DERMATOLOJİ ÇIKMIŞ ÇÖZÜMLERİ !!!

MELANOM
VAKA: 42 yaşında erkek hasta, 3 aydır değişen, sol kulağındaki nevüs nedeniyle başvuruyor.

ABCDE KURALI
A- Asimetri → Asimetri
B- Border → Düzensiz, girintili-çıkıntılı sınır
C- Color → Renk heterojenitesi (1’den fazla renk varlığı)
D- Diameter → Çap > 6 mm
E- Evulation → Değişim

RİSK FAKTÖRLERİ
o Melanom Öyküsü (Ailesel veya Kişisel)
o Genetik Predispozisyon (CDKN2A, MC1R, TERT, BAP1 vb.)
o Genetik Sendromlar (Kseroderma Pigmentosum)
o Kronik İmmünsupresyon
o Güneş Yanığı Öyküsü
o Güneş Maruziyeti (Aralıklı ve Kümülatif UV Maruziyeti, Güneşlenme, Solaryum, PUVA)
o Güneşe Duyarlı Cilt Tipi (Sarı veya Kızıl Saç, Açık Ten Rengi, Açık Göz Rengi, Çil)
o Güneş Hasarlı Cilt ~ Diğer Deri Kanserleri (BCC, SCC, Aktinik Keratosis, Solar Lentigolar)
o Çok Sayıda Nevüs > 50
o Displastik (Atipik) Nevüs
o Dev (Giant) Konjenital Nevüs (>40 cm)
o Geniş (Large) Konjenital Nevüs (>20 cm)
o Çirkin Ördek Yavrusu

ÖNLEMLER ve KORUNMA YÖNTEMLERİ

Hastalara her ay evde kendi kendilerine deri muayenesi yapmaları konusunda öneride bulunulmalıdır
Önleme UV radyasyondan korunarak yani güneşten korunarak olur. Güneşten korunmanın 3 temel basamağı vardır.
1. Saat 10.00 ve 16.00 arasında, açık hava etkinlikleri sınırlandırılmalıdır. Solaryum kullanılmamalıdır.
2. Şeffaf olmayan giysiler ve düzenli olarak 10 cm kenarlıklı şapkalarla, güneş fiziksel olarak bloke edilmelidir.
3. Düzenli olarak doğru ve yeterli miktarda güneş kremi kullanımıdır.
o Geniş spektrum olarak etiketlenmiş SPF30 veya üzeri olmalıdır
o Cildin açıkta kalan yerlerini kapatmak için 30-45 ml yani 2-3 yemek kaşığı kadar kullanılmalıdır.
o Güneşe çıkmadan 15 dk önce sürülmelidir.
o 2 saatte 1 veya yüzme ve de aşırı terleme sonrası tekrar uygulanmalıdır.
o Yüzecekseniz veya çok terleyecekseniz suya dayanıklı güneş kremi kullanın.

TANISAL BİYOPSİ
1. Melanom şüphesi olan lezyonlarda, tanı için 1-2 mm’lik dar cerrahi sınırlar ile eksizyonel biyopsi yapılmalıdır.
o Tıraşlama biyopsi uygun değil: Tümör kalınlığı? Evrelemeye müdahale etme.
o Geniş ilk eksizyon uygun değil: Tümörün drene olduğu lenf nodu? Lenfatik drenaja müdahale etme.
2. Tanı kesinleştikten sonra, mutlaka re-eksizyon için hasta plastik cerraha yönlendirilir.
Tedavi için 1-2 cm’lik geniş güvenlik marjini ile eksizyon yapılmalıdır.
 BCC
İPUCU: Baş-boyunda, deri üzerindeki yara (2 aydan uzun süredir iyileşmeyen, yavaş büyüyüp değişen ve kanayan)

RİSK FAKTÖRLERİ
o Arsenik veya Organik Kimyasallar o Genetik Predispozisyon
o İleri Yaş o İmmunsupresyon
o Radyoterapi o Güneşe Duyarlı Cilt Tipi
o Ailede Deri Kanseri Öyküsü o Güneş Maruziyeti

AYIRICI TANI
a) Nodüler ve Nodüloülseatif BCC: SCC, Keratoakantoma
b) Superfisial BCC: SCC, Bowen’s hastalığı, Psöriazis, Egzema (Kontakt Dermatit, Seboreik Dermatit)
c) Pigmente BCC: Melanom
d) Morfeik BCC: -

TEDAVİ
1. Lokal BCC için altın standart tedavi cerrahidir: Standart Eksizyon veya MOHS Cerrahisi !!!
 2 cm’den küçük, düşük riskli tümörler (Nodüler ve Süperfisiyal BCC) → 4-6 mm’lik güvenlik marjini
 2 cm’den büyük, yüksek riskli tümörler ve Rekürren BCC → 10 mm’lik güvenlik marjini
2. Lokal Superfisiyal BCC için yüzeyel tedavi seçenekleri bulunmaktadır:
 Küretaj ve Elektrodesikasyon
 Radyoterapi
 Kriyoterapi
 Topikal 5-FU Krem ve Topikal İmiquimod Krem
 Fotodinamik Tedavi
3. Lokal ileri veya metastatik BCC için sistemik tedavi endikedir: Oral Kemoterapötik Ajanlar!
(Hedgehog Yolak İnhibitörleri)

NODÜLER BCC NODÜLOÜLSERATİF BCC

DM: Sağ temporelde, 2,5 x 3 cm, yüzeyden kabarık nodül DM: Sol malar bölgede, 1.7 x 2 cm ülser
ÖYKÜ: 3 yıldır, çok yavaş büyüyor. Ağrı yok, kaşıntı yok. KLİNİK İPUCU: Baş-boyun yerleşimli + İnci tanesi gibi
KLİNİK İPUCU: Baş-boyun yerleşimli + Telenjektaziler + Şeffaf Nodül parlayan sınır + ülser ve kanama

TİPİK LEZYON: Üzerinde telenjektazi olan, şeffaf, inci tanesine benzeyen nodül! Yavaş büyür ve merkezden ülserleşir
 KONTAKT DERMATİT
Allerjik kontak dermatitle irritan kontakt dermatitin patogenezlerini ve farklılıklarını açıklayınız.

İRRİTAN KONTAKT DERMATİT ALLERJİK KONTAKT DERMATİT

o Deriye temas eden irritan maddelerin, direkt sitotoksik o Deriye temas eden allerjen maddelere karşı gelişen, tip
etkisi sonucu, gelişen inflamatuar reaksiyonlardır. 4 gecikmiş tip hipersensitivite reaksiyonlarıdır.
o Doğal immün yanıt rol oynar. o Hücresel immün yanıt rol oynar.
(Antijene spefik T lenfositler aracılığıyla)
o İmmunolojik mekanizmalar rol oynamaz!!!!
Önceden duyarlanma gerekmez!!! o Doz bağımsızdır!!!
Allerjenle temas eden her kişide ortaya çıkabilir. Sadece duyarlanan kişilerde görülür.
Allerjenle temas eden her kişide gelişmez.
o İrritasyon dozuna bağımlı bir klinik şiddet oluşur!!!
İrritanın konsantrasyonu ve ph’ı, ısı ve oklüzyon gibi o Duyarlılığın gelişiminde, kişisel yatkınlık ve deri bariyer
çevresel faktörler, temas tekrarı ve süresi ile ilişkilidir. bozukluğu (staz dermatiti, atopik dermatit, mesleki
o Deri durumu da reaksiyonun şiddetini belirler. maruziyet gibi risk faktörleri) önemlidir.
(nemli↓ kuru↑)
o Önceden duyarlılık (sensitizasyon) kazanılan bir
o İrritanın teması ile deride değişiklikler meydana gelebilir. maddenin, deriye temasıyla, immün sistem hafıza
Epidermal keratin denatürasyonu ve keratositlerde mekanizması ile reaktivasyon sonucu ortaya çıkar.
gelişen sitotoksik hasar irritan KD tablosuna neden
o Allerjenle ilk temasta, antijen sunucu hücreler, T
olabilir. Diğer yandan hücre membranında lipit kaybı
lenfositlere antijeni sunar. 2 hafta içerisinde,
gelişir, membran hasarı oluşur ve deri bariyeri bozukluğu
duyarlamaya yatkın kişilerde sensitizasyon gelişir.
ortaya çıkar.
Daha sonra tekrarlayan temaslarda, 24-72 saat
o Akut (güçlü asit ve alkali gibi irritanların toksik etkisiyle) içerisinde, antijene spesifik T lenfositlerin aktivasyonu ve
veya kronik (zayıf potensli irritanlarla kronik maruziyet proliferasyonu gerçekleşir, ekzema gelişir
sonrası kümülatif etkiyle) olarak görülebilir.
o Metallar, parfümler, antibiyotikler vb.
o Asit- alkali, metal tuzları, çözücüler, alkol, deterjan, su-
vücut sıvıları vb.
Alerjik kontakt dermatite en sık sebep olan 5 ajanı yazınız.

MAJÖR KONTAKT ALLERJENLER (Sıklık sırasıyla verilmiştir!)

1. Nikel 4. Neomisin 7. Balsam of Peru
2. Koku Karışımları 5. Basitrasin 8. Para-Fenilendiamin
3. Metilizotiazolinon = MIT 6. Kobalt 9. Formaldehit

Alerjik kontakt dermatitte altın standart test nedir? Nasıl yapılır? (Patchy ‘Yama’ Testi)

YAMA TESTİ (PATCHY TESTİ)

o Vazelin içinde hazır olarak bulunan alerjenler, (Finn Chamber veya IQ
Chamber) (küçük odacıklar içeren yapışkan bantlar) yama testi
ünitelerindeki odacıkların içine koyulur.
o Test materyali, sırtın üst bölgesine (orta hat hariç) yapıştırılır.
Flasterlar ile sabitlenir.
o Test materyalinin çevresi işaretlenir, odacıklar numaralandırılır.
o Test materyali, 48 saat süreyle sırt derisiyle temas ettirilir.
Hastalara banyo yapmamaları, terlemeye ya da bantların
ayrılmasına yol açabilecek fiziksel aktivitelerde bulunmamaları
açıklanır.
o 48 saat sonra materyal çıkarılır, test alanı kalemle işaretlenir ve 30
dk sonra değerlendirilir. 72. veya 96. saatte, yeniden değerlendirilir.
Gerekliyse daha geç okumalar (1 hafta) yapılabilir.
o Allerjenin temas ettiiği deri bölgesinde, palpabl eritemli papüllerin
görülmesi pozitif olarak olarak değerlendirilir.
 NF-1 Tanı Kriterleri (7)
1. Cafe au-lait makülleri ≥ 6
2. Lisch Nodülleri > 2
3. Aksiller veya İnguinal Çillenme
4. Nörofibroma > 2 veya Pleksiform Nörofibrom > 1
5. Optik Gliom
6. Osseoz Lezyon
7. Birinci Derece Akrabada NF-1 öyküsü

Sturge Weber Sendromu (SWS) Komponentleri (3)

o (S)---- Şarap Rengi Kutanöz Anjiyomlar (PWS – Porto Şarabı Lekesi)
o (T)---- Tren Rayı Mikrokalsifikasyonlar
o (U)---- Unilateral Güçsüzlük (5. CN Tutulumu)
o (R)---- Reterdasyon - Mental
o (G)---- Glokom
o (E)---- Epilepsi

İnfantil Hemanjiyom Komplikasyonları (5)

1. Ülserasyon (en sık) (dudaklar ve perianal bölgede)
2. Enfeksiyon
3. Skar
4. Fonksiyonel Anormallikler (Bölgesel bası kaynaklı komplikasyonlardır.)
 Periorbital: Ambylopi ve Astigmatizm***
 Sakal Bölgesi (Larinks Tutulumu): Stridor ve Solunum Arrest***
 Burun Ucu: Cyrano Deformitesi
 Yüz-Segmental (>5 cm): PHACES Sendromu
 Lumbosakral Bölge (>2.5 cm): Spinal disrafizm
 Dev Hemanjiyom: Hipotiroidi
 Dissemine Hemanjiyom: Karaciğer Tutulumu ve Kalp Yetmezliği

Pitriyazis Alba Ayırıcı Tanısı (3)

1. Vitiligo
2. Pitriyazis Versikolor
3. Psöriazis Alba
4. Sekonder Sfiliz
5. Postenfeksiyöz Hipopigmentasyon (Postinflamatuar Hipopigmentasyon)
6. Hipopigmente Mikozis Fungoides

ATOPİK DERMATİT HANİFİ MODİFİYE TANI KRİTERLERİ

TEMEL ÖZELLİKLER (MUTLAK) ÖNEMLİ ÖZELLİKLER EŞLİK EDEN ÖZELLİKLER
1. Atipik vasküler yanıtlar
1. Kaşıntı 1. Erken Başlangıç Yaşı
(yüzde solukluk, beyaz dermografizm, gecikmiş beyaz yanıt)
2. Egzematöz değişiklikler 2. Atopi
2. Keratozis Pilaris (yolunmuş tavuk derisi),
 Tipik morfoloji ve  Kişisel veya Ailesel
Palmar Hiperlinearite (hiperlineeer el ayası),
yaşa özgü dağılım (atopik dermatit,
İktiyoz (balık derisi),
 Kronik veya alerjik rinit, astım)
Pitriyazis Alba (deride kuru hipopigmente yamalar)
tekrarlayan ataklarla  IgE reaktivitesi
3. Oküler, periorbital değişiklikler → “Dennie-Morgan” çizgileri
seyir 3. Deri Kuruluğu (Kserozis)
4. Diğer bölgesel bulgular → Keilit, Meme Başı Egzeması,
El ve Ayak Egzeması
5. Perifoliküler belirginleşme, likenifikasyon, prurigo lezyonları
 ATOPİK DERMATİT
VAKA: 6 aylık bebek, 4 aydır devam eden, yüzündeki kırmızı kaşıntılı döküntüler nedeniyle başvuruyor.

DERMATOLOJİK MUAYENE: Bilateral yanaklar ve çenede, multiple, egzamatöz plaklar

AYIRICI TANI
1. Seboreik Dermatit
2. Kontakt Dermatit (İrritan veya Allerjik)
3. Numuler Dermatit
4. Skabiyez
5. Psöriazis
6. İmmün Yetmezlik Sendromları

KOMPLİKASYONLAR
1. Bakteriyel Enfeksiyon: İmpertigo
1. Viral Enfeksiyon: Dermatit Herpetiformis (Herpetikum Egzema) ve Molluskum Kontagiozum
2. Fungal Enfeksiyonlar: Tinea Pedis, Tinea Fasiale ve Malassezia Sympodialis
3. Oküler Komplikasyonlar
4. Diğer: Büyüme Geriliği ve Eritrodermi

LEZYONLARIN YAŞLARA GÖRE DAĞILIMI

İnfantil Dönem (0-2 yaş): Yüz (yanaklar), Scalp, Ekstremitelerin Ekstansör Yüzler → Perioral solukluk!!!
Çocukluk Çağı (2-12 yaş): Yüz, Göz Kapağı, Kulaklar, Boyun, Ekstremitelerin Fleksöral Yüzleri
Adölesan ve Erişkin (>12 yaş): Yüz, Göz Kapağı, Kulaklar, Boyun, Ektremitelerin Fleksöral Yüzleri, El ve Ayak
→ Dennie Morgan Çizgisi (2 alt göz kapak katlantısı) , Keilit, Meme Başı Egzeması, El ve Ayak Egzeması!!!

TEDAVİ ve ÖNERİLER
NON-FARMAKOLOJİK TEDAVİ (1. BASAMAK)
 Tetikleyici faktörlerden kaçınılmalıdır!
o Ter
o Isı
o Koku
o Aeroallerjenler
o Sigara Dumanı
o Sabun
o Yün
 Banyo: Ilık, kısa süreli (<10 dk) ve haftada en az 3 defa olmalıdır. Banyo sonrası nemlendirici uygulanmalıdır.
Sabun içermeyen, kokusuz, nötr pH’lı temizleyiciler kullanılmaldır.
 Nemlendirici: Günde en az 2 kez ve banyo sonrasında nemlendirici kullanılmalıdır. (SIVI VAZELİN)
Kokusuz, koruyucu madde içermeyen, yoğun kıvamlı bir nemlendirici seçilmelidir.
TOPİKAL ANTİİNFLAMATUAR TEDAVİ (2. BASAMAK)
 Topikal Kortikosteroidler:
Pomad (merhem) formülasyon tercih edilir. Günde 1 kez kullanılmalıdır.
Lezyon iyileştikten sonra + 3 gün daha kullanılmalıdır. 1 haftalık kullanımdan sonra, 1 hafta ara verilmelidir
2 yaşından küçük çocuklar ve hafif olgularda, hafif etkili TKS kullanılır.
Düşük Etkili Topikal Kortikostreoid: Hipokort (Hidrokortizon) veya Prednol (Prednizolon)
 Topikal Kalsinörin İnhibitörleri: Tacrolimus Merhem % 0.03 veya Pimecrolimus Krem, günde 2 kez
Derinin ince olduğu bölgelerde (yüz, genital bölge, kıvrımlar), steroidlere bağlı yan etkilere neden olmaması
sebebiyle, 2 yaştan büyük çocuklarda kullanılabilir. İkinci tercihtir.
 Topikal Antimikrobiyaller, Antiseptikler
SİSTEMİK TEDAVİ (3. BASAMAK)
 Fototerapi
 Sistemik İmmünsupresifler: Siklosporin (2.5 mg/kg/gün)
 Biyolojik Ajanlar
 NEONATAL SEFALİK PÜSTÜLOZİS
VAKA: 4 haftalık bebek (yenidoğan), 1 hafta önce başlayan, yüzündeki kırmızı döküntüler (sivilceler) nedeniyle
başvuruyor.

DERMATOLOJİK MUAYENE: Bilateral yanaklar ve çenede, multiple, eritemli papül ve püstüller

ETKEN: Malassezia (M.furfur, M.sympodialis) → Maya

TEDAVİ
 Kendini sınırladığı için, genellikle tedavi gerektirmez. Su ve sabunla günlük temizlik yeterlidir.
 Ancak şiddetli olgularda, topikal tedavi uygulanabilir.
1. Topikal imidazol türevi antifungal kremler, (Ketokonazol) Ketoral Krem, günde 2 kez, 2 hafta
2. Düşük etkili topikal kortikosteroid kremler, (Hidrokortizon) Hipokort Krem, günde 1 kez, 1 hafta

DİAPER KANDİDİYAZİS
VAKA: 5 aylık bebek, 1 hafta önce başlayan, bez bölgesindeki kırmızı döküntüler nedeniyle başvuruyor.
*ÜSYE geçirmiş, antibiyotik kullanımı sonrası ishal gelişmiş. İshal sonrasında da bebeğin poposu kızarmış.

DERMATOLOJİK MUAYENE: Diyaper bölge, kasıklarda ve peniste, eritemli zeminde, periferinde tek tek saçılmış
şekilde veziküller/püstüller bulunan, masere plak/yama

AYIRICI TANI
1. Diaper Dermatit
2. İrritan Kontakt Dermatit
3. Seboreik Dermatit
4. Fleksural (İnvers) Psöriazis
5. Streptokok Enfeksiyonu

ETKEN: Candida (C.albicans (en sık), C. glabrata, C.tropicalis, C.lusitaniae, C.parapsilosis) → Maya

RİSK FAKTÖRLERİ
o Alt bezi kullanımı
o Antibiyotik kullanımı
o İshal

TANI
1. KOH Testi (Psödohif = Yalancı Hif = Septasız Hif) !!!
→ Kandida enfeksiyonu şüpheli lezyonlarda, satellit lezyonlardan örnek alınmalıdır.
2. Mantar Kültürü

TEDAVİ
Antifungal Tedavi
 Topikal imidazol türevi antifungal kremler, (Ketokonazol) Ketoral Krem, günde 2 kez, 2 hafta.
Klinik iyileşme sonrası 1 hafta daha kullanılır.
 Şiddetli olgularda, sistemik antifungaller veriliebilir.
Genel Öneriler
 Sık alt bezi değiştirilmelidir. Diaper bölge kuru tutulmalıdır.
 Diyaper bölgenin sadece suyla veya alkolsüz-kokusuz ıslak mendillerle temizlenmelidir.
 Çinko oksit içeren bariyer kremleri (Tümenollü Pat)
 TİNEA CAPİTİS SUPERFICIALIS ve KERİON
TİNEA KAPİTİS SÜPERFİSİYALİS KERİON

VAKA VAKA
7 yaşındaki erkek çocuk, saç dökülmesi nedeniyle 7 yaşındaki erkek çocuk, saçlı deride akıntılı yara
başvuruyor. Çiftlikte yaşıyormuş. nedeniyle başvuruyor. + Hayvan teması öyküsü

DERMATOLOJİK MUAYENE DERMATOLOJİK MUAYENE

Skalpte-sağ parietal bölgede, soliter, soluk eritemli, Skalpte-frontal bölgede, soliter, parlak eritemli,
keskin sınırlı, oval şekilli, yer yer gri noktaların izlendiği, keskin sınırlı, yuvarlak şekilli, yer yer sarı kurutların izlendiği,
üzerinde pitriyazik skuam bulunan, üzerinde pistüller bulunan, eroziv,
alopesik, 2 x 6’cm’lik, plak alopesik, 8 x 8 cm’lik, apse görünümlü plak

AYIRICI TANI AYIRICI TANI

1. Seboreik Dermatit 1. İmpertigo
2. Psoriazis 2. Follikülit (Süperfisyel veya Eozinofilik), Fronkül,
3. Alopesi Areata Karbonkül
4. Trikotilomani 3. Piyoderma Gangrenosum
5. DLE 4. Subkütan Tümör
ETKEN
Mikrosporum ve Trikotifan (M.canis, T.tonsurans ve T.violaceum) → Küf

TANI
1. KOH Testi (Septalı Hif) !!!
2. Wood Işığı (Sadece Microsporum’larda, mavi-yeşil refle verir.)
3. Mantar Kültürü (Sabouraud Dekstroz Agar)
4. PCR
5. Histopatolojik İnceleme (Biyopsi)

KOH TESTİ (NATİVE PREPERAT)

o Saçlı deride lezyonun periferinden, skuam ve saç içeren (+akıntılı lezyonlardan) kazıntı örneği alınır.
o Bistüri ucuyla skuamlar kazınarak toplanır. Lezyon üzerindeki kıl kökleri, bir penset ile çekilir.
o Lamelin kenarından, damlalık ile %10-20’lik KOH damlatılır.
o Hazırlanan örnek, içerisinde ıslak sünger bulunan petri kutusu içinde, 15-30 dk bekletilir.
o Işık mikroskobunda (önce 10’luk büyütmede, sonra 40’lık büyütmede) incelenir.
o Küflerde, septalı hiflerin görülmesi tanısaldır.

KOMPLİKASYON (KERİON)
1. Lokal Skatrisyel (Skarlı) Alopesi
2. Sekonder Bakteriyel Enfeksiyon
3. İd Reaksiyonu (Mantarların kendilerine ya da ürünlerine karşı gelişmiş olan aşırı duyarlılık reaksiyonudur.)
o Eritema Nodosum
o Gövdede Makülopapüler Döküntüler
 Tinea capitisin 3 formu vardır.

TİNEA KAPİTİS SÜPERFİSİYALİS TİNEA KAPİTİS PROFUNDA TİNEA KAPİTİS FAVOSA

(KERİON)
o Non-inflamatuar Tinea Kapitis (Kuru) o İnflamatuar Tinea Kapitis (Islak)
o Çocuk (En sık 4-7 yaş) o Çocuk
o Mikrosporum ve Trikotifan o Mikrosporum ve Trikotifan
o Oksipital LAP o Oksipital LAP
o Skar bırakmaz. o Erken tedavide skar bırakmaz.
o Lokal alopesi (skarsız~ nonskatrisyel) o Skarlı (skatrisyel) alopesi
o Kırık saç o Püstül
o Pitriyazik (ince) deskuamasyon o Püy drenajı
o Abse (yumuşak kıvamlı hassas kitle)
o Tümör görünümü
o Nodül
(FAVUS)
o En şiddetli ve derin tip
o Erişkin ve çocuk (ÇOK NADİR!)
o Trichophyton Schoenleinii
o Skarlı (atrofik skatrisyel) alopesi
o Daima skar bırakır. Kalıcı kellik
o Fare idrarı kokusu
o Skutulum
(ortasında kırık saç bulunan, yarım
ay şekilli, sarı-yeşil renkli kurut)

TEDAVİ
SİSTEMİK ANTİFUNGAL TEDAVİ
Griseofulvin (20 mg/kg/gün) → Tedavide ilk seçenektir, ancak TR’de bulunmamaktadır.
Oral antifungal seçimi, Wood Işığı ile değerlendirmeye göre yapılır.
a) Wood lambasında mavi-yeşil ışıma varlığında (+) Mikrosporum düşünülür.
Triazol türevi antifungal (Flukonazol veya İtrakonazol) verilmelidir.
Flukanozol: Oral solüsyonu (şurup formu) sıklıkla tercih edilir. (6 mg/kg/gün ~ 8 mg/kg/hafta)
b) Wood lambasında ışıma yokluğunda (-) Trikotifan düşünülür.
Allilamin grubu antifungal (Terbinefin) verilir.
Terbinefin: Günlük kullanım dozu, kiloya göre ayarlanır. Kırılabilen tablet formları vardır. (1 tablet=250 mg)
 < 20 kg → 62,5 mg/gün (1/4 tablet)
 Triazol Türevi (+) Flukanozol (6 mg/kg/gün ~ 8 mg/kg/hafta)
 20-40 kg → 125 mg/gün (1/2 tablet)
İtrakonazol (5 mg/kg/gün)
 > 40 kg → 250 mg/gün (1 tablet)
 Allilamin Grubu (-) Terbinafin (3-6 mg/kg/gün)
TOPİKAL ANTİFUNGAL TEDAVİ
Yüzeyel bulaşıcılığı önlemek amacıyla, topikal tedavi verilir.
1. Topikal Antifungal Sprey, günde 2 kez
2. Antifungal Şampuan (Selenyum Sülfit veya Ketokonazol Şampuanı), haftada 2 kez
(Saçlı deride 5-10 dk beklet!)

KERİON TEDAVİ (+EK OLARAK)

1. Antiinflamatuar Tedavi: Sistemik kortikosteroid (Prednizolon 0,5-1 mg/kg/gün, 2 hafta)
2. Antibakteriyel Tedavi: Oral SAM, CAM (Sekonder bakteriyel enfeksiyon varlığında, po antibiyotik verilir.)
→ ÖNERİ: Enfekte kıllar cımbızla temizlenmelidir. Enfeksiyon alanının çevresindeki kıllar kesilmelidir.

TEDAVİ SÜRESİ ve KONTROL

 Tedavi süresi en az 8 hafta (6+2) olmalıdır.
 6 haftanın sonunda hastayı kontrole çağırıyoruz. Klinik iyileşme varlığında, KOH testi tekrarı yapılmalıdır.
 KOH testi negatifleştikten sonra, 2 hafta daha devam edilmelidir.
 KOH testi negatifleşmemiş ise tedavi devam edilip, 2 haftalık aralıklarla hasta kontrole çağırılmalıdır.
 SKABİYEZ (UYUZ)
VAKA: Bakımevinde kalan yaşlı erkek hasta, penis ve el bileğindeki kaşıntılı lezyonlar nedeniyle başvuruyor.
Bakımevinde kalan başkalarında da şiddetli kaşıntılar varmış.

DERMATOLOJİK MUAYENE: Glans penis ve penis şaftında, multiple, eritemli pembe, ekskoriye papüller/nodüller
+ El-bilek fleksör yüzünde, lineer, 5 mm’lik uzunlukta, tüneller

AYIRICI TANI
1. Atopik Dermatit
2. Kontakt Dermatit
3. Dermatit Herpetiformis (Herpetikum Egzema)

ETKEN: Sarkoptes Skabie Hominis

SPESİK ve NONSPESİK KLİNİK BULGULAR

SPESİFİK DERİ LEZYONLARI (Patognomik!) NON-SPESİFİK DERİ LEZYONLARI

1. Tünel (Silyon) 1. Ekskoriye alanlar
Çok sayıda, lineer veya kıvrımsı şekilde, 5-20 mm uzunlukta, üzerinde 2. Eritemli püstüller, papüller ve nodüller
noktalar olan lezyonlardır. Sarkopt deride stratum korneum içerisinde 3. Sekonder ekzematizasyon
tüneller kazar, tünel içerisine yumurta ve fekal artıklarını bırakır. (Ekzamatamöz dermatit)
2. Vezikül Perle 4. Sekonder bakteriyel enfeksiyonlar
Tünel sonunda, içinde dişi matur parazitin bulunduğu veziküllerdir.

Spesifik deri lezyonları nerelerde görülür? (Derinin ince olduğu bölgelerde)

o En Belirgin Yerleşim Yeri: El parmak araları + El bilekleri (iç-fleksör yüz)
o Dirsek, Ayak Lateralleri-Kenarları, Meme Çevresi, Göbek Çevresi, Aksilla
o Genital Bölge (Glans peniste, uyuza bağlı uyuz şankırı gelişebilir.)
o Bebek ve Çocuklar: Yüzde ve palmo-plantar bölgede lezyonlar görülebilir.

→ Tüm vücutta ve yaygın, uykudan uyandıran şiddetli gece kaşıntıları + Birlikte yaşayan bireylerde kaşıntı varlığı

TANI
1. Dermaskopi (Dermatoskop ile tünel ucunda akar görülebilir.)
2. Shave Biyopsi !!!

SHAVE (TIRAŞ) BİYOPSİ

o Silyon, vezikül perle veya papül lezyonları, sıvı vazelin ile ıslatılmış bir bistüriyle (15) kanayana kadar kazınır.
o Kazıntı örneği, mikroskopide immersiyon yağı kullanılarak (10 veya 40’lık büyütmeyle) değerlendirilir.
o Parazitin kendisi, yumurtası veya fekal artığının görülmesi skabiyez tanısı koydurur.

TEDAVİ
Genel Öneriler
1. Aynı evde yaşayan bütün bireyler, eş zamanlı tedavi edilmelidir.
2. Yaşanılan ortam (ev, yurt, bakımevi odası vs.), temizlenmelidir.
3. Giysi, çamaşır, çarşaf ve havlular, yüksek sıcaklıkta (95°C’de) yıkanmalı ve yüksek sıcaklıkta kurutulmalıdır.
Yıkanamayan malzemeler ise kuru temizlemeyle veya büyük poşetlerde ağzı bağlı şekilde 1 hafta izole edilerek
temizlenmelidir.
Topikal Antiparaziter Tedavi
 Permetrin %5 Krem: Tedavide ilk tercihtir. Gece-banyodan sonra, (baştan topuğa doğru) kulak arkası ve
enseden başlanarak tüm vücuda sürülmelidir. 8-12 saat sonunda, yıkanarak deriden uzaklaştırılmalıdır.
1 hafta sonra, topikal tedavi tekrarlanmalıdır.
 Baume de Peru Pomad, majistral: 6 aydan küçük bebeklerde ve permetrinin kullanılamadığı durumlarda
(formaldehit alerjisi) kullanılır. 3 gün üst üste (72 saat) uygulanmalıdır.
 ZONA ZOSTER (HERPES ZOSTER)
VAKA: Erkek hasta, gövde ve sırtın sağ tarafında, ağrılı sulantılı lezyonlar nedeniyle başvuruyor.

DERMATOLOJİK MUAYENE: Gövde sağ lateralinde (sağ göğüs ve sağ sırt bölgesinde), unilateral, içlerinde berrak sıvı
bulunan eritemli zeminde, yer yer siyah kurutların izlendiği, torasik dermatomal dağılımlı, grube 2-5 mm veziküller

AYIRICI TANI
1. HSV Enfeksiyonu
2. Bakteriyel Deri Enfeksiyonları
3. Kontakt Dermatit
4. Fitofotodermatit
5. Böcek Isırığı

ETKEN: VZV (HHV-3) = Varisella Zoster Virüs (Human Herpes Virüs-3)

TANI
1. Tzanck Testi !!!!!
2. Seroloji (Tiplendirme için kullanılır.)
3. DIF
4. PCR
5. Kültür

TZANCK TESTİ (TZANCK YAYMASI)

o Aktif vezikülün tabanı ve kenarları, kanamaya yol açmadan bistüriyle kazınır.
o Giemsa boyası ile boyanır.
o Mikroskopide, immersiyon yağı kullanılarak (100’lük objektif ile) değerlendirilir.
o Akantolitik hücreler ve multinükleer dev hücre/keratinosit varlığı, herpetik enfeksiyonlar için karekteristiktir.

KOMPLİKASYONLAR SİSTEMİK TEDAVİ ENDİKASYONLARI

1. Postherpetik Nevralji 1. Çok şiddetli ağrı
2. Oftalmik Zona Zoster (Keratit ve Körlük) 2. Trigeminal sinirin oftalmik dalının tutulumu
3. Ramsay-Hunt Sendromu 3. Kulak tutulumu
4. Nörojenik Mesane 4. Sakral tutulum
5. Dissemine Enfeksiyon (Pnömoni, Hepatit, Ensefalit) 5. İmmün Yetmezlik
6. Sekonder Bakteriyel Enfeksiyon 6. 50 yaş ve üstü
7. Skar 7. Evde bebek varlığı
(aşılanmamış ve suçiçeği geçirmemiş)

TEDAVİ
Komplikasyon riski olmayan immunkompetan hastalarda, sistemik antiviral tedavi gerekli değildir.
Endikasyon bulunan hastalarda, 72 saat içinde antiviral tedaviye başlamalıyız!
1. Antiviral Tedavi (oral, 1 hafta): Asiklovir (5 x 800 mg), Famsiklovir (3 x 500 mg), Valasiklovir (3 x 1000 mg)
İmmunsuprese Hastalar → Asiklovir (IV), 10 mg/kg, 8 saatte bir, 1 hafta (Saatten bağımsız, parenteral tedavi)
2. Kurutucu-Islak Pansuman (Burrow Solüsyonu, SF): Günde 3 kere, en az 30 dk, 3 gün (kurutlanıncaya kadar)
(Vezikülleri kurutur!)
3. Analjezikler (Parasetamol, NSAİD): Günde 2 kere
4. Vitamin B12
5. Zoster Aşısı (Zostavax): 60 yaş üstü hastalara, koruyucu olarak aşı önerilir.
 SELÜLİT ve ERİZİPEL
SELÜLİT ERİZİPEL

VAKA VAKA
62 yaşındaki erkek hasta, sağ bacakta kızarıklık ve şişlik Kadın hasta, sağ yanakta kızarıklık ve şişlik
şikayetiyle acile başvuruyor. şikayetiyle acile başvuruyor.

DERMATOLOJİK MUAYENE DERMATOLOJİK MUAYENE

Sağ ayak üzerinden sağ dize kadar uzanan, unilateral, parlak Sağ yanakta, unilateral, parlak eritemli, keskin
eritemli, sınırları belirsiz, 35 cm uzunluğunda, ödematöz plak demarkasyon hattıyla lokalize, 5 x 8 cm, ödemli plak

AYIRICI TANI AYIRICI TANI

1. Osteomiyelit 1. Fitofotodermatit
2. Nekrotizan Fasiit 2. Anjiyoödem
3. Gazlı Gangren 3. Kızıl
4. DVT 4. SLE
5. Staz Dermatit
ETKEN ETKEN
1. Stapfilokokkus aureus Streptokokkus pyogenes
2. Streptokokkus pyogenes (Beta Hemolitik Grup A Streptokoklar)

TANI (LAB TESTLERİ)

o Tanı klinik ile (öykü + fizik muayene) konur.
o Komorbidite veya komplikasyonların yokluğunda ek lab tetkiklerine gerek yoktur.
o Enfeksiyon ve inflamasyon markerlarının yüksekliği (WBC↑, CRP↑, Sedimentasyon↑) tanıyı destekler.
o Tanı kesin değilse, deri biyopsisi ve radyografi (BT) ile ayırıcı tanı yapılabilir.

SİSTEMİK BULGULAR LOKAL BULGULAR (İNFLAMASYON)

o Ateş, Üşüme-Titreme, Halsizlik, Taşikardi o Eritem / Kızarıklık o Hassasiyet
o Bulantı-Kusma o Ağrı o Fonksiyon kaybı
o Eklem Ağrısı, Baş Ağrısı o Isı artışı
o Bakteriyemi, Lökositoz, LAP o Ödem / Şişlik

TEDAVİ ve ÖNERİLER
ANTİBİYOTERAPİ
a) SELÜLİT: Antistafilokoksik Penisilin (Dikloksasilin-100 mg) veya Sefalosporin (Sefaleksin, Sefazolin), oral (5-14 gün)
Şiddetli veya Komplike, İmmünsupresif, Yaşlı, İnfant → CAM veya SAM, IV
b) ERİZİPEL: Penisilin (Penisilin V), oral veya IM (5-14 gün)
Şiddetli veya Komplike, İmmünsupresif, Yaşlı, İnfant → Penisilin, IV
ANTİİNFLAMATUAR TEDAVİ
 Islak Pansuman (Burrow Solüsyonu veya SF), günde 3 kez, en az 30 dk (İnflamasyonu baskılamak için önerilir.)
 Ekstremitenin İmmobilizasyon ve Elevasyonu (Periferal ödemi azaltmak için önerilir.)
ODAK TEDAVİSİ
 Giriş odağı bulunup ve mutlaka tedavi edilmelidir! (Aksi taktirde enfeksiyon tekrarlar ve kalıcı sekeller gelişir.)
Sıyrık, tinea pedis, topuktaki çatlaklar, ülser, abrazyon vb. açısından dikkatli olunmalıdır.
 PRİMER SFİLİZ (SFİLİZ ŞANKR)
VAKA: 36 yaşındaki erkek hasta, 3 haftadır penisinde olan yara nedeniyle başvuruyor.
+ Şüpheli cinsel ilişki öyküsü

DERMATOLOJİK MUAYENE: Glans peniste, soliter, zemini temiz, keskin sınırlı, yuvarlak şekilli, 4 x 4 mm ülsere papül

AYIRICI TANI
1. HSV Enfeksiyonu (Genital Herpes)
2. Şankroid
3. LGV
4. Genital Travma
5. Genital Kanser
6. Primer EBV Enfeksiyonu
7. Behçet Hastalığı
8. Fiks İlaç Erüpsiyonu

ETKEN: Treponema Pallidum

TANI TESTLERİ
1. Karanlık Saha Mikroskobisi: Pratikte tercih edilmez.
Evre 1-2 deri lezyonlarında (şankr veya kondiloma lata) kullanılır. Canlı T. Pallidum örneği alınmalıdır.
Bakterinin spesifik hareketleri incelenir ve tiplendirme yapılır. ‘Patlayıp sönen yıldız manzarası’ görülür.
2. Seroloji: Pratikte sıklıkla serolojik testler kullanılmaktadır.
Tanı için ilk olarak, non-spespifik non-treponemal testlerle (VDRL) tarama yapılmalıdır.
Tanıyı kesinleştirmek için, VDRL testi pozitif hastalar, yanlış pozitiflik ihtimalinin yüksek olması nedeniyle,
spespifik treponemal testlerle (TPHA) konfirme edilmelidir.
a) Nontreponemal Non-Spesifik Testler: RPR, VDRL → Tarama testleridir!
b) Treponemal Spesifik Testler: FTA-ABS, MHA-TP, TPPA, TPHA → Konfirmasyon testleridir!
→ Cinsel hastalık taraması yapılmalıdır: HSV, HPV, HIV ve Hepatit için taramalyız.

VDRL
o Tarama testidir. (Antikor titresinde ≥ 1/16 kat artma, tanı için anlamlıdır.)
o Tedavi monitarizasyonunda da kullanılır. (Antikor titresinde 4 kat azalma, tedavi başarısını gösterir:)

TEDAVİ
Mutlaka partner tedavisi yapılmalıdır.
a) ERKEN SFİLİZ → Benzatin Penisilin (IM), 2.4 milyon U/hafta, 2 hafta
b) GEÇ SFİLİZ → Benzatin Penisilin (IM), 2.4 milyon U/hafta, 3 hafta
c) NÖROSFİLİZ → Aq.Penisilin G (IV), 2.4 milyon U, 4 saatte bir, 10-14 gün. Hastanede yatırarak tedavi ediyoruz.
 BEHÇET HASTALIĞI
VAKA: Yüzeyel tromboflebiti ve üveiti olan hasta, 2 yıldır çıkan ağız içi yaralar sebebiyle başvuruyor.
+ Rekürren oral ülser öyküsü

REKÜRREN ORAL ÜLSER

AYIRICI TANI ve TANI TESTLERİ
1. Rekürren Aftöz Stomatit ------------ CBC, Biyokimya ve Nutrisyonel Çalışmalar (Behçet tanı kriterlerinin dışlanması)
2. DEA --------------------------------------- CBC, Periferik Yayma ve Demir Parametreleri
3. SLE ---------------------------------------- ANA ve dsDNA Antikorları
4. Crohn Hastalığı ------------------------ CBC, Biyokimya, Gayta İncelemesi + Kolonoskopi
5. Çölyak Hastalığı ----------------------- Seroloji (TTG ve Anti-Endomisyum Antikorları) + Duodenal Endoskopi
6. H. Pylori Enfeksiyonu ---------------- Üre Nefes Testi ~ Gayta Antijen Testi ~ Seroloji (anti-HP)
7. HSV Enfeksiyonu ---------------------- Tzanck Smear Testi
8. İmmün Yetmezlik/AIDS -------------- HIV Serolojisi ve İmmünglobulin Düzeyleri
9. Siklik Nötropeni ----------------------- CBC

TOPLAM:
BEHÇET TANI KRİTERLERİ: 4 PUAN
1. Genital Ülser 2 PUAN
2. Oral Ülser
3. Oküler Lezyonlar

4. Nörolojik Bulgular 1 PUAN

5. Vasküler Bulgular
6. Deri Lezyonları
(eritema nodosum, psödofollikülit,
papülopüstüler lezyonlar,
akneiform nodüller)
7. Paterji Testi (OPSİYONEL)

PATERJİ TESTİ
o Her iki ön kolun fleksör yüzeyine, yaklaşık 3 cm arayla, 3’er adet pikür (toplam 6 adet) yapılır.
o Künt ve kalın bir iğne (20 G, yeşil kelebek), 45 derecelik açıyla (oblik olarak) deriye 5 mm batırılır.
o Pikürlerin çevresine bir kalemle, bir halka çizilir ve yerleri belirlenir.
o 24-48 saat sonra, injeksiyon bölgesinde eritemli papül veya püstül oluşması, pozitif olarak değerlendirilir.
 PİTRİYAZİS ROSEA
VAKA: 20 yaşında erkek hasta, gövdesindeki pembe-kırmızı döküntüler nedeniyle başvuruyor.

DERMATOLOJİK MUAYENE: Gövde ön yüzünde, soliter, eritemli pembe-somon rengi, keskin kenarlı, oval şekilli,
periferinde yakalık tarzı pitriyazik skuamlar bulunan, 2 x 4 cm’lik plak
+ Sırtta, multiple, eritemli pembe-somon rengi, keskin kenarlı, oval şekilli, periferinde yakalık tarzı pitriyazik skuamlar
bulunan, blaschko çizgilerine dağılımlı (çam ağacı paterninde dağılımlı), 0.5 x 1.5 cm’lik, papül ve plaklar

AYIRICI TANI
1. Tinea Korporis
2. İlaç Erüpsiyonları
3. Seboreik Dermatit
4. Papülloskuamlı Hastalıklar: Sekonder Sfiliz, Liken Planus, Guttat Psöriazis

ETKEN: HHV-6, HHV-7 (Human Herpes Virüs-6,7)

KLİNİK BULGULAR
o Akut başlayan, kendi kendini sınırlayan, skuamlı papül ve plaklarla karekterize bir hastalıktır. (10-30 yaş)
o Nezle-grip benzeri bir prodromal dönem sonrasında, primer lezyon (Herald Patch ~ Haberci Lezyon) oluşur.
o 1-2 hafta sonrasında, primer lezyon ile aynı karekterde ancak daha küçük boyutlardaki sekonder lezyonlar
(sekonder erüpsiyonlar) gelişir. Tüm erüpsiyon 6-8 haftada sonlanır.
o 10 hafta sonunda tam remisyon izlenir.

KAREKTERİSTİK KLİNİK BULGULAR

Collarette Belirtisi (Yakalık Belirtisi)
Primer ve sekonder deri lezyonlarının karekteristik özelliğidir.
Lezyon periferinde yerleşmiş, lezyonu çepeçevre saran ve açıklığı lezyonun iç kısmına bakan, pitriyazik skuamlardır.
İnce kepekler dış kenarlarıyla lezyona yapışıktır, iç kenarları ise serbesttir. Gömlek yakasına benzer.

Herald Patch (Primer/Ana/Haberci/Öncül Lezyon = Madalyon Belirtisi)

İlk deri belirtisidir. En sık gövde ön tarafında yerleşir. Bazen sırtta, boyunda, karında ve üst ekstremitelerde görülebilir.
Genellikle tektir. Sekonder lezyonlardan, daima daha büyüktür.
2-6 cm çapında, pembe-somon rengi bir plaktır.
Yuvarlak veya oval şekilli, keskin sınırlı, eritemli ve periferinde yakalık tarzı ince skuamlar olan (yakalık belitisi) lezyondur.

Sekonder Erüpsiyon (Sekonder Lezyonlar)

Gövde ve ekstremitelerin proksimallerinde görülür. Atipik formlar, fleksoral bölgelerde yerleşebilir.(aksilla-inguinal bölge)
Çok sayıdadırlar. Primer lezyonun minyatürü gibidirler. Blaschko çizgilerine (embriyonik göç çizgileri) yerleşirler.
0.5-1.5 cm çapında, papül ve plaklarlardır.
Yuvarlak veya oval şekilli, keskin sınırlı, eritemli ve periferinde yakalık tarzı ince skuamlar olan (yakalık belitisi) lezyonlardır.

Çam Ağacı Görünümü (Christmas Tree Patern)

Sekonder lezyonların uzun eksenleri, deri çizgilerine (Blaschko Çizgileri) ve birbirlerine paralel yerleşir.
Sırtta deri çizgileri /\ şeklindedir.
Gövde ön yüzde ise deri çizgileri, tam tersi \/ şekildedir.
Sırtta yerleşim gösteren sekonder erüpsiyonel döküntüler, çam ağacı görünümü oluştururlar.

TEDAVİ
 Kendi seyrinde gerilediği için, genellikle tedavi gerekmez
 Köebner Fenomeni (+): Travmaya bağlı olarak etkilenmemiş deri bölgesinde lezyonların oluşmasıdır.
Lezyonların travmatize edilmemesi, tahriş edilmemesi önerilir!
Banyo sırasında kese-lif yapılmamalı, kaşımadan kaçınılmalıdır.
 Semptomatik Tedavi: Kaşıntı varlığında, topikal kortikosteriod veya oral antihistaminik verilir.
 KRONİK PLAK PSÖRİAZİS (PSÖRİAZİS VULGARİS)
VAKA: Yaşlı kadın hasta, 2 yıldır devam eden, ön bacakları ve dizlerindeki gümüş renkli döküntüler nedeniyle
başvuruyor.

DERMATOLOJİK MUAYENE: Bilateral dizler ve tibiaların ekstansör yüzünde, simetrik, multiple, eritemli zeminde,
keskin kenarlı, oval şekilli, üzerinde sedef rengi lameller skuamlar bulunan, yer yer konflue, 3-10 cm, plaklar

AYIRICI TANI
1. Mikozis Fungoides (Kutanöz T Hcli Lenfoma)
2. Seboreik Dermatit, Atopik Dermatit, Numuler Dermatit
3. Papülloskuamlı Hastalıklar: Sekonder Sfiliz, Liken Planus, Pitriyazis Rosea

PSÖRİATİK ARTRİT (PsA) → Psöriazisin en sık görülen komorbiditesidir!

o Spondiloartrit (SpA) grubu bir hastalıktır.
Asimetrik oligoartrit, entesit, inflamatuar bel ağrısı (sakroilit) temel özellikleridir.
DIF tutulumuyla karekterizedir.
Daktilit (sosis parmak) ve Artritis Mutilans (teleskopik parmak) eşlik edebilir.
o Şiddetli deri tutulumunda, ve tırnak, saçlı deri, kıvrım bölgelerinin tutulumunda PsA riski artar!
1. Tırnak Tutulumu (%80): Pitting (60’tan fazla olması tanıda dışlayıcıdır), Yağ lekesi fenomeni (Salmon patch),
Onkilozis, Subungual hiperkeratoz Transvers çizgilenme, Tırnak distrofisi, Paronişi, Splinter hemoraji
2. Scalp Psöriazis
3. Fleksural (İnvers) Psöriazis: Aksilla, göbek, meme altı, inguinal ve intergluteal bölge gibi intertrijinöz (kıvrım)
yerlerini tutar.

TEDAVİ
“10’lar Kuralı” Vücut Yüzey Alanı (VYA), Psoriasis Alan Şiddet İndeksi (PAŞİ), Dermatoloji Yaşam Kalite İndeksi (DYKİ)
o ≤ %10 (Hafif) → Topikal Tedavi
o > %10 (Orta-Şiddetli) → Fototerapi/ Sistemik Tedavi
Hastaya uygulanacak tedaviyi belirlemede en önemli kriter hastalığın şiddetidir.
1. VYA: Etkilenen VYA %3’ten daha az ise hafif, %3-10 arasında ise orta, %10’dan fazla ise şiddetli kabul edilir.
2. PAŞİ: Eritemin parlaklığına, skuamın kalınlığına ve plağın kalınlığına bağlı olarak hesaplanan bir skordur.
3. Dermatoloji Yaşam Kalite İndeksi (DYKİ): Hastalığın yaşam kalitesi üzerine etkisini hasta tarafından değerlendirir.
Özel bölgelere yerleşim (yüz, saçlı deri ve tırnak, el-ayak ve genital), yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürüyor.

Tedavi hastalığın şiddetine göre belirlenir.

1. Hafif Psöriazis: Topikal tedaviler yeterlidir. Dirençli durumlarda fototerapi ve sistemik tedavi kullanılabilir.
2. Orta-Şiddetli Psöriasis: Sistemik tedavi kullanmamız gerekir.
3. Fototerapi: Hafif ve orta şiddetlilerde, yaygın lezyonlarda, guttat psöriasisinde kullanılabilir.

TOPİKAL TEDAVİ
1. TOPİKAL KORTİKOSTEROİDLER, günde 1-2 kez, 1 hafta aralıklı kullanım****
o Palmoplantar, hipertrofik ve likenifiye lezyonlar » Güçlü Etkili + Pomad » DERMOVATE POMAD
o Yüz, intertriginöz, aksilla, kasık, genital ve perianal bölge » Düşük Etkili + Krem » HİPOKORT KREM
HAFİF

2. VİT D ANALOGLARI (Kalsipotriol), günde 2 kez, Topikal KS ile kombine kullanılabilir.

3. TOPİKAL RETİNOİD (Tazaroten), günde 1 kez
4. KALSİNÖRİN İNHİBİTÖRLERİ
5. KEROLİTİK AJANLAR: Salisilik Asit, Kömür Katranı (Huile de Cade’lı pomad), Antralin, günde 1 kez
6. DESTEK TEDAVİ: Nemlendiriciler (Vazelin), günde 1-3 kez

FOTOTERAPİ (haftada 2-3 kez)

ORTA-ŞİDDETLİ

1. UVB (Dar-Band)
2. PUVA

SİSTEMİK TEDAVİ
1. SİSTEMİK İMMÜNSUPRESİFLER: Metotreksat (MTX), Siklosporin, Asitresin (Sistemik Retinoid)
2. BİYOLOJİK AJANLAR: anti-TNF, anti IL-12, anti IL-17 ve anti IL-23
 ERİTRODERMİK PSÖRİAZİS
VAKA: Psöriyazis hastası, eritrodermi kliniğiyle başvuruyor.

DERMATOLOJİK MUAYENE: VYA %90’ından fazlasında, diffüz eritemli, skuamatöz plaklar

→ Eritroderma, vücudun %90'ından fazlasının eritem ve skuamla kaplı olması durumudur. Dermatolojik bir acildir.

ETİYOLOJİ (AYIRICI TANI)

1. EGZEMA: Atopik Dermatit, Kontakt Dermatit, Seboreik Dermatit
2. İLAÇ RXN (Sulfonamid, Allopurinol, Antikonvülzanlar, Penisilin)
3. MALİGNİTELER: T Hcli Kutanöz Lenfoma, Sezary Sendromu
4. ENFEKSİYON: HIV
5. İDİYOPATİK

ERİTRODERMİK PSÖRİAZİS: Akut olarak veya daha yavaş kademeli-kronik bir seyir izleyerek ortaya çıkabilir.
1. Nadiren, psöriazisin ilk belirtisi olarak de nova gelişebilir.
2. Genellikle, kronik plak tipi psöriazis hastalarında, tetikleyici nedenlerle ortaya çıkar!
o Psöriazis tedavisine ara verilmesi (Güçlü topikal veya oral tedavinin kesilmesi)
o Enfeksiyonlar
o İlaçlar
o Gebelik ve Stres

LAB: Anemi, eozinofili, lökositoz, CRP↑, sedimentasyon↑, elektrolit bozuklukları (hipokalsemi↓, hipokalemi↓)
hipoproteinemi↓, hipoalbuminemi↓ KFT↑, hiperürisemi↑

KOMPLİKASYONLAR
SİSTEMİK
→ Ateş, üşüme-titreme, halsizlik, taşikardi, dehidratasyon, artralji, LAP ve periferal ödem gibi belirtiler eşlik edebilir.
Termoregülasyon ve sıvı-elektrolit dengesi bozulur. Genel durumu bozuktur.
Isı kaybı, sıvı-elektrolit kaybı, protein kaybı ve demir kaybı gelişebilir!
o Hipovolemi o Hipotermi
o Elektrolit Bozuklukları o Sepsis (stafilokoksik)
o Hipoproteinemi ve Hipoalbünemi o Kalp Yetmezliği (yüksek debili)
o Anemi o Böbrek Yetmezliği
o Hiperürisemi o ARDS, Pulmoner Ödem, Pnömoni

DERMATOLOJİK: Uzun süredir devam eden şiddetli eritrodermi, dermatolojik bulgulara yol açar.
Alopesi, tırnak kaybı-tırnak distrofisi, palmoplantar keratoderma (palmoplantar hiperkeratoz), fissürler, çatlaklar,
ragatlar, ektropion (alt göz kapağının dışa dönmesi)

DEĞERLENDİRME (LAB TETKİKLERİ)

o Tüm vücut derisi değerlendirilmeli, HSM ve LAP araştırılmalıdır. Vitalllere bakılmalı, AÇT yapılmalıdır.
o CBC, periferik yayma, KFT ve BFT, eritrosit sedimentasyon hızı, ürik asit ve elektrolit düzeyleri araştırılmalıdır!
o İnfeksiyon şüphesinde uygun mikrobiyolojik kültürler alınır.
o Tüm eritrodermili olgularda histopatolojik inceleme (biyopsi) yapılmalıdır.

TEDAVİ
Altta yatan nedene bakılmaksızın, eritroderminin ilk destek tedavisi aynıdır!
 Öncelikle hasta hospitalize edilmelidir. Nemli ve ılık ortam ısısı ayarlanmalıdır.
 Eritrodermiyi tetikleyici faktörler ortadan kaldırılmalı, gereksiz tüm ilaçlar kesilmelidir.
 Sıvı-elektrolit dengesi sağlanmalıdır!
 İnfeksiyon varsa (oral ab) tedavi edilmelidir, sepsis açısından dikkatli olunmalıdır!
 Hastayı rahatlatmak için ıslak kompresyonlar, ılık yumuşatıcı banyolar ve nemlendiriciler kullanılmalıdır.
Hafif-orta etkili topikal kortikosteroidler (Eumovate veya Advantan) tercih edilir.
 Kaşıntı ve anksiyeteyi azaltmak için oral antihistaminikler kullanılabilir. Ödem şiddetli ise diüretikler verilebilir.
Eritrodermik Psoriasis Tedavisi: Sistemik tedavi endikedir!
 Sistemik İmmunsupresif Tedavi (siklosporin, metotreksat)
 Anti-TNF (infliksimab, etanersept veya adalimumab)
 SJS ve TEN
VAKA: 4 haftadır yeni ilaç kullanma öyküsü olan hasta, eritrodermi kliniğiyle başvuruyor.
VAKA (ZOOM) 7 yaşında kız çocuk, yüzde kızarıklık ve ateş şikayetiyle başvuruyor. Hastanın hikayesinden 1 haftadır
ÜSYE benzeri şikayetleri ve boğaz ağrısının olduğu, son 2 gündür yüzünde belirgin hassas döküntülerin başladığı
öğreniliyor, eşlik eden ateş, halsizlik ve 2 kere kusma şikayeti olmuş. 4 hafta önce kullanmakta olduğu antiepileptik
değiştirilmiş, yeni bir ilaç başlanmış.

DERMATOLOJİK MUAYENE: Dudaklar ve çenede, multiple, eritemli zeminde, sınırları düzensiz, belirgin bir şekli
olmayan, üzerinde siyah renkli hemorajik ve eksudatif kurutlar bulunan, yer yer konflue, erode plaklar
+ Sol yanakta, soliter, eritemli zeminde, koyu renkli, sınırları belirsiz, belirgin bir şekli olmayan, intakt bül
SJS TEN
AYIRICI TANI
1. Stafilokoksik Haşlanmış Deri Sendromu
2. Pemfigus Vulgaris
3. Eritema Multiforme (EM)
4. Generalize Fiks İlaç Erüpsiyonları (BFDE)
5. Akut Generalize Ekzantematöz Püstülozis

ETİYOLOJİ (SATAN)
o (S)----- Sülfonamidler
o (A)----- Allopürinol
o (T)----- Tetrasiklin
o (A)----- Antikonvülzanlar (karbamazepin, okskarbazepin, lamotrijin, fenobarbital, fenitoin)
o (N)----- NSAİİ, Nevirap

KLİNİK SPEKTRUM
Ciddi seyirli ilaç erüpsiyonlarının (SCAR) ayrımında dikkat edilecek özelliklerin bilinmesi önemlidir!
1. Mukoza Tutulumu (oküler, oral ve genital) → Konjüktival hiperemi, oral ve genital erozyon-ülserler
2. Nikolsky Belirtisi (+): Deriyi hafifçe ittirdiğimizde, haşlanmış patates kabuğu gibi kolaylıkla soyulup ayrılmasıdır.
Büllöz hastalıklarda, intraepidermal bağlantıların bozulduğunu ifade eder.
3. Çok Ağrılı, Erode ve Konflue Lezyonlar
4. LAB: Eozinofili, Atipik Lenfositler, KFT↑, BFT↑, Elektrolit Bozuklukları
Prodromal semptomlar (ÜSYE ve Ateş)
Deri lezyonları gövde veya yüzde başlar. (Şüpheli ilaç kullanımından 4 hafta sonra)
Etkilenen alanlarda Nikolsky belirtisi pozitiftir.
*SJS ve TEN ayrımı, etkilenen VYA’na bağlı olarak yapılır ve ciddiyet bakımından farklılık gösterir!
Epidermal-dermal bağlantıların tamamen bozularak ve epidermisin nekroza gittiği ilaç rxnlarıdır.
Nikolsky belirtisi pozitif olan VYA’nın yüzdesine göre sınıflama yapılır.
o < %10 → Stevens Johnson Sendromu (SJS) » en hafif form
o %10-30 → SJS-TEN Overlap
o > %30 → Toksik Epidermal Nekroz (TEN) » en ağır form

TEDAVİ
1. Tedavide en önemli adım, en kısa sürede reaksiyonu tetikleyen şüpheli ilacın hemen kesilmesidir!
→ Şüpheli ilaç, çapraz reaksiyona sebep olmayacak başka bir ilaç ile değiştirilmelidir.
2. Uygun YBÜ’lerinde hospitalizasyon yapılmalıdır:
o Sıvı ve elektrolit replasmanı + Kalorik replasman!!!
o Sekonder enfeksiyonların tedavisi
o Oftalmoloji + Üroloji konsültasyonu
o Oral antiasit ve ağız bakımı
o Pulmoner semptomların takibi
o Pansuman yapılmalıdır.
3. SİSTEMİK TEDAVİ: IVIG, Siklosporin, Anti TNF veya Deksametazon
 AKUT ÜRTİKER (KURDEŞEN) + ANJİYOÖDEM
VAKA: Vücutta kaşıntılı kabarıklıklar ve dudakta yeni başlayan şişlik ile acile başvuruyor.

DERMATOLOJİK MUAYENE: Dudaklar ve oral mukozada, multiple, sınırları belirsiz, yaygın ödematöz plaklar
+ Sol ön kol fleksör yüzeyinde ve sırtta, multiple, periferinde eritemli halo izlenen, merkezi soluk pembe renkli,
annüller şekilli, yaygın dağılımlı, ödemli ürtikeryal plaklar

AYIRICI TANI
1. Anafilaksi
2. Ürtikeryal Vaskülit
3. Eritema Multiforme
4. Schnitzler Sendromu

ETİYOLOJİ (AKUT)
1. İDİYOPATİK (%50)
2. ENFEKSİYON (%40): ÜSYE***, Streptokokkal Enfeksiyonlar, Helmint, Helicobacter Pylori
3. İLAÇ REAKSİYONLARI (%9): Penisilin ve ilişkili antibiyotikler, NSAID/Aspirin
IV UYGULAMALAR (TRANSFÜZYON RXN): Kan Ürünleri, Kontrast Ajanlar
4. GIDA ve KATKI MADDELERİ: Çikolata, kabuklu deniz ürünleri, kuru yemişler (yer fıstığı, fındık, ceviz), meyve
5. BÖCEK SOKMASI

FİZİK MUAYENE
Vital bulgular değerlendirilmelidir. Anafilaksinin sistem bulguları sorgulanıp ekarte edilmelidir.
1. DERİ-MUKOZA: Periorbital, Dudak-Dil, Yumuşak Damak (Uvula Ödemi) ve Farinks Ödemi (Yutma Güçlüğü)
2. ÜST SOLUNUM YOLU: Larinks Ödemi (Boğazda Sıkışma-Kaşıntı Hissi, Disfoni ve Boğuk Ses, Stridor)
ALT SOLUNUM YOLU: Göğüs Ağrısı, Dispne, Wheezing, Bronkospazm (Ronküs, Ekspiryumda Uzama)
3. GİS: Bulantı-Kusma, Karın Ağrısı, Diyare, Disfaji
4. KVS: Senkop, Çarpıntı, Aritmi, Hipotansiyon ve Taşikardi (Hipovolemik Şok)
5. SSS: Sersemlik Hissi, Yoğun Anksiyete

TEDAVİ
ACİL TEDAVİ
1. ABC (Airway + Breathing + Circulation)
2. IV damar yolu aç.
Kardiyak monitorize et! (EKG + Pulse Oksimetri + Kan Basıncı)
3. BİRİNCİ BASAMAK------(IV) 1. Jenerasyon Antihistaminik (feniramin-AVİL)
1 ampul Avil (1 mL), 1500 cc içine, IV yavaş puşe yap! (15 dk’da ver!)
6 saat arayla tekrarlanabilir.
↓ (10-15 dk)
4. İKİNCİ BASAMAK--------(IV) Kortikosteroid (Metilprednizolon) 0.5-1 mg/kg
60 mg Metilprednizolon, IV infüzyon yap! (30 dk’da ver!)
6 saat arayla tekrarlanabilir.
↓ (10-15 dk)
5. ÜÇÜNCÜ BASAMAK----(IM) Adrenalin (Erişkin: 0,5 mg; Çocuk: 0,01 mg/kg)
1 ampul Adrenalin (0.5 mg), IM uyluğun anterolateralinden (quadriceps lateralinden) yap!
10-15 dk arayla, 2 kere daha tekrarlanabilir!

TABURCU SONRASI TEDAVİ

1. Nonsedatif 2. Jenerasyon H1 Anihistaminik, oral, günde 1 kez başlanır.
Loratadin, 10 mg (1 x 1) » 10 mg/gün, günde 1 kez
↓ (2 hf)
2. 2. hafta sonunda, şikayetleri devam eden hastada, doz 2 katına çıkarılır. (2 x 1) » günde 2 kez
↓ (2 hf)
3. 4. hafta sonunda, şikayetleri devam eden hastada, doz 2 katına çıkarılır. (2 x 2) » günde 4 kez
↓ (2 hf)
4. 6. hafta sonunda, antihistaminik tedavisine rağmen şikayetleri devam eden hasta, kronik ürtiker hastasıdır.
Tedaviye omalizumab (anti-IgE) eklenir.