Unia z Litwą/historia 5

Temat: Unia polsko-litewska

1. Kazimierz Wielki nie miał syna, więc po jego śmierci w 1370 roku tron Polski odziedziczył
jego siostrzeniec, król Węgier Ludwik Andegaweński, zwany w Polsce Ludwikiem
Węgierskim. Polska i Węgry zostały połączone unią personalną (związek odrębnych państw
pod rządami wspólnego władcy).

2. Jednak król Ludwik również nie doczekał się syna, dlatego dążył do zmiany prawa, aby w
przyszłości tron polski i węgierski mogły odziedziczyć jego córki - Maria i Jadwiga.

3. Ceną jaką musiał zapłacić Ludwik za sukcesję Jadwigi na polskim tronie był przywilej
koszycki (1374), który zwalniał rycerstwo z większości podatków.

4. Koronacja Jadwigi Andegaweńskiej na króla Polski w 1384 roku.

Jadwiga była bardzo wykształcona, znała języki obce, dobrze orientowała się w sprawach
politycznych i mimo młodziutkiego wieku okazała się znakomitym królem, jednym z
najlepszych w historii Polski. Osobiście poprowadziła wyprawę zbrojną na Ruś Halicką i
przywróciła polskie panowanie nad tą dzielnicą, w polityce zagranicznej okazała się
wytrawnym dyplomatą, zapewniając Polsce przychylność Stolicy Apostolskiej i wielu państw
europejskich. Ze względu na swoją mądrość, urodę i pobożność cieszyła się wielkim
autorytetem w kraju i zagranicą.

5. Przyczyny zawarcia unii polsko-litewskiej:

a) wspólny wróg - Krzyżacy;
b) przez pokojową chrystianizację Litwy książę Jagiełło pragnął pozbawić Krzyżaków
pretekstu do najazdów na ziemie litewskie;
c) unia dawała duże korzyści gospodarcze i handlowe obu krajom.

6. Warunki unii polsko-litewskiej w Krewie w 1385 roku:

a) chrzest Jagiełły i jego najbliższego otoczenia (dworu i krewnych);
b) wybór Jagiełły na króla Polski;
c) ślub Władysława (takie imię otrzymał na chrzcie świętym) Jagiełły z Jadwigą;
d) koronacja Jagiełły na króla Polski (1386);
e) włączenie ziem litewskich do Korony Królestwa Polskiego;
f) chrystianizacja Litwy.

7. Od tej pory Polska miała dwóch królów: Jadwigę i Jagiełłę, ale pozycja tego drugiego była
słabsza. Wynikało to z faktu, że Jadwiga była królem dziedzicznym, a Jagiełło tylko
wybieralnym (elekcyjnym). Dlatego to Jadwiga miała głos decydujący w sprawach państwa.

8. W 1399 roku przyszła na świat córka Jadwigi i Jagiełły, ale zmarła zaraz po porodzie. W
wyniku wyjątkowo ciężkiego porodu i powikłań poporodowych zmarła również Jadwiga.
Było to ogromne nieszczęście dla Polski, bo wraz ze śmiercią Jadwigi i jej córeczki
Królestwo Polskie przestało być monarchią dziedziczną.

9. Śmierć Jadwigi wykorzystał Jagiełło, który jako już samodzielny władca zmienił warunki
unii w Krewie i już nie było mowy o przyłączeniu ziem litewskich do Polski.

10. Wielka wojna z Krzyżakami 1409-1411:

a) wybuch wojny spowodowany był sporem krzyżacko-litewskim o Żmudź;
b) w 1409 roku wojna przybrała korzystny obrót dla Krzyżaków, którzy zdobyli ziemię
dobrzyńską;
c) latem 1410 roku Jagiełło zdecydował o połączeniu wojsk polskich i litewskich i uderzeniu
bezpośrednio na Malbork;
d) dwie wielkie armie spotkały się 15 lipca 1410 roku na polach Grunwaldu, gdzie rozegrała
się jedna z największych bitew średniowiecza, zakończona zwycięstwem wojsk polsko-
litewskich;
e) potem nie udało się jednak tego zwycięstwa w pełni wykorzystać i zdobyć Malbork,
dlatego warunki pierwszego pokoju toruńskiego z 1411 roku rozczarowały Polaków: Litwa
odzyskała Żmudź, a Polska tylko ziemię dobrzyńską. Pomorze Gdańskie nadal pozostawało w
rękach Krzyżaków, których jednak klęska grunwaldzka bardzo osłabiła i już nie byli tak
groźni jak wcześniej.

11. Spór polsko-krzyżacki na soborze w Konstancji 1414-1418

12. Unia w Horodle 1413 - nowe zasady unii polsko-litewskiej