ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

KHOA TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
----------

BÁO CÁO THẢO LUẬN NHÓM 8

Cho ví dụ về sự thể hiện nguyên tắc quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công,

phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp,

hành pháp, tư pháp trong tổ chức và hoạt động của Bộ máy nhà nước Việt Nam.

Học phần: Nhà nước pháp luật đại cương

Mã học phần: THL1057.E2326
Sinh viên nghiên cứu:
23051940 - Nguyễn Mạnh Hà - Kế toán 6 23051831 - Đặng Thu Trang - TCNH 2

23051515 - Dương Kim Ánh - TCNH 1 23051856 - Nguyễn Long Vũ - TCNH 2

23051636 - Nguyễn Thương Huyền - TCNH 1 23051554 - Lê Mạnh Dũng - TCNH 3

23051757 - Cao Phương Nhung - TCNH 1 23051552 - Phạm Vũ Minh Đức - TCNH 3

23051852 - Nguyễn Thị Khánh Vân - TCNH 1 23051593 - Trần Minh Hằng - TCNH 3

23051507 - Nguyễn Hoàng Diệu Anh - TCNH 2 23051840 - Nguyễn Đình Tùng - TCNH 3

23051743 - Vũ Phúc Nguyên – TCNH 2

Hà Nội, tháng 05/2024

Nguyên tắc quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ
quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, và tư pháp là một trong
những nguyên tắc cơ bản của hệ thống chính trị Việt Nam. Dưới đây là các ví dụ cụ thể minh họa
cho sự thể hiện của nguyên tắc này trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước Việt
Nam.Thể chế hóa Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (bổ sung phát
triển năm 2011), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Hiến pháp năm 2013) đã
bổ sung một nguyên tắc mới về tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước ta. Đó là “quyền lực
nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong
việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp”. Đây vừa là quan điểm vừa là nguyên tắc
chỉ đạo công cuộc tiếp tục, xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà nước ta trong thời kỳ mới - Thời
kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới cả về kinh tế lẫn chính trị.

1. Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội

 Vai trò lập pháp của Quốc hội:

- Quốc hội là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của Việt Nam, có quyền lập pháp,
quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao đối với toàn bộ hoạt
động của nhà nước. Quốc hội ban hành Hiến pháp, luật và các nghị quyết.
  Ủy ban Thường vụ Quốc hội:
- Trong thời gian giữa hai kỳ họp Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện một số
nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội như giám sát, hướng dẫn hoạt động của Hội đồng
nhân dân các cấp, quyết định các vấn đề quan trọng khác khi cần thiết và phê chuẩn các
điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia ký kết.

2. Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ

 Vai trò hành pháp của Chính phủ:

- Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất, chịu trách nhiệm trước Quốc hội và
có nhiệm vụ quản lý hành chính nhà nước trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội. Chính
phủ ban hành các nghị định để cụ thể hóa và thực hiện các luật được Quốc hội thông qua.
 Thủ tướng Chính phủ:
- Thủ tướng Chính phủ lãnh đạo và điều hành công việc của Chính phủ, có quyền bổ
nhiệm, miễn nhiệm các thành viên của Chính phủ và ban hành các quyết định để thực
hiện các chính sách của nhà nước.

3. Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân

  Vai trò tư pháp của Tòa án nhân dân:
- Tòa án nhân dân là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực
hiện quyền tư pháp. Các Tòa án nhân dân từ trung ương đến địa phương có nhiệm vụ xét
xử các vụ án hình sự, dân sự, kinh tế, hành chính, lao động và giải quyết các tranh chấp
khác theo quy định của pháp luật.
 Viện kiểm sát nhân dân:
- Viện kiểm sát nhân dân có nhiệm vụ thực hiện quyền công tố và kiểm sát các hoạt động
tư pháp, đảm bảo việc tuân theo pháp luật trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử và thi
hành án.

4. Phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước:

  Ủy ban Tư pháp của Quốc hội:
- Ủy ban Tư pháp của Quốc hội có nhiệm vụ giám sát hoạt động của các cơ quan tư pháp,
bao gồm Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân. Ủy ban này có thể yêu cầu các cơ
quan tư pháp báo cáo, giải trình về những vấn đề có liên quan đến hoạt động tư pháp.
 Kiểm toán Nhà nước:
- Kiểm toán Nhà nước là cơ quan do Quốc hội thành lập, có nhiệm vụ kiểm toán các hoạt
động tài chính của các cơ quan nhà nước, tổ chức và doanh nghiệp thuộc khu vực công, đảm bảo
tính minh bạch và hiệu quả trong việc sử dụng ngân sách nhà nước và tài sản công.
5. Minh chứng cụ thể

 Quốc hội thông qua Luật và Chính phủ thực hiện:

- Luật An ninh mạng (2018)
+ Quốc hội: Tháng 6 năm 2018, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật An ninh mạng. Luật
này quy định về bảo vệ an ninh quốc gia trên không gian mạng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp của tổ chức, cá nhân trong việc sử dụng mạng.
+ Chính phủ: Sau khi Luật An ninh mạng được thông qua, Chính phủ, thông qua Bộ Công
an, đã ban hành các nghị định hướng dẫn chi tiết và tổ chức thực hiện luật này. Điều này bao
gồm việc thành lập các đơn vị chuyên trách về an ninh mạng, phối hợp với các nhà cung cấp dịch
vụ internet để đảm bảo tuân thủ các quy định của luật.

 Quốc hội thông qua các bộ luật như Luật Đất đai, Luật Doanh nghiệp, Luật Ngân sách
Nhà nước. Sau khi các bộ luật này được thông qua, Chính phủ có trách nhiệm ban hành
các nghị định hướng dẫn chi tiết và tổ chức thực hiện các luật này trong thực tiễn.

 Phối hợp giữa Quốc hội và Chính phủ trong lĩnh vực kinh tế
- Luật Đầu tư công (2019)
 + Quốc hội: Quốc hội đã thông qua Luật Đầu tư công, quy định về quản lý và sử dụng vốn
đầu tư công, bao gồm quy trình lập, thẩm định, phê duyệt và giám sát các dự án đầu tư công.
+ Chính phủ: Chính phủ, thông qua Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ban hành các nghị định hướng
dẫn chi tiết và quy định về việc triển khai các dự án đầu tư công. Chính phủ cũng có trách nhiệm
phê duyệt các dự án lớn, đồng thời phối hợp với các địa phương để đảm bảo việc thực hiện hiệu
quả các dự án.

 Sự giám sát của Quốc hội đối với hoạt động của Chính phủ và các cơ quan tư pháp
- Phiên chất vấn và giám sát tối cao của Quốc hội
+ Quốc hội: Trong các kỳ họp Quốc hội, đại biểu Quốc hội tiến hành các phiên chất vấn
đối với Thủ tướng Chính phủ và các thành viên của Chính phủ về các vấn đề quan trọng của
đất nước, bao gồm kinh tế, giáo dục, y tế, và an ninh quốc phòng. Đây là cơ chế để Quốc hội
giám sát hoạt động của Chính phủ, yêu cầu giải trình và đưa ra các đề xuất cải thiện.
+ Chính phủ: Thủ tướng Chính phủ và các bộ trưởng phải giải trình trước Quốc hội, báo
cáo về tình hình thực hiện các chính sách, pháp luật, và trả lời các câu hỏi của đại biểu Quốc hội.
Ví dụ, trong kỳ họp Quốc hội tháng 11 năm 2020, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã
giải trình và trả lời các chất vấn liên quan đến tình hình kinh tế - xã hội, các biện pháp ứng phó
với dịch COVID-19 và kế hoạch phát triển kinh tế trong thời gian tới.

 Tòa án nhân dân xét xử và Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát hoạt động tư pháp
- Vụ án liên quan đến tham nhũng
+ Tòa án nhân dân: Xét xử các vụ án tham nhũng lớn, như vụ án của ông Đinh La Thăng và
các đồng phạm trong vụ án liên quan đến Tổng công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam
(PVC). Tòa án nhân dân đã thực hiện xét xử công khai, đảm bảo quyền bào chữa và tranh tụng
của bị cáo theo đúng quy định của pháp luật.
+ Viện kiểm sát nhân dân: Kiểm sát viên của Viện kiểm sát nhân dân giữ quyền công tố tại
phiên tòa, kiểm sát hoạt động xét xử của tòa án