‫ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺨﺎر‬

‫‪Steam engine‬‬

‫ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﻨﺪه ‪:‬ﺑﻬﻨﺎم ﺑﯿﺮاﻣﯽ‬

‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻌﺪﻧﯽ ﻣﺒﯿﻦ‬

 ‫ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺨﺎر ﭼﯿﺴﺖ؟‬
‫ﻗﺒﻞ از اﺧﺘﺮاع ﻣﺎﺷﯿﻦ ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺨﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺎﻻﻫﺎ ﺑﺎ ●‬
‫دﺳﺖﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﺪ و ﭼﺮخ آبﻫﺎ و ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﺑﺎرﮐﺶ ﻓﻘﻂ ﻧﯿﺮوی‬
‫ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣﻮﺟﻮد را ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬اﻧﻘﻼب ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﮐﻮﺗﺎهﺗﺮﯾﻦ ﺑﺎزده زﻣﺎﻧﯽ از ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻤﺪن اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ‬
‫ﺧﻮد را ﻣﺪﯾﻮن ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﺨﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﺷﯿﻦﻫﺎی ﺑﺨﺎر ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻧﺮژی‬
‫ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﺮﯾﻊ ﮐﺎﻻﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﻣﯽآوردﻧﺪ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ درآﻣﺪن ﺑﻬﺘﺮ ﻗﻄﺎرﻫﺎ و‬
‫ﮐﺸﺘﯽﻫﺎی ﺑﺨﺎری ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﺎﻻﻫﺎی آن ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎ را ﺑﻪ ﻧﻘﺎط‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻧﯿﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‬
‫ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺨﺎر ﯾﮏ ﻣﻮﺗﻮر اﺣﺘﺮاق ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از اﻧﺮژی ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻣﻮﺟﻮد ●‬
‫در ﺑﺨﺎر آب اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده و آن را ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﺗﻮر‬
‫ﺑﺨﺎر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮﺗﻮر اﺻﻠﯽ ﭘﻤﭗﻫﺎ و ﻟﮑﻮﻣﻮﺗﯿﻮ ﻫﺎ‪ ،‬ﮐﺸﺘﯽﻫﺎی ﺑﺨﺎر و‬
‫ﺗﺮاﮐﺘﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﺪ و دﻟﯿﻞ اﺻﻠﯽ اﻧﻘﻼب ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی‬
‫ﺑﺨﺎر ﮔﻮﻧﻪای از ﻫﻤﺎن ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺨﺎر‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ژﻧﺮاﺗﻮر اﻟﮑﺘﺮﯾﺴﯿﺘﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده دارﻧﺪ اﻣﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺗﺮ ً‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎی درون ﺳﻮز و ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ‬
‫‪.‬ﺷﺪهاﻧﺪ‬
‫●‬
‫ﯾﮏ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺨﺎر ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻮﺷﺶ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ ﺗﺎ آب را ﺑﻪ ﺟﻮش آورده ●‬
‫و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺨﺎر ﮐﻨﺪ‪ .‬ﮔﺴﺘﺮش ﺑﺨﺎر آب ﺑﺎﻋﺚ اﻋﻤﺎل ﻧﯿﺮو ﺑﻪ ﭘﯿﺴﺘﻮن ﯾﺎ‬
‫ﭘﺮهی ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺣﺮﮐﺖ آن ﻣﻮﺟﺐ ﭼﺮﺧﯿﺪن ﭼﺮخﻫﺎ ﯾﺎ ﺣﺮﮐﺖ‬
‫ﺳﺎﯾﺮ اﺟﺰاء ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﻣﺤﺴﻨﺎت ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺨﺎر اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻧﻮع‬
‫ﻣﻨﺒﻊ ﺣﺮارﺗﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻮﺷﺶ ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺨﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‬
‫وﻟﯽ ﻣﻮرد ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬آﺗﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻮب‪ ،‬زﻏﺎل ﯾﺎ ﺳﻮﺧﺖ و‬
‫ﮔﺮﻣﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪی در رآﮐﺘﻮر ﻫﺴﺘﻪای اﺳﺖ‬
‫ﻣﺎﺷﯿﻦﻫﺎی ﺑﺨﺎر اوﻟﯿﻦ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞﻫﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ●‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1769‬ﮐﺎﭘﯿﺘﺎن ﻧﯿﮑﻮﻻس ﺟﻮزف ﮐﺎﮔﻨﺎت ﮐﻪ ﯾﮏ اﻓﺴﺮ ﻓﺮاﻧﺴﻮی ●‬
‫ﺑﻮد اوﻟﯿﻦ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ را ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮای ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ اﺟﺰای ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﺪ‪ .‬اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ ﺑﺨﺎر ﮐﺎﮔﻨﺎت ﯾﮏ ﺳﻪ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﭼﻬﺎر اﺳﻠﺤﻪ ﺣﻤﻞ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺳﺮﻋﺘﺶ ﺑﻪ ‪ 2/3‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫‪.‬ﻣﯽرﺳﯿﺪ و ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺮ ‪ 20‬دﻗﯿﻘﻪ ﺗﻮﻗﻒ ﻣﯽﮐﺮد ﺗﺎ ﺑﺨﺎر ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﺪ‬
‫●‬

‫در ‪ 1825‬ﺳﺮ ﮔﻮﻟﺪ زوری ﮔﻮرﻧﯽ اوﻟﯿﻦ ﮔﺎری ﺑﺪون اﺳﺐ را ﮐﻪ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ●‬
‫ﻧﯿﺮوی ﺑﺨﺎر ﮐﺎر ﻣﯽﮐﺮد‪ ،‬اﺧﺘﺮاع ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﺰرﮔﯽ ﻧﺒﻮد اﻣﺎ ﮔﺎم‬
‫ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮای درک ﻧﺤﻮهی اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺨﺎر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﯿﺮوی ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎﺷﯿﻦ ﮔﻮرﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﻟﺴﮑﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺷﺶ ﭼﺮخ داﺷﺖ ﮐﻪ ﭼﻬﺎر‬
‫ﭼﺮخ آن وزن ﻣﺎﺷﯿﻦ را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ و دو ﭼﺮخ ﺟﻠﻮ ﺑﻪ ﺟﺎی اﺳﺐ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺮای ﭼﺮﺧﯿﺪن ﮐﺎﻟﺴﮑﻪ ﺑﺨﺎر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺟﯿﻤﺰ وات‬
 ‫●‬ ‫ﺟﯿﻤﺰ وات ﻣﺨﺘﺮع ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺨﺎر ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪ 1736‬در ﺷﻬﺮ ﮔﺮﯾﻨﺎک در اﺳﮑﺎﺗﻠﻨﺪ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آﻣﺪ‪ .‬از ﻫﻤﺎن اواﯾﻞ‬
‫ﻃﻔﻮﻟﯿﺖ ﮐﻮدﮐﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺿﻌﯿﻒ و ﻇﺮﯾﻒ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻋﻠﺖ وی را ﻣﺪرﺳﻪ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ! ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺎدر و ﭘﺪر در ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺮﺑﯿﺖ او ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﺟﯿﻤﺰ وات دارای ﺗﺨﯿﻞ ﻗﻮی ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻣﻮر ﻓﻨﯽ ﻧﺸﺎن داد‪.‬‬
‫وی ﺑﻪ ﻧﺠﻮم و رﯾﺎﺿﯿﺎت ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺖ و ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ ﻣﺘﻤﺎدی ﺑﻪ ﺳﺘﺎرهﻫﺎ ﻧﮕﺎه ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬او از ﺧﻮاﻧﺪن و آﻣﻮﺧﺘﻦ‬
‫ﻟﺬت ﻣﯽﺑﺮد اﻣﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺮارﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻓﻘﺮ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ و ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﯽ ﺑﺮای اﻣﺮار ﻣﻌﺎش ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎر ﻣﯽﮐﺮد‪،‬‬
‫‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﻣﻐﺎزهای ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮐﺎرﮐﺮد‬
‫●‬ ‫ﺻﺒﺢﻫﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از ﺑﺎز ﺷﺪن ﻣﻐﺎزه ﺑﺮ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺖ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺮ‬
‫ﺳﻼﻣﺘﯽ اش اﺛﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﮕﺬارد‪ .‬ﯾﮑﯽ از اﺳﺎﺗﯿﺪ داﻧﺸﮕﺎه ﮐﻪ از ﻣﻬﺎرت او در اﻣﻮر ﻓﻨﯽ اﻃﻼع ﭘﯿﺪا ﮐﺮده ﺑﻮد‬
‫اﺗﺎﻗﯽ در داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻪ وی داد ﺗﺎ در آﻧﺠﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﮐﺎرﻫﺎﯾﺶ اداﻣﻪ دﻫﺪ‪ .‬او در ﺳﺎل ‪ 1764‬ﻣﻮﺗﻮری را در‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻌﻤﯿﺮ ﮐﺮد‪ ،‬و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﺒﺎﻧﻪ روز اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﯿﺮوﻫﺎی ﺑﺨﺎر را آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﺮد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﺻﻮل ﻣﻮﺗﻮر‬
‫‪.‬ﺑﺨﺎر ﺑﻪ ذﻫﻨﺶ راه ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‬
‫●‬

‫●‬ ‫در اﯾﻦ ﺣﯿﻦ ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺎدی ﺑﺮاﯾﺶ ﭘﯿﺶ آﻣﺪ و اﺗﺎق ﺧﻮد را در داﻧﺸﮕﺎه از دﺳﺖ داد‪ ،‬اﮔﺮ ﮐﻤﮏﻫﺎی ﻫﻤﺴﺮش‬
‫ﻣﺎرﮔﺎرت ﻣﯿﻠﻮ ﻧﺒﻮد دﺳﺖ از ﮐﺎر ﻣﯽﮐﺸﯿﺪ‪ .‬ﻣﺎرﮔﺎرت دﺧﺘﺮی ﺑﻮد ﮐﻪ ﺟﯿﻤﺰ ﭘﺲ از ﮔﺸﻮدن ﮐﺎرﮔﺎه ﺧﻮد در‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺎ وی ازدواج ﮐﺮد‪ .‬دﮐﺘﺮ ﺟﺎن روﺑﺎک )ﯾﮑﯽ از دوﺳﺘﺎﻧﺶ( ﻗﺒﻮل ﮐﺮد ﮐﻪ ﺷﺮﯾﮏ ﺟﯿﻤﺰ ﺷﺪه و‬
‫ﻗﺮضﻫﺎﯾﺶ را ﺑﭙﺮدازد و اﺧﺘﺮاع او را ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﺟﯿﻤﺰ ﺑﺎ ﺷﺎدی رﻫﺴﭙﺎر ﻟﻨﺪن ﺷﺪ اﻣﺎ ﻣﺄﻣﻮرﯾﻦ اداره‬
‫ﻼ ﺑﯽﺗﻔﺎوت ﺑﻮدﻧﺪ و اﯾﻦ ﺳﺒﺐ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﺟﯿﻤﺰ ﺷﺪ‪ .‬از ﻃﺮﻓﯽ دﮐﺘﺮ روﺑﺎک ﻣﻘﺮوض ﺷﺪه‬ ‫ﺛﺒﺖ اﺧﺘﺮاﻋﺎت‪ ،‬ﮐﺎﻣً‬
‫‪.‬ﺑﻮد و ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺟﯿﻤﺰ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ‬
‫●‬ ‫در اﯾﻦ ﺣﯿﻦ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪدار ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪی ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺎﺗﯿﻮ ﺑﺎﻟﺘﻦ از ﻃﺮﯾﻖ دﮐﺘﺮ روﺑﺎک از اﺧﺘﺮاﻋﺎت ﺟﯿﻤﺰ آﮔﺎه ﺷﺪ و‬
‫ﻗﺒﻮل ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺎ او ﮐﺎر ﮐﻨﺪ و اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻄﻔﯽ در زﻧﺪﮔﯽ وات ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺷﻬﺮت وات اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﺖ و‬
‫ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﺰرﮔﯽ ﻧﺼﯿﺒﺶ ﺷﺪ وﻣﻮﺗﻮر او در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‬
 ‫ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎی ﭼﻨﺪ اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ‬
‫ﻧﻮﻋﯽ دﯾﮕﺮ از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎی ﺑﺨﺎر ﻣﯿﺒﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن راﻧﺪﻣﺎن ●‬
‫از اﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﺸﻮد ‪.‬اﯾﻦ ﻣﻮﺗﻮر ﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﮐﺎر ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫اﻧﺒﺴﺎط را در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮی اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﺑﻌﻨﻮان‬
‫ﻣﻮﺗﻮﻫﺎی ﺳﻪ اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ ﯾﺎ‬
‫‪.‬ﭼﻬﺎر اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ●‬
‫اﯾﻦ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ از ﯾﮏ ﺳﺮی ﺳﯿﻠﻨﺪر اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﻄﺮ اﻧﻬﺎ ﺑﻪ ●‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ وﺑﺼﻮرﺗﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ●‬
‫‪.‬اﻧﺒﺴﺎط ﮐﺎر ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺎوی اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺸﻮد‬