaya yetecek 15.000 megawatt'tan fazla üretim kapasitesini
piyasaya sürdü. Böylelikle Duke Energy, 2001 yılında 60 milyar dolarlık satış hacmiyle
FORTUNE 500 listesinde 14. sıraya çıkmayı başarmıştı.
Duke Enegy’nin hızla yükselen hisse fiyatlarına rağmen Priory, çabalarının Wall Street
analistleri arasında beklediği kadar heyecan yaratmamasından dolayı hayal kırıklığı
yaşıyordu. O’na göre her şey olması gerektiği gibi ve kurallara uygun olarak ilerliyordu.
Ancak Priory yanılıyordu. 2001 yılının sonunda enerji sektörü bir bütün olarak
skandallarla sarsılmıştı. Ticari faaliyetlerini diğer firmalara göre nispeten
çeşitlendirdiğinden, yaşanan krizden sonra müşterilerinin büyük bir kısmını elinde
tutmayı başarmış olsa da Duke Energy için de felaketler başlamıştı.
Wash Trade Skandalı
2002 yılı ortalarında Duke Energy hükümet soruşturmaları, iddianameler, davalar ve
elbette ki muhasebe skandalları olmak üzere bir dizi sorunla karşı karşıya gelmişti. SEC
(U.S. Securities and Exchange Commission-Amerika Birleşik Devletleri Menkul
Kıymetler ve Borsa Komisyonu) tarafından kapsamlı bir sektör soruşturması
başlatılmıştı. 22 Temmuz 1999 ile 2 Ağustos 2002 tarihleri arasında Duke Energy’nin
hisselerini satın alan kişiler adına toplu bir dava açılmıştı. Şirket 2000 ve 2001
yıllarındaki enerji krizi sırasında enerji fiyatlarını manipüle etmekle suçlanıyordu.
Yapılan soruşturmalar sonucunda 1997 ve 2002 yılları arasında yaklaşık 56,2 milyon
dolarlık işlemin şirket tarafından yanlış sınıflandırıldığı tespit edildi. Ancak asıl
manipülasyon işlemi Federal Enerji Düzenleme Komisyonu’nun 21 Mayıs 2001’de

34
ABD’nin enerji piyasalarındaki “wash trade”1 işlemlerine ilişkin başlattığı soruşturma ile
ortaya çıkmıştı.
Duke Energy şirketinin bu işlemi onlarca ayrı firma ile gerçekleştirdiği belirlenmişti.
Yaptığı bu işlemlerle, aynı anda, aynı fiyatla belirli bir miktarda enerjiyi satın alıp geri
satmıştı. Aslında hiçbir firmada para akışı olmamıştı. Bu şekilde tüm şirketlerin gelirleri
ve pazarın genel işlem hacmi yapay olarak şişirilmişti. Yapay olarak arttırılan ticaret
hacmi ile borsanın aşağıya doğru sürüklendiği bu dönemde Duke Energy’nin hisseleri
2000 ve 2001 yıllarında %51 artmış ve piyasanın gözdelerinden daha iyi bir performans
göstermişti. Bu durumun fark edilmesi üzerine yapılan incelemelerde, elde edilen gelirin
şirketin toplam satış hacminin %10’unu temsil ettiği ve şirketin 3 yıllık dönemde elde
ettiği 100 milyar dolarlık satış gelirinin yaklaşık 120 milyon dolarlık kısmına denk geldiği
ortaya çıkarılmıştı. Ancak davacılar, şirketin ilk halka arz zamanından davaların açıldığı
döneme kadar geçen süreçte yetersiz iç kontrol ve iç denetim mekanizması nedeniyle
hatalı muhasebe uygulamalarının çok daha fazla olduğunu düşünüyordu. Bu doğrultuda
kamuoyunda yaratılan baskılar neticesinde şirket 1 Ağustos 2002’de bir basın
açıklaması yapmış ve 126 milyon dolarlık wash trade işlemi gerçekleştirdiğini
doğrulayan bir basın bildirisi yayınlamıştı. Şirket, doğal gaz ve elektrik ticaretinin meşru
olduğunu ve çoğu durumda bunun mali sonuçları şişirmek için değil, muhasebe
gerekliliklerini karşılama amacıyla yapıldığını söylemişti. Şirket bir başka basın
açıklamasında, wash trade işlemlerinin Duke Energy'nin kazancı üzerinde hiçbir etkisi
olmadığını söylemişti. Yapılan açıklamada işlemlerin, Duke Energy'nin rapor edilen
gelirlerini 2001 yılında 126 milyon dolar artırdığı; bunun, şirketin 2000 yılındaki doğal
gaz ve elektrik ticareti ile pazarlama faaliyetlerinden elde ettiği toplam 51,4 milyar
dolarlık gelirin "%1'inin dörtte biri" kadarı olduğu iddia edilmişti. Duke Energy sözcüsü
Cathy Roche, şirketin gelirlerini yapay olarak şişirmesine rağmen takasların arkasındaki
motivasyonun bu olmadığını söyledi. Roche, "Aradaki fark, bu ticaretlerin gelirleri
artırmak için yapılmamış olmasıdır." sözleriyle amaçlarının ticaret hacimlerini artırmak
olduğunu belirtmişti.
Basında büyük yankı bulan bu skandal üzerine SEC Mali Dolandırıcılık Görev Gücü
Baş Muhasebecisi Charles D. Niemeier, “Wash trade işlemlerinin önemli bir sorun
olduğunun bilincindeyiz ve bu durumu mümkün olan en kısa sürede ele almayı

1
Wash trade; “round trip trade” olarak da adlandırılmaktadır. Karşılıklı iki şirketin aynı tutardaki
mal ve/veya hizmeti, aynı teslimat zamanında ve aynı vadeli işlem sözleşmesini rekabet etmeden
imzaladıkları yasa dışı ticarettir. Eşzamanlı olarak aynı miktarda, aynı fiyat ve hacimle önceden
kararlaştırılmış alım-satımlardır. Her iki taraf da kâr veya zarar etmez. Wash trade işlemleri ile
ticari bir değer yaratılmamakta, ancak arz ve talep dengesine ilişkin yanıltıcı veriler sunularak
özellikle likidite açısından piyasa manipüle edilmektedir. Bu ticaretin temel amacı, işlem hacmini
veri olarak kullanan yatırımcılara olduğundan yüksek bir talep hacmi göstererek pazar pozisyonu
yaratmaktır.

35
planlıyoruz.” şeklinde bir açıklama yapmıştı. Niemeier ayrıca "İşlemlerin mali raporlama
amacıyla yapıldığı ve yatırımcıları maddi olarak yanılttığı için bunun federal menkul
kıymetler yasalarını ihlal ettiğini düşünüyoruz.” demişti. Ardından Federal Enerji
Düzenleme Komisyonun yaptığı soruşturma sonuçlandırılarak Duke Energy şirketine,
California enerji müşterilerine 3,3 milyar dolarlık geri ödeme cezası verildi. SEC
raporunun ardından merkezi ABD New York'ta bulunan uluslararası kredi
değerlendirme kuruluşu Standard & Poor's, Duke Energy’nin kredi notlarını olumsuz
bildirdi.
Duke Energy aynı zamanda 2000 ve 2001 yıllarında Kaliforniya enerji piyasasını
manipüle etmekle suçlanan düzinelerce şirketten biriydi. Şirket, Kaliforniya, Oregon ve
Washington'daki müşterilerinden fazla ücret aldığı iddialarını çözmek için 210 milyon
dolardan fazla ceza ödemeyi kabul etti. Ayrıca doğal gaz piyasasını manipüle ettiği
yönündeki suçlamalar karşısında da 2003 yılında 28 milyon dolar ceza ödedi.
1999 yılından 2003 yılının sonuna kadar enerji endüstrisi, Kuzey Amerika'da yaklaşık
200.000 megavatlık üretim gerçekleştirerek toplam arzı yaklaşık %25 oranında arttırmış
olmasına rağmen talep büyük ölçüde yavaşladı. Hisse senedi piyasasının çöküşü ve 11
Eylül saldırıları ekonomiyi çıkmaza sokarken, Kaliforniya enerji krizi ve Enron'un iflası
birçok eyalet yasama organının elektriği serbestleştirme planlarından vazgeçmesine yol
açtı. Ayrıca doğalgaz fiyatlarındaki hızlı artış da kâr marjlarını büyük ölçüde düşürdü.
Sonuç olarak Duke Energy'nin kazancı 2002'de %89 düştü ve 2003'te 3,3 milyar dolar
zarar raporladı. Stratejisi harabeye dönen Priory, Ekim 2003'te istifa etti. İlgili dönemde
ülkenin en büyük iflası olan Enron’un çöküşünün ardından zaten baskı altında olan
enerji sektörünü vuran son skandal wash trade işlemleri olmuştu.

TARTIŞMA SORULARI
1. Duke Energy şirketinde satış gelirlerini şişiren ilişkili taraf işlemleri bağlamında
iç kontrol sisteminin ihlal edilen temel ilkeleri nelerdir?
2. Duke Energy şirketinde gerçekleştirilen wash trade işleminin sonuçlarını
kurumsal yönetimin adillik, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk ilkeleri
kapsamında değerlendiriniz.
3. Wash trade işlemleri ile gerçekleştirilen gelir manipülasyonu bir yaratıcı
muhasebe uygulaması mı yoksa bir hile midir? Duke Energy şirketinin yetkilileri
tarafından yapılan açıklamaları göz önüne alarak tartışınız.
4. ABD’de 2000’li yılların başında yaşanan enerji sektörü skandalları arasında
Duke Energy skandalının büyük ölçüde gözden kaçırılmasının sebeplerini
tartışınız.

36
KAYNAKLAR
Los Angeles Times. (2002. 8 Haziran). SEC Requests ‘Wash’ Trade Data From 3
Energy Firms. Erişim adresi: https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2002-jun-08-fi-
wash8-story.html
Schwartz, N. D. (2002. 15 Nisan). The Un-Enron Duke Energy used to hate explaining
why it wasn't more like its Houston rival. Not anymore. Fortune Journal. Erişim Adresi:
https://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2002/04/15/321407/index.h
tm
Smith, R. (2004. 22 Nisan). Former employees of duke charged over wash trades. The
Wall Street Journal. Erişim Adresi:
https://www.wsj.com/articles/SB108257549068489537
Star News. (2005. 9 Temmuz). Duke Energy Corp. settles with SEC over trade fraud.
Erişim adresi: https://www.starnewsonline.com/story/news/2005/07/09/duke-energy-
corp-settles-with-sec-over-trade-fraud/30787848007/
Stires, D. (2004. 6 Eylül). The Unmaking of the Un-Enron Duke Energy seemed to be
doing deregulation right, but it turned out to have its shady side as well. Can the ultimate
widows-and-orphans company ever recover? Fortune Journal. Erişim Adresi:
https://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2004/09/06/380319/index.h
tm
The New York Timesi. (2002. 17 Temmuz). Company news; duke energy says wash
trades did not affect profit. Erişim adresi:
https://www.nytimes.com/2002/07/17/business/company-news-duke-energy-says-
wash-trades-did-not-affect-profit.html

37
38
 GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE PATISSERIE VALERIE VAK’ASI:*
“Hem Karnım Doysun Hem Pastam Dursun”
N. Gözde BİRCAN**

ÖZET
Bu vak’ada İngiltere’nin başkenti Londra’da kurulmuş olan ve tarihte “İngiliz ekmek ve
pasta imparatoru” olarak bilinen Patisserie Valerie’de gerçekleştirilen ve etkileri hala
süren gerçek bir hile olayı değerlendirilmiştir. Vak’aya esas oluşturan hile skandalı temel
olarak Patisserie Valerie’ye ait muhasebe kayıtlarının ve finansal tablolarının
manipülasyonunu içermektedir. Patisserie Valerie vak’ası, hilenin ilk olarak fark edildiği
2018 yılı Ekim ayından günümüze kadar geçen süreçte gerçek suçlunun ve/veya
suçluların hala tartışıldığı, ilgili hukuki süreç ve yargılamaların devam ettiği ve denetim
mekanizmalarının yeterliliğinin sorgulandığı güncel bir vak’adır. Ayrıca vak’a, bir
işletmenin finansal tabloları aracılığı ile raporlanan finansal durumu ve mevcut finansal
durumu arasındaki farkın çeşitli hileli eylemler ile kapatılıp gizlenmesine fırsat veren
unsurların anlaşılmasına yönelik somut bir olay niteliğindedir.
Patisserie Valerie vak’ası, hem bağımsız denetim hem de iç denetim mekanizmalarının
eksikliklerinin tartışılabileceği ve yeterliliklerinin değerlendirilebileceği örnek bir olay
niteliğindedir. Vak’a özellikle halka açık işletmelerde hisse değerlerinin yükseltilmesi
amacıyla işletmelerin muhasebe kayıtlarında ve finansal tablolarında çeşitli yöntemler
kullanılarak gerçekleştirilen hileli finansal raporlamaya ortam hazırlayan faktörlerin
zamanında fark edilmesi ve anlaşılması açısından önem taşımaktadır. Bu vak’a ile
işletmelerde hilenin önlenmesi konusunda işletmenin yönetim kurulu ve denetim
komitesinin eksiklikleri, iç kontrol ve iç denetim eksiklikleri ve bağımsız denetim
eksiklikleri ile bu eksikliklerin işletmelerde neden olduğu zararların anlaşılması
amaçlanmıştır. Ayrıca vak’a, işletmelerde hileleri önleme konusunda işletmelerin
yönetim kurulu ve denetim komitesine düşen sorumlulukların bir kez daha vurgulanması
ve denetim ile iç kontrol mekanizmalarına ilişkin çeşitli iyileştirme önerilerinin
geliştirilmesine de yöneliktir. Vak’a, yüksek lisans düzeyindeki denetim, bağımsız
denetim, iç denetim ve hile denetimi derslerinde kullanılabilir.
ŞİRKETİN TARİHÇESİ VE KURULUŞ HİKAYESİ
Patiesserie Valerie ilk olarak 1920’li yıllarda Belçika’lı bir çift olan Theo ve Esther
Vermeirsch tarafından İngiltere’nin Londra şehrinde bir kafe işletmesi olarak

*
Bu vak’a uluslararası medyada ve çevrimiçi kaynaklarda yer alan kamuya açık bilgiler
kullanılarak hazırlanmıştır.
**
Dr. Öğr. Üyesi., T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme
(İngilizce).
39
kurulmuştu. Theo ve Esther Vermeirsch çifti evlenmeden önce Theo, Londra’yı ziyaret
etmiş ve burayı çok sevdiği için bir süre sonra eşi Esther’i de yanına alarak Londra’ya
taşınmıştı. Theo ve Esther çifti Londra’ya taşındıktan kısa bir süre sonra 1926 yılında
Londra’nın kültür ve sanat merkezi olarak bilinen Dean Street caddesinde bir kafe
açmışlardı. Kafenin kurucularından Theo genelde arka planda mutfakta çalışırken
Esther, ön tarafta serviste çalışmış ve müşterilere hizmet vermişti. Ayrıca Madam
Esther gün içinde boş kaldığı zamanlarda kafenin önünde oturduğu için kafeye gelen
herkes zaman içinde Madam Esther’ı tanımaya başlamıştı. Zaman içerisinde ise
Madam Esther Vermeirsch, insanlar tarafından bilinmeyen bir sebeple “Madame
Valerie” olarak anılmaya başlamıştı. Bu durum ise yıllar sonra kafenin isminin de
insanlar tarafından “Patisserie Valerie” olarak anılmasına sebep olmuştu. Patisserie
Valerie’nin kuruluş hikayesine göre Patisserie Valerie ismini kurucusundan değil,
kafenin kurucularından biri olan Madam Valerie, ismini Patisserie Valerie’den almıştı.
Söz konusu kafenin kurucularında ve ailelerinde herhangi bir şekilde Valerie soyadında
kimsenin bulunmamasına rağmen Madam Vermeirsch’e neden Madam Valerie isminin
verildiğine dair ise hala kesin bir bilgi bulunmamaktadır ve bu durum kafenin tarihe
geçen söz konusu kuruluş hikayesinde de hala gizemini korumaktadır.
1941 yılında Londra’da meydana gelen Alman Luftwave saldırısı ile orjinal Patisserie
Valerie kafesi yıkılmıştı ve kafenin yıkılması ile birlikte Theo ve Esther Vermeirsch çifti
kafeyi tahliye ederek Norfolk’a taşınmıştı. Bununla birlikte Theo ve Esther Vermeirsch
çiftinin kendilerini toparlaması çok uzun sürmemiş ve savaşın sona ermesine birkaç yıl
kala yine Londra’da Old Compton Street olarak bilinen caddede tekrar bir kafe
açmışlardı. Bu kafe zaman içerisinde Londra’da insanların buluşmak için seçtikleri
popüler bir mekan haline dönüşmüştü ve ünlü kişiler tarafından ziyaret edilmeye
başlanmıştı. Ünlü boksörler Henry Cooper ve ikiz kardeşi George Cooper de kafenin
ziyaretçileri arasında yer almıştı. 1947 yılında Esther’in eşi Theo vefat etmişti ve 1947
yılından 1965 yılına kadar geçen süreçte Esther, kafeyi Theo’nun babası Leni’nin de
desteğini alarak tek başına yönetmeye devam etmişti. 1965 yılında Esther, kafeyi
satmıştı. Kafeyi sattıktan sonra ise Güney Londra’ya taşınarak kız kardeşi ve eniştesi
ile birlikte yaşamaya karar vermişti ve emekli olmuştu. 1975 yılında Esther vefat etmişti.
Bu tarihten sonra Patisserie Valerie’nin kim tarafından satın alındığı ve işletildiğine
yönelik kesin bilgiler bulunmamakla birlikte günümüzde Patisserie Valerie kafesi
Patisserie Holdings adlı holding işletmesine bağlı halka açık bir şirket olarak 2018 yılı
Ekim ayında ortaya çıkan hile vak’asına kadar faaliyetlerini sürdürmeye devam etmişti.
Bugünkü versiyonu ile Patisserie Valerie, Patisserie Holdings işletmesine bağlı olarak
faaliyet gösteren halka açık bir şirkettir ve şirket hisseleri Londra Borsası’nın alt
kuruluşlarından biri olan alternatif yatırım piyasasında (AIM- The Alternative Invesment
Market) işlem görmektedir. Günümüzde şirketin söz konusu hile vak’ası ile ilgili davaları
halen devam etmekte ve şirketin faaliyetlerine devam edip edemeyeceği konusu ise
belirsizliğini sürdürmektedir.

40
ŞİRKETE İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER
Patiesserie Valerie, pastacılık ve fırın sektöründe faaliyet gösteren İngiliz menşeili halka
açık bir hizmet işletmesidir. Şirket 1926 yılında kurulmuş ve 2018 yılı Ekim ayına kadar
faaliyetlerini devam ettirmiştir. Tarihsel süreç içerisinde şirket, Dünya çapında faaliyet
gösteren, 200 adet cadde üzeri şubeye, 3.000 kişi çalışana ve yaklaşık 100 Milyon
İngiliz Sterlininin üzerinde gelire sahip olan dev bir kafe zincirine dönüşmüştür. Şirketin
hisseleri Londra Borsası’na bağlı olarak faaliyet gösteren ve AIM (The Alternative
Invesment Market) olarak bilinen alternatif yatırım piyasasında işlem görmüştür.
Şirketin yönetim kurulu ve denetim komitesi bulunmaktadır. Denetim komitesi gözetim
alanında ve sektörde uzman beş farklı üyeden oluşturulmuştur. Bu üyelerden biri
sertifikalı kamu muhasebecisi, biri şirket yönetim kurulu başkanı, biri kurucu ortak ve
diğer ikisi ise bağımsız yönetim kurulu üyesidir.
Şirketin bağımsız denetimi 2007 yılından 2019 yılında kadar geçen süreçte Grant
Thornton tarafından yapılmıştır. 2018 yılı Ekim ayında ortaya çıkan hile skandalını
takiben 2019 yılında PricewaterhouseCoopers (PwC), şirket içerisinde adli soruşturma
yapmak için şirketin kendi yönetim kurulu tarafından görevlendirilmiştir. Şirket ile ilgili
olarak yürütülen adli soruşturmalar ve ilgili yasal süreçler günümüzde halen devam
etmektedir.
VAK’AYA İLİŞKİN BİLGİLER
Bu vak’a, yaklaşık 92 yıldır faaliyet gösteren köklü bir İngiliz kafe zincirinde
gerçekleştirilen hileli finansal raporlamayı içermektedir. Söz konusu hileli finansal
raporlama, temelde 12 yıldır şirkette finans direktörü olarak çalışan ve 44 yaşında olan
Christopher Marsh tarafından gerçekleştirilmiştir. Bununla birlikte yapılan incelemeler
sonrasında şirketin muhasebecisi ve aynı zamanda Christopher Marsh’ın eşi Louise
Marsh, şirketin finansal kontrolörü Pritesh Mistery ve finansal danışmanı Nileshkumar
Lad.’ın da Christopher ile birlikte söz konusu hileli finansal raporlama eylemine karışmış
olduğu tespit edilmiştir. Christopher Marsh ve diğer hilekârlar, şirketin yayınlanan
finansal tablolarını olduğundan farklı göstermek için şirketin muhasebe kayıtlarında
geriye dönük olarak pek çok gerçek dışı kayıt oluşturmuş, sahte faturalar yaratmış, çifte
satış faturaları düzenlemiş ve yıl sonunda şirketin çalışma sermayesini yüksek
göstermek için şirketin çek ödemelerini manipüle ederek kayıtlara gerçek dışı şekilde
yansıtmıştır. Ayrıca şirketin muhasebe kayıtlarında pek çok gizli banka hesabını ve kredi
hesabını da göstermemişlerdir. Söz konusu hileli eylemler ile finansal tablolarda şirketin
nakit pozisyonu yaklaşık 30 Milyon İngiliz Sterlini tutarında şişirilmiş, yaklaşık 10 Milyon
İngiliz Sterlini tutarındaki banka kredisi ise gizlenerek şirketin finansal tablolarında
açıklanmamıştır.
2018 yılı Şubat ayında şirketin manipüle edilmiş finansal tabloları ile şirketin hisseleri
tavan yapmış ve şirket Genel Müdürü Paul May, Finans Direktörü Christopher Marsh ve
Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi James Horler yaklaşık 5,9 milyon İngiliz Sterlini
41
tutarındaki şirket hisselerini satmışlardır. 2018 yılı Mayıs ayında ise kafe zinciri şirket
kamuoyuna açıklama yaparak faaliyetlerine başarılı şekilde devam ettiğini duyurmuştur.
Bu tarihlerde şirket halka arz için ilk teklifte en başarılı şirket olmuş ve şirket değeri
yaklaşık 450 Milyon İngiliz Sterlinine ulaşmıştır. Bu açıklamayı takiben 2018 yılı Haziran
ayında pek çok yönetim kurulu üyesi 7,2 Milyon İngiliz Sterlini tutarındaki şirket hissesini
daha satmıştır. Hisse satışlarından sadece birkaç ay sonra 2018 yılı Ekim ayında ise
şirket yönetim kurulu, şirketin muhasebe kayıtlarında bazı düzensizliklerin olduğunu ve
şirketin yayınlanan finansal tabloları ile gerçek finansal tabloları arasında önemli boyutta
farkların bulunduğunu tespit etmiş ve bu durumu kamuoyuna açıklamıştır. Bunun
üzerine şirket yönetim kurulu konu ile ilgili adli soruşturma başlatmak için PwC bağımsız
denetim şirketini görevlendirmiş ve 2019 yılı Ocak ayında mahkemeye başvurmuştur.
PwC tarafından şirkette yapılan ilk araştırmalar, şirketin nakit değerlerinin gerçeği
göstermediğini ve şirket nakdinin hileli eylemlere konu olduğunu ve çeşitli muhasebe
uygunsuzluklarının bulunduğunu ortaya çıkarmıştır. PwC tarafından adli soruşturmanın
yürütüldüğü tarihlerde şirketin yönetim kurulu tarafından kamuoyuna bir başka açıklama
daha yapılarak Patisserie Valerie’nin önemli ticari iştiraklerinden biri olan Stonebeach
Limited’e karşı İngiltere Gelir ve Gümrük İdaresi (HM Revenue & Customs) tarafından
tasfiye davası açıldığı belirtilmiştir.
SONUÇ
Gerçekleşen hileli eylemler sonucunda Patisserie Valerie, 70 şubesini kapatmak
zorunda kalmış, 122 şubesini satışa çıkarmış ve 900 çalışanı da işini kaybetmiştir.
Şirketin nakit pozisyonunda ise yaklaşık 94 Milyon İngiliz Sterlini tutarında açık (kara
delik) tespit edilmiştir. Bununla birlikte şirket 2019 yılında İrlandalı bir şirket olan
Causeway Capital Partners tarafından satın alınarak tamamen kapanmaktan
kurtulmuştur. Şirketin İngiltere’de hala birkaç yerde şubesi bulunmakta ve Patisserie
Valerie kekleri İngiltere’nin ikinci büyük süpermarketlerinden biri olan Sainsbury’s
marketlerinde satılmaktadır.
Şirketin finans direktörü Christopher Marsh ve muhasebeci eşi Louise Marsh, şirketin
finansal kontrolörü Pritesh Mistery ve finansal danışmanı Nileshkumar Lad. tutuklanarak
cezaevine gönderilmiştir. Şirketin bağımsız denetçisi Grant Thornton ise İngiltere’nin
resmi gözetim kuruluşu Finansal Raporlama Konseyi (FRC) tarafından bu hileli
eylemlerdeki belirtileri (kırmızı bayrakları) zamanında tespit edememesi, işletmenin
nakit varlıkları üzerinde denetim prosedürlerini gerektiği gibi uygulamaması ve şirketin
hileli finansal tablolarına ilişkin olarak olumlu denetim görüşü vermesi sebebiyle 2015-
2017 yılları arasında Patisserie Valerie’de yürüttüğü bağımsız denetim faaliyetlerine
ilişkin olarak 4 Milyon İngiliz Sterlini tutarında para cezasına çarptırılmıştır. Ayrıca
bağımsız denetim raporunda imzası bulunan Grant Thornton sorumlu ortak baş
denetçisi David Newstead, 150.000 İngiliz Sterlini tutarında para cezasına çarptırılmış
ve 3 yıl süre ile mesleki faaliyette bulunması yasaklanmıştır.

42
Yetkili mahkeme ve İngiltere Finansal Raporlama Konseyi (FRC) tarafından olayla ilgili
araştırmaların derinleştirilmesi ve olayda sorumluluğu bulunan diğer tarafların da
dikkate alınması sonucunda ise Grant Thornton’un para cezası 4 milyondan 2.3 milyon
İngiliz Sterlini’ne, Newstead’in cezası da 150.000’den 87.750 İngiliz Sterlini’ne
düşürülmüştür. Olayla ilgili olarak Grant Thornton şirket sözcüsü kamuoyuna bir
açıklama yapmıştır. Grant Thornton şirket sözcüsü açıklamasında “Patisserie
Valerie’nin batmasına yönelik tüm sorumluluğun şirketin bağımsız denetim şirketine
yani kendi şirketlerine yüklendiğini vurgulayarak; “Patisserie Valerie resmi tasfiye
memurlarının şirket yönetim kurulunun, denetim komitesinin ve üst yönetiminin şirkette
birden fazla işletme çalışanının iş birliğine dayalı olarak gerçekleştirilen hileli eylemleri
önceden fark etme ya da ortaya çıkarma konusundaki başarısızlığını ve olaydaki
sorumluluğunu göz ardı ederek şirket yönetim kurulunu, denetim komitesini ve üst
yönetimini olaydan tamamen soyutlamıştır” ifadesine yer vermiştir. Bununla birlikte
şirket sözcüsü yapmış olduğu kamuoyu açıklamasına “denetim çalışmalarında birtakım
eksikliklerin bulunduğunu şirket olarak kabul ettiklerini, ancak yaşanan skandalın tek
sorumlusunun kendileri olmadığını” da eklemiştir.

TARTIŞMA SORULARI
1) Bu vak’adaki hileli finansal raporlama olayını, geçmişten günümüze kadar gelen
benzer vak’alarla (Enron, WorldCom, Carillion vb. gibi) karşılaştırarak benzerlikler
açısından değerlendiriniz ve bağımsız denetim hizmetlerinin güvenilirliğini tartışınız
(bkz. Kaynak 7).
2) Vak’ada yer alan hile yöntemlerini ACFE hile ağacına göre değerlendiriniz (bkz.
Kaynak 8).
3) Vak’ada Grant Thornton şirket sözcüsü tarafından yapılan kamuoyu açıklamasını hile
üçgeninde yer alan hile unsurlarına göre analiz ederek yorumlayınız.
4) Patisserie Valerie’nin bağımsız denetim şirketi ve yönetim kurulu ile üst yönetiminin,
vak’ada yer alan hileli eylemlerdeki sorumluluğunu, BDS 240- Finansal Tabloların
Bağımsız Denetiminde Bağımsız Denetçinin Hileye İlişkin Sorumlulukları Standardına
göre tartışınız.
5) Vak’adaki hileli eylemleri dikkate alarak şirketteki iç kontrol eksikliklerini belirleyiniz.
Şirkette bir iç denetim departmanının bulunmamasının yaşanan skandal üzerindeki
etkilerini tartışınız.
6) Vak’ada bağımsız denetim şirketi Grant Thornton ve şirket üst yönetimi tarafından
gözden kaçırılan hile belirtileri (kırmızı bayraklar) neler olabilir, tartışınız.
7) Vak’ada hileli eylemlerin ortaya çıkmasından sadece birkaç ay önce şirket
hissedarları tarafından yapılan hisse satışlarının işletmenin hile riski ve işletmenin
sürdürülebilirliği üzerinde yaratabileceği potansiyel etkileri düşünerek değerlendiriniz.
43
8) Patisserie Valerie vak’ası ile ilgili olarak uluslararası medya ve kaynaklarda en çok
sorgulanan konu; işletmede gerçekleşen hileli eylemlere işletme içerisinde birden fazla
kişinin karışmasına ve muhtemelen şirket içerisinde birilerinin bu durumu bilme
ihtimalinin yüksek olmasına rağmen neden kimsenin konuşmadığı hususu olmuştur. Bu
durumu ortadan kaldırmak için işletmede gerekli olan alternatif hile önleme prosedürünü
veya prosedürlerini belirtiniz.

KAYNAKLAR
1- BBC News, 03.10.2023, bkz.
https://www.bbc.com/news/business-47094831
2- The Guardian, 03.10.2023, bkz.
https://www.theguardian.com/business/2021/sep/27/patisserie-valerie-auditors-fined-
frc-grant-thornton
3- The Guardian, 11.10.2023, bkz.
https://www.theguardian.com/business/2023/sep/13/four-charged-with-over-collapse-
of-patisserie-valerie-chain
4- Çevrimiçi kaynak, https://www.eqs.com/compliance-blog/case-study-patisserie-
valerie/
5- BBC News, 10.10.2023, bkz.
https://www.bbc.com/news/business-58671915
6- Çevrimiçi kaynak, https://www.cpaireland.ie/CPAIreland/media/Education-
Training/E-Bulletin/Patisserie-Valerie-A-Case-for-Internal-Audit-P1-CL-and-G-P1-Aud-
P2-AP.pdf
7- Enron, WorldCom, Carillion Vak’aları için bkz.
Çevrimiçi kaynak, https://www.accountancyage.com/2019/04/12/life-after-bhs-carillion-
patisserie-valerie-is-there-light-at-the-end-of-the-tunnel-for-audit/
8- Demir, Z. Türkiye’de Halka Açık Şirketlerde Ortaya Çıkan Muhasebe Hilelerinin
SPK Bültenleri Üzerinden Analizi: 2011-2020, Mali Çözüm, 32 (170), 2023.

44
 SASA POLYESTER SANAYİ A.Ş.*
Zeliha KALDIRIM**

Yakup SELVİ***

SASA Polyester Sanayi A.Ş. 1966 yılında polyester, elyaf, polyester bazlı ve özel
polimerler gibi ürünleri üretmek üzere kuruldu ve dünyanın önde gelen üreticilerinden
biri oldu.

Şirket 1 Kasım 1996 tarihinde ilk kez halka arz oldu ve Borsa’da işlem görmeye
başladı. SASA 2000 yılında Dupont ile joint-venture tarzı bir ortaklık
kurarak DupontSA adını aldı. 2004 yılında Sabancı Holding’in, Dupont hisselerini
satın almasıyla ismi ADVANSA SASA Polyester Sanayi A.Ş. olarak değiştirildi.
2011 yılında Sabancı Holding’in ADVANSA BV’ye ait tüm hisseleri satın almasıyla
şirketin ismi tekrar SASA olarak değiştirildi. 30 Nisan 2015 tarihinde, Sabancı
Holding hisseleri ERDEMOĞLU Holding tarafından satın alındı ve ortaklık yapısı
%51 ERDEMOĞLU Holding ve %49 halka arz edilmiş hale geldi. 2015 yılı Ağustos
ayında tamamlanan zorunlu pay alım süreci sonunda da, ERDEMOĞLU Holding
A.Ş.’nin SASA Polyester Sanayi A.Ş.’de sahip olduğu hisse oranı % 84,80’e ulaştı.
1 Şubat 2017 tarihinden itibaren de Borsa İstanbul’da “SASA” koduyla işlem
görmeye devam etti.

ERDEMOĞLU Holding A.Ş. SASA Polyester Sanayi A.Ş.’de sahip olduğu hisselerin
bir kısmını 2019 yılı içinde sattı. Satılan hisse senetleri Merinos Halı Sanayi ve
Ticaret A.Ş. ile Dinarsu İmalat ve Ticaret T.A.Ş. işletmeleri tarafından satın alındı.
Bu satış işlemi öncesi ve sonrasında SASA Polyester Sanayi A.Ş.’nin ortaklık
yapısına ilişkin pay tutarları ve oranları Tablo 1’deki gibiydi.

*
Vak’anın amacı gerçekte yaşanmış bir işletmecilik durumunu tartışmaya açmaktır. Olayların
ele alınış tarzlarının doğru veya yanlış olduğunu göstermez. Bu vak’a kamuya açıklanmış
bilgilere dayanarak yazarlar tarafından kurgulanmıştır.
**
Dr., MEB., zelihabilmez@hotmail.com, https://orcid.org/0000-0002-7514-1006.
***
Prof. Dr., İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi, selviyak@istanbul.edu.tr,
https://orcid.org/0000-0003-4896-7707.
45
 Tablo 1: SASA Polyester A.Ş.’nin Ortaklık Yapısına İlişkin Pay Tutarları ve
Oranları
31 Aralık 20201 31 Aralık 20192 31 Aralık 20183
Adı Soyadı Pay Tutarı Oranı Pay Tutarı Oranı Pay Tutarı Oranı
/ Unvanı (TL) (%) (TL) (%) (TL) (%)
Erdemoğlu
Holding 521.271.850 62,80 521.271.850 62,80 513.040.000 84,80
A.Ş.
Merinos
Halı Sanayi
120.350.000 14,50 120.350.000 14,50 - -
ve Ticaret
A.Ş.
Dinarsu
İmalat ve
62.250.000 7,50 62.250.000 7,50 - -
Ticaret
T.A.Ş.
Diğer 126.128.150 15,20 126.128.150 15,20 91.960.000 15,20
TOPLAM 830.000.000 100,00 830.000.000 100,00 605.000.000 100,00

SASA Polyester A.Ş.’nin4 2020 yılı sonu itibariyle; işyeri merkezi Adana’da
(2.181.000 m² alan üzerinde kurulu entegre üretim tesislerinde), hammadde
depolama tesisi İskenderun’da (55.625 m² alan) ve irtibat büroları da İstanbul ve
Ankara’da bulunmaktaydı.

Şirkette PTA bazlı üretimde Monoetilenglikol (MEG) ile PTA işlenerek

polimerizasyon tesislerine sevk edilmekte ve buralarda sıvı polimer elde
edilmekteydi. Şirketin PTA bazlı üretim kapasitesi 1.085.000 ton/yıl idi.

Şirkete bağlı işletmelerin ihtiyacı olan DMT sıvı olarak, yine hammadde olan
Monoetilenglikol (MEG) ile işlenmek üzere polimerizasyon tesislerine sevk edilmekte
ve buralarda sıvı polimer elde edilmekteydi. Şirketin petrokimya niteliğinde olan DMT
tesisinde, hammaddeler paraksilen ile methanolden başlayarak DMT üretilmekteydi.
Şirketin DMT kapasitesi de 280.000 ton/yıl idi.

Şirketin elyaf, filament ve polyester cips tesislerine aktarılan polimerin işlenmesi

sonucu kesik elyaf, poy, iplik ve polyester cips üretilmekteydi. Poy üretiminin bir
bölümü iplik işletmesinde tekstüre iplik şeklinde işlenerek piyasaya arz edilmekle

1
SASA, 1 Ocak-31 Aralık 2020 Tarihli Faaliyet Raporu, Erişim Tarihi: 15.10.2023
https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2020-Yonetim-Kurulu-Faaliyet-Raporu.pdf
2
SASA, 1 Ocak-31 Aralık 2019 Tarihli Faaliyet Raporu, Erişim Tarihi: 15.10.2023
https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2019-Yonetim-Kurulu-Faaliyet-Raporu.pdf
3
SASA, 1 Ocak-31 Aralık 2018 Tarihli Faaliyet Raporu, Erişim Tarihi: 15.10.2023
https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2018-Yonetim-Kurulu-Faaliyet-Raporu.pdf
4
Şirketin kapasitesi ve üretim faaliyetleri hakkındaki bilgiler SASA, 1 Ocak-31 Aralık 2020
Tarihli Faaliyet Raporundan derlenmiştir.
46
birlikte poy olarak da satışı gerçekleştirilmekteydi. Şirketin yaklaşık 510.000 ton/yıl
elyaf, 397.000 ton/yıl poy, 178.000 ton/yıl iplik ve 548.500 ton/yıl polyester cips ve
24.000 ton/yıl SSP cips kapasitesi mevcut idi.

Şirket polyester-polimer üretiminde, Türkiye’nin ilk ve en büyüğü ve Avrupa, Orta

Doğu ve Afrika bölgesinde ise lideri olmayı hedeflemekteydi. SASA, ihracatta
sağlanan artışlar, yeni müşteri talepleri ve artan iç pazar talepleri karşısında her
geçen yıl yeni yatırım kararları almakta ve bu sebeple ortaya çıkan finansman
ihtiyacını karşılamaya yönelik adımlar atmaktaydı.

8 Şubat 2021 tarihinde yapılan yönetim kurulu toplantısının en önemli gündem

maddesi yeni finansman alternatiflerini görüşmekti. Yönetim Kurulu Başkanı yeni
finansman önerilerini dinlemeden önce şirketin mali durumunun analiz edilebilmesi
amacıyla şirketin son 3 yıllık finansal durum tabloları ile kaldıraç oranlarının
hazırlanmasını Şirketin Muhasebe Müdüründen talep etti.

Muhasebe Müdürü hazırladığı Şirketin geçmiş üç yıllık kaldıraç oranlarını (Bkz.

Tablo 2) ve Şirketin geçmiş üç yıllık özet finansal durum tablolarını (Bkz. Tablo 3)
yönetim kuruluna sundu.

Tablo 2. SASA Polyester A.Ş.’nin Geçmiş 3 Yıllık Finansal Borç ve Finansal

Kaldıraç Oranları
Finansal Borç Oranı Finansal Kaldıraç Oranı
((KV Finansal Borçlar+UV (Toplam
Tarih
Finansal Borçlar)/Toplam Yükümlülükler/Toplam
Varlıklar) Varlıklar)
31 Aralık 2020 0,5473 0,7325
31 Aralık 2019 0,5584 0,6666
31 Aralık 2018 0,4918 0,5820
Kaynak: https://fintables.com/sirketler/SASA/oran-analizi/kaldirac-oranlari, Erişim
Tarihi: 20.10.2023

47
 Tablo 3. SASA Polyester A.Ş.’nin Geçmiş 3 Yıllık Finansal Durum Tabloları
(TL)
31 Aralık 2020 31 Aralık 2019 31 Aralık 2018
Dönen Varlıklar 2.782.309.000,00 1.611.781.000,00 1.483.362.000,00
Nakit ve Nakit Benzerleri 428.395.000,00 101.348.000,00 28.272.000,00
Finansal Yatırımlar 46.982.000,00 27.848.000,00 28.139.000,00
Ticari Alacaklar 700.339.000,00 497.020.000,00 460.600.000,00
Diğer Alacaklar 4.208.000,00 4.945.000,00 331.978.000,00
Türev Araçlar 0,00 1.042.000,00 0,00
Stoklar 1.338.235.000,00 751.535.000,00 560.647.000,00
Peşin Ödenmiş Giderler 15.457.000,00 12.137.000,00 6.176.000,00
Diğer Dönen Varlıklar 248.693.000,00 215.906.000,00 67.550.000,00
Duran Varlıklar 8.007.886.000,00 6.142.400.000,00 2.667.768.000,00
Diğer Alacaklar 114.000,00 114.000,00 114.000,00
Yatırım Amaçlı
120.000,00 3.047.000,00 3.198.000,00
Gayrimenkuller
Maddi Duran Varlıklar 5.864.428.000,00 4.629.676.000,00 2.169.390.000,00
Maddi Olmayan Duran
852.000,00 1.370.000,00 1.098.000,00
Varlıklar
Peşin Ödenmiş Giderler 205.609.000,00 158.638.000,00 196.282.000,00
Ertelenmiş Vergi Varlığı 1.936.763.000,00 1.349.555.000,00 297.686.000,00
TOPLAM VARLIKLAR 10.790.195.000,00 7.754.181.000,00 4.151.130.000,00
Kısa Vadeli Yükümlülükler 4.447.945.000,00 3.380.824.000,00 1.188.257.000,00
Finansal Borçlar 2.506.765.000,00 2.589.848.000,00 855.100.000,00
Ticari Borçlar 1.215.789.000,00 677.847.000,00 316.577.000,00
Çalışanlara Sağlanan
Faydalar Kapsamında 21.589.000,00 10.189.000,00 7.206.000,00
Borçlar
Diğer Borçlar 2.315.000,00 12.216.000,00 3.646.000,00
Ertelenmiş Gelirler 700.899.000,00 89.423.000,00 1.624.000,00
Dönem Kârı Vergi
0,00 685.000,00 3.227.000,00
Yükümlülüğü
Kısa Vadeli Karşılıklar 0,00 0,00 877.000,00
Diğer Kısa Vadeli
588.000,00 616.000,00 0,00
Yükümlülükler

48
 Tablo 3. SASA Polyester A.Ş.’nin Geçmiş 3 Yıllık Finansal Durum Tabloları
(TL) (DevamÕ)

Uzun Vadeli Yükümlülükler 3.455.900.000,00 1.788.256.000,00 1.227.643.000,00

Finansal Borçlar 3.399.207.000,00 1.739.795.000,00 1.186.329.000,00
Çalışanlara Sağlanan
Faydalar Kapsamında 56.693.000,00 48.461.000,00 0,00
Borçlar
Uzun vadeli Karşılıklar 0,00 0,00 40.920.000,00
Ertelenmiş Vergi
0,00 0,00 394.000,00
Yükümlülüğü
Özkaynaklar 2.886.350.000,00 2.585.101.000,00 1.735.230.000,00
Ana Ortaklığa Ait
2.886.350.000,00 2.585.101.000,00 1.735.230.000,00
Özkaynaklar
Ödenmiş Sermaye 830.000.000,00 830.000.000,00 605.000.000,00
Sermaye Düzeltme Farkları 13.000,00 13.000,00 13.000,00
Geri Alınmış Paylar (-) -5.707.000,00 -2.594.000,00 -1.594.000,00
Kâr veya Zararda Yeniden
Sınıflandırılmayacak
508.483.000,00 508.483.000,00 508.483.000,00
Birikmiş Diğer Kapsamlı
Gelirler (Giderler)
Kârdan Ayrılan Kısıtlanmış
191.559.000,00 191.559.000,00 28.306.000,00
Yedekler
Geçmiş Yıllar Kâr/Zararları 1.049.814.000,00 -6.540.000,00 -2.384.000,00
Dönem Net Kâr/Zararı 312.188.000,00 1.064.180.000,00 597.406.000,00
TOPLAM KAYNAKLAR 10.790.195.000,00 7.754.181.000,00 4.151.130.000,00
Kaynak: https://fintables.com/sirketler/SASA/finansal-tablolar/bilanco, Erişim
Tarihi: 20.10.2023

Muhasebe Müdürü tarafından şirketin geçmiş dönem finansal bilgilerinin

sunulmasının ardından Yönetim Kurulu Başkanı, şirketin 6 ay içerisinde mevcut
borçlarının ödenmesi ve yeni yatırımların finansmanının sağlanması için yaklaşık
1.700.000.000,00 TL tutarında fona ihtiyaç olduğunu ve bu fonun nasıl bulunacağı
konusunda görüşü olanların görüşlerini sunmalarını istedi.

İlk olarak Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı söz aldı ve “SPK’dan gerekli izinlerin
alınmasının ardından 1 lot (1 adet) pay için nominal değeri 1 TL olan, 60.370.000 lot
hisse senedi ihraç edilmesi suretiyle sermaye artışı yapılabilir. Şirketimizin hisse
senetlerinin güncel piyasa fiyatı (1 lot pay= 28,16 TL) göz önünde
bulundurulduğunda bu sermaye artışından yaklaşık 1.700.000.000,00 TL fon
sağlanabilir ve böylece hiç borçlanmadan kaynak sorunu çözülebilir” dedi (Şirketin
son üç yıllık Pay Başına Kazanç ve Hisse Senedi Fiyatları için Bkz. Tablo 4 ve Grafik
1).

49
 Tablo 2. SASA Polyester A.Ş.’nin Geçmiş 3 Yıllık Pay Başına Kazanç ve
Düzeltilmemiş Hisse Senedi Fiyatları

31 Aralık
31 Aralık 2020 31 Aralık 2018
2019
Pay Başına Kazanç 0,3761 TL5 1,2821 TL6 9,8740 TL7
Hisse Senedi Fiyatı8 20,18 TL 7,72 TL 8,16 TL

Ayrıca şirketin hisse senedi fiyatlarındaki artış trendi (Bkz. Tablo 4 ve Grafik 1)
dikkate alındığında hedeflenen kaynaktan daha yüksek bir fon girişinin
sağlanabileceğini de ifadelerine ekledi.

Hisse Değeri (TL)

25,87 28,16
22,95 23,47 25,15
30 20,18
20
10
0
20

21

21

21

21

21
20

20

20

20

20

20
2.

1-

1-

1-

1-

2-
.1

-0

-0

-0

-0

-0
31

08

15

22

29

05

Grafik 1. SASA Polyester A.Ş.’nin 31 Aralık 2020-5 Şubat 2021 Dönemi Hisse
Senedi Fiyat Hareketleri
Kaynak: İlgili fiyatlar https://www.isyatirim.com.tr/tr-
tr/analiz/hisse/Sayfalar/Tarihsel-Fiyat-Bilgileri.aspx adresinden alınmıştır. Erişim
Tarihi: 25.10.2023

İkinci olarak Finans Müdürü söz aldı ve “SPK’dan gerekli izinlerin alınmasıyla uygun
görülen ihraç limiti kapsamında, yurt içinde halka arz edilmeksizin nitelikli
yatırımcılara satılmak üzere tahvil ihraç edilebilir. İhraç edilecek tahvil 5 (beş) yıl
vadeli, 200.000.000,00 Avro nominal değerli, anaparası vade sonunda (def’aten)
ödenecek, 3 ayda bir kupon faiz ödemeli, yıllık % 4,289 sabit faiz getirili geleneksel

5
SASA, 1 Ocak–12 Aralık 2020 Dönemi Konsolide Finansal Tablo, Erişim Tarihi:
20.10.2023, https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2020-Yili-12-Aylik-Mali-Tablolar.pdf
6
SASA, 1 Ocak–12 Aralık 2019 Dönemi Konsolide Finansal Tablo, Erişim Tarihi:
20.10.2023, https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2019-Yili-12-Aylik-Mali-Tablolar.pdf
7
SASA, 1 Ocak–12 Aralık 2018 Dönemi Konsolide Finansal Tablo, Erişim Tarihi:
20.10.2023, https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2018-Yili-12-Aylik-Mali-Tablolar.pdf
8
https://www.isyatirim.com.tr/tr-tr/analiz/hisse/Sayfalar/Tarihsel-Fiyat-Bilgileri.aspx, Erişim
Tarihi: 25.10.2023
9
İlgili faiz oranı https://www.bloomberght.com/eurobond/tr-eurobond-5-yil adresinden elde
edilmiştir. Erişim Tarihi: 21.10.2023
50
tahvil olabilir (8 Şubat 2021 tarihinde 1 Avro= 8,518910 TL’dir). Böylece şirkete ortak
almaksızın (ortaklık yapısını değiştirmeden) sabit faizle Şirketimizin finansman
ihtiyacı karşılanmış olur” dedi (Şirketin belirlediği etkin faiz oranı % 511 olup Merkez
Bankasının Ocak 2021 sonu itibariyle açıkladığı 1 yıl ve daha uzun vadeli Avro faiz
oranı ise % 2,25’tir 12).

Son olarak Yönetim Kurulu Başkanının Mali Danışmanı söz aldı ve “bu iki öneriyi
birleştirelim ve Paya Dönüştürülebilir Tahvil (Convertible Bond)13 ihraç edelim”
dedi.

Yönetim Kurulu Başkanı bu öneriyi biraz daha açıklamasını rica etti. Bunun üzerine
Mali Danışman “Bu tahvillerin tamamı nitelikli yatırımcılara satılmak üzere
yurtdışında Avro cinsinden 5 (beş) yıl vadeli, 200.000.000,00 Avro nominal değerli
(8 Şubat 2021 tarihinde 1 Avro= 8,5189 TL’dir), minimum 100.000,00 Avro
değerindeki birimler halinde satılacak, yıllık sabit % 3,25 faiz getirili, faiz ödemeleri
üç ayda bir yapılacak, anapara tutarı vadeden önce itfa edilmemiş,
dönüştürülmemiş, satın alınmamış veya iptal edilmemiş olması durumunda vade
sonunda def’aten ödenecek” diyerek sözlerine devam etti.

Finans Müdürü söz aldı ve “Bu tahviller ne zaman hisse senedine dönüşebilecek ve
fiyatı nasıl belirlenecek” diye sordu.

Mali Danışman “Tahvil sahipleri ilk ihraç tarihinden itibaren 15 gün sonra başlamak
üzere vade boyunca dönüştürme hakkını kullanabilecekler” dedi. “İlk dönüştürme
fiyatının ise Borsada işlem gören 1 lot (1 adet) pay için ihraçtan sonraki ilk 15 işlem
günlük izleme süresi boyunca günlük hacim ağırlıklı ortalama fiyatlarının aritmetik
ortalaması alınarak referans pay fiyatının (ilgili EUR:TRY spot kuru üzerinden
dönüştürülerek) belirlenmesi ve bu fiyatın üzerine % 27,5 prim ilave edilerek
dönüştürme fiyatı ve oranının tespit edilebileceğini” sözlerine ekledi.

Mali Danışman sözlerine devam etti ve “Dönüştürülebilir tahvil ihracına karar

verilmesi durumunda ilk ihracın yaklaşık 5 ay sonra olabileceğini, şu anki hisse
senedi fiyatları ve döviz kurları dikkate alındığında referans pay fiyatının yaklaşık
3,31 Avro olabileceğini, bu fiyata prim oranının ilave edilmesiyle dönüştürme fiyatının
da 4,21 Avro olacağını öngördüğünü” söyledi. Ayrıca “İhraç tarihinde bu tutarların

10
İşlem tarihindeki döviz kuru TCMB’nın yayınladığı gösterge niteliğindeki kurlardan elde
edilmiştir. https://www.tcmb.gov.tr/kurlar/kurlar_tr.html, Erişim Tarihi: 25.10.2023
11
https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2021-Yili-12-Aylik-Mali-Tablolar.pdf
12
https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/portlet/qh1gwojhm%2Bw%3D/tr , Erişim
Tarihi: 25.10.2023
13
Paya dönüştürülebilir tahvilin hüküm ve koşulları SASA 1 Ocak - 30 Haziran 2021 Dönemi
Konsolide Finansal Tablosundan elde edilerek kurgulanmıştır.
https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2021-Yili-6-Aylik-Mali-Tablolar.pdf, Erişim Tarihi:
20.10.2023
51
revize edilebileceğini14, toplam net borç tutarı FAVÖK’ün % 300’ünün altında
olmadıkça temettü ödemesinin de yapılmayabileceğini ve belki de en önemlisi bu tür
bir borçlanma aracı ihraç edilerek hem ortaklık yapısının hem de borçlanma ve
kaldıraç oranlarının çok fazla etkilenmeyebileceğini düşündüğünü” söyledi.

Bu görüşlerden sonra Yönetim Kurulu Başkanı alternatifler karşısında kararsız kaldı

ve yapılan bu üç farklı öneri sonucu karar alma noktasında ek bilgilere ihtiyaç duydu.
Bu doğrultuda bir sonraki toplantıda sunulmak üzere Şirketin Muhasebe
Müdüründen aşağıdaki konuları kapsayacak bir taslak rapor hazırlamasını istedi.

1. Önerilen üç farklı seçeneğin şirket için avantaj ve dezavantajları nelerdir?

2. Seçilmesi durumunda, önerilen her bir seçenek için uyulması gereken
muhasebeleştirme ve raporlama ilkeleri (TFRS/TMS, VUK ve TTK
kapsamında karşılaştırmalı olarak) nelerdir?
3. Seçilmesi durumunda, önerilen her bir seçeneğin şirketin mali tablolarına ve
finansal kaldıraç oranına etkileri neler olacaktır?

Yönetim Kurulu Başkanı ayrıca, hazırlanacak olan raporda Muhasebe Müdürünün

kendi tercihinin hangi seçenek olduğunu nedenleriyle birlikte belirtmesini de istedi.

Muhasebe Müdürü siz olsaydınız Yönetim Kurulu Başkanına nasıl bir rapor
hazırlayıp sunardınız.

14
Referans pay fiyatı ve dönüştürme fiyatı, Şubat’ta ağırlıklı ortalama hisse fiyatı ve döviz
kurunun farklı olması sebebiyle Haziran sonunda ihraç edilen finansal aracın gerçek referans
pay fiyatı ve dönüştürme fiyatından farklı hesaplanmıştır.
52
KAYNAKLAR

SASA, 1 Ocak-12 Aralık 2018 Dönemi Konsolide Finansal Tablo, Erişim Tarihi:
20.10.2023, https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2018-Yili-12-Aylik-Mali-
Tablolar.pdf

SASA, 1 Ocak-31 Aralık 2018 Tarihli Faaliyet Raporu, Erişim Tarihi: 15.10.2023
https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2018-Yonetim-Kurulu-Faaliyet-
Raporu.pdf

SASA, 1 Ocak-12 Aralık 2019 Dönemi Konsolide Finansal Tablo, Erişim Tarihi:
20.10.2023, https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2019-Yili-12-Aylik-Mali-
Tablolar.pdf

SASA, 1 Ocak-31 Aralık 2019 Tarihli Faaliyet Raporu, Erişim Tarihi: 15.10.2023
https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2019-Yonetim-Kurulu-Faaliyet-
Raporu.pdf

SASA, 1 Ocak-12 Aralık 2020 Dönemi Konsolide Finansal Tablo, Erişim Tarihi:
20.10.2023, https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2020-Yili-12-Aylik-Mali-
Tablolar.pdf

SASA, 1 Ocak-31 Aralık 2020 Tarihli Faaliyet Raporu, Erişim Tarihi: 15.10.2023
https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2020-Yonetim-Kurulu-Faaliyet-
Raporu.pdf

SASA, 1 Ocak-30 Haziran 2021 Dönemi Konsolide Finansal Tablo, Erişim Tarihi:
20.10.2023, https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2021-Yili-6-Aylik-Mali-
Tablolar.pdf

SASA, 1 Ocak-31 Aralık 2021 Dönemi Konsolide Finansal Tablo, Erişim Tarihi:
20.10.2023, https://www.sasa.com.tr/Upload/Dosyalar/2021-Yili-12-Aylik-Mali-
Tablolar.pdf

https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/portlet/qh1gwojhm%2Bw%3D/tr, Erişim
Tarihi: 25.10.2023

https://fintables.com/sirketler/SASA/finansal-tablolar/bilanco, Erişim Tarihi:

20.10.2023

https://fintables.com/sirketler/SASA/oran-analizi/kaldirac-oranlari, Erişim Tarihi:

20.10.2023

https://www.bloomberght.com/eurobond/tr-eurobond-5-yil, Erişim Tarihi:

21.10.2023

53
https://www.isyatirim.com.tr/tr-tr/analiz/hisse/Sayfalar/Tarihsel-Fiyat-Bilgileri.aspx,
Erişim Tarihi: 25.10.2023

https://www.tcmb.gov.tr/kurlar/kurlar_tr.html, Erişim Tarihi: 25.10.2023

54