‫‪Journal of Behavorial Sciences‬‬
‫‪Vol 2, No. 1, 2008‬‬
‫‪Pages: 33-41‬‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﻼﻣﺖ روان و ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري در ﺑﻴﻦ اﻓﺮاد ﻣﻌﺘﺎد و‬
‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪Mental health and child–rearing styles between candidate adult for‬‬
‫‪addiction withdrawal in comparison with non-addict adults‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪87/5/3 :‬‬
‫‪Raiisi F M.Sc, Anisi J M.Sc, Yazdi SM Ph.D,‬‬
‫‪Zamani M M.Sc, Rashidi S B.Sc‬‬
‫‪Abstract‬‬
‫‪Introduction: Todays Addiction is a Personal‬‬
‫‪Social and Familial problem. Addiction affect‬‬
‫‪on mental health and family status. This paper‬‬
‫‪try to compare child-rearing quality and mental‬‬
‫‪heath status between addict and non-addict‬‬
‫‪adults.‬‬
‫‪Method: The method of this research were‬‬
‫‪post-facto and sectional styles. In another word‬‬
‫– ‪in this research two groups (Addicts and non‬‬
‫‪addicts) were assessed by child – rearing styles‬‬
‫‪in past and mental heath status in present time.‬‬
‫‪The population were included of 25 Addict‬‬
‫‪adults and 25 non addict who were selected by‬‬
‫‪at-reach methods. The used tools were SCL90‬‬
‫‪for mental health status assessment and family‬‬
‫‪environment questionnaire for child-rearing‬‬
‫‪styles. For analyzing were used from descriptive‬‬
‫‪tests and independent T test.‬‬
‫‪Results: results show that mental heath statue‬‬
‫‪between nonaddict like psychotism, phobia,‬‬
‫‪aggression, Anxiety, depression, Interpersonal‬‬
‫‪Sensitivity are better than somatization,‬‬
‫‪obsessive- Compulsive and paranoid. But‬‬
‫‪between two groups.‬‬
‫– ‪Conclusion: Child – rearing styles like control‬‬
‫‪freedom haven’t meaningful relationship. In‬‬
‫‪other word, In non – addict families, parents‬‬
‫‪treat warmly and affectively and in addict‬‬
‫‪families; parents behave coldly and un‬‬
‫‪affectively.‬‬
‫– ‪Keywords: mental health – adults – Addiction‬‬
‫‪family – child – rearing styles‬‬
‫‪#Corresponding author: Behavioral Sciences‬‬
‫‪Research Center,‬‬
‫‪Baqiyatallah University of Medical Sciences‬‬
‫* ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت ﻋﻠـﻮم رﻓﺘـﺎري داﻧﺸـﮕﺎه‬
‫‪E-mail: elhama_Raiisi@yahoo.com‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎري‬
‫دوره ‪ ، 2‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 1‬ﺑﻬﺎر‪1387‬‬
‫ﺻﻔﺤﺎت‪33-41 :‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ‪85/8/20 :‬‬
‫ﻓﺎﻃﻤﻪ رﺋﻴﺴﻲ"‪ ،‬ﺟﻌﻔﺮ اﻧﻴﺴﻲ*‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪه ﻣﻨﻮره‬
‫****‬
‫ﻳﺰدي**‪،‬ﻣﺮﻳﻢ زﻣﺎﻧﻲ***‪،‬ﺳﻤﻴﻪ رﺷﻴﺪي‬
‫ﭼﻜﻴﺪه‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ :‬اﻣﺮوزه ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻋﺘﻴﺎد ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺸﻜﻼت ﻓﺮدي‪ ،‬اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﻳـﻚ‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻫﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻀﻞ اﻋﺘﻴﺎد ﺑﺮ روي ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﻲ ﻓﺮد‬
‫ﻣﻌﺘﺎد و ﺧﺎﻧﻮاده وي ﻧﻴﺰ اﺛﺮ ﺑﺪي ﻣﻲ ﮔﺬارد‪ .‬ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲ‬
‫ﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري و ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ اﻓﺮاد ﻣﻌﺘـﺎد را ﺑـﺎ‬
‫اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬
‫روش‪ :‬روش ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻋﻠﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اي )ﭘﺲ روﻳـﺪادي( و ﻣﻘﻄﻌـﻲ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ درﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ دو ﮔﺮوه اﻓـﺮاد ﻣﻌﺘـﺎد و ﻏﻴـﺮ‬
‫ﻣﻌﺘﺎد از ﻧﻈﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري در ﮔﺬﺷﺘﻪ و وﺿﻌﻴﺖ ﺳـﻼﻣﺖ رواﻧـﻲ‬
‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ‪ 25‬ﻧﻔﺮ ﻣﻌﺘﺎد و ‪25‬ﻧﻔﺮ از اﻓﺮاد ﻋﺎدي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﺰار ﺟﻤﻊ آوري‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از‪ :‬ﭼﻚ ﻟﻴﺴﺖ ﻧﺸـﺎﻧﻪﻫـﺎي رواﻧـﻲ ‪ SCL90‬و از‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎي ﺳﺎﻳﻜﻮﺗﻴﻚ‪ ،‬ﺗﺮس ﻣﺮﺿﻲ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﺧﺎﺷﮕﺮي‪ ،‬اﺿﻄﺮاب‪ ،‬اﻓﺴـﺮدﮔﻲ‪ ،‬ﺣﺴﺎﺳـﻴﺖ ﺑـﻴﻦ ﻓـﺮدي ﻣﻴـﺰان ﻋﻼﺋـﻢ‬
‫اﺧﺘﻼل در اﻓﺮاد ﻣﻌﺘـﺎد ﺑـﻴﺶ از اﻓـﺮاد ﻏﻴـﺮ ﻣﻌﺘـﺎد ﺑـﻮده اﺳـﺖ وﻟـﻲ در‬
‫ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎي ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬وﺳﻮاس و اﻓﻜﺎر ﭘﺎراﻧﻮﻳـﺎ ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﺎداري‬
‫ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ )‪. (P<0/05‬از ﺳﻮﻳﻲ دﻳﮕـﺮ در ﺷـﻴﻮه ﻓﺮزﻧـﺪ‬
‫ﭘﺮوري‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل‪ -‬آزادي ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ داري ﻧﺒـﻮد در ﺣﺎﻟﻴﻜـﻪ‬
‫ﺷﻴﻮه ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري ﮔﺮﻣﻲ ـ ﺳﺮدي در ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ داري را‬
‫ﻧﺸﺎن داد )‪.(P<0/0001‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻔـﺎوﺗﻲ ﺑـﺮ‬
‫ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ ﻓﺮزﻧﺪان دارد‪ .‬ﻻزم اﺳﺖ واﻟﺪﻳﻦ از ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻫـﺮ ﻳـﻚ از اﻳـﻦ‬
‫اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري ﺑﺮ وﺿﻌﻴﺖ رواﻧﻲ و رﻓﺘـﺎري ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺸـﺎن آﮔـﺎﻫﻲ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ از آﺳﻴﺒﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از ﺟﻤﻠﻪ اﻋﺘﻴﺎد ﻓﺮزﻧـﺪ ﭘـﻴﺶ‬
‫ﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫واژهﻫــﺎي ﻛﻠﻴــﺪي‪ :‬ﺳــﻼﻣﺖ روان‪ ،‬ﺟﻮاﻧــﺎن‪ ،‬اﻋﺘﻴــﺎد‪ ،‬ﺷــﻴﻮه ﻫــﺎي‬
‫ﻓﺮزﻧﺪﭘﺮوري‬
‫" ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﺗﺮﺑﻴﺘـﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻛـﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت‬
‫ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎري داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪ ا‪...‬‬
‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪ ا‪...‬‬
‫** ﻫﻴﺌﺖ ﻋﻠﻤﻲ داﻧﺸﮕﺎه اﻟﺰﻫﺮا‬
‫*** ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﻧﺎن‬
‫**** ﻛﺎرﺷﻨﺎس رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ‬
 ‫‪ 34‬ﻓﺎﻃﻤﻪ رﺋﻴﺴﻲ و ﻫﻤﻜﺎران ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ]‪،[12‬ﭘﺮ رﻧﮓ ﺑﻮدن ﻧﻘﺶ ﻣﺎدر در ﺧﺎﻧﻮاده‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫]‪ .[13‬ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺿﻌﻴﻒ ﭘﺪر در ﺧﺎﻧﻮاده ]‪ ،[12‬و ﻣﻌﺘﺎد ﺑﻮدن‬
‫اﻋﺘﻴﺎد )‪ (addiction‬ﻳﻚ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺰﻣﻦ در اﺛﺮ ﺗﻜﺮار ﻣﺼﺮف‬
‫واﻟﺪﻳﻦ ﺑﻪ اﻟﻜﻞ و ﻛﻮﻛﺎﺋﻴﻦ ]‪ ،[11‬ﺑﺎ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد ﻓﺮزﻧﺪان‬
‫ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر اﺳﺖ ﻛﻪ داراي اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ -1 .‬در‬
‫راﺑﻄﻪ دارد‪ .‬ﻣﻴﺰان ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد در ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫اﺛﺮ ﻣﺼﺮف ﻣﻜﺮر ﻣﻮاد ﻋﺎدت روﺣﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد و اﻳﻦ‬
‫ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد دارﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﭘﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﻋﺎدت ﻓﺮد را ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﻴﺎز و ﺗﻤﺎﻳﻞ رواﻧﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺼﺮف‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎﺳﺖ]‪ .[14‬اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮ روي اﻋﺘﻴﺎد اﻋﻀﺎء‬
‫ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ -2 .‬ﻣﻘﺪار ﻣﻮاد ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﺮﺗﺒﺎً‬
‫دﻳﮕﺮ اﺛﺮ ﻣﻲ ﮔﺬارد‪ ،[15].‬ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ‬
‫رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ رود‪ -3 .‬در اﺛﺮ ﻗﻄﻊ دارو ﻧﺸﺎﻧﮕﺎن‬
‫ﺑﺎ درون رﻳﺰي ﻋﺎﻃﻔﻲ دﺧﺘﺮان و ﮔﺮاﻳﺶ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد‬
‫ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ در ﺷﺨﺺ ﻣﻌﺘﺎد اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد‪ -4 .‬اﻋﺘﻴﺎد ﺑﻪ‬
‫راﺑﻄﻪ دارد]‪ .[16‬ﺑﻴﻦ ﮔﺮاﻳﺶ اﻋﺘﻴﺎد و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‬
‫ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺑﺮاي ﻓﺮد ﻳﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﺎﻟﺖ زﻳﺎن آوري ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد و ﺳﻴﮕﺎر ﻛﺸﻴﺪن راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد‬
‫]‪.[1‬‬
‫دارد‪ .[17].‬ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮاد ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻴﻦ ﺧﺎﻧﻮاده و‬
‫اﻋﺘﻴﺎد ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﺒﺐ اﻋﺘﻴﺎد ﻓﺮزﻧﺪان آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد]‪.[18‬‬
‫ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ آن راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻴﻦ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻋﻠﺖ اﻋﺘﻴﺎد زﻧﺎن‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﺧﺎﻧﻮاده در اﻳﺠﺎد اﻋﺘﻴﺎد آﻧﺎن‬
‫ﺳﺒﻜﻬﺎي ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري و ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﻲ اﻓﺮاد ارﺗﺒﺎط ﻣﻲ‬
‫اﺳﺖ]‪ [19‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺳﺎز و ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪه از اﻋﺘﻴﺎد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ واﻟﺪﻳﻦ ﻣﺴﺘﺒﺪ ﺑﻴﺶ از ﺳﺎﻳﺮ واﻟﺪﻳﻦ‪،‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ]‪ .[20‬آﻣﻮزش واﻟﺪﻳﻦ‬
‫اﺿﻄﺮاب ﻓﺮزﻧﺪان را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ آورﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺳﺒﻚ‬
‫در دوران ﻛﻮدﻛﻲ و اﻳﺠﺎد اﺣﺴﺎس اﻋﺘﻤﺎد و ﻛﺎﻧﻮن ﻛﻨﺘﺮل‬
‫واﻟﺪﻳﻦ ﺑﻲ اﻋﺘﻨﺎ ﻗﺮار دارﻧﺪ ]‪ .[2‬ﻣﻴﺰان اﻓﺴﺮدﮔﻲ و اﺿﻄﺮاب‬
‫دروﻧﻲ از اﺑﺘﻼء ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﻛﻨﺪ]‪ .[21‬ﺑﻴﻦ‬
‫دﺧﺘﺮان ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭘﺴﺮان ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ]‪.[3‬‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‪ ،‬ﻣﺠﺮد‪ ،‬ﻣﺘﺎﻫﻞ ﺑﻮدن و ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد‬
‫ﻫﺮ ﻗﺪر واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻧﻮﺟﻮان ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻗﻮي ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﺷﺪت‬
‫راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد ]‪.[24‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﺧﻼف او ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد]‪ .[4‬ﺑﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺧﺎﻧﻮاده و‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد و ﺑﻬﺪاﺷﺖ‬
‫ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎ داري وﺟﻮد دارد]‪.[5‬‬
‫رواﻧﻲ‪ ،‬اﻧﻮاع اﺧﺘﻼﻻت و ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎريﻫﺎ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‪ .‬از‬
‫واﻟﺪﻳﻦ ﺑﻲ اﻋﺘﻨﺎ و ﻣﺴﺘﺒﺪ زﻣﻴﻨﻪ اﻓﺴﺮدﮔﻲ را ﺑﺮاي ﻓﺮزﻧﺪان‬
‫ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﺮس ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ‬
‫ﺧﻮد ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ]‪.[1‬‬
‫از ﻋﻠﻞ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر اﺳﺖ ]‪ .[23‬ﺳﻮء‬
‫ﺑﻴﻦ ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري ورواﺑﻂ درون ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ اﺑﺘﻼء‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از اﻟﻜﻞ و ﺣﺸﻴﺶ ﺑﺮ روي ﺳﺎزﮔﺎري ﻋﻠﻲ اﻟﺨﺼﻮص‬
‫ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻃﺮد‬
‫ﺳﺎزﮔﺎري اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و رواﻧﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲ ﮔﺬارد ]‪ .[24‬ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﺷﺪﮔﻲ و ﻓﻘﺪان راﺑﻄﻪ ﮔﺮم و ﻋﺎﻃﻔﻲ در ﺑﻴﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي‬
‫ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ ﻧﮕﺮش ﻧﺎ ﺳﺎﻟﻤﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد دارﻧﺪ]‪ .[25‬در ﺑﻴﻦ‬
‫ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﺳﺖ]‪ .[6‬روﺷﻬﺎي اﻧﻀﺒﺎﻃﻲ واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎ ﺳﻮء‬
‫ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ اﺧﺘﻼﻻت ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﻓﺴﺮدﮔﻲ و‬
‫ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد در ﻓﺮزﻧﺪان ارﺗﺒﺎط دارد]‪ .[7‬واﻟﺪﻳﻦ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن‬
‫اﺿﻄﺮاب ﺷﺎﻳﻌﺘﺮﻳﻦ اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﭙﺰﺷﻜﻲ اﺳﺖ ]‪.[26‬‬
‫ﻣﻌﺘﺎد‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﺒﻚ واﻟﺪﻳﻨﻲ اﺳﺘﺒﺪادي و ﻃﺮد ﮔﻨﻨﺪﮔﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻣﺮزي و ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﭘﺎراﻧﻮﺋﻴﺪ‪،‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ]‪ .[8‬ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﺒﻴﻪ در ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي‬
‫اﺳﻜﻴﺰو ﺗﺎﻳﭙﺎل‪ ،‬ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮ‪ -‬ﻣﻨﻔﻌﻞ واﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬اﺟﺘﻨﺎﺑﻲ و‬
‫ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي واﻟﺪﻳﻨﻲ و ﺑﻬﺒﻮد ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ اﻣﻜﺎن اﺑﺘﻼء‬
‫اﺳﻜﻴﺰوﺋﻴﺪي در ﻣﺮدان ﻣﻌﺘﺎد ﺷﻴﻮع دارد ]‪ ،[27‬در ﺑﻴﻦ‬
‫ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ ]‪ .[9‬ﻧﻘﺶ ﭘﺪر در ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي‬
‫ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ اﺧﺘﻼﻻت دو ﻗﻄﺒﻲ و اﺳﻜﻴﺰوﻓﺮﻧﻲ دﻳﺪه ﻣﻲ‬
‫داراي ﻓﺮزﻧﺪان ﻣﻌﺘﺎد از ﻧﻈﺮ رواﻧﻲ و ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺮﻧﮓ‬
‫ﺷﻮد ]‪[28‬؛ اﻓﺴﺮدﮔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﻲ دﻳﮕﺮ در ﺑﻴﻦ‬
‫اﺳﺖ ]‪ .[10‬ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺿﻌﻴﻒ ]‪،[11‬رواﺑﻂ ﺳﺴﺖ‬
‫ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ رواج دارد]‪ .[29‬در ﺑﻴﻦ اﺧﺘﻼﻻت ﺧﻠﻘﻲ و اﺿﻄﺮاب‪،‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎري‪ ،‬دو ره ‪ ،2‬ﺷﻤﺎره ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1387‬‬

‫‪JBS, Vol 2, No. 1, 2008‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻼﻣﺖ روان و … ‪35‬‬

‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮي در ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ ﻛﻮدﻛﺎن دارد]‪.[43‬‬
‫ﺑﻴﻦ اﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ‪ ،‬اﺿﻄﺮاب‪ ،‬اﺧﺘﻼل در رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ و اﺑﺘﻼ‬
‫ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎ داري وﺟﻮد دارد ]‪ [45‬ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎي ﺑﻴﻤﺎر‬
‫ﮔﻮﻧﻪ در ﺑﻴﻦ ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻮدن‪،‬‬
‫دﭼﺎر ﺧﻮد ﺷﻴﻔﺘﻪ ﺷﺪن و واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن‪ ،‬ﻛﻪ اﻏﻠﺐ در ﭘﺪران‬
‫اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺸﻬﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ]‪.[42‬‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﻲ اﺳﺎﺳﻲ و اﺧﺘﻼل اﺿﻄﺮاب ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺎﻳﻊ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫]‪ ،[30‬ﺧﻮد ﭘﻨﺪاره ﺿﻌﻴﻒ و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻳﻜﻲ از‬
‫ﻋﻠﻞ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد اﺳﺖ]‪ .[31‬ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺮزي‪،‬‬
‫ﺧﻮدﺷﻴﻔﺘﻪ و ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬و وﺿﻌﻴﺘﻬﺎي رواﻧﻲ ﻣﺜﻞ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﭘﺎﺋﻴﻦ‪،‬ﻧﺎاﻣﻴﺪي‪ ،‬رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﺣﺴﺎس‬
‫ﺣﻘﺎرت‪ ،‬واﺑﺴﺘﮕﻲ و اﺿﻄﺮاﺑﻬﺎي ﺷﺪﻳﺪ در ﺑﻴﻦ ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ رواج‬

‫روش‬ ‫دارد ]‪ .[32‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻛﻮدﻛﻲ اﺧﺘﻼل ﻛﻢ ﺗﻮﺟﻬﻲ و ﺑﻴﺶ‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرت ﻋﺪم درﻣﺎن در آﻳﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر‪،‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﻌﺘﺎد ﺑﻪ‬
‫اﻟﻜﻞ و ﺳﻴﮕﺎر ﭘﻨﺎه ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ]‪، [33‬ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد ﻣﺸﻜﻼت‬
‫ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺮك اﻋﺘﻴﺎد ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮد را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ]‪ .[34‬ﻛﺸﻴﺪن‬
‫ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﻣﺮاﺟﻌﻪ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﮕﺎر و ﻣﺼﺮف اﻟﻜﻞ اﺧﺘﻼﻻﺗﻲ ﻣﺜﻞ اﺳﻜﻴﺰوﻓﺮﻧﻲ‪،‬‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ از روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻴﺮي در دﺳﺘﺮس اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﻜﻴﺰواﻓﻜﺘﻴﻮ را وﺧﻴﻢ ﺗﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ]‪ [35‬اﺳﺘﻔﺎده از اﻟﻜﻞ و‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﺗﻌﺪادي از اﻓﺮاد را ﻛﻪ در ﺳﻪ‬
‫ﺣﺸﻴﺶ‪،‬ﺣﺎﻓﻈﻪ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻓﺮادي را ﻛﻪ داراي‬
‫ﻣﺎﻫﻪ اول ﺳﺎل ‪ 1383‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮده و ﺗﺤﺖ‬
‫اﺧﺘﻼﻻت ﺧﻠﻘﻲ ﻳﺎ رواﻧﭙﺮﻳﺸﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ ،‬ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻣﻲ آورد ]‪.[36‬‬
‫درﻣﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ )‪ 25‬ﻧﻔﺮ( ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار داده ‪ ،‬و‬
‫ﻣﺼﺮف ﻣﺪاوم اﻟﻜﻞ ﺑﺎﻋﺚ دﻟﺸﻮره‪ ،‬ﻓﻮﺑﻴﺎﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ و ﺣﻤﻠﻪ‬
‫از آﻧﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در‬
‫ﻫﺮاﺳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .[37] .‬اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺳﻮء ﻣﺼﺮف ﺗﺮﻳﺎك و‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮوه ﮔﻮاه از ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﻫﺮوﺋﻴﻦ دارﻧﺪ ﺳﻄﺢ ﻫﻴﺠﺎن ﻃﻠﺒﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮاد‬
‫در دﺳﺘﺮس ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ ‪ 25‬ﻧﻔﺮ‬
‫ﻋﺎدي دارﻧﺪ ]‪.[38‬‬
‫از ﺑﻴﻦ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﺑﻴﻦ‬
‫ﺷﺒﻴﻪ ﮔﺮوه ﻣﻌﺘﺎد ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار‬
‫ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﻲ و ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫رواﺑﻄﻲ وﺟﻮد دارد از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‬
‫اﺑﺰارﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ‬
‫ﻛﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺮ روي ﻣﻴﺰان رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎراﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز از دو ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫اﺑﺘﻼء ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد ﺗﺎﺛﻴﺮ دارد ]‪ .[39‬در ﺻﻮرت ﻓﻘﺪان ﭘﺪر و‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﻛﺎذب ﺑﻮدن وﺟﻮد وي ﺑﺎﻋﺚ ﭘﺎﺋﻴﻦ آﻣﺪن اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ در‬
‫اﻟﻒ( ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ و ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1358‬ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﭘﺴﺮﻫﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻠﻞ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ اﻋﺘﻴﺎد‬
‫ﻧﻘﺎﺷﻴﺎن در ﺷﻴﺮاز و ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻛﺎرﻫﺎي ﺷﻴﻔﺮ )‪(Sheafer‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ]‪ .[40‬ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﺎداري ﺑﻴﻦ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺳﻴﮕﺎر و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد‬
‫]‪ [46‬ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ داراي ‪ 76‬ﺳﻮال اﺳﺖ و اﺑﻌﺎد‬ ‫در واﻟﺪﻳﻦ و ﻓﺮزﻧﺪان ﺳﺎﻳﻜﻮﭘﺎت وﺟﻮد دارد]‪ .[41‬ﻛﻮدﻛﺎن‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻨﺘﺮل ‪ /‬آزادي و ﮔﺮﻣﻲ ‪ /‬ﺳﺮدي رواﺑﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‬ ‫ﭘﺪران دﭼﺎر اﻋﺘﻴﺎد ‪ ،‬اﺧﺘﻼﻻت رﻓﺘﺎري – ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي‬
‫واﻟﺪﻳﻦ را ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﭘﺪران ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد دارﻧﺪ]‪ .[42‬ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﻮال ﻳﻜﻲ از ﺟﻮاﺑﻬﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻮاﻓﻘﻢ‪ ،‬ﻣﻮاﻓﻘﻢ‪ ،‬ﺑﻲ‬ ‫داري در وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ‪ ،‬اﺧﺘﻼل در رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ و ﻣﻴﺰان‬
‫ﺗﻔﺎوت‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔﻢ و ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﻢ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺿﺮﻳﺐ‬ ‫اﺿﻄﺮاب ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﭘﺪر ﻣﻌﺘﺎد دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ]‪ .[43‬ﺑﻴﻦ‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ اﻳﻦ آزﻣﻮن از ﻃﺮﻳﻖ روش ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ )‪ (0/83‬و‬ ‫اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﻲ از ﺟﻤﻠﻪ اﻓﺴﺮدﮔﻲ و اﺑﺘﻼء ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد در‬
‫ﺑﺎزآزﻣﺎﻳﻲ )‪ (0/93‬ﮔﺰارش ﺷﺪ ]‪ .[47‬در ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺤﻴﻂ‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﻌﺘﺎد رواﺑﻂ ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد دارد]‪ .[44‬ﺷﻴﻮه‬
‫ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻧﻤﺮه ﺑﺎﻻي ‪ 130‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻓﺮزﻧﺪ‬ ‫ﻫﺎي ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در ﻛﺎرﻛﺮد ﺧﺎﻧﻮاده و ﻛﺎرﻛﺮد‬

‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎري‪ ،‬دو ره ‪ ،2‬ﺷﻤﺎره ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1387‬‬

‫‪JBS, Vol 2, No. 1, 2008‬‬
 ‫‪ 36‬ﻓﺎﻃﻤﻪ رﺋﻴﺴﻲ و ﻫﻤﻜﺎران ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ :1‬وﺿﻌﻴﺖ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﻛﻞ‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬ ‫ﻣﻌﺘﺎد‬ ‫ﮔﺮوﻫﻬﺎ‬
‫درﺻﺪ‬ ‫ﻓﺮاواﻧﻲ‬ ‫درﺻﺪ‬ ‫ﻓﺮاواﻧﻲ‬ ‫درﺻﺪ‬ ‫ﻓﺮاواﻧﻲ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‬
‫‪68‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪18‬‬ ‫ﻣﺠﺮد‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ‬
‫‪32‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﻣﺘﺎﻫﻞ‬ ‫ﺗﺎﻫﻞ‬
‫‪60‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪11‬‬ ‫زﻳﺮ ‪ 23‬ﺳﺎل‬
‫ﺳﻦ‬
‫‪40‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪ 23‬ﺳﺎل ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‬
‫‪32‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪10‬‬ ‫زﻳﺮ دﻳﭙﻠﻢ‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ‬
‫‪68‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪15‬‬ ‫دﻳﭙﻠﻢ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‬ ‫ﺗﺤﺼﻴﻼت‬
‫‪42‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ﺷﺎﻏﻞ‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ‬
‫‪58‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪20‬‬ ‫ﺑﻴﻜﺎر‬ ‫ﺷﻐﻠﻲ‬

‫ﻣﻌﺘﺎد ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ‪ 36‬درﺻﺪ ﻣﺠﺮد و ‪ 14‬درﺻﺪ ﻣﺘﺎﻫﻞ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ از ﺑﻴﻦ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ ‪ 32‬درﺻﺪ ﻣﺠﺮد و ‪ 18‬درﺻﺪ‬
‫ﻣﺘﺎﻫﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ 22 .‬درﺻﺪ ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ؛ ﺳﻦ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 23‬ﺳﺎل‬
‫و ‪ 28‬درﺻﺪ ﺑﺎﻻي ‪ 23‬ﺳﺎل ﺑﻮده اﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ‪ 38‬درﺻﺪ ﻏﻴﺮ‬
‫ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ زﻳﺮ ‪ 23‬ﺳﺎل و ‪ 12‬درﺻﺪ ﺑﺎﻻي ‪ 23‬ﺳﺎل ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬از‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ ‪ 20‬درﺻﺪ زﻳﺮ دﻳﭙﻠﻢ و ‪ 30‬درﺻﺪ دﻳﭙﻠﻢ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‬
‫ﺑﻮده و از ﻣﻴﺎن ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ ‪ 12‬درﺻﺪ زﻳﺮ دﻳﭙﻠﻢ و ‪ 38‬درﺻﺪ‬
‫دﻳﭙﻠﻢ و ﺑﺎﻻي دﻳﭙﻠﻢ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﻣﺠﻤﻮع ‪ 25‬ﻧﻔﺮ‬
‫ﻣﻌﺘﺎد ‪ 10‬درﺻﺪ ﺷﺎﻏﻞ و ‪ 40‬درﺻﺪ ﺑﻴﻜﺎر و از ﺑﻴﻦ ﻏﻴﺮ‬
‫ﻣﻌﺘﺎدﻳﻦ ‪ 32‬درﺻﺪ ﺷﺎﻏﻞ و ‪ 18‬درﺻﺪ ﺑﻴﻜﺎر ﺑﻮدﻧﺪ )ﺟﺪول‬
‫ﺷﻤﺎره ‪.(1‬‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮوه ﻣﻌﺘﺎد ﺑﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ وﺿﻌﻴﺖ رواﻧﻲ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮن ‪ t‬ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﻓﺮاد ﻣﻌﺘﺎد در‬
‫ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎي ﺳﺎﻳﻜﻮﺗﻴﻚ‪ ،‬ﺗﺮس ﻣﺮﺿﻲ‪ ،‬ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي‪ ،‬اﺿﻄﺮاب‪،‬‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﻲ و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻴﻦ ﻓﺮدي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬
‫ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻨﺎداري )‪ (p<0/001‬ﻋﻼﺋﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮي را ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻴﻜﻦ از ﻧﻈﺮ ﺷﻜﺎﻳﺎت ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬وﺳﻮاس ﻋﻤﻠﻲ‪ -‬ﻓﻜﺮي و‬
‫اﻓﻜﺎر ﭘﺎراﻧﻮﻳﺎ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫)‪) .(p>0/05‬ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪(2‬‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮوه ﻣﻌﺘﺎد ﺑﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ وﺿﻌﻴﺖ ﻓﺮزﻧﺪ‬
‫ﭘﺮوري ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮن ‪ T‬ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻧﺸﺎن داد‪ .‬ﻛﻪ ﺑﻴﻦ‬
‫ﺷﻴﻮه ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ـ آزادي در ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﺗﻔﺎوت‬
‫ﻣﻌﻨﺎ داري در ﺳﻄﺢ ‪ P ≤ 0/05‬وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ در‬
‫ﺷﻴﻮه ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري ﺷﻴﻮه ﮔﺮﻣﻲ ـ ﺳﺮدي ﺑﻴﻦ دوﮔﺮوه ﺗﻔﺎوت‬
‫ﭘﺮوري ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ و ﻧﻤﺮه ﭘﺎﻳﻴﻦ از ‪ 130‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب( ﭼﻚ ﻟﻴﺴﺖ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي رواﺋﻲ )‪ (SCL90R‬ﻓﺮم اوﻟﻴﻪ‬
‫اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ دراﮔﻮﺗﻴﺲ ]‪ ،[46‬ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن‬
‫ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﺟﺴﻤﻲ و رواﻧﻲ ﻃﺮاﺣﻲ و در‬
‫ﺳﺎل ‪ 1983‬ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ‪ 90‬ﺳﻮال ‪5‬‬
‫درﺟﻪ اي دارد‪ .‬ﭼﻚ ﻟﻴﺴﺖ ﻣﺬﻛﻮر داراي ﻧﻪ ﺑﻌﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻌﺎد‬
‫ﻧﻪ ﮔﺎﻧﻪ اﻳﻦ آزﻣﻮن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺷﻜﺎﻳﺎت ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫وﺳﻮاﺳﻲ ﺟﺒﺮي‪ ،‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ در رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﻓﺮدي‪ ،‬اﻓﺴﺮدﮔﻲ‪،‬‬
‫اﺿﻄﺮاب‪ ،‬ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي‪ ،‬ﺗﺮس ﻣﺮﺿﻲ‪ ،‬اﻓﻜﺎر ﭘﺎراﻧﻮﺋﻴﺪي و‬
‫رواﻧﭙﺮﻳﺸﻲ‪ .‬در ‪ SCL90‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻳﻚ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫وﺟﻮد ﻋﻼﺋﻢ و ﻧﺸﺎﻧﻪ اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺿﺮاﻳﺐ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﻫﻤﻪ اﺑﻌﺎد آزﻣﻮن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺑﺎزآزﻣﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﻴﻦ )‪ (0/78‬ﺗﺎ )‪ (0/90‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ]‪ .[48‬در داﺧﻞ‬
‫ﻛﺸﻮر ﺑﺎ روش دو ﻧﻴﻤﻪ ﺳﺎزي ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ آزﻣﻮن ﺑﺮاي اﺑﻌﺎد‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﻦ )‪ (0/64‬ﺗﺎ )‪ (0/89‬و ﺑﺎ روش آﻟﻔﺎي ﻛﺮوﻧﺒﺎخ ﺑﻴﻦ‬
‫)‪ (0/57‬ﺗﺎ )‪ (0/85‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ .[48‬ﺿﺮاﻳﺐ رواﻳﻲ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن اﺑﻌﺎد ﻧﻪ ﮔﺎﻧﻪ اﻳﻦ آزﻣﻮن از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ آزﻣﻮن‬
‫)‪ (MMPI‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه و ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ اﺑﻌﺎد را ﺑﻴﻦ )‪ (0/36‬ﺗﺎ‬
‫)‪ (0/74‬ﮔﺰارش ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬داده ﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﺮم اﻓﺰار‬
‫‪ SPSS‬ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و در آن از روش‬
‫آزﻣﻮن‪ T‬ﻣﺴﺘﻘﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ﻳﻚ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻨﺪه وﺿﻌﻴﺖ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺪول زﻳﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ از ﻣﺠﻤﻮع ‪25‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎري‪ ،‬دو ره ‪ ،2‬ﺷﻤﺎره ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1387‬‬

‫‪JBS, Vol 2, No. 1, 2008‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻼﻣﺖ روان و … ‪37‬‬

‫ﻣﻌﻨﺎ داري دارد‪ ،‬وﻟﻲ از ﻧﻈﺮ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬وﺳﻮاس ﻋﻤﻠﻲ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎداري در ﺳﻄﺢ )‪ (P< 0/01‬دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪0/0001) .‬‬
‫ـ ﻓﻜﺮي واﻓﻜﺎر ﭘﺎراﻧﻮﻳﺎ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎ داري ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫<‪) (P‬ﺟﺪول ﺷﻤﺎره‪.(3‬‬
‫ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ وﺿﻌﻴﺖ رواﻧﻲ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﺑﺤﺚ و ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬
‫ﻓﻮق ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻣﻌﺘﺎد ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ رواﻧﻲ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮﻣﻌﺘﺎد‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﻧﺎﻇﺮ ‪ .1380‬ﭘﺮوﻳﺰي ﻓﺮد‪.1380 ،‬‬
‫از ﻧﻈﺮ ﺳﺎﻳﻜﻮﺗﻴﻚ‪ ،‬ﺗﺮس ﻣﺮﺿﻲ‪،‬ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي‪ ،‬اﺿﻄﺮاب‪،‬‬
‫وردوﻛﺲ‪ .1996،‬ﺟﺮﺷﻮن ﮔﺮاﻧﺪ‪ .2007 ،‬ﻟﻴﺮاد‪ .2002 ،‬ﻛﻮري‪،‬‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﻲ‪ ،‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻴﻦ ﻓﺮدي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻣﻌﺘﺎد ﺗﻔﺎوت‬
‫‪ .2007‬و اﻧﺪرﺳﻮن‪ 2003 ،‬ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ دارد ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ :2‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮوه ﻣﻌﺘﺎد ﺑﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ وﺿﻌﻴﺖ رواﻧﻲ‬
‫ارزش‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﺎ داري ‪P‬‬ ‫‪df‬‬ ‫ﮔﺮوﻫﻬﺎ‬ ‫ﻧﻮع ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل‬
‫‪T‬‬ ‫‪SD‬‬ ‫‪M‬‬
‫‪0/42‬‬ ‫‪1/12‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺎد‬
‫*‪0/007‬‬ ‫‪2/84‬‬ ‫‪45‬‬ ‫ﺳﺎﻳﻜﻮﺗﻴﻚ‬
‫‪0/49‬‬ ‫‪0/74‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪0/50‬‬ ‫‪1/50‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪0/30‬‬ ‫‪1/05‬‬ ‫‪45‬‬ ‫ﭘﺎراﻧﻮﻳﺎ‬
‫‪0/85‬‬ ‫‪1/30‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪0/68‬‬ ‫‪0/89‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺎد‬
‫*‪0/002‬‬ ‫‪3/311‬‬ ‫‪45‬‬ ‫ﺗﺮس ﻣﺮﺿﻲ‬
‫‪0/42‬‬ ‫‪0/34‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪0/63‬‬ ‫‪1/70‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺎد‬
‫*‪0/001‬‬ ‫‪3/45‬‬ ‫‪45‬‬ ‫ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي‬
‫‪0/69‬‬ ‫‪1/03‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪0/55‬‬ ‫‪1/45‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺎد‬
‫*‪0/001‬‬ ‫‪3/49‬‬ ‫‪45‬‬ ‫اﺿﻄﺮاب‬
‫‪0/64‬‬ ‫‪0/85‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪0/42‬‬ ‫‪1/51‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺎد‬
‫*‪0/01‬‬ ‫‪2/68‬‬ ‫‪45‬‬ ‫اﻓﺴﺮدﮔﻲ‬
‫‪0/84‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪0/43‬‬ ‫‪1/40‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺎد‬
‫*‪0/0001‬‬ ‫‪5/42‬‬ ‫‪45‬‬ ‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻴﻦ ﻓﺮدي‬
‫‪0/45‬‬ ‫‪0/71‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬

‫‪0/354‬‬ ‫‪0/55‬‬ ‫‪1/42‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺎد‬

‫‪0/937‬‬ ‫‪45‬‬ ‫وﺳﻮاس ﻓﻜﺮي ﻋﻤﻠﻲ‬
‫‪-‬‬ ‫‪0/88‬‬ ‫‪1/22‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬

‫‪0/398‬‬ ‫‪0/57‬‬ ‫‪1/14‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺎد‬

‫‪0/854‬‬ ‫‪45‬‬ ‫ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‬
‫‪-‬‬ ‫‪0/73‬‬ ‫‪1/30‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪ = -‬ﻣﻌﻨﺎدار ﻧﻴﺴﺖ‪ * ،‬ﻣﻌﻨﺎدار در ﺳﻄﺢ ‪ ،** ،0/05‬ﻣﻌﻨﺎدار در ﺳﻄﺢ ‪0/01‬‬

‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ :3‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮوه ﻣﻌﺘﺎد ﺑﺎ ﻏﻴﺮﻣﻌﺘﺎد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ وﺿﻌﻴﺖ ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﺎ داري‬ ‫ارزش‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫‪df‬‬ ‫ﮔﺮوﻫﻬﺎ‬ ‫اﺑﻌﺎد ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري‬
‫‪P‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪SD‬‬ ‫‪M‬‬
‫‪16/002‬‬ ‫‪130/3‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪0/534‬‬ ‫‪0/626‬‬ ‫‪47‬‬ ‫آزادي ‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪11/84‬‬ ‫‪127/80‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪26/94‬‬ ‫‪102/4‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺎد‬
‫*‪0/0001‬‬ ‫‪-5/381‬‬ ‫‪47‬‬ ‫ﮔﺮﻣﻲ ـ ﺳﺮدي‬
‫‪15/005‬‬ ‫‪136/1‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪ = -‬ﻣﻌﻨﺎدار ﻧﻴﺴﺖ‪ = ** ،‬ﻣﻌﻨﺎدار در ﺳﻄﺢ ‪ * = ،0/01‬ﻣﻌﻨﺎدار در ﺳﻄﺢ ‪0/05‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎري‪ ،‬دو ره ‪ ،2‬ﺷﻤﺎره ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1387‬‬

‫‪JBS, Vol 2, No. 1, 2008‬‬
 ‫‪ 38‬ﻓﺎﻃﻤﻪ رﺋﻴﺴﻲ و ﻫﻤﻜﺎران ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ﻣﻲ ﺷﻮد ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺷﺪت از دﺳﺖ ﻣﻲ دﻫﺪ و‬
‫دﭼﺎر ﻫﺮاﺳﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از راﻫﻬﺎي‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ در ﺑﻴﻦ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﭘﻨﺎه ﺑﺮدن ﺑﻪ ﻣﻮاد‬
‫ﻣﺨﺪر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮﻋﻲ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﻛﺎذب اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ راﺑﻄﻪ ﮔﺮم ﺑﻴﻦ اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺑﺎ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان اﻣﻜﺎن ﺟﺬب آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺮده و ﻛﻤﺘﺮ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل دارد ﻛﻪ از ﺧﺎﻧﻪ و ﺧﺎﻧﻮاده ﻓﺮاري ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻪ ﮔﺮوه‬
‫دوﺳﺘﺎن ﻳﺎ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻧﺎ ﺑﻬﻨﺠﺎر ﭘﻨﺎه ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس ﻣﻲ‬
‫ﺗﻮان ﮔﻔﺖ راﺑﻄﻪ ﺳﺮد ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻃﺮد و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺗﻮﻫﻴﻦ و‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻴﺰاري از ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻲﺷﻮد و آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﻮاع رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺮب و ﺑﺰﻫﻜﺎرﻳﻬﺎ از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫اﻋﺘﻴﺎد ﭘﻨﺎه ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺘﺎداﻧﻲ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﺳﺮد و ﺑﻲ روح ﭘﺮورش ﭘﻴﺪا‬
‫ﻛﺮده اﻧﺪ اﻓﺴﺮدﮔﻲ‪ ،‬اﺿﻄﺮاب‪ ،‬ﻓﻮﺑﻴﺎ و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻴﻦ ﻓﺮدي‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ رواﺑﻂ ﮔﺮم و ﺻﻤﻴﻤﻲ دارﻧﺪ از‬
‫ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﻨﺪ زﻳﺮا واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎ رواﺑﻂ ﺳﺮد اﻏﻠﺐ‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﻲ‪ ،‬اﺿﻄﺮاب‪ ،‬ﺗﺮﺳﻬﺎي ﻣﺮﺿﻲ و رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﻓﺮدي‬
‫ﻣﺨﺘﻞ ﺷﺪه اي ﺑﺎ دﻳﮕﺮان دارﻧﺪ و ﺑﺮ اﺳﺎس اﻟﮕﻮ ﺳﺎزي و‬
‫ﺳﺮﻣﺸﻖ ﮔﻴﺮي در واﻟﺪﻳﻦ ‪ ،‬اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎ در ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺸﺎن ﻧﻴﺰ‬
‫رﺷﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ اﻓﺮاد ﻣﻌﺘﺎد ﺑﺎ‬
‫ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد ﺗﻔﺎوت دارد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ دارو‬
‫ﺑﻪ ﺑﺪن ﻓﺮد ﻣﻌﺘﺎد ﻧﻤﻲ رﺳﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻓﺮد ﻣﻌﺘﺎد دﭼﺎر‬
‫ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻋﻼﺋﻢ‬
‫ﻋﺪم ﺗﻌﺎدل رواﻧﻲ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ وﻳﮋﮔﻲ ﺑﺎرز‬
‫اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي‪ ،‬ﺗﻜﺎﻧﺸﮕﺮي و رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﻓﺮدي ﻣﺨﺘﻞ‬
‫او ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺿﻄﺮاب و اﻓﺴﺮدﮔﻲ ﻧﻴﺰ ﺟﺰء ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي اﺻﻠﻲ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻋﺘﻴﺎد ﻳﺎ واﺑﺴﺘﮕﻲ داروﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺧﻮد زﻧﺠﻴﺮه‬
‫اي از اﺧﺘﻼﻻت دﻳﮕﺮ را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آورﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻄﻠﺐ ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﺻﻮﻻً واﺑﺴﺘﮕﻲ رواﻧﻲ ﻣﻘﺪم ﺑﺮ‬
‫ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻋﺘﻴﺎد ﺑﺮ ﺟﺴﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻋﻤﺪه اي ﻛﻪ‬
‫ﺳﺒﺐ ﮔﺮاﻳﺶ اﻓﺮاد ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺘﺮس‪ ،‬ﻓﺮار از‬
‫اﺳﺘﺮس و ﭘﻨﺎه ﺑﺮدن ﺑﻪ داﻣﻦ اﻋﺘﻴﺎد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ‬
‫اﺳﺘﺮس و اﺿﻄﺮاب ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﺑﺮاي ﮔﺮاﻳﺶ اﻓﺮاد ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ اﻋﺘﻴﺎد ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺘﺮس و اﺿﻄﺮاب زﻳﺎد ﺗﻌﺎدل‬
‫رواﻧﻲ ﻓﺮد را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻴﺰﻧﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز اﻧﻮاع اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﻲ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻨﻜﻪ اﻓﺮاد ﻣﻌﺘﺎد از ﻧﻈﺮ رواﻧﻲ از‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺪﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﺟﻮد اﺳﺘﺮس ﻫﺎ و‬
‫اﺿﻄﺮاب ﻫﺎي زﻳﺎد در زﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻓﺮزﻧﺪ‬

‫ﭘﺮوري اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد از ﻧﻈﺮ ﺳﺮدي وﮔﺮﻣﻲ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﮔﺮوه‬
‫‪-1‬ﺷﺎﻣﻠﻮ ﺳﻌﻴﺪ‪» ،‬آﺳﻴﺐ ﺷﻨﺎﺳﻲ رواﻧﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬رﺷﺪ‪.1376 .‬‬
‫ﻣﻌﺘﺎد ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎ داري دارد‪ ،‬اﻣﺎ از ﻧﻈﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﻛﻨﺘﺮل ـ‬
‫‪2-Rohner Ronald, “Introduction to parental‬‬
‫آزادي ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎ داري ﺑﻴﻦ ﮔﺮوه ﻣﻌﺘﺎد ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪acceptance‬‬ ‫‪rejection‬‬ ‫‪theory”,‬‬ ‫‪publication‬‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد از ﮔﺮﻣﻲ و راﺑﻄﻪ‬
‫‪manual‬‬ ‫‪of‬‬ ‫‪the‬‬ ‫‪American‬‬ ‫‪psychological‬‬
‫ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﻌﺘﺎد‬
‫‪Association.(2001) Fifth Edition.‬‬
‫ﺳﺮدي ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ‬
‫‪ -3‬ﻛﺎﻫﻨﻲ ﺳﻴﻤﺎ‪ ،‬ﺣﺴﻦ آﺑﺎدي ﻣﺤﺴﻦ‪ ،‬ﺳـﻌﺎدت ﺟـﻮ ﻋﻠﻴﺮﺿـﺎ‪» ،‬ﺑﺮرﺳـﻲ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﻣﺸﻜﺎﺗﻲ ‪ .1381‬ﺣﺴﻴﻨﻴﺎن ‪ .1384‬اﻣﻠﻜﺎم‬
‫اﺿﻄﺮاب‪ ،‬اﻓﺴﺮدﮔﻲ‪ ،‬ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي و ﺑﺰﻫﻜﺎري ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن ‪ 12-19‬ﺳـﺎﻟﻪ در‬
‫‪ .1998‬ﺗﻬﺮاﻧﻲ ‪ .1382‬و اﻋﻈﻤﻲ ‪ 1384‬ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ دارد‪ .‬ﺑﺮ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﮔﺴﺴﺘﻪ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ« اﺳﺮار‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1379‬؛‪.28-22(4)7‬‬
‫اﻳﻦ اﺳﺎس ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﺮدي رواﺑﻂ‬
‫‪ -4‬ﻣﺸﻜﺎﺗﻲ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ‪ ،‬ﻣﺸﻜﺎﺗﻲ زﻫﺮااﻟﺴﺎدات‪» ،‬ﺳﻨﺠﺶ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﻋﻮاﻣـﻞ‬
‫در ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﺑﺨﺼﻮص آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﻳﻚ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺟﺪي و‬
‫دروﻧﻲ و ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮ ﺑﺰﻫﻜﺎري ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن« ﻣﺠﻠـﻪ ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺷﻨﺎﺳـﻲ‬
‫ﻣﺴﺘﻤﺮ اﺳﺖ و اﻧﻀﺒﺎﻃﻬﺎي ﺧﺸﻦ و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫اﻳﺮان‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1381‬؛‪.(25-3)4‬‬
‫ﻣﻮﺛﺮ در ﺑﺰﻫﻜﺎري ﺟﻮاﻧﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﺑﺪﻧﻲ ﻫﻢ‬
‫‪-5‬ﺣﺴــﻴﻨﻴﺎن ﺳــﻴﻤﻴﻦ‪ ،‬زﻫﺮاﻳــﻲ ﺷــﻘﺎﻳﻖ‪ ،‬ﺧﺪاﺑﺨﺸــﻲ ﻛــﻮﻻﻳﻲ آﻧﺎﻫﻴﺘــﺎ‪،‬‬
‫ﻋﻮارض اﻓﺖ رواﻧﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻛﻮدﻛﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺑﺪﻧﻲ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎري‪ ،‬دو ره ‪ ،2‬ﺷﻤﺎره ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1387‬‬

‫‪JBS, Vol 2, No. 1, 2008‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻼﻣﺖ روان و … ‪39‬‬

‫‪ -16‬ﺑﻬﻔﺮ زﻫﺮا‪ ،‬آﻗﺎ ﻣﺤﻤﺪﻳﺎن ﺣﻤﻴﺪ رﺿﺎ‪ ،‬ﻣﻬﺮام ﺑﻬﺮوز‪» ،‬ﻛﺎرﻛﺮد ﺧﺎﻧﻮاده‬ ‫»ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ و ارﺗﺒﺎط ﻋﻠﻤﻜﺮد ﺧﺎﻧﻮاده و ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن ﻓـﺮاري از‬
‫و دﺧﺘﺮان ﻧﻮﺟﻮان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼﻻت درون رﻳـﺰي در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺑـﺎ ﮔـﺮوه‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﻋﺎدي«‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي ﻣﺸﺎوره‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1384‬؛ ‪.25:(16)4‬‬
‫ﺑﻬﻨﺠﺎر« ﺗﺎزه ﻫﺎي ﻋﻠﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪)2) 8 ; 1385‬ﻣﺴﻠﺴـﻞ ‪:((30‬‬ ‫‪6):Emmelkamp PM, Heeres H. “Drug addiction‬‬

‫‪30.-21‬‬ ‫‪and parental rearing style: a Controlled Study”,‬‬

‫‪ -17‬اﻋﻈﻤﻲ‪ ،‬اﺣﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪي ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻌﺼﻮﻣﻲ رﺣﻴﻢ »ﻣﻴﺰان ﮔﺮاﻳﺶ‬ ‫‪Int J Addict. 1988 Feb , 23(2):207-16.‬‬
‫ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر در ﮔﺮوه ﺳﻨﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ده ﺳﺎل اﺳـﺘﺎن اردﺑﻴـﻞ‪،‬‬ ‫‪ -7‬ﮔﻮدرزي ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ‪ ،‬زرﺗﻘﺎش ﻣﺮﻳﻢ‪ ،‬زرﻧﻘﺎش ﻣﻴﻨـﺎ‪» ،‬ﺑﺮداﺷـﺖ اﻓـﺮاد‬

‫‪ ،1381‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣـﺎﻧﻲ اردﺑﻴـﻞ‪ ،‬ﺑﻬـﺎر‬
‫‪)1) 5 ;1384‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪21.-16 :((15‬‬
‫‪ -18‬رﺣﻴﻤﻲ ﻣﻮﻗﺮ آﻓـﺮﻳﻦ‪ ،‬ﺳـﻬﻴﻤﻲ اﻳﺰدﻳـﺎن اﻟﻬـﻪ‪ ،‬راد ﮔـﻮدرزي رﺿـﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪي ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ‪« ،‬ﻧﮕﺮش واﺑﺴﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﻮاد اﻓﻴﻮﻧﻲ و ﺧـﺎﻧﻮاده ﻫـﺎي‬
‫آﻧﺎن در ﻣﻮرد ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻋﺘﻴﺎد ﺑﺮ ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از زﻟﺰﻟﻪ ﺑﻢ«‪ ،‬ﺗﺎزه ﻫﺎي ﻋﻠـﻮم‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﭘﺎﺋﻴﺰ ‪46.-40 :(3) 5 ،1382‬‬
‫ﺳﻮء ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻮاد از اﻟﮕﻮﻫﺎي اﻧﻀﺒﺎﻃﻲ واﻟﺪﻳﻦ«‪ .‬اﻧﺪﻳﺸـﻪ و رﻓﺘـﺎر‪،‬‬
‫زﻣﺴﺘﺎن ‪) 10 ،1383‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ (39‬وﻳﮋه ﻧﺎﻣﻪ اﻋﺘﻴﺎد(‪.249-241 :‬‬
‫‪-8‬ﻫﻮاﺳﻲ ﻧﺎﻫﻴﺪ‪» ،‬ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻓﺮزﻧـﺪ ﭘـﺮوري ﺧـﺎﻧﻮاده‬
‫ﻫﺎي داراي ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﻣﻌﺘﺎد و ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد«‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﻲ‬
‫ارﺷﺪ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه اﻟﺰﻫﺮاء )س(‪.(1380).‬‬
‫‪ -9‬ﻃﻬﺮاﻧﻲ ﻋﺎﺗﻜﻪ »ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي اوﻟﻴﻪ از اﻋﺘﻴﺎد ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑـﺮ ﺧـﺎﻧﻮاده«‪ ،‬رﻓـﺎه‬

‫‪ -19‬ﺟﻤﺸﻴﺪي ﻣﻨﺶ ﻣﻨﺼـﻮره‪ ،‬ﺳـﻠﻴﻤﺎﻧﻲ ﻓـﺮ ﭘـﺮوﻳﻦ‪ ،‬ﺣﺴـﻴﻨﻲ ﻓﺎﻃﻤـﻪ‪،‬‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1382‬؛‪.290-265:(8)2‬‬
‫»وﻳﮋﮔﻴﻬــﺎي ﻓــﺮدي‪،‬ﺧــﺎﻧﻮادﮔﻲ‪،‬اﺟﺘﻤــﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼــﺎدي زﻧــﺎن ﻣﻌﺘــﺎد‬ ‫‪ -10‬ﻣﻮﺳﻮي اﺷﺮف اﻟﺴﺎدات؛ »ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻴﻔﻲ ‪ /‬ﻛﻤـﻲ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺧـﺎﻧﻮاده‬
‫زﻧﺪاﻧﻲ«‪،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎري اﻳﺮان‪،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪54.-47 :(40) 17 ;1383‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺎدان ﺟﻮان«‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﻧﺎن‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1382‬؛ )‪88.-59 :(3‬‬

‫‪ -20‬ﺻﺪﻳﻖ ﺳﺮوﺳﺘﺎﻧﻲ رﺣﻤﺖ اﷲ‪» ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺳﺎز در آﻟﻮدﮔﻲ‬ ‫‪11- Pinnheiro RT, Pinheiro KA/Magalhase PV,‬‬
‫ﻧﻮﺟﻮاﻧــﺎن و ﺟﻮاﻧــﺎن اﻳﺮاﻧــﻲ ﺑــﻪ ﺳــﻮء ﻣﺼــﺮف ﻣــﻮاد«‪ ،‬ﻧﺎﻣــﻪ ﻋﻠــﻮم‬ ‫‪Horta, BL, Dasilva RA, Sousa PL, Fleming M,‬‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ 2)11 ;1382‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪118. ،101 :((22‬‬ ‫‪“Cocaine addiction and family dysfunction: a‬‬

‫‪ -21‬ﻳﺎر ﻣﺤﻤﺪي ﻣﺴﻌﻮد‪ ،‬ﺟﺰاﻳﺮي ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ رﻓﻴﻌﻲ اﻣﻴﺮ ﺣﺴـﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻮﺑﻜـﺎر‪،‬‬ ‫‪case control study in southern Brazil: Substance‬‬
‫ﺑﻬﺮام ﭘﻮر‪ ،‬ﺷﻬﺒﺎز ﻋﺒﺎس‪»،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و ﻓـﺮدي در اﻓـﺮاد‬ ‫‪41(3):307-16.‬؛‪misuse” 2006‬‬
‫در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﺳﻮء ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد«‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﺑﻬﺎر ‪)1) 6 ،1384‬ﻣﺴﻠﺴﻞ‬ ‫‪12-Jerdzejckak M, Blaszczyk J. “attitudes of‬‬

‫‪36.-31 :((20‬‬ ‫‪soldiers taking drugstore Military service.‬‬

‫‪ -22‬ﺳﺮ ﮔﻠﺰاﻳﻲ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ‪،‬ﺑﻼﻟﻲ ﻣﻬﺪي‪ ،‬آزاد رﺿﺎ‪ ،‬اردﻛﺎﻧﻲ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ‪،‬‬ ‫؛‪Training and discipline.” Mil Med. Aug, 2005‬‬
‫ﺛﻤﺮي‪ ،‬ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ‪»،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺳﻮء ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ‬ ‫‪170 (8):691-5.‬‬

‫وﺿﻌﻴﺖ ﻓﺮدي و ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ«‪ ،‬رﻓـﺎه اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ‬ ‫‪-13‬ﻣﻴﺜﻤﻲﻋﻠﻲ ﭘﺎﺷﺎ‪ ،‬ﻓﺮاﻣﺮزي ﺑﻴﮋن‪ ،‬ﻫﻼﻛﻮﺋﻲ ﻧﺎﺋﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻛﻮرش »ﻣﻌﺘـﺎدان‬
‫ﭘﺎﺋﻴﺰ‪294.-283 :(9) 3 ،1382 ،‬‬ ‫در ﺧﺼﻮص اﻋﺘﻴﺎد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ اﻧﺪﻳﺸﻨﺪ؟«‪ ،‬ﺟﻤﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﻣﺮداد‬
‫‪ -23‬ﻛﻴﺎن ﭘﻮر ﻣﺤﺴﻦ‪» ،‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﺮس در ﻣﻌﺘﺎدان‬ ‫‪1385‬؛ ‪.(34-43) :(5) 64‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮاد اﻓﻴﻮﻧﻲ‪،‬اﻓـﺮاد ﻏﻴـﺮ ﻣﻌﺘـﺎد«‪ ،‬داﻧﺸـﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ و ﺧـﺪﻣﺎت‬ ‫‪ -14‬ﺳﺘﺎري ﺑﻬﺰاد‪ ،‬اﻋﻈﻢ اﺣﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪي ﻣﺤﻤـﺪ ﻋﻠـﻲ‪» ،‬ﺑﺮرﺳـﻲ ﻣﻴـﺰان‬
‫ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‪ ،‬ﭘﺎﺋﻴﺰ‪18.-13 : (3) 10 ،1381 ،‬‬ ‫ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد در ﺳﻨﻴﻦ ﺑﺎﻻي ده ﺳﺎل در ﺳﺎل ‪) 1381‬اﺳﺘﺎن اردﺑﻴﻞ«‪،‬‬
‫‪24-Liraud‬‬ ‫‪F,Verdoux‬‬ ‫‪H.‬‬ ‫‪(Clinical‬‬ ‫‪and‬‬ ‫رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﭘﺎﺋﻴﺰو ‪.282-263 : (9) 3 ; 82‬‬
‫‪prognostic‬‬ ‫‪characteristics‬‬ ‫‪associated‬‬ ‫‪with‬‬ ‫‪ -15‬ﻓﺮوع اﻟﺪﻳﻦ‪ ،‬ﻋﺪل اﻛﺒﺮ‪،‬ﺻﺪر اﻟﺴﺎدات ﺳﻴﺪ ﺟـﻼل اﻟـﺪﻳﻦ‪،‬ﺑﻴﮕﻠﺮﻳـﺎن‬
‫‪addictive‬‬ ‫‪comorbidity‬‬ ‫‪in‬‬ ‫‪hospitalized‬‬ ‫اﻛﺒﺮ‪ ،‬ﺟﻮادي ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ‪» ،‬ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﻫﻤﻨﺸـﻴﻨﻲ و ﻣﻌﺎﺷـﺮت ﺑـﺎ ﮔـﺮوه‬
‫– ‪ May‬؛‪psychiatric patients). Encephale. 2000‬‬ ‫ﻫﻨﺠﺎر ﺷﻜﻦ و ﮔﺮاﻳﺶ ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد«‪ ،‬رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ زﻣﺴﺘﺎن ‪; 1383‬‬
‫‪june, 26 (3): 16-23.‬‬ ‫‪334.-319 :(15) 4‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎري‪ ،‬دو ره ‪ ،2‬ﺷﻤﺎره ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1387‬‬

‫‪JBS, Vol 2, No. 1, 2008‬‬
 ‫‪ 40‬ﻓﺎﻃﻤﻪ رﺋﻴﺴﻲ و ﻫﻤﻜﺎران ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
‫اﻛﺒﺮ‪ ،‬رﻓﻴﻌﻲ ﺳﻌﻴﺪ‪»،‬اﻟﮕﻮي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﺳـﺘﺮس در ﻣﻌﺘـﺎدﻳﻦ ﺧـﻮد ﻣﻌـﺮف‪:‬‬
‫ﻣﺮﻛﺰ اﻋﺘﻴﺎد اﺻﻔﻬﺎن«‪ ،‬ﻣﺠﻠـﻪ رواﻧﭙﺰﺷـﻜﻲ و رواﻧﺸﻨﺎﺳـﻲ ﺑـﺎﻟﻴﻨﻲ اﻳـﺮان‬
‫)اﻧﺪﻳﺸﻪ و رﻓﺘﺎر(‪ ،‬ﭘﺎﺋﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن ‪) 2-3) 6 ،1379‬ﭘﻴـﺎﭘﻲ ‪-63 :((23-22‬‬
‫‪69.‬‬
‫‪35- Gershon Grand RB , Hwang s, Han J,‬‬
‫‪George T,Brody Al. "short – term naturalistic‬‬
‫‪treatment outcomes in cigarette smokes with‬‬
‫‪substance abuse and / or mental illness" . J clin‬‬
‫‪ 68 (6): 892-8, quiz 980-1.‬؛‪psychiatry, 2007 Jun‬‬
‫‪36- Liraud F, ver doux H. ((effective of‬‬
‫‪comorbid substance use on neuro psychological‬‬
‫‪performance in subjects with psychotic or mood‬‬
‫‪disorders)) Encephale. 2002 Mar- Apr, 28 (2) :‬‬
‫‪160-8.‬‬
‫‪37- Cosci F. schruers KP, Abrams K, Greiz EJ.‬‬
‫‪((Alcohol use disorders and panic disorder: a‬‬
‫))‪review of the evidence of a direct relationship‬‬
‫‪J clin psychiatry – 2007 Jun, 68 (6): 874-80.‬‬
‫‪ -38‬رﺣﻤﺎﻧﻴﺎن ﻣﻬﺪﻳﻪ‪ ،‬ﺣﺴﻨﻲ ﺟﻌﻔﺮ‪» ،‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻫﻴﺠﺎن ﻃﻠﺒﻲ در اﻓﺮاد ﺳﻮء‬
‫ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻮاد اﻓﺮاد ﺑﻬﻨﺠﺎر«‪ ،‬ﻣﺠﻠﻪ رواﻧﭙﺰﺷﻜﻲ و رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‬
‫)اﻧﺪﻳﺸﻪ و رﻓﺘﺎر(‪ ،‬ﭘﺎﺋﻴﺰ ‪ 3) 11 ،1384‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪.335-341 :((42‬‬
‫‪39-Andersson P , Eisemann M. "parental rearing‬‬
‫‪and individual vulnerability to drug addiction: a‬‬
‫‪Control study in a Swedish Sample" Nord J‬‬
‫‪ 57 (2): 147-56.‬؛ ‪psychiatry 2003‬‬
‫‪-40‬ﺑﺸﺎرت ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺮ زﻣﺎﻧﻲ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﻮد‪ ،‬ﭘﻮرﺣﺴﻴﻦ رﺿﺎ‪» ،‬ﻧﻘـﺶ‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ در ﭘﺪﻳﺪآﻳﻲ اﺧﺘﻼل ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻮاد‪ «.‬اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫و رﻓﺘﺎر‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪ )3)7 ،1380‬ﭘﻴﺎﭘﻲ‪. 52-46 : ((27‬‬
‫‪ -41‬ﻣﻮﺳﻮي ﺳﻴﺪ ﻏﻔﻮر‪ ،‬روح اﻓﺰا ﺣﻤﻴﺪ رﺿﺎ‪ ،‬ﺻﺎدﻗﻲ ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ‪» ،‬ارﺗﺒـﺎط‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺳﻴﮕﺎر و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﻣﺨـﺪر در داﻧـﺶ آﻣـﻮزان و داﻧﺸـﺠﻮﻳﺎن ﺑـﺎ‬
‫واﻟﺪﻳﻦ آﻧﻬﺎ«‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺶ در ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﻣﺮداد و ﺷـﻬﺮﻳﻮر ‪1382‬؛ ‪:(3) 8‬‬
‫‪.57‬‬
‫‪ -42‬ﻛﻮﻫﻲ ﻟﻴﻼ‪» ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ اي وﺿـﻌﻴﺖ رواﻧﺸـﻨﺎﺧﺘﻲ ﻛﻮدﻛـﺎن‬
‫داراي ﭘﺪر ﻣﻌﺘﺎد و ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ ﭘﺪر ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد« رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﭘﺎﺋﻴﺰ ‪1382‬؛‬
‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎري‪ ،‬دو ره ‪ ،2‬ﺷﻤﺎره ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1387‬‬
‫‪JBS, Vol 2, No. 1, 2008‬‬
‫‪ -25‬ﻃﻮﻓﺎﻧﻲ ﺣﻤﻴﺪ‪ ،‬ﺟﻮان ﺑﺨﺖ ﻣﺮﻳﻢ‪» ،‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠـﻪ اي و‬
‫ﻧﮕﺮﺷﻬﺎي ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ در ﻣﻌﺘﺎدان ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺑﺎ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺎد«‪ ،‬اﺳﺮار‬
‫)داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺳﺒﺰوار( ﺑﻬﺎر ‪)3) 7 ،1380‬ﭘﻴﺎﭘﻲ((‪45.-38 :‬‬
‫‪ -26‬ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻟﻘﻲ‪ ،‬ﻋﺰت اﻟﻪ‪ ،‬ﺻﻴﺎدي اﻧـﺎري اﺣﻤـﺪ رﺿـﺎ‪»،‬ﺷـﻴﻮع‬
‫اﺧﺘﻼﻟﻬﺎي رواﻧﭙﺰﺷﻜﻲ در واﺑﺴﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﻮاد اﻓﻴﻮﻧﻲ«‪ ،‬ﻣﺠﻠﻪ رواﻧﭙﺰﺷﻜﻲ و‬
‫رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ اﻳﺮان )اﻧﺪﻳﺸـﻪ و رﻓﺘـﺎر(‪،‬زﻣﺴـﺘﺎن ‪)3) 7 ،1380‬ﭘﻴـﺎﭘﻲ‬
‫‪45.-38 :((27‬‬
‫‪ -27‬ﺟﺰاﻳﺮي ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ‪ ،‬ﻫﮋﻳﺮ ﻓﺮﻫﺎد‪ ،‬ﺷﻬﺒﺎز ﻋﺒﺎس‪ ،‬رﺿﺎﻳﻲ ﻣﻨﺼﻮر‪» ،‬راﺑﻄﻪ‬
‫اﺧﺘﻼﻻت ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺮزي ﺑﺎ اﻋﺘﻴـﺎد ﺑـﻪ ﻣـﻮاد ﻣﺨـﺪر در‬
‫ﻣﺮدان ‪ 18‬ﺗﺎ ‪ 35‬ﺳﺎﻟﻪ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﻲ«‪،‬ﺣﻜﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻬﺎر‪54.-49 : (1) 7 ،1383 ،‬‬
‫‪28-Verdoux‬‬ ‫‪H,‬‬ ‫‪Mury‬‬ ‫‪M,‬‬ ‫‪Besancon‬‬ ‫‪G,‬‬
‫‪Bourgeois M-(Comparative Study of substance‬‬
‫‪Comobidity in bipolar , schizophrenic and‬‬
‫‪schizoaffective disorders, Encephale). 1996 Mar‬‬
‫‪– Apr ; 22 (2): 95 – 101.‬‬
‫‪ -29‬ﺛﻘﻪ اﻻﺳﻼم اﻫﺮه‪ ،‬رﺿﺎﻳﻲ اﻣﻴﺪوار‪ ،‬ﻋﻘﻴﻘـﻲ ﻛﺒـﺮي‪» ،‬ﺗـﺎﺛﻴﺮ درﻣـﺎن‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ رﻓﺘﺎري در ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان اﻓﺴﺮدﮔﻲ ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑـﻪ ﺳـﻮء ﻣﺼـﺮف‬
‫ﻣﻮاد«‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ و ﺧـﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ و درﻣـﺎﻧﻲ اردﺑﻴـﻞ‪،‬‬
‫ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ 4) 2 ،1382‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪38.-33 :((8‬‬
‫‪ -30‬ﭘﺮوﻳﺰي ﻓﺮد ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ‪ ،‬ﺑﻴﺮﺷﻚ ﺑﻬﺮوز‪ ،‬ﻋﺎﻃﻒ وﺣﻴﺪ ﻣﺤﻤـﺪ ﻛـﺎﻇﻢ‪،‬‬
‫ﺷﺎﻛﺮي ﺟـﻼل‪» ،‬ﺑﺮرﺳـﻲ ﻫﻤﺒـﻮدي اﺧﺘﻼﻟﻬـﺎي ﺧﻠﻘـﻲ و اﺿـﻄﺮاﺑﻲ در‬
‫ﻣﻌﺘﺎدان ﺟﻮﻳﺎي درﻣﺎن و اﻓﺮاد ﺑﻬﻨﺠﺎر« ﻣﺠﻠﻪ رواﻧﭙﺰﺷـﻜﻲ و رواﻧﺸﻨﺎﺳـﻲ‬
‫ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ اﻳﺮان )اﻧﺪﻳﺸﻪ و رﻓﺘﺎر(‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﭘـﺎﺋﻴﺰ ‪) (-2) 7 ،1380‬ﭘﻴـﺎﭘﻲ –‬
‫‪54.-45 :((25-26‬‬
‫‪ -31‬ﻓﺮوع اﻟﺪﻳﻦ ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ‪،‬؛ ﺻﺪر اﻟﺴﺎدات ﺳﻴﺪ ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ‪» ،‬ﺑﺮررﺳـﻲ‬
‫راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﺧﻮدﭘﻨﺪاره و ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ اﻋﺘﻴﺎد در ﺟﻮاﻧﺎن«‪،‬ﻃﺐ و ﺗﺰﻛﻴـﻪ ﭘـﺎﺋﻴﺰ‬
‫‪74.-66 :(46) ،1381‬‬
‫‪ -32‬ﻧﻮﻳــﺪﻳﺎن ﻋﻠــﻲ‪ ،‬دواﭼــﻲ اﻗــﺪس‪ ،‬ﺑﺸــﺮ دوﺳــﺖ ﻧﺼــﺮاﻟﻪ‪» ،‬ﺑﺮرﺳــﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻــﻴﺎت ﺷﺨﺼــﻴﺘﻲ ﻣﻌﺘــﺎدان ﺑــﻪ ﻣــﻮاد ﻣﺨــﺪر در ﻣﺮﻛــﺰ ﺑــﺎزﭘﺮوري‬
‫زاﻫﺪان«‪ ،‬ﺣﻜﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻬﺎر ‪22. -17 :(1) 5 ،1381‬‬
‫‪ -33‬ﺻﺮاﻣﻲ ﭘﻮرﻳﺎ‪ ،‬ﻗﻤﺎﺷﭽﻲ ﻓﺮدوس‪» ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒـﺎط در اﺧـﺘﻼل ﻛـﻢ‬
‫ﺗﻮﺟﻬﻲ و ﺑﻴﺶ ﻓﻌﺎﻟﻲ وﺳﺎﻳﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ«‪ ،‬ﻃﺐ و ﺗﺰﻛﻴﻪ ﺗﺎﺑﺴـﺘﺎن‬
‫‪55. – 45 :(49) ،1382‬‬
‫‪ -34‬ﺳﻤﻮﻋﻲ راﺣﻠﻪ‪ ،‬اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ اﻣﺮاﻟﻪ‪ ،‬ﻣﻮﺳـﻮي ﺳـﻴﺪ ﻏﻔـﻮر‪ ،‬ﺣﺴـﻦ زاده‬
 ‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻼﻣﺖ روان و … ‪41‬‬

‫‪46. Sheafer , E,S “Dimensions of mother- infant‬‬ ‫‪.305-295 : (9) 3‬‬

‫‪introduction:‬‬ ‫‪measurement,‬‬ ‫‪stability‬‬
‫‪predeactive Validity, 1989, infant’s behavior‬‬
‫‪and development.‬‬
‫‪ -47‬ﻳﻌﻘﻮب ﺧﺎﻧﻲ ﻏﻴﺎﺛﻮﻧﺪ ﻣﺮﺿﻴﻪ‪» ،‬راﺑﻄـﻪ ﻣﺤـﻴﻂ ﺧـﺎﻧﻮاده و ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖ‬
‫ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ« ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷـﺪ‪ ، .‬داﻧﺸـﻜﺪه رواﻧﺸﻨﺎﺳـﻲ و ﻋﻠـﻮم‬
‫ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻴﺮاز‪.1372.‬‬
‫‪ -48‬ﻣﻮﺳﻮي ﻧﮋاد ﻋﻠﻲ‪» ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ رواﻧﻲ ﺑـﺮ ﮔـﺮاﻳﺶ ﭘﺴـﺮان‬
‫ﻧﻮﺟﻮان و ﺟـﻮان ﺑـﻪ ﻣـﻮاد ﻣﺨـﺪر در زﻧـﺪاﻧﻬﺎي اﺻـﻔﻬﺎن« ﭘﺎﻳـﺎن ﻧﺎﻣـﻪ‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳــﻲ ارﺷــﺪ ‪ ،‬داﻧﺸــﻜﺪه رواﻧﺸﻨﺎﺳــﻲ و ﻋﻠــﻮم ﺗﺮﺑﻴﺘــﻲ داﻧﺸــﮕﺎه‬
‫اﺻﻔﻬﺎن‪.1378.‬‬
‫‪and‬‬ ‫‪ -43‬داﻟﻮﻧﺪي اﺻﻐﺮ‪ ،‬ﺻـﺪر اﻟﺴـﺎدات ﺳـﻴﺪ ﺟـﻼل‪» ،‬ﭘﮋوﻫﺸـﻲ ﭘﻴﺮاﻣـﻮن‬
‫ﻣﺸﻜﻼت رواﻧﻲ – اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن ﭘـﺪر ﻣﻌﺘـﺎد«‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸـﻲ ﺑﻬـﺎر و‬
‫ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪) 1-2) 2 ،1380‬ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪34.-26 :(4-5‬‬
‫‪ -44‬ﺻﻮﻟﺘﻲ دﻫﻜﺮدي ﺳﻴﺪ ﻛﻤﺎل‪ ،‬ﻋﺎﺑﺪﻳﻦ زاده ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ‪ ،‬ﻧﻴﻚ ﻓﺮﺟـﺎم‬
‫ﻣﺴﻌﻮد‪ ،‬درﻳﺲ ﻓﺎﻃﻤﻪ‪» ،‬ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﻮء ﻣﺼﺮف و واﺑﺴـﺘﮕﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺑﺎ اﺧﺘﻼﻟﻬﺎي رواﻧﻲ اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده«‪ ،‬ﻣﺠﻠـﻪ داﻧﺸـﮕﺎه ﻋﻠـﻮم‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﺮﻛﺮد‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1383‬؛ ‪8.-1 : (2) 6‬‬
‫‪ -45‬ﺻﺪراﻟﺴﺎدات ﺳﻴﺪ ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ‪ ،‬ﺷﻤﺲ اﺳﻔﻨﺪ آﺑﺎد ﺣﺴﻦ‪ ،‬اﻣﺎﻣﻲ ﭘـﻮر‬
‫ﺳﻮزان‪» ،‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺮوري و ﻛﺎرﻛﺮد ﺧـﺎﻧﻮاده در ﺧـﺎﻧﻮاده‬
‫ﻫﺎي ﺑﺪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ‪ ،‬داراي اﺧﺘﻼﻻت رﻓﺘﺎري و ﻋـﺎدي«‪ ،‬ﻣﺠﻠـﻪ داﻧﺸـﮕﺎه‬
‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﺮﻛﺮد‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1384‬؛ ‪48.-43 : (2) 7‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎري‪ ،‬دو ره ‪ ،2‬ﺷﻤﺎره ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1387‬‬

‫‪JBS, Vol 2, No. 1, 2008‬‬
‫ﻳﺎﺩﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬