https://neurosciencenews.

com/physics-consciousness-21222/

Nowa teoria zyki twierdzi, że rozwiązuje zagadkę świadomości

Podsumowanie: Naukowcy twierdzą, że świadomości nie można po prostu zredukować do

samej aktywności neuronów. Nowe badanie donosi, że dynamikę świadomości można
zrozumieć za pomocą nowo opracowanych ram pojęciowych i matematycznych.

Źródło: Uniwersytet Bar-Ilan

W jaki sposób 1,4 kg tkanki mózgowej tworzy myśli, uczucia, obrazy mentalne i świat
wewnętrzny?

Zdolność mózgu do tworzenia świadomości wprawiała niektórych w zakłopotanie przez

tysiąclecia. Tajemnica świadomości polega na tym, że każdy z nas ma podmiotowość,
coś, co jakby odczuwać, czuć i myśleć.

W przeciwieństwie do bycia pod narkozą lub głębokiego snu bez marzeń sennych, kiedy
nie śpimy, nie „żyjemy w ciemności” — doświadczamy świata i siebie. Ale w jaki sposób
mózg tworzy świadome doświadczenie i jaki obszar mózgu jest za to odpowiedzialny,
pozostaje tajemnicą.

Według dr Nira Lahava, zyka z Uniwersytetu Bar-Ilan w Izraelu: „Jest to dość tajemnicze,
ponieważ wydaje się, że nasze świadome doświadczenie nie może powstać z mózgu, aw
rzeczywistości nie może powstać z żadnego procesu zycznego”.

Jakkolwiek dziwnie to brzmi, świadomego doświadczenia w naszym mózgu nie można

znaleźć ani zredukować do jakiejś aktywności neuronowej.
„Pomyśl o tym w ten sposób”, mówi dr Zakaria Neemeh, lozof z University of Memphis,
„kiedy czuję szczęście, mój mózg tworzy charakterystyczny wzorzec złożonej aktywności
neuronowej. Ten wzorzec neuronalny będzie doskonale skorelowany z moim świadomym
poczuciem szczęścia, ale nie jest to moje rzeczywiste uczucie. To tylko wzorzec
neuronalny, który reprezentuje moje szczęście. Dlatego naukowiec patrzący na mój mózg
i widząc ten wzorzec powinien zapytać mnie, co czuję, ponieważ wzorzec nie jest samym
uczuciem, tylko jego reprezentacją”.

W rezultacie nie możemy zredukować świadomego doświadczenia tego, co wyczuwamy,

czujemy i myślimy do jakiejkolwiek aktywności mózgu. Możemy po prostu znaleźć
korelacje z tymi doświadczeniami.

Po ponad 100 latach neuronauki mamy bardzo dobre dowody na to, że mózg jest
odpowiedzialny za tworzenie naszych świadomych zdolności. Jak to więc możliwe, że
tych świadomych doświadczeń nie można znaleźć nigdzie w mózgu (ani w ciele) i nie
można ich zredukować do żadnej złożonej aktywności neuronowej?

Ta tajemnica znana jest jako trudny problem świadomości. Jest to tak trudny problem, że
jeszcze kilkadziesiąt lat temu dyskutowali o nim tylko lozofowie i nawet dzisiaj, chociaż
poczyniliśmy ogromne postępy w naszym rozumieniu neuronaukowych podstaw
świadomości, wciąż nie ma adekwatnej teorii, która wyjaśniałaby, czym jest świadomość i
jak rozwiązać ten trudny problem.
Zgodnie z nową teorią mózg nie tworzy naszego świadomego doświadczenia,
przynajmniej nie poprzez obliczenia. Powodem, dla którego mamy świadome
doświadczenie, jest proces zycznego pomiaru.

Krótko mówiąc, różne pomiary zyczne w różnych układach odniesienia wykazują różne
właściwości zyczne w tych układach odniesienia, chociaż układy te mierzą to samo
zjawisko.

Załóżmy na przykład, że Bob mierzy mózg Alicji w laboratorium, kiedy ona odczuwa
szczęście. Chociaż obserwują różne właściwości, w rzeczywistości mierzą to samo
zjawisko z różnych punktów widzenia. Ze względu na ich różne rodzaje pomiarów, różne
rodzaje właściwości przejawiały się w ich poznawczych układach odniesienia.

Aby Bob mógł obserwować aktywność mózgu w laboratorium, musi korzystać z

pomiarów swoich narządów zmysłów, takich jak oczy. Ten rodzaj pomiaru sensorycznego
ujawnia substrat, który powoduje aktywność mózgu – neurony.

W związku z tym w jego układzie poznawczym Alicja ma tylko aktywność neuronalną,

która reprezentuje jej świadomość, ale nie ma żadnych oznak jej rzeczywistego
świadomego doświadczenia. Ale aby Alice mogła zmierzyć swoją własną aktywność
neuronową jako szczęście, używa innego rodzaju pomiarów. Nie używa narządów
zmysłów, mierzy swoje neuronalne reprezentacje bezpośrednio poprzez interakcję
między jedną częścią jej mózgu a innymi częściami. Mierzy swoje reprezentacje
neuronowe zgodnie z ich relacjami z innymi reprezentacjami neuronowymi.

Jest to zupełnie inny pomiar niż ten, który wykonuje nasz system sensoryczny, w wyniku
czego ten rodzaj bezpośredniego pomiaru przejawia inny rodzaj właściwości zycznych.
Nazywamy to doświadczeniem świadomym własności.

W rezultacie, na podstawie poznawczego układu odniesienia, Alice mierzy swoją

aktywność neuronalną jako świadome doświadczenie.

Korzystając z narzędzi matematycznych, które opisują zjawiska relatywistyczne w zyce,

teoria pokazuje, że gdyby dynamikę aktywności neuronalnej Boba można było zmienić
tak, aby była podobna do dynamiki aktywności neuronowej Alicji, to obie znajdowałyby
się w tym samym kognitywnym układzie odniesienia i miałyby dokładnie takie samo
świadome doświadczenie jak inne.

Teraz autorzy chcą kontynuować badanie dokładnych minimalnych pomiarów, których

potrzebuje każdy system poznawczy, aby stworzyć świadomość.
Implikacje takiej teorii są ogromne. Można ją zastosować do określenia, które zwierzę
jako pierwsze w procesie ewolucyjnym posiadało świadomość, kiedy płód lub dziecko
zaczyna być świadome, którzy pacjenci z zaburzeniami świadomości są świadomi, a które
systemy AI mają już dziś niski stopień (jeśli jakikolwiek) świadomości.

Relatywistyczna teoria świadomości

W ostatnich dziesięcioleciach naukowe badanie świadomości znacznie zwiększyło nasze

zrozumienie tego nieuchwytnego zjawiska. Jednak pomimo krytycznego rozwoju naszego
rozumienia funkcjonalnej strony świadomości, nadal brakuje nam fundamentalnej teorii
dotyczącej jej fenomenalnego aspektu.

Istnieje „luka wyjaśniająca” między naszą naukową wiedzą o świadomości funkcjonalnej a

jej „subiektywnymi”, fenomenalnymi aspektami, określanymi jako „trudny problem”
świadomości. Fenomenalny aspekt świadomości jest pierwszoosobową odpowiedzią na
pytanie „jak to jest” i jak dotąd okazał się oporny na bezpośrednie badania naukowe.

Naturalistyczni dualiści argumentują, że składa się ona z prymitywnego, prywatnego,

nieredukującego elementu rzeczywistości, który jest niezależny od funkcjonalnych i
zycznych aspektów świadomości. Z drugiej strony iluzjoniści twierdzą, że jest to jedynie
iluzja poznawcza i że wszystko, co istnieje, to ostatecznie zyczne, niefenomenalne
właściwości.

Twierdzimy, że zarówno stanowisko dualistyczne, jak i iluzjonistyczne są błędne,

ponieważ milcząco zakładają, że świadomość jest właściwością absolutną, która nie
zależy od obserwatora.

Rozwijamy konceptualny i matematyczny argument na rzecz relatywistycznej teorii

świadomości, w której system albo ma świadomość fenomenalną, albo nie, w odniesieniu
do jakiegoś obserwatora.
Świadomość fenomenalna nie jest ani prywatna, ani urojeniowa, jest po prostu
relatywistyczna. W układzie odniesienia systemu poznawczego będzie obserwowalny
(perspektywa pierwszoosobowa), a w innym układzie odniesienia nie (perspektywa
trzecioosobowa). Te dwa poznawcze układy odniesienia są poprawne, podobnie jak w
przypadku obserwatora, który twierdzi, że jest w spoczynku, podczas gdy inny twierdzi,
że obserwator ma stałą prędkość.

Biorąc pod uwagę, że świadomość jest zjawiskiem relatywistycznym, żadna pozycja

obserwatora nie może być uprzywilejowana, ponieważ obaj opisują tę samą podstawową
rzeczywistość. W oparciu o zjawiska relatywistyczne w zyce opracowaliśmy
matematyczną formalizację świadomości, która wypełnia lukę wyjaśniającą i rozwiązuje
trudny problem.

Biorąc pod uwagę, że kognitywna rama odniesienia w pierwszej osobie oferuje również
uzasadnione obserwacje świadomości, dochodzimy do wniosku, argumentując, że
lozofowie mogą pożytecznie przyczynić się do nauki o świadomości, współpracując z
neuronaukowcami w celu zbadania neuronowych podstaw struktur fenomenalnych.