TỔNG HỢP NỘI DUNG CHƯƠNG 8,9,11
Các tiêu chí Quy Phạm Pháp Luật
Định nghĩa Quy phạm pháp luật là quy tắc xử sự
chung do Nhà nước đặt ra hoặc thừa
nhận, có hiệu lực bắt buộc chung đối
với các chủ thể trong phạm vi lãnh thổ
nhất định và được Nhà nước bảo đảm
thực hiện nhằm điều chỉnh các quan hệ
xã hội theo những định hướng và mục
đích nhất định
Đặc điểm Quy phạm pháp luật là yếu tố, thành
phần cơ bản của pháp luật. Do đó, quy
phạm pháp luật mang đầy đủ các đặc
tính của pháp luật:
- Mang tính quyền lực nhà nước.
- Là các quy tắc xử sự mang tính bắt
buộc.
- Các quy phạm pháp luật có mối quan
hệ mật thiết với nhau tạo thànhhệ
thống thống nhất các quy phạm pháp
luật
Thành phần a) Giả định: Là bộ phận nêu lên (dự
cấu trúc/cấu liệu) điều kiện, hoàn cảnh có thể xảy ra
thành trong đời sống và khi chủ thể ở điều
kiện, hoàn cảnh đó sẽ phải chịu sự tác
động của quy phạm pháp luật. Nội dung
phần giả định nêu lên phạm vi tác động
của quy phạm phápluật, trả lời cho câu
hỏi: Ai? Khi nào? Trong điều kiện, hoàn
cảnh nào? Căn cứ vào lợi ích của mình,
nhà nước xác định các loại chủ thể,
điềukiện của họ và những hoàn cảnh có
thể xảy ra trong thực tế
b) Quy định: là bộ phận nêu lên cách xử
sự mà các chủ thể khi ở vào điều kiện,
hoàn cảnh quy phạm pháp luật đã giả
định được phép hoặc buộc phải thực
hiện
-Đây là mệnh lệnh của nhà nước, trực
tiếp thể hiện ý chí của nhà nước,
thường được nêu lên dưới dạng: có thể,
có quyền, cấm, được, khôngđược, phải,
có nghĩa vụ...
- Bộ phận quy định của quy phạm pháp
luật trả lời cho câu hỏi: Được làmgi?
Phải làm gì? Không được làm gì? Làm
như thế nào?
Quan Hệ Pháp Luật
Quan hệ pháp luật là những quan
hệ nảy sinh trong đời sống xã hội,
được các quy phạm pháp luật điều
chỉnh, trong đó các chủ thể tham
gia có những quyền và nghĩa vụ
pháp lý nhất định.
- Quan hệ pháp luật xuất hiện dựa
trên cơ sở quy phạm pháp luật
- Quan hệ pháp luật là loại quan hệ
có ý chí
- Quan hệ pháp luật luôn gắn liền
với sự kiện pháp lý
1. Chủ thể của quan hệ pháp luật:
là những cá nhân hay tổ chức có đủ
điều kiện do pháp luật quy định.
- Để trở thành chủ thể của quan hệ
pháp luật, những cá nhân, tổ chức
phải có năng lực chủ thể, tức là
phải có đā điều kiện do pháp luật
quy định. Trong mỗi quan hệ pháp
luật thường có hai hay nhiều chủ
thể tham gia.
a) Đối với chủ thể là cá nhân:
(công dân, người nước ngoài và
người không quốc tịch)
Năng lực chủ thể của cá nhân sẽ
bao gồm: năng lực pháp luật và
năng lực hành vi.
- Năng lực pháp luật của cá nhân: là
khả năng của cá nhân có được
những quyền và nghĩa vụ pháp lý
mà nhà nước quy định khi tham gia
vào quan hệ pháp luật nhất định.
- Năng lực hành vi của cá nhân là
khả năng của cá nhân bằng hành vi
của mình, thực hiện quyền và nghĩa
vụ pháp lý trong những quan hệ
pháp luật xác định.
Vi Phạm Pháp Luật
Vi phạm pháp luật là hà
(hành động hay không h
trái pháp luật và có lỗi d
có năng lực trách nhiệm
thực hiện xâm hại hoặc
xâm hại đến các quan h
được pháp luật bảo vệ.
- Là hành vi xác định của
pháp luật
- Tính trái pháp luật của
- Phải có lỗi của chủ thể
hành vi
- Chủ thể phải có năng l
nhiệm pháp lí
a. Mặt khách quan của
những biểu hiện ra bên
VPPL có thể nhận thức đ
trực quan
Nhận thức thông qua
• Hành vi trái pháp luật
• Hậu quả nguy hiêm ch
của hành vi
• Mối quan hệ nhân quả
hành vi và hậu quả
b. Mặt chủ quan của VP
trạng thái tâm lý bên tro
chủ thể VPPL
* Nhận thức thức thôn
+ Lỗi
• Lỗi cố ý trực tiếp
• Lỗi cố ý gián tiếp
• Lôi vô ý vì quá tự tin
• Lối vô ý do cẩu thả
+ Động cơ
+ Mục đích
c. Chủ thể VPPL: là tổ ch
cá nhân có năng lực trác
pháp lý
Bao gồm: - Năng lực trá
pháp lý
TỔNG HỢP NỘI DUNG CHƯƠNG 8,9,11
- Được thể hiện dưới dạng: cấm đoán,
bắt buộc( nêu lên dưới dạng mệnhlệnh;
tùy nghi(chủ thể có quyền lựa chọn
thực hiện tùy thuộc vào điềukiện hoàn
cảnh).
c) Chế tài: Là bộ phận của quy phạm
pháp luật dự kiến về những biện pháp
được áp dụng đối với chủ thể khi ở điều
kiện, hoàn cảnh quy phạm pháp luật
đãgiả định mà không thực hiện đúng
quy định của quy phạm pháp luật
- Chế tài vừa mang tính răn đe, vừa
mang tính phòng ngừa, vừa có gía
trịnhư biện pháp trừng trị đối với chủ
thể vi phạm pháp luật.
- Bộ phận chế tài trả lời cho câu hỏi: chủ
thể khi ở vào điều kiện, hc quyphạm
pháp luật đã giả định nếu không thực
hiện đúng quy định quy phạmpháp luật
sẽ phải gánh chịu hậu quả như thế nào?
- Trong hệ thống chế tài pháp luật hiện
có 4 hình thức chế tài: chế tàihành
chính, chế tài hình sự, chế tài dân sự,
chế tài kỷ luật.
b) Đối với chủ thể là tổ chức cũng - Nhân thân
bao gồm: năng lực pháp luật và d. Khách thể của VPPL:
năng lực hành vi. quan hệ xã hội được ph
- Khác với cá nhân, năng lực pháp bảo vệ bị hành vi trái ph
luật và năng lực hành vi của tổ của chủ thể xâm hại tới
chức xuất hiện đồng thời kể từ khi mạng, sức khỏe, danh d
tổ chức được thành lập hợp pháp phẩm, quyền sở hữu tài
và chấm dứt khi tổ chức đó không Nhà nước, của công dân
còn tồn an toàn xã hội... tính ch
tại. khách thể bị xâm hại ph
- Năng lực hành vi của một tổ chức mức độ nguy hiểm của
được thực hiện thông qua người phạm pháp luật.
đại diện hợp pháp của tổ chức, đó 4. Phân loại VPPL
là người đứng đầu của tổ chức - Vi phạm pháp luật hìn
hoặc người đại diện theo sự ủy - Vi phạm pháp luật dân
quyền. - Vi phạm pháp luật hàn
2. Khách thể của quan hệ pháp - Vi phạm kỷ luật
luật: là yếu tố thúc đẩy các chủ thể
tham gia vào quá trình xác lập và
thực hiện quan hệ pháp luật. Yếu tố
đó chính là những mục đích, lợi
ích về vật chất, tinh thần và những
lợi ích xã hội khác mà chủ thể
mong muốn đạt được khi tham gia
vào quan hệ pháp luật.
Các mục đích, nhu cầu là rất đa
dạng, phong phú như: của cải vật
chất (nhà cửa, phương tiện sinh
hoạt…) hoặc các lợi ích phi vật chất
(nghề nghiệp, học vị, tên gọi, quyền
tác giả…), cũng có thể là những
hoạt động chính trị - xã hội (lập hội,
mít tinh, biểu tình…).
3. Nội dung của quan hệ pháp luật
là yếu tố cơ bản cấu thành quan hệ
pháp luật, đó là những quyền và
nghĩa vụ của các chủ thể khi tham
gia vào quan hệ pháp luật. Những
quyền và nghĩa vụ này do pháp luật
quy định và luôn được xác định rõ
trong quan hệ pháp luật cụ thể.
a) Quyền của chủ thể: Là khả năng
của chủ thể được tiến hành cách
xử sự mà pháp luật cho phép khi
tham gia vào quan hệ pháp luật xác
định, nhằm đạt được mục đích, lợi
ích nhất định và phù hợp
 TỔNG HỢP NỘI DUNG CHƯƠNG 8,9,11
với quy định của pháp luật.
b) Nghĩa vụ của chủ thể: là cách xử
sự bắt buộc của một bên chủ thể
nhằm đáp ứng việc thực hiện
quyền của phía chủ thể bên kia
trong quan hệ pháp luật xác định.
Độ tuổi Không có nêu Dân sự:
- Người chưa đủ 6 tuổi do người
đại diện theo pháp luật của người
đó xác lập, thực hiện.
- Người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ
15 tuổi phải được người đại diện
theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch
dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt
hàng ngày phù hợp với lứa tuổi.
- Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ
18 tuổi tự mình xác lập, thực hiện
giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân
sự liên quan đến bất động sản,
động sản phải đăng ký và giao dịch
dân sự khác theo quy định của luật
phải được người đại diện theo
pháp luật đồng ý.
- Trong lĩnh vực dân sự, những cá
nhân không có năng lực hành vi
hay mất năng lực hành vi hoặc hạn
chế năng lực hành vi thì khi muốn
tham gia vào quan hệ pháp luật
phải thông qua người đại diện hợp
pháp của họ.
Hành chính:
- Từ đủ 16 tuổi trở lên bị xử phạt vi
phạm hành chính về mọi vi phạm
hành chính
- Từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi bị
xử phạt vi phạm hành chính do lỗi
cố ý
Hình sự:
- Người từ đā 16 tuổi tr
chịu trách nhiệm hình s
tội phạm, trừ những tội
Bộ luật này có quy định
- Người từ đā 14 tuổi tr
nhưng chưa đā 16 tuổi
chịu trách nhiệm hình s
giết người, tội cố ý gây t
tích hoặc gây tổn hại ch
của người khác, tội hiếp
hiếp dâm người dưới 16
cưỡng dâm người từ đā
đến dưới 16 tuổi, tội cư
tội bắt cóc nhằm chiếm
sản; về tội phạm rất ngh
trọng, tội phạm đặc biệ
trọng đối với một số tội
nguy hiểm cho xã hội.
Khác:
- Kết hôn: Nam từ đủ 2
lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở
- Lao động: Từ đủ 15 tu
- Nghỉ hưu: Nam đủ 60
đủ 55 tuổi
- Nhập ngũ: Từ đủ 18 tu
25 tuổi
...........