‫• ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺮوري‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺑﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻟﻮده ﻛﻨﻨﺪه رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ‬

‫و روشﻫﺎي رﻓﻊ آﻟﻮدﮔﻲ‬

‫‪2‬‬
‫*رﺿﺎ رﻳﺎﺿﻲ‪ ،1‬دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﻋﻘﻴﻘﻲ‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫در ﻫﻨﮕﺎم وﻗﻮع ﺣﻮادث ﻫﺴﺘﻪاي از ﻃﺮﻳﻖ ﺟﻨﮓﻫﺎ ﻳﺎ ﺻﺪﻣﺎت وارده ﺑﻪ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻫﺴﺘﻪاي ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ‬
‫اﻗﺪام در وﻫﻠﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﻧﺠﺎت ﺟﺎن ﻣﺼﺪوﻣﻴﻦ ﺣﺎدﺛﻪ و ﭘﺲ از آن رﻓﻊ آﻟﻮدﮔﻲ اﻓﺮاد درﮔﻴﺮ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺘﻦ زﻳﺮ در اﺑﺘﺪا ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺑﺮ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ از ﺟﻨﺒﻪ آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪاي و ﺳﭙﺲ‬
‫ﺧﻼﺻﻪاي از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻗﺪاﻣﺎت اوﻟﻴﻪ ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﻣﻮرد اﻓﺮاد آﻟﻮده اﻧﺠـﺎم ﭘـﺬﻳﺮد‪،‬‬
‫ﻋﻨﻮان ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺸﻌﺸﻊ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد آﺳﻴﺐﻫﺎي ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﺑـﻪ ﺑﺎﻓـﺖﻫـﺎي ﺑـﺪن از ﻃﺮﻳـﻖ روشﻫـﺎي ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ و‬
‫ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺑﺮﺧﻮرد ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﻳﻮﻧﻴﺰان ﺑﺎ اﺗﻢﻫﺎي ﻣﻮاد ﻣﻘﺪاري و ﻳﺎ ﺗﻤﺎم اﻧـﺮژي آن‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﻓﺘﻪ و اﻳﺠﺎد ﺗﺤﺮﻳﻚ و ﻳﻮﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن در ﻣﺤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻮﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ و ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎي ﺣﺴـﺎس ﺳـﻠﻮلﻫـﺎي ﺑـﺪن ﮔـﺮدد ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان اﺛﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺗﺸﻌﺸﻊ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻣﺎده رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻟﻮدهﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬رﻓﻊ آﻟﻮدﮔﻲ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﻲ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ‪ /‬اداره ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن ﻧﻬﺎﺟﺎ )ﺳﺎل ﻳﺎزدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دوم‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪ ،1387‬ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪(30‬‬
‫] ‪[ Downloaded from ebnesina.ajaums.ac.ir on 2024-07-06‬‬

‫‪ .1‬ﻛﺎر ﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻓﻴﺰﻳﻚ ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ‬

‫ﺗﻬﺮان‪ .‬ﺗﻠﻔﻦ‪*) 39954990 :‬ﻣﺆﻟﻒ ﻣﺴﺆول(‬
‫‪ .2‬ﭘﺰﺷﻚ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي ﻫـﻮاﻳﻲ و ﻃـﺐ رزﻣـﻲ‬
‫اﺑﻬﺪا ﻧﻬﺎﺟﺎ‬
 ‫رﺿﺎ رﻳﺎﺿﻲ و دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﻋﻘﻴﻘﻲ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺑﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻟﻮده ﻛﻨﻨﺪه رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ و روشﻫﺎي رﻓﻊ آﻟﻮدﮔﻲ‬

‫ﻻﻳﻪ ﺷﺎﺧﻲ ﭘﻮﺳﺖ و اﻳﺠﺎد ﺳﻮﺧﺘﮕﻲ ﺑﺘﺎ ﻣـﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ ﺷـﺒﻴﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮﺧﺘﮕﻲﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ آﺳـﻴﺐ ﻧﺎﺷـﻲ از ﭘﺮﺗﻮﻫـﺎي‬
‫ﮔﺎﻣﺎ در اﺛﺮ اﺳﺘﻨﺸﺎق و ﺑﻠﻊ اﻳﻦ ذرات ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻳﺪ رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ ) ﻳﺪ ‪ (135 ،134 ،132 ،131‬ﻳﻚ ﺗﺎﺑﺶ ﻛﻨﻨـﺪه‬
‫ﺑﺘﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻜﺎﻓﺖ ﻫﺴﺘﻪ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ و در ﻣﻴﻠـﻪﻫـﺎي‬
‫ﺳﻮﺧﺖ راﻛﺘﻮر و ﻳﺎ ﺑﻌﺪ از اﻧﻔﺠﺎرﻫﺎي ﻫﺴـﺘﻪاي دﻳـﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد‪.‬‬
‫آﻟﻮدﮔﻲ ﻳﺪ رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺻﺪﻣﻪ ﺑﻪ راﻛﺘﻮرﻫﺎ اﻳﺠـﺎد‬
‫ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ اﻧﺪاﻣﻲ ﻛﻪ در اﺛﺮ اﻟﻮدﮔﻲ ﺑﻪ ﻳﺪ ﺻـﺪﻣﻪ ﻣـﻲﺑﻴﻨـﺪ‬
‫ﻏﺪه ﺗﻴﺮوﺋﻴﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺣﺎدﺛﻪ ﭼﺮﻧﻮﺑﻴـﻞ آﻣـﺎر ﻛﺎرﺳـﻴﻨﻮﻣﺎي‬
‫ﺗﻴﺮوﺋﻴﺪ در ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺑﺶ اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺤﺴﻮﺳـﻲ‬
‫را داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺮاﻧﺴﻴﻮم‪ 90-‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺷﻜﺎﻓﺖ اوراﻧﻴﻮم‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﺘﺮاﻧﺴﻴﻮم ‪ 90‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺣﺎﺻﻞ از اﺳـﺘﺤﺎﻟﻪ‬
‫آن ﻫﻤﮕﻲ ﺗﺎﺑﺶ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺘﺎ و ﮔﺎﻣﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ و ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﺑﺎﻋـﺚ‬
‫اﻳﺠﺎد ﺧﻄﺮ ﭘﺮﺗﻮدﻫﻲ در ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳـﺎد وﺟـﻮد دارﻧـﺪ‬
‫ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬اﺳﺘﺮاﻧﺴﻴﻮم ﺑﺮاﺣﺘﻲ از ﻃﺮﻳﻖ دﺳـﺘﮕﺎه ﺗﻨﻔﺴـﻲ و ﮔﻮارﺷـﻲ‬
‫ﺟﺬب ﺷﺪه و درﻣﻜﺎنﻫﺎﻳﻲ از ﺑﺪن ﻛﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻛﻠﺴﻴﻢ در آﻧﺠﺎ زﻳـﺎد‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻣﺜﻞ اﺳﺘﺨﻮانﻫﺎ ﺗﺠﻤﻊ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺑﺶﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي آﻟﻔﺎ‬
‫اﺳﺘﻨﺸﺎق ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت اوراﻧﻴﻮم درداﺧﻞ ﺑﺪن ﻣﺘـﺎﺑﻮﻟﻴﺰه ﺷـﺪه و از‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ‪:‬‬
‫ﺳﺎﻃﻊ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي ﮔﺎﻣﺎ‬
‫اوراﻧﻴﻮم‬
‫ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﮔﺎﻣﺎ ﺗﺎﺑﺶﻫﺎي ﺑﺪون ﺑﺎر ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﭘﺮﺗﻮﻫـﺎي اﻳﻜـﺲ‬
‫ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﻛــﻪ ﺗﻨﻬــﺎ در ﻣﻨﺸــﺎ ﺗﻮﻟﻴــﺪ )ﻫﺴــﺘﻪ ﺑــﺮﺧﻼف ﻻﻳــﻪﻫــﺎي‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻲ( ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻔﺎوت دارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺮﺗﻮﻫﺎ ﺑﺎ اﻧﺮژي ﺑﺴـﻴﺎر ﺑـﺎﻻﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ دارﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاﺣﺘﻲ از ﻣﻮاد ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﻋﺒـﻮر ﻛـﺮده و‬
‫اﻳﺠﺎد ﻳﻮﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن ﺑﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ﻋﺒﻮر ﭘﺮﺗﻮﻫـﺎي ﮔﺎﻣـﺎ از‬
‫ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺗﺎﺑﺶ ﺷﺪﻳﺪي ﺑﻪ ﻛﻞ ﻳﺎ ﻗﺴـﻤﺘﻲ از ﺑـﺪن‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اوراﻧﻴﻮم در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﺳـﻪ اﻳﺰوﺗـﻮپ ﻗـﺮار دارد ﻛـﻪ‬
‫اوراﻧﻴﻮم ‪ 238‬ﺑﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻤﺮ ‪ 4/5‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل ﻓﺮاوانﺗﺮﻳﻦ اﻳﺰوﺗـﻮپ‬
‫)‪ (%99‬و ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﺰوﺗـﻮپﻫـﺎي دﻳﮕـﺮ اوراﻧﻴـﻮم‬
‫‪ 235‬ﺑﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻤﺮ ‪ 700‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل و اوراﻧﻴﻮم ‪ 234‬ﺑﺎ ﻧﻴﻤـﻪ ﻋﻤـﺮ‬
‫‪ 25‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫آﻣﺮﻳﻜﻴﻢ و ﭘﻠﻮﺗﻮﻧﻴﻢ‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ادرار دﻓﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﺟـﻮد ‪ 100‬ﻣﻴﻜﺮوﮔـﺮم در دﺳـﻲ ﻟﻴﺘـﺮ‬
‫اوراﻧﻴﻮم در ادرار ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه درﻳﺎﻓﺖ ﺗﺎﺑﺶ زﻳﺎد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد‬
‫ذرات آﻟﻔــﺎ ﺑﺴــﻴﺎر ﺳــﻨﮕﻴﻦ و داراي ﺑــﺎر اﻟﻜﺘﺮﻳﻜــﻲ زﻳــﺎدي‬
‫ﻧﻘﺺ در ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻠﻴﻮي ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻣﻴﺰان ﺟﺬب اوراﻧﻴـﻮم ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ از اﻳﻦرو ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ زﻳﺎدي در ﻣﻮاد ﻧﻔﻮذ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ آن ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ﺑﻪ ﻃﻮريﻛﻪ ﻧﻤﻚ ﻗﺎﺑـﻞ ﺣـﻞ در‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﻳﻦ ذرات ﺑﺮاﺣﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻻﻳﻪاي از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣـﺮده‬
‫] ‪[ Downloaded from ebnesina.ajaums.ac.ir on 2024-07-06‬‬

‫آب آن داراي ﺟﺬب ﺑﺎﻻﻳﻲ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﻓﻠﺰ آن ﺟﺬب ﺑﺴـﻴﺎر‬

‫ﺳﻄﺢ ﭘﻮﺳﺖ و ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻟﺒﺎس ﺟﺬب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ذرات اﮔﺮﭼﻪ از‬
‫ﻛﻤﻲ دارد‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮ اﻳﺠﺎد ﺧﻄﺮ ﺗـﺎﺑﺶ ﺧـﺎرﺟﻲ ﺑـﻪ ﺑـﺪن ﭼﻨـﺪان ﺣـﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴـﺖ‬
‫ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﺻـﻮرت ﺟـﺬب آن ﺗﻮﺳـﻂ ﺑـﺪن ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﺑـﺎر‬ ‫ﻳﺪ رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ و اﺳﺘﺮاﻧﺴﻴﻮم‬
‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ زﻳﺎدي ﻛﻪ دارﻧﺪ ﺑﺎﻋـﺚ اﻳﺠـﺎد ﻳﻮﻧﻴﺰاﺳـﻴﻮن ﻓﺸـﺮده در‬
‫ذرات ﺑﺘﺎ ﻛﻪ اﺳﺎﺳﺎً ﺣﺎﺻـﻞ رﻳـﺰشﻫـﺎي اﺗﻤـﻲ ﻳـﺎ اﺳـﺘﺤﺎﻟﻪ‬
‫ﻣﺤﻞ ﺟﺬﺑﺸﺎن ﺷﺪه و ﺻـﺪﻣﺎت ﺳـﻠﻮﻟﻲ ﺑﺴـﻴﺎر زﻳـﺎدي را اﻳﺠـﺎد‬
‫اﺗﻢﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ذرات ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺒﻚ و ﺑـﺎردار ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ در داﺧـﻞ ﺑﺎﻓـﺖ ﻧﻔـﻮذ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬در‬
‫اﻣﺮﻳﻜﻴﻢ ‪ 241‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﺼﻮﻻت اﺳﺘﺤﺎﻟﻪ ﭘﻠﻮﺗﻮﻧﻴﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺎﺑﺶﻫﺎي ﺑﺎﻻي ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﺑﺘﺎ ﺑﻪ ﺑﺪن ﺑﺎﻋﺚ ﺻﺪﻣﻪ دﻳـﺪن‬

‫‪14‬‬
 ‫)دوره ﻳﺎزدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دوم‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪ ،1387‬ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪(30‬‬
‫ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎﻋﺚ آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﺳﻠﻮل ﻣﻲﺷﻮد در اﺛﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي‬
‫ﻳﻮﻧﻴﺰان ﺑﺎ ﻣﻮﻟﻜﻮل آب و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻮﻟﻜﻮل ﺑﺴـﻴﺎر ﺳـﻤﻲ و‬
‫ﻧﺎﭘﺎﻳــﺪار ﻫﺎﻳﭙﺮاﻛﺴــﻴﺪ ﺑﻮﺟــﻮد ﻣــﻲآﻳــﺪ‪ .‬در اﺛــﺮ ﺑﺮﺧــﻮرد ﻣﻮﻟﻜــﻮل‬
‫ﻫﺎﻳﭙﺮاﻛﺴﻴﺪ ﺑﺎ ﻣﻮﻟﻜـﻮلﻫـﺎ و ﺳـﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي زﻳـﺮ ﺳـﻠﻮﻟﻲ ﺣﺴـﺎس‬
‫ﺻﺪﻣﺎت ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑـﻪﻃـﻮر ﻛـﻞ‬
‫ﻃﺒﻖ ﻗـﺎﻧﻮن ﺑﺮﮔﻮﻧﻴـﻪ و ﺗﺮﻳﺒﺎﻧـﺪو ﺳـﻠﻮلﻫـﺎي ﻛـﻪ داري آﻫﻨـﮓ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮي از ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﻣﻴﺘـﻮزي ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﻣﺜـﻞ ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺧﻮﻧﺴـﺎز و‬
‫ﮔﻮارﺷﻲ ﺑﻪ ﭘﺮﺗﻮ ﺣﺴﺎسﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬دوز ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻛﺸـﻨﺪه اﻧﺴـﺎن‬
‫)‪) (LD 50/60‬دوزي ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ ‪ 50‬درﺻﺪ از اﻓﺮاد ﺗـﺎﺑﺶ‬
‫دﻳﺪه در ﻋﺮض ‪ 60‬روز ﻣﻲﺷﻮد( ﺑـﺪون اﻧﺠـﺎم ﻫﺮﮔﻮﻧـﻪ اﻗـﺪاﻣﺎت‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﺣﺪود ‪ 3/5‬ﮔﺮي ﺑﺮآورد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﺎ اﻳـﻦ وﺟـﻮد ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي ﻋﻠﻢ ﭘﺰﺷﻜﻲ و روشﻫـﺎي درﻣـﺎﻧﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ آﺳﻴﺐﻫﺎي ﭘﺮﺗﻮ در ﺻﻮرت درﻣﺎن ﺳﺮﻳﻊ و ﺑﻪ ﻣﻮﻗـﻊ ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫درﻣﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫از دﻳﺪ آﻣﺎري اﻟﻘﺎي ﺗﻮﻣﻮر و ﺳﺮﻃﺎنزاﻳﻲ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ اﺛﺮ اﻳﺠـﺎد‬
‫ﺷﺪه ﭘﺮﺗﻮ در درازﻣﺪت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ در اﺛﺮ ﺑﺮرﺳﻲ آﻣـﺎري‬
‫از اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﻴﺶ از ‪ 100‬رم ﺗﺎﺑﺶ دﻳﺪهاﻧﺪ ﺑـﻪ اﺛﺒـﺎت‬
‫رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت دﻳﮕـﺮي ﻧﺸـﺎن داده اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﺗﺎﺑﺶ ﺑﻴﺶ از ‪ 10‬رم ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻄـﺮ ﻣـﺮگ در اﺛـﺮ‬
‫ﺳﺮﻃﺎن ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ %0/8‬درﺻﺪ در ﻃﻮل دوران زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮد ﺗـﺎﺑﺶ‬
‫دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﺑﻴﻦ ‪ 5000‬ﻓﺮد ﺗـﺎﺑﺶ دﻳـﺪه ﺑـﺎ ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﻣﻴﺰاﻧﻲ از ﺗﺸﻌﺸﻊ ﺣﺪود ‪ 40‬ﻧﻔﺮ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﺣﺘﻤـﺎل زﻳـﺎد در آﻳﻨـﺪه‬
‫دﭼﺎر ﺑﻴﻤﺎري ﺳﺮﻃﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬دوره زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ از زﻣﺎن ﺗـﺎﺑﺶ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮوز ﺳﺮﻃﺎن اﺗﻔﺎﻗﻲ وﺟﻮد دارد ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﺮﻃﺎن اﻟﻘﺎ ﺷﺪه‬
‫] ‪[ Downloaded from ebnesina.ajaums.ac.ir on 2024-07-06‬‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺸﻌﺸﻊ در اﻧﺴﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل ﺑﻄﻮل ﺑﻴﻨﺠﺎﻣـﺪ‪ .‬از‬
‫دﻳﮕﺮ اﺛﺮات ﭘﺮﺗﻮ ﺑـﺮروي اﻧﺴـﺎن و ﺑﺎﻓـﺖﻫـﺎي زﻧـﺪه ﻛﺎﺗﺎراﻛـﺖ‪،‬‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺪرت ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ و اﻳﺠﺎد ﺿﺎﻳﻌﺎت ژﻧﺘﻴﻜﻲ در ﻧﺴـﻞﻫـﺎي‬
‫ﺑﻌﺪي )‪ (Tetragenesis‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﺎﺗﺎراﻛﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ‪ 6‬ﻣﺎه ﺗﺎ‬
‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺗﺎﺑﺶﮔﻴﺮي اﺗﻔﺎق ﺑﻴﺎﻓﺘﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰان دوز آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑـﺮاي‬
‫اﻳﺠﺎد ﻛﺎﺗﺎراﻛﺖزاﻳﻲ در ﺣﺪود ‪ 200‬رم ﺑﺮاي ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﺑﺎ دوز رﻳﺖ‬
‫ﺑﺎﻻي ﮔﺎﻣﺎ و ﺣﺪود ‪ 1500‬رم ﺑﺮاي دوز رﻳﺖﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﺑﻴﻀﻪﻫﺎ و ﺗﺨﻤﺪانﻫﺎ اﻋﻀﺎي ﺑﺴـﻴﺎر ﺣﺴـﺎس ﺑـﻪ ﺗﺸﻌﺸـﻊ‬
‫‪15‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﻲ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ‪ /‬اداره ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن ﻧﻬﺎﺟﺎ‬
‫ﻛﻪ ﺟﺰء ﺗﺎﺑﺶﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي آﻟﻔﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻬﺪﻳﺪي ﻛﻪ از‬
‫ﺟﺎﻧﺐ آﻟﻮدﮔﻲ اﻣﺮﻳﻜﻴﻢ وﺟﻮد دارد ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺴـﻤﻮﻣﻴﺖ ﻓﻠـﺰي آن‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻫﻨﮕﺎم ﻗﺮارﮔﻴﺮي در ﻣﻌﺮض ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳـﺎدي‬
‫از آن ﺧﻄﺮ ﺗـﺎﺑﺶﮔﻴـﺮي ﻛﻠـﻲ ﺑـﺪن ﻧﻴـﺰ وﺟـﻮد دارد‪ .‬در ﻫﻨﮕـﺎم‬
‫اﺳﺘﻨﺸﺎق آن ﺣﺪود ‪ %75‬آن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺟـﺬب ﺷـﺪه و ‪ %10‬از‬
‫آن ﺑﺪون آﻧﻜﻪ ﺟﺬب ﺷﻮد در داﺧـﻞ رﻳـﻪ ﺑـﺎﻗﻲ ﻣـﻲﻣﺎﻧـﺪ‪ .‬ﺟـﺬب‬
‫آﻣﺮﻳﻜﻴﻢ از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﻮارﺷﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﻣـﺎ ﺑـﺎﻟﻌﻜﺲ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻘﺪار ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي از ﻃﺮﻳﻖ ﺟﺮاﺣﺎت ﭘﻮﺳﺘﻲ ﺟﺬب ﺑﺪن ﻣﻲﺷـﻮد‪.‬‬
‫دﻓﻊ آن ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻛﻠﻴـﻮي و ﻛﺒـﺪي ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﭘﻠﻮﺗـﻮﻧﻴﻢ‬
‫‪ 238/239‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﻜﺎﻓﺖ ﻫﺴـﺘﻪ اوراﻧـﻴﻢ در راﻛﺘـﻮر‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ اوﻟﻴﻦ ﻣﺎده ﺣﺎﺻـﻞ از ﺷـﻜﺎﻓﺖ در ﺗﺎﺳﻴﺴـﺎت‬
‫ﻫﺴﺘﻪاي و ﺳﻼحﻫـﺎي اﺗﻤـﻲ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺗـﺎﺑﺶﻫـﺎي ﺣﺎﺻـﻠﻪ از‬
‫ﺷﻜﺎﻓﺖ ﭘﻠﻮﺗﻮﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ذرات آﻟﻔﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ ﻫﺴـﺘﻪﻫـﺎي‬
‫رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ آﻣﺮﻳﻜﻴﻢ ﻧﻴﺰ آﻟﻮده ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸـﺘﺮﻳﻦ آﺳـﻴﺒﻲ ﻛـﻪ از‬
‫ﺟﺎﻧﺐ اﻳﻦ ﻋﻨﺼـﺮ اﻓـﺮاد ﺗـﺎﺑﺶ دﻳـﺪه را ﺗﻬﺪﻳـﺪ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ در اﺛـﺮ‬
‫اﺳﺘﻨﺸﺎق آن ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺟـﺬب آن از ﻃﺮﻳـﻖ ﮔـﻮارش ﺑـﻪ ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ آن ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ﺑﻪ ﻃﻮريﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺎﻣﺪ ﺟﺬﺑﻲ وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬وﺟـﻮد آن در ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎي ﻣـﺪﻓﻮع ﺑﻌـﺪ از ‪ 24‬ﺳـﺎﻋﺖ و در‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ادراري ﺑﻌﺪ از ‪ 2‬ﻫﻔﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺟـﺬب‬
‫ﭘﻠﻮﺗﻮﻧﻴﻢ از ﻃﺮﻳﻖ زﺧﻢﻫـﺎ ﺑﺴـﻴﺎر ﻣﺘﻔـﺎوت ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣـﺎده‬
‫رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ اﻣﻜﺎن دارد ﺑﺮاﺣﺘﻲ از روي ﭘﻮﺳﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﺴـﺘﻪ ﺷـﺪن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ]‪1‬و‪.[2‬‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ‬
‫اﺛﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ ﭘﺮﺗﻮﻫـﺎي ﻳـﻮﻧﻴﺰان ﺑـﺎ‬
‫اﺗﻢﻫﺎ و ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎي ﺣﺴﺎس ﺳﻠﻮل اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬آﺳـﻴﺐﻫـﺎي‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑـﻮده و ﺑﺎﻋـﺚ‬
‫ﻣﺮگ ﻳﺎ ﻋﺪم ﻛﺎرآﻳﻲ داﺋﻤﻲ ﺳـﻠﻮل ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﺗﻐﻴﻴـﺮ در ﻋﻤﻠﻜـﺮد‬
‫ﺳﻠﻮل ﻣﺜﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﺣﺮﻛﺖ ﺳﻠﻮل‪ ،‬ﺗﺄﺧﻴﺮ در اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺘﻮز‪ ،‬اﺧـﺘﻼل‬
‫در رﺷﺪ ﺳﻠﻮل و ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻧﻔﻮذ ﭘـﺬﻳﺮي ﻏﺸـﺎء ﺳـﻠﻮل ﻣﻌﻤـﻮﻻً در‬
‫دوزﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺑﺎﻋـﺚ ﻣـﺮگ ﺳـﻠﻮل‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪ .‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺗﺸﻌﺸـﻊ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
 ‫رﺿﺎ رﻳﺎﺿﻲ و دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﻋﻘﻴﻘﻲ‬
‫ﭘﺮﺗﻮ ﻣﺜـﻞ ﺧـﻮﻧﺮﻳﺰي از ﺑﻴﻨـﻲ و ﺗﻬـﻮع اﺳـﺖ اﻧﺪﻳﻜﺎﺳـﻴﻮن دارد‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﻨﻴﻦ درﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ آﺳﻴﺐ ﺑـﻪ ﻓـﺮد ﺗـﺎﺑﺶ‬
‫دﻳﺪه ﺷﺪه و از ﻧﺎﺗﻮان ﺷﺪن ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه آن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ اﻳـﻦ داروﻫـﺎ رادﻳﻮﭘﺮوﺗﻜﺘـﻮر ﻧﺒـﻮده و‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮي در ﻣﻴﺰان آﺳﻴﺐﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﭘﺮﺗﻮ ﺑـﺮوي ﺑﻴﻤـﺎر ﻧﺨﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬در ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴـﺖ ﺑﺎﺷـﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮريﻛﻪ ﺳﺎﭘﺮﺳﻴﻮن ﻣﻐﺰ ﻗﺮﻣﺰ اﺳﺘﺨﻮان را در ﺑﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎﻳﺴـﺘﻲ درﻣـﺎن را ﺗﺤـﺖ ﺷـﻌﺎع ﻗـﺮار‬
‫ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬درﻣﺎنﻫﺎي ﭘﺮوﻓﻴﻼﻛﺴـﻲ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ در‬
‫ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﻮن آﻧﻬﺎ ﻛـﺎﻫﺶ ﭼﺸـﻤﮕﻴﺮ ﻧﻮﺗﺮوﻓﻴـﻞﻫـﺎ‬
‫ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻼﻣﺘﻲ از وﺟﻮد ﺗﺐ دﻳـﺪه ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﺑﺎﻳﺴـﺘﻲ‬
‫ﻟﺤﺎظ ﺑﺸﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻦ روﻧﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ‬
‫)ﻣﺨﺼﻮﺻ ـﺎً ﻧﻮﺗﺮوﻓﻴــﻞﻫــﺎ( ﺧﻄــﺮ اﻳﺠــﺎد ﻋﻔﻮﻧــﺖ ﺛﺎﻧﻮﻳــﻪ ﻣﺜــﻞ‬
‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻗﺎرﭼﻲ ﺗﻬـﺎﺟﻤﻲ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘـﻪ و در ﭼﻨـﻴﻦ ﺣـﺎﻟﺘﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋـﺚ ﺗﺤﺮﻳـﻚ ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺧﻮﻧﺴـﺎز ﺑـﺪن‬
‫ﺑﺸﻮﻧﺪ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﻋﺮض ‪ 72‬ﺳﺎﻋﺖ از زﻣﺎن ﺗـﺎﺑﺶﮔﻴـﺮي‬
‫ﺗﺠﻮﻳﺰ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ارزش ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم درﻣﺎن ﺗﻤﺎﻣﻲ‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﺗﺎﺑﺶ دﻳﺪه‪ ،‬ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﺑﺪن و ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي از ﻋﻔﻮﻧـﺖ‬
‫ﺣﺘــﻲ در ﻣــﻮرد ﺑﻴﻤــﺎراﻧﻲ ﻛــﻪ داراي ﺳــﻨﺪرم ﮔﺎﺳﺘﺮواﻳﻨﺘﺴــﺘﻴﻨﺎل‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺖﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺿﺮوري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺄﺧﻴﺮ اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮاﻗﻊ ﺟﺪاﺳـﺎزي ﭘﻮﺷـﺶ ﻓـﺮد از ﻗﺒﻴـﻞ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ذرات اﺳﺘﻨﺸﺎق ﺷﺪه ﺑﺎ اﻧﺪازه ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ از ‪ 5‬ﻣﻴﻜﺮون در ﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫] ‪[ Downloaded from ebnesina.ajaums.ac.ir on 2024-07-06‬‬
‫در ﻟﺜﻪﻫﺎ ﺑﺪام ﺧﻮاﻫﻨـﺪ اﻓﺘـﺎد‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲﻛـﻪ ذرات ﺑﺰرﮔﺘـﺮ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺰاﻗﻲ از ﺑﺪن زدوده ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ذراﺗﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﺑـﻞ ﺣـﻞ در‬
‫آب ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً وارد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧـﻮﻧﻲ وﻟﻨﻔـﺎوي ﺑـﺪن‬
‫ﺷﺪه در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ذرات ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ در آب ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫رﻳﻪﻫﺎ از ﺑﺪن دﻓﻊ ﺷـﻮﻧﺪ ﺑـﻪ ﻃـﻮر داﺋـﻢ ﺑـﻪ ﺑﺎﻓـﺖﻫـﺎي اﻃـﺮاف‬
‫ﭘﺮﺗﻮدﻫﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﺠﻤﻊ اﻳـﻦ ذرات در داﺧـﻞ‬
‫آﻟﻮﺋﻮﻻرﻫﺎي رﻳﻮي ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از دﻓﻊ ﻛﺎﻣﻞ اﻟﺘﻬﺎب ﻣﻮﺿﻌﻲ در ﭘﺎﺳـﺦ‬
‫در ﻃﻲ ﺑﺮوز ﻋﻼﺋﻢ اوﻟﻴﻪ ﺳـﻨﺪرم ﺣـﺎد ﺗﺸﻌﺸـﻊ درﻣـﺎنﻫـﺎي‬
‫ﺑﻪ ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﺗﺎﺑﻴﺪه ﺷﺪه اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ و اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎﻳﻲ آﻧﺘﻲاﻣﺘﻴﻚ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ اﺛﺮات‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺑﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻟﻮده ﻛﻨﻨﺪه رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ و روشﻫﺎي رﻓﻊ آﻟﻮدﮔﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺗـﺎﺑﺶ ﺑـﺮروي آﻧﻬـﺎ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻛﻮﺗـﺎهﻣـﺪت‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎﺑﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 12‬رم ﺑﻪ ﻛﻞ ﺑﺪن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠـﺎد‬
‫آزواﺳﭙﺮﻣﻴﺎي )ﻓﻘﺪان اﺳﭙﺮم( ﻣـﻮﻗﺘﻲ ﺑﺸـﻮد ﻛـﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ از‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺎه ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬وﻟـﻲ در ﻫـﺮ ﺻـﻮرت‬
‫ﺑﺎروري ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮﮔﺸﺖﭘﺬﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺟﻨﻴﻦ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻞ اﺛﺮات ﭘﺮﺗﻮ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر اﺛﺮ ﻛﻠﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬ﺗﺄﺧﻴﺮ در رﺷﺪ‪ ،‬اﺧﺘﻼﻻت ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺎدرزادي ) ﺷـﺎﻣﻞ ﺧﻄـﺎ‬
‫در ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ(‪ ،‬ﻣـﺮگ ﺟﻨﻴﻨـﻲ ﻳـﺎ ﻣـﺮگ ﻧﺌﻮﻧﺎﺗـﺎل و ﺳـﺮﻃﺎﻧﺰاﻳﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان داﺋﻤﻲ ﻛﻨﺪي در رﺷﺪ در اﺛﺮ ﺗﺎﺑﺶﮔﻴﺮي در دوران‬
‫ﺟﻨﻴﻨــﻲ ﺑﻮﻗــﻮع ﻣـﻲﭘﻴﻮﻧــﺪد‪ .‬ﺑﻴﺸــﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴــﺰان ﺷــﻴﻮع اﺧــﺘﻼﻻت‬
‫ﻋﻤﻠﻜــﺮدي و ﻣــﺎدرزادي در اﺛــﺮ ﺗــﺎﺑﺶ ﮔﻴــﺮي ﺟﻨــﻴﻦ در دوران‬
‫اﻧﺪامزاﻳﻲ )ﺳﻪﻣﺎﻫﻪ دوم و ﺳﻮم ﺑﺎرداري( اﺗﻔﺎق ﻣـﻲاﻓﺘـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ اﻳـﻦ‬
‫وﺟﻮد اﺧﺘﻼﻻﺗﻲ ﻏﻴﺮ از آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻋﺼـﺒﻲ‬
‫ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻲﺷﻮد در اﻧﺴﺎن ﻛﻤﺘﺮ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫رﻓﻊ آﻟﻮدﮔﻲ‬
‫اﻏﻠﺐ ﻣﻮاد آﻟﻮده ﻛﻨﻨﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎﺑﺶ ﻛﻨﻨـﺪهﻫـﺎي ﮔﺎﻣـﺎ و آﻟﻔـﺎ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ذﻛﺮ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ اﻣﻜـﺎن‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻚ ﻓﺮد آﻧﻘﺪر آﻟﻮده ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺧﻄـﺮ ﭘﺮﺗـﻮﮔﻴﺮي‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺨﺶ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﺸﻮد وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤـﻴﻦ دﻟﻴـﻞ ﻧﺒﺎﻳﺴـﺘﻲ‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﻣﻮرد ﻓﺮد آﻟﻮده را ﺑﺪﻟﻴﻞ اﺣﺘﻤﺎل ﭘﺮﺗﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ‬
‫اﻟﺒﺴﻪ و ﭘﻮﺷﺎك ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ %90‬از ﻣﻴﺰان آﻟـﻮدﮔﻲ ﺑﻜﺎﻫـﺪ‪.‬‬
‫آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺮاي ﭘﻮﺳﺖ و ﻣﻮ ﻫﻤﻴﺸﻪ در اﺛﺮ ذرات رﻳﺰ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺷﺴﺘﺸﻮ آن را رﻓﻊ ﻛﺮد‪ .‬در ﺻﻮرت اﻣﻜـﺎن‬
‫ﻟﺒﺎسﻫﺎي ﻓﺮد آﻟﻮده و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻮادي ﻛﻪ در اﺛـﺮ ﺷﺴـﺘﻦ از وي‬
‫ﺟﺪا ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮده ﺑﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫درﻣﺎن‬
‫ﺳﻨﺪرم ﺣﺎد ﺗﺸﻌﺸﻊ‬
‫‪16‬‬
 ‫)دوره ﻳﺎزدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دوم‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن ‪ ،1387‬ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪(30‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﻲ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ‪ /‬اداره ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن ﻧﻬﺎﺟﺎ‬

‫دارد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮارد از ﻋﻮاﻣﻞ ﻛﻲ ﻟﻴﺖ ﺑﺎﻳﺴـﺘﻲ اﺳـﺘﻔﺎده ﻛـﺮد‪ .‬ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻓﻴﺒﺮوز و ﻳﺎ زﺧﻢﻫﺎي رﻳﻮي ﮔﺮدد‪ .‬ﺟﺬب ﻣـﻮاد رادﻳﻮاﻛﺘﻴـﻮ ﺑﻠـﻊ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻛﻠﺴﻴﻢ ادﻳﺘﻴﺖ )‪ (EDTA‬در ﻣـﻮاردي ﻛـﻪ اﺣﺘﻤـﺎل‬ ‫ﺷﺪه ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﺑﻮدن در آب و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺮﻛﻴـﺐ‬
‫ﻣﺴﻤﻮﻣﻴﺖ ﺑﺎ ﺳﺮب وﺟﻮد دارد ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﺷـﺮاﻳﻂ ﻛﻠﻴـﻮي‬ ‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ دارد‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻳﺪ رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺟـﺬب‬
‫ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ‪ DTPA‬ﻳﻜـﻲ از‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﺟﺬب ﭘﻠﻮﺗﻮﻧﻴﻢ و اﺳﺘﺮاﻧﺴﻴﻢ ﺑﻪ ﻛﻨﺪي ﺑﻮده‬
‫ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ داروﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨـﻪ درﻣـﺎن ﻣﺴـﻤﻮﻣﻴﺖﻫـﺎي‬ ‫و ﻳﺎ اﺻﻼً ﺟﺬب ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ آﺳـﻴﺐ از رادﻳﻮﻧﻮﻛﻠﺌﻴـﺪﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻓﻠﺰي ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮاد رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ ﭼﻨﺪ ﻇﺮﻓﻴﺘـﻲ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺪون ﺗﻐﻴﻴﺮ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻮارﺷﻲ ﻋﺒﻮر ﻛﺮده و از ﻃﺮﻳﻖ ﻣـﺪﻓﻮع‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬دﻳﻤﺮﻛﺎﭘﻞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻲ ﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﺎﻳﺪاري ﺑﺎ ﺟﻴﻮه‪ ،‬ﺳﺮب‬ ‫دﻓﻊ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻮارﺷـﻲ وارد ﻣـﻲﺷـﻮد‪.‬‬
‫ارﺳﻨﻴﻚ‪ ،‬ﻃﻼ‪ ،‬ﺑﻴﺴﻤﻮت‪ ،‬ﻛﺮوم و ﻧﻴﻜﻞ اﻳﺠﺎد ﻛﺮده و از اﻳﻦ رو ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺴﺘﺸﻮي ﺳﺮﻳﻊ ﻣﻌﺪه و ﺗﺠﻮﻳﺰ داروﻫﺎي اﻣﺘﻴﻚ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻟﻲ‬
‫ﻋﻨﻮان داروﻳﻲ ﺑﺮاي درﻣﺎﻧﻲ آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎي داﺧﻠﻲ اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﺑﻜـﺎر‬ ‫ﺷﺪن ﺳﺮﻳﻊ ﻣﻌﺪه ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎي ﻣﻠﻴﻦ‬
‫ﻣﻲرود‪ .‬ﭘﻨﻴﺴﻴﻼﻣﻴﻦ ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از اﻳﻦ دﺳﺖ داروﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫و اﻧﻤﺎ روده ﺑﺰرگ ﻣﻴﺰان ﻣﺎده رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ اﺣﺘﺒﺎس ﺷﺪه در ﻛﻮﻟـﻮن‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻮارد آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﺎ ﻣﺲ‪ ،‬آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻮه‪ ،‬ﺳﺮب‪ ،‬ﻃﻼ و دﻳﮕﺮ‬ ‫را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده از رزﻳﻦﻫﺎي ﺗﻌـﻮﻳﺾ ﻳـﻮﻧﻲ‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ]‪5‬و‪.[6‬‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺟﺬب رادﻳﻮﻧﻮﻛﻠﺌﻴﺪﻫﺎي ﺑﻠـﻊ و اﺳﺘﻨﺸـﺎق ﺷـﺪه را ﻛـﺎﻫﺶ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫درﻣﺎنﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‬
‫ﭘﻮﺳﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﻪﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ رادﻳﻮﻧﻮﻛﻠﺌﻴـﺪﻫـﺎ‬
‫اﻣﺮﻳﻜﻴﻢ‪ :241-‬ﺗﺠﻮﻳﺰ ‪ EDTA‬و ‪ DTPA‬در ﻋﺮض ‪ 24‬ﺗـﺎ‬ ‫ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ زﺧﻢﻫﺎ و ﺳﻮﺧﺘﮕﻲﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ اﻳﻦ‬
‫‪ 48‬ﺳﺎﻋﺖ اوﻟﻴﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﺎﺑﺶ ﮔﻴﺮي و اﺳﺘﻨﺸﺎق ﻣﺆﺛﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺎﺻﻴﺖ ﭘﻮﺳﺖ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ذرات آﻟـﻮده اﺟـﺎزه ﻋﺒـﻮر از‬
‫ﭘﻠﻮﺗﻮﻧﻴﻢ‪ : 238/239-‬ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻳﻚ ﮔﺮم ﻛﻠﺴﻴﻢ ديﺗﻲﭘﻲاي ﺑﻪ‬ ‫اوﻟﻴﻦ ﺳﺪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﺑﺪن را ﻣﻲدﻫﻨـﺪ‪ .‬از ﻃﺮﻓـﻲ ﻣﺎﻳﻌـﺎﺗﻲ ﻛـﻪ در‬
‫ﺻﻮرت اﺳﭙﺮي و ﻳﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺰرﻳﻖ داﺧﻞ ورﻳـﺪي در ﻋـﺮض ‪24‬‬ ‫زﺧﻢﻫﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺨﻔﻲ ﻣﺎﻧﺪن ذرات ﺿﻌﻴﻒ ﺑﺘﺎ و آﻟﻔـﺎ از‬
‫ﺳﺎﻋﺖ اوﻟﻴﻪ آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻳﻚ ﮔﺮم ﺗﺮﻛﻴﺐ روي ديﺗﻲﭘﻲاي‬ ‫دﻳﺪ دﺗﻜﺘﻮرﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑـﻪ دﻻﻳـﻞ ﮔﻔﺘـﻪ ﺷـﺪه ﺑﺎﻳﺴـﺘﻲ ﺗﻤـﺎﻣﻲ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻣﻮﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ ﺳﻄﺢ ﻣﺎده رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ در ادرار‪.‬‬ ‫زﺧﻢﻫﺎ ﺑﺎ دﻗﺖ زﻳﺎد ﺷﺴﺘﻪ و ﺧﺸﻚ ﺑﺸﻮﻧﺪ ]‪3‬و‪.[4‬‬
‫اﺳﺘﺮاﻧﺴﻴﻢ‪ :90-‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﺑﻠﻊ ﻣـﺎده رادﻳﻮاﻛﺘﻴـﻮ ﺗﺠـﻮﻳﺰ‬ ‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻮاد رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ ﺟﺬب ﺑـﺪن ﺷـﺪﻧﺪ ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ از‬
‫ﻓﺴﻔﺎت آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻢ ﺧﻮراﻛﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺟـﺬب ﻣـﺎده رادﻳﻮاﻛﺘﻴـﻮ را ﺗـﺎ‬ ‫ﻏﺸﺎء ﻣﻮﻳﺮﮔﻲ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﻓﻌـﺎل و ﻏﻴـﺮ ﻓﻌـﺎل ﻋﺒـﻮر ﻛـﺮده و در‬
‫‪ %85‬ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪ .‬ﺗﺠﻮﻳﺰ اﺳﺘﺮاﻧﺴـﻴﻢ ﻏﻴـﺮ رادﻳﻮاﻛﺘﻴـﻮ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ‬ ‫ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺑﺪن ﺗﻮزﻳﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑـﺮروي آﻫﻨـﮓ ﺗﻮزﻳـﻊ‬
‫ﺑﻪﻃﻮر رﻗﺎﺑﺘﻲ از ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ اﺳﺘﺮاﻧﺴﻴﻢ رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛـﺮده‬ ‫ﻣﺎده رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ ﻣﺆﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣـﻮارد زﻳـﺮ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ :‬ﻣﻴـﺰان‬
‫] ‪[ Downloaded from ebnesina.ajaums.ac.ir on 2024-07-06‬‬

‫و ﻣﻴﺰان دﻓﻊ آن را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دوزﻫﺎي ﺑﺎﻻ از ﻛﻠﺴﻴﻢ‬ ‫ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ارﮔﺎن ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‪ ،‬ﻧﺤﻮه اﻧﺘﻘﺎل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻣﻴـﺰان ﻋﻼﻗـﻪ‬
‫و اﺳﻴﺪيﺳﺎزي ادرار ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻠﺮﻳﺪ آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻢ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ دﻓـﻊ ﻣـﺎده‬ ‫ﻋﻨﺼﺮ رادﻳﻮﻧﻮﻛﻠﺌﻴﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ وﻓﻮر در آن‬
‫رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ‪.‬‬ ‫اﻧﺪام وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻧﺪامﻫﺎ ﻣﺜﻞ ﻛﺒﺪ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻓـﺖ ﭼﺮﺑـﻲ و‬
‫اوراﻧــﻴﻢ‪ :234/235/238-‬ﺑﻴﻜﺮﺑﻨــﺎت ﺳــﺪﻳﻢ ﺑﺎﻋــﺚ ﻛــﺎﻫﺶ‬ ‫اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻪ ﻋﻠﺖ دارا ﺑﻮدن ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳـﺎدي از ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ و ﭼﺮﺑـﻲ‪،‬‬
‫ﺳﻤﻴﺖ ﻳﻮنﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ادرار ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬دﻳﻮرﺗﻴﻚﻫـﺎي ﻟﻮﻟـﻪاي‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺮاي ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻـﺮ رادﻳﻮاﻛﺘﻴـﻮ و ﻟـﺬا‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸـﮕﺎﻫﻲ‬ ‫آﻫﻨﮓ ﺗﻮزﻳﻊ رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ ﺑﺎﻻﻳﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺠﺰﻳﻪ ادرار‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان اوراﻧﻴﻢ در ادرار ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺘﻪ‪ ،‬ﺳﺮم‬ ‫ﻣﺴﻤﻮﻣﻴﺖ ﻓﻠﺰي ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮاد رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ ﻳﻜﻲ از ﺗﻬﺪﻳـﺪﻫﺎي‬
‫ﻛﺮاﺗﻴﻨﻴﻦ ﺑﻴﻠﻲ روﺑﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺘﺎ ‪ 2‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﻠـﻮﺑﻴﻦ‪ ،‬ﻛﻠﻴـﺮاﻧﺲ ﻛـﺮاﺗﻴﻨﻴﻦ و‬ ‫ﺑﺎﻟﻘﻮهاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع رادﻳﻮاﻳﺰوﺗـﻮپ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﺑﺴـﺘﮕﻲ‬
‫‪17‬‬
 ‫رﺿﺎ رﻳﺎﺿﻲ و دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﻋﻘﻴﻘﻲ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺑﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻟﻮده ﻛﻨﻨﺪه رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ و روشﻫﺎي رﻓﻊ آﻟﻮدﮔﻲ‬

‫درﺑﺎره ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺰان ﭘﺮﺗﻮﮔﻴﺮي از ﻃﺮﻳـﻖ ﻳـﺪ رادﻳﻮاﻛﺘﻴـﻮ و اﻳﺠـﺎد‬
‫ﺳﺮﻃﺎن ﺗﻴﺮوﺋﻴﺪ در ﻛﻮدﻛﺎن‪ ،‬ﻣﻘـﺪار دوز ﺗﺠـﻮﻳﺰي ﻳﺪﻳـﺪ ﭘﺘﺎﺳـﻴﻢ‬
‫ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﻦ‪ ،‬ﻣﻴـﺰان ﭘﺮﺗـﻮﮔﻴﺮي ﺗﻴﺮوﺋﻴـﺪ و ﺣـﺎﻣﻠﮕﻲ و وﺿـﻌﻴﺖ‬
‫ﺷﻴﺮدﻫﻲ ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺛﺮات ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﻨﺪﮔﻲ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺪت ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ از اﻳﻦ رو ﺑﻪ ﻣﻨﻈـﻮر درﻣـﺎن‬
‫ﭘﺮوﻓﻴﻼﻛﺘﻴﻚ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪﻃﻮر روزاﻧﻪ دوز ﻣﻌﻴﻨﻲ از آن ﺗﺎ اﻃﻤﻴﻨـﺎن‬
‫ﺑﻪ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﻛﺎﻣـﻞ ﺧﻄـﺮ ﭘﺮﺗـﻮﮔﻴﺮي از اﺳﺘﻨﺸـﺎق و ﺑﻠـﻊ ﻳـﺪ‬
‫رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪه از ﺣﺎدﺛـﻪ ﭼﺮﻧﻮﺑﻴـﻞ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﺒﺪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫درﻣﺎن ﺑﺎ ﻳﺪﻳﺪ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ‬
‫ﻳﺪ رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷـﻜﺎﻓﺖ ﻫﺴـﺘﻪ و ﻋـﺎﻣﻠﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺳﺮﻃﺎن ﺗﻴﺮوﺋﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺪﻳﺪ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ اﮔﺮ در زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺷـﻮد‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑﺮداﺷـﺖ ﺗﻴﺮوﺋﻴـﺪي ﻳـﺪ رادﻳﻮاﻛﺘﻴـﻮ و درﻧﺘﻴﺠـﻪ اﻳﺠـﺎد‬
‫ﺳﺮﻃﺎن و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﺟﺬب آن را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪References‬‬
‫‪1. Tymen H(2000). Contamination and decontamination of rat and human skin with plutonium‬‬
‫‪and uranium, studied with a franzs chamber.int j Radiat boil, 76(10), 1417-1424‬‬
‫‪2. NCRP(1989). Management of persons accidentally contaminated with radionucleides.‬‬
‫‪3. Metller Fred A(1990). Management of skin and wound contamination in medical management‬‬
‫‪of radiation accidents. First edition.CRC Press, P. 200-206.‬‬
‫‪4. REAC/TS. Guidance for hospital medical management in: Guidance for radiation accident‬‬
‫‪management. http://www.orau.gov/reacts/emergency.htm.‬‬
‫‪5. IAEA(1978). Manual on Early medical treatment of possible Radiation injury. Safty series‬‬
‫‪no.47. recommendation,‬‬
‫‪6. IAEA(1988). Medical handling of Accidentaly Exposed Individuals safty series NO.88‬‬
‫‪Recommendations.‬‬
‫] ‪[ Downloaded from ebnesina.ajaums.ac.ir on 2024-07-06‬‬

‫‪18‬‬
 Journal of IRIAF Health Administration / Vol. 11, No. 2, Serial 30, Winter 2009

Introduction to contaminating radioactive

elements and methods of decontamination

*Riazi R1, Aghighi A2

Abstract

In the event of a nuclear disaster, in war or malfunctions in nuclear

infrastructures, the first priority is to save the lives of those involved,
and after that their bodies have to be decontaminated. In this article
the radioactive elements with most radioactive contamination are
[ Downloaded from ebnesina.ajaums.ac.ir on 2024-07-06 ]

introduced followed by a summery of the medical procedures

advised for such cases.
Radioactive radiation can cause direct and indirect biological
damage to the body tissue. During the exposure of body tissue to
ionization radiation, energy is transferred causing ionization and
stimulation in tissue. This ionization can cause direct damage to
sensitive cells in the body which is considered as a direct cause of
radioactive radiation to the body.
1.MSc in Medical physics, Tehran
Keywords: Radioactive elements, Decontamination, Biological
Medical university
damage
2.MD. Be'sat hospital of IRIAF

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)