BÀI 2: CÁC HOẠT ĐỘNG BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

1. Thực Trạng ô nhiễm hiện nay

Thực trạng ô nhiễm môi trường tại Việt Nam đang ở mức báo động: Vấn đề ô
nhiễm môi trường là vấn đề quan tâm của toàn cầu. Nước ta cũng vậy và nó đang ở
mức báo động cao. Các cơ quan, tổ chức đã cố gắng trong việc thực hiện chính sách
và pháp luật về bảo vệ môi trường nhưng tình trạng này không có dấu hiệu dừng lại
và tiếp tục tăng cao. Với tốc độ công nghiệp hóa và đô thị hóa tăng khá nhanh cùng
với đó là sự gia tăng dân số gây áp lực ngày càng nặng nề đối với môi trường của
Việt Nam.

Mức độ ô nhiễm môi trường hiện nay : Việt Nam tổng số có hơn 183 khu công
nghiệp trong cả nước. Thì có trên 60% khu công nghiệp chưa có hệ thống xử lý nước
thải tập trung. Ở các đô thị, chỉ có khoảng 60% - 70% chất thải rắn được thu gom. Cơ
sở hạ tầng thoát nước và xử lý nước thải, chất thải chưa thể đáp ứng được các yêu cầu
về bảo vệ môi trường. Hầu hết nước thải đều bị nhiễm dầu mỡ, hóa chất tẩy rửa, hóa
phẩm nhuộm... chưa được xử lý và đổ thẳng ra các sông, hồ tự nhiên. Các loại khí
chưa qua xử lý thải trực tiếp ra môi trường.

2. Nguyên nhân gây ô nhiễm

Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng ô nhiễm môi trường. Một là do tự
nhiên gây ra tác động và hai là do con người. Đây là 2 nguyên nhân chính tác động
khiến cho tình trạng ô nhiễm ngày một trầm trọng và tăng cao.

Nguyên nhân do tự nhiên:

Một số nơi có núi lửa phun trào, bụi từ núi lửa chảy ra sông, suối, đại dương
cũng khiến nguồn nước bị nhiễm chất hóa học gây ảnh hưởng đến nguồn nước.
Xác sinh vật bị phân hủy sẽ trở thành chất hữu cơ ngấm sâu vào đất, nguồn
nước ngầm khiến đất và nước bị nhiễm bẩn.
Mưa nhiều trên những vùng núi gây ra sự xói mòn, sạt lở khiến chất lượng đất
bị ảnh hưởng.
 Một số nơi có nồng độ hòa tan muối khoáng điều này chứng tỏ đất bi nhiễm
các chất có hại như Flour, kim loại nặng, Asen…rất độc gây hại cho sức khỏe con
người.

Nguyên nhân do con người:

Sự tác động của con người trong các hoạt động sinh hoạt, sản xuất cộng với
chất lượng cuộc sống ngày được nâng cao. Điều đó là nguyên nhân chính khiến môi
trường sống của chúng ta ngày càng tệ đi.
Đầu tiên phải nói đến ý thức của người dân Việt Nam. Rác thải được vứt một
cách bừa bãi, không phân loại rác thải. Các cơ quan, tổ chức vẫn thờ ơ trong việc
người dân vứt rác bừa bãi.
Rác thải sinh hoạt, rác thải công nghiệp chưa được xử lý đúng cách, thải trực
tiếp ra sông suối, ao hồ. Do chất thải sinh hoạt, phân từ con người, nước rửa của các
nhà máy đường, giấy…thải ra luôn mà không qua hình thức xử lí gì hết
Cuộc sống con người hiện đại phát triển, ngày càng được nâng cao. Các đô thị
mọc lên ngày càng nhiều khiến nguồn tài nguyên bị khai thác quá mức gây ra bão, lũ
lụt nhiều.
- Các công ty, xí nghiệp thải trực tiếp khí thải ra ngoài không khí mà không qua
sử lý.
3. Bảo vệ môi trường là gì ?

Bảo vệ môi trường là những hoạt động nhằm bảo tồn, duy trì và cải thiện môi
trường sống cho con người và các loài sinh vật khác. Việc bảo vệ môi trường có vai
trò quan trọng trong việc đảm bảo sự tồn tại của hệ sinh thái và giữ cho môi trường
xanh-sạch-đẹp.

Các hoạt động bảo vệ môi trường bao gồm việc tăng cường quản lý và bảo vệ
các nguồn tài nguyên thiên nhiên như nước, rừng, đất đai, khí quyển, động vật và
thực vật. Ngoài ra, cần thúc đẩy việc sử dụng các nguồn tài nguyên bền vững và tiết
kiệm, giảm thiểu sự lãng phí và ô nhiễm môi trường.

Bảo vệ môi trường cũng nhằm ngăn chặn và khắc phục các hậu quả xấu do hoạt
động của con người và thiên nhiên gây ra. Các hoạt động như thu gom, xử lý và tái
chế chất thải, đẩy mạnh các công nghệ xanh và tăng cường giáo dục và nâng cao
nhận thức của cộng đồng về việc bảo vệ môi trường đều là những cách hiệu quả để
giảm thiểu sự ảnh hưởng tiêu cực của con người đến môi trường.

Tổng quan lại, bảo vệ môi trường là một nhiệm vụ cần thiết và cấp bách đối với
con người để đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững của các loài sinh vật trên trái
đất.

4. Vì sao cần phải bảo vệ môi trường?

Bạn có biết tại sao chúng ta cần phải bảo vệ môi trường không? Bởi vì môi
trường ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của chúng ta. Hiện nay, môi trường sống
của chúng ta đang bị ô nhiễm nặng nề với nhiều vấn đề như khói bụi, biến đổi khí
hậu, nước biển dâng, trái đất nóng lên, sa mạc hóa… Đặc biệt, nếu chúng ta sống
trong môi trường bị ô nhiễm thì sức khỏe của chúng ta sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ,
với các bệnh về tim, phổi, tim mạch và giảm trí thông minh ở trẻ nhỏ.
Với vai trò quan trọng đối với cuộc sống hàng ngày của con người, nước đóng
vai trò không thể thiếu. Tuy nhiên, nếu nguồn nước bị ô nhiễm, sức khỏe con người
sẽ bị đe dọa nghiêm trọng. Các bệnh lý thường gặp như tiêu chảy, dịch tả, viêm gan,
thiếu máu, và thương hàn đều có thể được gây ra bởi ô nhiễm nguồn nước.
Hệ sinh thái là một mạng lưới phức tạp bao gồm rất nhiều hệ động vật, thực vật, vi
khuẩn và tác động qua lại với nhau. Mỗi loài sinh vật trong hệ sinh thái đều đóng vai
trò quan trọng và giữ một cân bằng quan trọng trong hệ thống. Tuy nhiên, nếu môi
trường bị ô nhiễm, sự cân bằng trong hệ sinh thái sẽ bị mất, ảnh hưởng đến sự phát
triển và sinh tồn của các loài động và thực vật. Một số loài có thể bị tuyệt chủng,
trong khi đó, các loài khác có thể tăng lên quá mức, gây ra sự không cân bằng và ảnh
hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái. Vì vậy, việc bảo vệ môi trường là cực kỳ cần thiết
để duy trì sự cân bằng trong hệ sinh thái và đảm bảo sự tồn tại của các loài trong
tương lai.
5. Các hoạt động bảo vệ môi trường trong công nghiệp
5.1. Tối ưu hóa sử dụng năng lượng :
Tối ưu hóa sử dụng năng lượng trong công nghiệp không chỉ giúp tiết
kiệm chi phí mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Dưới đây là
 một số biện pháp cụ thể để tối ưu hóa sử dụng năng lượng và đồng thời tránh ô
nhiễm môi trường:
- Cải thiện hiệu suất năng lượng: Đầu tư vào thiết bị công nghệ cao để tăng hiệu
suất của quá trình sản xuất. Sử dụng máy móc, thiết bị có hiệu suất cao để giảm
lượng năng lượng tiêu thụ và cải thiện quá trình sản xuất.
- Tối ưu hóa quy trình sản xuất: Sử dụng kế hoạch sản xuất thông minh và quy
trình làm việc hiệu quả để giảm lượng năng lượng tiêu thụ không cần thiết
trong quá trình sản xuất.
- Sử dụng nguồn năng lượng tái tạo: Chuyển đổi sang sử dụng nguồn năng lượng
tái tạo như điện mặt trời, gió, năng lượng từ sinh vật để giảm phát thải khí nhà
kính và giảm ô nhiễm môi trường từ nguồn năng lượng hóa thạch.
- Quản lý hệ thống năng lượng thông minh: Sử dụng hệ thống quản lý năng
lượng thông minh (EMS - Energy Management System) để theo dõi và kiểm
soát sử dụng năng lượng trong quá trình sản xuất. Điều này bao gồm việc tắt
thiết bị không sử dụng khi không cần thiết và tối ưu hóa việc sử dụng năng
lượng theo nhu cầu thực tế.
- Tái sử dụng nhiệt: Hệ thống tái sử dụng nhiệt độ từ quá trình sản xuất có thể
giúp giảm lượng năng lượng tiêu thụ bằng cách sử dụng lại nhiệt độ từ các quá
trình công nghiệp để làm nóng hoặc làm lạnh.
- Đổi mới công nghệ: Áp dụng công nghệ mới, tiên tiến hơn, như hệ thống sản
xuất sạch, thiết bị tiết kiệm năng lượng, hoặc công nghệ tái sử dụng năng lượng
để giảm tác động đến môi trường.
5.2. Quản lí tài nguyên nước :
Quản lý tài nguyên nước trong ngành công nghiệp là một phần quan
trọng của việc bảo vệ môi trường. Việc sử dụng nước có hiệu quả và bảo vệ
nguồn nước là cực kỳ quan trọng để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi
trường. Dưới đây là một số biện pháp để quản lý tài nguyên nước trong công
nghiệp và bảo vệ môi trường:
- Tối ưu hóa sử dụng nước: Áp dụng công nghệ tiết kiệm nước và quy trình sản
xuất thông minh để giảm lượng nước tiêu thụ trong các quá trình sản xuất.
 Thiết lập hệ thống kiểm soát nước để theo dõi và đánh giá việc sử dụng nước
trong các bước sản xuất và tìm cách tối ưu hóa việc này.
- Tái sử dụng và tái chế nước: Đầu tư vào hệ thống tái sử dụng nước để tái sử
dụng nước thải từ quá trình sản xuất. Công nghệ xử lý nước thải có thể được sử
dụng để làm sạch nước và tái sử dụng trong các quá trình sản xuất tiếp theo.
Phát triển chương trình tái chế nước để sử dụng nước tái chế trong các hoạt
động không yêu cầu chất lượng cao.
- Xử lý nước thải hiệu quả: Đầu tư vào các hệ thống xử lý nước thải để loại bỏ
các chất ô nhiễm và chất độc hại ra khỏi nước thải trước khi đưa ra môi trường.
Tuân thủ các tiêu chuẩn về chất lượng nước thải và quy định pháp luật để đảm
bảo rằng nước thải được xử lý an toàn trước khi xả ra môi trường tự nhiên.
5.3. Xử lý chất thải trong công nghiệp:
Xử lý chất thải trong ngành công nghiệp là một phần quan trọng của
việc bảo vệ môi trường. Việc xử lý chất thải đúng cách giúp giảm thiểu tác
động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người. Dưới đây là một số biện
pháp để xử lý chất thải trong ngành công nghiệp và bảo vệ môi trường:
- Tái chế và tái sử dụng: Thúc đẩy chương trình tái chế để tái sử dụng các vật
liệu và sản phẩm. Tái chế giúp giảm lượng chất thải đưa vào môi trường và tiết
kiệm tài nguyên tự nhiên.
- Xử lý chất thải độc hại: Đảm bảo rằng chất thải độc hại được xử lý một cách an
toàn và hiệu quả để ngăn chặn việc chúng gây ô nhiễm môi trường và ảnh
hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Sử dụng các phương pháp xử lý như đốt cháy
an toàn hoặc xử lý bằng các quá trình hóa học.
- Hệ thống xử lý chất thải: Đầu tư vào các hệ thống xử lý chất thải hiệu quả để
giảm thiểu lượng chất thải đưa ra môi trường. Các phương pháp xử lý có thể
bao gồm xử lý sinh học, xử lý vật lý, hay xử lý hóa học tùy thuộc vào loại chất
thải.
- Quản lý chất thải rắn: Thiết lập kế hoạch và hệ thống quản lý chất thải rắn để
tách biệt, lưu giữ, và xử lý chất thải một cách an toàn và hiệu quả.
- Chuyển đổi sang sản xuất sạch: Thúc đẩy việc sử dụng công nghệ sản xuất sạch
hơn để giảm lượng chất thải đưa vào môi trường từ quá trình sản xuất.
 5.4. Chuyển đổi công nghệ:
Chuyển đổi công nghệ trong ngành công nghiệp là một phần quan trọng
của việc bảo vệ môi trường. Việc áp dụng công nghệ mới và tiên tiến không chỉ
giúp cải thiện hiệu suất sản xuất mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi
trường. Dưới đây là một số biện pháp để chuyển đổi công nghệ trong công
nghiệp để bảo vệ môi trường:
- Công nghệ xanh: Sử dụng công nghệ xanh để giảm thiểu tác động xấu đến môi
trường. Đây có thể là việc áp dụng các quy trình sản xuất sạch hơn, sử dụng
nguyên liệu tái chế, hay triển khai công nghệ tái sử dụng năng lượng.
- Sử dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường: Đổi mới quá trình sản xuất để
sử dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường, giảm thiểu việc sử dụng nguyên
liệu gây ô nhiễm hoặc khó phân hủy.
- Công nghệ tiết kiệm năng lượng: Áp dụng công nghệ hiệu suất cao hơn để
giảm lượng năng lượng tiêu thụ trong quá trình sản xuất. Điều này có thể bao
gồm việc sử dụng thiết bị, máy móc tiết kiệm năng lượng và các quy trình sản
xuất thông minh.
- Sử dụng công nghệ xử lý chất thải tiên tiến: Đầu tư vào công nghệ xử lý chất
thải hiệu quả để giảm thiểu lượng chất thải đưa ra môi trường từ quá trình sản
xuất.
- Sản xuất sạch và bền vững: Thay đổi mô hình sản xuất để tạo ra sản phẩm ít tác
động đến môi trường hơn, thiết kế sản phẩm có thể tái sử dụng hoặc tái chế,
giúp giảm thiểu lượng chất thải.
- Sử dụng công nghệ số và tự động hóa: Áp dụng công nghệ số và tự động hóa
trong quá trình sản xuất có thể giúp cải thiện quy trình, giảm lượng nguyên liệu
và năng lượng tiêu thụ, từ đó giảm thiểu tác động đến môi trường.
5.5. Nghiên cứu và phát triển kế hoạch bảo vệ môi trường:
Việc nghiên cứu và phát triển kế hoạch bảo vệ môi trường đòi hỏi một
quá trình chi tiết và toàn diện để định rõ các vấn đề môi trường, phân tích các
nguyên nhân và hiểu rõ các tác động của các hoạt động khác nhau đối với môi
trường. Dưới đây là các bước quan trọng để nghiên cứu và phát triển kế hoạch
bảo vệ môi trường:
- Đánh giá tình trạng môi trường: Thu thập thông tin về tình trạng môi trường
hiện tại, bao gồm chất lượng không khí, nước và đất, đa dạng sinh học, sự ô
nhiễm, và các vấn đề môi trường địa phương khác.
- Phân tích nguyên nhân và tác động: Xác định và phân tích nguyên nhân gây ra
các vấn đề môi trường, bao gồm hoạt động công nghiệp, tiêu thụ năng lượng,
chất thải, và các hành vi cá nhân khác.
- Đánh giá tác động của các hoạt động: Xác định các tác động của các hoạt động
sản xuất, công nghiệp và dân cư đến môi trường, đồng thời đánh giá tác động
ngắn hạn và dài hạn.
- Xác định mục tiêu và chỉ tiêu bảo vệ môi trường: Đề xuất các mục tiêu và chỉ
tiêu cụ thể để cải thiện tình trạng môi trường, ví dụ như giảm lượng khí thải,
cải thiện chất lượng nước, bảo vệ đa dạng sinh học, và giảm lượng chất thải.
- Phát triển kế hoạch hành động:Tạo ra kế hoạch chi tiết với các hoạt động cụ thể
để đạt được mục tiêu bảo vệ môi trường, bao gồm cả việc thi hành các biện
pháp điều chỉnh, sử dụng công nghệ sạch, giáo dục và tạo nhận thức cộng
đồng.
- Thực hiện và theo dõi: Thực hiện kế hoạch hành động theo lịch trình và đánh
giá hiệu quả của các biện pháp thông qua việc theo dõi, đánh giá và điều chỉnh
kế hoạch theo thời gian.
- Hợp tác và tham gia cộng đồng: Hợp tác với cộng đồng, tổ chức phi chính phủ
và các nhóm xã hội để thực hiện kế hoạch một cách hiệu quả và tạo ra sự cam
kết từ cộng đồng..
5.6. Giáo dục và đào tạo :
Giáo dục và đào tạo về bảo vệ môi trường đóng vai trò quan trọng trong
việc nâng cao ý thức và hành động của mọi người đối với việc bảo vệ và duy trì
môi trường xanh, sạch và bền vững. Dưới đây là một số cách để thực hiện giáo
dục và đào tạo về bảo vệ môi trường:
- Chương trình giáo dục trong trường học: Tích hợp các khóa học và chương
trình giáo dục về môi trường vào chương trình học tại trường từ mức tiểu học
đến đại học. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, thực hành và dự án nghiên cứu
 liên quan đến môi trường để học sinh có cơ hội trực tiếp tìm hiểu về bảo vệ môi
trường.
- Chương trình giáo dục cộng đồng: Tổ chức các buổi hội thảo, workshop hoặc
các sự kiện cộng đồng với mục tiêu tạo ra ý thức và hiểu biết về vấn đề môi
trường cũng như cách để bảo vệ môi trường. Tạo ra các tổ chức, nhóm hoạt
động cộng đồng với mục tiêu thúc đẩy các hoạt động bảo vệ môi trường trong
cộng đồng.
- Chương trình đào tạo cho doanh nghiệp và tổ chức: Cung cấp các khóa đào tạo,
hội thảo cho doanh nghiệp về các phương pháp và chiến lược bảo vệ môi
trường trong hoạt động sản xuất và kinh doanh. Khuyến khích và hỗ trợ doanh
nghiệp triển khai các hành động thân thiện với môi trường và bền vững.
- Công cụ truyền thông và tạo nhận thức: Sử dụng các phương tiện truyền thông
đại chúng như sách báo, truyền hình, radio, mạng xã hội để lan tỏa thông điệp
về bảo vệ môi trường và cách thức hành động bền vững. Tạo ra các chiến dịch
truyền thông với mục tiêu nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động bảo vệ
môi trường.
- Khuyến khích hành động cá nhân: Tạo ra các chương trình khuyến khích hành
động bảo vệ môi trường ở mức cá nhân như tiết kiệm năng lượng, tái sử dụng,
tái chế, gieo rắc ý thức về việc giữ gìn môi trường xung quanh.
- Đào tạo chuyên sâu và nghiên cứu: Hỗ trợ đào tạo chuyên sâu cho các chuyên
gia, nhà nghiên cứu về môi trường để tạo ra kiến thức chuyên sâu hơn và đưa ra
giải pháp cụ thể cho các vấn đề môi trường phức tạp.