Eliade filo religii

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 8

religioznawca, historyk religii, pisarz, dyplomata. studiował w bukareszcie.

angażował się w skarjną prawicę w rumunii. żelazna gwiazda (emil cioran też należał do tej
organizacji).
Trochę manipulował materiałami empirycznymi w celu uzyskania uogólnień których potrzebował. Do
z góry przyjętego stanowiska wybieranie materiałów, które potwierdzały jego tezy. Traktuje się go
jako ciekawostkę.

Pytano o religię z persepktywy społecznej. Religia jest funkcją wspomagającą społeczeństwo w


pewnych elementach. U Straussa mity w kwestii jedzenia, skąd się wzięły konkretne pokarmy,
przekładało się to na pewne związki, które miały zapobiegać kazirodztwu.
2. traktowanie religii jako rezerwuar postaw moralnych.
Nigdy nie interesowało go, który sposób postrzegania sacrum jest najwłaściwszzy. Wszystkie te
objawy sacrum zawsze wskazują na jedno uniwersalne źródło. Sacrum dane na wiele sposobów.

Uniwersalne pragnienie człowieka, żeby czas znieruchomiał. Cała religia jest próbą zatrzymania
czasu, próbą powrotu do tego czasu
- “sacrum i profanum”
- “traktat o historii religii”

Nie ma szans na powrót do początku pra-religii, nie mamy dostępu do takich materiałów.

Nie jest konfesyjny, nie broni żadnej konkretnej religii. Morfologia sacrum →

● Homo religiosus → człowiek istotą religijną, bycie religijnym jest uniwersalne dla
człowieka.

● Rehabilitacja mitów rytualów symboli → widzi w nich głęboki sens, materiał, który trzeba
przenealizować.
Każda religia opiera się na opozycji tego co sacrum, tabu, zarezerowane → i tego co świeckie,
zwyczajne.

Badanie religii przekonują go do tego, że każda rzecz mogła zostać w pewnym momencie za święte,
niektóre aż się o to prosiły. Sacrum - wyłączona z powszechności. Przekonanie o tym, że sacrum
poiada jakąś moc.

HIEROFANIA: manifestacja sacrum w profanum, przestrzeń gdy sacrum wchodzi w ludzki świat,
staje się dany człowiekowi. Punkt styku, forma objawienia (w odłączeniu od pojmownaia
chrześcijańskiego, rozumiane szeroko). Każda z hierofanii może być rozumiana jako przejaw sacrum.
Może być traktowane jako odcinek historii pokazujący podejście człowieka na sacrum i jego stosunek
do niego w tym czasie. Każda hierofania jest zapożyczona historycznie. Da się dostrzec stałe obszary
gdzie bardziej potencjalnie płodne do eksploatacji hierofanie pojawią się np. potoki, skały, drzewa.
obrazy, słowa, gesty,
Kult Balaa(?): jeżeli rolnik zaszczepiał coś to w sadzie dochodziło do orgii. XDDDDDD

Próbuje określić styk tych dwóch obszarów, czasami sacrum wnika w profanum gwałtownie,
czasami delikatnie. Nie jest to pojęcie ostre. Nie da się jej ocenić, przynajmniej z naukowej i
filozoficznej nie hierarchizujemy, widzimy historyczną zmienność (nie ewolocje, gdyż to
zakładałoby przechodzenie od czegoś gorszego do lepszego).

Na przykładzie wypartego kultu Balla widzimy, że dochodzi czasami do usuwania czegoś,


wypierania. Pokazuje to zmiane postawy ludzi do różnych form hierofanii. Unikamy
wartościowania rodzajów hierofanii.

Obszary związane z przyrodą, z rozmaitymi rytuałami. Konkretny napis, symbol może być
objawem hierofanii np. ikony (czcimy je, czasami traktujemy jako szczególne miejsce
obecności). Ważne są szczególne wydarzenia np. życie śmierć, momenty inicjacyjne np.
wchodzenie w dorosłość, zawieranie związków małżeńskich.

● Być może to, że przychodzimy na świat już religijnie ukształtowany sprawia, że


Eliade określił ludzi jako homo religious.
Kamień wbudowany w południowo-wschodni narożnik świątyni Al-Kaba w Mekce,
największa świętość muzułmanów i cel pielgrzymek (tzw. hadżdżu) wyznawców islamu.

Taką hierofanią może być sam kapłan podczas udzielania nabożeństw.


AXIS MUNDI - drzewo świata, oś świata, jakaś oś, która łączy świat podziemny z
ziemskim i tym namym światem.

Maik, gaik → ku czci wiosny.

Tę samą hierofanie można interpretować na wiele różnych sposobów. Jedna


hierofania ma wiele różnych aspektów.
Kult tego co żywe, korzeni, czasu. Uświęcenie przestrzeni w jakiś sposób stoi, ale
treść jest jedna.

Eliade chcąć odrzucić ewolucjonizm jednak będzie próbował porządkować hierofanie.


Próbuje narzucić swoje kalki. Każda rzecz, która jest związana z naszą codziennością,
może stać się formą hierofani.

Bardzo często to co wykonujemy i z czego korzystamy były kiedyś hierofaniami. Np.


Piece określały miejsce niezmienialne, w jakiś sposób święte. Całowanie chleba, który
upadł na ziemie, robienie znaku krzyża na całym chlebie - pozostałości hierofanii
dotyczącej chleba.

“piece i alchemicy” - Eliade.

● MANA – pochodząca z religii polinezyjskiej koncepcja energii w świecie


materialnym. Słowo to pochodzi z języka melanezyjskiego, kult mana to
manaizm. Pojęcie to, rozpowszechnione jest niemal u wszystkich ludów Oceanii.
Ludy identyfikowały ją jako niematerialną i bezosobową siłę.
Mana - malezyjskie pojęcie, stosowane w całej oceanii, do pewnego stopnia uniwersalne.
Powiedzieć, że chodzi o moc to zbyt duże określenie. Jakaś postać, zwierze, osoba ma jakąś
czynną moc (nie siła fizyczna) może wpływać na świat. Otrzymane od wyższych istot. Mogą
być nietrwałe np. w trakcie ślubu ktoś otrzymuej jakąś moc.
Nigdy żadna religia nigdy nie zebrała w sobie wszystkich hierofanii. W każdej kulturze i w
każdej religii pewne elementy są świeckie lub święte.
Sacrum można określić jako wcielenie w postać osobę, miejsce, czas → nie one same są
święte, ale nastąpiło jakieś zdarzenie które wyłaczyło tę osobę z szeregu innych podobnych i
stała się święta.

Np. kowale → w niektórych ludach był wywyższany, a w niektórych nieszanowany, uniżony

● Tabu - zakaz, próba ochrony świętości, to co święte lub nieczyste wiąże się z
pojęciem tabu. Różnie się objawia. Zakazy, nakazy. Niektóre przedmioty na mocy
tego, że jest w nich coś nietypowego stają się Hierofanią, chodź też bardzo często
rzeczy powszechne się nimi stają.

Król zawsze jest tabu i zawsze ma mana. Permanentnie te wartośći posiadają pewne miejsca,
np świątynie, góry.

Istotne są rytuały inicjacyjne.

Magia sympatyczna - przekonanie, że podobieństwo pewnych zewnętrznych parametrów


sprawi, że zawiąże się nić podobieństwa i jedno będzie w stanie oddziaływać na drugie.

You might also like