CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI
KHOA KĨ THUẬT

ĐIỆN TỬ TƯƠNG TỰ

OP AMP NHƯ BỘ KHUẾCH ĐẠI ĐẢO NGƯỢC
Giảng viên: Đào Anh Tuấn

Thành viên:
Nguyễn Tuấn Anh
Trịnh Long Vũ
Trần Khả Minh
Nguyễn Trung Tính

1
 KHUẾCH ĐẠI ĐẢO NGƯỢC
1. Giới thiệu về khuếch đại đảo ngược.
Mạch khuếch đại đảo ngược sử dụng Op-amp: Tăng cường và đảo ngược tín
hiệu điện
Mạch khuếch đại đảo ngược Op-Amp (Operational Amplifier) là một bộ
khuếch đại đặc biệt sử dụng op-amp, cho phép đầu ra của nó có dạng sóng
ngược pha so với đầu vào tín hiệu đầu vào với độ lợi âm. Ứng dụng rộng rãi
trong nhiều lĩnh vực điện tử do khả năng khuếch đại điện áp, dòng điện và công
suất hiệu quả.Với mạch này, chúng ta có thể khuếch đại tín hiệu đầu vào với một
hệ số tăng (độ lợi) cụ thể, trong khi đảo ngược pha của nó.
2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của khuếch đại đảo ngược.
Hoạt động của bộ khuếch đại đảo ngược Op-Amp dựa trên nguyên tắc phản
hồi âm. Trong mạch khuếch đại đảo ngược, tín hiệu đầu vào được kết nối với
chân đầu vào đảo ngược thông qua một điện trở đầu vào. Mạch sử dụng điện trở
phản hồi và điện trở đầu vào để xác định độ lợi (Av) của bộ khuếch đại. Điện áp
khuếch đại đảo ngược được tính bằng phương trình Av = – Rf / R1. Tín hiệu

khuếch đại đảo ngược sẽ có sẵn trên đầu ra của mạch.

Mạch khuếch đại đảo ngược sử dụng op- amp có nhiều ưu điểm và ứng dụng
đáng chú ý. Với độ lợi có thể được điều chỉnh và khả năng đảo ngược pha của
tín hiệu, nó rất hữu ích trong việc xử lý và điều chỉnh tín hiệu và dữ liệu điện.

2
Dưới đây là biểu đồ dạng sóng đầu vào và đầu ra của mạch khuếch đại đảo
ngược sử dụng op-amp:

Ứng dụng phổ biến của mạch này bao gồm trong các bộ khuếch đại âm
thanh, mạch kỹ thuật số, mạch đồng hồ và nhiều ứng dụng khác liên quan đến
xử lý tín hiệu.

Cấu tạo:
 Op-Amp: đóng vai trò khuếch đại tín hiệu.
 Hai điện trở R1 và R2: tạo thành mạng phản hồi âm.
Nguyên lý hoạt động:
 Op-Amp luôn cố gắng duy trì điện áp giữa hai đầu vào (V+ và V-) bằng
nhau.
 Khi có tín hiệu Vin nhỏ được áp dụng vào V+, Op-Amp sẽ khuếch đại tín
hiệu này và tạo ra một tín hiệu Vout lớn hơn nhiều ở đầu ra. Nhờ mạng
phản hồi âm, Vout sẽ có giá trị ngược pha so với Vin.

Ví dụ: Ứng dụng của IC uA741

IC uA741 là một IC khuếch đại hoạt động phổ biến nhất, được sử dụng trong
mạch khuếch đại đảo ngược đơn giản. Nó cung cấp hiệu suất cao và có thể được
sử dụng trong nhiều ứng dụng khác nhau, bao gồm bộ tích hợp, bộ phân biệt, tín
hiệu điện áp và nhiều hơn nữa. IC uA741 có dải điện áp cung cấp rộng (+/- 22V
DC) và độ lợi vòng hở cao.

3
 Trong mạch này, tín hiệu đầu vào được kết nối với chân đảo ngược của IC
(chân số 2), trong khi chân không đảo được nối đất. Điện trở đầu vào (R1) và
điện trở phản hồi (Rf) giúp xác định độ lợi của mạch. Để có hiệu suất tốt, mạch
cần được lắp ráp và nối với nguồn điện được điều tiết và lọc tốt. Điều này giúp
tránh nhiễu từ nguồn cấp và đảm bảo mạch hoạt động đúng hiệu suất. Khi lắp
ráp trên bo mạch, bạn cũng nên sử dụng để IC để giữ IC vững chắc trên bo
mạch.
Dưới đây là sơ đồ mạch khuếch đại đảo ngược sử dụng IC uA741:

Công thức tính toán:

 Độ lợi:
Av = - R2 / R1
 Điện áp đầu ra:
Vout = - Vin * R2 / R1
Thiết bị đầu cuối đảo ngược của bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược được
cung cấp tín hiệu đầu vào trong khi thiết bị đầu cuối không đảo ngược thường
được kết nối với mặt đất hoặc một số điện áp tham chiếu.

Trong trường hợp này, một điện trở phản hồi được kết nối giữa đầu ra của
op-amp và đầu vào đảo ngược. Điện trở này chủ yếu kiểm soát mức tăng. Một
op-amp lý tưởng sẽ khuếch đại điện áp đầu vào được áp dụng. Phản hồi âm từ
đầu ra đến đầu vào đảo ngược tạo ra điều kiện ổn định. Điều này giúp chúng ta
4
kiểm soát được đầu ra được tạo ra. Toàn bộ thời gian op-amp hoạt động để đảm
bảo rằng điện áp ở đầu vào đảo ngược bằng điện áp ở đầu vào không đảo.

Do tính chất nghịch đảo nên tín hiệu đầu vào bị đảo ngược, nghĩa là nếu tín
hiệu đầu vào tăng thì tín hiệu đầu ra sẽ giảm và ngược lại. Mức tăng ở đầu ra
cuối cùng được tính bằng công thức Gain=R F /Rin.

Sau khi khuếch đại và đảo ngược tín hiệu đầu vào cùng với đảo pha, sóng
đầu ra được tạo ra tại điểm nối. Điện áp đầu ra được ký hiệu là V out.

3. Ưu điểm của Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược.

Có nhiều ưu điểm khác nhau của Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược, một số
ưu điểm đã được nêu dưới đây:

 Cấu hình của Bộ khuếch đại thuật toán đảo ngược giúp chúng ổn định
hơn so với Bộ khuếch đại thuật toán không đảo ngược. Tính ổn định và khả
năng dự đoán của các op-amp này giúp chúng dễ phân tích hơn.

 Mức tăng đầu ra trong trường hợp Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược
phụ thuộc vào điện trở được sử dụng, do đó, bằng cách chọn các giá trị điện trở
thích hợp, chúng ta có thể đạt được mức tăng cao với mức khuếch đại lớn của
dạng sóng đầu vào.

 Đầu vào không đảo của Bộ khuếch đại thuật toán này được nối đất, do đó
đầu vào đảo ngược hoạt động như một mặt đất ảo. Điều này giúp đơn giản hóa
nhiệm vụ thiết kế mạch và phân tích mạch.

 Một ưu điểm quan trọng của Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược là khả
năng đảo pha. Điều này giúp tạo ra đầu ra lệch pha với sóng đầu vào ở 180 độ.
Vì vậy nó có thể được sử dụng trong các mạch dịch pha.
5
  Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược có trở kháng đầu vào cao và trở
kháng đầu ra thấp. Trở kháng đầu vào cao giúp tiêu hao rất ít dòng điện từ dạng
sóng đầu vào và trở kháng đầu ra thấp giúp mang tải trở kháng đầu vào thấp mà
không làm mất tín hiệu.
4. Nhược điểm của Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược.
Có một số nhược điểm nhất định của Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược,
một số nhược điểm đã được nêu dưới đây:

 Do cấu hình của Bộ khuếch đại thuật toán đảo ngược nên nó thường
có nhiều nhiễu hơn so với Bộ khuếch đại thuật toán không đảo. Hiệu suất tiếng
ồn này có thể được xem xét quan trọng khi thiết kế mạch.

 Thiết kế mạch với Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược có thể là một thủ
tục phức tạp. Đôi khi người ta có thể yêu cầu mức tăng cụ thể cho mạch và để
đạt được điều này, mạch phản hồi có thể phức tạp. Điều này có thể làm tăng các
thành phần và do đó chi phí.

 Chúng tôi không thể sử dụng Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược khi
chúng tôi yêu cầu đầu ra chính xác. Điều này là do Bộ khuếch đại hoạt động đảo
ngược rất nhạy cảm với điện áp bù đầu vào. Điều này dẫn đến một số lỗi nhất
định trong sản phẩm cuối cùng được tạo ra.

 Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược có một số hạn chế khi sử dụng nó ở
chế độ chung. Chế độ chung giới hạn phạm vi đầu vào và bất kỳ điện áp nào
vượt quá hoặc dưới phạm vi này sẽ làm biến dạng điện áp đầu ra.

6
  Đôi khi việc đảo ngược từ Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược là điều
không mong muốn. Điều này có thể gây ra sự dịch pha không cần thiết và do đó
có thể cần một số mạch bổ sung để hiệu chỉnh.

5. Ứng dụng của Bộ khuếch đại thuật toán đảo ngược

Chúng ta hãy xem một số ứng dụng thực tế của Bộ khuếch đại hoạt động
đảo ngược:
 Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược được sử dụng như một phần
của mạch dịch pha. Điều này là do chúng có xu hướng cố hữu là tạo ra đầu ra
lệch pha 1800 với điện áp đầu vào.

 Chúng cũng được sử dụng trong các mạch dao động do khả năng dịch pha
của chúng. Chúng có thể được sử dụng để tạo ra sóng hình sin trong các mạch
như vậy bằng cách thay đổi pha theo hàm của thời gian.

 Trong kỹ thuật điện tử, Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược được sử dụng
làm Mạch tích hợp và mạch vi phân. Thuộc tính này được sử dụng trong xử lý
tín hiệu để tích hợp hoặc phân biệt các tín hiệu điện theo yêu cầu.

 Ứng dụng phổ biến nhất của Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược là sử
dụng nó làm bộ khuếch đại đảo ngược trong đó tín hiệu đầu vào (chủ yếu là điện
áp) có thể được đảo ngược và khuếch đại bởi một hệ số (độ lợi) nhất định được
xác định bởi bộ điện trở được sử dụng. Do đó chúng được sử dụng để khuếch
đại tín hiệu.

 Bộ khuếch đại hoạt động đảo ngược phần lớn được sử dụng trongMạch
kích hoạt Schmitt. Ở đó, chúng được sử dụng để điều hòa tín hiệu. Một số tín
hiệu nhiễu và biến đổi chậm được chuyển đổi sang dạng khác

7
 Kết luận: Bộ khuếch đại đảo ngược Op-Amp là một công cụ điện tử đa năng
và hiệu quả, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Hiểu rõ nguyên lý
hoạt động, đặc điểm và ứng dụng của nó sẽ giúp bạn thiết kế và sử dụng mạch
điện tử một cách hiệu quả.