I rok studiów niestacjonarnych Rok

akademicki 2022/2023
Przedmiot: Materiały budowlane

Ćwiczenia laboratoryjne

SPRAWOZDANIE NR: 4

TEMAT: Badanie wybranych właściwości cementu

Zespół w składzie:
1. Nikodem Dąbrowski
2. Mateusz Bąk

Data: …………………………………………….
Podpis prowadzącego: ………………………….
 1 CZĘŚĆ OPISOWA
Cement to spoiwo hydrauliczne o właściwościach wiążących. Otrzymywany jest z
surowców mineralnych, a dokładniej kopalin naturalnych. Spoiwami hydraulicznymi nazywa
się materiały nieorganiczne mające zdolność wiązania i twardnienia w wyniku zachodzenia
reakcji chemicznych, zarówno na powietrzu jak i pod wodą. Cement jest podstawowym
spoiwem hydraulicznym, po zmieszaniu z wodą ten drobno zmielony materiał nieorganiczny
tworzy zaczyn wiążący i twardniejący. W 2008 roku wynosiła ok. 1,6mld t a jej wzrost z roku
na roku szacowana była na 2-5%. Dla Polski w tym samym roku produkcja cementu wynosiła
15mln ton rocznie. Pierwsza polska cementownia powstała w 1857 r. w Grodźcu i była to piąta
cementownia na naszym kontynencie [1].
Proces produkcji cementu rozpoczyna się w kamieniołomie, w którym wydobywa się
Skałę wapienną. Następnie surowiec ten trafia do cementowni gdzie to poddawany jest kruszeni

w specjalnych kruszarkach młotkowych lub szczękowych. Na tym etapie do mieszanki można

dodać także różne dodatki, aby stworzyć określone rodzaje cementów [2]. Powstały po
zmieleniu materiał umieszczany jest w specjalnych basenach, w których jest osuszany. Suchy
materiał jest potem transportowany do wypalania w piecach cementowych gdzie temperatura
sięga 2000℃, podczas tego procesu skała wapienna zamienia się w kulki zwane klinkierem
cementowym, który jest głównym składnikiem mieszanki cementowej.
Następnie otrzymany materiał mieli się w specjalnych młynach np. w cementowni ODRA
S.A w Opolu wykorzystywany jest ogromny młyn w kształcie walca który obracając się mieli
za pomocą stalowych kul, surowiec podczas tego procesu jest również suszony przez powietrze
którego temperatura wynosi 350℃. Klinkier jest rozdrabniany wraz z dodatkami (żużel, popiół,
wapień) oraz gipsem, który jest konieczny do regulacji wiązania cementu.. Proces ten nazywany
jest przemiałem cementu, ostatecznie otrzymuje się drobny proszek, który nazywamy
cementem. [3].

Rysunek 1. Schemat produkcji cementu [4]

 Cement został podzielony na dwie główne grupy mianowicie: Cementy powszechnego
użytku uznane za „tradycyjne i wypróbowane” oraz cementy specjalne ze względu na
dodatkowe cechy użytkowe. W skład cementu mogą wchodzić różne dodatki np. granulowany
żużel wielkopiecowy; popiół lotny krzemionkowy; popiół lotny wapienny; pucolana naturalna
i naturalna wypalana; pył krzemionkowy; wapień; łupek palony [5].
Ze względu na dodatki i zawartość klinkieru cementy powszechnego użytku podzielono
na kilka głównych grup:
▪ CEM I – cement portlandzki czysty (bez dodatków), w 95-100% składa się z
klinkieru portlandzkiego, który stosuje się do wykonywania betonów
wykorzystywanych przy konstrukcjach zbrojonych stropów, nadproży czy słupów.
Charakteryzuje się wysokim ciepłem hydratyzacji, co sprawia że może być
wykorzystywany w niskich temperaturach. W okresie twardnienia wymaga częstego
polewania wodą w celu utrzymania właściwej wilgotności.

▪ CEM II – cement portlandzki z dodatkami, zawierający oprócz klinkieru

portlandzkiego inne składniki przekraczające 5% masy cementu (możliwe dodatkipatrz
tabelka nr 2), Cement ten główne zastosowanie znajduje w przygotowaniu zapraw
murarskich i tynkarskich, oraz betonów podkładowych. Do wtwarzania zapraw i
betonów barwionych wykorzystuje się cement portlandzki z dodatkami wapiennymi (L)
lub (LL) o jasnej barwie.

▪ CEM III – cement hutniczy jest materiałem, otrzymywanym przez drobne zmielenie
klinkieru portlandzkiego i granulowanego żużla wielkopiecowego (nie mniej niż 36%),
z dodatkiem siarczanu wapniowego. Z wyglądu przypomina cement portlandzki.
Cement hutniczy stosuje się w szczególności do betonów narażonych na działanie
siarczanów, gdyż wykazuje wysoką odporność na korozję siarczanową. Betony
wykonane z cementu hutniczego w okresie twardnienia wymagają starannej pielęgnacji.
Minimum przez 14 dni należy często i obficie polewać je wodą, aby nie dopuścić do
wyschnięcia. Zbyt szybkie wysychanie może doprowadzić do znacznego obniżenia
wytrzymałośći cementu. Nie należy go używać, w temperaturach poniżej
+5°C
 ▪ CEM IV – cement pucolanowy – dzięki swojemu składowi charakteryzuje się wysoką
odpornością na niepożądany wpływ agresywnych środowisk (np. wody siarczanowe).
Cement pucolanowy ze względu na podobne właściwości do cementu hutniczego
znajuduje zastosowanie w środowisku agresywnym oraz do produkcji zapraw i tynków
stosowanych w dolnych partiach domu.

▪ CEM V- cement wieloskładnikowy –składa się z 20-64 % klinkieru i 18-50 %

granulowanego żużla wielkopiecowego, resztę stanowią dodatki (P, Q, V) Ma szeroki
zakres zastosowań. Wykorzystuje się go do produkcji betonu, różnego rodzaju zaprawy,
zaczynu i innych mieszanek dla budownictwa, oraz do produkcji wyrobów
budowlanych [6].
Wiązanie i twardnienie cementu jest wynikiem złożonych procesów chemicznych i
krystalizacyjnych, wywołanych zmieszaniem cementu z wodą. Wiązanie rozpoczyna się — w
zależności od rodzaju cementu —-po upływie kilkunastu minut do kilku godzin. Moment ten
następuje wtedy, gdy próba roztworu cementowego przestaje się poddawać lekkiemu naciskowi
palca. Proces wiązania zaczynający się po upływie godziny uznawany jest za normalny. Przy
stosowaniu cementów wolno wiążących proces wiązania rozpoczyna się po upływie 1—7
godzin [7].

Reakcje zachodzące podczas wiązania cementu:

1)Tworzenie soli Candlota (dodanie gipsu):
3CaO·Al2O3+ 3CaSO4+ 31H2O → 3CaO·Al2O3·3CaSO4·31H2O 2)Hydroliza
glinianu trójwapniowego:
3CaO·Al2O3+ 6H2O → 3CaO·Al2O3·6H2O
3)Hydroliza żelazianu czterowapniowego (celitu):
4CaO·Al2O3·Fe2O3+ (n+6)H2O → 3CaO·Al2O3·6H2O + CaO·Fe2O3·nH2O
Reakcje zachodzące podczas twardnienia:
1)Hydroliza krzemianu trójwapniowego (alitu):
3CaO·SiO2+ (n+1)H2O → 2CaO·SiO2·nH2O + Ca(OH)2 2)Hydroliza
krzemianu dwuwapniowego (belitu):
2CaO·SiO2+ nH2O → 2CaO·SiO2·nH2O 3)Reakcja
wodorotlenku wapnia z CO2:
Ca(OH)2+ CO2→ CaCO3+ H2O [5].
2 CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA

2.1 Charakterystyka cementu (stosowanego w badaniach laboratoryjnych)

Cement który został wykorzystany podczas badań miał oznaczenie CEM I 32,5 R,
oznacza to że był on cementem portlandzkim. Charakteryzuje się on wysokim poziomem
klinkieru w swoim składzie, który wynosi 95-100%, reszta składu to są tak zwane składniki
drugorzędne, które mają za zadanie poprawiać fizyczne właściwości cementu (urabialność lub
wodożądność) [8]. Drugi człon oznaczenia cementu „32,5 R” informuje nas o klasie
wytrzymałości na ściskanie. Wytrzymałość próbek, po 28 dniach, powinna się mieścić w
zakresie 32,5-52,5MPa, oznaczenie „R” mówi o wysokiej wytrzymałości wczesnej.
Wynalezienie tego cudownego materiału przypisuje się anglikowi Josephowi
Aspdinowi, który w 1824 uzyskał patent na jego wyrób. Nazwa pochodzi od koloru
otrzymanego cementu, który przypominał wynalazcy kolor wapienia portlandzkiego –
wówczas jednego z najlepszych i najdroższych materiałów budowlanych w Wielkiej Brytanii.
CEM I według opinii wielu źródeł jest cementem najlepszej jakości i ma wiele ciekawych
cech mianowicie: szybko wzrasta jego wytrzymałość wczesna, czas wiązania jest krótki w
porównaniu do innych cementów oraz ma wysoką temperaturę hydratacji z racji czego można
go stosować w niższych temperaturach ponieważ potrafi wiązać w takich warunkach [9].

Tabela 1. Rodzaje wód [9]

Rysunek 2. Cement portlandzki proszek [9]

2.2 Woda zarobowa
Woda zarobowa wykorzystywana do rozrobienia gipsu powinna mieć takie same
właściwości i cechy jak ta której używa się do betonu, została ona dokładnie opisana w
normie PN-EN 1008. Jakość wody wpływa na czas wiązania. Przydatność wody jest zależna
głównie od jej pochodzenia. Poniżej zostały przedstawione w tabeli przykłady wód.
Tabela 1. Rodzaje wód [10]
POCHODZENIE PRZYDATNOŚĆ
Woda pitna Wodę tę uznaję się za przydatną do stosowania, nie wymaga badania
Woda ze źródeł podziemnych Woda ta może być stosowana jednakże powinna zostać przebadana
Naturalna woda powierzchniowa, woda Woda ta może być stosowana jednakże powinna zostać przebadana
ze ścieków przemysłowych
Woda z kanalizacji Woda ta nie nadaje się do stosowania

Norma PN-EN 1008 dokładnie opisuje w jaki pod jakim względem powinna być badana
woda zarobowa aby spełniała odpowiednie właściwości. Zawartość siarczanów w wodzie nie
powinna przekraczać 2000 mg/l. Zawartość tlenku sodu nie powinna przekraczać 1500 mg/l.
Więcej szczegółowych informacji zamieszczono w tabeli poniżej.

Tabela 2. Wymagania dotyczące wody zarobowej [10]

Wymagania
1 Oleje i tłuszcze Nie więcej niż widoczne ślady
2 Detergenty Ewentualna piana powinna znikać w ciągu 2 minut
3 Barwa Woda nie pochodząca ze źródeł sklasyfikowanych, barwa powinna być oceniona
jakościowo jako bladożółta lub jaśniejsza
4 Zawiesiny Woda ze źródeł sklasyfikowanych
Woda z innych źródeł: Nie więcej niż 4 ml osadu
5 Zapach Woda ze źródeł sklasyfikowanych. Bez zapachu, z wyjątkiem zapachu dopuszczalnego
w przypadku wody pitnej i lekkiego zapachu cementu oraz w przypadku zawartości w
wodzie żużla wielkopiecowego, lekki zapach siarkowodoru
6 Kwasy pH≥4
7 Substancje Po dodaniu NaOH barwa powinna być jakościowo oceniona jako żółtawobrązowa lub
humusowe jaśniejsza

Woda zarobowa nie powinna zawierać w sobie zbyt dużej ilości chlorków, dokładne ich
zestawienie jest ukazane w normie na przykładzie betonu, dopuszczalna ilość chlorków jest
uzależniona od zastosowania materiału. Dane na przykładzie wody zarobowej do betonu
zostały przedstawione w tabeli poniżej.
Tabela 3. Dopuszczalna zawartość chlorków w wodzie na podstawie betonu [10]

Przeznaczenie Maksymalna zawartość chlorków mg/l

Beton sprężany lub zaczyn iniekcyjny do kanałów kablowych 500
Beton zawierający zbrojenie lub elementy metalowe 1000
Beton niezawierający zbrojenia ani elementów metalowych 4500
 Zanieczyszczenia są nie wskazane w składzie wody która miałaby być stosowana jako
składnik zaprawy, jeśli badania składu są pozytywne następują po nich próby czasu wiązania
i wytrzymałości na ściskanie na przykładzie betonu. Czas wiązania próbek nie powinien być
krótszy niż 1 godzina ponadto nie powinien się różnić o więcej niż 25% od czasu początku
wiązania próbek wykonanych przy użyciu wody destylowanej lub dejonizowanej. Koniec
wiązania nie powinien przekraczać 12 godzin ani 25% czasu wiązania próbek z
wykorzystaniem wody destylowanej lub dejonizowanej. Próba wytrzymałości na ściskanie
powinna zostać wykonana po 7 dniach od stworzenia próbki i powinna wynosić co najmniej
90% wytrzymałości próbek przy których została użyta woda destylowana lub dejonizowana.
Woda która została użyta do naszego badania pochodziła z miejskich wodociągów. Woda
pochodząca z kranu jest powszechnie uznawana za wodę pitną pozbawioną wszelkich
groźnych zanieczyszczeń, niepokojącego zapachu lub barwy. Woda pitna nie wymaga
przeprowadzania badań przydatności i można ją stosować do zapraw i różnych spoiw
budowlanych [10].

2.3 Piasek normowy

Do Badań laboratoryjnych używa się normowego piasku CEN. Wzorcowy piasek CEN
jest naturalnym piaskiem kwarcowym o zaokrąglonych ziarnach a zawartość dwutlenku krzemu
w nim wynosi co najmniej 98%. Analiza sitowa jest metodą określania rozkładu wielkości
ziaren piasku normowego CEN. Aby uzyskać wymagane wyniki, próbka piasku musi mieć co
najmniej 1 345 g masy. Proces przesiewania powinien być równy tak długo, aż do momentu
przejścia przez każde sito jest mniejsze niż 0,5 g/min.

100 98 100 100

90 93 100
88
80
72
70
67
60 62
50
40 38
33
30
18 28
20
13
10 2 8
0 0 0 0 1
0 Wymiar oczka sit [mm]
0,00 0,08 0,16 0,50 1,00 1,60 2,00

Rysunek 3.Analiza sitowa kruszywa drobnego / piasku na tle wartości

granicznych podanych w PN-EN 196-1
Podczas wysuszania próbki piasku w temperaturze 105℃-110℃ strata masy powinna być
mniejsza nic 0,2%. W taki sposób ustala się prawidłową wilgotność piasku.

Rysunek 4. Aparatura służąca do Rysunek 5. Odmierzanie adekwatnej

przesiewania piasku ilości piasku

Niezwykle ważne jest to aby używać piasku zgodnego z normą PN-EN 196-1 ponieważ
rodzaj kruszywa znacząco wpływa na jakość badań laboratoryjnych i właściwości spoiwa.
Nasza grupa postąpiła zgodnie z zaleceniami i zastosowaliśmy piasek o odpowiednich
parametrach, który jest zgodny z normą.[11]

2.4 Oznaczanie konsystencji normowej cementu

Opis metody:
Badanie adekwatnej konsystencji cementu odbywa się za pomocą aparatu Vicata wraz z
pierścieniem Vicata. Na rysunku został zwizualizowany przyrząd.

Rysunek 3. Aparat Vicata z boku [12] Rysunek 1. Przyrząd do

Rysunek 2. Aparat Vicata badania konsystencji [12]
z przodu [12]
 Badanie w naszym wykonaniu wyglądało następująco. Najpierw wyregulowaliśmy
aparat Vicata i umieściliśmy natłuszczony pierścień na szklanej płytce, zelacane jest używanie
olejów mineralnych do natłuszczania ponieważ inne mogą wpływać negatywnie na wiązanie
cementu.Za pomocą wagi laboratoryjnej odważyliśmy 500g cementu oraz 130g wody,
następnie przygotowaliśmy mieszarkę do użycia. Wsypaliśmy cement do misy a następnie
stopniowo dodawaliśmy wodę delikatnie mieszając zaczyn i obserwując jego zachowanie. Po
dodaniu odpowiedniej ilości według nas (130g) wody uruchomiliśmy mieszarkę na 90s, po tym
czasie usuwaliśmy przez 30 sekund ze ścianek misy zgromadzony zaczyn a następnie ponownie
uruchomiliśmy mieszarkę na 90s. Ważne jest to aby czas pracy mieszarki trwał 3min.
Po tym procesie trzeba szybko przenieść zaczyn do pierścienia Vicata, a następnie
zebrać nadmiar spoiwa z powierzchni przyrządu, zrobiliśmy to za pomocą metalowej linijki.
Pierścień wraz z płytką ustawiliśmy pod bolcem aparatu Vicata. Gdy już zaczyn znajdował się
pod bolcem zaczęliśmy go stopniowo opuszczać do momentu aż nie zetknie się z zaczynem, w
tej pozycji zatrzymaliśmy go na kilka sekund aby uniknąć gwałtownego opadnięcia bolca.
Następnie zwolniliśmy mechanizm aparatu i bolec zaczął zanurzać się w zaczynie, tą próbę
należy przeprowadzić po 4min liczonych od czasu zero (czas w którym została uruchomiona
mieszarka). Wynik odczytywaliśmy po 5s od ustania bolca. Z tak przeprowadzonej próby
należy zanotować odczyt skali stanowiący odległość pomiędzy bolcem a płytką, zawartość
wody w zaczynie wyrażoną procentowo, czas zero ponadto po każdym pomiarze należy
oczyścić bolec.
W sytuacji w której odczyt pomiaru nie mieściłby się w ramach 6±2mm należy
powtórzyć badanie zmieniając ilość wody, jeśli jednak odczyt jest właściwy należy oznaczyć
procentową zawartość wody jako zawartość wody dla konsystencji normalnej [12].
Nasza grupa postępując zgodnie z normą PN-EN 196-3 ustaliła odpowiednią ilość wody dla
normalnej konsystencji, która wynosiła 130g.
Wyniki:
Procentowe odniesienie tego wyniku do masy cementu wynosi 26% co się mieści w ramach
wodożądności dla cementu oznaczonego jako CEM I, która wynosi 24-28% [13].
Rysunek 9. Aparatura z zaczynem przygotowana
do pomiaru

Rysunek10. Umieszczenie zaczynu w

pierścieniu Vicata
2.5 Oznaczanie czasu wiązania cementu
Opis metody:
Przed przystąpieniem do badania należy przygotować aparat Vicata w podobny sposób
jak w poprzednim podpunkcie, należy jedynie zastosować modyfikacje narzędzia mierzącego
polegającą na wymianie bolca na stalową igłę.

Rysunek 10. Igła aparatury

Vicata [12]
Wcześniej należy również przygotować pierścień Vicata wypełniony zaczynem którego
konsystencja jest zgodna z normą i spełnia warunki badania wymienionego w poprzednim
podpunkcie, tak przygotowany pierścień należy umieścić w pojemniku, który umożliwi nam
zanurzenie próbki w wodzie na wysokość co najmniej 5mm. Zestaw przygotowany w taki
sposób trzeba przechowywać w komorze która zapewnia nam przechowywanie próbek w
temperaturze 20±1℃. Po pewnym upływie czasu należy przystąpić do pomiaru, należy opuścić
powoli igłe w dół do momentu zetknięcia się z zaczynem, przytrzymać kilka sekund, tak aby
uniknąć prędkości początkowej która mogłaby zadecydować o niepoprawności pomiaru.
Następnie zwolnić mechanizm i pozwolić igle się wbić w spoiwo. Dokonać odczytu wtedy gdy
zagłębianie ustanie, jeśli odległość między płytką a igłą wynosi 6±3mm to znaczy że rozpoczęło
się wiązanie, w takim wypadku należy zanotować czas w którym to wystąpiło. W razie gdy nie
uda się uzyskać adekwatnego wymiaru należy powtarzać pomiar co 10min, w których to
odstępach należy przechowywać próbkę w komorze wymienionej wcześniej. Każdy pomiar
wykonywać co najmniej 8mm od brzegu pierścienia, 5mm od miejsc innych pomiarów i 10mm
od miejsca poprzedniego wymiaru. Czas który upłynął pomiędzy czasem zero a czasem w
którym igła zagłębiła się na wysokość wynoszącą 6±3mm od płytki uznaje się za początek czasu
wiązania, podaje się go z dokładnością zaokrągloną do minut.
 Rysunek 11. Przygotowanie próbki do
pierwszego pomiaru
Naszej grupie udało się uzyskać wyniki badań z tego doświadczenia, wykonywaliśmy
wszystkie czynności zgodnie z normą i uzyskaliśmy efekt w postaci oznaczenia początku czasu
wiązania za drugim pomiarem, odstęp czasowy między pierwszym a tym finalnym wynosił
10mim. Oznaczyliśmy czas zero w momencie gdy do cementu trafiła woda a następnie po
70min dokonaliśmy pierwszego pomiaru który był nie zgodny z wytycznymi, tak więc po
80min od czasu zero powtórzyliśmy pomiar, wtedy igła zagłębiła się na wysokość 8,8mm nad
powierzchnią płytki. Podsumowując, początkowy czas wiązania dla naszego cementu (CEM I
R 32,5) wynosił 80min. Odwróciliśmy pierścień o 180º i umieściliśmy w komorze służącej do
przechowywania w celu ponownego zbadania w zakresie oznaczania końca czasu wiązania.
Doświadczenie dzięki któremu byliśmy w stanie oznaczyć koniec czasu wiązania
cementu przebiegało w następujący sposób. Przystąpiliśmy do badania po 8 godzinach od
czasu zero. Podobnie jak poprzednio umieściliśmy pierścień pod aparaturą Vicata aby
dokonać pomiaru igłą. Opuściliśmy igłę do momentu zetknięcia się z zaczynem,
przytrzymaliśmy w tej pozycji pare sekund a następnie zwolniliśmy mechanizm pozwalając
igle swobodnie się opuścić. Wynik który odczytaliśmy nie był zgodny z normą ponieważ
zagłębienie się igły wynosiło więcej niż 0,5mm tak więc przystąpiliśmy do ponownego
pomiaru po 15min, podczas upływu tego czasu próbka była przechowywana w komorze. Za
drugim razem otrzymaliśmy poprawny wynik mianowicie 0,5mm, zalecenia normy którą się
kierowaliśmy wymagają powtórzenia pomiaru dla upewnienia się innym miejscu próbki.
Zanotowaliśmy czas w którym po raz pierwszy igła zagłębiła się na odpowiednią wysokość
jako koniec czasu wiązania.
Wyniki:
Podsumowując, nasze doświadczenie pokazało iż koniec czasu wiązania wynosi 8h i
16min, norma pozwala zaokrąglać ten wynik do 15min [12].

2.6 Oznaczanie wytrzymałości na zginanie normowej zaprawy cementowej

Opis metody:
Materiałem, który posłużyły do badań są trzy beleczki o wymiarach 40x40x160
wykonane z zaprawy o konsystencji plastycznej w której skład wchodzi: jedna część masy
cementu, trzy części piasku, który wytworzyliśmy zgodnie z normą poprzez przesiewanie i
dobieranie odpowiednich rozmiarów ziaren, i do tego pół części wody w wyniku czego
współczynnik woda/cement jest równy 0,50. Beleczki przechowywaliśmy w formach przez
24h a następnie po rozformowaniu zanurzyliśmy je w wodzie, w laboratorium podczas tych
procesów panowała odpowiednia temperatura i wilgotność mianowicie 20℃ oraz 50%
wilgotności powietrza. Formy były wykonane w taki sposób aby spełniały wymagania
normowe, posiadała trzy przegrody na trzy próbki, wymiary mieściły się w tolerancji ±1mm,
tolerancja płaskości oraz prostopadłości odpowiadała wymaganiom ISO. Formy były
szczelne
oraz wytrzymałe na tyle że nie uszkadzały się ani ich zawartości podczas pracy.

Rysunek 5. Beleczki zalane wodą Rysunek 4. Mieszanie spoiwa

 Rysunek 14. Zalewanie beleczek wodą Rysunek 15. Umieszczanie materiału w formie

Nadmiar zaprawy zgarnęliśmy metalową linijką jednocześnie wyrównując materiał w

formie. Urządzenie służące do pomiaru wytrzymałości na zginanie powinno posiadać
obciążenie do 10kN z dokładnością do 1,0%. Powinno być wyposażone w mechanizm
zginający składający się z podporowych dwóch stalowych rolek o adekwatnym rozstawie
mianowicie 100,0±0,5mm i takiej samej średnicy. Trzecia rolka powinna być umiejscowiony
pomiędzy pozostałymi dwiema. Rolki muszą być równoległe względem siebie.

Rysunek 16. Układ obciążający, widok z przodu [11] Rysunek 6, Układ obciążający, widok z boku
[11]
 Przystąpienie do badania polega na umieszczeniu beleczek prostopadle względem rolek,
tak aby środkowa rolka była nad środkiem beleczki czyli na długości 8cm licząc o jej początku
bądź końca. Za pomocą rolki przenosić obciążenie pionowo na boczną powierzchnie beleczki,
równomiernie zwiększać nacisk o 50±10 N/s. Badanie wykonywać do momentu pęknięcia
materiału, odczytać wynik a dwie połówki pozostałe z beleczki przechowywać owinięte mokrą
szmatką do badania na ściskanie. Po badaniu należy podstawić dane do wzoru aby obliczyć
wytrzymałość na zginanie materiału badanego [11].

1,5∙𝐹
𝑅𝑓= 3 𝑏 𝑓 ·𝑙
Gdzie: 𝑅𝑓 – wytrzymałość na zginanie w mega paskalach

𝐹𝑓 − obciążenie łamiące na środku beleczki w niutonach

b – długość boczna przekroju beleczki w milimetrach l-
odległość między podporami w milimetrach

Wyniki:

Nasza grupa stosowała się rzetelnie do zaleceń z normy i uzyskała wyniki z tego
doświadczenia które zostały przedstawione w tabeli:

Tabela 3. Wyniki wytrzymałości na zginanie

WYTRZYMAŁOŚĆ
SPOIWO CEMENTOWE PRÓBKI NA ZGINANIE

[MPa]
Próbka 1 3
CEM I 32,5 Próbka 2 4
Próbka 3 4
Średnia 3,66

2.7 Oznaczanie wytrzymałości na ściskanie normowej zaprawy cementowej

Podczas tego badania wykorzystujemy połówki beleczek które powstały w wyniku badania
wytrzymałości na zginanie. Materiał należy ułożyć pod prasą tak aby działa na niego siła
prostopadle do powierzchni. Przyrost obciążenia urządzenia powinien wynosić 2400±200
N/s. Wypadkowa siły działającej na materiał powinna przechodzić przez środek jego
powierzchni. W naszym wypadku wymagane było zastosowanie specjalnej wkładki do
przeprowadzenia tego badania, wszystko zostało zwizualizowane na rysunku poniżej.

Rysunek 7. Ukazanie metody ściskania materiału za

pomocą wkładki [11]
Korzystając zaleceń normy i wzoru, który jest w niej ukazany wyznaczyliśmy
odpowiednie dane doświadczalnie oraz obliczyliśmy wytrzymałość na ściskanie [11].

𝐹𝑐
𝑅𝑐
1600

Gdzie: 𝑅𝑐 − 𝑤𝑦𝑡𝑟𝑧𝑦𝑚𝑎ł𝑜ść 𝑛𝑎 ś𝑐𝑖𝑠𝑘𝑎𝑛𝑖𝑒 𝑤 𝑚𝑒𝑔𝑎 𝑝𝑎𝑠𝑘𝑎𝑙𝑎𝑐ℎ

𝐹𝑐 − 𝑛𝑎𝑗𝑤𝑦ż𝑠𝑧𝑒 𝑜𝑏𝑐𝑖ąż𝑒𝑛𝑖𝑒 𝑝𝑟𝑧𝑦 𝑧𝑔𝑛𝑖𝑒𝑐𝑒𝑛𝑖𝑢 𝑝𝑟ó𝑏𝑘𝑖 𝑤 𝑛𝑖𝑢𝑡𝑜𝑛𝑎𝑐ℎ

1600 − 𝑝𝑜𝑤𝑖𝑒𝑟𝑧𝑐ℎ𝑛𝑖𝑒 𝑝ł𝑦𝑡𝑒𝑘, 𝑘𝑡ó𝑟𝑒 ś𝑐𝑖𝑠𝑘𝑎ł𝑦 𝑚𝑎𝑡𝑒𝑟𝑖𝑎ł

Wyniki:

Tabela 4. Wyniki badań wytrzymałości na ściskanie

WYTRZYMAŁOŚĆ
NR POŁÓWKI NA ŚCISKANIE
SPOIWO CEMENTOWE PRÓBKI
PRÓBKI
[MPa]
połówka 1 33
Próbka 1
połówka 2 34,5
wpisać nazwę \rodzaj
połówka 1 33,5
cementu i klasę Próbka 2
połówka 2 35
wytrzymałości
połówka 1 34
Próbka 3
połówka 2 33
Średnia 33,83
LITERATURA

[1] Praca zbiorowa pod kierunkiem prof. dr. hab. inż. B.Stefańczyk „Budownictwo ogólne tom. 1”
[2]kanał w serwisie „youtube” TVCement „Jak powstaje cement?” (2021r)
[3]kanał w serwisie „youtube” KoralFilm „JAK POWSTAJE CEMENT” (2011r)
[4] https://pl.wikipedia.org/wiki/Cement (2022r)
[5] dr. inż. M. Ahmad materiały dydaktyczne, 18.2. Spoiwa cementowe
[6] https://leksykon-budownictwa.pl/cement-wiadomosci-ogolne/ (2018r)
[7] https://cehs.edu.pl/wiazanie-i-twardnienie-cementu/ (2022)
[8]PN-EN 197-1 Cement część 1: Skład, wymagania i kryteria zgodności cementów powszechnego
użytku
[9] https://www.sanier.pl/chemia-budowlana-cement-portlandzki/ (2022r)
[10]PN-EN 1008 Woda zarobowa do betonu- Specyfikacja pobierania próbek, badanie i ocena
przydatności wody zarobowej do betonu, w tym wody odzyskanej z procesów produkcji betonu
[11]PN-EN 196-1 Metody badania cementu- Część 1: Oznaczanie wytrzymałości
[12]PN-EN 196-3 Metody badania cementu- Część 3: Oznaczanie czasów wiązania i stałości objętości
[13] https://uprawnienia-budowlane.pl/higroskopijnosc-cementu.html (2020r)