Przedmiot: Materiały budowlane

Kierunek: Budownictwo
Rok studiów: I niestacjonarne
Rok akademicki: 2022/2023

PROJEKT ZAPRAWY BUDOWLANEJ

– SPRAWOZDANIE NR: 5

Zespół 1/L1 gr.1 w składzie:

1. Nikodem Dąbrowski
2. Mateusz Bąk

Data: …………………………………………….

Podpis prowadzącego: ………………………….

 PROJEKT ZAPRAWY BUDOWLANEJ

1. SKŁADNIKI ZAPRAWY BUDOWLANEJ

1.1.Cement
Cement to spoiwo hydrauliczne o właściwościach wiążących. Otrzymywany jest z
surowców mineralnych, a dokładniej kopalin naturalnych. Spoiwami hydraulicznymi nazywa
się materiały nieorganiczne mające zdolność wiązania i twardnienia w wyniku zachodzenia
reakcji chemicznych, zarówno na powietrzu jak i pod wodą. Cement jest podstawowym
spoiwem hydraulicznym, po zmieszaniu z wodą ten drobno zmielony materiał nieorganiczny
tworzy zaczyn wiążący i twardniejący. W 2008 roku wynosiła ok. 1,6mld t a jej wzrost z roku
na roku szacowana była na 2-5%. Dla Polski w tym samym roku produkcja cementu wynosiła
15mln ton rocznie. Pierwsza polska cementownia powstała w 1857 r. w Grodźcu i była to piąta
cementownia na naszym kontynencie [1].
Proces produkcji cementu rozpoczyna się w kamieniołomie, w którym wydobywa się
Skałę wapienną. Następnie surowiec ten trafia do cementowni gdzie to poddawany jest

kruszeni w specjalnych kruszarkach młotkowych lub szczękowych. Na tym etapie do

mieszanki można dodać także różne dodatki, aby stworzyć określone rodzaje cementów [2].
Powstały po zmieleniu materiał umieszczany jest w specjalnych basenach, w których jest
osuszany. Suchy materiał jest potem transportowany do wypalania w piecach cementowych
gdzie temperatura sięga 2000℃, podczas tego procesu skała wapienna zamienia się w kulki
zwane klinkierem cementowym, który jest głównym składnikiem mieszanki cementowej.
Następnie otrzymany materiał mieli się w specjalnych młynach np. w cementowni
ODRA S.A w Opolu wykorzystywany jest ogromny młyn w kształcie walca który obracając
się mieli za pomocą stalowych kul, surowiec podczas tego procesu jest również suszony przez
powietrze którego temperatura wynosi 350℃. Klinkier jest rozdrabniany wraz z dodatkami

Rysunek 1.Schemat produkcji cementu [4]

2
(żużel, popiół, wapień) oraz gipsem, który jest konieczny do regulacji wiązania cementu..
Proces ten nazywany jest przemiałem cementu, ostatecznie otrzymuje się drobny proszek,
który nazywamy cementem. [3].
Cement został podzielony na dwie główne grupy mianowicie: Cementy powszechnego
użytku uznane za „tradycyjne i wypróbowane” oraz cementy specjalne ze względu na
dodatkowe cechy użytkowe. W skład cementu mogą wchodzić różne dodatki np. granulowany
żużel wielkopiecowy; popiół lotny krzemionkowy; popiół lotny wapienny; pucolana naturalna
i naturalna wypalana; pył krzemionkowy; wapień; łupek palony [5].
Ze względu na dodatki i zawartość klinkieru cementy powszechnego użytku podzielono
na kilka głównych grup:
▪ CEM I – cement portlandzki czysty (bez dodatków), w 95-100% składa się
z klinkieru portlandzkiego, który stosuje się do wykonywania betonów
wykorzystywanych przy konstrukcjach zbrojonych stropów, nadproży czy słupów.
Charakteryzuje się wysokim ciepłem hydratyzacji, co sprawia że może być
wykorzystywany w niskich temperaturach. W okresie twardnienia wymaga częstego
polewania wodą w celu utrzymania właściwej wilgotności.

▪ CEM II – cement portlandzki z dodatkami, zawierający oprócz klinkieru

portlandzkiego inne składniki przekraczające 5% masy cementu (możliwe
dodatkipatrz tabelka nr 2), Cement ten główne zastosowanie znajduje w
przygotowaniu zapraw murarskich i tynkarskich, oraz betonów podkładowych. Do
wtwarzania zapraw i betonów barwionych wykorzystuje się cement portlandzki z
dodatkami wapiennymi (L) lub (LL) o jasnej barwie.

▪ CEM III – cement hutniczy jest materiałem, otrzymywanym przez drobne

zmielenie klinkieru portlandzkiego i granulowanego żużla wielkopiecowego (nie
mniej niż 36%), z dodatkiem siarczanu wapniowego. Z wyglądu przypomina cement
portlandzki. Cement hutniczy stosuje się w szczególności do betonów narażonych na
działanie siarczanów, gdyż wykazuje wysoką odporność na korozję siarczanową.
Betony wykonane z cementu hutniczego w okresie twardnienia wymagają starannej
pielęgnacji. Minimum przez 14 dni należy często i obficie polewać je wodą, aby nie

3
 dopuścić do wyschnięcia. Zbyt szybkie wysychanie może doprowadzić do znacznego
obniżenia wytrzymałośći cementu. Nie należy go używać, w temperaturach poniżej
+5°C

▪ CEM IV – cement pucolanowy – dzięki swojemu składowi charakteryzuje się

wysoką odpornością na niepożądany wpływ agresywnych środowisk (np. wody
siarczanowe). Cement pucolanowy ze względu na podobne właściwości do cementu
hutniczego znajuduje zastosowanie w środowisku agresywnym oraz do produkcji
zapraw i tynków stosowanych w dolnych partiach domu.

▪ CEM V- cement wieloskładnikowy –składa się z 20-64 % klinkieru i 18-50

% granulowanego żużla wielkopiecowego, resztę stanowią dodatki (P, Q, V) Ma
szeroki zakres zastosowań. Wykorzystuje się go do produkcji betonu, różnego rodzaju
zaprawy, zaczynu i innych mieszanek dla budownictwa, oraz do produkcji wyrobów
budowlanych [6].
Wiązanie i twardnienie cementu jest wynikiem złożonych procesów chemicznych i
krystalizacyjnych, wywołanych zmieszaniem cementu z wodą. Wiązanie rozpoczyna się — w
zależności od rodzaju cementu —-po upływie kilkunastu minut do kilku godzin. Moment ten
następuje wtedy, gdy próba roztworu cementowego przestaje się poddawać lekkiemu
naciskowi palca. Proces wiązania zaczynający się po upływie godziny uznawany jest za
normalny. Przy stosowaniu cementów wolno wiążących proces wiązania rozpoczyna się po
upływie 1—7 godzin [7].

Reakcje zachodzące podczas wiązania cementu:

1)Tworzenie soli Candlota (dodanie gipsu):
3CaO·Al2O3+ 3CaSO4+ 31H2O → 3CaO·Al2O3·3CaSO4·31H2O
2)Hydroliza glinianu trójwapniowego:
3CaO·Al2O3+ 6H2O → 3CaO·Al2O3·6H2O
3)Hydroliza żelazianu czterowapniowego (celitu):
4CaO·Al2O3·Fe2O3+ (n+6)H2O → 3CaO·Al2O3·6H2O + CaO·Fe2O3·nH2O
Reakcje zachodzące podczas twardnienia:
1)Hydroliza krzemianu trójwapniowego (alitu):
4
3CaO·SiO2+ (n+1)H2O → 2CaO·SiO2·nH2O + Ca(OH)2
2)Hydroliza krzemianu dwuwapniowego (belitu):
2CaO·SiO2+ nH2O → 2CaO·SiO2·nH2O
3)Reakcja wodorotlenku wapnia z CO2:
Ca(OH)2+ CO2→ CaCO3+ H2O [5].

1.2. Kruszywo budowlane (drobne)

Potocznie nazwę kruszywo drobne odnosi się do piasku.

W sensie geologicznym przez pojęcie piasku rozumie się luźną skałę osadową,
średniookruchową, o wielkości ziaren 0,1/2 mm (0/2 mm) . Piaski utworzone są z minerałów
odpornych na wietrzenie, wśród których ilościowo pierwsze miejsce zajmuje kwarc. Piaski
kwarcowe są też najbardziej rozpowszechnione. Oprócz piasków kwarcowych wyróżnić można
ponad 30 rodzajów piasków. Piaski klasyfikuje się na podstawie różnych cech:
▪ składu mineralnego (np. piaski kwarcowe, arkozowe i in.),
▪ struktury (piaski grubo-, średnio- i drobnoziarniste),
▪ środowiska sedymentacji (piaski morskie, rzeczne, lodowcowe i in.).

W czystych piaskach kwarcowych zawartość kwarcu zbliża się do 100%. W petrografii

technicznej nazwę piaski kwarcowe stosuje się do piasków zawierających więcej niż 90%
kwarcu. W piaskach arkozowych zawartość kwarcu nie przekracza 60%. Piaski różnią się
między sobą wielkością i kształtem ziaren, np. piaski lodowcowe są różnoziarniste, o ziarnie
ostrokrawędzistym. Piaski rzeczne są zwykle różnoziarniste, o ziarnie obtoczonym.
W przeróbce surowców mineralnych używa się też określenia piaski łamane. Pod pojęciem tym
występują różne skały rozdrobnione do wymiarów ziaren poniżej 4 (2) mm. Bardziej
odpowiednie jest wówczas określenie frakcja piaskowa, stosowane w badaniach gruntów.

W opisie uziarnienia gruntu stosuje się określenia:

▪ frakcja iłowa, o wymiarach ziaren 0/0,002 mm;
▪ frakcja pyłowa: 0,002-0,05 mm (w badaniach kruszyw obejmuje przedział 0-0,063
mm);
▪ frakcja piaskowa: 0,05-2 mm;
▪ frakcja żwirowa: 2-25 mm

Wymagania wobec kruszyw do zaprawy dotyczą takich właściwości, jak:

▪ opis petrograficzny,
▪ uziarnienie kruszywa,
▪ zawartość pyłów,
▪ zawartość chlorków, siarczanów i siarki całkowitej,
▪ reaktywność alkaliczna,
▪ zawartość zanieczyszczeń lekkich i substancji organicznych,
▪ gęstość ziaren i gęstość nasypowa,

5
 ▪ zawartość składników wpływających na szybkość wiązania i twardnienia zaprawy.

Oprócz jakości surowca ważna jest technologia przeróbki kruszyw. Zastosowanie takich
operacji przeróbczych, jak płukanie, klasyfikacja hydrauliczna, suszenie, przesiewanie na
sucho, rozdział densymetryczny, wpływa na poprawę jakości uzyskiwanych kruszyw.

W zakresie uziarnienia, zawartości pyłów, zawartości zanieczyszczeń lekkich i zawartości

substancji organicznych zwykle nie ma większych problemów z osiągnięciem wymaganych
parametrów. Piaski często są eksploatowane spod lustra wody i płukane na przesiewaczach
wibracyjnych zaopatrzonych w natryski wodne. Umożliwia to uzyskanie piasków nawet o
zawartości pyłów poniżej 1%. W przypadku kruszyw łamanych (frakcji piaskowej)
uzyskiwanych z procesów kruszenia skał zwięzłych zawartość pyłów sięga zwykle kilku
procent. Chcąc otrzymać czyste kruszywo, konieczne jest zastosowanie płukania, np. na
przesiewaczu wibracyjnym. Różnorodność stosowanych zapraw powoduje, że podanie
jednego, optymalnego składu ziarnowego kruszywa (tzw. stosu okruchowego) nie jest możliwe.
Dawniej do oceny uziarnienia używano wskaźnika uziarnienia piasku. Wskaźnik uziarnienia
obliczany był jako suma odsiewów na sitach 0,063; 0,125; 0,25; 0,5; 1 i 2 mm, wyrażonych w
ułamkach dziesiętnych masy badanej próbki. Dla piasków do zapraw budowlanych wymagany
wskaźnik uziarnienia dla odmiany 1 (uziarnienie 0÷2 mm) i gatunku I, wynosił 2,8÷3,8, a dla
piasku odmiany 2 (uziarnienie 0÷1 mm) i gatunku I, wskaźnik uziarnienia powinien mieścić się
w zakresie 2,4÷3,4. Dla badanego w ICiMB piasku łamanego granitowego 0/2 mm, wskaźnik
uziarnienia wynosił 4,09, a dla piasku łamanego granitowego 0/1 mm, wskaźnik ten wynosił
2,86. Obecnie podawany jest zwykle zakres uziarnienia, z podaniem dopuszczalnej ilości
nadziarna i podziarna.

Ogólnie można podać następujące zakresy uziarnienia kruszyw do zapraw:

▪ cementowych i cementowo-wapiennych – piaski o uziarnieniu do 2 mm;
▪ gipsowych i gipsowo-wapiennych – piaski o uziarnieniu do 1 mm;
▪ do tynków – zależnie od przeznaczenia:
– do 4 mm – tynk chropowaty,
– do 1-1,5 mm – tynki nakładane metodami natryskowymi,
– do 1 mm – tynki gładkie,
– do 0,5 mm – tynki bardzo gładkie, gładzie, kleje.

Wymagany skład ziarnowy i czystość piasków można uzyskać, stosując odpowiednie

operacje przeróbcze. Najczęściej w krajowych zakładach produkcji kruszyw frakcja piaskowa
odbierana jest z odwadniacza kubełkowego, do którego kierowany jest produkt podsitowy, na
przykład spod sita o oczkach 2 mm. Materiał taki zawiera znaczną ilość wody, która może być
usunięta w procesie suszenia.

Pyły występujące w kruszywie (< 0,063 mm) mają niekorzystny wpływ na jakość
zaprawy, ponieważ zwiększają ilość wody potrzebnej do zwilżenia wszystkich ziaren,
utrudniają dostęp cementu do powierzchni ziaren, a przez to obniżają wytrzymałość zaprawy.

Pyły uważane są za nieszkodliwe, jeżeli:

▪ zawartość pyłów ƒ < 3%,
▪ wskaźnik piaskowy SE jest wyższy od określonej granicy,
▪ wskaźnik błękitu metylenowego MB jest niższy od określonej granicy.

Dopuszczalne zawartości siarki, siarczanów i chlorków:

6
 ▪ zawartość siarki całkowitej: < 1%,
▪ dla zawartości siarczanów przyjmuje się trzy kategorie: < 0,2%; < 0,8% i > 0,8%,
▪ zawartość chlorków: < 0,15% (dla pełnej zaprawy)[10].

1.3. Woda zarobowa

Woda zarobowa wykorzystywana do rozrobienia gipsu powinna mieć takie same
właściwości i cechy jak ta której używa się do betonu, została ona dokładnie opisana w
normie PN-EN 1008. Jakość wody wpływa na czas wiązania. Przydatność wody jest zależna
głównie od jej pochodzenia. Poniżej zostały przedstawione w tabeli przykłady wód.
Tabela 1. Rodzaje wód [10]

POCHODZENIE
Woda pitna
Woda ze źródeł podziemnych
Naturalna woda powierzchniowa, woda
ze ścieków przemysłowych
Woda z kanalizacji
PRZYDATNOŚĆ
Wodę tę uznaję się za przydatną do stosowania, nie wymaga
badania
Woda ta może być stosowana jednakże powinna zostać przebadana
Woda ta może być stosowana jednakże powinna zostać przebadana
Woda ta nie nadaje się do stosowania

Norma PN-EN 1008 dokładnie opisuje w jaki pod jakim względem powinna być badana
woda zarobowa aby spełniała odpowiednie właściwości. Zawartość siarczanów w wodzie nie
powinna przekraczać 2000 mg/l. Zawartość tlenku sodu nie powinna przekraczać 1500 mg/l.
Więcej szczegółowych informacji zamieszczono w tabeli poniżej.

Tabela 2. Wymagania dotyczące wody zarobowej [10]

Wymagania
1 Oleje i tłuszcze Nie więcej niż widoczne ślady
2 Detergenty Ewentualna piana powinna znikać w ciągu 2 minut
3 Barwa Woda nie pochodząca ze źródeł sklasyfikowanych, barwa powinna być oceniona
jakościowo jako bladożółta lub jaśniejsza
4 Zawiesiny Woda ze źródeł sklasyfikowanych
Woda z innych źródeł: Nie więcej niż 4 ml osadu
5 Zapach Woda ze źródeł sklasyfikowanych. Bez zapachu, z wyjątkiem zapachu dopuszczalnego w
przypadku wody pitnej i lekkiego zapachu cementu oraz w przypadku zawartości w
wodzie żużla wielkopiecowego, lekki zapach siarkowodoru
6 Kwasy pH≥4
7 Substancje Po dodaniu NaOH barwa powinna być jakościowo oceniona jako żółtawobrązowa lub
humusowe jaśniejsza

Woda zarobowa nie powinna zawierać w sobie zbyt dużej ilości chlorków, dokładne ich
zestawienie jest ukazane w normie na przykładzie betonu, dopuszczalna ilość chlorków jest

7
uzależniona od zastosowania materiału. Dane na przykładzie wody zarobowej do betonu
zostały przedstawione w tabeli poniżej.
Tabela 3. Dopuszczalna zawartość chlorków w wodzie na podstawie betonu [10]

Przeznaczenie Maksymalna zawartość chlorków mg/l

Beton sprężany lub zaczyn iniekcyjny do kanałów kablowych 500
Beton zawierający zbrojenie lub elementy metalowe 1000
Beton niezawierający zbrojenia ani elementów metalowych 4500

Zanieczyszczenia są nie wskazane w składzie wody która miałaby być stosowana jako
składnik zaprawy, jeśli badania składu są pozytywne następują po nich próby czasu wiązania
i wytrzymałości na ściskanie na przykładzie betonu. Czas wiązania próbek nie powinien być
krótszy niż 1 godzina ponadto nie powinien się różnić o więcej niż 25% od czasu początku
wiązania próbek wykonanych przy użyciu wody destylowanej lub dejonizowanej. Koniec
wiązania nie powinien przekraczać 12 godzin ani 25% czasu wiązania próbek z
wykorzystaniem wody destylowanej lub dejonizowanej. Próba wytrzymałości na ściskanie
powinna zostać wykonana po 7 dniach od stworzenia próbki i powinna wynosić co najmniej
90% wytrzymałości próbek przy których została użyta woda destylowana lub dejonizowana.
Woda która została użyta do naszego badania pochodziła z miejskich wodociągów.
Woda pochodząca z kranu jest powszechnie uznawana za wodę pitną pozbawioną wszelkich
groźnych zanieczyszczeń, niepokojącego zapachu lub barwy. Woda pitna nie wymaga
przeprowadzania badań przydatności i można ją stosować do zapraw i różnych spoiw
budowlanych [10].

2. ANALIZA SITOWA KRUSZYWA DROBNEGO

Materiałem, który został użyty w doświadczenia było „Kruszywo 0/2 extra”

8
 Kruszywo 0/2 extra (piasek extra) jest kruszywem drobnym, naturalnym
wykorzystywanym do produkcji wyrobów, w których nie dopuszczalna jest zawartość części
organicznych. Produkt charakteryzuje się stabilnością parametrów fizyko-chemicznych oraz
wysoką czystością, co wynika ze sposobu jego uszlachetniania w procesie na mokro, przy
użyciu separatora fluidalnego ASTRO 2400/3.
Kruszywo 0/2 extra z uwagi na bardzo wysoki stopień czystości wykorzystywane jest
przede wszystkim do produkcji dachówki betonowej i spełnia wszystkie wymagania
związane z tym zastosowaniem, a mianowicie:[12]
• stabilny skład ziarnowy w przedziale 0/2mm,
• całkowity brak zanieczyszczeń organicznych oraz
• brak śladowych części „węgla”.
Zastosowanie:
• produkcja dachówek betonowych
• do betonów towarowych
• do wielkowymiarowych wyrobów betonowych prefabrykowanych
• do sporządzania zapraw murarskich i tynkarskich
• do wykonawstwa specjalistycznych robót inżynieryjnych.
Badania uziarnienia kruszywa drobnego 0-2 mm przeprowadzono w Laboratorium
Materiałów Budowlanych z Technologią Betonu Akademii Kaliskiej im. Prezydenta
Stanisława Wojciechowskiego. Analiza sitowa wykonana została zgodnie z PN-EN 933-1, na
sitach o wymiarach spełniających wymagania normy PN-EN 933-2. W tabeli 1 podane są
wyniki analizy sitowej kruszywa drobnego (piasku) zaś graficznie na rysunku 1.

Tabela 1. Analiza sitowa kruszywa drobnego do zaprawy budowlanej

Otwór Zalecane
Frakcja Pozostało na sicie Przechodzi
sita krzywe graniczne
[mm] [g] [%] [%] [%]
2-4 2 0 0 100 100

1-2 1 0,325 21,594684 78,405316 60 80

0,5-1 0,5 0,505 33,554817 44,850498 30 60

0,25-0,5 0,25 0,315 20,930233 23,920266 5 25

9
 0,125-0,25 0,125 0,26 17,275748 6,6445183 2 10

0-0,125 – 0,1 6,6445183 0 0 0

Suma 1,505 100

Źródło: Opracowanie własne

100 100
100
90
80 100
80 78,40531561
Przechodzi przez sito [%]

70
60
60
60
50 44,85049834

40

30 25
23,9202657830
20
10
10
0 0 2 6,644518272
5
0 0
0 0,125 0,25 0,5 1 2
Wymiar oczka sit [mm]

Rysunek 1. Krzywa analizy sitowej kruszywa drobnego na tle zalecanych krzywach uziarnienia.
3. GĘSTOŚĆ NASYPOWA KRUSZYWA DROBNEGO

Oznaczanie gęstości nasypowej kruszywa drobnego 0-2 mm zostało przeprowadzone

zgodnie z PN-EN 1097-3. Badania wykonuje się w wodoszczelnym pojemniku cylindrycznym,
wykonanym z metalu odpornego na korozję. Minimalna pojemność pojemnika powinna
wynosić 1l. Pojemnik powinien być wyskalowany a wewnątrz gładki oraz mieć sztywność
zapewniającą zachowanie pierwotnego kształtu w trudnych warunkach stosowania. Najlepiej
aby był również wyposażony w uchwyty. Górna krawędź powinna być gładka i równoległa do
powierzchni dna. Próbki do badania należy przygotować zgodnie z PN-EN 932-1. Kruszywo
należy wysuszyć w temperaturze 110±5°C do stałej masy. Masa każdej próbki (3 próbki) do
badania powinna stanowić od 120% do 150% masy potrzebnej do napełnienia pojemnika.
Zważyć pusty, suchy i czysty pojemnik (m1). Postawić pojemnik na poziomej powierzchni i
napełnić go kruszywem za pomocą czerpaka aż do przesypania. Podczas napełniania pojemnika
zminimalizować segregację ziaren poprzez oparcie czerpaka na górnej krawędzi. Ostrożnie
usunąć nadmiar kruszywa znajdujący się nad wierzchem pojemnika, upewniając się, czy
powierzchnia jest równa. Wyrównać powierzchnię kruszywa za pomocą zgarniaka, uważając
przy tym na to, aby nie ugnieść powierzchni. Gdy jest to niemożliwe, powierzchnię wyrównać

10
ręcznie, zwracając uwagę, aby objętość kruszywa odpowiadała możliwie dokładnie, objętości
pojemnika. Zważyć napełniony pojemnik i zapisać jego masę z dokładnością do 0,1% (m2).
Oznaczanie należy wykonać dla trzech próbek.

Przedstawienie wyników
Gęstość nasypową w stanie luźnym n oblicza się dla każdej badanej próbki według
następującego wzoru:
𝑚2 − 𝑚1
𝜌𝑛 =
𝑉
gdzie:
n − gęstość nasypowa w stanie luźnym, w [kg/m3],
m2 − masa pojemnika i próbki do badania, w [kg],
m1 − masa pustego pojemnika, w [kg],
V − pojemność pojemnika, w [m3].
W sprawozdaniu gęstość nasypową w stanie luźnym podać jako średnią arytmetyczną z trzech
wartości zaokrąglonych do drugiego miejsca po przecinku.

4. ZAŁOŻENIA
➢ Klasa cementu Rc: CEM I 32,5 MPa
➢ Wytrzymałość zaprawy budowlanej na ściskanie (założona) Rs: 17 MPa
➢ Stosunek W/C = 0,5
➢ Ilość kruszywa drobnego (piasek) na w 1 m3 zaprawy: 1 m3
➢ Konsystencja zaprawy budowlanej: Plastyczna [13].

5. OBLICZENIA
Korzystając z danych założonych do projektu zaprawy budowanej i z literatury a przede
wszystkim z norm możemy obliczyć ilości C (cementu) w kg, K (kruszywo drobne) lub P
(piasek) w kg i W w kg – w 1 m3 zaprawy budowalnej.
Przy projektowaniu zaprawy budowlanej korzysta się ze wzoru na wytrzymałość zapraw
cementowych:
1
Rs=Rc(𝑛 − 0,05) + 0,4𝑀𝑃𝑎 (1)

gdzie:
Rs – wytrzymałość zaprawy na ściskanie (założona wytrzymałość) [MPa],

11
Rc – klasa cementu [MPa],
n – stosunek objętościowy piasku do cementu (p/c),
Przekształcając ten wzór względem n uzyskuje się:
𝑅𝑐
n=Rs+0,05𝑅𝑐−0,4 (2)

Wartość stosunku n można również przedstawić w postaci następującej:

𝑝
n=𝑐 (3)

gdzie:
p – ilość piasku w jednostkach objętości na l m3 zaprawy,
c – ilość cementu w jednostkach objętości na l m3 zaprawy.
Przyjmując założenie, że w l m3 zaprawy znajduje się l m3 piasku suchego luźno usypanego,
można rozwiązać równanie (3) względem c:
𝑝 1
n= = ,
𝑐 𝑐

skąd
1
c=𝑛 [m3 ];

W której n jest obliczone ze wzoru (2).Otrzymuje się w ten sposób ilość cementu c luźno
nasypanego, w jednostkach objętości, jaką trzeba użyć, aby uzyskać założoną wytrzymałość
zaprawy na ściskanie Rs. Na podstawie uzyskanych wyników oblicza się ilości poszczególnych
składników oraz wody na l m3 gotowej zaprawy. Dla kontroli zaprojektowanej mieszanki
należy wykonać próbki i sprawdzić ich wytrzymałość na ściskanie. Ze względów
oszczędnościowych nie powinno się stosować do zapraw, cementów o klasie wyższej niż jest
to konieczne do uzyskania żądanej klasy zaprawy. [13]
1
Rs=Rc(𝑛 − 0,05) + 0,4𝑀𝑃𝑎
Rc
Rs= 𝑛 − 0,05Rc + 0,4𝑀𝑃𝑎
Rc
= Rs + 0,05Rc + 0,4𝑀𝑃𝑎
𝑛
𝑅𝑐
n=Rs+0,05𝑅𝑐−0,4
𝑝
n=𝑐

p=n∗c
𝑝 1 1
n=𝑐 =𝑐 −>c=𝑛 𝑚3
1 1
c=𝑛= 𝑅𝑐
Rs+0,05𝑅𝑐−0,4

12
 Rs+0,05Rc+0,4
c= Rc
𝑊
= 0,5
𝐶
𝑊 = 𝐶 ∗ 0,5

𝑅𝑐 32,5
n=Rs+0,05𝑅𝑐−0,4=17+0,05∗32,5−0,4 = 1,76m3
Rs+0,05Rc+0,4 17+0,05∗32,5−0,4
c= = = 0,56m3
Rc 32,5

p=n∗c=1,76*0,56=0,99m3
W=0,56*0,5=0,28 m3

Literatura
[1] Praca zbiorowa pod kierunkiem prof. dr. hab. inż. B.Stefańczyk „Budownictwo ogólne
tom. 1”

[2]kanał w serwisie „youtube” TVCement „Jak powstaje cement?” (2021r)

[3]kanał w serwisie „youtube” KoralFilm „JAK POWSTAJE CEMENT” (2011r)

[4] https://pl.wikipedia.org/wiki/Cement (2022r)

[5] dr. inż. M. Ahmad materiały dydaktyczne, 18.2. Spoiwa cementowe

[6] https://leksykon-budownictwa.pl/cement-wiadomosci-ogolne/ (2018r)

[7] https://cehs.edu.pl/wiazanie-i-twardnienie-cementu/ (2022)

13
[8]PN-EN 197-1 Cement część 1: Skład, wymagania i kryteria zgodności cementów
powszechnego użytku

[9] https://www.sanier.pl/chemia-budowlana-cement-portlandzki/ (2022r)

[10] https://inzynierbudownictwa.pl/kruszywa-do-zapraw-klejacych-rodzaje-wymagania-
wlasciwosci/ (23.01.2023)

[11] Norma budowlana PN-EN 1008 Woda zarobowa do betonu. (11.01.2023)

[12] https://www.gorazdze.pl/pl/kruszywo-ekstra (11.01.2023)
[13] Projekt zaprawy budowlanej - Założenia (18.01.2023)

14