Η ψυχική ελευθερία δεν είναι της μόδας

Πώς τα trends επιδρούν στην ψυχοσύνθεση των νέων ; Ποια είναι τα θετικά τους αλλά
κυρίως ποιο είναι το βαρύ τους τίμημα ; Στην εποχή των social media είμαστε πραγματικά
ελεύθεροι στις επιλογές μας ή ενστερνιζόμαστε ασυνείδητα , επιβεβλημένες νοοτροπίες και
αντιλήψεις ; Αυτά είναι ορισμένα από τα πολλά ερωτήματα , που ανακύπτουν στον , κατά
τα άλλα παιδικό ,17χρονο εγκέφαλο μου , τώρα που τελείωσαν οι πανελλήνιες και μεταξύ
άλλων , εξερευνώ και τον κόσμο των κοινωνικών μου ευαισθησιών. Χωρίς περαιτέρω
περιττολογίες ας μπούμε στο κεντρικό θέμα αυτού του άρθρου.

Trends υπήρχαν ανέκαθεν , δεν συνιστούν λοιπόν ένα καινοφανές φαινόμενο για την
παγκόσμια κοινότητα. Στην σύγχρονη εποχή όμως , οι τάσεις της μόδας επηρεάζουν την
συνείδηση και τη συμπεριφορά των νέων με έναν τρόπο διαφορετικό και συνάμα
ολοκληρωτικό , γεγονός που προκαλεί ανησυχία. Τα trends μπορεί να καλύπτουν και να
επηρεάζουν ένα ευρύ φάσμα της καθημερινότητας των ανθρώπων , όπως η ένδυση , η
μουσική , ο τρόπος ομιλίας , η διασκέδαση και άλλα πολλά. Γιατί η συντριπτική πλειονότητα
των νέων όμως , ακολουθεί πιστά τα κελεύσματα της μόδας ακόμη και αν δεν τους
εκφράζουν ; Γιατί ορισμένα προβαλλόμενα προϊόντα ή προβαλλόμενες αντιλήψεις και
προτιμήσεις γίνονται mainstream και κατευθύνουν τις ζωές μας ; Οι απαντήσεις αυτών των
ερωτημάτων έχουν τις ρίζες τους στις επιστήμες της κοινωνιολογίας και της ψυχολογίας και
πιο συγκεκριμένα στο φαινόμενο του κοινωνικού κομφορμισμού , δηλαδή της τάσης των
ανθρώπων να υιοθετούν άκριτα απόψεις και συμπεριφορές άλλων και να συμμορφώνονται
στα πιστεύω και στους κανόνες μιας ομάδας. Η προσαρμοστικότητα λοιπόν , έχει ως
αποτέλεσμα να νιώθουμε αλλότριοι στο ίδιο μας το σώμα και να κατευθυνόμαστε από
ξενοκίνητες δυνάμεις. Να ντυνόμαστε με τρόπο που δεν μας αντιπροσωπεύει ή να
ακολουθούμε τα ίδια ενδυματολογικά πρότυπα με όλους τους υπόλοιπους , επειδή
θεωρούμε πως έτσι θα γίνουμε αποδεκτοί .

Επιπλέον το βαρύ τίμημα των trends είναι η πίεση που ασκεί , ιδίως σε εμάς τους νέους ,για
να τα ακολουθήσουμε κατά γράμμα. Διαφορετικά ελλοχεύει ο κίνδυνος της απόρριψης και
της περιθωριοποίησης , και νομίζω πως όλοι γνωρίζουμε τι σημαίνει αυτό για έναν έφηβο
αλλά και γενικά για έναν άνθρωπο ανεξαρτήτως ηλικίας, καθώς οι άνθρωποι είμαστε από
τη φύση μας ζώα κοινωνικά ( άλλωστε αυτό φρόντιζε να μας το θυμίζει ο Αριστοτέλης
συχνά πυκνά στο μάθημα των αρχαίων ελληνικών). Και μιας και προηγουμένως
αναφέρθηκα στην ολοκληρωτική επιρροή που ασκούν οι τάσεις της μόδας στους νέους ,η
ειδοποιός διάφορα στο τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η μόδα σήμερα , συγκριτικά με τις
προηγούμενες δεκαετίες , είναι το διαδίκτυο και δη τα social media. Ο χώρος όπου
γεννιούνται και διαδίδονται οι τάσεις της μόδας.

Στο Tiktok για παράδειγμα , όσο απίστευτο και αν ακούγεται , τα trends παράγονται από
έναν αλγόριθμο , ο οποίος έχει δημιουργηθεί από προγραμματιστές ( η πλατφόρμα αυτή
ανήκει στην Κινεζική εταιρεία ByteDance ) Πιο συγκεκριμένα όσον αφορά στο tiktok , πέρα
από το γεγονός ότι κρατά παθητικούς και οκνηρούς τους χρήστες του , ιδιαίτερα τα παιδιά
μικρότερης ηλικίας ,οι προσωπικότητες των οποίων είναι ακόμη υπό διαμόρφωση ,
αποτελεί τον ρυθμιστή του κοινωνικού προτύπου και της μόδας.Τα ατελείωτα σκρολ και η
χρήση των ίδιων ήχων και τραγουδιών προκαλεί , χωρίς μεγάλη δόση υπερβολής, μια
μορφή πλύσης εγκεφάλου. Το ίδιο συμβαίνει και με εκφράσεις, λέξεις ή νεολογισμούς που
ξαφνικά αποτέλεσαν το νέο κώδικα επικοινωνίας μας. Η πλατφόρμα αυτή , όπως και όλες
οι υπόλοιπες , αν αξιοποιηθούν με τρόπο δημιουργικό , δηλαδή με την παρακολούθηση
συγκεκριμένων επιλεγμένων και συνάμα ποιοτικών «δημιουργών – χρηστών « και με
αυτοέλεγχο , τότε αφενός θα μπορέσει κάνεις να αντισταθεί και να μην παρασυρθεί από τα
ορμητικά νερά εν ονόματι trends και αφετέρου δύναται να υιοθετήσει συνειδητά και
ελεύθερα τρόπους ζωής και νοοτροπίες που προβάλλονται.

Εν πάση περιπτώσει , η πλήρης απομάκρυνση από όλες τις τάσεις της μόδας δεν θα
αποτελούσε βιώσιμη λύση για κανέναν , ωστόσο αυτό που πρέπει εμείς ως νέα γενιά να
κερδίσουμε είναι τη ψυχική μας ελευθερία. Μια πραγματική πρόκληση αν αναλογιστεί
κανείς ότι η σημερινή κοινωνία διανύει την 4η βιομηχανική επανάσταση και πώς ένα νέο
κεφάλαιο για την ανθρωπότητα ανοίγεται και φέρει το τίτλο : «τεχνητή νοημοσύνη «(A.I.).
Ο σωστός δρόμος για την επίτευξη αυτής της μορφής ελευθερίας και την αποφυγή του
ψυχικου εξανδραποδισμού , είναι μέσα από την αυτογνωσία και την ενδοσκόπηση.
Ενδείκνυται συνεπώς κάνεις να εξερευνήσει τον εαυτό του , ανακαλύπτοντας τις πηγές της
ευτυχίας του και συνειδητοποιώντας τις πραγματικές του ανάγκες. Η διαδικασία της
ενδοσκόπησης είναι κοπιώδης και απαιτεί από τον καθένα να εξοπλιστεί με … ειλικρίνεια
και θάρρος. Ειλικρίνεια , αρχικά για να αναγνωρίσει την υφιστάμενη αλλότρια κατάσταση
στην οποια έχει περιέλθει , εξαιτίας της προσκόλλησής του στις τάσεις της μόδας Στην
συνέχεια θάρρος , για να πάρει την απόφαση να ξεκινήσει τη διαδικασία διερεύνησης του
εαυτό του και για να φανεί πρόθυμος να προχωρήσει σε αλλαγές που ίσως αλλάξουν τη
καθημερινότητα του. Τέλος , στόχος μου με αυτό το άρθρο, δεν είναι να «ηχήσω τα
τύμπανα του πολέμου» ούτε να ισοπεδώσω την σύγχρονη πραγματικότητα , αλλά να σας
ευαισθητοποίησω σχετικά με την , όχι και τόσο αθώα , εικόνα της μόδας και των τάσεων
της.