I rok studiów niestacjonarnych

Przedmiot: Materiały budowlane

Ćwiczenia laboratoryjne

SPRAWOZDANIE NR: 1

TEMAT: Badanie wybranych właściwości wyrobów ceramicznych

Zespół 1/L1 gr.1 w składzie:

1. Nikodem Dąbrowski
2. Mateusz Bąk

Data: …………………………………………….
Podpis prowadzącego: ………………………….
 1. CEL ĆWICZENIA
Celem ćwiczenia jest poznanie zakresu badań i procedur badawczych podstawowych
właściwości użytkowych i fizycznych ceramicznych materiałów budowlanych w świetle norm
serii PN-EN [1].

2. CZĘŚĆ OPISOWA
Ceramiką nazywamy wyroby uformowane z glin lub ich mieszanin, które następnie są
wysuszane i wypalane lub spiekane w wyniku czego na stałe uzyskują swoją twardość i
wytrzymałość. Ceramika należy do najstarszych wyrobów stosowanych przez człowieka za
czym idzie to iż jest materiałem doskonale przetestowanym i godnym zaufania. W Polsce
najstarsze budowle ceramiczne szacuje się na X wiek.
Zasadnicze procesy które zachodzą podczas produkcji wyrobów ceramicznych to:
Przygotowanie mas, formowanie, suszenie i wypalanie wyrobów. Przygotowanie mas do
formowania wyrobów ceramicznych polega na usunięciu zanieczyszczeń takich jak
pozostałości korzeni, kamienie itp. oraz na ujednoliceniu całej masy [2]. Wyroby z mas
plastycznych są formowane przykładowo przez prasy ślimakowe, z których materiał jest
podawany na taśmy produkcyjne na których ucinarki strunowe tną materiał na odpowiedni
wymiar i nadają finalny kształt wyrobu [3]. Taki półfabrykat następnie jest poddawany
suszeniu. Suszarnie wykorzystują różne metody suszenia np. suszenie spalinami, gorącym
powietrzem, promiennikami podczerwieni lub prądem o wysokiej częstotliwości. Proces ten
trwa przez kilkadziesiąt godzin podczas którego wilgotność półfabrykatów z 22-25%
(wymagana wilgotność mas do formowania) spada do 3-5%.
Proces wypalania przebiega w kilku fazach które różnią się od siebie temperaturą. W
pierwszej (temp. 200-700℃) następuje wtedy wyparowanie nie związanej chemicznie wody
oraz dehydratyzacja masy. Następnie w temp. 800℃ zachodzi utwardzanie materiału a w
temp. 900-950℃ otrzymuje się ceramikę o czerepie porowatym. Przy dalszym podnoszeniu
temperatury w okolicy 1100-1300℃ otrzymuje się wyroby o czerepie spieczonym i
nadtopionym licu wyrobu. Wyroby porcelanowe i fajansowe poddawane są dwóm cyklom
wypalania w różnych temperaturach, podczas drugiego w którym temperatura jest równa
1450℃ powinno nastąpić całkowite zeszkliwienie surowców [2].
Ceramikę budowlaną ze względu na jej przeznaczenie można dzielić na:
• Konstrukcyjną - cegły, pustaki, dachówki, rury, kształtki kanalizacyjne itp.)
• Wykończeniową i dekoracyjną - (płytki ścienne i posadzkowe)
• Sanitarną - (m.in. umywalki, miski ustępowe, pisuary) [4].

2
 Materiały budowlane z ceramiki charakteryzują się odpornością na ścieranie i
twardością. Są odporne na korozje i wysokie temperatury. Charakteryzują się niewielkim
ciężarem właściwym. Niestety nie są odporne na duże zmiany temperatur, są kruche co
utrudnia ich obróbkę [5].

3. MATERIAŁY NA KTÓRYCH PRZEPROWADZONO BADANIA

a) Cegła dziurawka z dwoma otworami

Rys. 1 Cegła dziurawka [6]

b) Cegła pełna

Rys. 2 Cegła pełnej

3
 c) Cegła dziurawka

Rys. 3 Cegła dziurawka klinkierowa

4. Pomiary
Dla każdego przedmiotu badań wykonaliśmy pomiary wysokości, szerokości i długości.
Narzędziami które nam towarzyszyły były: linijka metalowa (dokładność 1 mm),
Suwmiarka (dokładność 0.02mm). Materiały były ważone za pomocą wagi marki „ 5Star ”

A) Długość
Zostały wykonane po dwa pomiary przy krawędziach każdego materiału które określają
długość:

4
Rys. 4. Pomiar długości cegły dziurawki z dwoma otworami

Rys. 5. Pomiar długości cegły dziurawki klinkierowej

Rys. 6. Pomiar długości cegły pełnej

5
 B) Szerokość

Pomiar szerokości został wykonany suwmiarką w dwóch różnych miejscach dla każdego
materiału

Rys. 7. Pomiar szerokości cegły dziurawki Rys. 8. Pomiar szerokości cegły pełnej

Rys. 9. Pomiar szerokości cegły dziurawki klinkierowej

6
 C) Wysokość
Wysokość została zmierzona przy pomocy suwmiarki w dwóch miejscach przy krawędziach

Rys. 10. Pomiar wysokości cegły dziurawki klinkierowej

Rys. 11. Pomiar wysokości cegły dziurawki z dwoma otworami

7
 Rys. 12. Pomiar wysokości cegły pełnej

D) Pomiar otworów cegle dziurawce klinkierowej

Zostały wykonane po dwa pomiary dla długości i szerokości otworów przy pomocy
suwmiarki. Obiekt badany posiada 30 otworów z czego 10 małych i 20 dużych.

Rys. 13. Pomiar długości dużego otworu Rys. 14. Pomiar szerokości dużego otworu

8
Rys. 15. Pomiar szerokości małego otworu Rys. 16. Pomiar długości małego otworu

E) Pomiar otworów cegły dziurawki z dwoma otworami

Obiekt badań posiada dwa takie same, duże otwory na których zostały dokonane po dwa
pomiary dla długości i szerokości. Dodatkowo zostały zmierzone grubości ścianek. Z uwagi
na różnorodność pomiarów jakie pojawiały się przy tym konkretnym obiekcie został
stworzony szkic poglądowy ukazujący wyniki pomiarów.

Szkic 1. Pomiary ścianek i otworów

9
Rys. 17. Pomiar grubości ścianki zewnętrznej Rys. 18. Pomiar szerokości otworu

Rys. 19. Pomiar długości otworu Rys. 20. Pomiar grubości ścianki wewnętrznej

10
 F) Pomiar masy
Pomiar został wykonany przy użyciu wagi laboratoryjnej.

Rys. 21. Pomiar masy cegły pełnej

Rys. 22. Pomiar masy cegły dziurawki klinkierowej

11
 Rys. 23. Pomiar masy cegły dziurawki z dwoma otworami

5. Wyniki Pomiarów i obliczenia

Wyniki pomiarów i obliczeń zostały przedstawione za pomocą tabel, niektóre pomiary zostały
wykonane więcej razy niż to było wymagane z uwagi na krzywiznę obiektów pomiarowych.
Miało to na celu wyciągnięcie bardziej zrównoważonej średniej wykorzystanej do obliczeń.

Tab. 1. Pomiary cegły pełnej

Cegła pełna
Wielkość Wartość Wartość Wartość Odchyłki Normowe tolerancje wymiarowe
pomiarów średnia nominalna wymiarów
T2+ T2 T1+ T1
Długość 250 250,05 250 +0,05 ±4 ±4 ±6 ±6
mm 251
Szerokość 122,1 121,84 120 +1,84 ±3 ±3 ±4 ±4
mm 121,58
Wysokość 62,65 62,43 65 -2,57 ±1 ±2 ±1 ±3
mm 62,20

12
 Tab. 2 Obliczenia gęstości brutto dla cegły pełnej

Wielkosc Wartosc
Masa suchej próbki, g 𝒎𝒅𝒓𝒚,𝒖 3705
Objętość brutto, 𝑑𝑚3 𝑽𝒈,𝒖 1,9479
Gęstość brutto w stanie suchym, kg/𝑚3 𝑷𝒈,𝒖 1949

Tab. 3. Pomiary cegły dziurawki z dwoma otworami

Cegła dziurawka z dwoma otworami

wielkość Wartość Wartość Wartość Odchyłki Normowe tolerancje wymiarowe

pomiarowa średnia nominalna wymiarów
T2+ T2 T1+ T1
Długość 𝒍𝒖 , 253 253 250 +3 ±4 ±4 ±6 ±6
mm 253
Szerokość 121,40 121,34 120 +1,34 ±3 ±3 ±4 ±4
𝒘𝒖 , mm 121,28
Wysokość 𝒉𝒖 , 66 65,94 65 +0,94 ±1 ±2 ±1 ±3
mm 65,88
Szerokość 1 41,80 - - - - - - -
otworu, mm
Długość 1 39,30 - - - - - - -
Otworu, mm
Szerokość 2 40,60 - - - - - - -
otworu, mm
Długość 2 37,86 - - - - - - -
otworu, mm
Grubość 11 13,02 - - - - - -
ścianek 14,22
zewnętrzych,
mm 13,54
13,50
13,18
12,70
Grubość 13,50 - - - - - - -
ścianki
wewnętrznej,
mm

13
 Tab. 4. Obliczenia gęstości brutto w stanie suchym dla cegły dziurawki z dwoma otworami

Wielkość Wartość

Masa suchej próbki, g mdry ,u = 2180

Objętość brutto, dm
3 V g ,u = 2,0243

Gęstość brutto w stanie suchym, kg / m 3  gu = 1076,92

Tab. 5. Pomiary dla cegły dziurawki klinkierowej

Cegła dziurawka klinkierowa
Wielkosc Wartosc Wartosc Wartosc Odchyłki Normowe tolerancje wymiarowe
pomiarowa srednia nominalna wymiarów
T2+ T2 T1+ T1
Długość 𝒍𝒖 , 249 249,50 250 -0,50 ±4 ±4 ±6 ±6
mm 250
Szerokość 𝒘𝒖 , 120,60 120,45 120 +0,45 ±3 ±3 ±4 ±4
mm 120,30
Wysokość 𝒉𝒖 , 64,30 64,40 65 -0,60 ±1 ±2 ±1 ±3
mm 64,50
Szerokość 13,62 - - - - - - -
małego
otworu, mm
Długość 13,20 - - - - - - -
małego
otworu, mm
Szerokość 13,60 - - - - - - -
dużego
otworu, mm
Długość 26,80 - - - - - - -
dużego
otworu, mm

Tab. 6. Obliczenia gęstości brutto w stanie suchym dla cegły dziurawki

Wielkosc wartosc
Masa suchej próbki, g 2829
Objętość brutto, dm
3 1,9354

Gęstość brutto w stanie suchym, kg / m 3 1461,71

14
 6. Ocena wyrobów i wnioski

a) Cegła pełna
Wszystkie wymiary cegły pełnej są zgodne z dopuszczalnymi odchyłkami: T2+; T2; T1+; T1
poza wysokością, która wybiega poza ramy tolerancji: T2+; T2; T1+ . Jej wymiar wysokości
różni się od nominału o 2,57mm. Ta różnica mogła być spowodowana już na etapie produkcji
cegły lub może to też być zasługa złego mierzenia materiału. Gęstość brutto jest dużo wyższa
od prawidłowej która powinna wynosić 1500kg/𝑚3 [7]. Prawdopodobnie wynik jest
zawyżony dlatego że materiał ten nie został wcześniej dosuszony i jego wilgotność była zbyt
wysoka.

b) Cegła dziurawka z dwoma otworami

Przykładowa gęstość dla cegły dziurawki wynosi 1302 kg/𝑚3 [8] w naszym wypadku wynosi
ona 1076,92 kg/𝑚3 , różnica ta może wynikać z nieodpowiedniej wilgotności materiału lub
jego objętości, grubości ścianek w tej cegle znacząco się od siebie różniły i właśnie
wykonanie tego materiału mogło przeważyć nad tym wynikiem. Wysokość, szerokość i
długość materiału mieści się w ramach tolerancji norm T1; T1+; T2; T2+ ale wymiary
otworów i ścianki są bardzo krzywe.

c) Cegła dziurawka klinkierowa

W przypadku cegły klinkierowej gęstość brutto jest najbardziej zbliżona do wzorcowej która
wynosi 1500kg/𝑚3 , najprawdopodobniej jest to spowodowane tym iż klinkier posiada niski
współczynnik absorpcji wody ≤ 6%[9] i materiał nie wymagał tak mocno dosuszania jak
pozostałe dwa. Wymiary tej cegły mieszczą się w tolerancji T2+; T2; T1+; T1.

15
 7. Literatura
[1] Ahmad M. 1.Wyroby ceramiczne-Instrukcja1
[2] Budownictwo ogólne. Tom 1. Materiały i wyroby budowlane praca zbiorowa pod
kierunkiem prof. dr. hab. inż. Bogusława Stefańczyka
[3] Murator Tv https://www.youtube.com/watch?v=WFyBaR57TqI&t=498s
[4] Ahmad M. Ceramika budowlana-Pomocnicze materiały2
[5] Ahmad M. Ceramika budowlana-Pomocnicze materiały1
[6] https://dombud.eu/pl/cegla-dziurawka/45-cegla-dziurawka-paleta-433-sztuk.html
[7] https://www.locja.pl/produkt/cegla-palona-pelna-zmb-kat-ii-kl-15,ElMur-947,ceramika
[8] https://www.locja.pl/produkt/cegla-dziurawka-kl-5,ElMur-948,ceramika
[9] https://www.locja.pl/produkt/cegla-klinkierowa-drazona-38-darwin-czerwonobrazowa-
gladka,ElMur-1143,klinkier

16
17