KONSTRUKCJE MUROWE

1. Dylatacje W konstrukcjach murowych

Dylatacja – to zaprojektowana przerwa (szczelina) w konstrukcji. Wprowadzana jest w celu
umożliwienia niezależnej pracy poszczególnych części budowli. Ruch budowli może być
spowodowany zmianami temperatury, wilgotności, obciążeniami. Dylatacja ma szerokość od kilku
milimetrów do kilku centymetrów.

Dodawanie wapna do zapraw cementowych zwiększa ich elastyczność. Z tego też

względu wzajemna odległość pomiędzy dylatacjami ulega zwiększeniu. Przynosi to
wykonawcy wymierne oszczędności finansowe z tytułu niższych kosztów robocizny oraz
materiałów stosowanych do wykonania dylatacji.
Wg innych źródeł definicja dylatacji budowlanych jest przedstawiona następująco:
Dylatacja – jest to szczelina celowo utworzona w budynku lub jego elemencie.
Wydzielone elementy, ich fragmenty samodzielnie przenoszą przewidywane obciążenia,
odkształcenia i przesunięcia. Dylatacje dzieli się na:
• dylatacje konstrukcyjne – wydzielają fragmenty budynku stanowiące jednolitą całość pod
względem statycznym. Stosowane są przy zmianie sposobu posadowienia, zmianie układu
konstrukcyjnego budynku, dużych różnic w obciążeniach, przy znacznych wymiarach budowli
w rzucie poziomym itp
• d. termiczne – mają za zadanie wyeliminowanie wpływu dużych naprężeń od odkształceń
termicznych (rozszerzalność termiczna) poszczególnych fragmentów budynku. Elementy
nagrzewane i chłodzone z jednej strony (np. dachy) mogą ulegać gięciu, a pręty nagrzewane
nierównomiernie na końcach – skręcaniu
• d. technologiczne – eliminują wpływ skurczu lub pęcznienia materiałów użytych do
wykonania elementu budowli. Wg przepisów skurcz betonu np. uważa się za równoznaczny z
obniżeniem temperatury o 15ºC. Żużlobeton, gips lub estrichgips ulegają pęcznieniu pod
wpływem wilgoci. W obu przypadkach stosuje się szczeliny dylatacyjne, które zmniejszają
obszary działania sił wewnętrznych
• d. przeciwdrganiowe – mają zadanie eliminacji lub zmniejszenia wpływu drgań, wstrząsów
itp. jednego elementu na drugi. Stosowane np. pomiędzy maszyną a jej fundamentem,
posadzką a fundamentem maszyny wytwarzającej drgania (np. młot), między budynkiem a
jezdnią o dużym natężeniu ruchu pojazdów, w rejonach trzęsień ziemi lub szkód górniczych.

Tablica 2. Maksymalne odległości między dylatacjami wg PN-67/B-03002

w konstrukcjach murowanych
Budynki ze ścianami z cegły
wapienno-
Rodzaj budynków lub elementów ceramicznej cementowej
piaskowej
m m
m
a. budynki ze ścianami na zaprawie cementowo-
wapiennej ze stropami żelbetowymi
(monolitycznymi i prefabrykowanymi) 30
b. budynki ze ścianami na dowolnej zaprawie z dachem
60 40
monolitycznym ocieplonym od góry przynajmniej w
murach ostatniej kondygnacji (niezależnie od
 dylatacji dachu)
c. jw. lecz z dachem żelbetowym (monolitycznym lub 25
prefabrykowanym) bez ocieplenia od góry
(niezależnie od dylatacji dachu) 40 30
d. budynki ze ścianami na zaprawie cementowej, z 15
uwzględnieniem p. b. i c., jeżeli z nich wypadają
mniejsze odległości
30 20
25

50 25
e. w styku ścian murowanych z budynkami szkieletowymi lub dużymi dachami stalowymi i
żelbetowymi – w każdym styku
f. na terenach górniczych – wg warunków miejscowych
g. dla ścian wielowarstwowych – wg warstwy o największym współczynniku rozszerzalności cieplnej

Grunty budowlane, na których opieramy fundamenty, mają zawsze skłonności do osiadania. Zjawisko
osiadania wynika z właściwości mechanicznych gruntu, a szczególnie zależy od ściśliwości gruntu,
określanej wartością modułu ściśliwości, czyli zdolności gruntu do zmniejszania objętości pod
wpływem obciążenia. W praktyce jest to jedna z najważniejszych cech gruntu budowlanego.

Dylatacje wykonuje się również wtedy, gdy:

obok siebie są posadowione budynki lub dwie części budynku o różnej wysokości lub różnym
obciążeniu podłoża,

obok siebie są posadowione dwa budynki lub dwie części budynku o różnej konstrukcji, np.
budynek szkieletowy hali przemysłowej obok budynku administracyjnego o ścianach
konstrukcyjnych nośnych wykonanych z cegły budowlanej,

obok siebie są posadowione dwa budynki o różnych fundamentach, np. ławy ceglane i lawy
żelbetowe,

dwa budynki lub dwie części budynku posadowione obok siebie są wykonywane w różnym
czasie, czyli gdy wykonuje się nowy fundament obok fundamentów już istniejących,
budynki są posadowione na terenach szkód górniczych, gdzie jest konieczne uzyskanie
dokładnych danych o ruchach podłoża

każdy materiał budowlany podlega zjawisku zwiększania objętości pod wpływem wzrostu
temperatury i skurczu pod wpływem oziębiania. Ponadto różne materiały wykazują różną podatność
na ruchy pod wpływem zmian temperatury, toteż w miejscach połączenia materiałów o różnej
rozszerzalności mogą wystąpić rysy lub pęknięcia, np. pękanie ścian budynku ceglanego przykrytego
żelbetowym stropodachem. Uszkodzeniom tym można zapobiec za pomocą dylatacji konstrukcji
budynku. W ten sposób dzieli się go na mniejsze części, z których każda podlega wydłużeniom i
skurczom termicznym, jednak mniejszym niż jeden długi budynek. Jeżeli warunki gruntowe nie
stwarzają specjalnych problemów, to w takiej sytuacji budynek z dylatacją może być postawiony na
fundamencie ciągłym bez dylatacji, pod warunkiem, że cały fundament jest wykonany z jednego
(jednorodnego) materiału

Jeżeli z uwagi na warunki gruntowe zachodzi potrzeba stosowania przerw dylatacyjnych to przerwy te
należy prowadzić również prze z fundament.
Przerwy dylatacyjne powinny mieć szerokość nie mniejszą niż 20 mm i być uszczelnione kitem trwale
plastycznym.

W przypadku ścian szczelinowych zaleca się, aby odległości między dylatacjami w warstwie
zewnętrznej były nie większe niż:

- 8 m - gdy warstwa wykonywana jest z cegły silikatowej lub betonowej.

- 12 m - gdy warstwa wykonywana jest z cegły ceramicznej.

Ze względu na koncentrację naprężeń termicznych w narożach ścian, przerwy dylatacyjne zaleca się
umieszczać w pobliżu tych miejsc,

Jeśli budynek jest wyższy niż 12,0 m, warstwę zewnętrzni; należy dzielić przerwami dylatacyjnymi na
części o wysokości nie większej niż 9,0 m każda.

Dylatacje murów jednowarstwowych i szczelinowych

Długości maksymalne lub odległości między przerwami dylatacyjnymi gzymsów, ścianek

kolankowych itp. elementów poddanych wahaniom temperatury nie powinny być większe od 12 m.

Pożądane jest umieszczanie szczelin dylatacyjnych w miejscach najmniej

widocznych, np. w załamaniach budynku, koło rur spustowych itd. Jeżeli ściana jest tynkowana należy
w miejscu przebiegania szczeliny tynk przeciąć - co zapobiega powstaniu nieregularnego pęknięcia. W
konstrukcjach murowych stosowane są szczeliny dylatacyjne:

- stykowe,

- zazębione,

- wrębowe.

Szczelina dylatacyjna musi być zasłonięta od strony zewnętrznej, za pomocą obróbek blacharskich,
listew czy płytek i wypełniona: styropianem, płytami pilśniowymi lub innym elastycznymi
materiałem.

2. Korozja muru i sposoby zapewnienia odpowiedniej trwałości konstrukcji

murowych.
Konstrukcje murowe należy tak zaprojektować, aby przez cały przewidywany okres użytkowania w
określonych warunkach środowiskowych i przy właściwej konserwacji podowiadywały założonemu
przeznaczeniu.

Klasy warunków środowiskowych wyróżniane przy projektowaniu konstrukcji murowych oraz dobór
elementów murowych i zapraw ze względu na trwałość

Warunki środowiskowe dzieli się na pięć klas ekspozycji:

• MX1: środowisko suche – wnętrza budynków mieszkalnych i biurowych,

a także niepodlegające zawilgoceniu wewnętrzne warstwy ścian szczelinowych.
UWAGA: Klasa MX1 dotyczy tylko tych przypadków, w których podczas budowy
mur nie jest narażony na bardziej surowe warunki przez dłuższy czas.
 • MX2: środowisko wilgotne wewnątrz pomieszczeń lub środowisko mokre zewnętrzne
łącznie z murem znajdującym się w nieagresywnym gruncie lub wodzie;
Ta klasa wyróżnia dwie podklasy:
- MX2.1: środowisko wilgotne wewnątrz pomieszczeń,
- MX2.2: środowisko mokre zewnętrzne łącznie z murem znajdującym się w
nieagresywnym gruncie lub wodzie.
• MX3: środowisko mokre
z występującym mrozem
i środkami odladzającymi;
Ta klasa także wyróżnia dwie podklasy:
- MX3.1: środowisko wilgotne lub mokre,
- MX3.2: środowisko silnie mokre.
• MX4: środowisko wody morskiej – mur pogrążony całkowicie lub częściowo w
wodzie morskiej, mur położony w strefie bryzgów wodnych lub znajdujący się
w powietrzu nasyconym solą;
• MX5: środowisko agresywne chemicznie (gazowe, płynne lub stałe).

Dobór elementów murowych i zapraw

Elementy murowe zaleca się dobierać w zaleśżności od przewidywany warunków środowiskowych w

jakich będzie się znajdować konstrukcja murowa, posługując się tablica 16

.
Dobór zbrojenia

Stal zbrojeniową do wykonywania konstrukcji murowych zbrojonych powinna być dobierana z uwagi
na trwałość konstrukcji, w zależności od:

- klasy środowiska w jakim znajduje się konstrukcja

- materiału w którym układane jest zbrojenie (zaprawa beton)

- minimalnej grubości otuliny betonem

W przypadku stosowania stali węglowej niezabezpieczonej przed korozją, grubość otuliny betonem
c.nom prętów nie może być mniejsza od podanej w tablicy 18.

Jeżeli stal zbrojeniowa ułożona jest w zaprawie lub betonie z otuleniem mniejszym niż w tablicy 18
zaleca się dobierać rodzaj stali i poziom ochrony zbrojenia odpowiednio do klasy ekspozycji, zgodnie
z godnie z wymaganiami podanymi w tablicy 19.

Jeżeli stosuje się cynkowanie stali w celu ochrony przed korozją, zaleca się aby cynkowanie
następowało po nadaniu prętom ich wymaganego kształtu.

W ścianach szczelinowych z wypełnieni ona szczeliną powietrzną oraz w ścianach poddanych

zginaniu w kierunku prostopadłym do ich płaszczyzny, minimalna grubość otuliny zbrojenia powinna
być nie mniejsza niż 20 mm oraz nie mniejsza niż średnica pręta zbrojonego.

Końce wszystkich prętów zbrojeniowych , z wyjątkiem prętów z austenicznej stali nierdzewnej

powinny mieć otulenie betonem jak pręty z niezabezpieczonej stali węglowej.
Otulenie stali zbrojeniowej
 3. Wytrzymałości muru – rodzaje, sposoby wyznaczania.
Właściwości wytrzymałościowe murów zależą zarówno od właściwości elementów murowych, jak i
zaprawy. Podstawowymi parametrami wytrzymałościowymi charakteryzującymi mur są:
- wytrzymałość na ściskanie,
- wytrzymałość na ścinanie,
- wytrzymałość na rozciąganie.

Wytrzymałość charakterystyczna muru na ściskanie fk bez spoiny podłużnej (tj. bez spoiny pionowej,
równoległej do powierzchni ściany), wykonanego zgodnie z wymaganiami konstrukcyjnymi zależy od
znormalizowanej wytrzymałości na ściskanie elementu murowego fb oraz wytrzymałości średniej
zaprawy na ściskanie fm. Podawana w normach dotyczących elementów murowych (z wyjątkiem
autoklawizowanego betonu komórkowego) „wymagana wytrzymałość na ściskanie”, przypisywana
klasie elementów murowych, jest równoważna ze znormalizowaną wytrzymałością na ściskanie fb.

Wytrzymałość średnia zaprawy fm nie może być większa niż 2 fb

w wypadku elementów murowych grupy 1 i niż fb
w wypadku elementów grup
2 i 3.
Wytrzymałości charakterystyczne muru
z różnych elementów murowych podają poniższe tablice.

Wartości fk w MPa murów z elementów murowych grupy 1, z wyjątkiem murów

z bloczków z autoklawizowanego betonu komórkowego (wg PN-B-03002:1999)

Wartości fk w MPa murów

z elementów murowych grupy 2, z wyjątkiem murów z pustaków betonowych (wg PN-B-03002:1999)

Mury charakteryzuje stosunkowo duża wytrzymałość na ściskanie i mała na rozciąganie oraz ścinanie.
Wartości tych wytrzymałości zależą m.in. od wytrzymałości elementów murowych i zaprawy,
sposobu wiązania, grubości spoin, dokładności wypełnienia spoin i ułożenia poszczególnych warstw
elementów murowych
W wypadku murów na zaprawie o fm < 1,0 MPa można przyjmować:
- mury z elementów grupy 1: fk = 0,1 fb,
- mury z elementów grup 2 i 3: fk = 0,05 fb, lecz nie więcej niż fk = 0,5 MPa.
Wartość wytrzymałości charakterystycznej na ściskanie muru fk należy pomnożyć przez
współczynniki:
η1 = 0,85 – mury ze spoiną podłużną,
η2 = 0,90 – mury z elementów murowych grupy 1 na zaprawie lekkiej, wykonanej z użyciem
zamiast piasku drobnych frakcji kruszywa lekkiego
η3 = 0,80 – mury z elementów murowych grup 2
i 3 na zaprawie lekkiej jak wyżej.

Wytrzymałość charakterystyczna muru na ścinanie

W zależności od kierunku działania siły ścinającej w stosunku do spoin wspornych
(zazwyczaj poziomych) rozróżnia się wytrzymałość muru na ścinanie w kierunku:
- równoległym do spoin wspornych fvk,
- prostopadłym do spoin wspornych fvvk.
Wytrzymałość fvk muru niezbrojonego wykonanego na zaprawie zwykłej, ze spoinami
pionowymi, można przyjmować jako najmniejszą z wartości:
a) w przypadku spoin poprzecznych (pionowych) wypełnionych fvk = fvk0 + 0,4σd
(1)
lub fvk = 0,065 fb, lecz nie mniej niż fvk0
lub fvk = 0,16 fk
lub fvk według poniższej tablicy,

fvk0 – wytrzymałość charakterystyczna na ścinanie przy zerowym naprężeniu ściskającym (σd

= 0)
σd – wartość obliczeniowa naprężeń ściskających w kierunku prostopadłym do płaszczyzny
ścinania w rozważanym elemencie konstrukcji
fb – znormalizowana wytrzymałość elementów murowych na ściskanie w kierunku
przyłożenia obciążenia prostopadle do spoin wspornych,
fk – charakterystyczna wytrzymałość muru na ściskanie wg wcześniejszych tablic

b) w wypadku niewypełnionych spoin poprzecznych

(pionowych), ale z czołami elementów murowych dosuniętymi blisko siebie
fvk = 0,5 fvk0 + 0,4σd (2)
lub fvk = 0,045 fb, lecz nie mniej niż fvk0
lub fvk = 0,11 fk
lub fvk = 0,7 razy wartości graniczne podane
w powyższej tablicy
Na podstawie wymienionych wyżej zależności można określić wytrzymałości fvk
murów wykonanych z bloczków z autoklawizowanego betonu komórkowego na cienkie
spoiny oraz murów z elementów silikatowych lub betonowych, posługując się podanymi w
tablicy wartościami dotyczącymi elementów ceramicznych tej samej grupy i zaprawy o
wytrzymałości fm ≥ 10 MPa.

W wypadku murów na zaprawach lekkich wytrzymałość fvk wyznacza się, wykorzystując

podane wyżej zależności
i ograniczenia oraz posługując się wartościami podanymi w tablicy w odniesieniu do zaprawy
o wytrzymałości fm = 2,0 MPa.
 Jeżeli mur może być poddany obciążeniom sejsmicznym lub parasejsmicznym (np.
drganiom pochodzenia górniczego), to wytrzymałość na ścinanie fvk należy pomnożyć przez
0,7.

Jeżeli dla danych elementów murowych nie przeprowadzono badań wytrzymałościowych muru z nich
wykonanego, wytrzymałość charakterystyczną na ściskanie muru projektowanego z tych elementów
określić można według następujących zależności (wg PN-B-03002:1999):
- dla murów na zaprawie zwykłej o fm > 1.0 MPa:
fk = Kfb0.65fm0.25
gdzie: K – współczynnik wyrażony w megapaskalach do potęgi 0.10, którego wartość można
przyjmować równą:
0.50 – dla murów z elementów murowych grupy 1,
o 5 MPa ≤ fb ≤ 40 MPa (dla murów z bloczków z betonu komórkowego o 2,0 MPa ≤ fb ≤ 6.0 MPa),
0.45 – dla murów z elementów murowych grupy 2,
o 2.5 MPa ≤ fb ≤ 15 MPa, (wyjątek: pustaki betonowe)
0.35 – dla murów z elementów murowych grupy 3 i murów
z pustaków betonowych grupy 2 o 2.5 MPa ≤ fb ≤ 10 MPa,
0.60 – dla murów z bloczków z kamienia naturalnego
o 6 MPa < fb < 120 MPa;
dla murów na zaprawach lekkich:
fk = η2Kfb0.65fm0.25
gdzie: η2 = 0.9 dla murów z elementów murowych grupy 1,
η2 = 0.8 dla murów z elementów murowych grupy 2 i 3;
- dla murów na cienkie spoiny z bloczków
z autoklawizowanego betonu komórkowego:
fk = fb0.65, jeżeli fb ≤ 2.4 MPa
fk = 0.8fb0.65, jeżeli fb > 2.4 MPa
- dla murów na słabych zaprawach o fm < 1.0 MPa:
fk = 0.1 fb – mury z elementów grupy 1,
fk = 0.05 fb ≤ 0,5 MPa – mury z elementów grupy 2 i 3.
Podane wzory służące do określenia wytrzymałości charakterystycznej na ściskanie dotyczą murów
bez spoiny podłużnej (tj. pionowej spoiny równoległej do powierzchni ściany, która nie występuje np.
w murach jednowarstwowych, a jest w dwuwarstwowych). Obecność spoiny podłużnej
w murach uwzględniać należy mnożąc wartości fk określone z powyższych zależności przez η1 = 0,85.

Wytrzymałość charakterystyczną muru na rozciąganie przy zginaniu fxk wyznacza się biorąc pod
uwagę (poniższa tablica):
- przekrój, w którym następuje zniszczenie muru: w przekroju przez spoiny wsporne fxk1 lub w
przekroju prostopadłym do spoin wspornych fxk2
- materiał i grupę elementów murowych,
- wytrzymałość średnią zaprawy na ściskanie fm.

W wypadku ścian poddanych osiowemu rozciąganiu wytrzymałość charakterystyczna na rozciąganie

ftk można przyjmować z powyższej tablicy, jak w odniesieniu do zginania w kierunku prostopadłym do
płaszczyzny ściany. Przyjąć należy wartość fxk1 lub fxk2
w zależności od kierunku działania głównych naprężeń rozciągających względem spoin wspornych.
Wytrzymałości obliczeniowe muru można określić ze wzorów:
- na ściskanie fd = fk / gm
- na ścinanie w kierunku równoległym do spoin wspornych fvd = fvk / gm
- na ścinanie w kierunku prostopadłym do spoin wspornych fvvd = fvvk / gm
- na rozciąganie przy zginaniu
fxd = fxk / gm
- na rozciąganie osiowe
ftd = ftk / gm

4. Konstrukcje murowe zbrojone – rodzaje i charakterystyka

Nośność projektowanych konstrukcji murowych niezbrojonych można zwiększyć stosując
materiały o większej wytrzymałości albo zwiększając wymiary, np. pogrubiając ściany.
Innym rozwiązaniem jest zastosowanie zbrojenia stalowego poprzecznego lub podłużnego.

: a) jednorodna, b) mijankowo-szczelinowa, c) szczelinowa, d) żebrowa, e) fałdowa,

f) zbrojona poprzecznie, g) zbrojona podłużnie, h) zespolona, 1 – materiał termoizolacyjny,
2 - zbrojenie poprzeczne, 3 - zbrojenie podłużne, 4 – zaprawa, 5 – beton, 6 – kształtownik
stalowy
a) b) c) 1 d)

e) f) 2 g) h)

3 4 5 6

Do wykonania murowych konstrukcji zbrojonych należy stosować elementy murowe zaliczone do

grup 1 lub 2 oraz zaprawy cementowe lub cementowo – wapienne o charakterystycznej wytrzymałości
na ściskanie nie mniejszej niż 5 MPa (wyznaczonej zgodnie z PN-85/B-04500). Beton używany do
wypełnienia w murowych konstrukcjach zbrojonych, jak też stanowiący część składową konstrukcji
murowo – betonowych oraz murowo – żelbetowych, powinien być klasy co najmniej B15. Stal
zbrojeniowa powinna spełniać wymagania PN-B-03264:1999.

Zbrojenie poprzeczne układane w poziomych spoinach muru stosuje się, aby zwiększyć nośność muru
na ściskanie.
Mury ze zbrojeniem poziomym: a) w postaci siatek, b) pętlami

Ścianka działowa murowana grubości ¼ cegły ze zbrojeniem poziomym

5. Wieńce w budynkach murowych – funkcja, wymagania, zbrojenie.

NAJMNIEJSZA GRUBOŚĆ ŚCIAN KONSTRUKCYJNYCH z muru o wytrzymałości

charakterystycznej fk ≥ 5 MPa wynosi 100 mm, zaś o fk < 5 MPa wynosi 150 mm
W budynkach ze ścianami murowanymi o dwóch lub większej liczbie kondygnacji należy
stosować WIEŃCE ŻELBETOWE, obiegające w poziomie stropu wszystkie ściany
konstrukcyjne
w budynku. Pole przekroju betonu wieńca powinno być nie mniejsze niż 0,025 m2
6. Fazy zniszczenia ściskanej konstrukcji murowej
Fazy zniszczenia ściskanej konstrukcji murowej z cegły:
a) faza 1 (w murze na zaprawie wapiennej przy naprężeniu 0,4÷0,6 fk, zaś w murze na zaprawie
cementowo-wapiennej przy 0,5÷0,7 fk), b) faza 2 (0,8÷0,9 fk), c) faza 3
 Konstrukcje murowe
7. Rodzaje ścian murowanych – podział ze względu na funkcję i rozwiązania
konstrukcyjne.
(pytania 7,8,9,11-z wykładów Grabiasa i z nim zostały skonsultowane, a 10 i 12 z wykładów Halickiej
–awarie i naprawy)

Ściana jest pionowym elementem konstrukcji nośnej budynku przeznaczonym przede wszystkim do
przenoszenia obciążeń pionowych. Może stanowić przegrodę zewnętrzną chroniącą wnętrze budynku
od wpływów atmosferycznych lub przegrodę wewnętrzną, oddzielającą od siebie mieszkania bądź
pomieszczenia.

Podział ścian:
• w zależności od charakteru pracy statycznej i funkcji:
Ściany konstrukcyjne - zwane również nośnymi, przenoszą obciążenia od ciężaru własnego oraz
ciężary przekazywane ze stropów, dachu, balkonów, schodów, a także od parcia gruntu itp.ściany te
powinny mieć grubość co najmniej 100mm w przypadku muru o wytrzymałości charakterystycznej
fk 5MPa lub 150mm, gdy fk 5MPa

Ściany niekonstrukcyjne - w obliczeniach uważa się za nie przejmujące obciążeń od innych

elementów budynku. Przyjmuje się, że takie ściany, w razie potrzeby zmiany wystroju bądź funkcji
użytkowej pomieszczeń, można usunąć bez szkody dla nośności całej konstrukcji budynku. Do tego
rodzaju ścian zalicza się ściany osłonowe i działowe
ściany osłonowe - stanowią wypełnienie zewnętrzne konstrukcji nośnej budynku. Przenoszą one
obciążenia od ciężaru własnego oraz wiatru w obrębie jednego pola wypełnienia konstrukcji, np.
między słupami i poziomymi ryglami konstrukcji szkieletowej budynku.
ściany działowe - są przegrodami wewnętrznymi oddzielającymi pomieszczenia budynku. Przenoszą
one obciążenie od ciężaru własnego.

• ze względu na rozwiązania konstrukcji murowych:

Rys. 1 Ściana : a)jednowarstwowa, b) dwuwarstwowa, c) szczelinowa

jednowarstwowe - ściany, w których nie ma ciągłej spoiny podłużnej, czyli pionowej spoiny
równoległej do powierzchni ściany lub szczeliny, na całej wysokości muru

dwuwarstwowe - ściany składające się z dwóch równoległych warstw muru (na ogół
z różnych elementów murowych) ze spoiną podłużną między nimi, na całej wysokości muru,
wypełnioną w pełni zaprawą grubości nie większej niż 25 mm i połączonych ze sobą trwale kotwami
ściennymi, tak aby przy przenoszeniu obciążeń przekrój ściany pozostawał płaski.
Mur o lepszej izolacyjności termicznej powinien być umieszczony od strony zewnętrznej, a poza tym
opór dyfuzyjny części wewnętrznej powinien być większy niż części zewnętrznej.

szczelinowe - ściany składające się z dwóch równoległych, pionowych warstw muru, połączonych
kotwami ściennymi, z których jedna lub obydwie przenoszą obciążenie pionowe; przestrzeń między
obu warstwami stanowi szczelinę niewypełnioną, wypełnioną lub częściowo wypełnioną materiałem
niekonstrukcyjnym. Szczelina ta ma zazwyczaj grubość 50-150mm. Dlatego możemy wyróżnić:
Rys. 2 Ściany szczelinowe zewnętrzne: a) z pustką wentylacyjną, b) ze szczeliną ocieploną wentylowaną, c)
ze szczeliną ocieploną niewentylowaną;
1-warstwa konstrukcyjna, 2-warstwa osłonowa, 3-kotew, 4-pustka powietrzna, 5-izolacja termiczna

ściany ze szczeliną wentylowaną - cechuje duża odporność na przemakanie przy działaniu silnych
ukośnych deszczy oraz skuteczne zabezpieczanie wewnętrznej warstwy muru i wnętrza budynku
przed przenikaniem wody opadowej;
ściany ze szczeliną częściowo wypełnioną materiałem izolacyjnym i pustką powietrzną
wentylowaną- charakteryzują się dobrą izolacyjnością termiczną (zależną głównie od grubości
izolacji) i dużą odpornością na zawilgocenie. Szczelina powietrzna wentylowana powinna znajdować
się między izolacją termiczną (np. z płyt wełny mineralnej) a murem zewnętrznym oraz mieć otwory
odpowietrzające i odwadniające. Ściany z taką szczeliną powinny być stosowane zwłaszcza na
terenach narażonych na długotrwałe deszcze i wiatry
ściany ze szczeliną niewentylowaną szczelnie wypełnione izolacją termiczną - odznaczają się
najkorzystniejszymi (wśród ścian szczelinowych) właściwościami w zakresie izolacyjności
termicznej. Mają jednak gorszą od ścian ze szczeliną wentylowaną odporność na działanie czynników
atmosferycznych. W celu zabezpieczenia ściany szczelinowej przed zawilgoceniem należy
przewidzieć możliwość odprowadzenia na zewnątrz wody, która przeniknęła przez warstwę
zewnętrzną muru. W tym celu u spodu warstwy zewnętrznej, w miejscu jej podparcia, zaleca się
wykonać fartuch z papy bitumicznej lub podobnego materiału wodochronnego, na podkładzie z
zaprawy cementowej, a w warstwie zewnętrznej pozostawić otwory osiatkowane lub osłonięte kratką,
którymi woda może spływać z fartucha na zewnątrz. Spód szczeliny oddzielającej warstwę
zewnętrzną od wewnętrznej powinien znajdować się nie niżej niż 300 mm nad terenem. Od tego
miejsca lub od spodu pośredniej podpory zewnętrznej warstwy ściany należy prowadzić szczelinę w
sposób nieprzerwany, aż do dachu bądź do spodu podpory pośredniej.

Rys. 3. Oparcie warstwy zewnętrznej ściany szczelinowej , 1-fartuch z

papy bitumicznej, 2-podkład z zaprawy cementowej, 3-otwór w warstwie
zewnętrznej

Mur zewnętrzny spełnia zazwyczaj rolę warstwy chroniącej wnętrze przed oddziaływaniem
czynników atmosferycznych, hałasem, uszkodzeniami mechanicznymi, agresywnością środowiska.
Mur ten jest niekonstrukcyjny, dlatego nie styka się ze stropami i ścianami poprzecznymi budynku.
Natomiast mur wewnętrzny pełni funkcję ściany konstrukcyjnej (nośnej), przenoszącej obciążenia od
ciężaru własnego i dodatkowo od stropów, dachu itp. Warstwa ta stanowi pionowe usztywnienie
przyległych ścian budynku.
8. Zaprawy stosowane w konstrukcjach murowych – rodzaje i charakterystyka.
Zaprawa jest mieszaniną nieorganicznego spoiwa, kruszywa i wody, łącznie z dodatkami i
domieszkami, jeżeli są wymagane.
Do wykonania murów stosuje się zaprawy:
- zwykłe o gęstości objętościowej większej niż 1500 kg/m3 (15 kN/m3),
- lekkie o gęstości objętościowej nie większej niż 1500 kg/m3 (15 kN/m3),
- do cienkich spoin, zwykle produkowane fabrycznie.
Zaprawę zwykłą wykonuje się z kruszywa mineralnego o strukturze zwartej. Zaprawy zwykłe i lekkie
są stosowane do spoin grubości większej niż 3 mm.
Zaprawy różnicuje się ze względu na ich cechy mechaniczne Podstawowym parametrem określającym
właściwości wytrzymałościowe zaprawy jest wytrzymałość na ściskanie fm. Według starej normy
wytrzymałość zapraw na ściskanie stopniuje się od 0,3 do 20MPa, nadając im symbol literowo-
liczbowy Mn. Litera M oznacza markę zaprawy, symbol liczbowyn=0,3;0,6;1;2;4;7;12;15 i 20 określa
wytrzymałość na ściskanie w MPa.
Nowa norma, zaktualizowana z europejską, podaje klasyfikację zapraw według klas. Stosuje symbol
literowy M oraz liczbowy n=1,2,5,10 i 20 dla zapraw o zakresie zmian wytrzymałościowych w MPa
odpowiednio: M1=1,0-1,5 ; M2=1,5-3,5 ; M5=3,6-7,5 ; M10=7,6-15,0 ; M20=15,1-30,0.

Do wykonywania murów najczęściej stosuje się zaprawy cementowe (c), cementowo-wapienne (cw) i
wapienne (w).
Przykładowe proporcje objętościowe składników cement - piasek, cement - wapno - piasek, są
następujące:
zaprawa cementowo-wapienna klasy M10 - 1:0,5:4;
zaprawa cementowo-wapienna klasy M5 - 1:1:6;
zaprawa cementowa klasy M10 - 1:0:4
Wyższe klasy zapraw (M15 i M20) są uzyskiwane jako cementowe. Proporcje objętościowe (suchych
składników) cement : piasek
- dla klasy zaprawy M15 1:2 (przy użyciu niższych klas cementu) lub 1:3 (wyższe klasy cementu),
- dla klasy zaprawy M20 1:1 (przy użyciu niższych klas cementu) lub 1:1,5 (wyższe klasy cementu)
Zaprawy wapienne pozwalają uzyskać jedynie klasę M1 (przy proporcji objętościowej wapno: piasek
1:1,5)
Czas zużycia zapraw budowlanych w zależności od użytego spoiwa, przedstawia się następująco:
Rodzaj zaprawy Czas zużycia zaprawy od chwili
zarobienia [godz.]
Wapienna 8
Cementowo-wapienna 5
Cementowa 2

Zaprawy cementowe - stosowane przy murowaniu ścian i innych elementów mocno obciążonych,
wykonywania posadzek, do osadzania stalowych elementów (kotew, krat, balustrad itp.), łączenia
prefabrykatów (wypełnienia spoin między nimi), wypraw ochronnych, zwłaszcza mających kontakt z
wodą lub wilgocią, dlatego często stosuje się je w miejscach, gdzie konstrukcja murowa jest w sposób
ciągły narażona na oddziaływanie wody. Niekorzystne cechy zaprawy cementowej (mała urabialność,
mała retencja wody itd.) modyfikuje się domieszkami i dodatkami. Ze względu na złożony charakter
oddziaływania domieszki na zaprawę, jej stosowanie wymaga stałej kontroli laboratoryjnej. Dlatego
też w sytuacjach, kiedy projekt budowli przewiduje stosowanie zapraw cementowych, zamiast
używania domieszek na własną rękę, zaleca się korzystanie z fabrycznie przygotowanych mieszanek
cementowych.

Zaprawy cementowo-wapienne - najczęściej stosowane w budownictwie przy wykonywaniu robót

murarskich i tynkarskich zewnętrznych i wewnętrznych. Świeżo zarobioną zaprawę cementową
cechuje mała urabialność. Natomiast utwardzona zaprawa cementowa charakteryzuje się dużą
sztywnością oraz kruchością. Tych wad nie wykazują zaprawy cementowe z dodatkiem wapna.
Podczas pracy zaprawy murarskiej w konstrukcji murowej, gdzie bardzo ważną rolę spełnia
przyczepność zaprawy do elementu murowego, pozytywny wpływ wapna na właściwości zaprawy
cementowo-wapiennej jest jeszcze bardziej wyraźny. Po za tym wapno ma korzystne właściwości
upłynniające.
Do zapraw c i cw stosuje się głównie cement klasy 32,5. Do zapraw cementowych zaleca się dolewać
ciasto wapienne rozrobione w wodzie (w postaci mleka wapiennego). W celu polepszenia urabialności
zapraw można dodawać firmowe plastyfikatory i superplastyfikatory w proporcjach 0,3-1,5% w
stosunku do masy cementu. Dodanie domieszek chemicznych reguluje procesy wiązania zapraw
cementowych, wpływa także na opóźnienie skurczu.

Zaprawy wapienne - twardnieją powoli, wytrzymują tylko do temperatury +500 °C, używane do
tynków wewnętrznych, murów nadziemnych; raczej rzadko stosowane. Do tych zapraw zaleca się
stosować ciasto wapienne, stanowiące jednolitą i jednobarwną masę (bez grudek) niegaszonego
wapna, bez obcych zanieczyszczeń. W ostatnich latach zaczęto używać wapna sucho gaszonego
(hydratyzowanego). W praktyce często przed użyciem zalewa się je wodą, w celu dogaszenia cząstek
nieuwodnionych. Zaprawy wapienne charakteryzują się długim okresem twardnienia, przy czym
najszybciej twardnieją przy dostępie powietrza, a całymi latami w głębi muru. Mają dobrą urabialność
i plastyczność, są to cechy szczególnie korzystne przy mechanicznym podawaniu i narzucaniu
zapraw. Na tych zaprawach można murować ściany wypełniające oraz nadziemne ściany nośne w
budynkach jednokondygnacyjnych mieszkalnych

Typ zaprawy murarskiej określany w zależności od koncepcji projektowania:

a) Zaprawa murarska według projektu - zaprawa, której skład i metoda wytwarzania zostały
wskazane przez producenta w celu osiągnięcia wymaganych właściwości (podejście ze
względu na właściwości użytkowe).
b) Zaprawa murarska według przepisu - zaprawa wykonana według wcześniej określonej
receptury, Której właściwości wynikają z ustalonych proporcji składników (podejście ze
względu na recepturę).
Typ zaprawy murarskiej określany w zależności od właściwości i/lub zastosowania:
a) Zaprawa murarska ogólnego przeznaczenia (G) - zaprawa murarska, dla której nie określa się
szczególnych właściwości.
b) Zaprawa murarska do cienkich spoin (T) - zaprawa murarska według projektu o
maksymalnym wymiarze kruszywa mniejszym lub równym określonej liczbie.
c) Lekka zaprawa murarska (L) - zaprawa murarska według projektu o ustalonej gęstości w
stanie suchym poniżej założonej wartości.
Typ zaprawy murarskiej określany w zależności od sposobu wytwarzania:
a) Zaprawa murarska wytwarzana w zakładzie - zaprawa, której składniki zestawiono i
wymieszano w zakładzie. Może ona być zaprawą suchą, która jest już wymieszana i wymaga
jedynie dodania wody, lub zaprawą mokrą, która jest dostarczana w gotowej do użycia
postaci.
b) Półgotowa zaprawa murarska wytwarzana w zakładzie:

murarska wstępnie przygotowana - zaprawa, której składniki zostały w całości
przygotowane w zakładzie, dostarczana na miejsce budowy, tam mieszana i
kondycjonowana zgodnie ze wskazaniami producenta.

wstępnie wymieszana zaprawa murarska wapienno-piaskowa zaprawa, której składniki
zostały częściowo przygotowane i wymieszane fabrycznie, dostarczana na miejsce
budowy, gdzie są dodawane dalsze składniki określone lub dostarczone przez zakład (np.
cement).
c) Zaprawa murarska wytwarzana na miejscu budowy - zaprawa wytwarzana z poszczególnych
składników przygotowanych i wymieszanych na miejscu budowy.

9. Stan graniczny nośności muru na ściskanie.

Wytrzymałość charakterystyczna muru na ściskanie fk bez spoiny podłużnej (tj. bez spoiny pionowej,
równoległej do powierzchni ściany), wykonanego zgodnie z wymaganiami konstrukcyjnymi zależy od
znormalizowanej wytrzymałości na ściskanie elementu murowego fb oraz wytrzymałości średniej
zaprawy na ściskanie fm. Podawana w normach dotyczących elementów murowych (z wyjątkiem
autoklawizowanego betonu komórkowego) „wymagana wytrzymałość na ściskanie”, przypisywana
klasie elementów murowych, jest równoważna ze znormalizowaną wytrzymałością na ściskanie fb.
Wytrzymałość średnia zaprawy fm nie może być większa niż 2 fb w wypadku elementów
murowych grupy 1 i niż fb w wypadku elementów grup 2 i 3.
W wypadku murów na zaprawie o fm < 1,0 MPa można przyjmować:
- mury z elementów grupy 1: fk = 0,1 fb,
- mury z elementów grup 2 i 3: fk = 0,05 fb, lecz nie więcej niż fk = 0,5 MPa.
Wartość wytrzymałości charakterystycznej na ściskanie muru fk należy pomnożyć przez
współczynniki:
η1 = 0,85 – mury ze spoiną podłużną,
η2 = 0,90 – mury z elementów murowych grupy 1 na zaprawie lekkiej, wykonanej z użyciem zamiast
piasku drobnych frakcji kruszywa lekkiego
η3 = 0,80 – mury z elementów murowych grup 2 i 3 na zaprawie lekkiej jak wyżej.

Postać wzoru na wytrzymałość charakterystyczną na ściskanie muru na zaprawie zwykłej lub lekkiej
zmieniono w PN-B-03002:2007 z obowiązującego dotąd w PN-B-03002:1999 fk = Kfb0.65fm0.25 na
fk = Kfb0.7fm0.3 zalecany w EC6 i zmodyfikowano wartości współczynnika K (zależnego od materiału i
grupy).Rozszerzono mury ze spoinami cienkimi i obejmują one teraz oprócz elementów z
autoklawizowanego betonu komórkowego także elementy murowe ceramiczne oraz elementy
silikatowe.Zmieniono także wzór na wytrzymałość charakterystyczną muru ze spoinami cienkimi
z elementów murowych ceramicznych grupy 1 i 4, elementów silikatowych oraz elementów
z autoklawizowanego betonu komórkowego
o fb ≥ 2,4 MPa ze wzoru fk = 0.8fb0.65 na wzór fk = Kfb0.85,
zaś dla murów ze spoinami cienkimi z autoklawizowanego betonu komórkowego
o fb < 2,4 MPa ze wzoru fk = fb0.65 na wzór fk = 0,8Kfb0.85
Wprowadzono także wzór na wytrzymałość charakterystyczną muru ze spoinami cienkimi
z elementów murowych ceramicznych grupy 2 i 3 fk = Kfb0.7

Zgodnie z PN-B-03002:2007 znormalizowana wytrzymałość na ściskanie fb przyjmowana do wzorów

na obliczanie fk nie powinna być większa niż:
* w przypadku murów z elementów murowych grupy 1:
- gdy mury wykonane są na zaprawie zwykłej i lekkiej – 75 MPa
- gdy mury wykonane są na cienkie spoiny – 50 MPa
* w przypadku murów z elementów murowych grupy 2 – 35 MPa
* w przypadku murów z elementów murowych grupy 3 i 4 – 15 MPa.

Wytrzymałość zaprawy na ściskanie przyjmowana do wzorów na fk nie powinna być większa niż:
a) dla muru na zaprawie zwykłej – 20 MPa oraz 2fb dla elementów murowych grupy 1 i 1fb dla
elementów murowych grupy 2, 3 i 4
b) dla muru na zaprawie lekkiej – 10 MPa

Stan graniczny nośności ścian obciążonych głównie pionowo sprawdza się z warunku NSd ≤ NRd
w którym:
NSd – wartość obliczeniowa obciążenia pionowego ściany,
NRd – nośność obliczeniowa ściany.
Nośność sprawdza się w przekrojach pod i nad stropem oraz w środkowej strefie ściany, z
uwzględnieniem geometrii ścian, mimośrodowego działania obciążenia pionowego i właściwości
materiałowych muru. W ścianach z otworami należy także sprawdzać nośność nadproży.
Wyznaczając miejsce przyłożenia obliczeniowego obciążenia pionowego NSd, należy uwzględnić
niezamierzony mimośród przypadkowy ea = h/300 (lecz nie mniej niż 10 mm), w którym h jest
wysokością ściany wyrażoną w mm. Nośność obliczeniową ściany wyznacza się ze wzorów:
- w przekroju pod stropem górnej kondygnacji N1R,d oraz w przekroju nad stropem dolnej kondygnacji
N2R,d NiR,d = φi Afd
w którym: i = 1 – w przypadku przekroju pod stropem, i = 2 – w przypadku przekroju nad stropem,
φi – współczynnik redukcyjny, zależny od mimośrodu ei, na którym w rozpatrywanym przekroju
działa obliczeniowa siła pionowa Nd, oraz od mimośrodu niezamierzonego ea, A – pole przekroju,
fd – wytrzymałość obliczeniowa muru na ściskanie

- w środkowej strefie ściany

NmR,d = φm Afd,
w którym:
φm – współczynnik redukcyjny wyrażający wpływ efektów drugiego rzędu na nośność ściany, zależny
od mimośrodu początkowego e0 = em, smukłości ściany heff/t, zależności σ(ε) muru i czasu trwania
obciążenia, A – pole przekroju, fd – wytrzymałość obliczeniowa muru na ściskanie
10. Diagnostyka konstrukcji murowych
Diagnostykę konstrukcji wykonuje się:
- w przypadku wystąpienia awarii lub uszkodzeń konstrukcji (w czasie eksploatacji lub na etapie
wykonawstwa) Celem jest ustalenie przyczyny uszkodzeń i podanie sposobu zabezpieczenia lub
naprawy. Wykonuję ją rzeczoznawca budowlany, a w prostszych przypadkach uprawniony projektant.
- w przypadku zamierzonej zmiany sposobu użytkowania lub nadbudowy obiektu lub jego
fragmentów. Celem jest sprawdzenie możliwości przeniesienia przez konstrukcję zwiększonych lub
inaczej rozłożonych obciążeń. Wykonuję rzeczoznawca budowlany lub uprawniony projektant.
- w przypadku konieczności wyceny (sprzedaż lub wymogi towarzystw ubezpieczeniowych). Celem
jest ustalenie wartości obiektu przeznaczonego na sprzedaż lub ubezpieczanego. Wykonuje
rzeczoznawca budowlany, rzeczoznawca majątkowy, rzeczoznawca towarzystwa ubezpieczeniowego.
- okresowo (tzw. przeglądy okresowe obiektu-roczne i pięcioletnie). Celem jest wykrycie uszkodzeń,
które mogłyby zagrozić bezpieczeństwu obiektu. Wykonuje osoba z uprawnieniami budowlanymi.
Jako efekt przeprowadzonej diagnostyki wykonujący ją sporządza dokument:
Opinia (opisuje, analizuje i ocenia stan techniczny proponując schemat postępowania
Orzeczenie (opisuje, analizuje i ocenia stan techniczny na podstawie obliczeń, czasem też
przeprowadzonych badań konstrukcji; formułuje wnioski jako odpowiedź na pytania zamawiającego)
Ekspertyza techniczna (stanowi studium przyczynowo-skutkowe zaistniałego zdarzenia;
sporządzona na podstawie szczegółowych badań i analiz; podaje zalecenia rozwiązań
konstrukcyjnych)
Diagnostyka konstrukcji obejmować może wiele badań (środowiska pracy konstrukcji,
geotechniczne, mykologiczne, dynamiczne) z których najważniejsze to badanie stanu materiałów
konstrukcyjnych oraz badanie stanu konstrukcji.
Badania stanu materiałów konstrukcyjnych, to między innymi zbadanie parametrów
wytrzymałościowych, struktury, wilgotności, badania chemiczne.
Badania wytrzymałości mogą być niszczące (np. odwierty rdzeniowe, pull-out test lub pull-off test)
lub nieniszczące (np. metody: opukiwania-analiza dźwięku tonu; wykrywanie pustek,
Sklerometryczna – korelacja miedzy liczbą odbicia a wytrzymałości; określenie jednorodności i
szacowanie wytrzymałości)
Badania wilgotności poprzez wilgotnościomierze elektryczne, metodę suszarkowo-wagową, metodę
karbidową (pomiar ciśnienia acetylenu powstałego w wyniku reakcji karbidu z wodą w hermetycznym
pojemniku)
Badanie stanu konstrukcji murowych polega przede wszystkim na badaniu rys i ich rozwartości,
pomiaru ugięć, przemieszczeń i naprężeń. Sprawdzanie rys, czy są ustabilizowane można wykonywać
za pomocą plomb szklanych lub gipsowych. Plombę zakłada się na rysę i jeżeli rysa pojawia się na
plombie to znaczy ze jest to rysa postępująca, powiększająca się, a jeżeli po pewnym czasie nie ma nic
na plombie to rysa jest już ustabilizowana, nie powiększa się. Pomiar rozwartości rys mierzymy
szczelinomierzem (komplet płytek o odpowiedniej grubości lub linijka z odpowiednią podziałką),
czujnikami szerokości jednorazowego i wielorazowego użytku, czujnikiem pomiaru zmian położenia
między 2 punktami (w 3 płaszczyznach), czujnikiem zmian rozwartości rysowanych pręcikiem
grafitowym. Pomiar ugięć dokonujemy metodą tradycyjną (sznurek zaczepiony na krawędziach
elementu) lub geodezyjną (urządzeniami geodezyjnymi). Pomiar przemieszczeń można dokonać
dzięki pomiarze zmian odległości między 2 punktami (ekstensometr), pomiarze wychylenia,
rejestracji zmian odległości między dwoma punktami pomiarowymi. Pomiar naprężeń możemy
osiągnąć za pomocą tensometrii elektrooporowej (przewodnik-tensor, naklejamy na element i badamy
oporność a po przeliczeniu otrzymujemy odkształcenia i naprężenia.

11. Rola wiązania w murze

Mur charakteryzuje stosunkowo duża wytrzymałość na ściskanie i mała na rozciąganie oraz ścinanie.
Wartości tych wytrzymałości zależą m.in. od wytrzymałości elementów murowych, zaprawy, ,
grubości i dokładności wypełnienia spoin oraz ułożenia poszczególnych warstw elementów
murowych, a także od sposobu wiązania. Co wskazuje na fakt iż wiązanie w murze ma istotną rolę.
Zaprawa lub beton wypełniający, które mają swój wpływ na wytrzymałość wiązania, powinny
odpowiadać rodzajowi elementów murowych i spełniać kryteria w zakresie trwałości. Elementy
murowe należy wiązać w kolejnych warstwach tak, aby mur zachowywał się jak jeden, zwarty
element konstrukcyjny. W celu zapewnienia należytego wiązania, elementy murowe powinny
zachodzić na siebie na długość równą co najmniej:
 * 0,4 wysokości elementu lub 40mm – w przypadku elementów murowych o wysokości nie
większej niż 250mm
* 0,2 wysokości elementu lub 100mm – w przypadku elementów murowych o wysokości
większej niż 250mm
Miarodajna jest zawsze wartość większa

Rys. 4 Najmniejsza odległości między spoinami pionowymi

w murze

Rozróżnia się spoiny wsporne (międzywarstwowe), podłużne i poprzeczne. Cegła może być układana
warstwami tzw. główkowymi lub wozówkowymi. Zaleca się, aby w narożach lub połączeniach ścian
długość przewiązania była nie mniejsza niż grubość elementu i aby stosować przecięte elementy w
celu uzyskania wymaganego przewiązania. Ściany wzajemnie prostopadłe lub ukośne należy łączyć
ze sobą w sposób zapewniający przekazanie z jednej ściany na drugą obciążeń pionowych i
poziomych. Połączenie takie uzyskuje się, stosując wiązanie elementów murowych w murze lub
łączniki metalowe. Zaleca się aby wzajemnie prostopadłe lub ukośne ściany konstrukcyjne były
wznoszone równocześnie. Grubość spoin poziomych (wspornych) i pionowych wykonywanych z
użyciem zapraw zwykłych i lekkich powinna być nie mniejsza niż 8mm i nie większa niż 15mm. W
przypadku stosowania zapraw do spoin cienkich, grubość min spoiny to 0,5mm a max 3mm. Spoiny
pionowe uważa się za wypełnione, jeżeli zaprawa sięga co najmniej na 0,4 wysokości tej spoiny. W
przeciwnym wypadku spoiny należy uważać za niewypełnione.

Rys. 5 Składowe elementy muru: 1- główka, 2-

wozowka,3-czoło, 4-spoina podłużna, 5-spoina
poprzeczna, 6-spoina wsporna, 7-strzępia
zazębione, 8-warstwa wozówkowa, 9-lico muru,
10-warstwa główkowa

Możemy wyróżnić następujące wiązania w murze:

Wiązanie pospolite-jest znane pod nazwą blokowego lub kowadełkowego. Warstwy wozówkowe w
murach grubości co najmniej jednej cegły przekrywane są na przemian warstwami główkowymi.
Spoiny pionowe jednej warstwy przesunięte są względem spoin warstwy następnej o ¼ cegły

Rys. 6 Wiązanie pospolite: a) widok muru, b) mur

grubości 1 cegły, c)mur grubości 1 ½ cegły, d)mur
grubości 2 cegły
Wiązanie krzyżykowe (weneckie)- elementy układa się analogicznie jak w wiązaniu pospolitym, na
przemian warstwy wozówkowe i główkowe, z tą różnicą ze co druga warstwa wozówkowa jest
przesunięta o pół cegły. Wiązanie to można stosować, gdy istnieje konieczność łączenia muru na
strzępia uciekające ze względu na krótki wysięg (1/4 cegły) wiązania strzępia w tym systemie.

Rys. 7 Wiązanie krzyżykowe: a)widok, b)wiązanie w

murze grubości 2 cegły

Wiązanie polskie (gotyckie) – tu występują dwie tak samo zbudowane przesunięte względem siebie
o ¾ cegły warstwy. Każda z warstw jest wozówkowo-główkowa. Mur kończy się w jednej warstwie
główkami, w drugiej zaś „dziewiątkami” (trzyćwierciówkami) ułożonymi wozówkowo.

Rys. 8 Wiązanie polskie: a)widok, b) mur grubości 1 cegły,

c) mur grubości 1 ½ cegły, d)mur grubości 2 cegieł

Wiązanie wielorzędowe (amerykańskie) – Mur w tym wiązaniu składa się z powtarzających się
pasów poziomych sześciowarstwowych. Pasy utworzone są z pionowych, równoległych do siebie
rzędów wozówkowych o grubości ½ cegły i wysokości czterech warstw oraz dwu warstw cegieł
ułożonych główkowo w celu przewiązania rzędów wozówkowych. Spoiny podłużne nie są
przykrywane na wysokości pięciu warstw cegieł ułożonych wozówkowych. Dopiero szósta warstwa
przykrywa główką te spoiny. Natomiast spoiny poprzeczne są przykrywane przez cegły każdej
następnej warstwy.

Rys. 9 Wiązanie wielorzędowe: a)mur grubości 1

cegły, b)mur grubości 1 ½ cegły, c)mur grubości
2 cegieł, d)mur grubości 2 ½ cegły
12. Sposoby napraw konstrukcji murowych
Możemy naprawiać słabe lub zdegradowane fragmenty ścian poprzez:
1.Przemurowanie do głębokości skorodowanego muru lub na całą grubość ściany- stosować materiały
kompatybilne z materiałami oryginalnymi. Stary mur łączymy z nowym na strzępia: uciekające lub
końcowe.
2.Iniekcje wypełniająco-scalające mur o skorodowanych spoinach i pustkach wewnętrznych i murów
warstwowych – materiały mineralne na bazie wapna, trasu lub dyspersji cementowych. Siatkę
nawiertów np. 30x30cm wypełnia się pakerami. Dodatkowe kotwienie murów warstwowych prętami
stalowymi, gdyż może być ściana wymurowana od zewnątrz ładnie, ale po środku muru jest sam gruz.

Naprawy i wzmocnienie konstrukcji murowej dotyczy często rys. Dlatego możemy wyróżnić:
1.Rysy malej rozwartości poniżej 0,5-1mm, gdzie stosujemy naprawę powierzchniową
2.Rysy o większej rozwartości- naprawa metodą iniekcji. Materiały iniekcyjne: mineralne na bazie
mikrocementow lub trasów , żywice. Możemy wyróżnić:
pakery iniekcyjne stosowane pod
skosem do rysy,
pakery wklejane
prosto w rysę,

pakery wkręcane i wbijane. Do tej naprawy mogą być używane takie narzędzia jak: pompy ręczne,
pompy tłokowe z napędem ręcznym, pompa ślimakowa, pompa dwukomponentowa.
3.Rysy o dużej rozwartości powyżej 3-5mm – stosuje się zszywanie za pomocą:

Kotwy krzyżowe

i kotwy spiralne ze stali austenitycznej

Wzmacnianie poszczególnych elementów murowych budynku:

• Ściany odchylone od pionu, niestateczne, niezwieńczone:

Naciąg na końcu ściągu

Śruba rzymska

• Nadproża:
- przemurowanie
-wzmacnianie kątownikami

- wzmacnianie kotwami spiralnymi ze stali austenitycznej

• Słupki i filary:
- obmurowanie (nowymi cegłami, w spoinach można wzmacniać prętami stalowymi dookoła)
- koszulka żelbetowa (murowany słupek zazbroić dookoła prętami i zabetonować)
- obejmy stalowe (stalowymi elementami wzmocnić, przymocować dookoła np. używając
płaskowników z kątownikami)
- maty z włókna szklanego lub węglowego (układa się dookoła słupka- analogia do słupa
uzwojonego)

• Fundamenty:
- poszerzenie ław (murów) fundamentowych
- podbicie ław (murów) fundamentowych
- przemurowanie fundamentów murowanych odcinkami na głębokości