Format

Scenariusza
Filmowego
Oprogramowanie
1. Możemy zrobić odpowiednie odstępy, akapity i wcięcia w programie typu
Word, Libreoffice, Google docs itd.

2. Możemy zakupić lub zapisać się do subskrypcji odpowiedniego

profesjonalnego oprogramowania: Final Draft, Celtx, Studio Binder itd.

UWAGA: Przyjmuje się, że 1 strona scenariusz w Formacie, odpowiada 1

minucie na ekranie gotowego filmu
Jak sformatować programy do edycji tekstu

Nagłówek sceny i opis sceny (początek linii): 1,5 - 1,75 cali

Nagłówek sceny i opis sceny (koniec linii): 7,37 - 7,5 cali

Tytuł postaci (początek linii): 3,5 - 4,12 cali

Tytuł postaci (koniec linii): 7,25 - 7,37 cali

Wskazówki interpretacyjne (początek linii): 2,5 - 2,75 cali

Wskazówki interpretacyjne (koniec linii): 5,37 - 5,5 cali

Dialog (początek linii): 2,5 - 2,75 cali

Dialog (koniec linii): 6 - 6,26 cali

Przejście od sceny do sceny (początek linii): 5 - 6 cali

Przejście od sceny do sceny (koniec linii): 7,12 - 7,37 cali

Górny margines (górna krawędź strony): 1 - 1,5 cali

Dolny margines (dolna krawędź strony): 0,5 - 1 cali
Strona tytułowa i początek

1. Na stronie tytułowej umieszczamy tytuł filmu w cudzysłowiu

2. Autora
3. Dane kontaktowe

Przed pierwszą sceną dajemy do prawej krawędzi:

FADE IN:
Nagłówek Sceny
1.Nagłówki scen pisze się wielkimi literami
2. Składa się z określenia miejsca (czy plener czy wnętrze). Miejsce akcji (locale) -
Czas akcji (dzień, noc, godzina)
Przykład:
PL. LAS - WIECZÓR
WN. MIESZKANIE PAWŁA - 08:00
WN. SAMOCHÓD - DZIEŃ (W RUCHU)
WN./PL - HALL BUDYNKU/VAN/PORSCHE - NOC
WN. DOM SENATORA - PÓŹNIEJ
Opis sceny (didaskalia)
Opis sceny to opis tego co chcemy zobaczyć na ekranie i co się dzieje. Opisujemy scenerię i to jak
wygląda bohater.

Opisujemy zdarzenie, zawsze w czasie teraźniejszym, najważniejsze wydarzenia bez zbędnych opisów,
tylko to, co istotne.

Przykład 1:

Ciemno i ciasno. Delikatne czerwone światło ognia przenika przez żelazne

kraty. Wewnątrz tej klatki jest mężczyzna skuty łańcuchami.

Przykład 2:

Dworzec PKS w Białymstoku. Z nieba pada przenikliwy deszcz. Plac jest usiany
ogromnymi kałużami. Dookoła blacha, błoto, jeszcze więcej reklam, które
zlewają się ze sobą tworząc jedną wielką ikoną Polski Wschodniej.
Narracja
Podobnie jak opis sceny, proste krótkie opisy, dokładnie tego co się dzieje i co robi
postać w danym momencie. Piszemy w czasie teraźniejszym.

Przykład:

Antoś i Teplic siadają przy stoliku. Antos obejmuje Młodą. Ona

zdejmuje jego dłoń ze swojego ramienia. Najmro patrzy na Gabi.
Ich spojrzenia spotykają się. Ona się do niego uśmiecha. On jej
puszcza oko.
Jeśli w scenie występują dwie osoby, to mamy kilka sposobów zapisu:

1 sposób:

Amy wchodzi do pomieszczenia i ciska gazetą o stół. Kevin spogląda na nią przez
chwilę, po czym wraca do swojej pracy.

2 sposób:

Amy wchodzi do pokoju i ciska gazetą o stół.

Kevin spogląda na nią przez chwilę, po czym wraca do swojej pracy.

3 sposób:

AMY

Wchodzi do pokoju i ciska gazetą o stół.

KEVIN

Spogląda na nią przez chwilę, po czym wraca do swojej pracy.

Tytuł postaci
Jako tytuł postaci można używać zarówno samo imię jak i samo nazwisko.

Za każdym razem stosujemy tą samą nazwę.

Przykłady:

WALDEK

POLICJANT #1

MŁODY WALDEK
Opis postaci (character cue)
Aby opisać postać, podajesz jej imię (jeśli postać pojawia się pierwszy raz, to wtedy piszesz jej imię wielkimi literami),
potem podajemy wiek (jako liczba) i następnie wygląd lub cechy charakterystyczne.

Przykład:

REGAN, 26, drobna pięknotka, pewna siebie biegnie chodnikiem, ignorując gapiących się
przechodniów.

Można wprowadzić postać bez podawania jej imienia. Dobrze wtedy napisać jakiś charakterystyczny element danej
postaci aby była rozpoznawalna w dalszej części scenariusza.

Przykład:

Za nimi stoi mężczyzna w filcowym kapeluszu.

Później:

Drzwi otwierają się i wchodzi Agent Specjalny WILLARD, 45 (mężczyzna w filcowym

kapeluszu).

Jeśli przedstawiasz bohatera najpierw funkcją, to jak potem używasz jego imię w dialogach, to za pierwszym razem,
podaj jego funkcję w nawiasie. W dalszej części scenariusza, możesz pominąć tę funkcję.

Przykład: RUSSEL (MECHANIK)

Jeśli piszemy kto jest narratorem, to powinniśmy tę informację też zaznaczyć w
character cue.

Przykład:
MITCHELL (NARRATOR)

Robimy to tylko jak wprowadzamy postać i pierwszy raz zapisujemy character cue,
potem już nie musimy pisać, że ta postać jest narratorem.
Jeśli któryś z bohaterów mówi z offu, należy to zaznaczyć poprzez umieszczenie skrótu off-screen
wielkimi literami, w nawiasie za imieniem postaci. Tyczy się to sytuacji kiedy postać mówi a my jej nie
widzimy
Przykłady:
EWA (O.S.)
EWA (OS)
EWA (O/S)
Tyczy się to sytuacji kiedy postać mówi a my jej nie widzimy, jeśli chcemy zapisać, że głos pełni rolę
narratora, to zapisujemy to jako voice-over: (V.O.), (VO) lub (V/O).

W polsce zwykle stosujemy zapis: OFF

Tak samo oznacza się głos osób, których widz nie będzie widział, jak również komunikaty z
głośników, audycje radiowe itp.
Nagranie głosu postaci, która pojawiła się wcześniej w scenariuszu, można przedstawić w następujący
sposób

Przykład 1:

GŁOS ALICJI (OFF)

Przykład 2:

ALICJA W TV

Przykład 3:

ALICJA (w TV)
Wskazówki interpretacyjne
Są to wskazówki aktorskie, które zapisuje się w linii między linią tytułu postaci a
linią dialogu.

Wskazówki zapisuje się w nawiasie i stosuje się kilka zasad:

- nie zaczynamy z wielkiej litery

- pomija się kto wypowiada daną kwestię
- na końcu nie stawia się znaków interpunkcyjnych
- Jako określenie nastroju stosuje się przymiotnik a nie przysłówek
- Jako modulację wypowiedzi można użyć przysłówka
Jaki cel mają wskazówki interpretacyjne?

- Zaznaczanie ironii albo nastroju, który jest nie do określenia z kontekstu wypowiedzi

Przykład:
JASON
(“odwal się!”)
Dzięki, że wpadłeś

- Opisują czynności wykonywane przez mówcę w czasie dialogu lub pomiędzy poszczególnymi
kwestiami

KATE
(wstaje)
Nie chcę o tym rozmawiać

JILL
Dlaczego nie?
(wstaje)
Dlaczego zawsze zmieniasz temat?
- Wyjaśniają do kogo skierowany jest dialog, jeśli nie jest to czytelne dla
czytelnika

JENNIFER
(do kelnera)
Ma pan ogień?

- Wskazują na kogoś lub coś, jeśli sama wypowiedź tego nie czyni lub nie
wynika to z kontekstu

EMILY
(o kawie)
Jak ci smakuje?
 - Zaznaczają moment w którym jedna postać wpada drugiej w słowo
BRENDA
Naprawdę podobało mi się -- (podwójny myślnik dajemy gdy ktoś lub coś
przerywa wypowiedź)
CRAIG
(przerywając)
Może pójdziemy na drinka?

- Podkreślają, które kwestie powinny być wypowiedziane w inny sposób

TOMEK
(szepcząc)
Naciśnij ten guzik
Inne zasady:

- Jeśli jakieś zachowanie wymaga dłuższego wyjaśnienia to lepiej nie robić tego poprzez wskazówki
- Nie stosujemy wskazówek, żeby opisać jakie czynności wykonują inne postacie, w tym celu lepiej użyć
narracji:

Przykład:

AGATA
(do słuchawki telefonu)
Zadzwoń do nas jak już wrócisz.
Tomasz wchodzi.

AGATA
(kontynuuje)
Dobrze to czekam.

Wskazówka (Kontynuuje) jest używana wtedy, jeśli akcja nie przerywa toku wypowiedzi

Kontynuacje można też zapisać używając, w nawiasie, CONT’D obok nazwy postaci

Przykład:

AGATA (CONT’D)
Dialog
Nie ma zbyt wielu zasad odnoszących się do dialogu.
- Aby zaznaczyć odpowiedni sposób intonacji, to należy podkreślić dane słowo
Przykład:
DOUG
Widziałem go

Aby zaznaczyć parodię albo cytowanie, można użyć cudzysłowie

DIANA
Także, “Pomożecie?”
Aby podkreślić, że postać powinna przeliterować któryś z wyrazów, to piszemy to
słowo wielkimi literami z myślnikami

WOJTEK
To wszystko kwestia K-A-S-Y

Liczebniki zapisujemy słownie, oprócz konkretnych dat i wielkich liczb

DAMIAN
Urodziłem się 13 grudnia 1981 roku
Drugorzędne nagłówki scen
Czasem można zapisać scenę wykorzystując drugorzędne nagłówki scen. Wtedy nie tworzymy nowych scen, tylko posługujemy się
innym zapisem, gdzie nagłówkiem określamy na czym ma się koncentrować dany element.

Przykład:

PL. ULICA - BOSTON - NOC

Drogie samochody wypełniają chodniki

OPONA

wjeżdża w kałużę. Woda rozchlapuje się po asfalcie

JAKE

podchodzi do swojego domu i zatrzymuje się przed drzwiami. Rozgląda się.

SAMOCHÓD

przejeżdża obok domu Jake’a

W SAMOCHODZIE

siedzi Erin. Spogląda w kierunku Jake’a, myśli przez chwilę, potem odjeżdża.
Retrospekcja i Antycypacja
Retrospekcję zaznaczamy głównym nagłówkiem sceny, po myślniku lub nawiasie
Przykład 1:
WN. BIURO - DZIEŃ - RETROSPEKCJA
Przykład 2:
WN. BIURO - DZIEŃ (RETROSPEKCJA)
Po zakończeniu retrospekcji pisze się POWRÓT DO TERAŹNIEJSZOŚCI w formie
drugorzędnego nagłówka sceny
Zatrzymuje się na skraju pola, uśmiecha i ucieka w stronę lasu.
POWRÓT DO TERAŹNIEJSZOŚCI
WN. BIURO - NOC
Retrospekcja może zostać zapowiedziana jako drugorzędny nagłówek sceny.
Zwłaszcza, jeśli jest to krótka retrospekcja

Przykład:

RETROSPEKCJA - BIURO (1979)

Dużo młodszy i wyglądający na kujona Michael siada przy

biurku i ostrożnie układa kilka ołówków i zszywacz.

KONIEC RETROSPEKCJI

Roztargniony Michael szczotkuje zęby

Jeśli retrospekcja ma trwać kilka scen to można to zapisać jako sekwencja retrospekcji

Przykład:
WN. BIURO - DZIEŃ - SEKWENCJA RETROSPEKCJI

Aby powrócić do sceny należy na końcu kolejnej sceny dać napis: TERAŹNIEJSZOŚĆ
lub POWRÓT DO TERAŹNIEJSZOŚCI

Przykład:
WN. BIURO - NOC - TERAŹNIEJSZOŚĆ
Antycypacja jest sposobem zapisania wizji przyszłości. Zapisuje się podobnie jak
retrospekcję.

Przykład 1:
WN. BIURO - DZIEŃ - ANTYCYPACJA

Jeśli chcemy zrobić krótką Antycypację, to zapisujemy w ten sposób:

Przykład 2:
ANTYCYPACJA - DWORZEC KOLEJOWY
Ogarnięty paniką michał biegnie przez peron w stronę pociągu, który
właśnie odjeżdża ze stacji
KONIEC ANTYCYPACJI
Przebitka
Pomocna jest aby opisać dwa miejsca akcji. Bardzo praktyczne w przypadku opisywania rozmowy telefonicznej w której widzimy obu
rozmówców. Przebitka nie determinuje jak powinna być zmontowana scena. Po przebitce dajemy nowym nagłówkiem albo jeśli powracamy
do pierwotnej sceny to kończymy przebitkę pisząc: KONIEC PRZEBITKI.
Przykład:

WN. BIURO KAMILA - NOC

Na biurku DZWONI telefon. Kamil podchodzi do słuchawki i ją podnosi,

KAMIL
(do słuchawki)
Słucham?

TOMASZ (OFF)
(przez telefon)
Ciągle w pracy?

KAMIL
(do słuchawki)
No. Czego chcesz?

PRZEBITKA - HURTOWNIA RYB/BIURO KAMILA

TOMASZ
(do słuchawki)
Chcesz po później wyskoczyć na browara?
Miałbym sprawę do ciebie.
Prowadzenie rozmowy telefonicznej z nieznanym
rozmówcą
Jeśli bohater prowadzi rozmowę z nieznanym rozmówcą lub postacią, która powinna pozostać nieznana
dla widza, to można przedstawić taką postać jako GŁOS KOBIECY lub GŁOS MĘSKI .

Przykład:

WN. BIURO KOMENDANTA - NOC

KOMENDANT
(do słuchawki)
Halo?

MĘSKI GŁOS (OFF)

(przez telefon)
Chcesz się dowiedzieć co się stało przy
Waveland Avenue? Spotkajmy się w centrum,
za godzinę.
Akcja równoległa
Aby nie tworzyć kolejnych nowych nagłówków w trakcie akcji równoległej, można na początku sceny umieścić nagłówek ze
wszystkimi miejscami akcji, a całą sytuację wyjaśnić w opisie sceny.

Przykład:

WN./PL. - HALL BUDYNKU/VAN/PORSCHE - NOC

Hall budynku jest niewidoczny zza Porsche zaparkowanego tuż przed wejściem i białego vana
zaparkowanego w bezpiecznej odległości od ulicy.

W HALLU

Morgan przebiera w listach przed skrzynką pocztową. Otwiera jeden z nich.

W PORSCHE

Ryan czeka za kierownicą. Spogląda na zegarek, a następnie naciska klakson.

W VANIE

Mężczyzna, ok 40-stki, otoczony przez nowoczesne urządzenia obserwacyjne, patrzy przez teleskop
na statywie wykonując ruch panoramiczny

To samo się tyczy akcji równoległych, które nie rozgrywają się w tym samym miejscu
Seria Ujęć
Ten zapis stosuje się w momencie w którym mamy ujęcia, które są powiązane chronologicznie.
Nie ma możliwości dodania dialogu.
Przykład:
SERIA UJĘĆ
A) Jessica patrzy w szoku na zegarek.

B) Gorączkowo zamyka drzwi od mieszkania.

C) Zbiega ze schodów, biorąc po dwa stopnie na raz.

D) Wybiega z domu, przebiega przez ulicę nie patrząc na jadącę

samochody.

KONIEC SERII UJĘĆ

Montaż
To też seria ujęć, ale te nie muszą być ułożone w kolejności chronologicznej.

Przykład:

MONTAŻ - HONG KONG O ZMROKU

–– Neonowe znaki migoczą, zmieniając się z angielskich na chińskie.

–– Starszy człowiek pcha przez ruchliwą ulicę wózek z pudełkami.

–– Stragany z jedzeniem serwują przechodniom gorące dania.

–– Wiszące pranie ozdabia podwórza raczej mizernej posiadłości

KONIEC MONTAŻU

Jeśli normalny tok narracji został przerwany przez Montaż, to wtedy żeby powrócić do sceny należy napisać POWRÓT
DO SCENY
Punkt widzenia (POV)
POV jest drugorzędnym nagłówkiem sceny. Wymaga zawsze obecności obserwatora oraz
rzeczy na która kieruje on swoją uwagę. Bieg wydarzeń należy przedstawić w opisie sceny.

Przykład:

WN. BIURO - NOC

Kevin ostrzy ołówek i chowa go z powrotem do szuflady. Spogląda przez

ściankę działową.

PUNKT WIDZENIA KEVINA - PRZYSTAJĄCE POMIESZCZENIE

Michael właśnie kończy rozmowę przez telefon. Odkłada słuchawkę.

POWRÓT DO SCENY

Kevin bierze kurtkę i gasi lampkę na biurku.

Wstawki
Wstawki (Inserts) zachowują się podobnie jak POV i drugorzędne nagłówki scen. Można ich użyć aby
pokazać na ekranie różne elementy np. godzinę. Po zakończeniu wstawki, piszemy POWRÓT DO SCENY .

Przykład:

WN. SYPIALNIA - ŚWIT

Audrey wierci się i kręci na łóżku. Budzi się nagle i spogląda na zegarek.

WSTAWKA - BUDZIK

który pokazuje 06:20 rano.

POWRÓT DO SCENY
Nagłówek tytułu jako wstawka
Podobnie jak tytuł, nagłówek tytułu powinien być wyśrodkowany i wzięty w cudzysłów.

PL. DEPTAK - LOS ANGELES - DZIEŃ

Kelly biegnie uprawiając jogging. Zatrzymuje się i spogląda na

stojak z gazetami

WSTAWKA - NAGŁÓWEK L.A. TIMES

na którym widnieje tytuł:

“MIASTO DUSI SIĘ POD PŁASZCZEM SMOGU”

POWRÓT DO SCENY
Wyświetlacz jako wstawka
Wstawka nadaje się idealnie do pokazania tego co widzimy na ekranie telefonu
czy np. wiadomość

Przykład:

Sięga po dzwoniący telefon.

WSTAWKA WYŚWIETLACZA TELEFONU pokazuje:

“Numer prywatny.”
Długi tekst jako wstawka
Długi tekst jako insert piszemy jak dialog, wyśrodkowany. Potem wracamy do sceny POWRÓT DO SCENY .

Przykład:

WN. BIURO - PORANEK

Marshall przegląda poranną gazetę. Coś przykuwa jego uwagę.

WSTAWKA - ARTYKUŁ GAZETY

Pod zdjęciem Briana w nagłówku widnieje:

“Brain Kavanagh, prominentny prawnik z Bostonu,

został zabity ostatniej nocy w swoim
mieszkaniu w dzielnicy Brooklyn…”

POWRÓT DO SCENY
Przebitka (Super)
Czasem dla lepszego zrozumienia gdzie znajduje się miejsce akcji, można wykorzystać przebitkę.
Przebitkę piszemy pod opisem sceny.

Przykład:

PL. DWORZEC KOLEJOWY - RANO

Pociąg oddala się pozostawiając Rogera na peronie. Roger stawia kołnierz

płaszcza i odchodzi.

SUPER: “Boston, Lincolnshire, 1886”.

Wtedy napis pojawi się na tle ujęcie. Jeśli chcemy, żeby pojawił się na czarnym tle, możemy tak napisać:

NA CZARNYM TLE:

“Boston, Lincolnshire, 1886”.

Przejścia między scenami
Stosuje się je rzadko. Niekiedy jednak, chcemy zaznaczyć dramaturgicznie różnicę pomiędzy dwiema
scenami aby osiągnąć jakiś efekt np. żart.

Dwie używane to CUT TO: i MATCH CUT:

CUT TO: używamy gdy chcemy zestawić ze sobą dwie osobne sceny, aby uzyskać jakiś efekt

Przykład:

CHERYL

Zapamiętaj moje słowa. Jeszcze mnie zobaczysz w Hollywood!

CUT TO:

PL. HOLLYWOOD BOULEVARD/RÓG ULICY - NOC

Pomiędzy przechodniami na ulicy chodzi nerwowo w tę i z powrotem wychudzona

prostytutka. To Cheryl, teraz 35, postarzała ponad swoje lata
MATCH CUT:

Łączy ze sobą dwie sceny kiedy chcemy przenieść jakiś przedmiot albo ruch w
celu podkreślenia dramaturgii

Przykład:

Don wchodzi do biura i wali pięścią w ścianę.

MATCH CUT:

WN. MIESZKANIE DONA - NOC

Don uderza pięścią w ścianę. Przez moment nasłuchuje.

SŁYCHAĆ rytmiczny, skrzypiący odgłos. Rozdrażniony Don pada
na łóżko i nakłada sobie poduszkę na głowę.
Rozdziały i tytuły
Jeśli chcesz zaznaczyć koniec aktu lub rozdziału, możesz połączyć dwie sceny za pomocą FADE TO: (ŚCIEMNIENIE NA:)

Przykład:

Uśmiecha się słabo i odkłada słuchawkę.

ŚCIEMNIENIE NA:

PL. PARK W WASZYNGTONIE - DZIEŃ

Jeśli chcesz zrobić przebitkę tytułu rozdziału, to wstawiasz go między element zamykający jedną scenę a otwierający drugą.

Przykład:

ŚCIEMNIENIE NA:

TYTUŁ NA CZARNYM TLE:

“ROZDZIAŁ II”

Z ROZJAŚNIENIA:

WN. SYPIALNIA - DZIEŃ

To co słyszymy
Ważne dla akcji dźwięki, tło akustyczne, których nie widzimy, powinny być napisane wielkimi
literami.

Przykład 1:

Ptak ĆWIERKA na pobliskim drzewie.

Przykład 2:

Iwona SŁYSZY nadjeżdżający pojazd

Czasem możemy też zapisać, że coś słychać.

Przykład:

SŁYCHAĆ klucz szukający zamka.

To co widzimy
Podobnie ma się z elementami, które chcemy pokazać z innej perspektywy.

Przykład:

W oddali WIDAĆ rozmazane kształty.

Używa się rzadziej, jeśli już chcemy zaznaczyć co pokazać w scenie, to już lepiej
ominąć frazę WIDAĆ i dany element napisać po przecinku.

Przykład:

W oddali, ROZMAZANY KSZTAŁT.

Ważny rekwizyt i odkrycie
Jeśli chcemy podkreślić, że dany przedmiot jest istotny dla sceny, możemy go zapisać wielkimi
literami:
Przykład:
Johnny wyciąga PISTOLET spod płaszcza.

Jeśli chcemy podkreślić, że odkrywamy przed widzem coś istotnego, w tym momencie, możemy
to podkreślić pisząc w następujący sposób:

Technik pochyla się do przodu UJAWNIAJĄC litery “F.B.I.” na plecach

swojej wiatrówki.
Notatka dla reżysera
Jeśli trzeba coś przekazać reżyserowi, co nie wynika bezpośrednio z treści scenariusza, można
to zrobić, dając odpowiednią adnotację w scenariuszu.
Przykład:

(UWAGA: Wyobraź sobie barokowy obraz Marii Panny z Dzieciątkiem)

Notkę można nawet wkomponować w opis sceny

Przykład:

Karol mruży oczy i schodzi z chodnika na ulicę.(UWAGA: Ta scena

powinna być w tonacji czarno-białej). Pot spływa mu po czole.
Koniec
Scenariusz kończymy słowami FADE OUT. Do prawej krawędzi

Przykład:

WN. JASKINIA - DZIEŃ

Marcin, zbiera śmieci i spogląda na zapiski na ścianie.
Uśmiecha się dyskretnie, po czym gasi latarkę.
FADE OUT.