‫اﻧﻮاع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﻲ ﺗﻮان ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﮔﻔﺖ وﻟﻲ در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺎ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﺑﻨﺎﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﻳﻲ ( آﻫﻦ ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن ‪ ،‬ﮔﭻ ‪،‬آﺟﺮ و ﻏﻴﺮه ) ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬اﺻﻮﻻ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را از ﻟﺤﺎظ ﻣـﺼﺎﻟﺢ ﻣـﺼﺮﻓﻲ‬
‫و‬

‫ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮد آن ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد ‪.‬‬

‫اﻟﻒ ‪ :‬اﻧﻮاع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن از ﻟﺤﺎظ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﻲ‬

‫‪ –1‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﺘﻨﻲ ‪:‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺘﻨﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺳﻜﻠﺖ اﺻﻠﻲ آن از ﺑﺘﻦ آرﻣﻪ ( ﺳﻴﻤﺎن ‪ ،‬ﺷﻦ ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ و ﻓﻮﻻد ﺑﺼﻮرت ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺳﺎده و ﻳﺎ‬
‫آﺟﺪار ) اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺳﻘﻔﻬﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺎوه ( دال ) ﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻮﺷـﻴﺪه ﻣـﻲ ﺷـﻮد و ﻳـﺎ از ﺳـﻘﻔﻬﺎي‬
‫ﺗﻴﺮﭼﻪ و ﺑﻠﻮك و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺳﻘﻔﻬﺎي ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﺑﺮاي دﻳﻮارﻫﺎي ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه ( ﭘﺎرﺗﻴﺸﻦ ﻫﺎ ) ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ از‬
‫اﻧـﻮاع آﺟﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻔﺎل ﺗﻴﻐﻪ اي ‪ ،‬آﺟﺮ ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ ﺳﻮراخ دار ‪ ،‬آﺟﺮ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻛﻮره اي و ﻳﺎ ﺗﻴﻐﻪ ﮔﭽﻲ و ﻳﺎ ﭼﻮب اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳـﺖ از دﻳﻮار ﺑﺘﻮن آرﻣﻪ ﻫﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ‪ .‬در ﻫﺮ ﺣﺎل در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﺷﺎه ﺗﻴﺮﻫﺎ و ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ از ﺑﺘﻮن آرﻣﻪ ( ﺑﺘﻮن‬
‫ﻣﺴﻠﺢ ) ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ –2‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻓﻠﺰي ‪:‬‬

‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ و ﭘﻠﻬﺎ از ﭘﺮوﻓﻴﻠﻬﺎي ﻓﻮﻻدي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷـﻮد ‪ .‬در اﻳـﺮان ﻣﻌﻤـﻮﻻ ﺳـﺘﻮﻧﻬﺎ را از‬
‫ﺗﻴﺮﻫـﺎ آﻫﻨﻬﺎي ‪ I‬دوﺑﻞ و ﻳﺎ ﺑﺎل ﭘﻬﻦ ﻫﺎي ﺗﻜﻲ ( آﻫﻨﻬﺎي ﻫﺎش ) اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎﻻت از ﻧﺒﺸﻲ – ﺗﺴﻤﻪ و‬
‫ﺑﺮاي‬

‫زﻳﺮ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ از ﺻﻔﺤﻪ ﻓﻮﻻدي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻣﻌﻤﻮﻻ دو ﻗﻄﻌﻪ را ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺟﻮش ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ‪ .‬ﺳﻘﻒ اﻳـﻦ‬
‫ﻧـﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻴﺮ آﻫﻦ و ﻃﺎق ﺿﺮﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ از اﻧﻮاع ﺳﻘﻔﻬﺎي دﻳﮕﺮ از ﻗﺒﻴﻞ ﺗﻴﺮﭼﻪ ﺑﻠﻮك و ﻏﻴﺮه اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﮔـﺮدد ‪ .‬ﺑـﺮاي ﭘﺎرﺗﻴﺸﻦ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﺘﻮﻧﻲ از اﻧﻮاع آﺟﺮ و ﻳﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﮔﭽﻲ و ﻳﺎ ﭼﻮب ﻳﺎ ﺳﻔﺎﻟﻬﺎي ﺗﻴﻐﻪ اي‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ‪ .‬در ﻫـﺮ ﺣﺎل ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺒﻚ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻤﺎﻟﻚ ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻣﺎ ﺑﺮاي‬
‫اﺗﺼﺎل ﻗﻄﻌـﺎت از ﺟـﻮش اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻜﺮده ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭘﺮج و ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ‬
‫ﺗﻴـﺮآﻫﻦ از ﻧﺒـﺸﻲ و ﻳـﺎ ﻧـﺎوداﻧ ﻲ استفاده نمود ‪.‬‬

‫‪ –3‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي آﺟﺮي ‪:‬‬

‫در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ از ﭼﻬﺎر ﻃﺒﻘﻪ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻣﻲ ﺗﻮان از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ‪ .‬اﺳﻜﻠﺖ اﺻﻠﻲ اﻳـﻦ‬

‫ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ آﺟﺮي ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﻘﻒ ﻫﺎ در اﻳﺮان ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﭘﺮوﻓﻴﻠﻬﺎي ﻓﻮﻻدي ‪ ( I‬ﺗﻴـﺮآﻫﻦ ‪ ) I‬و آﺟـﺮ ﺑـﺼﻮرت ﻃـﺎق‬
‫ﺿﺮﺑﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﻳﺎ از ﺳﻘﻒ ﺗﻴﺮﭼﻪ و ﺑﻠﻮك اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺘﻤـﺎ از ﺷـﻨﺎژﻫﺎي روي ﻛﺮﺳـﻲ ﭼﻴﻨـﻲ و زﻳـﺮ ﺳـﻘﻔﻬﺎ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ‪ .‬در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي آﺟﺮي ﻣﻌﻤﻼ دﻳﻮارﻫﺎي ﺣﻤﺎل در ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠ ﻒ روي ﻫﻢ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧـﺪ و اﻏﻠـﺐ ﭘﺎرﺗﻴـﺸﻨﻬﺎ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ دﻳﻮارﻫﺎي ﺣﻤﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻋﺮض دﻳﻮارﻫﺎي ﺣﻤﺎل ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 35‬ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫– ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺧﺸﺘﻲ و ﮔﻠﻲ ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ در ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﻌﻠﺖ ﮔﺮاﻧﻲ زﻣﻴﻦ ﻛﻤﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﻴﺸﺘﺮ در روﺳﺘﺎﻫﺎي دور ﻛـﻪ دﺳ ﺘﺮﺳـﻲ ﺑـﻪ ﻣـﺼﺎﻟﺢ‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﺸﻜﻞ ﺗﺮ اﺳﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪.‬‬

‫اﺳﻜﻠﺖ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ از ﺧﺸﺖ ﺧﺎم و ﮔﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻌﺪاد ﻃﺒﻘﺎت آن از ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻲ ﻛﻨـﺪ و در ﻣﻘﺎﺑـﻞ‬

‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻣﺎ ﻛﻪ از ﻣﻨﺎﻃﻖ زﻟﺰﻟﻪ ﺧﻴـﺰ دﻧﻴـﺎ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ﺟـﺪا ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي ﺑﻌﻤـﻞ آﻳـﺪ ‪ .‬ﺑﺠـﺰ اﻧـﻮاع ﻓـﻮق‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﭼﻮﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﻛﻪ داراي ﺟﻨﮕﻠﻬـﺎي ﻓـﺮاوان ﺑـﻮده و‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭼﻮب ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ارزان در دﺳﺘﺮس ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ اﻃﺮﻳﺶ و ﻳﺎ ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﺎﻻت آﻣﺮﻳﻜﺎ ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﭼﻮﺑﻲ در اﻳﺮان ﺑﻌﻠﺖ ﻛﻢ ﺑﻮدن ﺟﻨﮕﻞ ﻛﻤﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬

‫ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺳﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﻣـﻲ ﮔﻴـﺮد ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺮﻛﺐ از دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻮع از اﻧﻮاع ﻓﻮق ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻓﻠﺰي و ﺑﺘﻮﻧﻲ و ﻳﺎ ﻓﻠﺰي و آﺟﺮي و ﻏﻴﺮه ‪.‬‬

‫پی کنی ‪:‬‬

‫ﭘﯽ ﮐﻨﯽ ﺑﻪ دو ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺸﻮد‪ :‬اول دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺑﮑﺮ و دوم ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﭘﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﺎر‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ دﯾﻮارﻫﺎ و ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن روي زﻣﯿﻨﯽ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮاي دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ زﻣﯿﻨﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﭘﯽ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﯿﺒﺎﺷﯿﻢ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﭘﺎﯾﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮي در ﭘﺎﯾﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﭘﯽ ﺳﺎزي ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﻃﻮل و ﻋﺮض و ﻋﻤﻖ ﭘﯽ‬
‫ﻫﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ وزن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻗﺪرت ﺗﺤﻤﻞ ﺧﺎك ﺑﺴﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن دارد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﭘﺮوژه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﺧﺎك و ﺑﺎ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺤﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﭘﯽ ﮐﻨﯽ‪ 8‬ﻣﺘﺮ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺎرﮔﺮان ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻗﺪام ﺑﻪ ﭘﯿﺎده ﮐﺮدن ﻧﻘﺸﻪ ﻓﻧﺪاﺳﯿﻮن روي زﻣﯿﻦ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ ﻣﺤﻞ دﻗﯿﻖ‬
‫ﭘﯽ ﻫﺎ و ﺳﺘﻮن ﻫﺎ و اﺑﻌﺎد آﻧﻬﺎ روي زﻣﯿﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺘﻦ ﻣﮕﺮ ﮐﻪ ﺑﺘﻦ ﻻﻏﺮ ﻧﯿﺰ ﻧﺎم دارد اوﻟﯿﻦ ﻗﺸﺮ ﭘﯽ ﺳﺎزي ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺳﯿﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﯽ در ﺑﺘﻦ ﻣﮕﺮ در اﯾﻦ ﭘﺮوژه‪ 150 ،‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺪف از اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن ﺑﺘﻦ ﻣﮕﺮ ﯾﮑﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﻤﺎس ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺘﻦ ﻓﻮﻧﺪاﺳﯿﻮن ﺑﺎ ﺧﺎك و دﯾﮕﺮي رﮔﻼژ‬
‫ﮐﻒ ﻓﻮﻧﺪاﺳﯿﻮن و اﯾﺠﺎد ﺳﻄﺤﯽ ﺻﺎف ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﭘﯽ ﺳﺎزي ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ ﻣﮕﺮ‪ ،‬ﮐﺎرﮔﺮان آن را درﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ رﯾﺨﺘﻪ و ﺳﻄﺢ آن را ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺎﻟﻪ ﺻﺎف ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﺟﺮاي ﺑﺘﻦ ﻣﮕﺮ‪ ،‬ﺳﻄﺢ‬
‫آن را در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺘﻪ ﻣﺮﺗﺐ آب ﭘﺎﺷﯽ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي‪:‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﯾﮏ ﺳﺎزه ﻣﻮﻗﺖ اﺳﺖ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻇﺮﻓﯽ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه و ﺧﻤﯿﺮي را ﺗﺎ زﻣﺎن ﮔﯿﺮش و ﮐﺴﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺎﻣًﻼ‬
‫ﻣﺘﺮاﮐﻢ درﺑﺮﮔﯿﺮد و ﺑﻪ آن ﻓﺮم دﻫﺪ‪ .‬ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﻣﺤﮑﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺸﺎرﻫﺎي وارده از ﺑﺘﻦ ﺧﻤﯿﺮي در‬
‫زﻣﺎن ﺑﺘﻦ رﯾﺰي و ﻓﺸﺎر ﻧﺎﺷﯽ از وﺳﺎﯾﻞ ﺑﺘﻦ رﯾﺰي و ﮐﺎرﮔﺮان‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﺪ و ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻧﺪﻫﻨﺪ‪ .‬اﺑﻌﺎد ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﺑﻨﺪي ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ دﻗﯿﻖ ﺑﺎﺷﺪ و اﺗﺼﺎﻻت ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺤﮑﻢ و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺟﻨﺲ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺧﺮوج ﺷﯿﺮه‬
‫ﺑﺘﻦ در زﻣﺎن ﺑﺘﻦ رﯾﺰي‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺎﻟﺐ درز ﭘﯿﺪا ﻧﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺷﮑﻞ دادن ﺑﻪ ﺑﺘﻦ‪ ،‬وزن آن را ﻧﯿﺰ ﺗﺎ زﻣﺎن ﮔﯿﺮش ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﻟﺤﺎظ اﮔﺮ در اﺟﺮاي ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي‬
‫دﻗﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ درﻣﻮﻗﻊ ﺑﺘﻦ رﯾﺰي واژﮔﻮن ﺷﺪه و ﻣﻮﺟﺐ ﺧﺴﺎرت ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬از اﯾﻦ رو ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎ را ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺳﯿﻢ‬
‫آﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ وﺻﻞ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ و آﻧﻬﺎ درﺟﺎ ﻣﺤﮑﻢ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎ را ﮐﺎﻣًﻼ ﺑﻪ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ نمی چسبانند ﺑﻠﮑﻪ ‪ 2/5‬اﻟﯽ ‪5‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻓﻀﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﺎور (ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻦ) درﻧﻈﺮ ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺳﻄﺢ آرﻣﺎﺗﻮر را ﭘﻮﺷﺶ دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮري ﻃﺮاﺣﯽ و اﺟﺮا ﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﺲ از ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺎزﮐﺮدن ﻗﺎﻟﺒﻬﺎ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ اﻣﮑﺎﻧﭙﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ‬

‫ﭘﺮوژه از ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﭘﯿﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي‪:‬‬
‫ﮔﺮوه آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪ ﻣﺸﻐﻮل اﻧﺪازه ﮐﺮدن‪ ،‬ﺑﺮﯾﺪن و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺷﺒﮑﻪ آرﻣﺎﺗﻮر و ﻣﺶ ﺑﻨﺪي ﻓﻮﻧﺪاﺳﯿﻮن ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮐﺸﺸﯽ در ﺑﺘﻦ‪ ،‬داﺧﻞ ﺷﻨﺎژ ﺑﺘﻨﯽ ﭼﻨﺪ ردﯾﻒ در ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﺋﯿﻦ‪ ،‬ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻃﻮﻟﯽ ﻗﺮار ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ و اﯾﻦ‬
‫ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻃﻮﻟﯽ را ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻋﺮﺿﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﻣﻮت ﻧﺎم دارﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻃﻮﻟﯽ و ﻋﺮﺿﯽ‬
‫را ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﻣﻔﺘﻮل ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 2‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﺑﻬﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﻓﻨﺪ (اﺻﻄﻼﺣًﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﮔﺮه زدن ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ) و داﺧﻞ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي ﺷﻨﺎژ ﻗﺮار ﻣﯽ‬
‫دﻫﻨﺪ‪ .‬آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻃﻮري ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ در ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺘﻦ رﯾﺰي از ﺟﺎي ﺧﻮد ﺗﮑﺎن ﻧﺨﻮرده و ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﻣﯿﻠﮕﺮد و ﻓﺸﺎر زﯾﺎدي ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻢ ﮐﺮدن آن ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﺮ وارد ﻣﯿﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﻬﻮﻟﺖ در اﯾﻦ اﻣﺮ از‬
‫ﻣﯿﺰ ﻣﯿﻠﮕﺮد ﺧﻢ ﮐﻨﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﯿﺰ ﮐﻪ ﺣﺪودًا ‪ 80‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ارﺗﻔﺎع داﺷﺖ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از ﯾﮏ ﺻﻔﺤﻪ ﻓﻮﻻدي ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ ﺷﮑﻞ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮ روي آن ﺗﻌﺪادي ﺧﺎر ﻓﻮﻻدي ﺗﻌﺒﯿﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد و اﯾﻦ ﺧﺎرﻫﺎ از ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﻠﮕﺮد در ﺑﺮﺧﯽ ﺟﻬﺎت ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯿﮑﺮد‪ .‬ﺻﻔﺤﻪ‬
‫ﻣﯿﻠﮕﺮد ﺧﻢ ﮐﻦ را از ﻃﺮﯾﻖ ﭘﯿﭻ ﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺮ روي ﻣﯿﺰ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﭼﺎر ‪ F‬ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫در ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻫﺎي ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺧﻢ ﻣﯿﻨﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺮش ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ از روش ﺑﺮش ﺳﺮد ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻗﯿﭽﯽ ﺳﺮد اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﮐﺎرﮔﺮان ﭘﺲ‬
‫از آﻣﺎده ﺳﺎزي ﺷﺒﮑﻪ ﮐﻒ ﭘﯽ آن را در ﮐﻒ ﭘﯽ ﻗﺮاردادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺘﻦ ﻣﮕﺮ در ﺳﻄﺢ ﮐﺎر‪ ،‬در اﯾﻦ ﭘﺮوژه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻣﻬﺎرﻧﻤﻮدن آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻓﻮﻧﺪاﺳﯿﻮن و اﯾﺠﺎد ﺣﺪاﻗﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 3‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮي ﺑﯿﻦ ﺑﺘﻦ ﻣﮕﺮ و ﺷﺒﮑﻪ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ‪ ،‬در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻌﯿﻦ از‬
‫اﺳﭙﯿﺴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﭙﯿﺴﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺘﻦ رﯾﺰي ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻣﻮﻗﻊ‬
‫وﯾﺒﺮه ﮐﺮدن ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن دﻫﻨﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻦ در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﯾﮑﺴﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در ﭘﺎﯾﺎن آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي‪،‬‬
‫ﻧﻤﺮه ﮐﻠﯿﻪ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ و اﺑﻌﺎد ﭘﯽ ﻫﺎ و ﺷﻨﺎژﻫﺎ و ﻓﺎﺻﻠﻪ آﮐﺲ ﺑﻪ آﮐﺲ ﺳﺘﻮن ﻫﺎ ﻣﺠﺪدًا ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪ ‪ .‬ﺗﺎ دﻗﯿﻘًﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ضوابط و توصيه هاي آيين نامه درمورد آرماتوربندي‬

‫‪ -1‬تمام آرماتورهاي بايد به صورت سرد خم شوند مگـر ايـن كـه مهنـدس مـسئول بـه شكل ديگري اجازه دهد‪.‬‬

‫‪+2‬هنگامي كه بتن ريخته مي شـود آرماتورهـاي فلـزي بايـد از گـل‪ ،‬روغـن‪ ،‬يـا سـاير پوششهاي غيرفلزي كـــه چـــسبندگي بـــتن‬
‫و آرمـاتور را كـاهش مـي دهنـد پـاك شـده باشـند‬

‫‪4‬‬
 ‫(تحقيقـات نـشان داده اسـت كـه يـك مقـدار در حـد معمـول زنـگ‪ ،‬چـسبندگي را افـزايش مي دهد )‬

‫‪ -3‬تلرانس (رواداري) ارتفـاع ‪ d‬و حـداقل پوشـش بتنـي در اعـضا خمـشي‪ ،‬ديوارهـا و اعضاي فشاري يا كوچكترمساوي ‪ 20‬و‬
‫يا بزرگتراز ‪ 20‬باشد‪.‬‬

‫‪ -4‬تلرانس بر روي موقعيت طولي خمها و انتهاي آرماتور ها بايد ‪ ± 5‬سانتي متــر باشــد بجز در انتهاي غير پيوسته اعضا‬
‫(انتهايي كه عـضو ادامـه پيـدا نمـي كنـد ) كـه در آن تلـرانس ‪ ± 1/25‬سانتي متراست‪.‬‬

‫‪-5‬براي بتن آرماتورها نبايـد ميلگردهـاي متقـاطع را بـه هـم جـوش داد مگـر ايـن كـه مهندس مسئول اجازه دهد‪.‬‬

‫‪ -6‬حداقل فاصله آزاد بين ميل گردهاي موازي در يك رديف نبايــد از هــيچ يــك از دو مقدار ‪ d‬يا ‪ 2/5‬سانتي متر كمتر باشد‬
‫(فاصله آزاد ميلگردها بايد بزرگتـريـا مـساوي ‪ 4/3‬برابـرقطر بزرگترين دانه شن موجود در مصالح بتن باشد‪.‬‬

‫‪ -7‬در موردي كه آرماتورهاي موازي در دو يا چند رديف قرار مي گيرند ميلگردهـــاي رديف بااليي بايد مستقيمًا روي‬
‫ميلگردهاي رديف پاييني واقع شوند و فاصلة آزاد بين رديفها بايد حداقل برابربا ‪ 2/5‬سانتي متر باشد‪.‬‬

‫‪ -8‬در اعــضاي فــشاري مــسلح شــده بــه آرمــاتور مــارپيچ يــا تنــگ فاصــله آزاد بــين ميلگردهاي طولي نبايد از هيچ يك از‬
‫دو مقدار ‪ d 1/5‬و يا ‪ 3/8‬سانتي متر كمتر باشد‪.‬‬

‫‪-9‬محدوديت فواصل آزاد بـين ميلگردهـاي بايـد بـراي فاصـله آزاد بـين يـك وصـله پوششي تماسي و وصله هاي به ميلگردهاي‬
‫مجاور نيز رعايت شود‪.‬‬

‫‪ -10‬در ديوارها و دال ها فاصله بين آرماتورهاي خمـشي اصـلي نبايـد از هـيچ يـك از مقادير سه برابر ضخامت ديوار يا دال و‬
‫‪ 45‬سانتي متربيشتر گردد‪.‬‬

‫‪ -11‬حداقل پوشش بتن‪ ،‬بتني كه روي زمين ريخته شود و به طور دائم در تماس بـا آن ‪.‬باشد ‪ cm 7/5‬باشد‬

‫‪ -12‬در ستونها شيب قسمت مايل ميلگرد انتظار خم شده نسبت به محور ستون نبايـد از ‪ 1‬به ‪ 6‬بيشتر گردد‪.‬‬

‫‪ -13‬قسمتهايي از ميلگرد انتظار خم شده كه باال و پا يين محـل خمهـا قـرار دارنـد بايـد موازي با محور ستون باشند‪.‬‬

‫‪ -14‬در محل خمهاي ميلگردهاي انتظار خم شده بايد آنها را به وسيله تنگهاي عرضي‪ ،‬مارپيچ يا قسمتهايي از سيستم كف به‬
‫طور افقي مهار نمود‪.‬‬

‫‪ -15‬ميلگردهاي انتظار خم شده بايد قبل از جايگذاري در قالبها خم شده باشند‪.‬‬

‫‪ -16‬هـر گــاه يـك وجــه سـتون بــه انــدازه ‪ 7/5‬سـانتي متــريـا بيــشترعقـب مــي نــشيند‬

‫ميلگردهاي طولي نبايد به صورت خم شده به كار برده شوند‪.‬‬

‫‪ -17‬مارپيچ ها بايد از ميلگردها يا سيم يكپارچه كـه بـه طـور يكنواخـت پيچيـده شـده تشكيل شوند و به گونه اي ساخته شوند‬
‫كه جابجايي و جايگذاري آنها را بدون تغيير ابعـاد از مقاديرمورد نظرميسر سازد‪.‬‬

‫‪-18‬براي ساختمانها با بتن ريزي درجا قطردور پيچ ها نبايداز‪1/0‬سانتيمتر كمتر باشد‪.‬‬

‫‪ -19‬فاصلة آزاد بين دورپيچ ها نبايد از ‪ 7/5‬سانتيمتربيشترو از‪ 2/5‬سانتيمتر كمتر باشد‪.‬‬

‫‪ -20‬مهار آرماتور دور پيچ بايد به و سيله ‪ 1/5‬درو پيچيدن اضافي ميلگرد يا سيم مارپيچ‬

‫‪5‬‬
 ‫در هريك از دو انتهاي مارپيچ تأمين شود‪.‬‬

‫‪-21‬وصله هاي موجود در آرماتور مارپيچ بايـد از نـوع وصـله هـاي پوشـشي بـه طـول‬

‫‪ 48d‬يا حداقل ‪ 30‬سانتي متريا از نوع جوشي باشد‪.‬‬

‫‪-22‬در هر طبقه مارپيچ ها بايد از باالي دال يا پي ت ا تراز پايين ترين آرمـاتور افقـي در اعضاي نگه داشتة فوقاني امتداد يا‬
‫سبز‬

‫‪-23‬هر گاه كليه وجوه ستون به تيرها يا براكت ها اتـصال نداشـته باشـد بايـد از بـاالي محل قطع مارپيچ ها تا كف دال يا پهنه‬
‫تنگهايي قرار داد‪.‬‬

‫‪ -24‬در ستونهاي داراي سرستون مارپيچ ها بايد تا ترازي امتداد يا بند كه قطريا عــرض سرستون مساوي با دو برابرقطريا‬
‫عرض ستون باشند‪.‬‬

‫‪-25‬تمام ميلگردهاي ستون ها بايد با تنگهاي جانبي محصور شـوند بـراي ميلگردهـاي طولي با قطر ‪ φ 10‬و براي ‪φ 34‬به باال‬
‫حداقل ميلگرد ‪ φ 12‬به كار برده شود مـي تـوان از سـيم آجدار يا شبكه سيمي جوش شده با مساحتي معادل استفاده نمود‪.‬‬

‫‪-26‬فاصله قائم بين تنگها نبايد از هيچ يك از مقادير ‪ 16‬برابر قطـــر ميلگردهـــاي طـــولي ‪ 48‬برابرقطرميلگرد يا سيم تنگ و‬
‫كوچكترين بعد عضو فشاري تجاوز نمايد‪.‬‬

‫‪-27‬تنگها بايد به گونه اي ترتيب يابندكه تمـام ميلگردهـاي گوشـه و نيـز ميلگرد هـاي طولي به طورحداقل يك در ميان در گوشه‬
‫يك تنگ بـا زاويـه داخلـي حـداكثر ‪ 135‬درجـه قرار گرفته به طور جانبي نگه داشـته شـــوند همچنـــين هـــيچ ميلگـــردي نبايـــد از‬
‫ميلگردهـاي دو طرف خود كه در گوشه اين تنگها قرار گرفته اند فاصله آزادي بيش از ‪ 15‬سـانتي متـرداشـته باشند هنگامي كه‬
‫ميلگردهاي طولي روي محيط يك دايره قرار مي گيرند مي تـوان از تنـگ‬

‫به شكل يك دايره كامل استفاده كرد‪.‬‬

‫در هر طبقه فاصله قائم تنگهاي واقع شده در باالي دال يا پي از سطح فوقاني دال يا پـي نبايد از نصف يك فاصله تنگ بيشتر‬
‫شود و بايـد در طـول عـضو و بـا فاصـله تعيـين شـده بـه گونه اي قرار گيرند كه فاصله آخرين تنگ از پايين تـــرين آرمـــاتور‬
‫افقـي موجـود در دال يـا پهنه طبقه فوقاني از نصف يك فاصله آرماتور (تنگ) بيشترنشود‪.‬‬

‫‪-29‬آرماتور فشاري موجود در تيرها بايد با تنگها يا خاموتها و يا بوسيله شـــبكه جـــوششده از سيم با سطح مقطع معادل‬
‫محصور شوند چنين تنگها يا خاموتهايي بايد در تمـام طـوليكه آرماتور فشاري احتياج است به كار برده شوند‪.‬‬

‫‪ -30‬آرماتور عرضي براي اعضاء خمشي قابهـا كـه در معـرض معكـوس شـدن جهـت تنش يا پيچش در تكيه گاهها قرار دارند‬
‫بايد تشكيل شود از تنگهاي بسته‪ ،‬خاموتهاي بسته يـا مارپيچهايي كه دور آرماتور خمشي مي پيچند‪.‬‬

‫‪ -31‬در دالهاي سازه اي كه آرماتور خمشي تنها در يك جهت قرار داده مي شود بايـد براي تنش هاي ناشي از افت و حرارت و‬
‫در جهت عمـود بـرآرمـاتور خمـشي آرماتورهـايي تدارك ديد‪.‬‬

‫‪ -32‬نسبت سطح مقطع آرماتور افت و حرارت به كل مـساحت بـتن بـه قطـرميلگـرد و تنش جاري شدن آن بستگي دارد اما به‬
‫هر حال نبايد از ‪ 0/0014‬كمتر گردد‪.‬‬

‫‪-33‬فاصله بين آرماتورهـاي افـت و حـرارت نبايـد از هـيچ يـك از مقـادير پـنج برابـر ضخامت دال و ‪ 45‬سانتي متربيشتر گردد‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫بتن ﺳﺎزي و ﺑﺘﻦ رﯾﺰي ﻓﻧﺪاﺳﯿﻮن‪:‬‬
‫ﻓﻧﺪاﺳﻴﻮن‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ‪ :‬ﺷﺎﻟﻮده ﻳﺎ ﻓﻨﺪاﺳﻴﻮ ن ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻳﻚ ﺳﺎزه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ زﻳﺮﺗﺮ از ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺳـﺎزه‬
‫را ﺑـﻪ ﺧﺎك ﻳﺎ ﺑﺴﺘﺮ ﺳﻨﮕﻲ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲ دﻫﺪ ‪.‬‬

‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ‪ :‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺧﺎ ﻛﻬﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﻴﺮو ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺪاري ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻓﺸﺮده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣـﺴﺌﻠﻪ ﺑﺎﻋـﺚ‬
‫ﻧﺸـﺴﺖ ﺳﺎزه اﺳﺘﻮار ﺑﺮ آن ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬دو اﺻﻞ اﺳﺎﺳﻲ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺎﻟﻮده ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ – 1‬ﻧﺸﺴﺖ ﻛﻠﻲ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و ﺟﺰﺋﻲ ﻣﺤﺪود ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ – 2‬ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﻧﺒﺎﻳﺪ داراي ﻧﺸﺴﺖ ﻫﺎي ﻧﺎﻣﺴﺎوي ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬

‫در ﻋﻤﻞ ﺑﺮاي ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﻧﺸﺴﺖ ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺎزه را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻻﻳﻪ اي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﻴﻢ ‪ ،‬ﻛﻪ داراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺎﺷـﺪ و‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎري ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي وارده از ﺳﺎزه را در ﺳﻄﺢ وﺳﻴﻌﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﻛﺮده ﺑﻪ ﭘﻲ وارد ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ‪.‬‬

‫اﻧﻮاع ﺷﺎﻟﻮده ﻫﺎ ‪:‬‬

‫ﺷﺎﻟﻮده ﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﺷﺎﻟﻮده ﻫﺎي دﻳﻮار و ﺳﺘﻮن ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﺷﺎﻟﻮده دﻳﻮار ﻳﻚ ﻧﻮار از ﺑﺘﻮن ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ﻋﺮض‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﺿﺨﺎﻣﺖ دﻳﻮار اﺳﺖ ( ﺣﺪاﻗﻞ ﻋﺮض ‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ ) ﻛﻪ ﺑﺎر دﻳﻮار را ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬‬

‫( ﺷﺎﻟﻮده ﻧﻮاري ) ‪ .‬ﺷﺎﻟﻮده ﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺼﻮرت ﻣﺮﺑﻊ و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺼﻮرت ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬در ﺑﻌﻀﻲ از ﺷﺎﻟﻮده ﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ‬

‫ﻣﻘﻄﻊ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ذوزﻧﻘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در ﺑﻌﻀﻲ ﺣﺎﻟﺘﻬﺎ ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺼﻮرت ﻣﺮﻛﺐ ( ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎر ‪ 2‬ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺘﻮن ) ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬در‬
‫ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ زﻣﻴﻦ در ﺣﺪ ﻣﺘﻌﺎرﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬از ﺷﺎﻟﻮده ﻫﺎي ﺳﺎده و ﻣﺮﻛﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ‬

‫ﻧﺪارد ‪ ،‬از ﺷﺎﻟﻮده ﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮده ﻳﺎ ﺻﻔﺤﻪ اي اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﺷﺎﻟﻮده ﮔﺴﺘﺮده ( رادﻳﻪ ) ﻳﻚ دال ﺑﺘﻮن ﻣﺴﻠﺢ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﮔـﺴﺘﺮده ﺷـﺪه اﺳـﺖ ‪ .‬ﺷـﺎﻟﻮده‬

‫ﻣﺮﻛﺐ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ‪ ،‬در ﻗﺴﻤﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻟﻮده در ﻛﻨﺎر زﻣﻴﻦ واﻗﻊ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻳﺎ در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺣﺘﻤـﺎل ﻧﺸـﺴﺘﻬﺎي ﻧـﺎﻫﻤﮕﻦ و‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺮاي ﺳﺎزه وﺟﻮد دارد از اﻳﻦ ﺷﺎﻟﻮده اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫نواری‬ ‫گسترده‬

‫منفرد‬
‫بتن ریزی ‪:‬‬
‫ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻧﺴﺒﺘﻬﺎي ﻣﺨﻠﻮط ﮐﺮدن اﺟﺰاي ﺑﺘﻦ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺨﻠﻮط ﮐﺮدن اﺟﺰاي ﺑﺘﻦ‪ ،‬آن‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي اﺧﺘﻼط ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﻤﺎن و آب ﺑﺪﺳﺖ آورﯾﻢ ﺗﺎ داﻧﻪ ﻫﺎي رﯾﺰ‪ ،‬ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﯽ ﺑﯿﻦ داﻧﻪ ﻫﺎي درﺷﺖ‬
‫را ﭘﺮﮐﺮده و ﺟﺴﻢ ﺗﻮﭘﺮ ﺑﺪون ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﯽ و ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺪﺳﺖ آﯾﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﺴﺒﺖ اﺧﺘﻼط‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺳﺎزي ﺷﺮوع‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦ رﯾﺰي ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻋﺎري از ﺧﺎك و ﻣﻮاد زاﺋﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦ رﯾﺰي ﮐﻠﯿﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬روﻏﻦ ﮐﺎري ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺘﻦ رﯾﺰي ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ از رﻓﺖ و آﻣﺪ زﯾﺎد روي آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻧﻤﻮد زﯾﺮا در اﺛﺮ وزن ﮐﺎرﮔﺮان در آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺤﻨﺎي‬
‫ﻣﻮﺿﻌﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺎﺳﺘﻦ از رﻓﺖ و آﻣﺪ ﮐﺎرﮔﺮان روي آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ از ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻠﻮ ﯾﻌﻨﯽ آن ﺳﻤﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺑﺘﻦ‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬ ‫ﺷﺮوع‬ ‫رﯾﺰي‬ ‫ﺑﺘﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﺗﺮ‬ ‫ﻧﺰدﯾﮏ‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﺘﻦ از ﻣﯿﮑﺴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻃﺮﯾﻘﻪ اﺧﺘﻼط ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﻮد ﮐﻪ دو ﻧﻔﺮ ﮐﺎرﮔﺮ ﯾﮏ ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ ﺳﯿﻤﺎن‪ ،‬دو ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ‬
‫ﻣﺎﺳﻪ و ﯾﮏ ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ ﺷﻦ و درﺣﺪود ﯾﮏ و ﻧﯿﻢ ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ آب را در ﻣﯿﮑﺴﺮ رﯾﺨﺘﻨﺪ و ﺣﺪود ﯾﮏ و ﻧﯿﻢ دﻗﯿﻘﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ را ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪ‪ .‬در‬
‫اﯾﻦ ﻣﺪت ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﻣﺴﺌﻮل ﻫﺪاﯾﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻮد و ﭼﻬﺎر ﮐﺎرﮔﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﺘﻦ آﻣﺎده ﺷﺪه را ﺑﺎ ﻓﺮﻏﻮن ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦ رﯾﺰي اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽ دادﻧﺪ؛‬
‫در آﻧﺠﺎ اﺳﺘﺎدﮐﺎر ﻣﺤﻞ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮدن ﺑﺘﻦ در ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎ را ﻧﺸﺎن داده و ﮐﺎرﮔﺮان ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﯽ ﺑﺘﻦ را در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﯽ رﯾﺨﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺘﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺪي روان ﺑﺎﺷﺪﮐﻪ داﻧﻪ ﻫﺎي آن ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ در ﯾﮑﺪﯾﮕﺮﻏﻠﺘﯿﺪه و ﮐﺎﻣًﻼ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ را اﺣﺎﻃﻪ ﻧﻤﻮده و ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐ ﺧﻮد را ﮐﺎﻣًﻼ‬
‫ﭘﺮﻧﻤﻮده و ﮐﻠﯿﻪ ﻫﻮاي ﻣﻮﺟﻮد در ﻗﺎﻟﺐ از آن ﺧﺎرج ﺷﻮد‪ .‬آب ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه در ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺗﺮك ﻫﺎي ﻣﻮﯾﯿﻦ و ﭘﻮﮐﯽ و ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﻤﻞ آوري آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪8‬‬
 ‫در‬
‫ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﺑﺘﻦ‬
‫رﯾﺰي ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ از ﭘﺮﺷﺪن ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﯾﻢ ﺗﺎ ﭘﺲ از ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮداري ﺑﺘﻦ در اﺻﻄﻼح ﮐﺮﻣﻮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از‬
‫ﺑﺮوز اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ‪ ،‬ﭘﺲ از رﯾﺨﺘﻦ ﺑﺘﻦ‪ ،‬در آن ارﺗﻌﺎش اﯾﺠﺎد ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻦ در ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﺗﻮﺳﻂ‬
‫وﯾﺒﺮاﺗﻮر اﻧﺠﺎم ﻣﯿﮕﯿﺮد‪ .‬در ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﺑﺘﻦ رﯾﺰي ﯾﮏ ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﺎﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﺪام ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎ را ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻫﺪف از ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﮐﺮدن ﺑﺘﻦ و‬
‫ﺧﺎرج ﮐﺮدن ﺣﺒﺎب ﻫﺎي ﻫﻮا آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻦ ﺗﻮﭘﺮي ﺑﺪﺳﺖ آﯾﺪ ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﺑﺘﻦ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده و درﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺮب ﻣﺤﯿﻄﯽ از ﺧﻮد دوام ﺑﻬﺘﺮي ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺘﻦ‬ ‫ﻣﺸﮑﻼت‬

‫‪9‬‬
 ‫ﺗﺎزه‪:‬‬
‫در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح دو ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﺑﻮﺟﻮد آﯾﺪ اﺷﺎره ﻣﯿﺸﻮد‪:‬‬

‫‪ -1‬آب اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﺘﻦ‪:‬‬

‫آب اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﺘﻦ از ﻧﻈﺮ ﻇﺎﻫﺮي ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺑﺘﻦ رﯾﺰي و ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﯾﮏ ﻻﯾﻪ ﻧﺎزك آب آﻏﺸﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﯿﻤﺎن روي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬اﯾﻦ آب از ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي زﯾﺮﯾﻦ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻣﻮﺋﯿﻨﮕﯽ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺎﻻ‬
‫آﻣﺪه و در ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮد اﺣﺘﻤﺎًﻻ ﻣﻘﺪاري ﻧﯿﺰ ﺳﯿﻤﺎن ﺑﺎ ﺧﻮد ﺷﺴﺘﻪ و ﻫﻤﺮاه ﻣﯿﮑﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻣﻘﺪار آب ﻣﻮﺟﻮد‬
‫از آﺑﯽ ﮐﻪ در ﻃﺮح اﺧﺘﻼط درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﺑﺘﻦ آب اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﭘﺲ از ﺳﺨﺖ ﺷﺪن‪ ،‬ﻧﺎﻣﺮﻏﻮب ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻄﻠﻮب و ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﺳﯿﺪ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺘﻨﯽ اﮔﺮ در ﻧﻤﺎ ﮐﺎر‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻧﻤﺎ ﺑﻮده و درﺛﺎﻧﯽ ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻔﯽ ﺑﺮاي ﺷﺮاﯾﻂ ﯾﺦ زدﮔﯽ و ﻫﻮازدﮔﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬آب اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺑﯽ‬
‫اﺳﺖ و ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺘﯽ اﻟﻤﻘﺪور از اﯾﺠﺎد آن ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻞ ﻣﻬﻢ آب اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﺘﻦ‪ ،‬اﺳﻼﻣﭗ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺎراﯾﯽ و اﺳﻼﻣﭗ ﮐﻢ در ﮐﻨﺎر ﻣﺰاﯾﺎي دﯾﮕﺮ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل آب‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﺘﻦ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺟﺪاﺷﺪن داﻧﻪ ﻫﺎ در ﺑﺘﻦ‪:‬‬

‫ﺟﺪاﺷﺪن داﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺪﯾﺪه اي اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ داﻧﻪ ﻫﺎي درﺷﺖ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻧﺸﺴﺖ ﮐﺮده و ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ داﻧﻪ ﻫﺎي رﯾﺰﺗﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺧﻮد را‬
‫ازدﺳﺖ داده و ﺗﻮزﯾﻊ داﻧﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﻬﻢ ﻣﯿﺨﻮرد‪ .‬ﺟﺪاﺷﺪن داﻧﻪ ﻫﺎي ﯾﮏ ﭘﺪﯾﺪه ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯿﺸﻮد و ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﮐﺎرﮔﺎه ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ‬
‫ﺗﻼش ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ از ﺑﺮوز آن ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺘﻨﯽ ﮐﻪ داﻧﻪ ﻫﺎي آن ﺟﺪاﺷﺪه‪ ،‬ازﻧﻈﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري و ﺧﻤﺸﯽ ﺿﻌﯿﻒ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺣﺪ‬
‫ﻣﻄﻠﻮب ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﺳﯿﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ دﻟﯿﻞ ﺟﺪاﺷﺪن داﻧﻪ ﻫﺎ در ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه‪ ،‬اﺳﻼﻣﭗ ﺑﺎﻻ و ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ اﺳﺖ‪ .‬از دﻻﯾﻞ دﯾﮕﺮ ﻣﯿﺘﻮان ﺑﻪ وﯾﺒﺮه ﮐﺮدن ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ و‬
‫ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﺑﺘﻦ در ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﯿﻞ ﯾﺎ وﯾﺒﺮاﺗﻮر و رﯾﺨﺘﻦ ﺑﺘﻦ از ارﺗﻔﺎع اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫جزئیات اجرایی ساختمان های بتنی‬

‫مواد تشکیل دهنده بتن ‪:‬‬

‫بتن و فوالد دو نوع مصالحی هستند که امروزه بیشتر از سایر مصالح در ساختمان انواع بناها از قبیل ساختمان پلها‪،‬ساختمان‬
‫سدها‪ ،‬ساختمان متروها‪،‬ساختمان فرودگاه ها و ساختمان بناهای مسکونی و اداری و غیره به کــار برده می شوند‪.‬و شاید به‬
‫جرأت می توان گفت که بدون این دو پیشرفت جوامع بشری به شکل کنونی میسر نبود‪.‬با توجه به اهدافی که از ساخت یک بنا‬
‫دنبال می شود‪،‬بتن و فوالد به تنهایی و یا به صورت مکمل کار برد پیدا می کنند‪ .‬فوالد به لحاظ اینکه در شرایط به دقت کنترل‬
‫شده ای تولید می شود و مشخصات و خواص آن از قبیل تعیین و با آزمایشات متعددی کنترل می شود‪،‬دارای کــاربری آسانتر از‬
‫بتن است‪ .‬اما بتن در یک شرایط کامال متفاوتی با توجه به پارامتر های مختلف از قبیل نوع سیمان‪،‬نوع مصالح و شرایط آب و‬
‫هوایی تولید و استفاده می شود و عدم اطالع کـافی از خواص مواد تشکیل دهنده بتن و نحوه تولید و کـاربرد آن می تواند‬

‫‪10‬‬
‫‪ .‬ضایعات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد‬

‫با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی در قرن اخیر‪ ،‬علم شناخت انواع بتن و خواص آنها نیز توسعه قابل مالحظه ای داشته‬
‫است‪ ،‬به نحوی که امروزه انواع مختلف بتن با مصالح مختلف تولید و استفاده می شود و هر یک خواص و کاربری مخصوص‬
‫به خود را داراست‪.‬هم اکنون انواع مختلفی از سیمانها کــه حاوی پوزوالنها ‪،‬خاکستر بادی‪،‬سرباره کــوره های آهن‬
‫گدازی‪،‬سولفورها‪،‬پلیمرها‪،‬الیافهای مختلف‪،‬و افزودنیهای متفاوتی هستند‪،‬تولید می شد‪ .‬ضمن اینکه تولید انواع بتن نیز با‬
‫استفاده از حرارت‪،‬بخار‪،‬اتوکالو‪،‬تخلیه هوا‪،‬فشار هیدرولیکی‪،‬ویبره و قالب انجام می گیرد‪.‬‬

‫بتن به طور کلی محصولی است که از اختالط آب با سیمان آبی و سنگدانه های مختلف در اثر واکنش آب با سیمان در شرایط‬
‫محیطی خاصی به دست می آیدو دارای ویژگیهای خاص است‪.‬‬

‫اولین سؤالی که پیش می آید این است که چه رابطه ای بین تشکیل دهنده بتن باید وجود داشته باشد تا یک بتن خوب به دست‬
‫آید و اصوال بتن خوب دارای چه شرایط و ویژگیهایی است‪ .‬رابطه بین اجزاء تشکیل دهنده بتن‪،‬در خواص فیزیکی و شیمیایی و‬
‫همچنین نسبت اختالط آنها با هم است‪.‬چه اگر مصالح یا آب و سیمانی با خواصی مناسب بتن با هم مخلوط گردند و در شرایط و‬
‫محیطی مناسب به عمل آیند‪،‬یقینا بتن خوبی حاصل می شودو اصوال بتن خوب‪ ،‬بتنی است کــه دارای مقاومت فشاری دلخواه و‬
‫رضایت بخشی باشد‪ .‬رسیدن به یک مقاومت فشاری دلخواه و رضایت بخش بدین معناست که سایر خواص بتن مانند مقاومت‬
‫کششی‪ ،‬وزن مخصوص‪ ،‬مقاومت دربرابر سایش‪ ،‬نفوذ ناپذیری‪ ،‬دوام‪ ،‬مقاومت دربرابر سولفاتها و ‪ ...‬نیز همسو با مقاومت‬
‫فشاری‪ ،‬بهبود یافته و متناسب می شوند‪.‬‬

‫اگر چه شناخت مصالح مورد مصرف در ساخت بتن و همچنین خواص مختلف بتن کـار آسانی نیست اما سعی می شود به‬
‫خواص عمومی مصالح و همچنین بتن پرداخته شود‪.‬‬

‫بتن اینک با گذشت بیش از ‪ 170‬سال از پیدایش سیمان پرتلند به صورت کنونی توسط یک بّن ای لیدزی‪ ،‬دستخوش تحوالت و‬
‫پیشرفتهای شگرفی شده است‪.‬در دسترس بودن مصالح آن‪ ،‬دوام نسبتًا زیاد و نیاز به ساخت و سازهای فراوان سازه های بتنی‬
‫چون ساختمان ها‪ ،‬پل ها‪ ،‬تونل ها‪ ،‬سدها‪ ،‬اسکله ها‪ ،‬راه ها و سایر سازه های خاص دیگر‪ ،‬این ماده را بسیار پر مصرف‬
‫نموده است‪.‬‬

‫اینک حدود سه تا چهار دهه است که کاربرد این ماده ارزشمند در شرایط ویژه و خاص مورد توجه کــاربران آن گشته است‪.‬‬
‫اکنون کامًال مشخص شده است کـه توجه به مقاومت تنها به عنوان یک معیار برای طـرح بتن برای محیطهای مختلف و‬
‫کاربریهای متفاوت نمی تواند جوابگوی مشکالتی باشد که در درازمدت در سازه های بتنی ایجاد می گردد‪ .‬چند سالی است کــه‬
‫مسأله پایایی و دوام بتن در محیط های مختلف و به ویژه خورنده برای بتن و بتن مسلح مورد توجه خاص قرار گرفته‬
‫است‪.‬مشاهده خرابی هایی با عوامل فیزیکی و شیمیایی در بتن ها در اکثر نقاط جهان و با شدتی بیشتر در کشور های در حال‬
‫توسعه‪ ،‬افکار را به سمت طرح بتن هایی با ویژگی خاص و با دوام الزم سوق داده است‪ .‬در این راستا در پاره ای از کشورها‬
‫مشخصات و دستورالعمل ها واستانداردهایی نیز برای طرح بتن با عملکرد باال تهیه شده و طراحان و مجریان در بعضی از این‬
‫کشورهای پیشرفته ملزم به رعایت این دستورالعمل ها گشته اند‪.‬‬

‫در مواد تشکیل دهنده بتن نیز تحوالت شگرفی حاصل شده است‪ .‬استفاده از افزودنی های مختلف به عنوان ماده چهارم بتن‪،‬‬
‫گسترش وسیعی یافته و در پاره ای از کشورها دیگر بتنی بدون استفاده از یک افزودنی در آن ساخته نمی شود‪ .‬استفاده از‬
‫سیمان های مختلف با خواص جدید و سیمان های مخلوط با مواد پوزوالنی و نیز زائده های کارخانه های صنعتی روز به روز‬
‫بیشتر شده و امید است که بتواند تحولی عظیم در صنعت بتن چه از نقطه نظر اقتصادی و چه از نظر دوام و نیز حفظ محیط‬
‫زیست در قرن آینده بوجود آورد‪ .‬در سازه های بتنی مسلح نیز جهت پرهیز از خوردگی آرماتور فوالدی از مواد دیگری چون‬
‫استفاده می شود که گسترش آن منوط به عملکرد آن در دراز مدت گشته )‪ (FRP‬فوالد ضد زنگ و نیز مواد پالستیکی و پلیمری‬
‫است‪ .‬با توجه به نیاز روز افزون به بتن های خاص که بتوانند عملکرد قابل و مناسبی در شرایط ویژه داشته باشند‪،‬سعی شده‬
‫است تا در این مقاله به پاره ای از این بتن ها اشاره گردد‪ .‬کــاربرد مواد افزودنی به ویژه فوق روان کننده ها و نیز مواد‬
‫پوزوالنی به ویژه دوده سیلیس در تولید بتن با مقاومت زیاد و با عملکرد خوب مختصرًا آورده می شود‪ .‬بتن های خیلی روان‬
‫که تحولی در اجرا پدید آورده است و نیز بتن های با نرمی باال برای تحمل ضربه و نیروهای ناشی از زلزله نیز از مواردی‬

‫‪11‬‬
‫است که باید به آنها اشاره نمود‪ .‬کوشش های فراوان برای مبارزه با مسأله خوردگی آرماتور در بتن و راه حل ها و ارائه مواد‬
‫‪.‬جدید نیز در اواخر سالهای قرن بیستم پیشرفت شتابنده ای داشته است که به آنها اشاره خواهد شد‬

‫‪:‬افزودنی های خاص در شرایط ویژه‬

‫برای ساخت بتن های ویژه در شرایط خاص نیاز به استفاده از افزودنی های مختلفی می باشد‪ .‬پس از پیدایش مواد افزودنی‬
‫حباب هواساز در سالهای ‪ 1940‬کاربرد این ماده در هوای سرد و در مناطقی که دمای هوا متناوبًا به زیر صفر رفته و آب بتن‬
‫یخ می زند‪ ،‬رونق بسیار یافت‪ .‬این ماده امروز یکی از پر مصرف ترین افزودنی ها در مناطق سرد نظیر شمال آمریکا و کانادا‬
‫و بعضی کشورهای اروپایی است‬ ‫‪.‬‬

‫ساخت افزودنی های فوق روان کننده که ابتدا نوع نفتالین فرمالدئید آن در سالهای ‪ 1960‬در ژاپن و سپس نوع مالمین آن بعدًا‬
‫در آلمان به بازار آمد شاید نقطه عطفی بود که در صنعت افزودنی ها در بتن پیش آمد‪ .‬ابتدا این مواد برای کاستن آب و به دست‬
‫آوردن کارایی ثابت به کار گرفته شد و چند سال بعد با پیدایش بتن های با مقاومت زیاد نقش این افزودنی اهمیت بیشتری یافت‪.‬‬
‫امروزه بتن های مختلفی برای منظور ها و خواص ویژه و نیز به منظور مصرف در شرایط خاص با این مواد ساخته می شود‬
‫که ازمیان آنها به ساخت بتن های با مقاومت زیاد‪ ،‬بتن های با دوام زیاد‪ ،‬بتن های با مواد پوزوالنی زیاد (سرباره کــوره های‬
‫آهن گدازی و خاکستر بادی)‪ ،‬بتن های با کارایی باال‪ ،‬بتن های با الیاف و بتن های زیر آب و ضد شسته شدن می توان اشاره‬
‫نمود‬ ‫‪.‬‬

‫بتن های با کارآیی بسیار زیاد که چند سالی است از پیدایش آن در جهان و برای اولین بار در ژاپن نمی گذرد‪ ،‬تحول جدیدی در‬
‫صنعت ساخت و ساز بتنی ایجاد کرده است‪ .‬این بتن که نیاز به لرزاندن نداشته و خود به خود متراکم می گردد‪ ،‬مشکل لرزاندن‬
‫در قالب های با آرماتور انبوه و محلهای مشکل برای ایجاد تراکم را حل نموده است‪ .‬این بتن علیرغم کـارایی بسیار زیاد خطر‬
‫جدایی سنگدانه ها و خمیر بتن را نداشته و ضمن ثابت بودن کارایی و اسالمپ تامدتی طوالنی می تواند بتنی با مقاومت زیاد و‬
‫دوام و پایاپی مناسب ایجاد کند‪ .‬در طرح اختالط این بتن باید نسبت های خاصی را رعایت نمود‪ .‬به عنوان مثـال شن حدود ‪50‬‬
‫درصد حجم مواد جامد بتن را تشکیل داده و ماسه حدود ‪ 40‬درصد حجم مالت انتخاب می شود‪ .‬نسبت آب به مواد ریزدانه و‬
‫پودری بر اساس خواص مواد ریز بین ‪ 9/0‬تا ‪ 1‬می باشد‪ .‬با روش آزمون و خطا نسبت دقیق آب به سیمان و مقدار ماده فوق‬
‫روان کننده مخصوص برای مصالح مختلف تعیین می گردد‪ .‬از این بتن با استفاده از افزودنی دیگری کـه گرانروی بتن را می‬
‫افزاید در زیر آب استفاده شده است‪.‬‬

‫خوردگی فوالد در بتن‪:‬‬

‫مسأله خوردگی فوالد در بتن از معضالت عمده کشورهای مختلف جهان است‪ .‬این مسأله حتی در کشورهای پیشرفته همچون‬
‫آمریکا‪ ،‬کانادا‪ ،‬ژاپن و بعضی کشورهای اروپایی هزینه های زیادی را برای تعمیر آنها به دنبال داشته است‪ .‬به عنوان مثــال‬
‫درگزارش های اخیر بررسی پل ها در امریکا حدود ‪ 140،000‬پل مسأله داشته اند‪ .‬این مسأله در کشورهای در حال توسعه و‬
‫در کشورهای حاشیه خلیج فارس بسیار شدیدتر بوده و سازه های بتنی زیادی در زمانی نه چندان طــوالنی دچار خوردگی و‬
‫خرابی گشته اند‪ .‬بررسی ها در این مناطق نشان می دهد که اگر مصالح مناسب انتخاب گردد‪ ،‬بتن با مشخصات فنی ویژه این‬
‫مناطق طرح گردد‪ ،‬در اجرای بتن از افراد کاردان استفاده شود و سرانجام اگر عمل آوری کافی ومناسب اعمال شود‪ ،‬بسیاری از‬
‫مسائل بتن بر طرف خواهد گشت‪ .‬به هرحال برای پیشگیری در سال های اخیر روش ها و موادی توصیه و به کــار گرفته شده‬
‫است که تا حدی جوابگوی مسأله بوده است‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫استفاده از آرماتورهای ضدزنگ و نیز آرماتورهای با الیاف پالستيكي‪ frp‬يكي از این روش ها است که به علت گرانی آن هنوز‬
‫کامال توسعه نیافته است‪ .‬به عالوه عملکرد دراز مدت این مواد باید پس از تحقیقات روشن گردد‪.‬‬

‫از روش های دیگر کاربرد حفاظت کاتدیک در بتن می باشد با استفاده از جریان معکوس با آند قربانی شونده می توان محافظت‬
‫خوبی برای آرماتورها ایجاد نمود‪ .‬این روش نیاز به مراقبت دائم دارد و نسبتا پرخرج است ولی روش مطمئنی می باشد‪.‬‬

‫برای محافظت آمارتور در مقابل خوردگی‪ ،‬چند سالی است که از آرماتور با پوشش اپوکسی استفاده می شود‪ .‬تاریخچه مصرف‬
‫این آرماتورها بویژه در محیط های خورنده نشان می دهد کــه در بعضی موارد این روش موفق و در پاره ای نا موفق بوده‬
‫است‪ .‬به هرحال اگر پوشش سالم بکار گرفته شود با این روش می توان حدود ‪ 10‬تا ‪ 15‬سال خوردگی را عقب انداخت‪.‬‬

‫استفاده از ممانعت کننده ها و بازدارنده های خوردگی بتن نیز به دو دهه اخیر برمی گردد‪ .‬مصرف بعضی از این مواد همچون‬
‫نیترات کلسیم و نیترات سدیم جنبه تجارتی یافته است‪ .‬به هر حال عملکرد این مواد در تاخیر انداختن خوردگی در تحقیقات‬
‫آزمایشگاهی و نیز در محیط های واقعی مناسب بوده است‪ .‬بازدارنده های دیگری از نوع آندی و کاتدی مورد آزمایش قرار‬
‫گرفته اند ولی دلیل گرانی زیاد هنوز کاربرد صنعتی پیدا نکرده اند‪.‬‬

‫برای محافظت بیشتر آرماتور و کم کردن نفوذپذیری پوشش های مختلف سطحی نیز روی بتن آزمایش و به کـار گرفته شده‬
‫است‪ .‬این پوشش ها که اغلب پایه سیمانی و یا رزینی دارند با دقت روی سطح بتن اعمال می گردند‪ .‬عملکرد دوام این پوشش‬
‫به شرایط محیطی وابسته بوده و در بعضی محیط ها عمر کوتاهی داشته و نیاز به تجدید پوشش بوده است‪ .‬روی هم رفته‬
‫پوشش های با پایه سیمانی هم ارزانتر بوده و هم به علت سازگاری با بتن پایه پیوستگی و دوام بهتری در محیط های خورنده‬
‫و گرم نشان می دهند‪.‬‬

‫با پیشرفت روزافزون انقالب تکنولوژیک به ویژه در تولید بتن های خاص برای مناطق و شرایط خاص می توان از این بتن ها‬
‫در ساخت وسازهای آینده استفاده نمود‪ .‬دانش استفاده صحیح از مصالح‪ ،‬اجرای مناسب و عمل آوری کـافی می تواند به دوام‬
‫بتن ها در مناطق خاص بیفزاید‪ .‬تحقیفات گسترده و دامنه داری برای بررسی دوام بتن های خاص در شرایط ویژه و در دراز‬
‫مدت بایستی برنامه ریزی و به صورت جهانی به اجرا گذاشته شود‪.‬‬

‫انواع سقفهای بتنی مسلح‪:‬‬

‫سقف بتنی ساده ( دال تخت)‬ ‫‪‬‬

‫سقف بتنی دندانه دار ( دال یک طرفه )‬ ‫‪‬‬

‫سقف بتنی تیر عمود بر هم ( دال دو طرفه (‬

‫سقف بتنی مضاعف ( دوبل )‬ ‫‪‬‬

‫سقف بتنی معکوس‬ ‫‪‬‬

‫سقف بتنی قارچی‬ ‫‪‬‬

‫سقف بتنی با قالب های تو خالی (کاسه ای )‬ ‫‪‬‬

‫‪13‬‬
 ‫تقسیم بندی دال ها‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫دال ها از نظر ساخت و رفتار به دو دسته کلی تقسیم می شوند‪:‬‬

‫‪-2‬دال ها ی دو طرفه‬ ‫‪‬‬

‫‪-1‬دال ها ی یک طرفه‬ ‫‪‬‬

‫دالهای یک طرفه‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬اگر عملکرد سازه ای داخلی یک دال بتن آرمه به صورتی باشد که انتقال بار فقط در یک جهت انجام شده و بار به تکیه گاه‬
‫منتقل شود به آن دال یک طرفه گفته می شود‪.‬‬

‫‪ ‬به زبان ساده تر دالهای یک طرفه دالهایی هستند که عمال در یک جهت انحنا پیدا می کنند و در نتیجه بار کـف را در یک‬
‫جهت حمل می کنند‪.‬‬

‫عملیات ساخت ‪:‬‬

‫یک دال بتنی ممکن است به صورت پیش‌ساخته و یا اجراشده در محل پروژه باشد‪ .‬دال‌های پیش‌ساخته در کارخانه تولید شده و‬
‫به محل انتقال می‌یابند تا در بین تیرهای فوالدی یا بتنی نصب شوند‪ .‬این نوع از دال‌ها ممکن است به صورت پیش‌تنیده (در‬
‫کارخانه)‪ ،‬پس‌تنیده (در محل کارگاه)‪ ،‬یا تنیده‌نشده باشد‪ .‬الزم است کــه تکیه‌گاه دال در سازه‪ ،‬از نظر ابعاد به صورت دقیق‬
‫ساخته شود‪ ،‬تا دال پیش‌ساخته به شکل مناسب در محل خود قرار گیرد‪.‬‬

‫دالهای دو طرفه ‪:‬‬

‫دال یک طرفه از نظر سازه ای مشابه یک تیر عریض است که با عملکرد در یک جهت و با تحمل لنگرهای خمشی‪ ،‬بار را به‬
‫تکیه گاههای دو طرف خود منتقل می کند‪ .‬در مقابل در یک دال دوطرفه‪ ،‬با عملکرد دال در دو جهت متعامد و با تشکیل لنگر‬
‫های خمشی قابل مقایسه در دو جهت ‪ ،‬بارهای متعامد بر دال بر تکیه گاهها منتقل می شوند‪ .‬بدین ترتیب در یک دال یک طرفه‪،‬‬

‫‪14‬‬
‫میلگردهای خمشی اصلی فقط در یک جهت قرار گرفته و در جهت عمود بر آن ‪ ،‬از یک حداقل میلگرد افت و حرارت استفاده‬
‫می شود‪ .‬در حالی که در یک دال دو طرفه ‪ ،‬میلگردهای خمشی اصلی در هر دو جهت متعامد قرار میگیرند‪.‬‬

‫دالها ‪:‬‬
‫وظیفه دال در یک سازه بتن مسلح ‪،‬ایجاد یک سطح تخت وقابل استفاده می باشد‪.‬دال بتن مسلح غالبا دارای ضخامت ثابتی است‬
‫و می تواند روی تیرهای بتن مسلح وفوالدی ‪،‬دیوار بتن مسلح وغیر مسلح وبنایی‪،‬ستونهای بتن مسلح و فوالدی و باالخره‬
‫بستر زمین تکیه داشته باشد‪.‬‬

‫در مواردی که دال فقط در یک طرف دارای تکیه گاه می باشد مانند دال نشان داده در تصویربار تنها در جهت عمود بر امتداد‬
‫تکیه گاه حمل می شوند‬

‫دال‬
‫تیر‬

‫‪15‬‬
‫همچنین در مواردی که دال در هر دوجهت دارای تکیه گاه باشد وطول دهانه بزرگترحداقل دو برابر طـول دهانه کوچکتر باشد‬
‫مانند تصویر دال یکطرفه می گویند‪.‬‬

‫رفتار دالهای دوطرفه‪:‬‬

‫در دالهای دو طرفه حداکثر لنگر خمشی در محلی ایجاد می شود که حداکثر انحنا را در دال دارد ‪ .‬بنابراین در یک دال مستطیلی‬
‫شکل حداکثر لنگر خمشی مثبت در وسط دهانه کوچکتر اتفاق می افتد ‪ .‬الزم نیست دالها برای حداکثر لنگر خمشی در دو جهت‬
‫طراحی شود بلکه تنها کافی است آنها را برای یک لنگر خمشی متوسط در هر یک از دو جهت در ناحیه میانی دال طرح کرد‪.‬‬

‫‪16‬‬
 ‫مراحل اجرای دال دو طرفه‪:‬‬

‫همانگونه که اشاره کردیم دال های یکطرفه در یک جهت انحنا پیدا می کنند و در نتیجه بار کف را در یک جهت حمل می کنند‪.‬‬

‫در دال های دوطرفه از سوی دیگر‪ ،‬صفحه صفحه دال پس از اعمال بار در دو طرف انحنا پیدا می کنند ‪،‬بدین ترتیب دال های‬
‫دوطرفه برخالف دال های یکطرفه ‪،‬تحت لنگر خمشی در دو جهت قرار می گیرند و از این رو آرماتورهای خمشی در دو جهت‬
‫قرار داده می شوند‪.‬‬

‫انواع دالهای دو طرفه‪:‬‬

‫دال تخت‬ ‫‪‬‬

‫دال تخت با سرستون‬ ‫‪‬‬

‫دال قارچی‬ ‫‪‬‬

‫تیر با تیرچه(وافل‬

‫دال مشبک‬ ‫‪‬‬

‫‪17‬‬
 ‫دال تخت ‪:‬‬
‫این دالها عموما در بلوکهای آپارتمانی ‪-‬ساختمانهای اداری‪ -‬هتلها و پارکینگ ها به کـار می روند ‪ .‬ایجاد این دالها توسط‬
‫قالبهای معمولی به آسانی امکان پذیر بوده و انعطاف پذیری مناسبی در ایجاد داکت های ساختمان دارد ‪ .‬سطح زیرین سقفها به‬
‫دلیل مسطح بودن و حذف المانهای تیر باعث می شود که معماری فضاها حداکثر کارایی را داشته باشد‪.‬‬

‫دال تخت‬

‫‪18‬‬
‫نوع دیگر دال های دوطرفه دال های تخت می باشند‪..‬در این دال ها از تیر استفاده نمی شود ودر نتیجه بار کــف مستقیمًا از دال‬
‫به ستونهای اطراف انتقال می یابد‪.‬‬

‫مزیتهای دال تخت‬

‫انعطاف پزیری بهتر نسبت به دال های تیر دار‬

‫انعطاف بیشتر برای محل قرار دادن ستون ها‬

‫وانعطاف بیشتر برای محل قرار دادن ستون ها از جنبه های معماری و خصوصیات هندسی و اجرایی قابل توجه می باشد‪.‬‬

‫معایب دال های تخت ‪:‬‬

‫انعطاف پزیری زیاد ومشکل انتقال لنگر در محل اتصال ستون به دال است‪.‬به همین دلیل دال تخت نمیتواند سیستم مناسبی برای‬
‫تحمل نیروهای جانبی به وجود اورد‪.‬‬

‫به این جهت دال تخت نمی تواند سیستم مناسبی برای تحمل نیروهای جانبی به وجود اورد لذا در ساختمان های چندطبقه‬

‫با دال تخت معموال از سیستم های دیگری مانند دیوار برشی ‪،‬برای مقاومت در مقابل نیروهای جانبی استفاده می شود‪.‬‬

‫‪19‬‬
 ‫نقطه ظعف دیگر ‪،‬برش دال در اطراف ستون ها می باشد‪.‬‬

‫از آنجا که دالهای تخت مستقیمٌا از دال به ستون ها منتقل میشود تنشهای برشی قابل مالحضه ای در دال به وجود می آید به‬
‫طوری که در بسیاری ازموارد ضخامت دال در محل ستون ها جوابگوی این تنشها نخواهد بود‬

‫در چنین مواردی از روش های مختلفی برای تقویت دال استفاده می شود ‪.‬‬

‫یکی از روش ها افزایش ضخامت دال در اطراف ستون ها می باشدبه این ضخامت اضافی اصطالحًاپهنه وبه دال حاصله دال‬
‫تخت با پهنه می گویند‬

‫‪20‬‬
 ‫دال تخت با سرستون‪:‬‬

‫روشهای مختلفی برای تقویت دال استفاده می شود ‪ .‬یکی از این روشها افزایش ضخامت دال در اطراف ستونهاست ‪ .‬به همین‬
‫منظور از آن برای دالهایی که باربری بیشتری داشته و یا دهانه بزرگتری دارند استفاده می شوند‬

‫دال قارچی‪:‬‬

‫راه حل دیگر برای تقویت دال استفاده از سرستون یا ماهیچه ستون در انتهای ستونهاست ‪ .‬به چنین دالهایی اصطالحا دالهای‬
‫قارچی گفته می شود‪.‬‬

‫‪21‬‬
 ‫تیر با تیرچه(وافل)‪:‬‬

‫هنگامی که در طراحی سقف با دهانه بلند به دنبال کـاهش حجم بتن و بار مرده ساختمان باشیم این نوع سقف رقیب اصلی‬
‫سیستمهای دیگر می باشد چرا که در این سیستم به دلیل استفاده از تیرچه های بتنی با ضخامت بیشتر می توان تا حدود زیادی‬
‫از حجم بتن و آرماتور مصرفی کاست ‪ .‬در این نوع سازه قالب بندی پیچیده تر می باشد ‪ .‬ولی با استفاده از یک سیستم قالب‬
‫مدوالر مشکل قالب بندی نیز قابل حل است‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫دال مشبک‬ ‫‪‬‬

‫با افزایش دهانه دال ‪ ,‬ضخامت آن نیز افزایش یافته وکف عامل تعیین کننده ای در طرح میباشد ‪.‬برای کاهش اثر وزن در برخی‬
‫موارد از دال مشبک استفاده می کنند‬

‫دال مشبک در واقع یک دال تبرچه ای دو طرفه است که در آن با استفاده از قالب های جعبه ای شکل فضا های خالی در قسمت‬
‫تحتایی دال ه وجود می آورند‬

‫دالیل انتخاب سیستم دالها‪:‬‬

‫‪-1‬اقتصادی‪:‬‬
‫دالهای تخت معموال کمترین تالش را برای اجرا کردن قالب ها الزم دارند و کمترین هزینه را برای کارگر در بر دارند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫حتی سازندگان محلی نیز قادر به اداره روند ساخت دال تخت هستند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫دال های دو طرفه و دالهای وافل به فوالد کمتری نیاز دارند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫با شبکه بندی دال های وافل مقدار بتن مورد نیاز کاهش یافته و وزن نیز کاهش می یابد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪23‬‬
 ‫دالیل انتخاب سیستم دالها‪:‬‬

‫‪-2‬قابلیت انتقال یا جذب بار‬

‫دالهای تخت بدون سرستون برای دهانه کوچکتر از ‪ 6‬متر برای مناطق مسکونی و مناطق تجاری سبک‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪24‬‬
‫دال های تخت سرستون دار دارای دهانه های کوچکتر از ‪ 6‬متر و بار زنده بزرگتر از ‪ kg500‬برای انبارهای کــاال ‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫پارکینگ ها و گاراژها‬

‫دالهای وافل برای دهانه های کمتر از ‪ 9‬متر‬ ‫‪‬‬

‫دالهای مشبک نیز اغلب برای دهانه های در محدوده ‪ 9‬تا ‪12‬متر مورد استفاده قرار می گیرند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪-3‬نکات خاص‪:‬‬
‫وجود تیرها یا سرستون ها ممکن است مورد اعتراض معماران باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫کاربرد دالهای تخت ارتفاع مفید طبقه را افزایش می دهد‪ .‬به ازای هر ‪ 12‬طبقه یک طبقه صرفه جویی می شود‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫وقتی از دالهای بدون تیر استفاده می کنیم ستون ها را هر جا بخواهیم می گذاریم‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ضخامت دالها‪:‬‬

‫ضخامت دالها بر اساس ‪3‬عامل تعیین می شود‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫‪25‬‬
 ‫‪ .1‬مقاومت در مقابل لنگر خمشی‬ ‫‪‬‬

‫‪ .2‬مقاومت در برابر نیروی برشی‬ ‫‪‬‬

‫‪ .3‬کنترل خیز مجاز‬ ‫‪‬‬

‫ضخامت دال باید به اندازه ای باشد که مقدار آرماتور الزم در مقاطع بحرانی آن از مقداری که طراح در نظر دارد تجاوز‬ ‫‪‬‬
‫نکند‪.‬‬

‫ضخامت دال نباید در هرحال از مقادیر زیر کمتر باشد‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫‪12‬سانتیمتر‬ ‫الف‪ .‬در دالهای بدون تیر یا پهنه‬ ‫‪‬‬

‫‪10‬سانتیمتر‬ ‫ب‪ .‬در دالهای بدون تیر ولی با پهنه‬ ‫‪‬‬

‫‪9‬سانتیمتر‬ ‫ج‪ .‬در دالهایی که در هر ‪ 4‬لبه تیر دارند‬ ‫‪‬‬

‫ديوار چيني ‪:‬‬

‫‪.1‬ديواري كه از آجر فشاري يا با سنگ مخلوط و يا با مصالح ديگر با مالت ماسه سيمان يا ماسه آهك ويا مالت باتارد چيده‬
‫شده‬

‫‪.2‬نماي ديوار را مي توان از ابتدا با نما سازي خارجي پيوسته ساخته و به تدريج باال ببرد بطوري كه هر رگ آجر چيني قسمت‬
‫جلوي كار آجر تراشيده گذارده و پشت آنرا از آجر فشاري يا مصالح ديگر مي چينند‪.‬كه ضخامت و مقاومت هر ديوار بستگي به‬
‫نوع كار بري آن دارد ‪.‬كه در اين ساختمان بيشتر ديوار چيني هابه وسيله آجر لفتون و آجر فشاري انجام گرفته‪.‬‬

‫نحوه شمشه گيري ‪:‬‬

‫ابتدا باالي يكي از گوشه هاي هر قسمت ساختمان را مقدم گرفته و يك كروم گچي به يك زاويه نصب مي شود‪ ،‬سپس شاغولي‬
‫آن كروم را به پايين ارتباط داده كروم ديگري به پايين متصل مي سازد بعد خط گونيا ‪ 90‬درجه را به زاويه هاي ديگر انتقال‬
‫داده به طوري كه عمل كروم بندي چهار گوشه هر قسمت را زير پوشش دهد بعد ريسماني به باالي هر قسمت روي كروم ها‬
‫گرفته و هر دو متر يك كروم به زير ريسمان به وجود آورده كه اين عمل پايين نيز انجام مي شود بعد كروم هاي قسمت وسط و‬
‫گوشه ها از باال به پايين با شمشه چوبي يا آلومينيومي شمشه گچي گرفته روي كروم گچي كه سرتاسر ارتفاع ديوار را در چند‬
‫قسمت گرفته از مالت گچ و خاك يا ماسه سيمان مي پوشانند‪.‬‬

‫فرش كف ساختمان ‪:‬‬

‫‪26‬‬
‫براي عمل فرش كف ابتدا در گوشه هاي هر قسمت يك قطعه سنگ ساييده شده يا موزائيك يك اندازه بطوريكه تراز روي چهار‬
‫نقطه باشد قرارمي دهندسپس ريسماني نازك و محكم به اضالع بسته و خط گونيا ‪ 90‬درجه را به گوشه ها انتقال ميدهد‪.‬بعد‬
‫مالت را كف آن پهن مي كنند و كف را فرش مي نمايند البته ريسمان ها را به ترتيب جا به جا مي كنند ‪.‬‬

‫نحوه اجراي خط گونيا معماري ‪:‬‬

‫ابتدا از گوشه ها دو ريسمان عمود بر هم بسته و ‪ 60‬سانتي متر به يك طرف نشان گذارده ضلع همجوار را‪ 80‬سانتيمتر عالمت‬
‫گذاري مي كنيم در اين حالت خط ارتباط بين اين دو بايد ‪ 100‬سانتيمتر كامل باشد كه در مغايرت ريسمان را جا بجا كرده تا‬
‫نقطه ‪ 100‬سانتيمتر تكميل گردد‪.‬كه در اين صورت زاويه ‪ 90‬درجه درست مي شود ‪.‬‬

‫قرنيز‪ :‬بر روي فرش موزائيك يا سنگ قسمتهاي ساختمان قطعه سنگي به ديوارنسب مس شودكه قرنيز نا ميده مي شود ‪ .‬تا‬
‫شستشوي كف و تنظيم گچ كاري ديوار ها آسان گردد‪.‬كه در بيشتر ساختمان ها اين قرنيز حدود ‪ 10‬سانتيمتر استفاده مي شود‬
‫كه در اين جا هم به همين صورت است‪.‬‬

‫سفيد كاري با گچ ‪:‬‬

‫هر بنا اول شمشه گيري آستر مي شود در اينصورت گچ آماده را پس از الك كردن با الكي كه سوراخ هاي آن نيم ميليمترمربع‬
‫است الك نموده و سپس حدود سه ليتر آب سالم در ظرفي ريخته گچ الك شده را با دو دست آهسته در آب مي پاشند تا اينكه‬
‫ضخامت گچ به روي آبها برسد بال فاصله با دست گچ هاي داخل آن را مخلوط نموده كه اين عمل بدست شاگرد استاد كار انجام‬
‫مي شود بعد به سرعت استاد كار خمير گچ را با ماله آهني روي ديوار آستر شده مي گشد و بال فاصله يك شمشه صاف روي آن‬
‫مي كشد تا ناهمواري هاي آن روي ديوار گرفته شود‪.‬‬

‫كاشيكاري ‪:‬‬
‫‪.‬هنگام شروع نصب كاشي به اين صورت اقدام مي گردد ابتدا خميري از خاك رس تهيه و آن را مي ورزند اين خمير در ظــرفي‬
‫نزديك دست استاد كار آماده مي ماند سپس با گچ يا سيمان يا ماسه يا خاك رس كوبيده شده زير رگه اول كاشي در يك ضلع كنار‬
‫ديوار شمشه كامال تراز به وجود مي آورد تا امكان چيدن رگه اول كاشي به وجود آيد‪.‬‬

‫دو عدد كاشي دو سر ضلع مو قتا با فاصله حداقل ‪ 1‬سانتيمتر از ديوار قرار مي دهند سپس ريسماني نازك به باالي آن متصل‬
‫نموده جلوي كاشي ها را از گل ورزيده شده موقتا بست مي زنند بعد شمشه فلزي بسيار صاف جلوي كاشي در حال نصب قرار‬
‫مي دهند و بقيه كاشي ها را پشت شمشه چيده بعد با ريسمان كنترل مي نمايند‪،‬‬

‫جلوي بند ها را از گل ورزيده شده كروم موقت گذارده سپس دوغاب سيمان رابه صورت رقيق محلول شده از ماسه پاك و‬
‫سيمان معمولي آماده با مالقه به آهستگي پشت كاشي ها را پر مي كند تمام اضالع را در رگ اول دور مي گردانندتا امكان كنترل‬
‫تمام زاويه ها وضلع ها ‪،‬گوشه ها و نبشه ها به عمل آيدكه چنان چه كنار ضلعي تكه هاي غير استاندارد احتياج شود كاشي هاي‬
‫رگه اول را جا بجا نموده و تكه ها به كنار منتقل شود و دوغاب ريزي پشت انجام گيرد پس از كنترل اضالع هر بنا رگه هاي‬
‫ديگر را از اول شروع و انقدر تكرار مي شود تا كاشيكاري در حد مطلوب به اتمام برسد پس از خودگيري كامل مالت كاشي ها‬
‫دوغابي از رنگ كاشي با سيمان سفيد ورنگ مشابه تهيه نموده و با پارچه يا گوني به الي بند ها ماليده و بعد از خشك شدن‬
‫سطح كاشي ها را كامال نظافت مي نمايند ‪ ،‬در اين هنگام نصب كاشي هاي ديواري خاتمه يافته و آماده فرش سراميك كف مي‬
‫شود‪.‬‬

‫سراميك كف ‪:‬‬

‫براي فرش كف سرويس هاپس از كنترل لوله گذاري ها و چك نمودن ايزو السيون و شيب سازي الزم براي آبروها زير سراميك‬
‫يك پالستر سيماني تعبيه مي شود تا اينكه ‪ 3‬ميليمتر جاي مالت براي نصب سراميك باقي بماند سپس با توجه به اين كه پالستر‬
‫زير بنا نبايد خشك شود بايد هر چه زود تر دوغابي از سيمان معمولي به ضخامت نيم سانتيمتر روي پالسترها قرار داده و‬
‫قطعات سراميك آماده را در دوغاب غرق نموده تا شيره دوغاب به زير درزهاي سراميك نفوذ كند و از اين روي قطعات به‬

‫‪27‬‬
‫پالستر زير چسبيده شود و روي سراميك ها با شمشه و چكش هاي الستيكي كوبيده و هموار گردد ‪ 24 ،‬ساعت بعد كاغذ روي‬
‫سراميك را نم زده و پس از خيس خوردن به وسيله پارچه اي جمع آوري و نظافت مي گردد‪ ،‬در اين حالت بايد كنترل شود كه‬
‫چنان چه درزي از سيمان بر خوردار نشده و الي درز باز مانده باشد مجددا از سيمان دوغاب پر مي شود ودرز ها با رنگ‬
‫سراميك به صورت دوغاب تزئين و چنان چه نياز به بتونه كاري باشد‬

‫از سيمان سفيد و رنگ خميري تهيه و جاهاي ناهموار درز ها را پر و نظافت مي نمايد ‪.‬‬

‫چيدن آجرنما ‪:‬‬

‫آجر سفيد يا رنگي زالل و اعال كه معموال از بهترين خاك رس خالص به قطرهاي ‪ ، 6 ،5 ،4 ،3‬سانتيمتر بدون مواد گياهي يا‬
‫آهكي و يا شني پخته شده به نزديك كار آجر تراش حمل مي شود و سپس استاد كار آجر تراش با چند نفر شاگرد كار آموخته به‬
‫وسيله دستگاه برش و تراش آجر ها را بريده و سپس آنها را به ظرف آب موجود وارد مي كنند آجر ها حداقل دو ساعت درآب‬
‫باقي مي مانندكه چنانچه مواد آهكي داشته باشد شكسته و با سيراب شدن آن مقاومت و استحكام آجر باال رفته وثابت خواهد‬
‫ماند و نيز براي ساييدن لبه هاي تراشيده شده آماده مي گردد‪ .‬در خاتمه شاگردان با قطعه آجر ديگر روي نره هاي تراشيده شده‬
‫را كامال صيقل مي دهند در اين صورت خميري زاييده شده از خود آجر به وجود مي آيد كه به آن بتونه آجر مي گويند با پركردن‬
‫سوراخ هاي نره هاي آجر به وسيله همان بتونه و كشيدن قطعه آجر ديگر تيزي ها و گوشه هاي آجر را صاف و هموار مي كنند‬
‫در اين صورت آجر براي چيدن جلوي ديوار آماده است ولي بهتر است مصرف آن را به روز بعد موكول كنند تا در اين فاصله‬
‫كامال خشك شود پس از خشك شدن آجرها شوره سفيدي روي آجر را مي گيرد كه مي توان پس از چيدن و خشك شدن شوره ها‬
‫آن را با پارچه اي از روي آجرها برداشت‪.‬‬

‫بند كشي آجر ‪:‬‬

‫پس از اتمام كل نما سازي با آجر ابتدا ماسه بادي دانه دار پاي كار آماده داشته و به هر پيمانه ماسه دو پيمانه سيمان معمولي‬
‫پرتلند اضافه مي كنند وبا مقداري آب به صورت خمير در آورده پس از نصب داربست براي زير پاي استاد كار بند كش خمير را‬
‫در ظرفي نزديك كار برده با قلم فلزي باريك كه عرض آن حد اكثر ‪ 10‬ميليمتر و ضخامت آن ‪ 2‬ميليمتر و سر آن نيز منحني شده‬
‫باشد ‪ ،‬وسط آن نيز زانويي خورده شده باشد پس از پوشاندن دستهاي استادكاربا دستكش هاي الستيكي سالم خمير را كم كم‬
‫روي كف دست چپ قرار داده و قلم نام برده را به دست راست گرفته دست چپ به زير درز آجر از چپ به راست حركت مي كند‬
‫و هم زمان دست راست با قلم فلزي خمير را به الي درز جاي داده پس از پيش رفتن حدود يك متر طول عمل را به درزهاي زير‬
‫انتقال مي دهد سپس از ابتداي هر درز با دست راست قلم را تا آخر مالت يكسره كشيده تا تشخيص داده شود درزها تميز بند‬
‫كشي شده و با قطعه پارچه اي لبه هاي آجر را تميز مي نمايند‪.‬‬

‫نصب سنگ نما ‪:‬‬

‫براي تزيين سنگ نما ضمن آماده شدن سنگ مورد دلخواه استاد كاران ماهر ابتدا جلوي ديوار ها را با قطعه سنگي كروم بندي‬
‫و اضالع ديواررا به صورت صاف و گونيا ريسمان بندي مي كنند سپس رگه اول سنگ ها را شمشه گيري مي كند بعد از ريسما‬
‫ن بندي باال و كنترل شاغولي آن سنگ هاي رگه اول را نصب مي نمايد و با گچ ساخته شده جلوي آن هارا از كروم هاي گچي‬
‫موقت متصل ميسازد ‪ ،‬سپس دوغاب سيمان ساخته شه از ماسه درجه يك و سيمان پرتلند را كه با آب نيز محلول شده با ظـرف‬
‫قاشقي شكل پشت سنگ ها را پر مي كنند‪ .‬ترديد نيست در پشت سنگ ها اتصاالت آهني به نام اسكوب نيز الزامي است چنانچه‬
‫اسكوب انجام نگرفته باشد سنگ ها اتصال به ديوار آجري نداشته و امكان ريختن سنگ ها وجود دارد در اين صورت بايد رويل‬
‫پالك شود كه آن نيز از نظرشكل خارجي زيبا نخواهد شد ‪.‬‬

‫نماي سيماني‪:‬‬
‫براي تزيين نماي خارجي سيماني ساختمان در اولين مرحله مالتي از ماسه پاك نه چندان درشت آماده كرده يعني چهار پيمانه‬
‫ماسه و يك پيمانه سيمان معمولي پرتلند را با آب به صورت مالت مخلوط در آورده سپس همان گونه كه در قسمت شمشه‬
‫گيري گفته شد ابتدا باالي دو سر يك ضلع ديوار را كروم بندي و روي كروم ها را رسيمان كشيده وهر يك متر كروم به ديوار‬

‫‪28‬‬
 ‫متصل مي نمايند ‪،‬‬

‫سپس شاغولي كروم ها را به پايين ديوار داده عمل باال را در پايين نيز انجام مي دهند بعد فاصله كروم ها را از باال به پايين با‬
‫مالت ساخته شده فوق پركرده وروي آن را شمشه كش مي نمايند ‪.‬‬

‫پس از اتمام كليه كارها كروم بندي ها فاصله دو كروم را با همان مالت پر كرده شمشه صافي را از پايين به باال روي مالت ها‬
‫كشيده تا روي شمشه صاف كردن اين عمل را آستر مي نامند ‪ ،‬پس از تمام شدن كل طول ديوار خاك و پودر سنگ را با سيمان‬
‫بطور نصبي مخلوط نموده يعني براي سه پيمانه از دو مخلوط يك پيمانه سيمان سفيد يا معمولي را با آب مخلوط كرده تاخميري‬
‫نسبتا رقيق تهيه شود سپس خمير را با كمچه آهني يا چوبي روي آسترها ماليده و با پاشيدن آن به وسيله قلم مو روي آن را با‬
‫تخته ماله هاي چو بي ماساژ داده تا زير تخته ها صاف و موج آن گرفته شود چنانچه بنا به تشخيص استاد كار احتياجي به خط‬
‫كشي وبه فرم هاي مختلف داشته بايد پس از اتمام نرمه كشي ذكر شده آماده خط كشي و شيار زني شده است پس از خاتمه‬
‫يافتن كل آستر ونرمه كشي تزيين رويه آن با مصالح ورنگهاي مختلف امكان پذير است‪.‬‬

‫پاركت سازي ‪:‬‬

‫براي ساخت پاركت هاي چوبي يك بنا ابتدا روي موزائيك ها ويابتو ن زير پاركت را با دستگاه هاي كف ساب ساييده وكامال‬
‫صيقل مي نمايد ونيزلبه هاي موزائيك ها را همواره نموده سپس با خميري نظير خميرهاي شيميايي يا چسبي يا سيماني يك‬
‫قشرروي موزاييك ها را ماستيك نمودن و سپس با شمشه فلزي خيلي دقيق خمير را جا بجا كرده وشمشه را روي آنها گردانيده‬
‫تا اطمينان حاصل شود زير پاركت ها كامال صاف شده‪ 48‬ساعت بعد روي خمير خشك شده را صيقل داده و كامالصاف مي نمايند‬
‫بعد پاركت هاي چوبي كه به قالب هاي ‪ 25× 25‬سانتيمتر با تكه هاي دو و نيم سانتيمتر از چوب ملچ‪ ،‬ممرز و افرا ‪،‬گردو ‪،‬‬
‫راش ‪ ،‬چنار و چوب فوفل و غيره تهي شده را با در نظرگرفتن راه چوب يعني راه هاي راست و راه پود خالف جهت يك ديگر‬
‫در كارخانه نجاري و پاركت سازي به هم متصل گرديده وروي آن يك ورق كاغذ به طــور موقت چسبانده آن را باچسبهاي‬
‫شيميايي ويا گندمي روي كف مي چسبانند براي اطمينان در چسبندگي كامل غلطك هاي سنگين را بر روي آن حركت مي دهند تا‬
‫اطمينان حاصل شود پاركت كامال بر روي زمين چسبيده است ‪ 48‬ساعت آن روي پاركت ها را به وسيله ماشين سمباده كه قطر‬
‫قرص آن بزرگ باشد ساييده وتمام قطعات را با هم يكنواخت و يك رو ويك سطح مي نمايند‪ .‬پس از تميز كردن روي پاركت ها‬
‫وبرداشتن گردو خاك ناشي از كار روي آنها را كامال با ماستيكي تركيب شده از خاك اره نرم از جنس و رنگ همان چوب و‬
‫چسب سفيد يا سرشوم هم رنگ تنظيم شده است تمام سطح پاركت ها را پوشانيده به طوريكه تا نيم ميليمتر روي پاركت ها‬
‫ماستيك بماند ‪ 44‬ساعت بعد به وسيله ماشين سمباده كه قرص آن بزرگ و از قطعات پارچه ي برخوردار باشدو نام اين دستگاه‬
‫پوليش قلمداد شده است با ماشين نام برده كامال روي پاركت را صيقل داده تا اطمينان حاصل شود سطح پاركت ها كامال‬
‫يكنواخت و يك رنگ است ‪.‬پس از برداشتن قشر روي آنها و نظافت سطح پاركت يك قشر سيلومات با تينر فوري ‪ .4‬محلول‬
‫گشته آنرا به منظور پركردن چشمه ها با دستگاه پيستوله روي پاركت مي باشندپس از خشك شدن سيلر مجددا با ماستيك گفته‬
‫شده لكه گيري كرده و دوباره روي آن را پوليش مي نمايند تا تشخيص داده شود زبري و پرز چوب ها گرفته و چشمه هاي آن‬
‫نيز از سيلر پر شده است ‪ .‬براي پاشيدن قشر آخر رنگ الزم است در اولين مرحله درب ها وپنجره ها را بسته نگهداشت و كليه‬
‫راه نفوذ گردو خاك را مسدود نموده و پس از نظافت كردن كامل موقع زير رنگ كيلر را با تينر فوري محلول ودر پيستوله هاي‬
‫سالم ريخته و از يك سر پاركت به طور نازك يك قشر نيم ميليمتري روي كار مي پاشند پس از اتمام رنگ پاشي كل سطح براي‬
‫‪ 24‬ساعت درها را بسته نگهداشته سپس با دستگاه پوليش كه دور قرص دايره آن از پارچه پوشيده شده باشد كل سطح پاركت‬
‫را پوليش وصيقل داده تا تشخيص داده شود سطح پاركت ها كامال نرم و رنگ شيشه اي روي آنرا گرفته است ‪.‬‬

‫از اين هنگام تا ‪ 48‬ساعت نبايد روي پاركت ها عبور نمود وپس از ‪ 48‬ساعت كف ساختمان پاركت شده براي بهره برداري‬
‫آماده است ‪.‬‬

‫ايزوالسيون ‪:‬‬
‫براي ساخت بام ابتدا روي سقف بتوني را از هر گونه گچ تميز كرده و نخست بايد محل نصب ناودانها مشخص و پس از نصب‬

‫‪29‬‬
‫نرده و يا دوره چيني با پوكه معدني كه يك نوع خاك سبك وزن است ويا از پوكه صنعتي كه از ضايعات كارخانجات است را با‬
‫مخلوط نمودن ‪ 5‬پيمانه پوكه و‪ 1‬پيمانه سيمان معمولي مخلوط با آب كروم بنديها انجام مي پذپردو چنانچه پوكه در دسترس‬
‫نبود ميتوان از خرده هاي آجر يا خاك شن دار پرمي كنند ‪ .‬مهندس ناظر ساختمان مواظب است مقاومت را با احتساب به وزن‬
‫مصالحي كه براي شيب سازي مصرف مي نمايد قوي تر بگيرد ‪.‬پس ازاتمام كروم بندي و در نظر گرفتن شيب آبروها وسط‬
‫كروم ها را از همان پوكه وسيمان پر مي نمايند و روي آن را با شمشه و ريسمان مسطح و كنترل مي كنند بعد از آماده شدن‬
‫پشت بام تا ‪ 48‬ساعت براي خود گيري سيمان مصرف شده آب پاشي الزم است ‪.‬بعد از آماده شدن شيب سازي ايزاالسيون انجام‬
‫مي شود ‪.‬‬

‫ايزوالسيون قيري ‪:‬‬

‫بهترين ايزوالسيون براي بام ها در اين زمان مخصوصا وضع جوي ايزوالسيون گوني قيري مي باشد ‪.‬قير را با حرارت الزم‬
‫رقيق نموده و روي بام مي مالندسپس گوني هاي سالم درجه يك را از پائين به باال چسبانيده مي شود ‪.‬نصب اين گوني ها از باال‬
‫به طرف ناودانها هدايت مي شود ‪.‬اليه گوني دوم خالف جهت يعني چنانچه اليه زير طولي چسبانده شده باشد اليه رو عرضي‬
‫انجام مي گيرد وگوني ها مجددا با قيرآغشته مي گردند و پس از كنترل كليه درز ها وبندهاي گوني ها در اين هنگام آماده‬
‫آسفالت ريزي يا موزائيك مي باشد‪.‬‬

‫ايزوگام ورقي ‪:‬‬

‫ورق الستيكي شكل به صورت لوله در بازار موجود است ‪ .‬پس از كنترل كلي و ريسمان كشي لوله ايزوالسيون را از يك سر‬
‫روي بام مي چسبانند سپس با چراغ حرارت دهنده درزها را با هم جوش مي دهند و با خمير روي بام را لكه گيري نموده تا‬
‫امكان آزمايش آبگيري بام را ميسر سازد ‪.‬‬

‫آزمايش بام ‪:‬‬

‫براي اطمينان كامل در سالمت بام معمار مي توانددهانه ناودانها را با گل رس ورزيده شده يا مالتي ديگر گرفته و روي بام را‬
‫به صورت استخر آب گذارده ‪ 24‬ساعت بعد اگر رطوبت به زير سقف سرايت نكندايزوالسيون معتبر است ‪.‬‬

‫تيرچه بلوك ‪:‬‬

‫براي اجراء سقف تيرچه بلوك ابتدا تيرچه هاي ساخته شده از ميله گرد آجدار و زير آن از فوندوله هاي سفال يا بتون است را‬
‫به باالي ساختمان حمل مي نمايند سپس زير تيرچه ها به فاصله هاي حداكثر ‪120‬سانتيمتر چوب كشي نموده و به وسيله‬
‫شمعها فلزي يا چوبي بار سقف به زمين منتقل مي شودسپس بلوكه هاي كه از سفال يا سيمان و ماسه تهيه شده است در فاصله‬
‫تيرچه ها چيده مي شود و وسط دهانه را مقداري كه نبايداز كل عرض دهانه كمتر باشد باال گرفته اين باالزدگي به منظور‬
‫خستگي بتون سقف در نظر گرفته مي شود و آن را در اصطالح معماري چتر مي گويند چتر فوق پس از چند سال خستگي بتون‬
‫و تحمل فشار به صورت صاف در خواهد آمد در پايان آرماتور تقسيم فشار در جهت خالف تيرچه روي بلوكه ها با فاصله‬
‫حداقل ‪ 40‬سانتيمترنصب ورودي سقف را از بتون سالم پر مي سازند تا موقعي كه روي بلوكه ها بتون ريزي شود ‪.‬هنگام بتون‬
‫ريزي نيز ويبراتوربراي ارتعاش و دفع هواي بتون الزامي است و اگر نبود با قطعه چوبي به صورت تخماق به بتون ضربه مي‬
‫زنندتا هواي بتون خارج شود و نيز فشرده گردد‪ .‬بتون نام برده تا ‪ 12‬روز نياز به آب پاشي دارد و هنگامي كه ترك هاي‬
‫سطحي روي بتون ديده شود به وسيله دوغاب سيمان پر مي شود ترك ها نيز به مقاومت سقف آسيبي نمي رساند ‪.‬‬

‫سقفهاي كاذب ‪:‬‬

‫‪30‬‬
‫سقف كاذب يعني سقف دوم كه در مقابل فشار ضعيف ساخته مي شود و معموال زير طاق به وجود مي آيد زيرا كانال كشي ها‬
‫لوله هاي برق و غيره از زير سقف عبور مي نمايد به اين منظور شاخه هاي فلزي از سقف به پائين ارتباط داده مي شودبعد‬
‫ازاتمام وكنترل كليه كانالها لوله ها وغيره با آهن هاي سپري يا نبشي يك سقف كاذب زير كانالها به وجود مي آورندكه آنها‬
‫نيز به نوبه خود به شاخه هاي پائين آمده متصل مي گردد‪ .‬پس از كنترل آهن كشي ها تورفلزي مخصوص بنام رابيز را با سيم‬
‫هاي نرم آرماتور بندي به آهن كشي هاي سقف كاذب پيوسته مي سازند در خاتمه روي آن را از يك قشر خاك و گچ به ضخامت‬
‫حداقل يك سانتيمتر مي پوشاننددر اين صورت زير سقف كاذب شمشه كاري مي شود وسقف را براي سفيد كاري و گچ بري‬
‫آماده مي سازند ‪.‬‬

‫آگوستيك ‪:‬‬
‫براي ايجاد سقف آگوستيك يعني طاق دوم ابتدا ميله هاي فلزي را از سقف به پا ئين ارتباط مي دهندو سپس چوب هاي كه بايد‬
‫از چوب روسي پخته شده تهيه گردد و آنها را با اندازه مشخصي به زيركانال ها با قطعات فلزي ارتباط مي دهندچون اندازه‬
‫تقريبي آگوستيك ها ‪ 40× 40‬سانتيمر مي باشد پس فاصله چوب ها از وسط تا آكس به اندازه آگوستيك ها تقسيم مي شودو‬
‫براي انجام اين كار از چوب ها ريسمان كشي شده كه كامال دقت در عمل الزم است پس از كنترل آگوستيك هاكه معموالجنس‬
‫آنهاازمقوا ‪،‬پالستيك‪ ،‬يونوليت‪،‬پالستوفوم وغيره است و دراشكال گوناگون سوراخدارويانقشه هاي برجسته تهيه شده را با ميخ‬
‫هاي سنجاقي بي كله زير چوب ها نصب مي نمايند‪.‬‬

‫اصطالحات معماري ‪:‬‬

‫ترانشه ‪،‬پي كني و شيار زني ديوارها را ترانشه مي گويند‪.‬‬

‫شالوده ‪،‬شفته ريزي و پر كردن زيرديوارها راشالوده مي گو يند ‪.‬‬

‫مثني ‪،‬سنگ چيني وباالآوردن كف از روي زمين را مثني مي گويند‬

‫ازاره ‪،‬دور پائين هر ساختمان چه در داخل وچه در خارج تا يك متري ازاره ناميده مي شود ‪.‬‬

‫درگا‪،‬به دربهاي ورودي چوبي درگاه مي گويند ‪.‬‬

‫پاشنه ‪،‬لوال هاي زير و باالي لنگه درب پاشنه نام دارد ‪.‬‬

‫پكتفه ‪،‬قطعات آجرياخشت را براي يكنواخت كردن ديوار با مالتي مناسب به ديوار مي چسبانند و روي آن را يكنواخت ميكنند را‬
‫پكتفه مي گويند ‪.‬‬

‫اندود ياپالستر‪ ،‬به مالتي كه روي ديوارها مخصوصا منابع ماليده مي شود اندود يا پالسترمي گويندكه ازسيمان وخاكه سنگ‬
‫وماسه تهيه مي شود‪.‬‬

‫آهك سياه ‪،‬مالت مخلوط شده از آهك شكفته و خاكستر ولوئي گياهي آبرا آهك سياه مي گويند كه بجاي مالت سيماني در منابع‬
‫استفاده مي شود‪.‬‬

‫اسكوپ ‪ ،‬به قطعات فلزي كه به پشت سنگ متصل مي سازند وسنگ را به ديوار مربوط مي كنند اسكوپ مي گويند‪.‬‬

‫كروم ‪ ،‬به قطعه نشان گچي يا گلي ويا سيماني كه براي منظم نمودن اضالع ودستور شمشه گيري گذارده وسر مركز نما سازي‬
‫ديوار وكف مي باشد كروم مي گويند ‪.‬‬

‫مالت باتارد ‪:‬‬

‫از اختالط آهك و سيمان وماسه مالتي بدست مي آيدكه مالت باتارد مي گويند‪.‬مقاومت اين مالت در صورتي كه آجر آن كامال‬
‫شاداب وپس از انجام كار آب پاشي شده باشد بهترين مالت تشخيص داده شده است ‪.‬براي تهيه مالت باتارد بهتر است تمام مواد‬

‫‪31‬‬
‫متشكله را با هم مخلوط نموده و بعد آب به آن اضافه شود و پس از به هم زدن و اختالط قابل استفاده است ‪ .‬آهك شكفته آن بايد‬
‫الك شود و درمالت سيمان از زمان اختالط تا ‪ 3‬ساعت قابل مصرف مي باشد و پس از اين زمان فاسد شده و قابل مصرف نيست‬
‫ولي مالت باتارد تا ‪ 5‬ساعت خودگيرمي شودزيرا مواد آهني و گچي داخل سيمان ازبين مي رود ونقش مالت اين است كه بدون‬
‫اين كه باعث تضعيف ساختمان شود فضاهاي خالي را پر مي كنددر ضمن سيمان بدون ماسه قابل مصرف نيست ولي‬
‫وجودماسه براي خودگيري سيمان الزم است چون سيمان بدون شن وماسه خودگيري نخواهد شد چنانچه سيمان به تنهاي‬
‫استعمال گردد پس از ‪ 24‬ساعت به صورت ورقه ورقه در مي آيد و متالشي مي گرددپس سيمان وماسه در مصرف با هم الزم‬
‫هستند ‪.‬‬

‫نکات اجرای در اجرای ساختمان ‪:‬‬

‫براي اندازه گيري عمليات خاكي در متره و برآورد از واحد متر مكعب استفاده ميشود‪.‬‬ ‫‪.1‬‬

‫آجر خطائي ‪ ،‬آجري است كه در اندازهاي ‪ 25×25×5‬سانتيمتر در ساختمانهاي قديمي براي فرش كف حياط و غيره‬ ‫‪.2‬‬

‫بكار مي رفت‪.‬‬

‫‪ .3‬چنانچه الزم باشد در امتداد ديواري با ارتفاع زياد كه در حال ساختن آن هستيم بعدا ديوار ديگري ساخته شود بايد الريز‬

‫انجام دهيم‪.‬‬

‫‪ .4‬هرگاه ابتدا و انتهاي يك ديوار در طول ديوار ديگري بهم متصل شود ‪ ،‬به آن ديوار در تالقي گفته مي شود‪.‬‬

‫‪ .5‬در ساختمانهاي مسكوني (بدون زيرزمين)روي پي را معموال بين ‪ 30‬تا ‪ 50‬سانتي متر از سطح زمين باالتر مي سازند كه‬

‫نام اين ديوار كرسي چيني است‪.‬‬

‫‪ .6‬قوس دسته سبدي داراي زيبايي خاصي بوده و در كارهاي معماري سنتي استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪ .7‬حداقل ارتفاع سرگير در پله ‪ 2‬متر مي باشد‪.‬‬

‫‪ .8‬ويژگيهاي سقف چوبي ‪:‬الف)قبال عمل كالفكشي روي ديوار انجام مي گيرد ب)عمل تراز كردن سقف در كالف گذاري انجام‬

‫مي شود ج)فاصله دو تير از ‪ 50‬سانتيمتر تجاوز نمي كند د)تيرها حتي االمكان هم قطر هستند‪.‬‬

‫‪ .9‬گچ بالنشه كندگير بوده ولي داراي مقاومت زياد مانند سيمان سفيد است‪.‬‬

‫‪ .10‬به سيمان سفيد رنگ معدني اكسيد كرم اضافه مي كنند تا سيمان سبز به دست آيد‪.‬‬

‫‪ .11‬سنگ جگري رنگ كه سخت ‪ ،‬مقاوم و داراي رگه هاي سفيد و در سنندج و خرم آباد فراوان است‪.‬‬

‫‪ .12‬دستگاه كمپكتور ‪ ،‬دستگاهي است كه فقط سطوح را ويبره مي كند ‪ ،‬زير كار را آماده و سطح را زير سازي مي كند‪.‬‬

‫‪ .13‬عمل نصب صفحات فلزي (بيس پليتها) در زمان ‪ 48‬ساعت بعد از بتن ريزي صورت مي گيرد‪.‬‬

‫‪ .14‬زماني كه خاك (زمين) بسيار نرم بوده و مقاومت آن كمتر از يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع باشد از فونداسيون پي صفحه‬

‫اي استفاده مي گردد‪.‬‬

‫‪ .15‬قطر دايره بتون خميري ‪ ،‬بر روي صفحه مخصوص آزمايش آب بتون ‪ ،‬حدود ‪ 30‬تا ‪ 35‬سانتيمتر مي باشد‪.‬‬

‫‪32‬‬
 ‫‪ .16‬حدود درجه حرارت ذوب شدن خاك آجر نسوز ‪ 1600‬درجه مي باشد‪.‬‬

‫‪ .17‬نام آجري كه از ضخامت نصف شده باشد ‪ ،‬آجر نيم اليي ناميده مي شود‪.‬‬

‫‪ .18‬نام ديوارهاي جداكننده و تقسيم پارتيشن نام دارد‪.‬‬

‫‪ .19‬عمل برداشتن خاك كف اطاق و ريختن و كوبيدن سنگ شكسته بجاي آن را بلوكاژ مي گويند‪.‬‬

‫‪ .20‬زمين غير قابل تراكم هوموسي ناميده مي شود‪.‬‬

‫‪ .21‬عمق پي هاي خارجي يك ساختمان در مناطق باران خيز حداقل ‪ 50‬سانتيمتر است‪.‬‬

‫‪ .22‬نام فضاي موجود بين دو رديف پله چشم ناميده مي شود‪.‬‬

‫‪ .23‬در سقف هاي چوبي حداكثر فاصله دو تير ‪ 50‬سانتيمتر است‪.‬‬

‫‪ .24‬سيمان نوع اول براي ديوارها و فونداسيونهاي معمولي استفاده ميگردد‪.‬‬

‫‪ .25‬اكسيد آهن را براي تهيه سيمان قرمز رنگ ‪ ،‬با كلينگر سيمان سفيد آسياب مي كنند‪.‬‬

‫‪ .26‬نام ديگر لوله هاي سياه بدون درز مانسمان نام دارد‪.‬‬

‫‪ .27‬سريعترين و عملي ترين وسيله اجراي اتصاالت ساختمان ‪،‬پلها و نظاير جوش مي باشد‪.‬‬

‫‪ .28‬حاقل درجه حرارت براي بتن ريزي ‪ 10‬درجه مي باشد‪.‬‬

‫‪ .29‬ضخامت اندود سقف با مالت گچ و خاك بايد بين ‪ 1‬تا ‪ 2‬سانتيمتر باشد‪.‬‬

‫‪ .30‬اندود زير قيروگوني ‪ ،‬ماسه سيمان است‪.‬‬

‫‪ .31‬چنانچه گودبرداري از سطح زمين همسايه پائين تر باشد ‪ ،‬حداكثر فاصله شمعها ‪ 5/2‬متر مي باشد‪.‬‬

‫‪ .32‬در پي كني هاي كم عمق در زمين هاي ماسه اي حدود زاويه شيب ‪ 30‬تا ‪ 37‬درصد مي باشد‪.‬‬

‫‪ .33‬براي ايجاد مقاومت مناسب در طاق ضريس حداقل خيز قوس بايد ‪ 3‬سانتيمتر باشد‪.‬‬

‫‪ .34‬لوله هاي مانسمان سياه و بدون درز ‪ ،‬گاز رساني‬

‫‪ .35‬در بتون ريزي ديوارها و سقفها ‪ ،‬صفحات قالبي فلزي مناسب ترند‪.‬‬

‫‪ .36‬از اسكديپر براي خاكبرداري ‪ ،‬حمل ‪ ،‬تخليه و پخش مواد خاكي استفاده مي گردد‪.‬‬

‫‪ .37‬اتصال ستون به فونداسيون به وسيله ستكا انجام مي گيرد‪.‬‬

‫‪ .38‬براي لوله كشي فاضالب يهتر است از لوله چدني استفاده گردد‪.‬‬

‫‪ .39‬پر كردن دو يا سه النه از تيرآهن النه زنبوري در محل تكيه گاهها جهت ازدياد مقاومت برشي است‪.‬‬

‫‪ .40‬بهترين و با استفاده ترين اتصاالت در اسكلت فلزي از نظر استحكام و يك پارچگي اتصاالت با جوش است‪.‬‬

‫‪ .41‬ارتفاع كف داربست جهت اجراي طاق ضربي تا زير تيرآهن سقف برابر است با قدبنا‪+‬پنج سانتيمتر‪.‬‬

‫‪ .42‬در ساختمانهاي مسكوني كوچك (يك يا دو طبقه) قطر داخلي لوله هاي گالوانيزه براي آب رساني بايد ‪ 2/1‬اينچ باشد‪.‬‬

‫‪33‬‬
‫‪ .43‬وجود سولفات سديم‪،‬پتاسيم و منيزيم محلول در آب پس از تركيب با آلومينات كلسيم و سنگ آهك موجود در سيمان سبب‬

‫كم شدن مقاومت بتون مي گردد‪.‬‬

‫‪ .44‬زمان نصب صفحات بيس پليت معموال بايد ‪ 48‬ساعت پس از بتون ريزي فونداسيون انجام شود‪.‬‬

‫‪ .45‬براي ساخت بادبند بهتر است از نبشي ‪ ،‬تسمه ‪ ،‬ناوداني و ميلگرد استفاده گردد‪.‬‬

‫‪ .46‬هدف از شناژبندي كالف نمودن پي هاي بنا به يكديگر و مقاومت در برابر زلزله مي باشد‪.‬‬

‫‪ .47‬سقفهاي كاذب معموال حدود ‪ 30‬تا ‪ 50‬سانتيمتر پايين تر از سقف اصلي قرار مي گيرد‪.‬‬

‫‪ .48‬قالب انتهايي در ميلگردهاي يك پوتربتوني براي عامل پيوند بيشتر آرماتور در بتون مي باشد‪.‬‬

‫‪ .49‬حد فاصل بين كف پنجره تا كف اطاق را دست انداز پنجره ميگويند‪.‬‬

‫‪ .50‬در ساخت كفراژ ستونها ‪ ،‬قالب اصلي ستون بوسيله چوب چهارتراش مهار مي گردد‪.‬‬

‫‪ .51‬طول پله عبارت است از جمع كف پله هاي حساب شده با احتساب يك كف پله بيشتر‪.‬‬

‫‪ .52‬آجر جوش بيشتر در فونداسيون مورد استفاده قرار مي گيرد‪.‬‬

‫‪ .53‬اثر زنگ زدگي در آهن با افزايش قليايت در فلز نسبت مستقيم دارد‪.‬‬

‫‪ .54‬از امتيازات آجر لعابي صاف بودن سطوح آن ‪ ،‬زيبايي نما ‪ ،‬جلوگيري از نفوز آب مي باشد‪.‬‬

‫‪ .55‬در كوره هاي آجرپزي بين خشتها صفحه كاغذي قرار مي دهند‪.‬‬

‫‪ .56‬بهترين نمونه قطعات كششي ضلع تحتاني خرپاها مي باشد‪.‬‬

‫‪ .57‬تيرهاي بتن آرمه‪ ،‬خاموتها(كمربندها) نيروي برشي را خنثي مي كنند‪.‬‬

‫‪ .58‬چسبندگي بتون و فوالد بستگي به اينكه آرماتورهاي داخل بتون زنگ زده نباشد‪.‬‬

‫‪ .59‬شيره يا كف بتون زماني رو مي زند كه توسط ويبره كردن هواي آزاد داخل بتون از آن خارج شده باشد‪.‬‬

‫‪ .60‬آلوئك در اثر وجود دانه هاي سنگ آهن در خشت خام در آجرها پديدار مي گردد‪.‬‬

‫‪ .61‬خشك كردن چوب به معني گرفتن شيره آن است‪.‬‬

‫‪ .62‬لغاز به معني پيش آمدگي قسمتي از ديوار‪.‬‬

‫‪ .63‬مقدار كربن در چدن بيشتر از سرب است‪.‬‬

‫‪ .64‬لوله هاي آب توسط آهك خيلي زود پوسيده مي شود‪.‬‬

‫‪ .65‬آجر سفيد و بهمني در نماي ساختمان بيشترين كاربرد را دارد‪.‬‬

‫‪ .66‬آجر خوب آجري است كه در موقع ضربه زدن صداي زنگ بدهد‪.‬‬

‫‪ .67‬الريز يعني ادامه بعدي ديوار بصورت پله پله اتمام پذيرد‪.‬‬

‫‪ .68‬كرم بندي هميشه قيل از شروع اندود كاري گچ و خاك انجام مي گيرد‪.‬‬

‫‪34‬‬
 ‫‪ .69‬براي خم كردن ميلگرد تا قطر ‪ 12‬ميليمتر از آچار استفاده مي گردد‪.‬‬

‫‪ .70‬اسپريس يعني پاشيدن ماسه و سيمان روان و شل روي ديوار بتوني‪.‬‬

‫‪ .71‬براي ديرگيري گچ ساختماني از پودر آهك شكفته استفاده مي گردد‪.‬‬

‫‪ .72‬مشتو يعني ايجاد سوراخهائي در سطح خارجي ديوارها جهت ساختن داربست‪.‬‬

‫‪ .73‬بتون معموال پس از ‪ 28‬روز حداكثر مقاومت خود را به دست مي آورد‪.‬‬

‫‪ .74‬پيوند هلندي از اختالط پيوندهاي كله راسته و بلوكي شكل مي گيرد‪.‬‬

‫‪ .75‬وجود بند برشي در پيوند مقاومت ديوار را ضعيف مي كند‪.‬‬

‫‪ .76‬كاملترين پيوند از نظر مقاومت در مقابل بارهاي فشاري وارده پيوند بلوكي مي باشد‪.‬‬

‫‪ .77‬قپان كردن در اصطالح يعني شاقولي نمودن نبش ديواره‪.‬‬

‫‪ .78‬خط تراز در ساختمان براي اندازه برداريهاي بعدي و مكرر در ساختمان است‪.‬‬

‫‪ .79‬ضخامت و قطر كرسي چيني در ساختمانها بيشتر از ديوارهاست‪.‬‬

‫‪ .80‬پارتيشن ميتواند از جنس چوب ‪ ،‬پالستيك و فايبرگالس باشد‪.‬‬

‫‪ .81‬از ديوارهاي محافظ براي تحمل بارهاي افقي و مايل استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪ .82‬مالت باتارد از مصالح ماسه ‪ ،‬سيمان و آهك ساخته مي شود‪.‬‬

‫‪ .83‬مقدار عمق سطوح فونداسيونها از زمين طبيعي در همه مناطق يكسان نيست‪.‬‬

‫‪ .84‬مالت ساروج از مصالح آهك ‪ ،‬خاكستر ‪ ،‬خاك رس ‪ ،‬لوئي و ماسه بادي ساخته مي شود‪.‬‬

‫‪ .85‬مالت در ديوار چيني ساختمان حكم چسب را دارد‪.‬‬

‫‪ .86‬مالت آبي اگر بعد از ساخته شدن از آب دور نگهداشته شود فاسد مي گردد‪.‬‬

‫‪ .87‬در مجاورت عايقكاري (قيروگوني)از مالت ماسه سيمان استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪ .88‬براي ساخت مالت باتارد آب ‪ +‬سيمان ‪+250‬آهك ‪ +150‬ماسه‬

‫‪ .89‬پيه دارو تركيبي از مصالح آهك ‪ ،‬خاك رس ‪ ،‬پنبه و پيه آب شده‬

‫‪ .90‬ابعاد سرندهاي پايه دار ‪ 1‬تا ‪ 5/1‬عرض و طول ‪ 5/1‬تا ‪ 2‬متر ‪.‬‬

‫‪ .91‬معموال براي كرم بندي ديوارهاي داخلي ساختمان(اطاقها) از مالت گچ و خاك استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪ .92‬طرز تهيه گچ دستي يا گچ تيز عبارت است از مقداري آب ‪ +‬گچ بااضافه مقداري سريش‪.‬‬

‫‪ .93‬وجود نمك در مالت كاه گل موجب ميشود كه در آن گياه سبز نشود‪.‬‬

‫‪ .94‬هنگام خودگيري حجم گچ ‪ 1‬تا ‪ 5/1‬درصد اضافه مي شود‪.‬‬

‫‪ .95‬گچ كشته يعني گچ الك شده ورزداده ‪ +‬آب‪.‬‬

‫‪35‬‬
 ‫‪ .96‬اندودهاي شيميايي در سال ‪ 1948‬كشف شد كه تركيب آن پرليت ‪ ،‬پنبه نسوز مواد رنگي و ميكا مي باشد كه بعد از ‪8‬‬

‫ساعت خشك ميشوند و بعد از دو تا سه هفته استحكام نهايي را پيدا مي كنند و در مقابل گرما ‪ ،‬سرما و صدا عايق بسيار خوبي‬

‫هستند‪.‬‬

‫‪ .97‬سراميك بهترين عايق صوتي است ‪ ،‬زيرا سلولهاي هوايي بسته اي دارد كه ضخامت آن ‪ 6‬تا ‪ 10‬ميليمتر است‪.‬‬

‫‪ .98‬آكوسيت نيز عايق خوبي براي صداست‪.‬‬

‫‪ .99‬اندازه سرندهاي چشم بلبلي ‪ 5‬ميليمتر است‪.‬‬

‫‪ .100‬سرند سوراخ درشت به سرند ميليمتري مشهور است‪.‬‬

‫‪ .101‬اندودهاي هوايي يعني اندودي كه در مقابل هوا خودگيري خود را انجام مي دهند‪.‬‬

‫‪ .102‬تركيب اندود تگرگي يا ماهوئي پودر سفيد سنگ ‪ +‬سيمان رنگي ‪+‬آب (در حالت شل) مي باشد‪.‬‬

‫‪ .103‬وقتي با سنگ سمباده و آب روكار سيماني را مي شويند تا سنگهاي الوان خود را نشان دهند به اصطالح آب ساب شده‬

‫مي گويند‪.‬‬

‫‪ .104‬كار شيشه گذاري در آب ساب و شسته انجام مي گيرد‪.‬‬

‫‪ .105‬فرق اندود سقف با ديئار در فضاهاي بسته (مانند اطاق) اين است كه اندود سقف سبك و ديوارها معمولي مي باشد‪.‬‬

‫‪ .106‬مهمترين عامل استفاده از اندود در سقف هاي چوبي محافظت از آتش سوزي مي باشد‪.‬‬

‫‪ .107‬سقفهايي با تيرآهن معمولي طاق ضربي و بتني مسلح در درجه حرارت ‪ 400‬تا ‪ 500‬درجه تغيير شكل پيدا مي كنند‪.‬‬

‫‪ .108‬ضخامت اندود گچ و خاك حدودا ‪ 2‬سانتيمتر است‪.‬‬

‫‪ .109‬توفال تخته ‪ 30‬تا ‪ 40‬سانتيمتري كه تراشيده و سبك است‪.‬‬

‫‪ .110‬علت ترك اندود در سقفهاي چوبي افت تيرهاست‪.‬‬

‫‪ .111‬سقف كاذب در مقابل گرما ‪ ،‬سرما ‪ ،‬رطوبت و صدا عايق خوبي به حساب مي آيد‪.‬‬

‫‪ .112‬در زير سازي سقف جهت اجراي اندود در كنار دريا از ني بافته شده بيشتر استفاده مس شود‪.‬‬

‫‪ .113‬توري گالوانيزه در نگهداري پشم شيشه در سقفهاي سبك ‪ ،‬سطح ديوارهاي قيراندود و سطح تيرآهنهاي سقف كاربرد‬

‫دارد‪.‬‬

‫‪ .114‬مصرف ميلگرد جهت اجراي زير سازي سقفهاي كاذب ‪ 9‬عدد در هر متر مربع مي باشد‪.‬‬

‫‪ .115‬موارد اصلي استفاده از سقفهاي كاذب بيشتر به منضور كم كردن ارتفاع ‪ ،‬عبور كانالها و لوله ها و زيبايي آن مي باشد‬

‫كه شبكه آن حتما بايد تراز باشد‪.‬‬

‫‪ .116‬بهتر است در سقفهاي بتوني ميله هاي نگهدارنده سقف كاذب قبل از بتون ريزي كار گذاشته شود‪.‬‬

‫‪ .117‬در سقفهاي كاذب مرتبط با هواي آزاد(مانند بالكن) اندود گچ ‪ +‬موي گوساله و آهك استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪36‬‬
 ‫‪ .118‬شالوده در ساختمان يعني پي و فونداسيون‪.‬‬

‫‪ .119‬ابعاد پي معموال به وزن بنا و نيروي وارده ‪ ،‬نوع خاك و مقاومت زمين بستگي دارد‪.‬‬

‫‪ .120‬در نما سازي سنگ ‪ ،‬معموال ريشه سنگ حداقل ‪ 10‬سانتيمتر باشد‪.‬‬

‫‪ .121‬در فشارهاي كم براي ساخت فونداسيونهاي سنگي از مالت شفته آهك استفاده مي شود و براي ساخت فونداسيونهايي كه‬

‫تحت بارهاي عظيم قرار مي گيرند از مالت ماسه سيمان استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪ .122‬در ساختمان فونداسيونهاي سنگي پر كردن سنگهاي شكسته را ميان مالت اصطالحا پر كردن غوطه اي مي نامند‪.‬‬

‫‪ .123‬پخش بار در فونداسيون سنگي تحت زاويه ‪ 45‬درجه انجام مي گيرد‪.‬‬

‫‪ .124‬در ساختمانهاي آجري يك طبقه براي احداث فونداسيون اگر از شفته آهكي استفاده شود اقتصادي تر است‪.‬‬

‫‪ .125‬در پي هاي شفته اي براي ساختمانهاي يك تا سه طبقه ‪ 100‬تا ‪ 150‬كيلو گرم آهك در هر متر مكعب الزم است‪.‬‬

‫‪ .126‬اصطالح دو نم در شفته ريزي يعني تبخير آب و جذب در خاك‪.‬‬

‫‪ .127‬معوال سنگ مصنوعي به بتن اطالق مي شود‪.‬‬

‫‪ .128‬زاويه پخش بار فنداسيون بتني نسبت به كناره ها در حدود ‪ 30‬تا ‪ 45‬درجه مي باشد‪.‬‬

‫‪ .129‬بتن مكر براي پر كردن حجمها و مستوي كردن سطوح كاربرد دارد‪.‬‬

‫‪ .130‬مهمترين عمل ويبراتور دانه بندي مي باشد‪.‬‬

‫‪ .131‬معموال بارگذاري در قطعات بتني بجز تاوه ها پس از هفت روز مجاز مي باشد‪.‬‬

‫‪ .132‬از پي منفرد بيشتر در زمينهاي مقاوم استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪ .133‬بتون مسلح يعني بتن با فوالد‪.‬‬

‫‪ .134‬از نظر شكل قالبندي براي فونداسيونها قالب مربع و مسطيل مقرون به سرفه مس باشد‪.‬‬

‫‪ .135‬پي هاي نواري در عرض ديوارها و زير ستونها بكار مي رود و در صورتيكه فاصله پي ها كم باشد و با ديوار همسايه‬

‫تالقي نمايد پي نواري بيشترين كاربرد را دارد‪.‬‬

‫‪ .136‬در آسمان خراشها ‪ ،‬معموال از پي ژنرال فونداسيون استفاده مي شود و وقتي از اين نوع پي در سطحي بيش از سطح‬

‫زير بنا استفاده شود زمين مقاوم و بارهاي وارده بيش از تحمل زمين است‪.‬‬

‫‪ .137‬هرگا فاصله پي ها از هم كم بوده يا همديگر را بپوشند يا يك از پي ها در كنار زمين همسايه قرار گيرد از پي هاي مشترك‬

‫استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪ .138‬اصطالح ژوئن درز انبساط است‪.‬‬

‫‪ .139‬ميتوان به جاي دو پي با بار مخالف از پي ذوزنقه اي استفاده كرد‪.‬‬

‫‪ .140‬بهترين و مناسب ترين نوع پي در مناطق زلزله خيز پي راديه ژنرال است‪.‬‬

‫‪37‬‬
 ‫‪ .141‬در اجراي شناژبندي جهت اتصال به فونداسيون معموال شناژها از باال و پايين همسطح هستند‪.‬‬

‫‪ .142‬در كفراژبندي پي چهارگوش از نظر سرعت و اجرا اقتصادي تر است‪.‬‬

‫‪ .143‬در عايق بندي از گوني استفاده مي كنيم ‪،‬زيرا از جابجايي قير جلوگيري مي كند و حكم آرماتور را دارد كه در پشت بام از‬

‫جلو ناودان به بعد پهن مي شودكه در ‪ 2‬اليه گوني انجام مي گيردكه گوني ها در اليه بعدي نسبت به اليه قبل با زاويه ‪ 90‬درجه‬

‫برروي هم قرار مي گيرند‪.‬‬

‫‪ .144‬زير قيروگوني از اندود مالت ماسه سيمان استفاده مي شود كه بعضي از مهندسان در زير قير اندود مالت ماسه آهك‬

‫استفاده مي كنند كه در اينصورت قيروگوني فاسد مي شود‪.‬‬

‫‪ .145‬از قلوه سنگ (ماكادام) در طبقه هم كف مي توانيم بجاي عايق كاري استفاده كنيم كه ضخامت آن حدود ‪ 30-40‬سانتيمتر‬

‫خواهد بود‪.‬‬

‫‪ .146‬اگر در عايقكاري ‪ ،‬قير بيش از حد معمول مصرف شود باعث مي شود قير در تابستان جابجا شود‪.‬‬

‫‪ .147‬عايقكاري قيروگوني مي بايست از سر جانپناه حدودا ‪ 20‬سانتيمتر پايينتر شروع شود و قيروگونيي كه روي جانپناه‬

‫كشيده مي شود براي جلوگيري از نفوذ بارش با زاويه است‪.‬‬

‫‪ .148‬سطح فونداسيون به اين دليل عايق مي شود كه از مكش آب توسط مالت ديوار چيني ها به باال جلوگيري ميكند‪.‬‬

‫‪ .149‬در عايقكاري عمودي روي ديوارهاي آجري بهتر است كه از اندود ماسه سيمان استفاده شود‪.‬‬

‫‪ .150‬اصطالح زهكشي يعني جمع كردن و هدايت آب ‪،‬كه فاصله آبروها در زهكشي بايد به حدي باشد كه به پي ها نفوذ نكند‪.‬‬

‫‪ .151‬اگر توسط سفال زه كشي كنيم بايد حتما درز قطعات را با مالت پركنيم‪.‬‬

‫‪ .152‬حداقل شيب لوله هاي زه كشي به سمت خوضچه ‪ 2‬تا ‪ 4‬درصد مي باشد‪.‬‬

‫‪ .153‬حداقل شيب لوله هاي فاضالب ‪ 2‬درصد است‪.‬‬

‫‪ .154‬براي جلوگيري از ورود بو به داخل ساختمان ‪ ،‬شترگلو را نصب مي كنند‪.‬‬

‫‪ .155‬عليترين نوع لوله كشي فاضالب از نوع چدني مي باشد كه با اين وجود در اكثر ساختمانها از لوله هاي سيماني استفاده‬

‫مي شود كه ضعف اين لوله ها شكست در برابر فشارهاي ساختمان مي باشد‪.‬‬

‫‪ .156‬سنگ چيني به سبك حصيري رجدار بيشتر در ديوار و نما سازي استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪ .157‬ضخامت سنگهاي كف پله و روي دست انداز پنجره ‪ 5/4‬سانتيمتر مي باشد‪.‬‬

‫‪ .158‬جهت اتصال سنگهاي نما به ديوار استفاده از مالت ماسه سيمان و قالب مناسبتر مي باشد كه جنس قالبها از آهن‬

‫گالوانيزه مي باشد‪.‬‬

‫‪ .159‬سنگ مسني معموال در روي و كنار كرسي چيني نصب مي شود و زواياي اين سنگ در نماسازي حتما بايستي گونياي‬

‫كامل باشد‪.‬‬

‫‪38‬‬
 ‫‪ .160‬در نما سازي طول سنگ تا ‪ 5‬برابر ارتفاع آن مي تواند باشد‪.‬‬

‫‪ .161‬معموال ‪ 30‬درصد از سنگهاي نما بايستي با ديوار پيوند داشته باشند كه حداقل گير سنگهاي نما سازي در داخل ديوار ‪10‬‬

‫سانتيمتر است‪.‬‬

‫‪ .162‬در بنائي دودكشها باستي از مخلوطي از اجزاء آجر استفاده شود‪.‬‬

‫‪ .163‬در علم ساختمان دانستن موقيعت محلي ‪ ،‬استقامت زمين ‪ ،‬مصالح موجود ‪ ،‬وضعيت آب و هوايي منطقه براي طراحي‬

‫ساختمان الزامي مي باشد‪.‬‬

‫‪ .164‬در طراحي ساختمان ابتدا استقامت زمين نسبت به ساير عوامل الويت دارد و الزم به ذكر مقاومت خاكهاي دستي همواره‬

‫با زمين طبيعي جهت احداث بنا هرگز قابل بارگذاري نيست‪.‬‬

‫‪ .165‬زمينهاي ماسهاي فقط بار يك طبقه از ساختمان را مي تواند تحمل كند‪.‬‬

‫‪ .166‬هنگام تبخير آب از زير پي هاي ساختمان وضعيت رانش صورت مي گيرد‪.‬‬

‫‪ .167‬زميني كه از شنهاي ريز و درشت و خاك تشكيل شده دج ناميده مي شود كه مقاومت فشاري زمينهاي دج ‪5/4-10‬‬

‫كيلوگرم بر سانتيمتر مربع مي باشد‪.‬‬

‫‪ .168‬مطالعات بر روي خاك باعث مي گردد وضع فونداسيون ‪ ،‬ابعاد و شكل آن بتوانيم طراحي كنيم‪.‬‬

‫‪ .169‬در صحرا براي آزمايش خاك از چكش و اسيد رقيق استفاده مي گردد‪.‬‬

‫‪ .170‬سيسموگراف همان لرزه نگار است‪.‬‬

‫‪ .171‬خاكي كه برنگ سياه قهوه اي باشد مقاومتش بسيار عالي است كه نفوذ آب در آنها كم و به سختي انجام مي گيرد‪.‬‬

‫‪ .172‬سنداژيا گمانه زني همان ميله زدن در خاك و برداشت خاك از زمين مي باشد‪.‬‬

‫‪ .173‬اوگر همان لوله حفاري است‪.‬‬

‫‪ .174‬خاك چرب به رنگ سبز تيره و داراي سيليكات آلومينيوم آبدار است‪.‬‬

‫‪ .175‬معيار چسبندگي خاك اين است درصد دانه هاي آن كوچكتر از ‪ 002/0‬ميليمتر باشد‪.‬‬

‫‪ .176‬اصطالحا خاك مرغوب زد نامگذاري مي شود‪.‬‬

‫‪ .177‬براي جلوگيري از ريزش بدنه و ادامه پي كني و همين طور جلوگيري از نشست احتمالي ساختمان همسايه و واژگوني آن‬

‫و جلوگيري از خطرات جاني بايد ديوار همسايه را تنگ بست كه تحت زاويه ‪ 45‬درجه انجام مي گيرد‪.‬‬

‫‪ .178‬ديوار اطراف محل آسانسور معموال ازمصالح بتون آرمه مي سازند‪.‬‬

‫‪ .179‬پي سازي كف آسانسور معموال ‪ 40/1‬متر پايين تر از كفسازي است‪.‬‬

‫‪ .180‬قديمي ترين وسيله ارتباط دو اختالف سطح بواسطه شيب را اصطالحا رامپ مي گويند كه حداكثر شيب مجاز آن ‪12‬‬

‫درصد مي باشد كه ات ‪ 5/2‬درصد آن را ميتوان افزايش داد‪.‬‬

‫‪39‬‬
 ‫‪ .181‬براي ساختن پله گردان بيشتر از مصالح بتون آرمه و آهن استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪ .182‬پله معلق همان پله يكسر گيردار است‪.‬‬

‫‪ .183‬پله آزاد در ورودي ساختمان به حياط يا هال و نهار خوري استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪ .184‬پله هاي خارجي ساختمان حتي االمكان مي بايست آجدار باشد‪.‬‬

‫‪ .185‬به فضاي موجود بين دو رديف پله چشم پله مي گويند‪.‬‬

‫‪ .186‬فواصل پروفيل هاي جان پناه پله ‪ 7-12‬سانتيمتر مي باشد‪.‬‬

‫‪ .187‬شاخكهاي فلزي جتنپناه بهتر است كه از پهلو به تير آهن پله متصل شود‪.‬‬

‫‪ .188‬سرگير يا حدفاصل بين دو رديف پله كه رويهم واقع مي شوند حداقل ‪ 2‬متر مي باشد‪.‬‬

‫‪ .189‬طول پله مساوي است با تعداد كف پله منهاي يك كف پله‪.‬‬

‫‪ .190‬پيشاني پله به سنگ ارتفاع پله اطالق مي شود‪.‬‬

‫‪ .191‬براي جلوگيري از سرخوردن در پله لب پله ها را شيار و اجدار مي سازند و گاهي اوقات الستيك مي كوبند‬

‫‪ .192‬اتصال پله هاي باال رونده به دال بتني (پاگرد) يه روي دال بتني متصل مي شوند ولي پله هاي پايين رونده در دال بتني‬

‫بايستي به مقابل دال بتني وصل شوند‪.‬‬

‫‪ .193‬اجراي جانپناه پله معموال با مصالح چوبي زياتر مي باشد‪.‬‬

‫‪ .194‬پله هايي كه مونتاژ مي شوند به پله هاي حلزوني معروف هستند‪.‬‬

‫‪ .195‬از نظر ايمني اجراي پله فرار با مصالح بتني مناسبتر است‪.‬‬

‫‪ .196‬تيرهاي پوشش دهنده بين دو ستون (روي پنجره ها و درب ها ) نعل درگاه نام دارد كه انتقال بار توسط آن يكنواخت و‬

‫غي يكنواخت است‪.‬‬

‫‪ .197‬گره سازي در چهار چوبهاي درب و پنجره و دكوراسيون بكار مي رود‪.‬‬

‫‪ .198‬تحمل فشار توسط بتن و تحمل كشش توسط فوالد را به اصطالح همگن بودن بتن و فوالد مي نامند‪.‬‬

‫‪ .199‬بالشتك بتوني در زيرسري تيرآهن هاي سقف مصرف مي شود كه جنس آن مي تواند فلزي ‪ ،‬بتوني زير سري و بتوني‬

‫مسلح باشد‪.‬‬

‫‪ .200‬در اجراي تير ريزي سقف با تيرآهن ‪ ،‬مصرف بالشتك كالف بتني و پليت مناسبتر است‪.‬‬

‫‪ .201‬بالشتك هاي منفرد زيرسري ‪ ،‬حداقل ريشه اش از آكس تير ريزي سقف ‪ 25‬سانتيمتر است‪.‬‬

‫‪ .202‬اجراي مهار تير ريزي سقف با ميلگرد معمول تر مي باشد‪.‬‬

‫‪ .203‬براي تراز كردن تير ريزي سقف بايد بوسيله سيمان همه در يك افق ترازي قرار گيرد‪.‬‬

‫‪ .204‬طاق ضربي از نظر ضخامت به سه دسته تقسيم مي شودكه معمول ترين آن نيم آجره مي باشد كه مهمترين عامل مقاومت‬

‫‪40‬‬
 ‫در طاق ضربي خيز قوس مناسب است‪.‬‬

‫‪ .205‬در زمستان پس از دوغاب ريزي طاق ضربي ‪ ،‬بالفاصله بايستي كف سازي كامل روي سقف انجام شود‪.‬‬

‫‪ .206‬اگر هوا باراني باشد پس از اتمام طاق ضربي نبايد دوغاب ريخت‪.‬‬

‫‪ .207‬سقفهاي بتني قابليت فرم(شكل) گيري بهتري دارند‪.‬‬

‫‪ .208‬وظيفه انسجام و انتقال نيروها در سقفهاي بتني بعهده آرماتور مي باشد‪.‬‬

‫‪ .209‬اودكادر سقف هاي بتني به منظور خنثي كردن نيروي برشي بكار مي رود‪.‬‬

‫‪ .210‬بطور نسبي عمل بتون ريزي بين دو تكيه گاه مي بايست حداكثر طي يك روز عملي شود‪.‬‬

‫‪ .211‬از ويژگي هاي سقفهاي مجوف سبكي آن است كه در اين سقف ها آرماتور گذاري بصورت خرپا مي باشد‪.‬‬

‫‪ .212‬تفاوت سقف هاي پيش فشرده با سقف هاي مجوف سفالي كشيده شدن آرماتورها مي باشد‪.‬‬

‫‪ .213‬حداقل زمان بريدن ميلگردها در سقفهاي پيش تنيده معموال ‪ 7‬روز مي باشد‪.‬‬

‫‪ .214‬نيروي كششي ذخيره شده در آرماتور سقفهاي پيش تنيده عامل خنثي كننده نيروي فشاري است‪.‬‬

‫‪ .215‬در سقفهاي مجوف هنگامي از تيرهاي دوبل استفاده مي شود كه دهانه و طول تير زياد باشد‪.‬‬

‫‪ .216‬قبل از ريختن پوشش بتون در اجراي تيرچه بلوكها ابتدا مي بايست سطح تيرچه و بلوك مرطوب شود‪.‬‬

‫‪ .217‬اصطالحا ميش گذاري در بتن مسلح آرماتورهاي شبكه نمره كم اطالق مي گردد‪.‬‬

‫‪ .218‬حداكثر فاصله دو تير در سقفهاي چوبي ‪ 50‬سانتيمتر مي باشد‪.‬‬

‫‪ .219‬معموال زمان باز كردن قالبهاي مقعر در سقف هاي بتوني ‪ 5‬روز مي باشد‪.‬‬

‫‪ .220‬استفاده از قالبندي مقعر بتني در سقفهاي اسكلت فلزي و بتني معمولتر است‪.‬‬

‫‪ .221‬كابلهاي برق در سقفهاي مقعر داخل لوله هاي فوالدي تعبيه مي شود‪.‬‬

‫‪ .222‬در ساختمان هايي كه بيشتر مورد تهديد آتش سوزي بهتر است نوع بنا بتني باشد‪.‬‬

‫‪ .223‬در كارخانه هاي صنعتي معموال از سقف اسپيس دكس استفاده مي شود‪.‬‬

‫‪ .224‬اصطالحا مفهوم سرسرا همان سقف نورگير است‪.‬‬

‫‪ .225‬در شيشه خورهاي نورگير سقف براي فضاهاي وسيع از سپري استفاده ميشود زيرا از خمش در طول جلوگيري مي كند‪.‬‬

‫‪ .226‬مهمترين مزيت سقفهاي كاذب آكوستيك بر ساقفهاي كاذب عايق در برابر صدا مي باشد‪.‬‬

‫‪ .227‬مهمترين مزيت سقفهاي كاذب آلومينيومي عدم اكسيداسيون آن مي باشد‪.‬‬

‫‪ .228‬روش جلوگيري از زنگ زدگي آرماتور در بتن اين است كه جرم آن را مي گيريم و داخل بتن قرار مي دهيم‪.‬‬

‫‪ .229‬اتصال سقف كاذب در راستاي ديوارها باعث پيش گيري از جابجايي سقف و تركهاي موئين خواهد شد‪.‬‬

‫‪ .230‬قرنيز يكطرفه آب را به يك سمت منتقل مي كند و هنگامي از قرنيز دو طرفه هنگامي استفاده مي شود كه دو طرف ديوار‬

‫‪41‬‬
 ‫آزاد باشد‪.‬‬

‫‪ .231‬قرنيز حتما بايد آبچكان داشته باشد كه آبچكان شياره زير قرنيز مي باشد‪.‬‬

‫‪ .232‬قرنيزي كه توسط آجر چيده مي شود هره چيني مي نامند‪.‬‬

‫‪ .233‬قرنيز پاي ديوارهاي داخلي به منظور جلوگيري از مكش آب توسط گچ و … و جلوگيري از ضربه ها و خراشها استفاده‬

‫مي شود و حتما بايد آبچكان داشته باشد‪.‬‬

‫پله‬

‫پله از لحاظ ارتباط طبقات يكي از مهمترين قسمت هاي ساختمان محسوب مي گردد ولي به علت آنكه از اين فضا به نسبت‬

‫فضاهاي ديگر ساختمان از لحاظ زمان توقف كمتر استفاده مي گرددهميشه سعي بر اين است كه حداقل فضاي ممكن براي پله در‬

‫نظر گرفته شده و حتي المقدور مكانهاي روشن و آفتابگير ساختمان را براي پله اختصاص ندهند‪.‬‬

‫بطور كلي هر قدر ارتفاع پله زيادتر باشد تعداد مورد نياز براي عبور از طبقه اي به طبقه ديگر كمتر بوده در نتيجه قفسه پله يا‬

‫فضاي الزم براي ايجاد پله كمتر است ولي ارتفاع پله كامًال بستگي به محل استفاده و اشخاص استفاده كننده از آن را دارد مثًال‬

‫ارتفاع پله براي طبقات آپارتماني مسكوني در حدود ‪ 16‬تا ‪ 20‬سانتيمتر در نظر گرفته مي شود زيرا ‪ 80‬درصد استفاده كنندگان‬

‫آن در سنيني هستند كه به راحتي مي توانند از پله ها پايين و باال بروند (اشخاص مسن تر و كودكان خردسال بيشتر وقت خود‬

‫را در منزل مي گذرانند) و همچنين ارتفاع پله موتور خانه و يا انبار را در حدود ‪ 20‬تا ‪ 25‬حتي ‪ 50‬سانتيمتر در نظر مي گيرند‬

‫زيرا ‪ 99‬درصد استفاده كنندگان اين قسمت از ساختمان را اشخاص جوان تشكيل مي دهند و همچنين ارتفاع پله مكانهاي‬

‫عمومي مانند ايستگاه راه آهن و يا بيمارستانها و يا ادارات عمومي را در حدود ‪ 15‬تا ‪ 17‬سانتيمتر در نظر مي گيرند زيرا از‬

‫اين نوع پله ها اجبارًا افراد در هر سني استفاده‬

‫خواهند نمود‪.‬‬

‫ارتفاع پله در قصرهاي بسيار مجلل و لوكس كه فضاي الزم براي ساختن پله دارد كه‬

‫در اين حالت نيز پله ها را در حدود ‪ 15‬سانتيمتر و يا كمتر در نظر گرفته مي شود‪.‬‬

‫كف پله تابع دو عامل است‪:‬‬

‫طول كف پله‬ ‫‪-1‬‬

‫طول قدم‬ ‫‪-2‬‬

‫طول كف پاي يك آدم معمولي در حدود ‪ 30‬سانتيمتر است در اين صورت براي اينكه عبور و مرور از روي پله آسان باشد كف‬

‫پله بايد در حدود ‪ 30‬سانتيمتر باشد كه با توجه به ‪ 2‬سانتيمتر دماغه پله جمعًا كف پله در حدود ‪ 32‬سانتيمتر خواهد شد‪.‬‬

‫‪42‬‬
 ‫در مورد دوم با توجه به اينكه طول يك آدم معمولي در حدود ‪ 63‬تا ‪ 65‬سانتيمتر مي باشد براي اينكه بتوان پله ها را پشت سر‬

‫هم و بدون توقف و به راحتي و با قدم معمولي طي نمود مي بايد مجموع دو برابر ارتفاع بعالوه كف پله عددي بين ‪ 63‬تا ‪65‬‬

‫سانتيمتر باشد طبق فرمول زير ‪:‬‬

‫‪2h + b = 63‬‬ ‫تا ‪65‬‬

‫كه در اين فرمول ‪ h‬ارتفاع پله و ‪ b‬كف پله مي باشد‪.‬‬

‫اگر تعداد پله هائي كه پشت سر هم قرار دارند در حدود ‪ 8‬تا ‪ 12‬پله باشند (مانند پله هائي كه دو طبقه يك ساختمان را در هر‬

‫گردش به هم مربوط مي نمايد) كف پله نمي تواند از ‪ 23‬تا ‪ 33‬سانتيمتر بيشتر باشد‪ .‬زيرا اگر كف پله از اين مقدار پهن تر باشد‬

‫استفاده كننده از آن در موقع باال رفتن با توجه به آنكه طول قدم انسان در حدود ‪ 63‬سانيتمتر با توجه به آنكه طول قدم انسان‬

‫در حدود ‪ 63‬سانتيمتر است ناخودآگاه هر قدم خود را روي پله بعدي قدري عقب تر گذاشته و روي پله هشتم يا نهم پنجه پاي او‬

‫روي لبه پله قرار گرفته و ممكن است تعادل خود را از دست داده و به جلو خم شود ولي در مورد پله هاي جلوي ساختمان كه‬

‫معموًال تعداد آن در حدود ‪ 3‬يا ‪ 4‬پله مي باشد مي توان از كف پله پهن تر نيز استفاده نمود‪.‬‬

‫حداقل عرض پله ساختمانهائي كه زياد بزرگ نبوده و از روي آن عبور و مرور دو طرفه انجام مي شود در حدود ‪100‬‬

‫سانتيمتر در نظر گرفته مي شود زيرا بطوريكه مي دانيم عرض شانه يك نفر مرد در حدود ‪ 60‬سانتيمتر است(عرض شانه خانم‬

‫ها كمتر مي باشد) و با توجه به اينكه اگر دو نفر بخواهند از نزديك يكديگر عبور نمايند ناخودآگاه قدري شانه خود را به سمت‬

‫طرف مقابل كج مي نمايند‪ ،‬عرض ‪ 100‬سانتيمتر براي عبور دو نفر از كنار يكديگر كافي مي باشد ولي براي آپارتمانهاي چند‬

‫طبقه كه شدت رفت و آمد زيادتر است عرض پله را در حود ‪ 120‬سانتيمتر و يا بيشتر در نظر مي گيرند‪ .‬در مورد پله هاي كم‬

‫رفت و آمد مانند پله هائي كه به بام ختم مي شوند و از آنها فقط براي برف روبي و يا سركشي به بام استفاده مي شود عرض‬

‫‪ 55‬تا ‪ 60‬سانتيمتر كافي مي باشد‪.‬‬

‫محاسبه پله‬

‫براي محاسبه پله ابتدا بايد فاصله كف طبقه پايين تا روي كف طبقه باال را دقيقًا تعيين نمود‪ .‬مثًال فاصله كف طبقه پايين تا زير‬

‫سقف ‪ 250‬سانتيمتر و كلفتي سقف را هم ‪ 30‬سانتيمتر به آن اضافه مي كنيم كه جمعًا ‪ 310‬سانتيمتر مي شود حال براي‬

‫محاسبه مقدماتي بر حسب نوع استفاده پله ارتفاعي دلخواه براي پله در نظر مي گيريم مثًال ‪ 17‬سانيتمتر از تقسيم ‪ 310‬بر ‪17‬‬

‫تعداد پله به دست مي آيد كه ‪ 18‬عدد مي باشد و معلوم مي شودكه ارتفاع دقيق پله را بايد در حدود ‪ 2/17‬سانتيمتر فرض كنيم‬

‫تا ‪ 18‬عدد پله داشته باشيم آنگاه با توجه به اينكه ‪ 18‬ارتفاع ‪ 17‬كف پله مي خواهد و اگر فرض كنيم اين پله ‪ U‬شكل باشد و ‪9‬‬

‫عدد پله در گردش اول و ‪ 9‬عدد پله در گردش دوم الزم داريم و اگر كف پله را ‪ 30‬سانتيمتر فرض كنيم جمعًا فضايي به طول‬

‫‪ 240‬سانتيمتر براي ‪ 9‬عدد پله كه ‪ 8‬عدد كف پله مي شود‪ ،‬الزم داريم و با توجه به دو عدد پاگرد در ابتدا و انتهاي پله اگر طول‬

‫‪43‬‬
 ‫هر كدام را ‪ 20/1‬در نظر بگيريم جمعًا فضايي به طول ‪ 80/4‬و عرض ‪ 5/2‬متر براي ايجاد پله مورد نياز است‪ 10( .‬سانتيمتر‬

‫براي چشم پله و ‪ 120‬سانتيمتر براي گردش اول و ‪ 120‬سانتيمتر براي گردش دوم)‬

‫براي خط كردن پله بعد از تعيين ارتفاع و كف پله معموًال با تراز و متر پله را خط مي كنند براي اينكار ابتدا حدود عبور پله را‬

‫زاويه اي ‪ 30‬تا ‪ 35‬درجه با افق تشكيل مي دهد روي ديوار مجاور آن با گچ سفيد مي كنند آنگاه محل اوليه پله را تعيين كرده و‬

‫به وسيله قسمت شاقول تراز خط عمودي رسم مي نمايند آنگاه به اندازه ارتفاع پله روي اين خط با متر جدا كرده و به وسيله‬

‫قسمت افقي تراز خطي به اين نقطه عمود نموده و به اندازه كف پله روي خط اخير با متر جدا مي كنند و بهمين ترتيب ادامه‬

‫داده تا به پاگرد برسند‪ .‬بايد توجه داشت كه معموًال پهناي پاگرد مقدار تعيين قبلي به اضافه يك كف پله مي باشد‪.‬‬

‫در موقع نصف كف پله معموًال در حدود ‪ 2‬يا ‪ 3‬ميليمتر به آن شيب مي دهند كه اين شيب شستشوي پله را راحت تر مي كند‪.‬‬

‫سقف تيرچه بلوك‬

‫براي اجراي سقف هاي تيرچه بلوك در ساختمانهاي فلزي از تيرچه هاي آماده استفاده مي شود‪ ،‬تيرچه ها به اين صورت‬

‫ساخته مي شود كه در قالبهاي مخصوص يك سري آرماتور با قطر معين و با طول مشخص (با توجه به دهنه و فاصله ستونها‬

‫نسبت به هم) قرار داده مي شود‪ .‬بعد يك آرماتور به صورت زيكزاكي از اين آرماتورها به آرماتورهاي كه در ارتفاع ‪30‬‬

‫سانتيمتري از آرماتورهاي پاييني قرار دارد بسته مي شود(جوش مي شود)‪ ،‬بعد در قالب بتن ريخته شده و تيرچه آماده مي‬

‫شود‪.‬‬

‫براي تيرچه گذاري سقف ابتدا تيرچه ها را باال مي كشند بعد دقيقًا به فاصله يك بلوك از هم روي سقف مي چينند‪ .‬بايد توجه‬

‫داشت كه اولين بلوك قرار داده شده بين دو تيرچه از يك طرف (طرفي كه رو به تير اصلي است) بايد توسط اليه نازك سيمان‬

‫بسته شود تا اينكه در هنگام بتن ريزي سقف بتن وارد بلوك ها نشود و سقف بيش از حد سنگين شود‪ .‬بعد از اينكه تيرچه ها را‬

‫گذاشتيم بين آنها بلوك قرار مي دهيم‪ .‬بايد توجه داشت كه دهنه هاي با فاصله زياد نياز به شناژ مخفي دارد‪ .‬پس در اين دهنه ها‬

‫در فاصله هاي ‪ 5/1‬متري حدود ‪ 15‬تا ‪ 20‬سانتيمتر بين بلوك ها را خالي مي گذاريم‪ .‬در اين فاصله خالي دو آرماتور به صورت‬

‫عمود بر تيرچه ها مي بنديم تا هنگام بتن ريزي شناژ مخفي به درستي اجرا شود‪ .‬اين شناژ مخفي براي اين است كه از خيز‬

‫اضافه حاصل از وزن بتن ريزي روي تيرچه بكاهد‪.‬‬

‫بعد از قرار دادن بلوك بين تيرچه ها نوبت به قرار دادن آرماتورهاي حرارتي مي رسد‪ .‬آرماتورهاي حرارتي به اين صورت‬

‫روي سقف پهن مي شود كه به صورت شبكه در فاصله هاي مشخص روي سقف به آرماتورهاي بااليي تيرچه بسته مي شود‪.‬‬

‫هنگام سفت شدن بتن و از دست دادن آب يك سري تنش در سقف ايجاد مي شود كه تنش هاي حرارتي است و آرماتورهاي‬

‫حرارتي اين تنش ها را مي گيرد بعد از بستن آرماتورهاي حرارتي بايد قالب هاي دور تيرهاي اصلي (از بيرون) را بست‪ .‬براي‬

‫اين منظور جهت رعايت شدن ‪ Cover‬مناسب ميلگردها يك سري لقمه از بيرون به آرماتورهاي تيرهاي اصلي بسته شده و بعد‬

‫قالب هاي تميز و روغن زده شده را دور تيرهاي اصلي مي بنديم‪ ،‬با اتمام اين كارها و تاييد مجدد آرماتوربندي و آرماتورهاي‬

‫‪44‬‬
 ‫تقويتي و خاموتها توس مهندس ناظر نوبت به بتن ريزي سقف مي رسد‪ .‬بتن با طرح اختالط مشخص در ميكسر ساخته مي‬

‫شود و توسط باالبر به روي سقف انتقال داده شده و قسمت به قسمت روي بتن ريخته مي شود‪ ،‬بعداز ريختن بتن بايد با‬

‫ويبراتور بين بتن را خوب ويبره زد‪ .‬براي اين منظور شلنگ لرزاننده ويبراتور را چندين قسمت به آرامي حركت مي دهيم تا‬

‫بتن خوب ويبره زده شود‪ .‬اگر در بتن ريزي بنا به داليلي وقفه ايجاد شد يك سطح شيبدار توسط بتن درست مي كنند‪ .‬بعد هنگام‬

‫بتن ريزي مجدد ابتدا دوغاب سيمان به سطح شيب دار زده و بعد بتن ريزي قسمتهاي ديگر سقف انجام مي شود‪ ،‬بعد از بتن‬

‫ريزي(چه در بتن ريزي سقف و چه در بتن ريزي ستون) و خشك شدن بتن بايد تا سه روز‪ ،‬هر روز دو نوبت به بتن آب داد و‬

‫روي آن آب ريخت‪ ،‬مي توان گوني خيش را نيز روي بتن قرار داد تا از تابش مستقيم خورشيد به بتن و سريع خشك شدن سطح‬

‫بتن جلوگيري كرد تا بتن اصطالحًا خوب عمل آيد‪.‬‬

‫‪45‬‬