Professional Documents
Culture Documents
การเคลื่อนที่แบบฮาร์มอนิกอย่างง่ายข
การเคลื่อนที่แบบฮาร์มอนิกอย่างง่ายข
การเคลื่อนที่แบบฮาร์มอนิกอย่างง่ายข
การสัน่ ของสายกีตาร์
การสัน่ ของสปริ ง การแกว่งของลูกตุ้ม
การเคลือ่ นที่ของวัตถุในลักษณะนี ้ จะเป็ นรูปไซน์หรื อโคไซน์ ขึ ้นอยูก่ บั ค่า เริ่ มต้ น เช่น
X รู ป ก จากรูป ก ค่า เริ่ มต้ น คือ ก็เป็ นรูปไซน์
2
เมื่อเทียบกับสมการ ( 1 )
0 t
x = xm cos ( t + )
2
จะได้ x = xm sin t รูปไซน์
X
C/ B/ A/
/
D H/
E/ F/
B A G/
C H
D G
E F
ดินน้ ำมัน
แผ่นไม้วงกลม
แสง
ถ้ านาดินน ้ามันก้ อนโตพอเหมาะ ติดไว้ ที่ขอบวงล้ อกลมหรื อแผ่นไม้ วงกลมซึง่ หมุนได้ คล่องในแนว
ระดับ เมื่อหมุนวงล้ อให้ มีอตั ราเร็ วสม่าเสมอ ดินน ้ามันจะเคลือ่ นที่ในแนววงกลมด้ วยอัตราเร็ วสม่าเสมอ
ด้ วย เมื่อฉายลาแสงขนานในแนวระดับไปที่ดินน ้ามัน ดังรูป 2. เงาของดินน ้ามันจะปรากฏบนฉากข้ างหลัง
โดยการเคลือ่ นที่ของเงาจะกลับไปกลับมาในแนวตรงเป็ นแบบ
ฮาร์ มอนิกอย่างง่าย
เงาบนฉากของวัตถุที่เคลือ่ นที่เป็ นวงกลม ก็เหมือนกับ P
การคิดองค์ประกอบทาง x ของการเคลื่อนที่ของจุด ๆ หนึ่ง
เป็ นวงกลมระนาบ xy ดังรูป 3. ให้ จุดหนึง่ เคลื่อนที่มาแล้ วเป็ น
เวลา t จากจุดตังต้ ้ นบนแกน x ถึงตาแหน่งที่ทามุม โดย
เคลือ่ นที่เป็ นวงกลมที่มีอตั ราเร็ วสม่าเสมอ ดังนัน้ = t ถ้ า
วงกลมมีรัศมี R จะมี
องค์ประกอบของตาแหน่งบนแกน x คือ รูป 3. จุด P เคลื่อนที่เป็นวงกลมอย่าง
x = Rcos = Rcos t …………….**** สม่่าเสมอบนระนาบ xy
องค์ประกอบของความเร่งบนแกน x คือ
ax = - a cos = - 2R cos t …………….****
หรื อ ax = - 2x …………….****
จาก สมการ ax = - 2x แสดงลักษณะสาคัญประการหนึง่ ของการเคลือ่ นที่แบบฮาร์ มอนิกอย่าง
ง่าย คือ การมีความเร่งเป็ นปฏิภาคกับการกระจัดแต่มีทิศตรงข้ าม เนื่องจาก 2 มีคา่ คงตัว ทังนี
้ ้ทิศของ
ความเร่งจะเป็ นทิศเดียวกับแรง และแรงจะต้ องเป็ นแรงเข้ าหาจุดสมดุลในขณะที่การกระจัดมีทิศออกไป
จากสมดุล
Physics By Kru Jittakorn 4 เคลือ่ นที่แนวโค้ ง
k
- x = - 2x
m
k
ดังนัน้ 2 =
m
k
= ……………………****
m
ความถี่เชิงมุมของการเคลือ่ นที่แบบฮาร์ มอนิกอย่างง่าย มีความสัมพันธ์ กบั ค่าคงตัวของสปริ ง และ
k
มวลของวัตถุที่ติดกับสปริ งดังสมการ =
m
Physics By Kru Jittakorn 6 เคลือ่ นที่แนวโค้ ง
ตัวอย่ าง มวล 4 กิโลกรัมติดกับปลายลวดสปริ งดึงสปริ งให้ ยืดออก แล้ วปล่อยให้ วตั ถุเคลื่อนที่แบบฮาร์ มอ
นิกอย่างง่าย บนพื ้นราบเกลี ้ยง เมื่อวัตถุเคลือ่ นที่ครบ 1 รอบใช้ เวลา 1 วินาที จงหาค่านิจของสปริ งนี ้
k 2
วิธีทา จาก = , เมื่อ =
m T
m
จะได้ T = 2
k
2
4 m 4( 3.14 ) 2 ( 4 kg )
ดังนัน้ k = = = 157.75
T2 ( 1 s )2
kg/s2
ตอบ ค่านิจของสปริ งเท่ากับ 157.75 กิโลกรัมต่อวินาทียกกาลังสอง
x
จะได้ - mg = ma
L
g
a = - x
L
จะเห็นว่า ความเร่งของลูกตุ้มแปรผันตรงกับการกระจัด และมีทิศตรงกันข้ ามการแกว่งของลูกตุ้ม
จึงเป็ นการเคลือ่ นที่แบบฮาร์ มอนิกอย่างง่ายด้ วย
เนื่องจากอัตราเร่งของการเคลือ่ นที่แบบฮาร์ มอนิกอย่างง่าย
คือ a = - 2x
g
ดังนัน้ - 2x = - x
L
g
2 = , และ = 2f
L
1 g
จะได้ f =
2 L
L
และ T = 2
g
L
สมการ T = 2 อาจนับว่าเป็ นสมการที่ทานายคาบของลูกตุ้มอย่างง่ายจากที่ได้
g
วิเคราะห์มาตามหลักการของการเคลือ่ นที่ที่ต้องเป็ นไปตามกฎของนิวตัน
สรุปการเคลือ่ นที่แบบฮาร์ มอนิกอย่างง่าย จึงอาจจะเขียนได้ ในรูปที่ซงึ่ มีการกระจัดเป็ นฟั งก์ชนั ของเวลา
x = A cos t ………..*****
v = A sint ………..*****
v = A2 - x2 …………*****
vm = A …………*****
a = 2A cost …………*****
a = 2x …………*****
am = 2A …………*****
ตัวอย่ าง ลูกเหล็กทรงกลมมวล 1 กรัม แกว่งแบบฮาร์ มอนิกอย่างง่าย มีแอมพลิจูด 2 มิลลิเมตร ความเร่ ง
ที่จุดปลายของการแกว่งมีคา่ 8x103 เมตรต่อ(วินาที)2
ก. จงหาความถี่ของการแกว่ง
ข. จงหาความเร็ วที่จุดสมดุล
ค. จงหาความเร็ วเมื่อวัตถุมีการกระจัด 1.2 มิลลิเมตร
ง. จงเขียนสมการแสดงแรงที่กระทาต่อลูกเหล็กทรงกลมให้ เป็ นฟั งก์ชนั่ ของตาแหน่ง และเวลา
วิธีทา ก. หาความถี่ของการแกว่ง
Physics By Kru Jittakorn 8 เคลือ่ นที่แนวโค้ ง
จาก am = - 2A
คิดเฉพาะขนาด am = 2A
am
=
A
8x10 3 m/s 2
= = 2x103 rad/s = 2,000
2x10 -3 m
rad/s
= 2f
2000 7000
f = = 22 = = 3.18x102 Hz
2 2( ) 22
7
ข. หาความเร็ วที่จุดสมดุล
จาก vm = A
v = ( 2,000 rad / s )( 2x10- 3 m )
v = 4 m/s
ค. หาความเร็ วเมื่อวัตถุมีการกระจัด 1.2 มิลลิเมตร
v = A2 - x2
v = ( 2,000 rad/s ) (2x10 -3 m) 2 - ( 1.2x10 -3 m) 2
v = 3.2 m/s
ง. เขียนสมการแสดงแรงที่กระทาต่อลูกเหล็กทรงกลมให้ เป็ นฟั งก์ชนั่ ของตาแหน่ง และเวลา
เขียนสมการแสดงแรงที่กระทาต่อลูกเหล็กทรงกลมให้ เป็ นฟั งก์ชนั่ ของตาแหน่ง
จาก F = ma
F = m(- 2x )
F = - ( 1x10- 3 )( 2,000 )2x
F = - 4,000 x ฟั งก์ชนั่ ของตาแหน่ง
เขียนสมการแสดงแรงที่กระทาต่อลูกเหล็กทรงกลมให้ เป็ นฟั งก์ชนั่ ของเวลา
จาก F = ma
F = m(- 2 A cost )
F = - ( 1x10- 3 )( 2,000 )2 ( 2x10- 3 ) cos 2,000t
F = - 8 cos 2,000t ฟั งก์ชนั่ ของเวลา
Physics By Kru Jittakorn 9 เคลือ่ นที่แนวโค้ ง
1 m 1 1
ค. ง. 2 m( )
2 k1 k 2 k1 k 2
mk 1k 2
จ.2
k1 k 2
13. สปริ ง S1 และ S2 มีคา่ นิจ K1 และ K2 ตามลาดับ ผูกติดกัน แล้ วผูกติดกับมวล m ดังรูป มวล m
จะสัน่ ด้ วยคาบเวลาเท่าใด
1 1 m
ก. 2 m ข. 2
1
k k 2 k1 k 2
mk 1 k 2
ค. 2 ง. 2 2m / k 1 k 2
k1 k 2
จ. 2 m /k1 k 2
14. สปริ ง S1 และ S2 มีคา่ นิจ K1 และ K2 ตามลาดับ ผูกติดกัน แล้ วผูกติดกับมวล m แขวน
ในแนวดิ่ง ดังรูป มวล m จะสัน่ ด้ วยคาบเวลาเ
ก. 2 (k1 k 2 )m ข. 2 m /k1 k 2 )
ค. 2 2m /k1 k 2 ) ง. 2 mk 1k 2 /k1 k 2 )
1 1
จ. 2 2m( )
k2 k2
15. สปริ ง S1, S2 และ S3 มีคา่ นิจ K1 , K2 และ K3 ตามลาดับ ผูกติดกับมวล m ดังรูป ค่านิจรวมของ
สปริ งเท่ากับเท่าใด
ก. 1
k 1 k 2 k 3 ข. k1 k 2 k 3
3
1 1 1
ค. 3 k 1 .k 2 .k 3 ง.
k1 k 2 k 3
1 1 1
จ. 1 /
k1 k 2 k 3
Physics By Kru Jittakorn 12 เคลือ่ นที่แนวโค้ ง