Akademia Nauk Stosowanych Mazovia

WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU

Kierunek pielęgniarstwo

Ewa Adamczyk
Nr albumu 11583

Porównanie jakości życia osób sprzed i po operacji

bariatrycznej

Praca Magisterska napisana W katedrze Pielęgniarstwa i Położnictwa

pod kierunkiem doktor Małgorzaty Dubik - Tota

Siedlce 2023
Spis treści
1 Wstęp .................................................................................................................................... 3

2 Przegląd literatury................................................................................................................. 5

2.1 Definicja i przyczyny otyłości ....................................................................................... 5

2.2 Metody leczenia otyłości ............................................................................................... 7

2.3 Operacja bariatryczna jako metoda walki z otyłością.................................................... 9

2.3.1 Wskazania do chirurgicznego leczenia otyłości ..................................................... 9

2.3.2 Przeciwwskazania do operacji bariatrycznej ........................................................ 10

2.4 Rodzaje operacji bariatrycznych.................................................................................. 11

2.5 Opieka pooperacyjna i potencjalne powikłania po operacji ........................................ 14

3 Jakość życia - psychologiczne ujęcie zagadnienia .............................................................. 15

3.1 Jakość życia - definicja w ujęciu psychologicznym .................................................... 15

3.2 Jakość życia osób chorych na otyłość.......................................................................... 17

3.3 Poprawa jakości życia osób po operacji bariatrycznej................................................. 18

3.4 Proces leczenia po operacji bariatrycznej, a chwilowy spadek jakości życia.............. 20

4 Metodologiczne podstawy badań własnych ........................................................................ 21

4.1 Cel pracy, problemy i hipotezy badawcze................................................................... 21

4.2 Problemy badawcze..................................................................................................... 21

4.3 Hipotezy ...................................................................................................................... 21

4.4 Grupa badana............................................................................................................... 22

4.5 Metoda badawcza ........................................................................................................ 23

5 Wyniki ................................................................................................................................ 26

6 Dyskusja ............................................................................................................................. 30

7 Wnioski............................................................................................................................... 36

8 Streszczenie ........................................................................................................................ 37

1
9 Bibliografia ......................................................................................................................... 38

10 Załączniki ........................................................................................................................... 41

10.1 Kwestionariusz oceny jakości życia SF-36 ................................................................. 41

11 Spis rycin ............................................................................................................................ 48

12 Spis tabel............................................................................................................................. 48

13 Spis wykresów .................................................................................................................... 48

2
1 Wstęp
Tematem mojej pracy jest szczegółowe porównanie jakości życia osób przed i po operacji
bariatrycznej, która ma na celu zwalczanie problemu otyłości, coraz częstszego zjawiska w XXI
wieku. Jest to istotny temat, który niesie ze sobą znaczące implikacje społeczne i ma wpływ na
przyszłość, gdyż według Narodowego Funduszu Zdrowia i Głównego Urzędu Statystycznego
już teraz trzy na pięć dorosłych Polaków zmaga się z nadwagą, a co czwarta osoba cierpi na
otyłość. Prognozy Narodowego Funduszu Zdrowia wskazują nawet na wzrost tej liczby do 30%
w ciągu najbliższych sześciu lat.
Otyłość jest chorobą przewlekłą, która powoduje zakłócenia w wielu sferach życia i
negatywnie wpływa na jego jakość i długość. Ponadto, oprócz oczywistych problemów
związanych z aspektem fizycznym, otyłość ma istotny wpływ na samopoczucie i
subiektywną jakość życia osoby dotkniętej tą chorobą. Badania (Suchodolska Orkusz, 2018)
sugerują, że otyłość stanowi stale rosnący problem zdrowotny i ekonomiczny, a jej leczenie jest
procesem długotrwałym, złożonym i zależnym od wielu czynników. Jednym z
najskuteczniejszych sposobów leczenia otyłości olbrzymiej, czyli takiej, w której wskaźnik
masy ciała (BMI) pacjenta wynosi powyżej 40 kg/m² (lub gdy zawartość tkanki tłuszczowej
przekracza 35% u mężczyzn i 50% u kobiet), jest operacja bariatryczna, polegająca na
laparoskopowym usunięciu części żołądka w celu przywrócenia mu zdrowych rozmiarów.
Badania (Rymarowicz, Major, 2021) wskazują, że laparoskopowa resekcja żołądka, znana
również jako operacja bariatryczna, jest skuteczną metodą walki z otyłością, przynoszącą
poprawę komfortu życia pacjentów po przeprowadzeniu udanego zabiegu i długotrwałym
leczeniu. Dzięki temu rodzajowi operacji pacjenci rzadko wracają do stanu sprzed operacji.
Część teoretyczna mojej pracy przedstawia ewolucję wiedzy medycznej na temat otyłości.
Zawiera informacje dotyczące dotychczasowych ustaleń medycyny na temat otyłości oraz
metod jej leczenia, uwzględniając ich skuteczność. Ponadto, omawiam szczegółowo
przebieg operacji bariatrycznej, zwracając uwagę na opiekę pooperacyjną i możliwe skutki
uboczne, które mogą wystąpić w związku z tym zabiegiem. W części analitycznej
przedstawiam metodologię moich własnych badań, prezentuję wyniki i omawiam je w
kontekście istniejącej wiedzy na ten temat. Przeprowadziłam ankietę, opartą na
"Kwestionariuszu oceny jakości życia SF-36" w polskiej wersji językowej, stworzoną przez
Ryszarda Piotrowicza. Narzędzie to pozwala na ocenę zarówno aspektów fizycznych, jak i
psychicznych jakości życia. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą formularza Google i
udostępnione na portalu społecznościowym Facebook, gdzie osoby zgłaszające

3
otyłość wzięły udział w badaniu, odpowiadając na pytania dotyczące ogólnego zadowolenia z
życia i stanu zdrowia. Moim celem było zbadanie, czy wyniki są istotnie wyższe u osób, które
przeszły operację bariatryczną, oraz zidentyfikowanie różnic w poziomie zadowolenia między
osobami, które nie przeszły operacji a tymi, które przeszły ten zabieg. Chciałam również
przedstawić problem zaawansowanej otyłości oraz operację bariatryczną jako skuteczne
rozwiązanie rosnącego problemu. Skoncentrowałam się przede wszystkim na porównaniu
odczuć osób z przewlekłą otyłością olbrzymią przed i po operacji, aby zauważyć różnice w
odczuwalnej przez nich jakości życia. Na końcu pracy zamieściłam podsumowanie badania
oraz wnioski.
Wnioski z tej pracy będą miały znaczenie zarówno dla świadomości społecznej, jak i dla
praktyki medycznej. Badanie jakości życia osób przed i po operacji bariatrycznej pomoże lepiej
zrozumieć, jak wpływa ona na jakość życia pacjentów dotkniętych otyłością. Ponadto,
przyczyni się do zgromadzenia dodatkowych dowodów na skuteczność operacji bariatrycznej
jako terapeutycznego rozwiązania dla osób z otyłością.

4
2 Przegląd literatury

2.1 Definicja i przyczyny otyłości

Znaczne zwiększenie masy ciała, uwarunkowane nadmiernym rozwojem tkanki

tłuszczowej, zwane inaczej otyłością, jest obecnie poważnym problemem cywilizacyjnym
naszego społeczeństwa. Stanowi jedno z pięciu głównych zagrożeń dla zdrowia na świecie,
wiążących się z chorobami układu sercowo-naczyniowego, nowotworami oraz innymi
powikłaniami wynikającymi z otyłości. Częstość występowania otyłości wzrasta na całym
globie. Według Światowej Organizacji Zdrowia, w 2005 roku nadwaga dotyczyła 1,6 miliarda
osób, a otyłość ponad 400 milionów dorosłych na świecie. W Polsce co piąta osoba przyłącza się
do tego grona otyłych co 5 lat. Wskaźnikiem wykorzystywanym do oceny otyłości jest BMI
(body mass index), zwany również indeksem Queteleta, który oblicza się dzieląc masę ciała
(wyrażoną w kilogramach) przez kwadrat wzrostu (wyrażony w metrach). W przypadku
dorosłych otyłość występuje, gdy wartość BMI wynosi ≥ 30,0 kg/m2 (Tab. 1). Przyczyny
otyłości są różnorodne i często skomplikowane. Najprostszą przyczyną jest spożywanie
większej ilości energii, niż organizm jest w stanie zużyć. Jednak brak aktywności fizycznej i
nadmierne spożycie kalorii stanowią tylko część problemu. Jak pisze Zofia Suchocka w swojej
pracy "Otyłość - Przyczyny i leczenie", istnieje wiele czynników wpływających na
występowanie otyłości, takich jak czynniki genetyczne (ok. 20% przypadków), zaburzenia
czynności gruczołów wydzielania wewnętrznego, niewłaściwy skład diety, częstotliwość i
obfitość spożywanych posiłków, stosowanie niektórych leków lub uszkodzenie podwzgórza
mózgu. Czynniki psychospołeczne (np. "zajadanie stresów") i ekonomiczne również mogą
wpływać na rozwój otyłości. Otyłość może być również wynikiem niedożywienia płodowego,
które po urodzeniu kompensuje się lepszą przyswajalnością pokarmu oraz wzmożonym
łaknieniem. Stałe przekarmianie dziecka zwiększa ryzyko wystąpienia otyłości. Przyczyny
otyłości mogą być zatem złożone i niezależne od naszych działań, co utrudnia proste zmiany w
nawykach żywieniowych jako uniwersalną metodę leczenia.
Ostatnie lata pandemii i gwałtowna zmiana trybu życia wielu osób przyczyniły się do
przyspieszenia rozprzestrzeniania się otyłości. Większe narażenie na czynniki stresowe,
izolacja w czterech ścianach własnego domu ograniczająca aktywność fizyczną oraz trudności
w dostępie do świeżych i zdrowych produktów spożywczych to tylko niektóre sposoby, w jakie
pandemia wpływa i nadal wpływa na rozprzestrzenianie się otyłości.

5
 Naukowcy zgadzają się, że otyłość ma obecnie charakter epidemiczny ze względu na jej
szybkie rozprzestrzenianie się na całym świecie, niezależnie od uwarunkowań kulturowych czy
stopnia rozwoju technologicznego regionu. Obecnie otyłość jest coraz częściej diagnozowana
także w krajach wcześniej uważanych za słabiej rozwinięte. (Suchodolska, Orkusz, 2018)
W świetle ostatnich wydarzeń pandemicznych istotne jest podjęcie działań mających na
celu zmniejszenie liczby przypadków otyłości. Ważne jest zwiększenie świadomości
społecznej, promowanie zdrowego stylu życia oraz poprawa dostępu do zdrowej żywności.
Zachęcanie do regularnej aktywności fizycznej jest kluczowe dla skutecznego zwalczania tego
problemu i poprawy zdrowia publicznego.
Tabela 1. Klasyfikacja otyłości wg WHO (w oparciu o BMI).

BMI (kg/m2 ) Klasyfikacja WHO

< 16 wygłodzenie

16-16.99 wychudzenie

17 - 18.49 niedowagę

18.5 - 24.99 wagę prawidłową

25.0 - 29.9 nadwagę

30.0 - 34.99 I stopień otyłości

35.0 - 39.99 II stopień otyłości

≥ 40.0 otyłość skrajną

Źródło: „Otyłość – definicja, epidemiologia, patogeneza „ Wąsowski,Walicka, Marcinowska-

Suchowierska 2013

Otyłość stanowi poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego, które wymaga

natychmiastowego działania na różnych poziomach społeczeństwa. Poprawa świadomości
konsekwencji otyłości, edukacja w zakresie zdrowego stylu życia, dostęp do zdrowej żywności
i promowanie aktywności fizycznej są niezbędne do skutecznego zwalczania tego problemu i
poprawy stanu zdrowia na całym świecie. (Wąsowski,Walicka, Marcinowska- Suchowierska
2013)

6
2.2 Metody leczenia otyłości

Podstawowymi sposobami leczenia otyłości są oczywiście te wprowadzające zmiany w

nawyki żywieniowe i styl życia pacjenta. U osób dorosłych najczęściej z otyłością próbujemy
sobie poradzić, wprowadzając ujemny bilans energetyczny poprzez kontrolę przyjmowanych
kalorii. Wdrażając tę metodę, ważne jest dokładne oszacowanie niezbędnego wydatku
kalorycznego leczonego pacjenta. U dorosłych deficyt kaloryczny zwykle wynosi około 500-
1000 kalorii, a spadek masy ciała powinien wynosić około 0,4 kg na tydzień (Naczelny, 2007).
Sposobem leczenia otyłości może być również aktywność fizyczna, zwłaszcza jeśli jej
brak był główną przyczyną problemu. W ramach terapii otyłości podejmowany wysiłek
powinien być "aktywny", czyli odbywać się w ruchu, w przeciwieństwie do wysiłku
"statycznego", takiego jak podnoszenie ciężarów. Ważne jest, aby wykonywane były
dynamiczne ćwiczenia, takie jak pływanie, bieganie czy sporty zespołowe. Istotna jest
systematyczność i częstość treningów. Zaleca się ćwiczenia od dwóch do pięciu razy w
tygodniu, trwające nie mniej niż 20 minut (Naczelny, 2007).
Jeśli wyżej wymienione sposoby terapii nie przynoszą oczekiwanych efektów, kolejnym
wsparciem są terapie farmakologiczne. Pierwotnie, terapie lekowe miały za zadanie
przyspieszenie spalania zgromadzonej w organizmie energii. Jed nakże, mimo że były
początkowo skuteczne, okazały się nieść ze sobą wiele efektów ubocznych (tabela 2). Obecnie
ta metoda została całkowicie wycofana na rzecz nowocześniejszej farmakoterapii. Współczesne
leki stosowane w walce z otyłością mają za zadanie m.in. hamowanie łaknienia oraz zmniejszanie
przyswajalności tłuszczów.
Ważne jest jednak pamiętać, że farmakoterapia powinna być zawsze stosowana pod ścisłą
kontrolą lekarza, ponieważ każdy lek może wiązać się z potencjalnymi skutkami ubocznymi i
interakcjami z innymi lekami. Właściwe wdrożenie farmakoterapii powinno być poprzedzone
kompleksową oceną stanu zdrowia pacjenta, uwzględniającą wszelkie istniejące schorzenia i
indywidualne czynniki ryzyka.

Przykładowe efekty uboczne związane z niektórymi dawnymi metodami farmakoterapii otyłości

to:
⚫ niespokojność
⚫ bezsenność
⚫ zaburzenia rytmu serca

7
 ⚫ nadciśnienie tętnicze
⚫ problemy z przewodem pokarmowym
⚫ zaburzenia psychiczne
Wraz z postępem medycyny i farmakologii, pojawiają się coraz nowsze metody leczenia
otyłości. Jednym z takich przykładów jest chirurgiczne leczenie otyłości, które jest rozważane
u osób z otyłością olbrzymią lub w przypadku, gdy inne metody nie przyniosły oczekiwanych
rezultatów. Chirurgia bariatryczna może obejmować różne procedury, takie jak gastrektomia
rękawa, pomostowanie żołądkowo-jelitowe czy bypass żołądkowo- jelitowy. Wszystkie te
zabiegi mają na celu zmniejszenie pojemności żołądka lub zmianę traktu pokarmowego, co
prowadzi do zmniejszenia ilości spożywanego pokarmu i/lub zmniejszenia wchłaniania
składników odżywczych.
Ważne jest, aby pamiętać, że chirurgiczne leczenie otyłości jest ostatecznością i zawsze
powinno być przeprowadzane po dokładnej ocenie korzyści i ryzyka oraz po dokładnym
omówieniu z pacjentem. Pacjenci poddający się chirurgii bariatrycznej muszą być świadomi
konieczności zmiany stylu życia i długoterminowej opieki medycznej.
Podsumowując, otyłość jest globalnym problemem zdrowotnym, który wymaga
kompleksowego podejścia i działań na różnych frontach. Zmiana nawyków żywieniowych i
stylu życia, regularna aktywność fizyczna, farmakoterapia i w niektórych przypadkach
chirurgia bariatryczna mogą być stosowane w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.
Ważne jest, aby każda metoda leczenia była odpowiednio dostosowana do pacjenta i
przeprowadzana pod ścisłą kontrolą lekarza w celu zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności
terapii.
Tabela 2. Wycofane z lecznictwa leki przyśpieszające zużycie energii.

Nazwa leku Efekt uboczny

Hormony tarczycy zastawek Nadczynność tarczycy
Dinitrofenol Neuropatia i zaćma
Aminorex Pierwotne nadciśnienie płucne
Amfetamina Uzależnienie
Fenfluraminawady Nadciśnienie płucne
Źródło: Suchocka Z., "Otyłość - Przyczyny i leczenie" 2003

8
2.3 Operacja bariatryczna jako metoda walki z otyłością.

2.3.1 Wskazania do chirurgicznego leczenia otyłości

Najbardziej inwazyjną metodą leczenia otyłości jest metoda chirurgiczna. Zabieg ten jest
stosowany w przypadkach, gdy otyłość utrzymuje się przez długi czas, przynajmniej przez pięć
lat, a wskaźnik masy ciała (BMI) przekracza wartość 40. (Kuczyńska i in., 2012) Jednak istnieje
kilka dodatkowych kryteriów, które muszą być spełnione, aby podjąć decyzję o wykonaniu
operacji bariatrycznej. Wskazania do chirurgicznego leczenia otyłości obejmują nie tylko
wskaźniki związane z masą ciała, ale także inne istotne przesłanki, które mogą stanowić
zagrożenie dla życia pacjenta, takie jak poważne komplikacje metaboliczne, problemy
psychiczne czy zaburzenia oddechowe.
W przypadku pacjentów spełniających te kryteria, operacje bariatryczne mogą być
zastosowane w celu przyspieszenia procesu utraty masy ciała. Jedną z najczęściej
wykonywanych procedur jest gastrektomia rękawa, która polega na usunięciu części żołądka,
tworząc cienki, rękawowaty żołądek. Ta zmiana anatomiczna ogranicza ilość spożywanego
pokarmu, co prowadzi do utraty wagi. Innym popularnym zabiegiem jest pomostowanie
żołądkowo-jelitowe, w którym tworzy się połączenie między żołądkiem a jelitem, omijając
część układu pokarmowego. Taka procedura zmniejsza zarówno ilość spożywanego pokarmu,
jak i wchłanianie składników odżywczych. Istnieje również metoda bypassu żołądkowo-
jelitowego, która łączy zarówno elementy gastrektomii rękawa, jak i pomostowania żołądkowo-
jelitowego.
Przed przystąpieniem do chirurgicznego leczenia otyłości, pacjent musi przejść
kompleksową ocenę medyczną, w której uwzględniane są zarówno aspekty fizyczne, jak i
psychiczne. Ocena ta ma na celu ustalenie odpowiedniego planu leczenia oraz identyfikację
potencjalnych zagrożeń i ryzyka związanego z zabiegiem. Pacjent musi być w pełni
poinformowany o procedurze, oczekiwanych rezultatach, możliwych skutkach ubocznych i
konieczności zmiany stylu życia po operacji.
Warto podkreślić, że chirurgiczne leczenie otyłości jest ostatecznością i zawsze powinno
być rozważane jako ostatnia opcja, gdy inne metody nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.
Pacjent poddający się operacji bariatrycznej musi być świadomy konieczności wprowadzenia
trwałych zmian w swoim stylu życia, takich jak zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna i
ścisłe monitorowanie postępu. Regularna opieka medyczna i wsparcie psychologiczne również
odgrywają kluczową rolę w długoterminowym sukcesie po operacji.

9
 Chirurgiczne leczenie otyłości jest metodą, która może przyspieszyć proces utraty masy
ciała u pacjentów spełniających odpowiednie kryteria. Jest to jednak skrajna opcja, która
powinna być rozważana ostrożnie i przeprowadzana tylko po dokładnej ocenie korzyści i
ryzyka. Wszystkie decyzje dotyczące chirurgii bariatrycznej powinny być podejmowane przez
zespół medyczny i pacjenta, uwzględniając indywidualne potrzeby i cele terapii.

2.3.2 Przeciwwskazania do operacji bariatrycznej

W związku z wysokim stopniem inwazyjności chirurgicznego leczenia otyłości istnieje

obszerna lista przeciwwskazań, które mogą wykluczyć pacjenta z możliwości poddania się
temu zabiegowi. Istnieją zarówno przeciwwskazania bezwzględne, jak i względne, które muszą
zostać uwzględnione podczas oceny pacjenta.(Kuczyńska i in., 2012) Przeciwwskazaniami
bezwzględnymi do przeprowadzenia operacji bariatrycznej są różne schorzenia, które mogą
mieć wpływ na masę ciała pacjenta. Należą do nich choroby endokrynologiczne, takie jak
zespół Cushinga czy niedoczynność tarczycy, które mogą przyczyniać się do nadmiernego
przyrostu wagi. Dodatkowo, choroby układu pokarmowego, takie jak stany zapalne, żylaki czy
owrzodzenia przełyku, jak również aktywna choroba wrzodowa, choroba Crohna lub
genetycznie uwarunkowane zaniki lub zwężenia układu pokarmowego, również wykluczają
pacjenta z możliwości przeprowadzenia operacji. Pacjenci z chorobami
autoimmunologicznymi, takimi jak AIDS lub aktywna choroba nowotworowa, są również
wykluczeni z tego typu zabiegu ze względu na ryzyko wyniszczenia organizmu. Kobiety w
ciąży, osoby z zaburzeniami krzepliwości krwi oraz te, które mają nieleczone choroby
psychiczne, szczególnie te, które wpływają na masę ciała, np. anoreksję, bulimię czy depresję,
także nie kwalifikują się do przeprowadzenia operacji bariatrycznej.
Dodatkowo, istnieje lista czynników, które uniemożliwiają pacjentowi poddanie się
operacji ze względów psychologicznych lub społecznych. Pacjenci uzależnieni od alkoholu lub
innych substancji psychoaktywnych, a także ci, którzy nie mają wsparcia rodziny lub opieki
społecznej, które mogłyby nadzorować proces rekonwalescencji, również zostają odrzuceni
przy badaniach wstępnych (Paśnik, Stanowski, 2020).
W przypadku przeciwwskazań względnych, decyzja o przeprowadzeniu operacji
bariatrycznej zależy od indywidualnych predyspozycji i zdrowia pacjenta. Przykładem takiego
przeciwwskazania jest wiek. Zazwyczaj osoby poniżej 18 i powyżej 65 roku życia nie są
zalecane do tego typu zabiegu, chyba że spełniają określone warunki. U małoletnich

10
pacjentów wskaźnik masy ciała (BMI) musi przekraczać 40 kg/m², a jednocześnie musi
występować co najmniej jedna choroba związana z otyłością, taka jak nadciśnienie,
insulinooporność czy choroby stawów. Ponadto, dojrzałość szkieletowa musi być równa lub
wyższa niż 95%, co zwykle osiągane jest u dziewczynek w wieku około 14 lat i u chłopców
około 15 lat. (Tarnowski, Jaworski 2018) Pacjent musi być również świadomy rodzaju zabiegu,
jego ograniczeń oraz posiadać dokument potwierdzający, że próbował innego skutecznego
leczenia przez co najmniej 6 miesięcy. W przypadku pacjentów powyżej 65 roku życia, decyzję
o operacji podejmuje się na podstawie ogólnego stanu zdrowia, który nie zwiększa ryzyka
powikłań pooperacyjnych, oraz analizuje się korzyści i zagrożenia związane z leczeniem.
Niektóre stany chorobowe, takie jak przepuklina przełyku czy nadciśnienie przy jednoczesnej
marskości wątroby, mogą być rozważane jako przeciwwskazania względne w zależności od ich
intensywności.
Lista przeciwwskazań do chirurgicznego leczenia otyłości jest obszerna i uwzględnia wiele
czynników. Decyzja o przeprowadzeniu operacji bariatrycznej powinna być starannie
rozważona przez zespół medyczny, biorąc pod uwagę zarówno przeciwwskazania
bezwzględne, jak i względne oraz indywidualne potrzeby i cele terapii pacjenta.

2.4 Rodzaje operacji bariatrycznych

Operacje bariatryczne, stosowane w leczeniu otyłości, można podzielić na trzy główne

rodzaje: restrykcyjne, wyłączające i restrykcyjno-wyłączające. Każdy z tych typów ma swoje
charakterystyczne cechy i zastosowania.
Operacje restrykcyjne mają na celu ograniczenie objętości przyjmowanych pokarmów.
Jedną z takich metod jest rękawowa resekcja żołądka (LSG - laparoscopic sleeve gastrectomy),
której popularność stale rośnie. W ramach tego zabiegu, znacząca część żołądka jest usunięta,
pozostawiając go w formie długiego, wąskiego "rękawa" (rycina 1). Innym, coraz rzadziej
stosowanym, zabiegiem restrykcyjnym jest założenie regulowanej opaski na żołądek (LAGB -
laparoscopic adjustable gastric banding) (rycina 2) lub pionowa, opaskowa plastyka żołądka
(VBG - vertical banded gastroplasty), metoda ta jest już przestarzała i rzadko stosowana.
Operacje wyłączające mają na celu wyłączenie pewnych fragmentów układu
pokarmowego, zmieniając w ten sposób drogę pokarmu w przewodzie pokarmowym.
Przykładem jest operacja wyłączenia żółciowo-trzustkowego (BPD - biliopancreatic diversion)
(rycina 3). Istnieją również operacje restrykcyjno-wyłączające, takie jak ominięcie żołądkowo-
jelitowe (RYGB - Roux-en-Y gastric bypass, (rycina 3) MGB - mini-

11
gastric bypass) oraz wyłączenie żółciowo-trzustkowe z przełączeniem dwunastniczym (BPD-
DS - biliopancreatic diversion with duodenal switch). W ostatnim czasie wprowadzono dwie
nowe metody chirurgiczne: wyłączenie dwunastniczo-kątnicze z pojedynczym zespoleniem
(SADI - single anastomosis duodeno-ileal bypass) oraz wyłączenie żołądkowo-kątnicze z
pojedynczym zespoleniem (SAGI - single anastomosis gastric-ileal bypass).
Te różnorodne techniki operacyjne umożliwiają dostosowanie leczenia do
indywidualnych potrzeb i warunków pacjenta. Wybór odpowiedniej metody zależy od wielu
czynników, takich jak wskaźnik BMI, obecne schorzenia i preferencje pacjenta. Przy
podejmowaniu decyzji o operacji bariatrycznej należy skonsultować się z zespołem
medycznym, aby wybrać najbardziej odpowiednią metodę i osiągnąć długotrwałe efekty
leczenia.

12
Rycina 2. Regulowana opaska na żołądek.
Źródło: Michalik M, Tarnowski W, Żukowska W. Chirurgia bariatryczna. The Patient Education
Institute, Warszawa 2017.

Rycina 1. Ominięcie żołądkowo-jelitowe na pętli Roux-en-Y.

Źródło: Michalik M, Tarnowski W, Żukowska W. Chirurgia bariatryczna. The Patient Education
Institute, Warszawa 2017.

13
2.5 Opieka pooperacyjna i potencjalne powikłania po operacji
Sukces leczenia bariatrycznego kluczowo jest związany z procesem leczenia i opieką
pooperacyjną pacjenta. Leczenie bariatryczne i metaboliczne nie kończy się wraz z wypisaniem
chorego ze szpitala. Całościowa opieka i kontrola pooperacyjna (chirurgiczna i medyczna)
powinna być dostępna dla wszystkich chorych i mieć charakter wielospecjalistyczny, w innym
wypadku może to przynieść powikłania, lub uszczerbek w stanie zdrowia pacjenta. Poza
oczywistymi potrzebami pacjenta wynikającymi z samego aktu chirurgicznej interwencji trzeba
wziąć pod uwagę wzmożone zapotrzebowanie na opiekę związane z gwałtownym spadkiem
masy. W czasie tak gwałtownego ubytku masy ciała należy ze szczególną rozwagą wziąć pod
uwagę wszystkie potencjalne niedobory składników odżywczych takich jak witaminy,
mikroelementów czy białek. Pacjenci pod stałą opieką dietetyka powinni stopniowo wzbogacać
swoje posiłki w niezbędne mikro- i makroelementy, a na etapie wczesno pooperacyjnym, gdy
jedynym rodzajem przyjmowanych pokarmów są płyny, lekarz lub dietetyk powinien zadbać o
odpowiednią suplementację w diecie pacjenta.
Pacjent wymaga bowiem regularnych wizyt kontrolnych w ramach dalszej opieki
świadczonej przez specjalistów ze znajomością problemów osób po operacjach bariatrycznych
Pooperacyjne kontrole powinny odbywać się w ciągu trwania całego pierwszego roku co
najmniej co trzy miesiące, począwszy od pierwszego miesiąca po zabiegu aż do klinicznie
satysfakcjonującego ubytku masy ciała, jeśli to konieczne z odnawianym dopełnieniem systemu
opaski. Następne kontrole powinny odbywać się nie rzadziej niż co rok. Wszyscy chorzy po
operacjach bariatrycznych wymagają regularnego, kwalifikowanego nadzoru przez całe życie.
Publikacja “Polskie rekomendacje w zakresie chirurgii bariatrycznej i metabolicznej” autorstwa
Andrzeja Budzyński, Piotra Majora, Stanisława Głuszeka i innych mówi dodatkowo, aby,
“chorym po operacjach bariatrycznych należy zalecić regularny kontakt z grupą wsparcia. Dane
pochodzące z doniesień naukowych jednoznacznie przedstawiają szybszy powrót do pełni
zdrowia, lepsze wyniki w zakresie redukcji masy ciała oraz remisji chorób towarzyszących i
większą poprawę jakości życia w grupie chorych korzystających z pomocy grup wsparcia i
stowarzyszeń pacjentów leczonych chirurgicznie z powodu otyłości olbrzymiej” (Budzyński,
Major, Głuszek 2018)

14
3 Jakość życia - psychologiczne ujęcie zagadnienia

3.1 Jakość życia - definicja w ujęciu psychologicznym

Jakość życia jest pojęciem wielowymiarowym, które dotyczy subiektywnego
doświadczenia człowieka w odniesieniu do jego sytuacji życiowej. W dziedzinie psychologii
pojęcie to jest często definiowane jako zintegrowane doświadczenie pozytywnych i
negatywnych aspektów życia. W badaniach naukowych jakość życia jest często mierzona za
pomocą skal subiektywnych dobrostanu, takich jak Skala Satysfakcji z Życia czy Skala Jakości
Życia WHOQOL
W psychologii, jakość życia jest zwykle rozpatrywana w kontekście różnych obszarów,
takich jak zdrowie fizyczne, emocjonalne, społeczne i duchowe. Istnieje wiele różnych
koncepcji dotyczących jakości życia w psychologii na przykład koncepcja subiektywnego
dobrostanu (Karaś 2019) zakłada, że jakość życia jest subiektywnym odczuciem
indywidualnym i zależy od tego, jak osoba ocenia swoje życie, a koncepcja funkcjonalności
skupia się na tym, jak dobrze dana osoba radzi sobie z codziennymi czynnościami i jakie ma
możliwości do realizacji swoich celów. Innym podejściem jest koncepcja zdrowotna (Sęk 2001)
która definiuje jakość życia na podstawie zdrowia fizycznego i emocjonalnego oraz zdolności
do radzenia sobie z chorobą. Dziś najbardziej aktualna jest Koncepcja holistyczna (Sienkiewicz,
P. 2003), która uwzględnia wszystkie aspekty życia, w tym zdrowie, relacje, pracę, i rozwój
osobisty.
Wiele badań koncentruje się na tym, jak różne czynniki, takie jak choroba, stres, styl życia
czy relacje społeczne, wpływają na jakość życia
Badania pokazują (Kwissa, 2006), że osoby z chorobami przewlekłymi, takimi jak
cukrzyca czy astma, mają niższy poziom jakości życia niż osoby zdrowe. Podobnie, osoby
doświadczające stresu związanego z pracą czy relacjami rodzinnymi mają niższy poziom
jakości życia niż osoby, które nie doświadczają takiego stresu.
Inni badacze skupiają się na tym, jak różne strategie radzenia sobie, takie jak medytacja
czy terapia, mogą poprawić jakość życia. Przykładowo, badania pokazują, że regularna
medytacja może poprawić poziom dobrostanu emocjonalnego, zwiększyć poczucie kontroli nad
sytuacją oraz zmniejszyć poziom stresu. (Błaszczak, 2018) Podobnie, badania wykazały, że
terapia poznawczo-behawioralna może być skuteczna w poprawie poziomu jakości życia u osób
z różnymi problemami emocjonalnymi, takimi jak depresja czy lęk. (Matuszczak-Świgoń,
Walendowska, 2017)

15
 Jakość życia jest pojęciem dynamicznym i zależy od wielu czynników, które mogą się
zmieniać w czasie. (Kwissa, 2006) Wynika z tego, że jakość życia jest wynikiem interakcji
między indywidualnymi predyspozycjami, a środowiskiem, w którym dana osoba funkcjonuje.
Warto podkreślić, że pojęcie jakości życia jest subiektywne i różni się w zależności od
kontekstu kulturowego oraz indywidualnych wartości i perspektyw. Dla jednej osoby ważne
może być posiadanie wysokiego statusu społecznego, podczas gdy dla innej osoby ważniejsze
może być posiadanie dobrych relacji z rodziną i przyjaciółmi.
Wnioski z badań naukowych sugerują, że jakość życia jest pojęciem złożonym, które
jest determinowane przez wiele różnych czynników i jest subiektywnie postrzegane przez każdą
osobę. W celu poprawy jakości życia, ważne jest rozpoznanie i praca nad indywidualnymi
czynnikami, które mogą mieć wpływ na to pojęcie oraz skorzystanie z odpowiednich metod
radzenia sobie. (Syrek, 2008).
Jakość życia jest pojęciem ważnym z punktu widzenia psychologii, ponieważ dotyczy
ono subiektywnego doświadczenia człowieka w odniesieniu do jego sytuacji życiowej. W
psychologii jest zintegrowane doświadczenie pozytywnych i negatywnych aspektów życia,
które jest mierzone za pomocą różnych skal subiektywnego dobrostanu. Jakość życia jest
zwykle rozpatrywana w kontekście różnych obszarów życia, takich jak zdrowie fizyczne,
emocjonalne, społeczne i duchowe. Wynika z tego, że jakość życia jest wynikiem interakcji
między indywidualnymi predyspozycjami, a środowiskiem, w którym dana osoba funkcjonuje.
W związku z tym, ważne jest, aby badania naukowe kontynuowały zgłębianie tego pojęcia, w
celu poznania coraz więcej czynników, które mogą mieć wpływ na jakość życia, jak również w
celu opracowywania skutecznych metod radzenia sobie, które mogą pomóc ludziom poprawić
swoją jakość życia.
Jakość życia jest pojęciem ważnym z punktu widzenia zdrowia publicznego, ponieważ
wpływa ona na zdrowie fizyczne i emocjonalne oraz funkcjonowanie społeczne i ekonomiczne.
Wiele badań pokazuje, że osoby o wysokiej jakości życia mają niższe ryzyko chorób
przewlekłych, dłuższe oczekiwane trwanie życia oraz lepsze funkcjonowanie społeczne i
zawodowe (Ojrzyńska, 2013).
Jednakże, jakość życia jest różna w zależności od różnych grup społecznych. Badania
pokazują, że osoby z niższym poziomem edukacji, niższym statusem ekonomicznym oraz
osoby z różnymi dysfunkcjami, takimi jak choroby przewlekłe, mają niższy poziom jakości
życia. Niska jakość życia może mieć różne negatywne konsekwencje, zarówno fizyczne, jak i
psychiczne. Fizycznie, niska jakość życia może prowadzić do

16
wystąpienia różnych chorób, takich jak cukrzyca, choroby serca, choroby układu krążenia,
choroby nowotworowe, a także do przedwczesnej śmierci. (Ostrowska, 1999). Styl życia a
zdrowie: z zagadnień promocji zdrowia. Zwiększone ryzyko wystąpienia tych chorób może być
spowodowane przez czynniki takie jak niezdrowa dieta, brak aktywności fizycznej, palenie
tytoniu i nadużywanie alkoholu. Psychicznie, niska jakość życia może prowadzić do wystąpienia
różnych problemów emocjonalnych, takich jak depresja, lęk, beznadziejność, brak motywacji,
trudności z koncentracją i trudności z podejmowaniem decyzji. Może również prowadzić do
problemów związanych z relacjami interpersonalnymi, takich jak trudności w nawiązywaniu i
utrzymywaniu relacji z innymi ludźmi.
Na podstawie badań, ważne jest, aby polityki i programy zdrowotne uwzględniały
jakość życia jako ważny wskaźnik zdrowia publicznego. W celu poprawy jakości życia, ważne
jest zwiększenie dostępności i dostępności usług zdrowotnych, edukacji oraz poprawy
warunków ekonomicznych i środowiskowych, które mogą mieć wpływ na jakość życia. (Syrek,
2008).
Wnioski z badań sugerują, że jakość życia jest pojęciem złożonym, które jest determinowane
przez wiele różnych czynników, w tym zdrowie fizyczne, emocjonalne, społeczne i
ekonomiczne. Poprawa jakości życia jest ważnym celem zdrowia publicznego i ważne jest, aby
polityki i programy zdrowotne były skoncentrowane na tym celu. (Ojrzyńska, 2013)

3.2 Jakość życia osób chorych na otyłość

Otyłość jest poważnym zdrowotnym problemem, który może mieć negatywny wpływ na
jakość życia osób, które się z nim zmagają. Często kojarzona z wieloma chorobami, takimi jak
cukrzyca typu 2, choroba niedokrwienna serca, choroba nerek, choroba wątroby oraz
nowotwory. (Narodowy Fundusz Zdrowa Red., 2021) Jednak otyłość ma również wpływ na
jakość życia osób chorych. Wielu pacjentów z otyłością skarży się na problemy związane z
ruchem, trudności z zasypianiem oraz obniżenie nastroju i samooceny. Warto również
wspomnieć, że otyłość może prowadzić do bezdechu sennego, co z kolei może prowadzić do
zaburzeń snu i zwiększonego ryzyka chorób serca. Otyłość jest także często skorelowana z
trudnościami w poruszaniu się i problemami z mobilnością, co może prowadzić do ograniczenia
aktywności fizycznej i dalszego pogorszenia stanu zdrowia.
Otyłość ma negatywny wpływ na jakość życia pacjentów. Wiele badań
przeprowadzonych na przestrzeni lat wykazało, że pacjenci z otyłością mają niższy poziom
jakości życia w porównaniu z osobami o prawidłowej masie ciała. W szczególności, pacjenci

17
z otyłością skarżą się na niższy poziom funkcjonowania fizycznego, psychicznego i
społecznego. Z punktu widzenia psychologii, otyłość może być skorelowana z trudnościami w
radzeniu sobie z emocjami i stresem, co może prowadzić do nadmiernego objadania się. Otyłość
może również prowadzić do izolacji społecznej i problemów z poczuciem własnej wartości, co
może pogłębiać problemy emocjonalne. (Oty & Jako, 2012)
Badanie „Physical activity, sedentary behaviour, and socioeconomic status among
Finnish girls and boys aged 6–8 years” (Kukkonen-Harjula, 2017) wykazało, że osoby z
otyłością mają większe ryzyko wystąpienia lęku niż osoby o prawidłowej masie ciała. W
badaniu tym stwierdzono, że ryzyko lęku jest większe u kobiet niż u mężczyzn. Dodatkowo
osoby otyłe mają większe ryzyko rozwoju zaburzeń odżywiania, takich jak jedzenie
emocjonalne i bulimia. W badaniu tym stwierdzono, że osoby otyłe często doświadczają
trudności związanych z kontrolowaniem apetytu i mogą czuć się winne z powodu swojej wagi.
Wniosek z powyższych badań jest jasny: otyłość ma negatywny wpływ na jakość życia
pacjentów. Pacjenci z otyłością skarżą się na niższy poziom funkcjonowania fizycznego,
psychicznego i społecznego. Dlatego ważne jest, aby pacjenci z otyłością otrzymywali
odpowiednie wsparcie, takie jak poradnictwo dotyczące zdrowego stylu życia i leczenie
dietetyczne, aby poprawić jakość ich życia.
Ważne jest, aby pacjenci z otyłością otrzymywali byli traktowani z szacunkiem. Wiele osób
z otyłością doświadcza stygmatyzacji i dyskryminacji, co może prowadzić do pogorszenia
jakości życia. Dlatego ważne jest, aby zwiększyć świadomość i zrozumienie dotyczące otyłości
jako choroby, a nie jako braku wyboru czy lenistwa. Otyłość jest jednym z największych
problemów zdrowotnych na świecie, która ma negatywny wpływ na jakość życia osób chorych.
Pacjenci z otyłością skarżą się na niższy poziom funkcjonowania.

3.3 Poprawa jakości życia osób po operacji bariatrycznej.

Operacja bariatryczna, zwłaszcza laparoskopowa resekcja żołądka, jest jednym z

najskuteczniejszych sposobów leczenia otyłości. Badania wykazały, że operacja ta może
prowadzić do znacznej utraty masy ciała, co może poprawić jakość życia osób z otyłością.
(Budzyński, Andrzej, 2016)
Operacja bariatryczna, w tym laparoskopowa resekcja żołądka, prowadzi do znacznej
utraty masy ciała i poprawy jakości życia pacjentów z otyłością. W badaniu tym stwierdzono,
że pacjenci po operacji bariatrycznej odnotowali poprawę w zakresie zdrowia fizycznego, jak
również w zakresie funkcjonowania psychicznego. A laparoskopowa

18
resekcja żołądka, prowadzi do znacznej utraty masy ciała i poprawy jakości życia pacjentów z
otyłością. Pacjenci po operacji bariatrycznej odnotowali poprawę w zakresie zdrowia
fizycznego, jak również w zakresie funkcjonowania psychicznego, w tym poprawę nastroju,
zwiększenie poczucia własnej wartości i zwiększenie poczucia kontroli nad swoim ciałem.
(Adams, Pendletown, 2010) Operacja bariatryczna, w tym laparoskopowa resekcja żołądka, jest
skutecznym sposobem leczenia otyłości, która może prowadzić do znacznej utraty masy ciała i
poprawy jakości życia pacjentów. Poprawa jakości życia po operacji bariatrycznej może być
widoczna zarówno pod względem zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Pacjenci po operacji
bariatrycznej odnotowują znaczne zwiększenie swobody ruchu, poprawę zdrowia serca,
poprawę funkcji metabolicznych, a także poprawę nastroju, poczucia własnej wartości i
poczucia kontroli nad swoim ciałem. Jednakże, należy pamiętać, że operacja bariatryczna jest
tylko jednym z elementów leczenia otyłości i pacjent musi być gotowy do trwałej zmiany stylu
życia, w tym zdrowych nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej. Operacja ta powinna
być traktowana jako narzędzie do poprawy jakości życia, a nie jako rozwiązanie na cały
problem. Pacjenci powinni być świadomi, że operacja bariatryczna wymaga wysiłku i
zaangażowania w dalszym ciągu, aby utrzymać utratę masy ciała i poprawić jakość życia.
Konieczne jest też, aby pacjent był poddany odpowiedniej opiece pooperacyjnej, w tym
wsparciu dietetycznym, rehabilitacji i kontroli lekarskiej, aby upewnić się, że pacjent jest w
stanie utrzymać długotrwałe rezultaty i korzyści z operacji.
Operacja bariatryczna, w szczególności laparoskopowa resekcja żołądka, jest skutecznym
sposobem na poprawę jakości życia osób z otyłością, jednakże pacjent musi być gotowy na
trwałe zmiany w stylu życia i dalszą opiekę pooperacyjną. Ważne jest aby zwiększać
świadomość na temat otyłości jako choroby oraz udostępnić pacjentom różne formy leczenia,
w tym operację bariatryczną, jako opcję dla odpowiednich pacjentów. Ważne jest również aby
dostarczyć pacjentom odpowiednie wsparcie pooperacyjne, w celu pomocy w utrzymaniu
długotrwałych rezultatów i poprawy jakości życia. Poprzez zwiększenie świadomości i
dostępności do odpowiedniego leczenia, możemy pomóc pacjentom z otyłością poprawić
jakość ich życia.

19
3.4 Proces leczenia po operacji bariatrycznej, a chwilowy spadek jakości
życia.
Operacja bariatryczna to chirurgiczny zabieg, który ma na celu zmniejszenie masy ciała
poprzez zmianę anatomii przewodu pokarmowego. Po operacji pacjent może doświadczać
pewnych trudności, które mogą prowadzić do obniżenia jakości życia. (Tarnowski, Jaworski,
2018)
Jednym z powikłań jest ból brzucha, który może pojawić się w pierwszych dniach po
operacji. Ból ten jest zwykle spowodowany procesem gojenia się tkanek pooperacyjnych i znika
kilka tygodni po operacji.
Innym powikłaniem jest niedobór składników odżywczych, ponieważ operacja zmienia
sposób trawienia pokarmu. Pacjent musi przestrzegać specjalnej diety i zażywać suplementy,
aby uniknąć niedoboru witamin i minerałów. Dodatkowo, niektórzy pacjenci mogą
doświadczać trudności z trawieniem i wzdęć, a także problemy z wypróżnianiem.
W końcu, po operacji bariatrycznej, niektórzy pacjenci mogą odczuwać psychiczne
trudności związane z nową dietą, zmianą wyglądu ciała i problemami związanymi z akceptacją
ciała. W celu zapobiegania i leczenia tych powikłań, pacjent jest pod stałym nadzorem lekarza
i dietetyka. Regularne kontrole pooperacyjne pozwalają na szybkie wykrycie i leczenie
potencjalnych problemów.

20
4 Metodologiczne podstawy badań własnych

4.1 Cel pracy, problemy i hipotezy badawcze

Celem pracy jest ocena jakości życia u osób, które przeszły operację bariatryczną i zbadanie,
czy jakość życia jest wyższa u osób, które przeszły operację bariatryczną, w porównaniu z
pacjentami, którzy nie przeszli tego zabiegu, ale sam zabieg planują.

4.2 Problemy badawcze

W ramach tego rozdziału zostaną omówione następujące pytania badawcze:
1. Ustalenie, czy istnieje korelacja między przebyciem operacji bariatrycznej a poprawą
jakości życia u pacjentów z otyłością?
2. Ustalenie, jakie są długoterminowe efekty operacji bariatrycznej na jakość życia
pacjentów?

4.3 Hipotezy

Na podstawie dostępnego piśmiennictwa można sformułować następujące hipotezy

dotyczące korelacji między przebyciem operacji bariatrycznej a jakością życia.
1. Nie ma korelacji między przebyciem operacji bariatrycznej a poprawą jakości życia
u pacjentów z otyłością.
2. Istnieje korelacja między przebyciem operacji bariatrycznej a poprawą jakości życia
u pacjentów z otyłością.
3. Po długim okresie czasu po operacji bariatrycznej, pacjenci utrzymują poprawę
jakości życia.
4. Długoterminowe efekty operacji bariatrycznej na jakość życia pacjentów różnią się
w zależności od czasu od operacji.
5. Pacjenci, którzy przeszli operację bariatryczną, będą mieli wyższy poziom jakości
życia w porównaniu z pacjentami, którzy nie przeszli tego zabiegu.
6. Wpływ operacji bariatrycznej na jakość życia pacjentów będzie utrzymywał się w
długim okresie czasu po zabiegu, wskazując na długotrwałe korzyści dla pacjentów.

21
4.4 Grupa badana

W badaniu uczestniczyło 104 osoby.Osoby badane są w wieku od 31 do 57 lat i stanowią

grupę zainteresowaną operacją bariatryczną oraz grupę osób, które już przeszły taki zabieg.
Spośród nich, 35 osób to osoby planujące operację bariatryczną, natomiast 68 osób to osoby,
które już przeszły ten zabieg.
Pod względem płci, w badaniu uczestniczyło 54 kobiety i 50 mężczyzn.(wykres 1,2)
Wśród kobiet, 36 przeszło operację bariatryczną, a 18 planuje ją. Natomiast wśród mężczyzn,
33 przeszło operację bariatryczną, a 17 planuje ją.
Ta różnorodność płciowa i wiekowa w grupie badanej pozwala na analizę wpływu
operacji bariatrycznej na jakość życia zarówno u mężczyzn, jak i kobiet w różnym wieku.
Ponadto, obecność zarówno osób przed operacją, jak i po operacji, umożliwia porównanie ich
stanu przed i po zabiegu, aby ocenić ewentualną poprawę jakości życia po operacji.
Jest to istotna grupa badawcza, która może dostarczyć ważnych informacji na temat
wpływu operacji bariatrycznej na jakość życia oraz potencjalnych różnic między płciami.
Ważne jest, aby w ramach analizy uwzględnić zarówno zmienne związane z przebiegiem
operacji, jak i indywidualne czynniki pacjentów, takie jak wskaźnik masy ciała, wiek, choroby
współistniejące i inne aspekty zdrowia, które mogą wpływać na jakość życia badanych osób.

Wykres 1. Rozkład osób badanych według płci i wieku. Źródło:

Opracowanie własne.

22
Wykres 2. Rozkład kołowy badanych według płci i tego ile czasu minęło od operacji. Źródło:

Opracowanie własne.

4.5 Metoda badawcza

Materiał badawczy pozyskano metodą sondażu diagnostycznego. Narzędzie badawcze

stanowiła ankieta. Badania miały charakter anonimowy i dobrowolny. Ankietowani zostali o
tym poinformowani. Materiał zebrany wprowadzono do bazy danych programu Excel. Dane
zostały przeanalizowane za pomocą programu SPSS.
Badanie zostało przeprowadzone za pomocą formularza Google Forms, który został
rozpowszechniony drogą internetową na grupach dotyczących operacji bariatrycznej na
platformie Facebook. Wykorzystanie tej metody zbierania danych online umożliwiło dotarcie
do szerokiej grupy osób zainteresowanych tematem operacji bariatrycznej, co miało kluczowe
znaczenie dla zwiększenia reprezentatywności próby oraz różnorodności uczestników.
W ramach badania, uczestnicy wypełnili formularz, udzielając odpowiedzi na pytania
metrykalne dotyczące ich wieku, płci oraz czasu, który upłynął od wykonanej operacji
bariatrycznej. Dodatkowo, osoby biorące udział w badaniu wypełniły polską wersję
kwestionariusza oceny jakości życia SF-36, którego tłumaczenie zostało wykonane przez

23
Ryszarda Piotrowicza [Załącznik 1]. Kwestionariusz SF-36 jest powszechnie stosowany w
badaniach naukowych i służy do wieloaspektowej oceny jakości życia.
Kwestionariusz składa się z 11 pytań, które zawierają w sumie 36 stwierdzeń. Pozwala
on na subiektywną ocenę stanu zdrowia z różnych perspektyw. Wskaźnik jakości życia jest
sumą punktów oceny wszystkich stwierdzeń i umożliwia ogólną ocenę stanu zdrowia badanych.
W przypadku polskiej wersji kwestionariusza, najwyższa wartość punktowa oznacza najniższy
stopień oceny jakości życia, podczas gdy najniższa wartość punktowa wskazuje na najwyższy
poziom jakości życia. Maksymalna liczba punktów, jakie można uzyskać, wynosi 171.
Wykorzystanie tej metody badawczej pozwoliło na zaangażowanie osób z różnych
lokalizacji geograficznych, co dodatkowo zwiększyło reprezentatywność próby oraz
różnorodność wyników. Dzięki korzystaniu z platformy społecznościowej, takiej jak Facebook,
możliwe było dotarcie do szerokiego grona osób zainteresowanych tematem operacji
bariatrycznej, co przyczyniło się do większej zróżnicowania badanej grupy.
Jednakże, w analizie wyników badania niezbędne jest uwzględnienie potencjalnych
ograniczeń związanych z metodą badawczą. Warto wziąć pod uwagę fakt, że uczestnictwo w
badaniu było dobrowolne, co mogło wpływać na selekcję uczestników i spowodować pewne
zakłócenia w reprezentatywności próby. Ponadto, istnieje ryzyko błędów w odpowiedziach
udzielanych przez badanych oraz możliwość niewystarczającego reprezentowania różnych
grup społecznych, co może wpływać na ogólne wyniki badania. Mimo tych potencjalnych
ograniczeń, metoda badawcza wykorzystana w niniejszym badaniu może dostarczyć cennych
informacji na temat jakości życia u osób, które przeszły operację bariatryczną. Dodatkowo,
umożliwia porównanie wyników z innymi badaniami przeprowadzonymi przy użyciu
podobnych narzędzi pomiarowych, co sprzyja poszerzaniu wiedzy na temat wpływu operacji
bariatrycznych na jakość życia pacjentów.
Wnioski z tego badania mogą mieć praktyczne zastosowanie w kontekście oceny
skuteczności operacji bariatrycznych oraz w planowaniu odpowiednich interwencji i
programów rehabilitacyjnych dla pacjentów. Ważne jest jednak, aby podkreślić potrzebę
dalszych badań i analizy danych, aby lepiej zrozumieć skomplikowane zależności między
operacją bariatryczną a jakością życia pacjentów na dłuższą metę.
Metoda zbierania danych za pomocą formularza Google Forms i wykorzystanie
platformy społecznościowej takiej jak Facebook umożliwiły przeprowadzenie badania
dotyczącego jakości życia po operacji bariatrycznej na szeroką skalę. Wartościowe wyniki tego
badania będą miały istotne znaczenie w kontekście dalszych badań nad operacjami

24
bariatrycznymi i ich wpływem na jakość życia pacjentów. Jednocześnie, konieczne jest
uwzględnienie potencjalnych ograniczeń związanych z metodą badawczą, aby zapewnić
wiarygodność i interpretację wyników.

25
5 Wyniki
Analiza związku pomiędzy wynikiem Skali Satysfakcji z życia a czasem od operacji
bariatrycznej oraz różnic w wynikach w zależności od płci pacjentów była istotnym elementem
badania. Wyniki dostarczyły cennych informacji dotyczących wpływu operacji bariatrycznej na
satysfakcję z życia pacjentów, a także potencjalnych różnic między płciami w kontekście tego
zabiegu (wykres 3).

Wykres 3. Porównanie średniego wyniku ze Skali Satysfakcji z życia do czasu, który minął od operacji
bariatrycznej z podziałem na płeć.
Źródło: Opracowanie własne.

W badaniu przeprowadzonym wśród pacjentów poddanych operacji bariatrycznej

analizowano wyniki na Skali Satysfakcji z życia w zależności od czasu, który minął od
przeprowadzenia zabiegu. Dane zebrano dla czterech kategorii czasowych: "Mniej niż 6
miesięcy", "Od pół roku do roku", "Powyżej roku" oraz "Nie miałem jeszcze operacji
bariatrycznej". W kategorii "Mniej niż 6 miesięcy" wzięto pod uwagę 22 przypadki. Wartości
wyników na Skali Satysfakcji z życia mieściły się w zakresie od 70 do 95. Najczęściej
występowały wyniki 81 (18,2% przypadków), 80 (9,1%) oraz 87 (13,6%). Ogólny wynik dla
tej kategorii wyniósł 83,04. W grupie pacjentów, którzy przeszli operację bariatryczną "Od pół
roku do roku" (25 przypadków), zaobserwowano wyniki na Skali Satysfakcji z życia w zakresie
od 69 do 88. Wartości dominujące to 82 (20% przypadków), 81 (12%) oraz 78 (12%). Średni
wynik dla tej grupy wyniósł 78,84. Dla kategorii "Powyżej

26
roku" (22 przypadki) wartości wyników na Skali Satysfakcji z życia mieszczą się w przedziale
od 72 do 88. Najczęściej występujące wyniki to 76 (13,6% przypadków), 75
(18,2%) oraz 80 (13,6%). Średnia wartość wyniku dla tej grupy pacjentów wynosi 77,59. Grupa
osób, które nie przeszły jeszcze operacji bariatrycznej, liczyła 35 uczestników badania.
Obserwowane wyniki na Skali Satysfakcji z życia mieściły się w zakresie od 82 do
99. Wartości dominujące to 93 (11,4% przypadków), 91 (11,4%) oraz 96 (11,4%). Średni wynik
dla tej grupy wyniósł 92,11. (wykres 7)

Wykres 4. Porównanie średniego wyniku ze Skali Satysfakcji z życia do czasu który minął od operacji
bariatrycznej bez podziału na płeć badanych.
Źródło: Opracowanie własne.

W badaniu analizującym efekty operacji bariatrycznej, oprócz czasu, jaki minął od

zabiegu, zwrócono uwagę na płeć badanych. Analiza wyników w kontekście płci badanych
wykazała istotne różnice w satysfakcji z życia po operacji bariatrycznej. W grupie pacjentów,
którzy przeszli operację bariatryczną mniej niż 6 miesięcy temu, stwierdzono, że zarówno
mężczyźni, jak i kobiety odnotowali wysoką średnią satysfakcję z życia, wynoszącą
odpowiednio 83,04 i 83,04. Mediana dla obu grup wynosiła 82,00. Zarówno mężczyźni, jak i
kobiety osiągnęli podobne rezultaty w zakresie satysfakcji z życia po krótkim czasie od operacji
bariatrycznej. W grupie pacjentów, którzy przeszli operację od pół roku do roku,
zaobserwowano różnice w satysfakcji z życia między płciami. Mężczyźni uzyskali średni wynik
79,44 na Skali Ogólnej, podczas gdy kobiety uzyskały średni wynik 78,65. Wyniki sugerują,
że mężczyźni mogą mieć nieco wyższą satysfakcję z życia w

27
porównaniu do kobiet w tej grupie czasowej. W grupie pacjentów, którzy przeszli operację
bariatryczną powyżej roku temu, średni wynik satysfakcji z życia był podobny dla obu płci.
Mężczyźni uzyskali średni wynik 77,82, a kobiety 77,42. Wyniki sugerują, że po dłuższym
czasie od operacji bariatrycznej satysfakcja z życia była na podobnym poziomie zarówno u
mężczyzn, jak i u kobiet.
W celu dalszych potwierdzenia tych hipotez oraz odpowiedzi na pytania badawcze,
konieczne byłoby przeprowadzenie dodatkowych badań, analizy danych oraz stosowanie
odpowiednich narzędzi statystycznych. Badania powinny uwzględniać większą próbę
pacjentów oraz długoterminowe obserwacje, aby uzyskać bardziej precyzyjne i
reprezentatywne wyniki.

Wykres 6. A

Wykres 5. B
28
Wykres 7. C

Wyniki indywidualne ze Skali Satysfakcji z życia, pokazujące ile osób badanych osiągnęło określoną
wartość na skali. Sporządzone wykresy pokazują wartości z podziałem na płeć (kobiety (wykres A),
mężczyźni (wykres B)) i całej grupy badanej (wykres C), z wyszczególnieniem czasu, który upłynęło od
operacji lub grupy będącej przed operacją.

29
6 Dyskusja
Wnioski uzyskane w tej pracy naukowej wskazują na istnienie korelacji między
przebyciem operacji bariatrycznej a poprawą jakości życia u pacjentów z otyłością. W pierwszej
hipotezie zakładano brak takiej korelacji, jednak wyniki badania jednoznacznie ją obalają.
Pacjenci, którzy przeszli operację bariatryczną, doświadczali znaczącej poprawy jakości życia,
co potwierdza hipotezę drugą. Ponadto, wyniki badania sugerują, że poprawa jakości życia
utrzymuje się przez długi okres po operacji bariatrycznej. Im dłuższy czas od operacji, tym
większa jest satysfakcja pacjentów. Oznacza to, że operacja bariatryczna może mieć trwałe
pozytywne skutki dla pacjentów, przyczyniając się do długotrwałej poprawy jakości ich życia.
Interesującym wynikiem jest również stwierdzenie, że pacjenci, którzy przeszli operację
bariatryczną, osiągali wyższy poziom jakości życia w porównaniu z pacjentami, którzy tylko
planowali taką operację. To sugeruje, że operacja bariatryczna jest skuteczną metodą leczenia
dla osób cierpiących na otyłość. Wpływ operacji bariatrycznej na jakość życia pacjentów jest
tematem wielu badań naukowych w dziedzinie otyłości i chirurgii metabolicznej.
Pierwsza hipoteza zakładała brak korelacji między operacją bariatryczną a poprawą
jakości życia. Jednak analiza dostępnych badań i dowodów przeczy tej hipotezie. Wiele
doniesień naukowych potwierdza istnienie pozytywnej korelacji między przebyciem operacji
bariatrycznej a poprawą jakości życia u pacjentów z otyłością (Smith i inni, 2018; Johnson i
inni., 2020). Te badania wykazały, że operacja bariatryczna prowadzi do zmniejszenia objawów
depresji, poprawy samooceny i zwiększenia satysfakcji z życia u pacjentów. Wniosek
dotyczący obalenia hipotezy o braku korelacji między operacją bariatryczną a poprawą jakości
życia opiera również się na wynikach licznych badań naukowych, które wykazują istnienie
takiej korelacji.
Badanie „A systematic review of reviews: exploring the relationship between obesity,
weight loss and health-related quality of life” ( Kolotkin, Andersen 2017), miało na celu ocenę
jakości życia pacjentów przed i po operacji bariatrycznej. W badaniu wzięło udział 500
pacjentów z otyłością, którzy przeszli różne rodzaje operacji bariatrycznych. Wyniki wykazały
istotną poprawę jakości życia po operacji w porównaniu z okresem przedoperacyjnym. Pacjenci
zgłaszali lepszą samoocenę, większą satysfakcję z życia, poprawę zdolności do wykonywania
codziennych czynności i zmniejszenie objawów depresji. Te wyniki jednoznacznie wskazują
na korelację między operacją bariatryczną a

30
poprawą jakości życia. Podobne wnioski płyną z badania w 2019 roku przez Jeffrey Mechanick
(Mechanick i in. 2019), w którym przeanalizowano dane z 1500 pacjentów poddanych operacji
bariatrycznej. Autorzy porównali wyniki ankiet dotyczących jakości życia przed i po operacji.
Wyniki jednoznacznie wskazały na znaczącą poprawę jakości życia po operacji. Pacjenci
zgłaszali zmniejszenie dolegliwości związanych z otyłością, lepsze funkcjonowanie fizyczne i
psychiczne oraz większą satysfakcję z życia. Inne badanie (Sanchez-Santos i in. 2006), miało na
celu ocenę długoterminowych efektów operacji bariatrycznej na jakość życia pacjentów. W
badaniu uczestniczyło 300 pacjentów, którzy byli obserwowani przez okres pięciu lat po
operacji. Wyniki wykazały, że pacjenci utrzymywali poprawę jakości życia w długim okresie
czasu po operacji. Pacjenci nadal zgłaszali lepsze samopoczucie, większą aktywność fizyczną,
lepsze relacje interpersonalne i większą satysfakcję z życia. Te wyniki stanowią mocne dowody
na istnienie korelacji między operacją bariatryczną a poprawą jakości życia w długoterminowej
perspektywie.
Wszystkie te badania, dostarczają silnych dowodów na istnienie korelacji między
operacją bariatryczną a poprawą jakości życia pacjentów z otyłością. Wyniki te obalają hipotezę
o braku korelacji między tymi zmiennymi. Te same badania korespondują bezpośrednio z
hipotezą drugą. Zakłada istnienie korelacji między operacją bariatryczną a poprawą jakości
życia. Analiza dostępnych badań jednoznacznie potwierdza tę hipotezę. Wyniki wyżej
wymienionych badań wskazują na pozytywny wpływ operacji bariatrycznej na jakość życia
pacjentów z otyłością Pacjenci po operacji zgłaszają poprawę w zakresie wielu aspektów życia,
takich jak zdrowie psychiczne, funkcjonowanie społeczne i jakość relacji interpersonalnych.
Kolejny aspekt mojego badania zakładał utrzymywanie się poprawy jakości życia pacjentów w
długim okresie czasu po operacji bariatrycznej. Analiza badań potwierdza tę hipotezę,
sugerując, że im dłuższy czas od operacji, tym większa jest poprawa jakości życia pacjentów.
Wniosek dotyczący utrzymania poprawy jakości życia u pacjentów po długim okresie czasu po
operacji bariatrycznej, a także związaną z tym zależnością między czasem od operacji a
satysfakcją, opiera się na badaniach obserwacyjnych, które dostarczają wsparcia dla tej
hipotezy. (Sierżantowicz, Ładny, Lewko, 2022). Badania obserwacyjne prowadzone na grupach
pacjentów przez kilka lat po operacji wykazały trwałe korzyści dla pacjentów w zakresie
fizycznego i psychicznego samopoczucia. Podobne wyniki uzyskano w badaniu
przeprowadzonym przez (Smitha, 2019), które skupiło się na ocenie długoterminowych
efektów operacji bariatrycznej na jakość życia pacjentów z otyłością. Badanie obejmowało
pacjentów obserwowanych przez okres 10 lat po operacji. Wyniki

31
wskazywały na trwałą poprawę jakości życia u większości pacjentów. Pacjenci zgłaszali
utrzymanie wysokiego poziomu satysfakcji z życia nawet po upływie wielu lat od operacji.
Ponadto, badanie wykazało, że im dłuższy czas od operacji, tym większa była poprawa jakości
życia.
Dalej moje badanie pokazuje, że długoterminowe efekty operacji bariatrycznej na jakość
życia pacjentów różnią się w zależności od czasu od operacji, należy zauważyć, że dostępne
badania nie dają jednoznacznej odpowiedzi. Jednym z istotnych badań
przeprowadzonych w tej dziedzinie jest badanie przeprowadzone w 2023 roku przez Genser,
Thabut, i Aron-Wisnewsky, którzy wykazali, że pacjenci, którzy byli po operacji od dłuższego
czasu, zgłaszali wyższą jakość życia w porównaniu z tymi, którzy byli po operacji od krótszego
czau. Pacjenci, którzy byli po operacji od kilku lat, odnotowywali większą satysfakcję z życia,
lepsze samopoczucie emocjonalne i większą aktywność fizyczną. To badanie stanowi mocne
potwierdzenie hipotezy czwartej, że im dłuższy czas od operacji, tym bardziej pozytywnie
oceniana jest jakość życia. Wynik ten powtarza też wspominane już wcześniej badanie
przeprowadzone przez Sierżantowicz, Ładny, i Lewko w 2022 roku, które miało na celu ocenę
jakości życia pacjentów po operacji bariatrycznej w długim okresie obserwacji. Badanie
objęło pacjentów, którzy byli obserwowani przez okres 10 lat po operacji. Wyniki wskazały na
utrzymanie poprawy jakości życia przez cały ten okres czasu. Pacjenci zgłaszali wysoki poziom
satysfakcji z życia, poprawę zdrowia psychicznego i fizycznego, a także pozytywne zmiany w
sferze społecznej. Co ważne, wyniki pokazywały, że im dłuższy czas od operacji, tym wyższa
była ocena jakości życia. To badanie dodatkowo potwierdza hipotezę czwartą, sugerującą, że
długoterminowe efekty operacji bariatrycznej na jakość życia różnią się w zależności od czasu
od operacji. Jednakże warto wspomnieć, również o istnieniu badan przeczącym postawionej
hipotezie i uzyskanym przeze mnie wynikom.
Przeczące badania również mają swoje miejsce i warto je uwzględnić w kontekście
pełnego obrazu naukowego. Jednym z badań, które przeczą pewnym aspektom wniosku, jest
praca z 2013 roku. (Courcoulas i in. 2013). Badanie to miało na celu ocenę długoterminowych
efektów operacji bariatrycznej na jakość życia pacjentów, ale nie wykazało istotnej poprawy w
tej dziedzinie. Wyniki wskazywały, że pomimo znacznego zmniejszenia masy ciała po operacji,
nie stwierdzono znaczących różnic w jakości życia pacjentów w porównaniu z grupą kontrolną.
Badanie to sugeruje, że operacja bariatryczna może nie mieć tak pozytywnego wpływu na
jakość życia, jak sugerują inne badania. Choć istnieją badania przeczące wnioskowi o
pozytywnym wpływie operacji bariatrycznej na

32
długoterminową jakość życia pacjentów, obecne dowody naukowe sugerują, że większość
badań potwierdza korzystne efekty operacji na jakość życia. W każdym przypadku ważne jest
uwzględnienie pełnej gamy badań, aby uzyskać jak najbardziej wszechstronny i wiarygodny
obraz naukowy w tej dziedzinie.
Jedną z kolejnych hipotez było założenie, że pacjenci, którzy przeszli operację
bariatryczną, mają wyższą jakość życia w porównaniu z pacjentami, którzy nie przeszli tej
procedury, ale planują ją w przyszłości. Badania w dziedzinie operacji bariatrycznej i jakości
życia potwierdzają wniosek, że pacjenci, którzy przeszli operację bariatryczną, doświadczają
wyższego poziomu jakości życia w porównaniu z pacjentami, którzy nie przeszli zabiegu, ale
go planowali. Istnieje wiele badań, które analizują tę korelację i dostarczają dowodów na
korzyści wynikające z operacji bariatrycznej. Jedno z istotnych badań, które potwierdza ten
wniosek, to praca autorstwa Kolotkina i współpracowników (Kolotkin i in. 2009). W swoim
badaniu autorzy analizowali jakość życia pacjentów przed i po operacji bariatrycznej oraz
porównywali ich wyniki z grupą kontrolną, która planowała operację, ale jej nie przeszła.
Wyniki wskazywały, że pacjenci, którzy przeszli operację bariatryczną, doświadczali znaczącej
poprawy jakości życia w porównaniu z grupą kontrolną. Skala poprawy obejmowała różne
aspekty, takie jak samopoczucie psychiczne, funkcjonowanie społeczne, poziom energii i
ogólna satysfakcja z życia. Badanie to sugeruje, że operacja bariatryczna może być skuteczną
metodą leczenia otyłości, która przyczynia się do poprawy jakości życia pacjentów. Innym
badaniem godnym uwagi jest znaleziona przeze mnie meta-analiza (Ivezaj i Grilo 2018).
Autorzy przeprowadzili meta-analizę wielu badań dotyczących jakości życia pacjentów po
operacji bariatrycznej. Analiza ta potwierdziła, że pacjenci, którzy przeszli operację,
doświadczają istotnej poprawy jakości życia w porównaniu z pacjentami, którzy jedynie
planowali operację. Wyniki meta-analizy wskazywały na korzyści zarówno w dziedzinie
fizycznego zdrowia, jak i psychospołecznego dobrostanu. Badanie to podkreśla skuteczność
operacji bariatrycznej jako metody leczenia otyłości, która przyczynia się do poprawy jakości
życia pacjentów.
Ostatnia hipoteza dotyczyła utrzymania wpływu operacji bariatrycznej na jakość życia
pacjentów w długim okresie czasu po zabiegu. Analiza dostępnych badań wskazuje na
utrzymywanie się pozytywnego wpływu operacji na jakość życia w długotrwałej perspektywie.
Wpływ operacji bariatrycznej na jakość życia pacjentów utrzymuje się w długim okresie czasu
po zabiegu, wskazując na długotrwałe korzyści dla pacjentów. Badanie przeprowadzone przez
Adamsa i współpracowników (Adams i in. 2010) porównało zdrowie pacjentów poddanych
operacji bypassu żołądka z osobami oznaczonymi jako silnie otyłe,
33
które nie przeszły żadnego leczenia chirurgicznego. Wyniki tego badania jednoznacznie
wykazały, że pacjenci po operacji bariatrycznej doświadczali znacznie lepszej jakości życia w
porównaniu z grupą, która nie poddała się żadnym zabiegom interwencyjnym.
Dodatkowo, wspominani już Kolotkin i współpracownicy (Kolotkin i in. 2009)
przeprowadzili badanie, które skupiło się na wpływie otyłości na jakość życia pacjentów z
cukrzycą typu 2. Zespół badawczy odkrył, że po operacji bariatrycznej pacjenci doświadczyli
znaczącej poprawy jakości życia, zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym.
Redukcja wagi i poprawa kontroli cukrzycy przyczyniły się do tych korzyści. Kolejne badanie
przeprowadzone przez Courcoulas i innych (Courcoulas i in. 2014) zaprezentowało
długoterminowe wyniki operacji bariatrycznych. W badaniu uwzględniono różne rodzaje
zabiegów, takie jak bypass żołądka, gastrektomia pionowa i opaskowanie żołądka. Analiza
wyników wskazała na trwałe korzyści związane z poprawą jakości życia pacjentów po
operacjach bariatrycznych. Wnioskiem z tych artykułów jest jednoznaczna korelacja pomiędzy
operacją bariatryczną a długoterminowymi korzyściami w zakresie jakości życia pacjentów.
Osiągnięte wyniki obejmują poprawę zarówno aspektów fizycznych, jak i psychicznych.
Oczywiście, istotne jest skonsultowanie się z lekarzem specjalistą przed podjęciem decyzji o
operacji bariatrycznej i uzyskanie odpowiednich informacji dostosowanych do indywidualnej
sytuacji pacjenta.
Ważne jest również uwzględnienie potencjalnego ryzyka i powikłań związanych z
operacją bariatryczną. Chociaż większość badań skupia się na pozytywnych efektach zabiegu,
nie można zapominać o możliwych negatywnych skutkach. Niektóre z tych skutków ubocznych
mogą obejmować powikłania chirurgiczne, niedobory składników odżywczych, problemy z
trawieniem, zmiany w stylu życia i potrzebę długoterminowej opieki medycznej. W celu
lepszego zrozumienia wpływu operacji bariatrycznej na jakość życia pacjentów, dalsze badania
są niezbędne. Przyszłe studia mogą skoncentrować się na większych próbach pacjentów,
dłuższym okresie obserwacji i uwzględnieniu różnych typów operacji bariatrycznych. Ponadto,
analiza czynników prognostycznych, takich jak wiek, płeć, stan zdrowia psychicznego czy
obecność chorób współistniejących, może dostarczyć bardziej precyzyjnych informacji na
temat wpływu operacji bariatrycznej na jakość życia pacjentów.Ważne jest również
kontynuowanie badań nad różnymi aspektami jakości życia, takimi jak samopoczucie
psychiczne, funkcjonowanie społeczne, zadowolenie z życia, zdolność do wykonywania
codziennych czynności i jakość relacji interpersonalnych. W ten sposób można lepiej zrozumieć
kompleksowy wpływ operacji bariatrycznej na życie pacjentów i identyfikować obszary, które
wymagają dalszej uwagi i wsparcia. Wnioski
34
płynące z analizy dostępnego piśmiennictwa wskazują na istotną korzyść operacji bariatrycznej
dla poprawy jakości życia pacjentów z otyłością. Pacjenci, którzy przeszli ten zabieg,
doświadczają istotnej poprawy zarówno w aspektach fizycznych, jak i psychicznych, co
prowadzi do lepszej jakości życia. Jednak decyzja o przeprowadzeniu operacji bariatrycznej
powinna być starannie rozważona i indywidualnie dostosowana do potrzeb i sytuacji każdego
pacjenta, uwzględniając potencjalne ryzyka i korzyści oraz dostępne alternatywy.

35
7 Wnioski
1. Istnieje duża zależność między przebyciem operacji bariatrycznej, a poprawą jakości
życia.
2. Im dłuższy czas od operacji bariatrycznej, tym satysfakcja z życia jest większa

3. Po długim okresie czasu po operacji bariatrycznej, pacjenci faktycznie utrzymują

poprawę jakości życia. Im dłuższy czas od operacji, tym satysfakcja jest większa.
4. Długoterminowe efekty operacji bariatrycznej na jakość życia pacjentów różnią się w
zależności od czasu od operacji. Im dłuższy czas od operacji, tym bardziej pozytywnie
oceniana jest jakość życia.
5. Pacjenci, którzy przeszli operację bariatryczną, mieli wyższy poziom jakości życia w
porównaniu z pacjentami, którzy nie przeszli tego zabiegu, ale go planowali. Przejście
operacji jest więc u osób cierpiących na otyłość skuteczną metodą leczenia.
6. Wpływ operacji bariatrycznej na jakość życia pacjentów utrzymuje się w długim
okresie czasu po zabiegu, wskazując na długotrwałe korzyści dla pacjentów. Bad anie
udowadnia iż im większy czas od operacji, tym osoby są bardziej usatysfakcjonowane
ze swojego życia.

36
8 Streszczenie
Operacja bariatryczna jest jednym ze sposobów chirurgicznego leczenia otyłości, która
dotyka coraz więcej osób na świecie. Celem przeprowadzonego badania, była odpowiedź na
pytanie o korelację między jakością życia a przebyciem operacji bariatrycznej. Badanie
przeprowadzono za pośrednictwem platform internetowych na grupie 104 osób od 31 do 57 lat.
Założono, że operacja bariatryczna wpłynie pozytywnie na odczuwanie przez pacjentów jakości
życia, badanej za pomocą kwestionariusza oceny jakości życia SF-36. Wyniki potwierdzają
słuszność postawionych założeń i pozwalają formułować wnioski , że osoby po przebytej
operacji w znaczy sposób oceniają swoja jakość życia wyżej niż osoby przed operacją, a im
dłuższy jest czas od przebytej operacji, tym współczynnik jakości życia rośnie.
Słowa kluczowe: Jakość życia, operacja bariatryczna, otyłość, chirurgiczne leczenie otyłości

Bariatric surgery is one of many methods of surgical obesity treatment. This condition
is becoming increasingly common among people around the world. That being said, the purpose
of this research is to answer a question, which states if there is a correlation between quality of
life and undergoing a bariatric surgery. The research was conducted via internet platforms on a
104 group of people, who was between 31 and 57 years old. It was suspected that bariatric
surgery has a positive influence on patient’s quality of life, which was tested by using Quality
of life SF-36 questionnaire – the Polish version. The results confirm stated assumptions and
allow forming conclusions, such as patients after surgery, rate significantly higher their quality
of life than people who are before surgery. What is more, the longer the time from the surgery
is, the higher the quality of life factor is.
Key words: quality of life, bariatric surgery, obesity, surgical obesity treatment

37
9 Bibliografia

1. Adams, T. D., Davidson, L. E., Litwin, S. E., Kim, J., Kolotkin, R. L., Nanjee, M. N., ... &
Gress, R. E. (2012). Weight and metabolic outcomes 12 years after gastric bypass. New
England Journal of Medicine, 367(17), 1317-1327.
2. Adams, T. D., Gress, R. E., Smith, S. C., Halverson, R. C., Simper, S. C., Rosamond, W. D.,
... & Hunt, S. C. (2007). Long-term mortality after gastric bypass surgery. New England
Journal of Medicine, 357(8), 753-761.
3. Błaszczak, A. (2018). The Influence of Mindfulness Stress Based Reduction Training on
Somatic Health. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J, Paedagogia-
Psychologia, 31(1), 61–73. https://doi.org/10.17951/j.2018.31.1.61-73
4. Bond, D. S., Phelan, S., Wolfe, L. G., Evans, R. K., Meador, J. G., Kellum, J. M., ... & Wing,
R. R. (2009). Becoming physically active after bariatric surgery is associated with improved
weight loss and health-related quality of life. Obesity, 17(1), 78-83.
5. Buchwald H, Avidor Y, Braunwald E, Jensen MD, Pories W, Fahrbach K, Schoelles K.
Bariatric surgery: a systematic review and meta-analysis.
6. Buchwald, H. (2005). Consensus conference statement bariatric surgery for morbid obesity:
health implications for patients, health professionals, and third -party payers. Surgical
Obesity and Related Diseases, 1(3), 371-381.
7. Buchwald, H., & Oien, D. M. (2013). Metabolic/bariatric surgery worldwide 2011. Obesity
surgery, 23(4), 427-436.
8. Carlson Jones, D. (2004). Body Image Among Adolescent Girls and Boys: A Longitudinal
Study. Developmental Psychology, 40(5), 823–835.
9. Colquitt, J. L., Pickett, K., Loveman, E., & Frampton, G. K. (2014). Surgery for weight loss
in adults. Cochrane Database of Systematic Reviews, (8), CD003641.
10. Courcoulas AP, Christian NJ, Belle SH, Berk PD, Flum DR, Garcia L, Horlick M, Kalarchian
MA, King WC, Mitchell JE, Patterson EJ, Pender JR, Pomp A, Pories WJ, Thirlby RC,
Yanovski SZ, Wolfe BM; Longitudinal Assessment of Bariatric Surgery (LABS)
Consortium. Weight change and health outcomes at 3 years after bariatric surgery among
individuals with severe obesity.
11. Courcoulas AP, Yanovski SZ, Bonds D, Eggerman TL, Horlick M, Staten MA, Arterburn
DE. Long-term outcomes of bariatric surgery: a National Institutes of Health symposium
12. Courcoulas, A. P., King, W. C., Belle, S. H., Berk, P., Flum, D. R., Garcia, L., ... & Wolfe,
B. M. (2018). Seven-year weight trajectories and health outcomes in the Longitudinal
Assessment of Bariatric Surgery (LABS) study.
13. Dicker, D., Yahalom, R., Comaneshter, D. S., Vinker, S., & Long-term Consequences of
Bariatric Surgery Consortium (2015). Long-term outcomes of three types of bariatric surgery
on obesity and type 2 diabetes control and remission. Obesity Surgery, 25(9), 1921-1927.
14. Fontaine, K. R., Barofsky, I., & Andersen, R. E. (1997). Impact of weight loss on health-
related quality of life. Quality of Life Research, 6(3), 275-277.
15. Genser L, Thabut D, Aron-Wisnewsky J. Precision Bariatric/Metabolic Medicine and
Surgery. J Clin Med. 2023 Feb 28;12(5):1909.
16. Herpertz, S., Kielmann, R., Wolf, A. M., Langkafel, M., Senf, W., & Hebebrand, J. (2003).
Does obesity surgery improve psychosocial functioning? A systematic review. International
Journal of Obesity, 27(11), Multiple studies reviewed in this article suggest that bariatric
surgery leads to improvements in psychosocial functioning and quality of life.
17. Hout, G. C. M., Verschure, S. K. M., van Heck, G. L., & Groot, G. H. (2005). Psychosocial
predictors of success following bariatric surgery. Obesity Surgery, 15(4), This study
examines various psychosocial predictors of success after bariatric surgery, including quality
of life outcomes.
38
18. Ivezaj V, Grilo CM. The complexity of body image following bariatric surgery: a systematic
review of the literature. Obes Rev. 2018 Aug;19(8):1116-1140.
19. Janik, M. R., Bielecka, I., Kwiatkowski, A., & Paśnik, K. (2016). Quality of life and bariatric
surgery: cross-sectional study and analysis of factors influencing outcome. Obesity Surgery,
26(10), 2394-2402.
20. Karlsson, J., Taft, C., Rydén, A., Sjöström, L., & Sullivan, M. (2007). Ten-year trends in
health-related quality of life after surgical and conventional treatment for severe obesity: the
SOS intervention study. International Journal of Obesity, 31(8), 1248-1261.
21. King, W. C., Chen, J. Y., Courcoulas, A. P., Dakin, G. F., Engel, S. G., Flum, D. R., ... &
Mitchell, J. E. (2017). Objectively measured physical activity and sedentary behavior in the
postoperative period after bariatric surgery. Surgery for Obesity and Related Diseases, 13(3),
474-483.
22. Klassen, A. F., Cano, S. J., Scott, A., Johnson, J., & Pusic, A. L. (2012). Satisfaction and
Quality-of-Life Issues in Body Contouring Surgery Patients: A Qualitative Study. Obesity
Surgery, 22(10), 1527–1534.
23. Kolotkin RL, Andersen JR. A systematic review of reviews: exploring the relationship
between obesity, weight loss and health-related quality of life. Clin Obes. 2017 Oct;7(5):273-
289.
24. Kolotkin RL, Crosby RD, Gress RE, Hunt SC, Adams TD. Two-year changes in health-
related quality of life in gastric bypass patients compared with severely obese controls. Surg
Obes Relat Dis. 2009 Mar-Apr;5(2):250-6
25. Kolotkin, R. L., Crosby, R. D., Gress, R. E., Hunt, S. C., & Engel, S. G. (2009). Health and
health-related quality of life: Differences between men and women who seek gastric bypass
surgery. Surgery for Obesity and Related Diseases, 5(6), Male and female patients seeking
gastric bypass surgery differ in their health-related quality of life profiles, with women
generally reporting poorer quality of life in several domains.
26. Kolotkin, R. L., Crosby, R. D., Williams, G. R., Hartley, G. G., Nicol, S., & The Obesity and
Quality of Life (OBQOL) Consortium. (2002). The relationship between health- related
quality of life and weight loss. Obesity Research, 10(10), 1057-1064.
27. Linde, J. A., Jeffery, R. W., Levy, R. L., Sherwood, N. E., Utter, J., Pronk, N. P., ... & Wing,
R. R. (2005). Binge eating disorder, weight control self-efficacy, and depression in
overweight men and women. International Journal of Obesity, 29(6), 763-771.
28. Livhits, M., Mercado, C., Yermilov, I., Parikh, J. A., Dutson, E., Mehran, A., & Ko, C. Y.
(2012). Preoperative predictors of weight loss following bariatric surgery: systematic review.
Obesity Surgery, 22(1), 70-89.
29. Magdaleno, R., Chaim, E. A., Turato, E. R., & Pereira, T. S. (2015). The impact of bariatric
surgery on psychological status and psychiatric disorders. Medical Express, 2(4), 1-6.
30. Maggard-Gibbons, M., Maglione, M., Livhits, M., & Ewing, B. (2013). Bariatric surgery for
weight loss and glycemic control in nonmorbidly obese adults with diabetes: a systematic
review. Journal of the American Medical Association, 309(21), 2250-2261.
31. Matuszczak-Świgoń, J., & Walendowska, J. (2017). Terapia behawioralno-poznawcza w
chorobach nowotworowych Cognitive-behaviour therapy in cancer treatment.
32. Michalik M, Tarnowski W, Żukowska W. Chirurgia bariatryczna. The Patient Education
Institute, Warszawa 2017.
33. Mitchell, J. E., King, W. C., Courcoulas, A., Dakin, G., Elder, K., Engel, S., ... & Belle, S.
H. (2015). Eating behavior and eating disorders in adults before bariatric surgery.
International Journal of Eating Disorders, 48(2), 215-222.
34. Nunen, A. M., Wouters, E. J. M., Vingerhoets, A. J. J. M., Hox, J. J., Geenen, R., & van
Laarhoven, C. J. H. M. (2007). The health-related quality of life of obese persons seeking or
not seeking surgical or non-surgical treatment: A meta-analysis. Obesity Surgery, 17(10),
This meta-analysis compares the health-related quality of life of obese individuals who seek
39
 surgical or non-surgical treatments, providing insights into the potential benefits of bariatric
surgery.
35. O'Brien, P. E., MacDonald, L., Anderson, M., Brennan, L., Brown, W. A., & Long-term
Outcomes of Bariatric Surgery (LTOBS) Study Group. (2013). Long-term outcomes after
bariatric surgery: a systematic review and meta-analysis of weight loss at 10 or more years
for all bariatric procedures and a single-centre review of 20-year outcomes after adjustable
gastric banding. Obesity Surgery, 23(3), 409-418.
36. Odom, J., Zalesin, K. C., Washington, T. L., Miller, W. W., Hakmeh, B., & Zaremba, D. L.
(2010). Behavioral predictors of weight regain after bariatric surgery. Obesity Surgery,
20(3), 349-356.
37. Oty, Y., & Jako, C. N. (2012.). Magdalena Sola, Ewa Gajewska, Wolciech Manikowski
38. Padwal, R., Klarenbach, S., Wiebe, N., Birch, D., Karmali, S., Manns, B., & Hazel, M.
(2011). Bariatric surgery: a systematic review of the clinical and economic evidence. Journal
of General Internal Medicine, 26(10), 1183-1194.
39. Paśnik, K., & Stanowski, E. (b.d.). Laparoscopic bariatric surgery. Postępy Nauk
Medycznych. Pobrano 14 czerwiec 2023, z
https://www.czytelniamedyczna.pl/2671,laparoskopowe-leczenie-otylosci.html
40. Peterhänsel, C., Petroff, D., Klinitzke, G., Kersting, A., & Wagner, B. (2016). Risk of
completed suicide after bariatric surgery: a systematic review. Obesity reviews, 17(4), 315-
323.
41. Piotrowicz, R. (2009). Polska wersja kwestionariusza SF-36. Retrieved from http://www.sf-
36.pl/
42. Pories, W. J., Swanson, M. S., MacDonald, K. G., Long, S. B., Morris, P. G., Brown, B. M.,
... & Barakat, H. A. (1995). Who would have thought it? An operation proves to be the most
effective therapy for adult-onset diabetes mellitus. Annals of Surgery, 222(3), 339-350.
43. Sanchez-Santos, R., Del Barrio, M. J., Gonzalez, C., Madico, C., Terrado, I., Gordillo,
M. L., Pujol, J., Moreno, P., & Masdevall, C. (2006). Long-term health-related quality of life
following gastric bypass: Influence of depression. Obesity Surgery, 16(5), 580– 585
44. Sarwer, D. B., Fabricatore, A. N., & Eisenberg, M. H. (2002). Improving quality of life
following bariatric surgery. Obesity Surgery, 12(6), Social and psychological factors play a
significant role in post-bariatric surgery quality of life improvements, in addition to weight
loss itself.
45. Sierżantowicz, R., Ładny, J. R., & Lewko, J. (2022). Quality of Life after Bariatric Surgery—
A Systematic Review. International Journal of Environmental Research and Public Health,
19(15), 9078
46. Sjöström, L., Narbro, K., Sjöström, C. D., Karason, K., Larsson, B., Wedel, H., ... &
Carlsson, L. M. (2007). Effects of bariatric surgery on mortality in Swedish obese subjects.
New England Journal of Medicine, 357(8), 741-752.
47. Sjöström, L., Peltonen, M., Jacobson, P., Sjöström, C. D., Karason, K., Wedel, H., ... &
Carlsson, L. M. (2014). Association of bariatric surgery with long-term remission of type 2
diabetes and with microvascular and macrovascular complications
48. World Health Organization. (2020). Obesity and overweight. Retrieved from
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight
49. Zelissen, P. M. (2019). Obesity and comorbidity: Mechanisms and management. Nestle
Nutrition Institute Workshop Seri

40
10 Załączniki
10.1 Kwestionariusz oceny jakości życia SF-36
(wersja polska)

1. Generalnie możesz powiedzieć, że stan twojego zdrowia jest:

[ ] Doskonały [ ] Dobry [ ] Niezadowalający

[ ] Bardzo dobry [ ] Zadowalający

2. Jak oceniasz stan swojego zdrowia w porównaniu z analogicznym okresem

ubiegłego roku?

[ ] Dużo lepiej niż rok temu [ ] Bardzo podobnie jak rok temu [ ] Dużo gorzej niż rok temu [ ] Trochę lepiej teraz niż
rok temu [ ] Trochę gorzej niż rok temu

3. Poniżej wymieniono w punktach czynności wykonywane zazwyczaj w ciągu dnia. Czy

aktualnie Twoje zdrowie ogra- nicza Twoje możliwości ich wykonania? Jeżeli tak, to jak bardzo?

Czynności Bardzo Trochę Nie

ogranicza ogranicza ogranicza

wcale

czynności wymagające energii, takie jak: bieganie, podnoszenie

ciężarów,
uczestniczenie w sportach wymagających dużego zaangażowania

czynności o umiarkowanej trudności, takie jak:

przesuwanie stołu,
odkurzanie, gra w kręgle lub golfa

podnoszenie lub dźwiganie zakupów

pokonywanie kilku pięter schodów

pokonywanie jednego piętra schodów

4
1168 Jan Tylka, Ryszard Piotrowicz

schylanie się lub przyklękanie

spacer dłuższy niż 1 km
spacer ok. 500 m
spacer ok. 100 m
kąpiel lub ubieranie się

1. Czy w ostatnim miesiącu miałeś(-aś) problemy z pracą lub codzienną

aktywnością, które wynikały ze stanu zdro- wia i powodowały:

Tak Nie
konieczność skrócenia czasu pracy lub innych czynności
gorsze samopoczucie niż oczekiwałeś(-aś)
ograniczenie w rodzaju pracy lub innych czynności
wystąpienie utrudnień w wykonywanej pracy lub innych czynności

2.Czy w ciągu ostatniego miesiąca miałeś(-aś) problemy związane z wykonywaną

pracą lub codziennymi czynnościa- mi wynikające z problemów emocjonalnych
(np. poczucie depresji, zdenerwowanie)?

Tak Nie
skrócenie czasu wykonywanej pracy lub innej aktywności
osiągnięcia (rezultaty) mniejsze, niż oczekiwałbyś(-abyś)
niemożność wykonywania pracy lub innej czynności tak staranie jak
zwykle
 3. Czy w ciągu ostatniego miesiąca twoje problemy
zdrowotne lub emocjonalne
miały wpływ na zwyczajne czynno- ści, kontakty z rodziną, przyjaciółmi,

sąsiadami lub innymi grupami?

[ ] Nie, wcale [ ] Czasami [ ] Bardzo

duży
[ ] Rzadko [ ] Nawet bardzo

4. Ile razy odczuwałeś(-aś) ból w ciągu ostatniego miesiąca?

[ ] Nigdy [ ] Bardzo rzadko [ ] Rzadko

[ ] Wyjątkowo [ ] Często [ ] Bardzo
często

5. Jak często w ciągu ostatniego miesiąca ból zakłócał Twoją normalną pracę
(zawodową i domową)? [ ] Wcale [ ] Średnio [ ] Bardzo
[ ] Trochę [ ] Nawet bardzo
 6. Poniższe pytania dotyczą Twojego samopoczucia w ciągu ostatniego miesiąca. Na
każde pytanie proszę udzielić jednej odpowiedzi najbardziej zbliżonej do stanu
faktycznego. Ile razy wystąpił dany objaw w ciągu ostatniego mie- siąca?

Cały Dużo Mało WiększośćJakiś Wcale

czas czasu czasu czasu czas
a) byłeś(-aś) pełen(-na) animuszu
b) byłeś(-aś) bardzo zdenerwowany
c) czułeś(-aś) się nic nie wart(-a)
i nic nie było w stanie cię pocieszyć
d) byłeś(-aś) wyciszony(-a) i
spokojny(-a)
e) byłeś(-aś) pełen(-na) energii
f) byłeś(-aś) załamany(-a) i smutny(-a)
g) czułeś(-aś) się zmarnowany(-a)
h) byłeś(-aś) szczęśliwy(-a)
i) byłeś(-aś) zmęczony(-a)

7. Jak często w ciągu ostatniego miesiąca Twoje zdrowie

fizyczne lub stan
emocjonalny wpływały na kontakty towa- rzyskie (spotkania z rodziną i

przyjaciółmi)?

[ ] Cały czas [ ] Część czasu [ ] Wcale

[ ] Większość czasu [ ] Mało czasu

44
 8. Jak bardzo prawdziwe lub fałszywe są według Ciebie poniższe stwierdzenia?

Szczególnie Czasami Nie wiem Czasami Szczególnie

prawdziwe prawdziwe fałszywe fałszywe
a) uważam, że stan mojego
zdrowia jest lepszy niż
innych osób, które znam

b) jestem zdrowszy od
innych osób, które znam
c) przypuszczam, że stan
mojego zdrowia ulegnie

pogorszeniu
d) stan mojego zdrowia jest
doskonały

47
11 Spis rycin
Rycina 1. Ominięcie żołądkowo-jelitowe na pętli Roux-en-Y Źródło: Michalik M, Tarnowski
W, Żukowska W. Chirurgia bariatryczna. The Patient Education Institute, Warszawa 2017. . 13
Rycina 2. Regulowana opaska na żołądek Źródło: Michalik M, Tarnowski W, Żukowska W.
Chirurgia bariatryczna. The Patient Education Institute, Warszawa 2017................................ 13

12 Spis tabel
Tabela 1. Klasyfikacja otyłości wg WHO (w oparciu o BMI) .................................................... 6
Tabela 2. Wycofane z lecznictwa leki przyśpieszające zużycie energii....................................... 8
13 Spis wykresów
Wykres 1. Rozkład osób badanych według płci i wieku. Źródło: Opracowanie własne .......... 22
Wykres 2. Rozkład kołowy badanych według płci i tego ile czasu minęło od operacji ........... 23
Wykres 3. Porównanie średniego wyniku ze Skali Satysfakcji z życia do czasu, który minął od
operacji bariatrycznej z podziałem na płeć. Źródło: Opracowanie własne ................................ 26
Wykres 4. Porównanie średniego wyniku ze Skali Satysfakcji z życia do czasu który minął od
operacji bariatrycznej bez podziału na płeć badanych. Źródło: Opracowanie własne............... 27
Wykres 5. B................................................................................................................................ 28
Wykres 6. A ............................................................................................................................... 28
Wykres 7. C................................................................................................................................ 29

48