Guzellik Ve Sac Bakim Alani Cilt Bakim A

GÜZELLİK HİZMETLERİ ALANI CİLT BAKIM UYGULAMALARI ATÖLYESİ 11 DERS MATERYALİ
ISBN: 978-975-11-7043-9
MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ
GÜZELLİK HİZMETLERİ ALANI
CİLT BAKIM
UYGULAMALARI ATÖLYESİ
11
DERS MATERYALİ
YAZARLAR
Dr. Sinan GİRGİN
Ayşegül DENİZ
Duygu KURTULUŞ BİLİR
Emine BEKTAŞ TURALI
Meral ÖZDEMİR
Sevgi GÜLEKEN
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI ..........................................................................:8539
YARDIMCI VE KAYNAK KİTAPLAR DİZİSİ .....................................................................:2431
“Her hakkı saklıdır ve Millî Eğitim Bakanlığına aittir. Ders materyalinin metin, soru ve şekilleri
kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz.”
HAZIRLAYANLAR
DİL UZMANI
Fatma BENLİ
GRAFİK TASARIM UZMANI

Gözde YILDIRIM EVCİ
ISBN: 978-975-11-7043-9
Millî Eğitim Bakanlığının 24.12.2020 gün ve 18433886 sayılı oluru ile Meslekî ve
Teknik Eğitim Genel Müdürlüğünce ders materyali olarak hazırlanmıştır.
İÇİNDEKİLER
DERS MATERYALİNİN TANITIMI .....................................................................................19
1. ÖĞRENME BİRİMİ: ÖZEL CİLT BAKIM TEKNİKLERİ ................... 21
1.1. İYONTOFOREZ CİHAZI İLE CİLT BAKIMI ................................................. 22
1.1.1. İyontoforez Cihazının Özellikleri ve Cilt Üzerindeki Etkisi ...................... 23

1.1.2. İyontoforez Cihazı İle Cilt Bakımı Uygulaması ....................................... 25
1.1. UYGULAMA ........................................................................................... 27

1.1. ULTRASONİK PEELING CİHAZI İLE CİLT BAKIMI ................................... 29
1.2.1. Ultrasonik Peeling Cihazının Özellikleri ve Cilt Üzerindeki Etkisi ........... 30

1.2.2. Ultrasonik Peeling Cihazı İle Cilt Bakımı Uygulaması ve Uygulamada
Dikkat Edilecek Hususlar ....................................................................... 32
1.2. UYGULAMA ........................................................................................... 34

1.3. İĞNESİZ MEZOTERAPİ İLE CİLT BAKIMI ................................................. 36
1.3.1. İğnesiz Mezoterapi İle Cilt Bakımının Cilt Üzerindeki Etkisi ................... 37
1.3.2. İğnesiz Mezoterapi İle Cilt Bakım Uygulaması ve Uygulamada Dikkat

Edilecek Hususlar .................................................................................. 41
1.4. LIFTING İLE CİLT BAKIMI .......................................................................... 44
1.4.1. Lifting Cihazının Özellikleri ve Cilt Üzerindeki Etkisi .............................. 44
1.4.2. Lifting İle Cilt Bakımı Uygulaması ve Dikkat Edilecek Hususlar ............. 46
1.3. UYGULAMA ........................................................................................... 47

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ......................................................................... 49
2. ÖĞRENME BİRİMİ: ÖZEL CİLT YENİLEME TEKNİKLERİ ............. 53
2.1. MİKRO İĞNELEME İLE CİLT BAKIMI ........................................................ 54
2.1.1. Mikro İğneleme İşlemlerinin Cilt Üzerindeki Etkisi.................................. 56

2.1.2. Mikro İğneleme İle Cilt Bakımında İşlem Basamakları ........................... 58
2.2. OKSİJEN İLE CİLT BAKIMI ........................................................................ 60
2.2.1. Oksijen İle Cilt Bakımı Yöntemleri .......................................................... 60

2.3. HYDRAFACIAL CİHAZI İLE CİLT BAKIMI ................................................. 62
2.3.1. Hydrafacial Cihazının Cilt Üzerindeki Etkisi ........................................... 63
2.3.2. Hydrafacial Cihazının Özellikleri ............................................................ 63
2.3.3. Hydrafacial Cihazı İle Cilt Bakımının İşlem Basamakları ....................... 65
2.1. UYGULAMA ........................................................................................... 67

3. ÖĞRENME BİRİMİ: VÜCUT ANALİZİ.............................................. 71
3.1. VÜCUT ÖLÇÜM VE TARTIM ...................................................................... 72
3.1.1. Vücut Ölçüm ve Tartımının Önemi ......................................................... 72
3.1.2. Vücut Ölçüm Tartım İşlem Basamakları ve Dikkat Edilecek Hususlar ... 73
3.1. UYGULAMA ........................................................................................... 75

3.2. HESAPLAMALAR YARDIMIYLA OBEZİTE TESPİTİ ................................. 77
3.2.1. Obezitenin Neden ve Sonuçları ............................................................. 77
3.2.2. Obezite Çeşitleri ..................................................................................... 78
3.2.3. Obeziteyi Tespit Etme ............................................................................ 78

3.3. SELÜLİT ANALİZİ ....................................................................................... 82
3.3.1. Selülit Nedenleri ..................................................................................... 83
3.3.2. Selülit Aşamaları ................................................................................... 84
3.3.3. Selülit Analizi İşlem Basamakları ........................................................... 84
3.3.4. Selülit Giderme ve Azaltma Yöntemleri ................................................. 85
3.2. UYGULAMA ........................................................................................... 86

3.4. ÇATLAK ANALİZİ........................................................................................ 88
3.4.1. Çatlak Oluşum Nedenleri ...................................................................... 88
3.4.2. Vücutta Çatlak Analizi Uygulaması İşlem Basamakları .......................... 89

3.4.3. Cilt Çatlaklarının Tedavi ve Kozmetik Azaltma Yöntemleri ..................... 89
3.3. UYGULAMA ........................................................................................... 90
4. ÖĞRENME BİRİMİ: DOĞAL VE KOZMETİK ÜRÜNLERLE VÜCUT

BAKIMI ............................................................ 93
4.1. PEELING İLE VÜCUT BAKIMI.................................................................... 94
4.1.1. Peeling Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ................................ 97
4.1.2. Peeling Uygulaması İşlem Basamakları................................................. 98
4.1. UYGULAMA ........................................................................................... 99

4.2. PARAFİN İLE VÜCUT BAKIMI.................................................................... 101
4.2.1. Parafin Çeşitleri ...................................................................................... 101
4.2.2. Parafin Uygulaması İçin Gerekli Araç Gereç .......................................... 101
4.2.3. Parafin Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ................................ 102
4.2.4. Parafin Uygulaması İşlem Basamakları ................................................. 103
4.2. UYGULAMA ........................................................................................... 104

4.3. YOSUN İLE VÜCUT BAKIMI....................................................................... 106
4.3.1. Yosun Çeşitleri ....................................................................................... 106
4.3.2. Yosun Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar................................... 107
4.3.3. Yosun Uygulaması İşlem Basamakları ................................................... 107
4.3. UYGULAMA ........................................................................................... 109

4.4. KİL İLE VÜCUT BAKIMI.............................................................................. 110
4.4.1. Kil Çeşitleri ............................................................................................. 111
4.4.2. Kil Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ........................................ 112
4.4.3. Kil Uygulaması İşlem Basamakları......................................................... 112
4.4. UYGULAMA ........................................................................................... 113

5. ÖĞRENME BİRİMİ: ELEKTRİK AKIM SİSTEMLERİ İLE VÜCUT
BAKIMI ............................................................ 117
5.1. ELEKTRO STİMÜLE CİHAZI İLE VÜCUT BAKIMI .................................... 118
5.1.1. Elektro Stimülasyonda Kullanılan Akım Türleri ...................................... 118
5.1.2. Elektro Stimüle Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç ......................... 118
5.1.3. Elektro Stimüle Cihazı Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ......... 120
5.1.4. Elektro Stimüle Cihazı İle Vücut Bakımı Uygulaması İşlem

Basamakları ........................................................................................... 120
5.1. UYGULAMA ........................................................................................... 121

5.2. ELEKTRO LIFTING İLE VÜCUT BAKIMI ................................................... 123
5.2.1. Elektro Lifting Uygulamasında Kullanılan Akım Türleri ......................... 123
5.2.2. Elektro Lifting Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç............................ 123
5.2.3. Elektro Lifting İle Vücut Bakım Uygulaması İşlem Basamakları............. 124
5.2. UYGULAMA ........................................................................................... 125

5.3. İYONTOFEREZ CİHAZI İLE VÜCUT BAKIMI ............................................. 127
5.3.1. İyontoforez Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç................................ 127
5.3.2. İyontoforez Uygulamasının İşlem Basamakları ...................................... 127
5.3. UYGULAMA ........................................................................................... 128

5.4. ULTRASOUND İLE VÜCUT BAKIM .......................................................... 130
5.4.1. Ses Dalgası Türleri ................................................................................ 131
5.4.2. Ultrasound Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç .............................. 131
5.4.3. Ultrasound Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar .......................... 131
5.4.4. Ultrasound Uygulaması İşlem Basamakları .......................................... 132
5.4. UYGULAMA ........................................................................................... 133

5.5. KAVİTASYON CİHAZI İ İLE VUCUT BAKIMI ............................................. 135
5.5.1. Kavitasyon Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç ................................ 135
5.5.2. Kavitasyon Cihazları İle Vücut Bakım İşlem Basamakları ..................... 135
5.5. UYGULAMA .............................................................................................. 136

6. ÖĞRENME BİRİMİ: VAKUM VE BASINÇLI CİHAZLARLA VÜCUT
BAKIMI ............................................................ 139
6.1. VAKUM İLE VÜCUT BAKIMI ..................................................................... 140
6.1.1. Vakumun Etkileri ................................................................................... 140
6.1.2. Vakum Uygulamasının İşlem Basamakları ............................................ 144
6.1. UYGULAMA ........................................................................................... 146

6.2. BASINÇ İLE VÜCUT BAKIMI .................................................................. 148
6.2.1. Basınç Uygulamasının Etkileri .............................................................. 149
6.2.2. Basınç Uygulaması İşlem Basamakları ................................................. 151
6.2. UYGULAMA ........................................................................................... 152
7. ÖĞRENME BİRİMİ: ISI SİSTEMLERİYLE VÜCUT BAKIMI .............155
7.1. RADYO FREKANS İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMA .............................. 156
7.1.1. Radyo Frekans Cihazının Özellikleri ...................................................... 156
7.1.2. Radyo Frekans Cihazının Cilt Üzerindeki Etkileri................................... 156
7.1.3. Radyo Frekans Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç ......................... 157
7.1.4. Radyo Frekans Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar .................... 158
7.1. UYGULAMA ........................................................................................... 159

7.2. İNFRARUJ İLE VÜCUT BAKIMI ................................................................. 161
7.2.1. İnfrarujun Vücut Üzerindeki Etkileri ....................................................... 161
7.2.2. İnfaruj Cihazı İle Vücut Bakımı Uygulaması İşlem Basamakları ............ 162
7.2. UYGULAMA ........................................................................................... 163

7.3. ISI BATTANİYESİ İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMA ................................. 165
7.3.1. Isı Battaniyelerinin Özellikleri ............................................................... 165
7.3.2. Isı Battaniyesinin Kullanım Amacı ve Etkileri ......................................... 165

7.3.3. Isı Battaniyesi Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç ........................... 166
7.3.4. Isı Battaniyesi Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ...................... 167
7.3.5. Isı Battaniyesi Uygulaması İşlem Basamakları ...................................... 167
7.3. UYGULAMA ........................................................................................... 168

7.4. SOLARYUM ................................................................................................ 170
7.4.1. Solaryumun Kullanım Amacı .................................................................. 170
7.4.2. Solaryumun Özellikleri ........................................................................... 171
7.4.3. Solaryumun Etkileri ................................................................................ 171
7.4.4. Solaryum Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ............................. 171
7.4.5. Solaryumda Kullanılan Araç Gereç ........................................................ 172
7.4.6. Solaryum Uygulaması İşlem Basamakları ............................................. 173
7.4. UYGULAMA ........................................................................................... 174

8. ÖĞRENME BİRİMİ: OKSİJEN VE OZON İLE VÜCUT BAKIMI ....... 179
8.1. OKSİJEN İLE VÜCUT BAKIMI.................................................................... 180
8.1.1. Oksijen İle Vücut Bakımının Cilt Üzerindeki Etkisi ................................. 181
8.1.2. Oksijen İle Vücut Bakımının İşlem Basamakları .................................... 181

8.2. OZON İLE VÜCUT BAKIMI / OZON TERAPİ ............................................. 183
8.2.1. Ozon Terapinin Faydaları ....................................................................... 184
8.2.2. Ozon Terapi Yöntemleri ......................................................................... 184
8.1. UYGULAMA ........................................................................................... 188

9. ÖĞRENME BİRİMİ: ÖZEL VÜCUT BAKIM UYGULAMALARI ........ 191
9.1. MEZOTERAPİ İLE VÜCUT BAKIMI ............................................................ 192

9.1.1. Mezoterapi İle Vücut Bakımının Cilt Üzerindeki Etkisi ........................... 193
9.1. ETKİNLİK ............................................................................................... 197

9.2. KARBOKSİTERAPİ İLE VÜCUT BAKIMI .................................................. 198
9.2.1. Karboksiterapi İle Vücut Bakımının Cilt Üzerindeki Etkileri .................... 197
9.2.2. Karboksiterapi İle Vücut Bakımı Uygulaması ........................................ 198
9.2. ETKİNLİK ............................................................................................... 201
9.3. LİPOLİZ İLE CİLT BAKIMI ........................................................................ 202
9.3.1. Lipoliz İle Vücut Bakımının Cilt Üzerindeki Etkileri ................................. 203
9.3.2. Lipoliz İle Vücut Bakımı Uygulaması ..................................................... 204
9.3. ETKİNLİK ............................................................................................... 205
9.4. LAZER İLE VÜCUT BAKIMI ..................................................................... 206
9.4.1. Lazer İle Vücut Bakımının Cilt Üzerindeki Etkileri ................................. 207
9.4.2. Lazer İle Vücut Bakımı Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ........ 208
9.4. ETKİNLİK ............................................................................................... 210
10. ÖĞRENME BİRİMİ: TEMEL VÜCUT MASAJI ............................... 213
10.1. AYAK MASAJI .......................................................................................... 214
10.1.1. Ayak Masajı İşlem Basamakları ........................................................... 215
10.1. UYGULAMA ......................................................................................... 218
10.2. BACAK MASAJI........................................................................................ 220
10.2.1. Bacak Masajı İşlem Basamakları ......................................................... 221
10.2. UYGULAMA ......................................................................................... 224

10.3. KALÇA MASAJI ........................................................................................ 226
10.3.1. Kalça Masajı İşlem Basamakları .......................................................... 226
10.3. UYGULAMA ......................................................................................... 228

10.4. SIRT MASAJI ............................................................................................ 230
10.4.1. Sırt Masajı İşlem Basamakları ............................................................. 231

10.4. UYGULAMA ......................................................................................... 234
10.5. KOL MASAJI ............................................................................................. 236
10.5.1. Kol Masajı İşlem Basamakları ............................................................. 236
10.2. UYGULAMA ......................................................................................... 240

10.6. EL MASAJI ............................................................................................... 242
10.6.1. El Masajı İşlem Basamakları ................................................................ 242
10.6. UYGULAMA ......................................................................................... 245

10.7. KARIN MASAJI ......................................................................................... 247
10.7.1. Karın Masajı İşlem Basamakları ......................................................... 248
10.2. UYGULAMA ......................................................................................... 250

10.8. GÖĞÜS MASAJI ....................................................................................... 252
10.8.1. Göğüs Masajı İşlem Basamakları ....................................................... 253
10.2. UYGULAMA ......................................................................................... 254

10.9. BOYUN MASAJI........................................................................................ 256
10.9.1. Boyun Masajı İşlem Basamakları ......................................................... 256
10.2. UYGULAMA ......................................................................................... 260

11. ÖĞRENME BİRİMİ: AROMATERAPİ MASAJI............................... 265
11.1. AROMATERAPİ ......................................................................................... 266
11.1.1. Aromaterapide Kullanılan Uçucu Yağlar ............................................... 268
11.1.2. Aromaterapi Ürünlerinin Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar ............. 274

11.2. AROMATERAPİ MASAJI .......................................................................... 275
11.2.1. Aromaterapi Masajı Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ............ 276
11.2.2. Aromaterapi Masajı İşlem Basamakları ................................................ 276
11.1. UYGULAMA.......................................................................................... 279

12. ÖĞRENME BİRİMİ: PEDİKÜR ....................................................... 283
12.1. PEDİKÜR KAVRAMI VE PEDİKÜRÜN ÖNEMİ ........................................ 284
12.1.1. Pedikür Çeşitleri ................................................................................... 284
12.1.2. Pedikürde Kullanılan Araç Gereç ......................................................... 284
12.1.3. Pedikür Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar .............................. 286
12.1.4. Pedikür Uygulaması İşlem Aşamaları ................................................. 286
12.1. UYGULAMA ......................................................................................... 289

12.2. NASIR ........................................................................................................ 291
12.2.1. Nasır Oluşumunun Nedenleri ........................................................................... 291
12.2.2. Nasır Oluşumunun Belirtileri ............................................................................. 291
12.2.3. Nasır Çeşitleri ....................................................................................................... 292
12.2.4. Nasır Tedavi Yöntemleri ..................................................................................... 292
12.2.5. Batık Tırnaklar ...................................................................................... 293
12.2.6. Batık Tırnaklarda Tedavi Yöntemleri .............................................................. 294
13. ÖĞRENME BİRİMİ: REFLEKSOLOJİ ............................................ 299
13.1. REFLEKSOLOJİ KAVRAMI ...................................................................... 300

13.1.1. Refleksolojiye İlişkin Teoriler ................................................................ 301
13.1.2. Refleksolojinin Yararları ve Kullanım Alanları ....................................... 302
13.1.3. Refleksolojinin Ayaktaki Basınç Noktaları ............................................ 303

13.1. ETKİNLİK ............................................................................................. 304
13.2. REFLEKSOLOJİ UYGULAMASI .............................................................. 305
13.2.1. Refleksolojide Dikkat Edilecek Hususlar ............................................. 306
13.2.2. Refleksolojide Ön Hazırlık ................................................................... 306

13.2.3. Ayak Refleksoloji Masajı Uygulaması .................................................. 307
13.1. UYGULAMA ......................................................................................... 315

14. ÖĞRENME BİRİMİ: DOĞAL VE KOZMETİK ÜRÜNLERLE AYAK

BAKIMI .......................................................... 319
14.1. DOĞAL ÜRÜNLERLE AYAK BAKIMI ....................................................... 320
14.1.1. Ayak Bakımında Kullanılan Doğal Ürün Çeşitleri ................................. 320
14.1.2. Doğal Ürünlerle Ayak Bakım Çeşitleri ve Etkileri ................................. 324
14.1.3. Doğal Ürünlerle Ayak Bakımı Uygulamasında Dikkat Edilecek

Hususlar ............................................................................................... 326
14.1.4. Doğal Ürünlerle Ayak Bakımı Uygulaması İşlem Basamakları............. 326
14.1. UYGULAMA ......................................................................................... 327

14.2. KOZMETİK ÜRÜNLERLE AYAK BAKIMI ................................................ 329
14.2.1. Kozmetik Ürünlerle Ayak Bakımı Çeşitleri ........................................... 329
14.2.2. Kozmetik Ürünlerle Ayak Bakımı Uygulaması İşlem Basamaklar ....... 330
14.2.3. Kozmetik Ürünlerle Ayak Bakımı Uygulamasında Dikkat Edilecek

Hususlar .............................................................................................. 330
14.2. UYGULAMA ......................................................................................... 331

KAYNAKÇA ........................................................................................................ 335

CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................... 342
DERS MATERYALİNİN TANITIMI
Konu başlıklarını Öğrenme biriminin Öğrenme birimi etkin-
IMIKAB KAYA ELRELNÜRÜ KİTEMZOK EV LAĞOD

gösterir. numarasını gösterir. liklerini gösterir.
Uygulama adımlarını Uygulama yaprağını Değerlendirme formunu Değerlendirme

gösterir. ve numarasını gösterir. ve numarasını gösterir. kısmını gösterir.
Sayfa numarasını
gösterir.
19
Derse başlamadan önce yapılacak Ölçme ve değerlendirme
olan hazırlıkları gösterir. sorularını gösterir.
Öğrenme biriminde dikkat edilmesi

gereken konuları gösterir.
Öğrencilere önerilen araştırma

konularını gösterir.
Öğrenme biriminde yer alan konu- Kitapta kullanılan görsel

larla ilgili bilgileri gösterir. kaynakçayı gösterir.
Öğrencilerden istenen “SIRA SİZDE”

bölümlerini gösterir.
“*Bu ders materyalinde ölçü birimlerinin uluslararası kısaltmaları kullanılmıştır.”
20
1. ÖĞRENME BİRİMİ
ÖZEL CİLT BAKIM
TEKNİKLERİ
KONULAR TEMEL KAVRAMLAR

1.1. İYONTOFOREZ CİHAZI İLE CİLT BAKIMI • İyontoforez
1.2. ULTRASONİK PEELİNG CİHAZI İLE CİLT • Ultrasonik peeling
BAKIMI • İğnesiz mezoterapi
1.3. İĞNESİZ MEZOTERAPİ İLE CİLT BAKIMI • Lifting
1.4. LIFTING CİHAZI İLE CİLT BAKIMI
21
1.1. İYONTOFOREZ CİHAZI İLE CİLT BAKIMI
HAZIRLIK ÇALIŞMASI
Bildiğiniz cilt temizleme yöntemleri nelerdir?

ÖZEL CİLT BAKIM TEKNİKLERİ
İyontoforez, kozmetik ürünlerin cilde galvanik akım ile nüfuz ettirilmesi yöntemidir. Yunan-
ca iyon (hareket eden cisim) forez (taşımak) kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşmuştur.
İyontoforezin işleyiş mekanizması; benzer yükler birbirini iter, zıt yükler birbirini çeker ilkesine
dayanır. Kozmetik ürünün cilde nüfuz etmesi için yapılan bu işlem, düz akım ile (galvanik)
uygulanan bir tekniktir. Bu teknik ile ürünün cilde geçiş miktarı artırılır. Cildin geçirgenliği de-
ğişmez. Sadece, ürün içinde bulunan iyonların ciltten daha hızlı ve kontrollü geçmesi sağlanır.
Kozmetik ürünlerin cilt altına emilimini artırmanın amaçları şunlardır:

• Üründeki etkin maddenin ortaya çabuk çıkmasını sağlamak.
• Etkin maddenin deride emilimini hızlandırmak.
• Emilimde ürün miktarını artırmak.
Kozmetik ürünlerin cilde nüfuz etmesinde kullanılan yöntemler çeşitli cihazların yardımıyla uy-
gulanır. Bu cihazlar kozmetik bakımın tamamlayıcı elamanlarıdır. İyontoforez ile yapılan ba-
kımlarda galvanik akım kullanılır.
Galvanik akım, pozitif (+) ve negatif (-) iki kutbu olan bir kutuptan diğerine giden akımdır. Buna
düz akım da denir. Bu akımda negatif kısma katot, pozitif kısma anot denir. Elektron akış
yönü katottan anota doğrudur. Pozitif (+) ve negatif (-) elektronlardan birinin diğerini sabit, düz
ve sürekli şekilde takip ederek ilerlemesi iyontoforez etkisi oluşturur.
Galvanik akımın etkileri şunlardır:

• Kozmetik uygulamalarda kan dolaşımını hızlandırır.
• Yeni cilt hücrelerinin oluşmasını artırır.
• Cilt yüzeyinde bulunan ölü tabakanın atılmasını kolaylaştırır.
• Etken maddeleri cildin derinliklerine ulaştırır.
Galvanik akım ile yapılan uygulama, el ile yapılan uygulamadan daha hızlı ve etkilidir. Galva-
nik akımın cilt üzerindeki etkileri Şema 1.1’de verilmiştir.
Galvanik Akımın Cilt Üzerindeki Etkileri
Fizyolojik Etki Isı Etkisi Kimyasal Etki
Şema 1.1: Galvanik akım
22
İyontoforez uygulamasında kullanılan kozmetik ürünün içeriğine göre ciltteki etkileri şunlardır:
• Cildi derinlemesine temizler.
• Cildi uyarır.
• Sinirleri yatıştırır.
• Hücre bölünmesini artırır.

• Cildin nem düzeyini yükseltir.
• Dokuların daha fazla beslenmesini sağlar.
ARAŞTIRINIZ
Galvanik akımın kullanıldığı alanları araştırınız. Sonuçları sınıf arkadaşlarınızla
paylaşınız.
1.1.1. İyontoforez Cihazının Özellikleri ve Cilt Üzerindeki Etkisi

Cihaz, elektrotlar ve bir elektrik kaynağından oluşmaktadır. Cihaz üzerinde bulunan düğmeler
ile akımın türü, gücü ve süresi ayarlanır. Elektron akışı sırasında pozitif ve negatif elektronların
cilt üzerindeki etkileri Tablo 1.1’de verilmiştir.
Tablo 1.1: Elektronların Cilt Üzerinde Oluşturduğu Etki
+ POZİTİF (Anot) - NEGATİF (Katot)

Asidik reaksiyonlar üretir. Alkali reaksiyonlar üretir.
Oksijen serbest kalır. Hidrojen serbest kalır.
Kan dolaşımını azaltır. Kan dolaşımını artırır.
Sinirleri yatıştırır. Sinirleri uyarır ve tahriş eder.
Dokuları sertleştirir. Dokuları yumuşatır.
Kan damarlarını büzer. Kan damarlarını genişletir.
BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ

Bir kutbu belirlemek için (+) ve (-) kutuplara sahip iki tel, bir bardak tuzlu su-
yun içerisine yerleştirildikten sonra suya akım verilir. Daha fazla kabarcığın
görüldüğü kutup (-) kutuptur. Böylece kutup tespit edilmiş olur. Kutup testi
yapılarak elektrotlar doğru yerleştirilir.
23
Pozitif Kutup
Kataforesis, ciltte yapılan sıkılaştırıcı uygulamada kullanılan pozitif kutbun işlemine denir. Po-
zitif kutbun kullanım amacı şunlardır:
• Cilt bakımından sonra gözenekleri sıkılaştırmak.
• Ciltteki kırmızılığı azaltmak.
• Komedon işleminden sonra cildin şişmesini önlemek.

• Asit pH solüsyonlarını cilde yedirmek.
Negatif Kutup
Anaforesis, ciltte yapılan yumuşatıcı uygulamada kullanılan negatif kutbun işlemine denir.
Negatif kutbun kullanım amacı şunlardır:
• Kuru ciltlerde kan dolaşımını artırmak.
• Yumuşatıcı kremlerin cilde yedirilmesini sağlamak.
Elektrotların ucuna takılan başlıklar, uygulama kolaylığı sağlayacak şekilde tasarlanmıştır

(Görsel 1.1, 1.2, 1.3, 1.4). Başlıkların adı ve kullanım alanları Tablo 1.2’de gösterilmiştir.
Tablo 1.2: İyontoforezde Kullanılan Başlıklar
Başlık Adı Kullanıldığı Bölge

Rulo başlık Yanak, alın, boyun
Top başlık Şakaklar, göz altı
İnce uçlu başlık Burun kanatları, alın çizgileri
Görsel 1.1: Rulo başlığın boyun bölgesinde Görsel 1.2: Rulo başlığın yanak bölgesinde
kullanılması kullanılması
Görsel 1.3: Rulo başlığın alın bölgesinde

Görsel 1.4: Top başlığın göz altı bölgesinde
kullanılması
kullanılması
24
İyontoforez uygulaması, cilt üzerinde temizleyici ve yenileyici etki olmak üzere iki aşamalı etki
sağlar.
Temizleyici Etki: Kıl köklerine ve gözeneklere sıkışmış olan sebumu ciltten uzaklaştırarak cildi
derinlemesine temizler.
Yenileyici Etki: Kozmetik ürünün cildin epidermal tabakasına itilmesi ile ciltte bulunan toksik
madde ve serbest radikalleri nötrleyerek ciltte yenileyici etki sağlar. Cilt dokusu daha sıkı hâle

gelir.
İyontoforez Cihazının Uygulama Alanları

Kuperozlu cilt dışında bütün cilt türlerinde uygulanabilir. Cihazın etkili olduğu düşünülen sorun-
lar şunlardır:
• Yüzeysel kırışıklıklar
• Mimik çizgileri
• Sivilce izleri
• Açık ve kirli gözenekler
• Mat cilt rengi
• Akne
• Foto yaşlanma
İyontoforez Uygulaması Yapılmayan Durumlar

• Hamileler
• Kalp pili olanlar
• Kalp, yüksek tansiyon, diyabet, epilepsi ve kuperozlu cilt sorunu olanlar
• Metal implantlar veya diş teli olanlar
• Kimyasal peeling yaptıranlar
• Cilt inceltici ilaç kullananlar
• Cildinde açık yara veya sıyrık bulunanlar
1.1.2. İyontoforez Cihazı İle Cilt Bakımı Uygulaması

İyontoforez cihazı ile cilt bakım uygulaması ön görüşmeden sonra üç aşamada uygulanır.
Hazırlık Aşaması: Model/müşteri karşılanarak müşterinin talebi belirlenir. Müşteriye iletişim

bilgileri ile birlikte kayıt açılır. Cihaz kontrolü yapılır. Kullanılacak kozmetik ürünler hazırlanır.
Uzman, kişisel hijyenini sağlayarak uygulama için model/müşterinin de hazır hâle gelmesine
olanak sağlar. Son kontroller yapılarak işlem için ortam, hijyen ve model/müşterinin hazır oldu-
ğundan emin olunur.
25
İşlem Aşaması: Cihaz, kullanım talimatına uygun şekilde açılır ve ayarlanır. Cihazda bulunan
serbest uç, devreyi tamamlamak üzere müşterinin eline verilir (Görsel 1.5). Seçilen kozmetik
ürün, uygulama yapılacak alana uygulanır. Uygulanacak bölgeye göre seçilen prob ile uygula-
maya başlanır. Prob, bütün cilt yüzeyine fazla bastırmadan bir ileri bir geri hareket ettirilerek
uygulanır.
Görsel 1.5: Uygulamada kişiye serbest ucun tutturulması
İşlem Sonrası Aşama: Uygulama yapılan ortam, uygun şekilde temizlenir ve havalandırılır.
Ortamdaki atıklar bertaraf edilir. Ortam, bir sonraki işleme hazır hâlde bırakılır. Uzman, uygu-
lama sonrası kişisel hijyenini yaparak uygulamayı bitirir. Model/müşteri, uygun bakım programı
hakkında bilgilendirilir. Programın uygulanmasına karar verildikten sonra randevu takvimi oluş-
turulup müşteri uğurlanır.
İyontoforez cihazı ile cilt bakımı uygulaması yapılırken ciltte kızarıklık, tahriş ve yanıklar oluş-
maması için dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
• Uygulama yapılacak alanda bulunan bütün metal takı ve aksesuarlar çıkarılmalı.
• Ciltte bulunan sivilcelerin üzeri vazelin veya türevleriyle kapatılmalı.
• Uygulamaya başlamadan önce cihaz üzerinde bulunan düğmeler, 0 (sıfır) konumuna
getirilmeli.
• Uygulama bölgesine uygun olan elektrot seçilmeli.
• Cihazdaki serbest uç, uygulama yapılan kişiye işleme başlamadan önce mutlaka tutturul-
malı.
• Ürün ile elektrodun konumları belirlenmeli.
• Kullanılacak kozmetik ürün, üretici firmanın kullanım kılavuzunda belirttiği şekilde kulla-
nılmalı.
• Akım şiddeti, kademeli olarak arttırılmalı.
• Akımın şiddeti, uygulama yapılan kişiyle iş birliği içinde ayarlanarak sabitlenmeli.
• Ayarlanan akım şiddeti, kişinin acı hissetmeyeceği sadece karıncalanma hissedeceği şe-
kilde olmalı.
• Akım şiddeti, ciltte hassasiyet ve tahriş oluşturmamalı. Bu nedenle uygulama yapılacak
bölgeye en fazla 0,5 m A/cm² lik akım uygulanmalıdır.
• Uygulama sırasında veya sonrasında işlem yapılan bölgede lokal bir grileşme veya gri
noktalar belirirse kullanılan akıma göre ciltte alkalik veya asidik reaksiyon oluşmuş de-
mektir. Böyle bir durumda cilt su ile yıkanmalı ve temiz bir gazlı bez ile kapatılmalıdır.
Yaklaşık 15 dk. bekledikten sonra cilde yoğun içerikli bir nemlendirici uygulanmalıdır.
26
1.1. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI ÖZEL CİLT BAKIM TEKNİKLERİ SÜRE
UYGULAMA ADI İYONTOFOREZ İLE CİLT BAKIMI UYGULAMASI 25/35 dk.
Görev
Aşağıdaki işlem basamaklarını takip ederek iyontoforez cihazı ile cilt bakımı uygulaması

yapınız.
Kullanılacak Araç Gereç

• Galvanik akım cihazı, cilt tipine uygun bir kozmetik ürün, tek kullanımlık temizleme mendilleri
veya diskleri, sedye örtüsü, galoş, maske, eldiven, önlük gibi koruyucular, cilt temizliği için
uygun kâseler, havlu, saç bandı ya da saç bonesi
Uygulamaya Hazırlık
1. Model/müşteriyi karşılayarak müşterinin talebine uygun cilt analizi yapınız.
2. Analiz sonuçlarına göre kullanılacak araç gereç, yöntem ve tekniği belirleyiniz.
3. İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini dikkate alarak ortam, uzman ve model/müşteri hazır-
lığı yapınız.
4. Cilt bakım ve temizleyici ürünlerin imal tarihi ve son kullanım tarihini kontrol ediniz.
5. Ortamı iş sağlığı ve güvenliği kurallarına ve işleme uygun şekilde hazırlayınız.
6. Ortamı işleme ve sanitasyon kurallarına uygun şekilde ve arkadaşlarınızla yardımlaşa-
rak hijyenik duruma getiriniz.
7. Araç gereci hijyenik duruma göre hazırlayınız.
8. Kişisel hijyeninizi yapınız.
9. Model/müşterinin saçını havlu, bone ya da saç bandı ile kapatınız.
Uygulama
10. Woodlamp ile cilt analizi yapınız ve sonuçlarını değerlendiriniz.
11. Galvanik akım cihazı ile probların kontrollerini yapınız.
12. Cihazdaki serbest ucu model/müşteriye tutturunuz.
13. Alından başlayarak kozmetik ürünü prob ile düşük ayarda uygulayınız.
14. Akımın şiddetini model/müşteri ile birlikte ayarlayınız.
15. Uygulama alanına uygun başlığı seçerek uygulamayı sürdürünüz.
16. Bütün yüze eşit bir şekilde uyguladıktan sonra ihtiyaç görülen yerlere tekrar uygulayınız.
17. Bütün boyna eşit bir şekilde uyguladıktan sonra ihtiyaç görülen yerlere tekrar uygulayınız.
Uygulamanın Sonlandırılması
18. Model/müşteriyi bakım programı boyunca dikkat edilecek hususlar ve randevu takvimi
hakkında bilgilendirerek uğurlayınız.
19. Uygulama sonrası araç gereç temizliği ve hijyenini yapınız.
20. Çalışma alanını bir sonraki işleme hazır hâlde temiz ve düzenli bırakınız.
Değerlendirme
Yapacağınız çalışma, derecelendirme formunda yer alan ölçütlere göre değerlendirilecektir.
Çalışmanızı yaparken bu ölçütlere dikkat ediniz.
27
1.1. İYONTOFOREZ CİHAZI İLE CİLT BAKIMI DEĞERLENDİRME FORMU
İyontoforez cihazı ile cilt bakımı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütler-
den gözlediğiniz ölçütün karşısını becerinin başarı derecesini (X) işareti ile işaretleyi-
niz.
Öğrencinin Adı-Soyadı: Tarih:
Sınıfı-Numarası: Değerlendirme Puanı:
PUAN
ÖLÇÜTLER 1 2 3 4 5
A) UYGULAMAYA HAZIRLIK
1. Model/müşterinin işlem kayıt kartı oluşturuldu.
2. Analiz sonuçlarına göre kullanılacak araç gereç, yöntem ve teknik
belirlendi.
3. İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri dikkate alınarak ortam, uzman ve
model/müşterinin hazırlığı yapıldı.
4. Cilt bakım ürünlerinin ve temizleyici ürünlerin imal ve son kullanım
tarihleri kontrol edildi.
5. Ortam, iş sağlığı ve güvenliği kurallarına ve işleme uygun şekilde
hazırladı.
6. Ortam, işleme ve sanitasyon kurallarına uygun şekilde hijyenik
hâle getirildi.
7. Araç gereç hijyenik hâle getirildi.
8. Kişisel hijyen yapıldı.
B) UYGULAMA
9. Woodlamp ile cilt analizi yapıldı.
10. Cilt analiz sonuçları değerlendirildi.
11. Galvanik akım cihazı ile probların kontrolleri yapıldı.
12. Cihazdaki serbest uç, model/müşteriye tutturuldu.
13. Kozmetik ürün, alından başlanarak prob ile düşük ayarda uygulandı.
14. Akım şiddeti, model/müşteri ile birlikte ayarlandı.
15. Uygulama alanına uygun başlık seçilerek uygulama sürdürüldü.
16. Bütün yüze eşit bir şekilde uyguladıktan sonra ihtiyaç görülen yer-
lere tekrar uygulandı.
17. Bütün boyna eşit bir şekilde uygulandıktan sonra ihtiyaç görülen
yerlere tekrar uygulandı.
C) UYGULAMANIN SONLANDIRILMASI
18. Model/müşteri, bakım programı boyunca dikkat edilecek hususlar
ve randevu takvimi hakkında bilgilendirilerek uğurlandı.
19. Araç gereç temizliği ve hijyeni yapıldı.
20. Çalışma alanı, bir sonraki işleme hazır hâlde temiz ve düzenli
bırakıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
28
1.2. ULTRASONİK PEELING CİHAZI İLE CİLT BAKIMI
Epidermis, sürekli yenilenen derinin tabakalarından biridir. Yenilenme, korneum tabakasında
son bulur. Canlılığını kaybeden hücreler, deri yüzeyinden ayrılarak korneum tabakasını oluş-
turur. Cilt yüzeyinde bulunan bu tabaka ve derinin koruma özelliğinden kaynaklanan cilt bari-
yeri, uygulanan kozmetiklerin yüzeyde kalmasına neden olur. Bu durumu önlemek için çeşitli
yöntemler geliştirilmiştir. Ultrasonik ses dalgalarıyla uygulanan bakımlar bunlardan biridir.

Ultrasonik peeling, yaklaşık 25.000 Hz (hertz) frekans seviyesinde ses dalgalarının sistema-
tik olarak cilt yüzeyine verilmesi ve bu ses dalgalarının titreşim yaratması ile yapılan işleme
denir. Scruber olarak bilinen cihaz ile uygulanır (Görsel 1.6). Etki mekanizmasını ses dalga-
larının oluşturduğu ultrasonik peeling, bu dalgalar aracılığı ile uyarılan cildi derinlemesine
temizlerken lenf ve kan akışını düzenleyerek ciltte mikro masaj etkisi yaratır.
Görsel 1.6: Ultrasonik peeling cihazı
Ses, cisimlerin titreşimiyle oluşan bir enerji türüdür. Sesin yayılabilmesi için
bir madde (ortam) gereklidir. Ses dalgalarının yayılma hızı ortamın yoğun-
luğuna bağlı olarak değişir (Görsel 1.7).
Görsel 1.7: Ses dalgaları
Hertz, saniye başına düşen devir sayısına denir.
29
1.2.1. Ultrasonik Peeling Cihazının Özellikleri ve Cilt Üzerindeki
Etkisi
Ultrasonik peeling cihazı, ana gövde ve bu gövdeye bağlı metal başlıktan oluşur. İstenen prog-
ram, ana gövdede bulunan panel ile seçilir (Görsel 1.8). Bu program düğmeleri şunlardır:
• Peeling düğmesi, asıl temizliği sağlayan program düğmesidir.
• Artı (+) iyon düğmesi, gözeneklerde bulunan sebumu yüzeye çıkarmak için kullanılan
program düğmesidir.
• Eksi (-) iyon düğmesi, yüzeye sürülen kremin emilimini daha iyi sağlayan program düğ-
mesidir.
• Masaj düğmesi, sıkılaştırıcı etki sağlayan program düğmesidir.
Görsel 1.8: Ultrasonik peeling program seçenekleri
ARAŞTIRINIZ
Ultrasonik peeling cihazının ucunda bulunan metal başlık neden yay şeklin-
dedir? Araştırınız.
Ultrasonik peeling, ultrasonik dalgaların biyolojik etkilerinden yararlanarak ciltte derinlemesi-

ne bakım sağlar.
Ultrasonik Dalgaların Biyolojik Etkileri

Ultrasonik dalgaların çarptıkları ortama etkileri şunlardır:
• Oyma etkisi • Hücre içinde hareketlenme etkisi

• Kesme etkisi • Isı etkisi
Ultrasonik peeling bakımından önce başlığın rahat

hareket edebilmesi için cilde jel sürülür (Görsel 1.9).
Daha sonra su bazlı ürün, cilde püskürtülür. Islak
hâle gelen cilt yüzeyi, ses dalgalarının etkisiyle mik-
roskobik damlalar hâline dönüşür. Korneum taba-
kası, yoğun uyarılma ile dalgasal darbeleri absorbe
edemez fakat ses dalgaları tarafından üretilen küçük
mikroskobik damlalar, hücre zarını çatlatarak keratin
yapının dağılmasını sağlar. Dolayısıyla cilt yüzeyinin
parçalanarak dökülmesi gerçekleşir. Bu işlem ciha- Görsel 1.9: Yüze sürülen jel ile uygulama
yapılması
zın peeling etkisini verir.
30
Ses dalgaları ile oluşan titreşim; probun ucundaki metal levhanın yardımı ile cilt yüzeyinde
biriken sebum, ölü deri, atık ve dış ortamdan yapışan toz vb. maddelerin yapılarının ayrış-
tırılmasını sağlar. Ayrışan bu atık maddeler, cihaz ile birlikte kullanılan solüsyonda toplanır.
Solüsyona toplanan atıkların buharlaşması, ultrasonik dalgaların biyolojik etkilerinden biri olan
ısı ile sağlanır (Görsel 1.10).

Görsel 1.10: Ultrasonik peelingin cide etkisi
Bu uygulamanın cilt üzerindeki etkileri şunlardır:

• Cilt, zararlı organik ve kozmetik ürünlerden arındırılır.
• Cildin gözenekleri açılır.
• Cilt, yumuşak ve pürüzsüz bir hâl alır.
Ses dalgaları kullanılarak yapılan uygulamanın cilt üzerindeki olumlu etkileri şunlardır:
• Ciltte bulunan zararlı bakterilerin yok edilmesi
• Dermal ve epidermal tabakada kan dolaşımının tetiklenmesi
• Hücre yenilenmesi için uyarıcı etki sağlaması
• Derinlemesine nemlendirmenin sağlanması
• Sivilce oluşumunun önlenmesi
• Cilt lekelerinin açılmasına yardımcı olması
Ultrasonik Peelingin Cihazının Uygulama Alanları

• Yüzeysel kırışıklıklar ve mimik çizgileri
• Sivilce izleri
• Açık ve kirli gözenekler
• Siyah noktalar
• Mat cilt rengi
• Akne
• Foto yaşlanma
Uygulama alanı, işlem öncesinde temizlenir. Varsa takılar ve diğer metaller çıkarılır. Cihaz
kontrolleri yapılır. Cihazın bütün değerleri sıfırlanır. Uygun program ayarlanır.
31
Peeling uygulanacak bölgeye seçilen solüsyon, pamuk veya sünger yardımıyla sürülür (Görsel 1.11).
Görsel 1.11: Ultrasonik peeling uygulaması
Uygulamadan önce ve uygulama sırasında cildin özel solüsyonlarla ıslatılmasının nedenleri

şunlardır:
• Titreşim ile ortaya çıkan ısıyı önlemek.
• Ses dalgalarıyla ıslak ortamda yüksek soyma etkisi yaratmak.
• Cildin yüzeyini yumuşatmak ve soyulmasını kolaylaştırmak.
Ultrasonik peeling cihazının çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için metal

uç, bir damla su damlatılarak uygulama bölgesinde kullanılmalıdır.
DİKKAT
Ultrasonik Peelingin Uygulanmaması Gereken Durumlar

Ultrasonik peeling, sağlık bakımından sorun oluşturacağı için şu durumlarda asla uygulanma-
malıdır:
• Gebelikte • Tiroid bozukluklarında

• Kalp hastalıklarında • Herpes virüs enfeksiyonlarında
• Yara bölgelerinde • Alerjik cilt yapısına sahip kişilerde
• Kanser hastalarında • Kılcal damar sorunu olan kişilerde
• Bulaşıcı hastalığa sahip kişilerde
1.2.2. Ultrasonik Peeling Cihazı ile Cilt Bakımı Uygulaması ve

Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar
Uygulama, amacına ulaşması için üç aşamada ve dikkatlice yapılmalıdır.
Hazırlık Aşaması: Uygulama yapılacak bölümün temizlik ve hijyeni sağlanır. Model/müşteri

karşılanarak ön görüşme kayıt programı hazırlanır. Cihaz kontrolü yapılır. Kullanılacak kozme-
tik ürünler hazırlanır. Uzman, kişisel hijyenini sağlayarak uygulama için model/müşterinin de
hazır hâle gelmesine olanak sağlar. Son kontroller yapılarak işlem için ortam, uzman ve model/
müşterinin hazır olunduğundan emin olunur.
32
İşlem Aşaması: Cihaz, kullanım talimatına uygun şekilde açılır ve ayarlanır. Cilt için özel ha-
zırlanmış solüsyon ya da su, derinlemesine
temizlik etkisi için seçilen programda cilde
uygulanır. Bu uygulama, cildin nemini sağla-
mak için tekrarlanır (Görsel 1.12).
Bütün yüzeyin temizliği tamamlandıktan

sonra cihazda bulunan diğer programa geçi-
lir. Kullanılacak ürün, yüzeye el ile sürülür ve
cilt üzerinde cihazla birlikte uygulama yapılır.
Uygulama yapılan alan tamamlandığında iş-
lem son bulur. Son olarak cilde tonik ve nem-
lendirici uygulanır. Görsel 1.12: Yüzün nemlendirilmesi
İşlem Sonrası Aşama: Uygulama yapılan ortam; uygun şekilde temizlenir, havalandırılır ve
ortamdaki atıklar bertaraf edilir. İşlem yapılan ortam, bir sonraki işleme uygun şekilde yeni-
den düzenlenir. Uzman, uygulama sonrası kişisel hijyenini yapar ve model/müşteriyi uygulama
sonrası dikkat edilecek hususlar hakkında bilgi verdikten sonra uğurlar.
Ultrasonik peeling uygulamasında dikkat edilecek hususlar şunlardır:

• Ultrasonik peeling cihazı, yatay konumda ve yaklaşık 45° lik bir açıyla tutulur.
• Metal başlığın cilde tam olarak teması, uygulama sırasında sağlanır ve bütün uygulama
boyunca buna dikkat edilir (Görsel 1.13).
Görsel 1.13: Ultrason peeling başlığının ciltte kullanımı
• Cilt yüzeyinde hiçbir alanı atlamadan ve cilde çok bastırmadan uygulama yapılır.
• Göz çevresine ve varsa açık yaraya yaklaştırılmadan uygulama yapılır.
• Uygulama yapılırken serbest kalan diğer el ile cilt gerdirilmez.
Ultrasonik peeling uygulama süresi, uygulama bölgesine; uygulama sıklığı ise cildin ihtiyacına
göre değişir.
Ultrasonik peeling, metal başlıklarda kırık veya çatlak var ise asla kullanıl-
mamalıdır.
DİKKAT
33
1.2. UYGULAMA
UYGULAMA ADI ULTRASONİK PEELİNG UYGULAMASI 25 dk.
Görev
Bu uygulamada aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak ultrasonik peeling uygu-
laması yapınız.

• Ultrasonik peeling cihazı, ultrason jeli veya su, kozmetik ürünler, cilt solüsyonu, tonik,
nemlendirici ürün, güneş kremi, pamuk, sedye örtüsü, tek kullanımlık temizleme men-
dilleri, cilt temizliği için uygun kâseler, havlu, saç bandı ya da saç bonesi, galoş, maske,
eldiven, önlük gibi koruyucular
lığı yapınız.
4. Kişisel hijyen hazırlığı yapınız.
5. Model/müşterinin alerji veya hassasiyet testini yapınız.
6. Model/müşteriyi işleme hazırlayınız.
7. Model/müşteri işlem kayıt kartı oluşturunuz.
Uygulama
8. Ultrasonik peeling cihazı ve metal başlığın kontrollerini yapınız.
9. Uygulama bölgesine jel uygulayınız.
10. Uygun programı cihazda seçiniz.
11. Cihazı alından başlayarak uygulayınız.
12. Siyah nokta temizliğini cildin ihtiyacına göre yapınız.
13. Cildin ihtiyacına göre seçilen kozmetik ürünü cihazın programını değiştirerek uygulayınız.
14. Cihazı alından başlayarak uygulayınız.
15. Tonik uygulayınız.
16. Uygun nemlendirici uygulayınız.
17. Güneş kremi uygulayınız.
19. Ortamdaki atıkları Atık Yönetmeliğine uygun olarak bertaraf ediniz.
20. Çalışma alanını bir sonraki işleme hazır olacak şekilde temiz ve düzenli bırakınız.
Değerlendirme
34
1.2. ULTRASONİK PEELİNG UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Ultrasonik peeling uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden gözlemle-
diğiniz ölçütü, becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.
PUAN

1. Model/müşteri karşılanarak talebine uygun cilt analizi yapıldı.
belirlendi.
model/müşteri hazırlığı yapıldı.
4. Kişisel hijyen hazırlığı yapıldı.
5. Model/müşterinin alerji veya hassasiyet testi yapıldı.
6. Model/müşteri işleme hazırlandı.
7. Model/müşteri kartı oluşturuldu.
B) UYGULAMA
8. Ultrasonik peeling cihazı ve metal başlığın kontrolleri yapıldı.
9. Uygulama bölgesine jel uygulandı.
10. Cihazda uygun program seçildi.
11. Cihaz, alından başlayarak kullanıldı.
12. Siyah nokta temizliği cildin ihtiyacına göre yapıldı.
13. Cildin ihtiyacına göre seçilen kozmetik ürün, cihazın programı de-
ğiştirilerek uygulandı.
14. Cihaz, alından başlayarak kullanıldı.
15. Tonik uygulandı.
16. Uygun nemlendirici uygulandı.
17. Güneş kremi uygulandı.
18. Model/müşteri bakım programı boyunca dikkat edilecek hususlar
19. Uygulama sonrası araç gereç temizliği ve hijyeni yapıldı.
bırakıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
35
1.3. İĞNESİZ MEZOTERAPİ İLE CİLT BAKIMI
Mezoterapi, Yunanca mesos (orta) ve therapeia (tıbbi olarak tedavi etmek) kelimelerinden
türetilmiştir. Yaşlanan cildi gençleştirmek için kullanılan yeni tekniklerden biridir. Sadece tıp
profesyonelleri tarafından uygulanır. İyileştirici ve düzeltici amaçla cilt içine mikro enjeksiyon
yardımıyla çeşitli farmakolojik maddelerin uygulandığı tıbbi bir işlemdir. İlk olarak 1952 yılında
Fransa'da Michelle Pistor (Mişel Pistoğ) tarafından geliştirilmiştir. Buna alternatif olarak geliş-
tirilen iğnesiz mezoterapi güzellik uzmanları tarafından da uygulanabilir. İğnesiz mezoterapi,

cildin alt tabakalarına vitamin, mineral ve enzimleri elektroporasyon teknolojisi ile ulaştırma
yöntemidir.
Elektroporasyon, kozmetik ürünün istenen etkiyi sağlaması için cilde zarar

vermeden kısa süreli ve yüksek güçte elektriksel alan uygulayarak cilt altı-
na doğrudan verilmesi işlemidir.
Cildin ihtiyacına göre belirlenen ürün içerikleri, sürekli gelişen ve değişen kozmetik endüstri-
sinde kullanılan hammaddenin de değişkenlik göstermesine neden olmuştur. Kozmetik ürün
içerikleri; ciltte var olanı korumaya, ortaya çıkan cilt yaşlanmasını en aza indirmeye ve oluşa-
bilecek cilt yaşlanmasını önlemeye yöneliktir. Bu amaçla hazırlanan ürünlerin cilde uygulanma
yöntemleri de sürekli yenilik göstermektedir.
Ürünlerin ciltten geçişinin artırılmasında kullanılan yöntemlerden biri elektrodelmedir (elektro-

porasyon). İğnesiz mezoterapi de elektroporas-
yon ile uygulanan cilt bakımıdır (Görsel 1.14).
Kozmetik ürünlerle birlikte geliştirilen kozmetik

cihazlar yapılan uygulamalarla istenen sonuca
ulaşmada önemli bir faktör olmuştur. Geliştirilen
her cihaz, bir öncekinin eksiğini giderirken tekno-
lojik gelişmeler doğrultusunda da kendi çalışma
Görsel 1.14: İğnesiz mezoterapi
prensibini oluşturmuştur.
İğnesiz mezoterapi cihazı (Görsel 1.15), yük-

sek frekanslı ve düşük yoğunluklu elektrikli atım-
lar (impuls) üreterek etkili olur. Bu atımlar, hücre
zarında geçirgenlik (permeabilite) artışına sebep
olarak kozmetik ürünün daha hızlı ve kolay şekil-
de hücre içerisine girişini sağlar. İğnesiz mezote-
rapi yüz, boyun ve dekolteye uygulanabilir. Görsel 1.15: İğnesiz mezoterapi cihazı
Permaabilite, bir zarın her iki tarafında bulunan maddeleri bir taraftan diğer
tarafa geçirme yeteneğidir.
36
1.3.1. İğnesiz Mezoterapi İle Cilt Bakımının Cilt Üzerindeki Etkisi
Cilt yaşlanması, çeşitli faktörlerin etkisi sonucu ortaya çıkan karmaşık bir biyolojik süreçtir. Cilt
yaşlanmasını etkileyen bu faktörler ikiye ayrılır (Tablo 1.3).
• Zamana bağlı olarak doğal yaşlanma (iç kaynaklı), genetik nedenlerle hücre yenilenmesi-
nin yavaşlamaya başlayıp durmasına kadar devam eden süreçtir.

• Zamandan bağımsız ve çeşitli etkenlere bağlı olarak gelişen derinin erken yaşlanması
(dış kaynaklı), dış etkenlere bağlı olarak gelişen cildin erken yaşlanmasıdır.
Tablo 1.3: Cilt Yaşlanmasını Etkileyen Faktörler
İç Kaynaklı Yaşlanma Dış Kaynaklı Yaşlanma

Genetik faktörler Hava kirliliği
Hücre metabolizması İklim koşulları
Hormonlar Çevresel stres faktörleri
Güneş ışınları
Yanlış kozmetik kullanımı
Dış faktörler, cilt yüzeyinde ve cilt tabakalarında biyolojik işlemlerin değişmesine bağlı olarak
ciltte fizyolojik ve yapısal değişiklikler gösterir. Bu değişikliklerin yüz cildinde en çok görüldüğü
yerler; alın, yanak, göz çevresi, iki kaş ortası ve dudak kenarlarıdır (Görsel 1.16).
Görsel 1.16: Dış faktörlere bağlı olarak yüzde en çok değişiklik görülen bölgeler
UV ışınları, serbest radikal oluşumunu artırdığı için kolajen dokuya ve cildin elastin yapısına
zarar verir. Bunun sonucunda hücre yenilenmesi yavaşlar ve ciltte olumsuz etkiler görülür
(Şema 1.2).
Kuruluk
Kırışıklık Hiperpigmentasyon
UV
Işınları
Şema 1.2: Uv ışınlarının cilde olumsuz etkileri
37
Ciltteki kolajen miktarının azalması ve kolajen yıkımının çeşitli faktörlere bağlı olarak artması
sonucu yaşlanma belirtileri ortaya çıkar. Yaşlanmış ciltte Şema 1.3’te verilen belirtiler görülür.
Kırışıklık Sarkma
Yaşlanmış Cilt Cilt gerginliğinin

Elastikiyet kaybı
Belirtileri kaybı
Cilt parlaklığının
İncelme
yitirilmesi
Şema 1.3: Yaşlanmış cilt belirtileri
Kozmetik amaçlı tasarlanan ürünler, genellikle yaşlanma karşıtı olarak hazırlanarak cildin ih-
tiyacı doğrultusunda kullanılır. Derinin en dış tabakası olan epidermis, kozmetik açıdan en
önemli tabakadır. Epidermin altında dermis tabakası bulunur. Dermisin yapısal bileşenleri; cil-
din gerginliğini sağlayan kolajen, elastin, su ve glikoaminoglikanlardır. (GAG). Hyaluronik asit,
derinin su tutma kapasitesinden sorumludur. Kolajen ağının içinde yer alır ve zamanla azalır.
Yaşlılıktaki en büyük belirti, bu asit miktarındaki deği- şimdir. Bu değişimleri en aza indirmek
için uygulanan iğnesiz mezoterapi, kullanılan ürünlerin de yardımıyla cilt üzerinde şu etkileri
gösterir.
• Nemlendirici etki sağlar.
• Yüz hatlarını düzeltir.
• Kırışıklıkları ve mimik çizgilerini düzeltir.
• Elastikiyeti düzenler.
• Deri pigmentasyonunu ayarlar.
• Bölgesel kan dolaşımını harekete geçirir.
İğnesiz Mezoterapide Kullanılan Ürünlerin Etken Maddeleri

İğnesiz mezoterapi ile cilt bakımı, ciltte oluşan sorunu gidermek için hazırlanan kozmetik ürün-
ler kullanılarak yapılır (Görsel1.17). Bu ürünlerin etken maddeleri, özellikleri ve kullanım alan-
ları Tablo 1.4’te gösterilmiştir.
Görsel 1.17: İğnesiz mezoterapi ile kozmetik ürün kullanılması
38
Tablo 1.4: İğnesiz Mezoterapide Kullanılan Etken Maddeler
Etken Madde Özellikleri Kullanım Alanları

• Yoğun ve derin nemlendirme • Yüzeysel dermis ve epider-
ajanıdır. Ağırlığının 50 katı ka- miste yoğun nemlendirme
dar su tutabilir.
• İnce kırışıklıkların düzeltmesi
• Kan dolaşımında bulunan önem-

Hyaluronik Asid li besleyici maddelerin hücrelere • Cilt gençleştirme
geçişini sağlar. • Cilt sıkılığının ve esnekliğinin
• Kollajen oluşumunu artırmaya artırılması
yardımcı olur.
• Askorbik asit, antioksidan etkiy- • Lekeli cilt, cansız cilt
le epidermal hücrelerin oksidatif
C Vitamini zararını önler ve azaltır. • Ciltte gevşeme, sarkma
• Melanin sentezini azaltır. • Antioksidan

• Nemlendirici ve antioksidandır • Cilt canlandırma
• Hücre proteinleri ve hücre meta- • Leke tedavisi
bolizmasını aktive edip dermal
bağ dokusunu iyileştirir. • İnce çizgileri azaltma
Somon DNA’sı
• Serbest radikallerin etkilerinden • Saç dökülmesi
hücre zarını korur ve kolajen
sentezini teşvik ederek cilt yeni-
lenmesini sağlar.
• Asetilkolin öncüsüdür. • Sadece yüz için değil aynı
zamanda kollar, karın, bacak-
• Epidermal keratinositlerin kasıl- lar ve kalçada bulunan sark-
masını uyararak anında lifting malar için de kullanılır.
DMAE etkisi yaratır.
(Dimetilaminoetanol) • Gelişme çağında ve gebelik-
• Hücrelerarası matriksi canlandı- te olan çatlakların tedavisin-
rır. de kullanılır.
• Antioksidan görevi görür.
• Cilt dokusunun yapısını korur, • Yaşlanmanın önlenmesi
dengeler ve fibroblastları uyarır.
• Yüz ve vücut derisindeki gev-
• Kollajen lifleri, elastin ve prote- şeklik
Organik Silikon oglikan biyo sentezini artırır.
• Birinci seviyedeki çatlaklar
* Aspirin alerjisi olanlarda

kullanılmamalıdır.
• A vitamini ve türevleri (retinoid- • Akne
ler) güçlü bir antioksidan, kera-
tinizasyonu düzenlemek için bü- • Leke tedavisi
Retinol
yük bir kapasiteye sahiptir. • Cilt gençleştirme
• Dermal kolajeni artırır. • Foto yaşlanma
39
DMAE (Dimetilaminoetanol), daha önce botulinum toksin (botoks) tedavisi
alan ve etkileri devam eden kişilerde kullanımı tavsiye edilmez.
DİKKAT
İğnesiz Mezoterapinin Uygulanmaması Gereken Durumlar

Genel ve bölgesel diyebilir riskleri artırmamak için iğnesiz mezoterapi şu durumlarda uygulanmaz:
• Kalp yetmezliği • Kan sulandırıcı kullanımı

• Hamilelik • Uygulama alanında aktif enfeksiyon
• Diyabet hastalıkları (diyabetes mellitus) • Uygulama alanında herpes (uçuk)
• Böbrek hastalıkları • Kullanılan maddelere duyarlılık göste-
renler
• Dolaşım bozukluğu
İğnesiz Mezoterapinin Yan Etkileri

Hafif ve geçici olan yan etkilerin en önemlileri şunlardır:
• Bölgesel olarak hafif yanma ve kaşıntı
• Hafif ağrı, acı
• Morluk ve kızarıklık
• Enfeksiyon
İğnesiz Mezoterapinin Uygulama Sayısı ve Sıklığı

İğnesiz mezoterapi uygulaması için ideal uygulama sayısı; ciltteki soruna, yapılacak bölgeye
ve kişiye göre belirlenir. Bunları belirlemek için kişiye sorulması gerekenler şunlardır:
• Cilt sorunlarının tespiti
• Cildin ihtiyaçları
• Kişinin yaşam şartları
• Kişinin yaşı
• Cilde yapılmış olan bütün uygulamalar (tedavi ve bakım amaçlı)
• Kullanılan cilt bakım ürünleri
• Kullanılan ilaçlar
• Hamilelik
• Beslenme şekli
• İş koşulları
• Tütün kullanma durumu
• Güneşte kalma süreleri
40
Bütün bunlara bağlı olarak normal kabul edilen biyolojik süreçte model/müşteriye şunlar öne-
rilir:
• 20’li yaşlarda cildi korumak amacı ile yılda 2-3 uygulama yapılması
• 30’lu yaşlarda 1-3 ayda bir birer seans uygulama yapılması
• 40’lı yaşlarda uygulamanın ayda bir yapılması

Ciltte bulunan bir problemi düzeltmek için 4-6 seanslık uygulamalar, 1-3 haftalık aralıklarla
uygulanarak bakım yapılır. Daha sonra mevcut durumu korumak için 3 ayda bir tek seanslık
pekiştirme uygulamaları yapılmalıdır. Bu uygulama süreleri cildin ihtiyacına göre değişkenlik
gösterir.
1.3.2. İğnesiz Mezoterapi İle Cilt Bakım Uygulaması ve

Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar
İğnesiz mezoterapi işlemi üç aşamada uygulanır.
Hazırlık Aşaması: Model/müşteri karşılanarak müşterinin talebi ön görüşmeyle belirlenir. Müş-

teri takip kartı veya programında kayıt açılır. Uygulama yapılacak bölümün temizlik ve hijyeni
sağlanır. Model/müşteri için ön görüşme kayıt programı hazırlanır. Cihaz kontrolü yapılır. Kul-
lanılacak kozmetik ürünler hazırlanır. Uzman, kişisel hijyenini sağlayarak uygulama için model/
müşternin de hazır hâle gelmesini sağlar. Son kontroller yapılarak işlem için ortam, uzman ve
model/müşterinin hazır olunduğundan emin olunur.
İşlem Aşaması: Cihaz, kullanım talimatına uygun şekilde açılır ve ayarlanır. Seçilen kozmetik
ürün, uygulama yapılacak alana uygulanır (Görsel1.18). Cihaz, yüze işlemin amacına uygun
olarak uygulanır.
Görsel 1.18: Cilde kozmetik ürün uygulanması
İşlem Sonrası Aşama: Uygulama yapılan ortam; uygun şekilde temizlenir, havalandırılır ve
ortamdaki atıklar bertaraf edilir. İşlem yapılan ortam, bir sonraki işleme uygun şekilde yeniden
düzenlenir. Uzmanın uygulama sonrası kişisel hijyenini yapmasıyla uygulama bitirilir. Model/
müşteri, uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir. Programın uygulanmasına karar veril-
dikten sonra randevu takvimi oluşturulup müşteri uğurlanır.
41
İğnesiz mezoterapi ile yapılan bakımlar dâhil cihaz ile yapılan bütün cilt bakımlarında, kullanı-
lan cihazın ve birlikte kullanılan ürünün kullanma talimatı mutlaka okunmalıdır. Ayrıca işleme
başlamadan önce ve işlem esnasında dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
• Uygulama alanında tahriş veya enfeksiyon var ise uygulama yapılmamalıdır.
• Uygulama sırasında ciltte herhangi bir kızarıklık veya reaksiyon görüldüğünde uygulama
hemen durdurulmalıdır.
• Kırışıklıkların fazla görüldüğü bölgelerde daha uzun süre uygulama yapılır (Görsel 1.19,
1.20, 1.21).
• İşlem bittiğinde uygulama alanına güneş koruyucu sürülmelidir.
• Kişi, uygulama sonrası çok sıcak bir ortama (hamam, sauna gibi) 24 saat boyunca girme-
meli ve cildi tahriş edici uygulamalardan kaçınmalıdır.
Görsel 1.19: Dudak kenarına uygulama Görsel 1.20: Yanak bölgesine uygulama
Görsel 1.21: Alın bölgesine uygulama
İğnesiz mezoterapide kullanılan kozmetik ürünlerin etken maddelerini, özellik-

lerini ve kullanım alanlarını bilmek, müşterinin cildinin ihtiyaç duyduğu madde-
leri seçmede kolaylık sağlayacaktır.
SIRA Aşağıda bu amaçla oluşturulmuş Tablo 1.6’da boş bırakılan noktalı yerleri dol-
SİZDE dururken Tablo 1.5’ten faydalanınız.
Tablo 1.5: İğnesiz Mezoterapide Kullanılan Etken Maddeler
C vitamini Organik Hyaluronik Retinol DMAE Somon

Silikon asid DNA’sı
42
Tablo 1.6: İğnesiz Mezoterapide Kullanılan Etken Maddeler Özellikleri ve Kullanım Alanları
Etken Madde Özellikleri Kullanım Alanları

Retinol • •
• Leke tedavisi
•

• Foto yaşlanma
• • • Cilt canlandırma
• Hücre proteinleri ve hücre •
metabolizmasını aktive edip
dermal bağ dokusunu iyileş- • İnce çizgileri azaltma
tirir. •
• Serbest radikallerin etkilerin-
den hücre zarını korur ve ko-
lajen sentezini teşvik ederek
cilt yenilenmesini sağlar.
DMAE • • Sadece yüz için değil aynı
zamanda kollar, karın, ba-
• Epidermal keratinositlerin caklar ve kalçada bulunan
kasılmasını uyararak anında sarkmalar için de kullanılır.
lifting etkisi yaratır.
• Gelişme çağında ve gebe-
• likte olan çatlakların teda-
• visinde kullanılır.
• • Cilt dokusunun yapısını ko- •

rur, dengeler ve fibroblastları
uyarır. •
• Kollajen lifleri, elastin ve pro- •

teoglikan biyo sentezini artı-
rır.
C Vitamini • •
•
• Antioksidan
• • Yoğun ve derin nemlendirme • Yüzeysel dermis ve epi-
ajanıdır. Ağırlığının 50 katı dermiste yoğun nemlen-
kadar su tutabilir. dirme
• Kan dolaşımında bulunan •
önemli besleyici maddelerin
hücrelere geçişini sağlar. •
• Kollajen oluşumunu artırma-

ya yardımcı olur.
43
1.4. LIFTING İLE CİLT BAKIMI
Cilt yaşlanması; iç ve dış faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan, cildin hücre sayısı, hacim ve
fonksiyonlarının azalması sonucunda oluşan, karmaşık ve geri dönüşü olmayan biyolojik ve
kimyasal değişikliklerin tama-
Kütikül Genç cilt
mına denir (Görsel1.22). Bu
Epidermis
durum, her bireyde farklı hızda
ortaya çıkar. Bu durumu azalt- Dermis

mak için kozmetik vücut bakı- Deri
altı
mında uygulanan yöntemler- Kaslar
den biri lifting ile cilt bakımıdır.
Cilt yaşlanması, temel olarak Yaşlı cilt
iç yaşlanma (kronolojik) ve dış hyaluronik
asit
yaşlanma olmak üzere iki şekil- fibroblast
de gerçekleşir. Kolajen
Elastik lif
Yağ
Lifting ile cilt bakımı, kasların hücreleri
hareket yeteneğini arttırarak
Görsel 1.22: Cilt yaşlanması
ciltteki kırışıklık ve sarkma gibi
sorunları çözmek için yapılan cilt bakımı uygulamalarıdır. Liftingte özel elektrotlar kullanılır. Bu
elektrotlarla kaslar uyarılarak kasların elastikiyeti arttırılır ve gevşemesi sağlanır. Kasları topar-
layarak gerginliğinin artırmasına yardımcı olan lifting ile cilt yaşlanmasının giderilmesi veya en
aza indirilmesi amaçlanır.
Tütün mamülleri, vücutta bulunan birçok biyokimyasalın değişimine ne-
den olur. Cilt üzerindeki olumsuz etkilerinden dolayı cildin yaşlanma sü-
recini hızlandırır. Tütün mamullerinde bulunan nikotin, kan damarlarında
daralmaya neden olur. Böylece cildin ihtiyacı olan besin ögelerinin teda-
rik edilmesini engeller. Yanan tütünden salınan 7000’den fazla kimyasalın
çoğu, kolajenin bozulmasına neden olan maddeleri artırır. Bu maddeler de
yüz cildinin erken kırışmasına neden olur.
1.4.1. Lifting Cihazının Özellikleri ve Cilt Üzerindeki Etkisi

Lifting uygulamasında kullanılan alçak akım, değişken bir akım türüdür. Yoğunluğu ayarlana-
bilen bu akımın ne kadar yoğunlukta uygulanacağı, uygulama yapılacak alana göre belirlenir.
Alçak Frekanslı Akımların Fizyolojik Etkileri

Alçak frekanslı akımlar dokularda iyon hareketlerine sebep olduğundan kas ve sinirleri uyarır.
Bu nedenle her seferinde bir kasın kasılmasına neden olur. Böylece:
• Kasın gerginliğini artırır.
• Kırışıklıklarda toparlayıcı bakım olarak kullanılır.
• Dolaşım sistemine etki ederek toplardamar fonksiyonunu uyarır.
• Lenfatik dolaşımı artırır.
• Metabolizmayı uyararak lokal metabolizmada canlılık oluşturur.
44
Lifting, sabit elektrotlar veya hareketli elektrotlar kullanılarak uygulanabilir. Sabit elektrotlar, yüz-
deki kaslar üzerine yerleştirilen elektrotlarla yapılır (Görsel 1.23). Hareketli elektrotlar ise cihaz,
uygulama alanında gezdirilerek uygulanır (Görsel 1.24). Hangi uygulama yapılacağı, model/
müşteri ile yapılacak olan ön görüşmeyle belirlenmelidir. Her iki uygulama da aynı etkiyi sağlar.

Görsel 1.23: Sabit elektrotlar ile uygulama Görsel 1.24: Hareketli elektrotlarla uygulama
Lifting uygulamasında çift kutup (bipolar yöntem) ve tek kutup (monopolar) yöntem kullanılır.
Bu uygulamalar, yüzdeki kasların çalıştırılmasına yönelik yapılan yaşlanma karşıtı uygulamadır.
Bipolar Yöntem (Çift Kutup Yöntemi): Uygu-

lamada iki küçük başlı elektrot kullanılır. Bunlar
cihazın elektrotlarına yerleştirilir. Elektrotlara
iletken bir jel sürülür. Çift olarak kas veya kas
gruplarına yerleştirilir. İki elektrot birbirine pa-
ralel olarak hareket ettirilir. İki elektrot arasında
kalan kas liflerinin hareketi sağlanır. Elektrotla-
ra gelecek olan akım, kademeli olarak artırılır.
Bu işlem, her kas grubuna yaklaşık 1-1,5 dk.
uygulanır. Uygulama bitiminde yine akım kade- Görsel 1.25: Bipolar yöntem
meli olarak azaltılır (Görsel 1.25).
Monopolar Yöntem (Tek Kutup Yöntemi): Tek kutup yönteminde tek elektrot kullanılır ancak
alçak frekanslı akımlarla elektrik devresini tamamlamak için daima iki elektrot kullanılır. Özel
başlıklı elektrot ile cilt yüzeyine uygulama yapılırken diğer eletrodun ucu uygulama yapılan böl-
geye yakın bir yere uç devreyi tamamlamak için yerleştirilir. Kas motor noktasına verilen alçak
şiddetli akımlar, kasların istem dışı hareket etmesini sağlayarak kasın boyunu uzatır. Böylelikle
cilt daha gergin hâle getirilerek ciltte bulunan kırışıklıkların açılması sağlanır.
Bipolar ve monopolar yöntemler aynı amaç için kullanılır. Bu yöntemlerin aralarındaki fark, mo-
nopolar yöntemde elektrot, kasın motor noktasına yerleştirilirken bipolar yöntemde ise kasın
başlangıç ve bitiş noktasına yerleştirilir. Her iki yöntemin de uygulanması başarıyı artırır. Ancak
ilk olarak bipolar yöntem, daha sonra monopolar yöntem uygulanmalıdır.
Liftingin Uygulanmaması Gereken Durumlar

Kasların hareket yeteneğini artırıcı uygulamalar yapılırken dikkatli olunmalı ve bazı durumlar-
da uygulama yapılmamalıdır. Uygulama yapılmaması gereken durumlar şunlardır:
• Kalp pili kullanılması, hamilelik durumu
• Uygulama alanında aktif enfeksiyon ve herpes (uçuk) olması
• Kullanılan maddelere karşı duyarlılık olması
45
1.4.2. Lifting İle Cilt Bakımı Uygulaması ve Dikkat Edilecek
Hususlar
Lifting uygulamasını doğru yapabilmek için işlem basamaklarına önem verilmelidir. Hazırlık,
işlem ve işlem sonrasının sıra ile yapılması uygulamayı kolaylaştırır.

bilgileri ile birlikte kayıt açılır. Uygulama yapılacak bölümün temizlik ve hijyeni sağlanır. Cihaz
kontrolü yapılır. Kullanılacak kozmetik ürünler hazırlanır. Uzman, kişisel hijyenini sağlayarak
uygulama için model/müşternin de hazır hâle gelmesine olanak sağlar. Son kontroller yapıla-
rak işlem için ortam, uzman ve model/müşterinin hazır olunduğundan emin olunur.
İşlem Aşaması: Cihaz, kullanım talimatına uygun şekilde açılır ve ayarlanır. Seçilen kozmetik
ürün, uygulama yapılacak alana uygulanır.
İşlem Sonrası Aşama: Model/müşteri, uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir. Prog-
ramın uygulanmasına karar verildikten sonra randevu takvimi oluşturulup müşteri uğurlanır.
Uygulama yapılan ortam, uygun şekilde temizlenip havalandırılır. Ortam, bir sonraki işleme
uygun şekilde yeniden düzenlenir. Uzman, uygulama sonrası kişisel hijyenini yapar. Cihazlarla
yapılan cilt bakımı uygulamalarında dikkat edilmesi gereken kurallar vardır. Cihazın kullanma
kılavuzunda belirtilen uyarılar mutlaka dikkate alınmalıdır. Ayrıca göz ardı edilmemesi gereken
hususlar şunlardır:
• Metal takılar, uygulama yapılacak alandan çıkarılmalıdır.
• Jel, uygulama öncesi sürülmeli. Hareketsiz elektrotlarla yapılan uygulamada ise jel, her
elektrot başlığına boşluk kalmadan sürülmelidir.
• Elektrotlar, akım varken cilde değdirilmemelidir.
• Akım ayar düğmeleri, uygulama öncesi 0 konumunda olmalıdır.
• Akım, kademeli olarak arttırılmalı ve kademeli olarak azaltılmalıdır.
• Ağrı duyum eşiği kişiden kişiye farklılık göstereceği için akım ona göre ayarlanmalıdır.
• Yüksek akımın kaslara zarar vereceği unutulmamalı, aksi takdirde kas yırtılma ve kopma-
larının meydana gelebileceği bilinmelidir.
• Akım şiddeti, uygulama bölgesine göre seçilmelidir.
• Elektrotlar, akım varken ciltten kaldırılmamalıdır.
• Her kas gurubuna, cihazın kullanım talimatında belirtilen süre kadar akım verilmelidir.
ARAŞTIRINIZ
Metal takılar lifting uygulaması öncesinde neden çıkarılmalıdır araştırınız.
Sonuçları sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız.
46
1.3. UYGULAMA
UYGULAMA ADI LIFTING UYGULAMASI 30 dk.
Görev
Bu uygulamada aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak lifting uygulaması yapma-

nız gerekmektedir.

• Lifting cihazı, pamuk, sedye örtüsü, tek kullanımlık temizleme mendilleri, cilt temizliği için
uygun kâseler, havlu, saç bandı ya da saç bonesi, galoş, maske, eldiven, önlük gibi ko-
ruyucular
2. Kullanılacak araç gereç, yöntem ve tekniği analiz sonuçlarına göre belirleyiniz.
lığı yapınız.
4. Model/müşteriyi alerji testi yaparak işleme hazırlayınız.
5. İki küçük top başlı elektrodu cihazın elektrotlarına yerleştiriniz.
6. Elektrotlara iletken jel uygulayınız.
Uygulama
7. Elektrotları çiftler hâlinde kas noktalarına yerleştirerek akımı aktif hâle getiriniz.
8. Uygulama sırasında kaslarda hafif hareket hissedilene kadar akımı açınız.
9. Her kas grubu için yaklaşık 1-2 dk. uygulayınız. Akımı kademeli olarak azaltınız.
10. Elektrotlara tekrar jel sürerek yüzdeki bütün kas noktalarına uygulama yapınız.
11. Akımı kademeli olarak azaltarak sıfıra getiriniz ve monopolar yönteme geçiniz.
12. Siyah kablolu elektroda top başlı aparatı geçirerek jel uygulayınız.
13. Kırmızı kablo ile pasif elektrodu uygulama noktasına yakın bir yere yerleştiriniz.
14. Elektrodlar kas grubuna yerleştiriniz. Akımı aktif hâle getiriniz.
15. Her kas grubu için yaklaşık 1-2 dk. akım uygulayınız.
16. Akımı kademeli olarak azaltınız.
17. Ciltteki bütün kaslara uygulayınız.
18. Akımı kademeli olarak azaltıp 0 konumuna getiriniz.
Değerlendirme
47
1.3. LIFTING UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Lifting uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden gözlemlediğiniz ölçütü,
becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.
PUAN
1. Model/müşteri karşılanarak talebine uygun cilt analizi yapıldı.
belirlendi.
5. Model/müşteri, alerji testi yapılarak işleme hazırlandı.
B) UYGULAMA
6. Elektrotlar çiftler hâlinde kas noktalarına yerleştirilerek akım aktif
hâle getirildi.
7. Akım, uygulama sırasında kaslarda hafif hareket hissedilene ka-
dar açıldı.
8. İşlem her kas grubu için yaklaşık olarak 1-2 dk. uygulandı.
9. Akım, kademeli olarak azaltıldı.
10. Jel, elektrotlara tekrar sürülüp yüzdeki bütün kas noktalarına uy-
gulandı.
11. Yüzdeki bütün kas noktalarına cihazın kullanma kılavuzunda veri-
len çizelgeye göre uygulama yapıldı.
12. Akım kademeli olarak azaltılarak sıfıra getirildi.
13. Monopolar yönteme geçildi.
14. Top başlı elektroda jel uygulandı.
15. Elektrodlar kas grubuna yerleştirildi.
16. Akım aktif hâle getirildi.
17. İşlem, ciltteki bütün kaslara uygulandı.
18. Akım kademeli olarak azaltıp 0 konumuna getirildi.
bırakıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
48
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A) Aşağıdaki cümlelerin başındaki boşluğa cümleler doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

1. ( ) İyontoforez, kozmetik ürünlerin cilde galvanik akım ile nüfuz ettirilmesi yöntemidir.
2. ( ) Galvanik akım, pozitif (+) ve negatif (-) iki kutbu olan ve bir kutuptan diğerine
giden akımdır. Buna alternatif akım da denir.
3. ( ) İyontoforez, kuperozlu cilt dâhil bütün cilt türlerinde uygulanabilir.
4. ( ) Ultrasonik peeling, ultrasonik ses dalgaları aracılığı ile uyarılan cildi derinlemesine
temizlerken lenf ve kan akışını düzenleyerek ciltte mikro masaj etkisi yaratır.
5. ( ) İğnesiz mezoterapi, cildin alt tabakalarına vitamin, mineral ve enzimleri elektropo-
rasyon teknolojisi ile ulaştırma yöntemidir.
6. ( ) Alçak frekanslı akımlar, dokularda iyon hareketlerine sebep olduğundan kas ve
sinirleri yatıştırır.
7. ( ) Cilt yaşlanması; içsel ve dışsal faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan, cildin hücre
sayısı ile hacim ve fonksiyonlarının azalması sonucunda oluşan, karmaşık ve
geri dönüşü olmayan biyolojik ve kimyasal değişikliklerin tamamına denir.
B) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan noktalı yerlere uygun olan ifadeleri yazınız.
1. Yaklaşık 25.000 Hz (hertz) frekans seviyesinde ses dalgalarının sistematik olarak

cilt yüzeyine verilmesi ve bu ses dalgalarının titreşim yaratması ile yapılan işleme
……………………………. denir.
2. Ultrasonik peeling işleminde gözeneklerde bulunan sebumu yüzeye çıkarmak için
……………………………. kullanılır.
3. İç ve dış faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan, cildin hücre sayısı hacim ve fonk- siyon-
larının azalması sonucunda oluşan, karmaşık ve geri dönüşü olmayan biyolojik ve
kimyasal değişikliklerin tamamına ……………………………. denir.
4. Liftingte özel elektrotlar kullanılır. Bu elektrotlarla kaslar uyarılarak kasların
……………………………. artırılır ve gevşemesi sağlanır.
C) Aşağıda verilen soruların doğru cevabını işaretleyiniz.
1. Aşağıdakilerden hangisi galvanik akımın etkilerinden biri değildir?

A) Cilt yüzeyinde bulunan ölü tabakanın atılmasını kolaylaştırır.
B) Etken maddeleri cildin derinliklerine ulaştırır.
C) Kozmetik uygulamada kan dolaşımını hızlandırır.
D) Cilde nüfus eden ürün miktarını artırır.
E) Yeni cilt hücrelerinin oluşmasını sağlar.
49
2. I. Oyma
II. Kesme
III. Hücre içinde hareketlenme
IV. Isı
V. Işık
Verilen öncüllere göre ultrasonik dalgaların ortama etkileri aşağıdakilerden hangi-

sinde verilmiştir?
A) I, II ve III
B) I, II, III ve IV
C) I, II, III ve V
D) II, III, V ve IV
E) I, II, V ve IV
3. Aşağıdakilerden hangisinde ses dalgaları kullanılarak yapılan uygulamanın cilt

üzerindeki olumlu etkilerinden biri değildir?
A) Cilt lekelerinin açılmasına yardımcı olması
B) Ciltte bulunan zararlı bakterilerin yok edilmesi
C) Dermal ve epidermal tabakada kan dolaşımını azaltması
D) Hücre yenilenmesi için uyarıcı etki sağlaması
E) Sivilce oluşumunun önlenmesi
4. Aşağıdakilerden hangisi ultrasonik peeling uygulamadan önce ve uygulama sı-

rasında cildin özel solüsyonlarla ıslatılmasının nedenlerinden biri değildir?
A) Cildin beslenmesini sağlamak.
B) Cildin soyulmasını kolaylaştırmak.
C) Cildin yüzeyini yumuşatmak.
D) Ses dalgalarıyla ıslak ortamda yüksek soyma etkisi yaratmak.
E) Titreşim ile ortaya çıkan ısıyı önlemek.
5. Aşağıdaki durumlardan hangisinde iğnesiz mezoterapi uygulanabilir?

A) Böbrek hastalıkları
B) Deri pigmentasyonları
C) Diyabet hastalıkları
D) Hamilelik
E) Kalp yetmezliği
50
6. I. Bölgesel olarak hafif yanma ve kaşıntı
II. Hafif ağrı, acı
III. Morluk
IV. Kızarıklık
V. Enfeksiyon

Öncüllere göre kaç tanesi iğnesiz mezoterapinin yan etkilerindendir?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
7. Aşağıdakilerden hangisi iğnesiz mezoterapide kullanılan etken maddelerden biri

değildir?
A) C vitamini
B) H2O2
C) Hyaluronik asid
D) Organik silikon
E) Retinol
8. Aşağıda verilen eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

A) C vitamini, melanin sentezini azaltır.
B) Hyaluronik asid, yoğun ve derin nemlendirme ajanıdır.
C) Organik silikon, cilt dokusunun yapısını korur, dokuyu dengeler ve fibroblastları
uyarır.
D) Retinol, dermal kolajen azaltır.
E) Somon DNA’sı, nemlendirici ve antioksidandır.
9. Aşağıdakilerden hangisi özel cilt bakımı yöntemlerinden biri değildir?

A) İğnesiz mezoterapi
B) İyontoforez
C) Lifting
D) Ultrasonik peeling
E) Refleksoloji
51
10. Aşağıdakilerden hangisi lifting uygulamasında kullanılan akım türüdür?
A) Alçak frekanslı
B) Alternatif
C) Doğru
D) Galvanik
E) Yüksek frekanslı
11. Uygulamada iki küçük başlı elektrot kullanılır. Elektrotlara iletken bir jel sürülür. Çift
olarak kas veya kas gruplarına yerleştirilir. İki elektrot birbirine paralel olarak hareket
ettirilir. İki elektrot arasında kalan kas liflerinin hareketi sağlanır.
Yukarıda belirtilen lifting uygulamasında uygulanan yöntem aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Bipolar
B) Elektroparosyon
C) İğnesiz mezoterapi
D) İyontoforez
E) Monopolar
12. I. Kalp pili kullananlar

II. Mimik çizgileri
III. Uygulama alanında aktif enfeksiyon
IV. Uygulama alanında uçuk
V. Kullanılan maddelere duyarlılık gösterenler
Verilen öncüllerden kaç tanesi lifting uygulamasının yapılmaması gereken durum-

lardandır?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
52
ÖZEL CİLT YENİLEME
TEKNİKLERİ

2.1. MİKRO İĞNELEME İLE CİLT BAKIMI • Mikro iğneleme
2.2. OKSİJEN İLE CİLT BAKIMI • Dermaroller
2.3. HIDRAFACIAL İLE CİLT BAKIMI
53
2.1. MİKRO İĞNELEME İLE CİLT BAKIMI
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
1. Sağlıklı bir cilt sizce nasıl görünmelidir?

2. Cilt yenileme tekniklerine neden ihtiyaç duyulur?
ÖZEL CİLT YENİLEME TEKNİKLERİ
Değişen ve gelişen kozmetik uygulamaları, güzellik sektörüne yön vermekle beraber güzellik
kavramını da yeniden şekillendirir. Güzellik ve bakım uygulamalarını içeren sektör; tıbbı yön-
temlerin dışında hızlı sonuç alınan fiziksel ve kimyasal yöntemler geliştirir. Bu yöntemlerden
biri de mikro iğneleme yöntemidir. Mikro iğneleme yöntemi dermapen ve dermaroller ile yapılır.
Üzerinde çok küçük iğneler bulunan silindir şeklindeki mikro iğneleme aracına dermaroller
(Görsel 2.1), elektrikle çalışan ve titanyum iğne başlığı bulunan mikro iğneleme cihazına da
dermapen denir (Görsel 2.2). Dermarollerde yer alan mikro iğneler, aşağı yukarı hareket etti-
rilerek cilt yüzeyinde mikro kanallar açar. Bu kanallar, cilt yüzeyine uygulanan kozmetik ürünü
derinin alt tabakalarına ulaştırır.
Görsel 2.1: Dermaroller Görsel 2.2: Dermapen cihazı
Mikro iğneleme yöntemiyle yapılan cilt bakım uygulamalarında iğne derinliği (Görsel 2.3), uy-
gulama yapılacak bölgenin cilt yapısına ve problemin ağırlığına göre ayarlanır. Bir seansı 30-60
dk. süren bu uygulamalar, 4-6 haftada bir yapılır. Uzman, cilt yenileme ihtiyacı olan vakalarda
4 haftada bir, 2-4 seans; cilt problemi hafif seyreden vakalarda kırışıklık ve leke durumlarına
göre 4-5 haftada bir, 4-6 seans; yoğun cilt lekeleri, derin kırışıklıklar veya ağır seyreden cilt
problemlerinde ise 7-10 seans uygulama yaparak olumlu sonuçlar elde edebilir.
0,20 mm
0,25 mm
0,30 mm
0,50 mm
0,75 mm
1,00 mm
1,50 mm
2,00 mm
2,50 mm
3,00 mm
Korneum tabakası
Epidermis
Dermis
Deri altı doku
Görsel 2.3: İğnenin oluşturduğu kanallar ve derinlikleri
54
Mikro iğneleme cihazları ile yapılan işlemler, kozmetik ürünlerin etkinliğini artırır. İğnelerin ka-
lınlıkları arttıkça cilt üzerindeki etkisi de değişir (Tablo 2.1).
Tablo 2.1: Mikro İğneleme Uygulamasında Kullanılan İğne Kalınlıkları ve etkileri
• Canlandırma, hücre yenilenmesi, ürünlerin hafif emilim iş-

0,25 - 0,50 mm

lemlerinde ve saç problemlerinde kullanılır.
• Yüzdeki hafif kırışıklıklar, eller, boyun ve saçlı deride

0,75 - 1 mm canlandırma işlemi için kullanılır. Bölgenin ihtiyacına göre
1mm kalınlığında iğne seçilir.
• Derin kırışıklıklar, hücre yenilenmesi, koyu lekeler ve akne

1 mm problemlerinde kullanılır.
• Yüz, boyun ve göğüs bölgesinde tercih edilir.
• Yüzde yaşlanmaya bağlı derin kırışıklıklar, ciltteki sarkma

1,5 mm ve cansızlık durumlarında kullanılır.
• Vücuttaki selülit ve çatlaklar için önerilen başlıktır.
• Bu büyüklükteki iğneler, yüz bölgesinde profesyonellerce

2 mm
kullanılmalıdır.
Mikro iğneleme cihazının cilt üzerindeki etkisi, işlemden birkaç gün sonra görülmeye başlar.
Cilt yenileme işleminin amacına ulaşabilmesi için seansların düzenli aralıklarla tekrar edilmesi
ve belirlenen seans sayısının uygulanması gerekir. Bütün seanslar bittiğinde 6 ayda bir veya
yılda bir yapılan uygulama işlemin etkinliğini artıracaktır. Uygulama sonrasında cilt yüzeyinde
ve deri altında doku yenilemesi gözlemlenir (Görsel 2.4).
Öncesi Sonrası
Görsel 2.4: Mikro iğneleme öncesi ve sonrası
Mikro iğneleme işlemi, bu konuda eğitim almış uzmanlar tarafından ve

mevzuatın izin verdiği ölçüde yapılmalıdır.
DİKKAT
55
Mikro iğneleme cihazları, cildin ihtiyacına uygun olarak seçilen ürünlerin cilt tabakalarına ulaş-
masını sağlar. Kuru iğneleme veya ıslak iğneleme (serum ile) yöntemleriyle uygulanır. Kuru
iğneleme işleminde mikro iğneleme araçlarıyla tarama yapıldıktan sonra, ıslak iğneleme iş-
leminde ise tarama öncesi ve uygulama sırasında cilde elle serum sürülür. Mikro iğneleme
işlemlerinin uygulama alanları; yüz, boyun, dekolte ve saçlı deridir (Görsel 2.5). İhtiyaç duyul-
duğu takdirde karın ve bacak gibi farklı bölgelerde de uygulama yapılabilir.
İnce çizgiler
Yaşlanma belirtileri
Pigmentasyon
Sivilce izleri
Hafif yara izleri
Görsel 2.5: Dermarollerin uygulama alanları
2.1.1. Mikro İğneleme İşlemlerinin Cilt Üzerindeki Etkisi

Cilt, mikro iğnelerin deri üzerinde oluşturduğu küçük hasarları yenilemek için kolajen miktarını
artırır. Kolajen miktarının artışına bağlı olarak dokuda esneklik ve sıkılaşma etkileri gözlemle-
nir. Kan dolaşımı hızlanır. Cilt yüzeyinde oluşan kanallar sayesinde cildin emilim gücü artar.
Kolajen: Kemik tendon kan damarları ile korneada bulunan ve esneme

özelliğine sahip yapısal proteinlerdir. Vücutta bulunan proteinlerin %25’ini
oluşturur.
Elastin: Bir kısım iç organlarda, deride, kulak kıkırdağı gibi dokularda bu-
lunan ve esneme özelliği yüksek yapısal proteinlerdir.
Mikro iğneleme işlemleri, genellikle şu problemlerde kullanılır:

• Cilt sıkılaştırma ve cilt yenileme
• Kırışıklık giderme
• Akne veya yara izi
• Çatlak (karın-bacak)
• Leke (melasma ve pigmentasyon bozuklukları)
• Geniş gözenek
• Saç dökülmesi
56
İşlem Sonrası Dikkat Edilecek Hususlar
Uygulama yaptıran kişiye o gün güneşe çıkmaması tavsiye edilir. Cilt, uygulamadan sonra
soyulma sürecine girebilir. Cilde uygun güneş koruma faktörlü kremler, düzenli olarak kullanıl-
malıdır. Uygulama sonrası, uygun bir serum tercih edilmelidir. Uygulama yapılan cilt, yatmadan
önce mutlaka temizlenmelidir.

Mikro İğneleme Uygulaması Yapılmaması Gereken Durumlar
Mikro iğneleme uygulamasını bazı ciltlere uygulamak risklidir. Bu ciltler şunlardır:
• Kuperozlu ciltler
• Egzamalı ciltler
• Botox yapılmış ciltler
• Akne tedavisi devam eden ciltler
• Tüm yüze yapılan gerdirme uygulamalarında
• Dolgu yaptırılan ciltler
ARAŞTIRINIZ
Mikro iğnelemenin uygulanmadığı durumları göz önüne alarak nedenlerini
araştırınız? Sonuçları sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız.
2.1.2. Mikro İğneleme İle Cilt Bakımında İşlem Basamakları

Mikro iğneleme işlemine başlamadan önce cildin temizlenmiş olması gerekir. Bu uygulama son-
rası mikro iğneleme işlemine başlanır. Mikro iğneleme işlemi uygulama aşamaları:
Hazırlık Aşaması: Uygulama alanının ve araç gerecin hijyeni ile düzeni sağlanır. Uzman, kişisel
hijyenini sağlamalıdır. Model/müşterinin cilt analizi yapılır. uygulama öncesi mini bir cilt bakımı
yapılarak cilt temizlenmiş olmalıdır (Görsel 2.6). Lokal anestezik krem, işlemden yarım saat önce
ağrıyı azaltmak için işlem yapılacak bölgeye uygulanır. Uygulama yapılacak bölgeye ve hedefe
uygun mikro iğne derinliği belirlenir. Uygulama yapılacak olan tekniğe karar verilir ve işlem kartı
hazırlanır. Uzman, kas yönlerine uygun olarak cilt temizliği ve mikro iğneleme uygulamaları yap-
ması gerektiğini bilmelidir (Görsel 2.7).
Görsel 2.6: Uygulama öncesi temizlik Görsel 2.7: Kas yönleri
57
İşlem Aşaması: Serum, seçilen uygulama yöntemine göre işlem öncesinde veya esnasında
uygulanır. Üst deride 0,5-2,5 mm arasındaki mikro iğnelerden uygun olan iğne ile yüzlerce
mikro kanal açılır. Serum, cilt tarafından emilene kadar dermaroller veya dermapen aracı cilt
yüzeyinde gezdirilir. Mikro iğneleme aracı, cilde dik tutulmalı ve baskı yapmadan uygulanmalı-
dır (Görsel 2.8). Cilde doğru açıdan uygulama yapılmazsa yüzeyde çizilmeler meydana gele-
bilir (Görsel 2.9). Uygulamanın başarılı olması için mikro iğneleme aracının doğru tutulmasına
özen gösterilmelidir.
Ciltte oluşan hasar
Görsel 2.8: Dermaroller cihazının cilt Görsel 2.9: Dermarollerin yanlış

yüzeyinde duruşu kullanımı
Mikro iğneleme aracını bazı yerlerde cilde bastırarak derin, bazı yerlerde de bastırmadan
yüzeysel uygulama yapılır. Bu esnada kas yönleri dikkate alınmalıdır. Alın, göz çevresi, dudak
çevresi daha hassas ve duyarlı bölgelerdir (Görsel 2.10). İğne, bu bölgelerde daha yüzeysel
uygulanırken yanak ve çene bölgelerinde daha derin uygulanmalıdır (Görsel 2.11).
Görsel 2.10: Alına mikro iğneleme Görsel 2.11: Yanağa mikro iğneleme
İşlem Sonrası Aşama: Serum, işlem sonrasında el yardımıyla cilde tekrar sürülür (Görsel
2.12). Cildin serumu çekmesi için 5 dk. beklenir. Daha sonra cildin ihtiyacına uygun sakin-
leştirici maske uygulanır (Görsel 2.13). Maske temizlendikten sonra cilt yapısına uygun bir
nemlendirici sürülür. Model / müşteri uygulama sonrası dikkat edilecek hususlar hakkında bilgi
verildikten sonra uğurlanır.
Görsel 2.12: Serum uygulama Görsel 2.13: Sakinleştirici maske
58
Aşağıda verilen bulmaca sorularını kelime bankasından yardım alarak ce-
vaplandırınız. Bulduğunuz cevapları soru numaralarının yer aldığı kutu-
cuklara yerleştiriniz.
SIRA 1
SİZDE 2 3

4
5
7
6
10
11
Soldan Sağa
1. Mikro iğneleme işlemlerinde yapılmaması 11. Mikro iğneleme uygulamasından sonra kul-
gereken durumlarından biridir. lanılması gereken ve uv ışınlarıyla oluşa-
cak lekelenmeyi önleyen üründür.
5. Üzerinde çok küçük iğneler bulunan silindir
şeklindeki mikro iğneleme aracıdır. Yukarıdan Aşağıya
6. Mikro iğneleme işleminin ardından cildi ra- 2. Mikro iğnelemede 1.5 ve 2 mm kalınlığa
hatlatmak için uygulanır. sahip iğneler kullanılır.
8. Küçük iğneler yardımıyla cildin onarım me- 3. Mikro iğneleme öncesi ve işlem esnasında
kanizmasını harekete geçirip cildin yenilen- serumun cilde devamlı sürülerek uygulan-
mesini sağlayan uygulamalardır. dığı yöntemlerdir.
9. Mikro iğneleme sonrası ciltte oluşan hasarı 4. Mikro iğneleme işleminden yarım saat önce
yenilemek için deride üretimi artan yapısal ağrıyı azaltmak için kullanılan kozmetik ürün-
proteindir. dür.
10. Elektrikle çalışan ve titanyum iğne başlığı 7. Kanallar açıldıktan sonra serumun cilde el
bulunan mikro iğneleme cihazıdır. yordamıyla sürüldüğü mikro iğneleme yön-
temidir.
KELİME BANKASI
DERMAROLLER DERMAPEN MİKROİĞNELEME KURUİĞNELEME ISLAKİĞNE-
LEME ANESTEZİKKREM SAKİNLEŞTİRİCİMASKE EGZAMALICİLT SELÜLİT-
VEÇATLAK KOLAJEN GÜNEŞKORUYUCUKREM
59
2.2. OKSİJEN İLE CİLT BAKIMI
Oksijen; atmosferde, insan vücudunda ve suda bulunan aynı zamanda yaşam döngüsünün
devam etmesinde önemli bir rol oynayan gazdır. Kimyasal simgesi O2, atom numarası 8 olan
renksiz kokusuz ve yanıcı bir elementtir.

Yunanca kökenli oksijen ifadesi oxus (asit) ve genan (oluşturmak) kelime-

lerinden türetilerek kullanılmıştır. İlk olarak İsveç asıllı Alman eczacı ve
kimyager Carl Wilhelm Scheele (Kârl Vilhem Şiyıl) tarafından 1772 yılında
bulunmuştur. Ancak Carl Wilhelm keşfini yayımlamakta gecikmiştir. 1774
yılında İngiliz fizikçi Joseph Priestley (Cozıf Pıristli) yaptığı kimyasal de-
neyler sonucu elde ettiği saf oksijen ile ilgili ilk makaleyi yayımlamıştır. Bu
nedenle oksijen, literatüre bilimsel olarak ilk defa 1774 yılında girmiştir.
Oksijenin, insan hayatındaki yaşamsal rolü dışında cilt üzerindeki etkileri de çok önemlidir.
Cildin oksijen seviyesinin artmasıyla hücre yenilenmesi gerçekleşir. Sağlıklı kan dolaşımı ile
toksinler ciltten atılır. Böylelikle hücre yaşlanması gecikir ve cilt genç görünümünü uzun süre
koruyabilir. Yaşlılıkla beraber artan serbest oksijen radikalleri, hatalı beslenme, yanlış kullanı-
lan kozmetikler, tütün maddelerinin kullanımı ve UV ışınlarına maruz kalma cilt üzerinde olum-
suz etkiler yaratmaktadır. Bu etkiler; ciltte kırışma, sarkma, lekelenme ve incelme olarak görü-
lebilir. Kozmetik sanayi, bu etkileri azaltmak için son yıllarda oksijeni kullanmaya başlamıştır.
Oksijenli cilt bakımı; serum, solüsyon, maske formlarında veya kapsül ve basınçlı başlıklarla
uygulanır (Görsel 2.14, 2.15, 2.16). Oksijenli cilt bakım uygulamaları, güncel yönetmeliğin izin
verdiği uzmanlar tarafından yapılmalıdır.
Görsel 2.14: Oksijen maskesi Görsel 2.15: Kapsül ile oksijenleme Görsel 2.16: Basınç ile
püskürterek oksijenleme
2.2.1. Oksijen İle Cilt Bakımı Yöntemleri

Cilt tabakalarında oksijen oranını artırmak amacıyla birçok yöntem kullanılır. Bu yöntemler
şunlardır:
• Oksijen maskeleri • Kapsül başlıklılarıyla oksijen terapileri
• Oksijen içerikli serum ve solüsyonları • Basınç ile püskürtülerek yapılan oksijen
terapileri
• Oksijenin solunum yoluyla alınması
60
Cilt yenilemede oksijen terapileri, kapsül başlığı ve basınç püskürterek yapılır (Tablo2.2).
Tablo 2.2: Sık Kullanılan Oksijen Terapi Yöntemleri
Kapsül Başlıkları İle Yapılan Oksijen Tera- Basınç İle Püskürtülerek Yapılan Oksijen
pi Terapi
• Kapsül başlıklarına sahip cihazlarla kulla- • Oksijenli basınç ve serumlarla uygulanan

nılan oksijen terapi tekniğidir. ilk oksijen terapi tekniğidir.
• Kapsül başlıkları ile uygulanan jel, daire- • Hem kullanılan serum hem de basınçlı
sel hareketlerle cilt yüzeyinde minik oksi- oksijen deri altına itilir (Görsel 2.18).
jen baloncukları oluşturur (Görsel 2.17).
Görsel 2.18: Basınçlı püskürtme
Görsel 2.17: Oksijen baloncuklarının oluşması • Basınçlı püskürtme başlığı kullanılmadan

önce cilt yapısına uygun temizleme aşa-
• Mekanik bir peeling etkisi yaratan kapsül maları yapılmalıdır.
başlıkları, bir yandan da cildin oksijenlen-
mesini sağlar. • Oksijen terapi; cildin ihtiyacına göre nem
oranını artırıcı, leke önleyici veya temiz-
• Cilt ihtiyacına uygun farklı kapsül setleri leyici derma kozmetiklerin kullanıldığı bir
ve kozmetikleri (leke karşıtı veya kırışıklık bakım ile kombine edilebilir.
karşıtı kapsül setleri) mevcuttur.
Uygulama Aşamaları
Uygulama Aşamaları
1. Cilt, yapısına uygun bir temizleyiciyle
1. Oksijenlenme uygulaması, cilt tipine uy- makyaj ve günlük kirden arındırılır.
gun kapsül başlığıyla yapılır.
2. Gözenekler, cilt yapısına uygun bir pee-
2. Cilt, radyofrekans uygulaması ile ısıtı- ling uygulaması ile temizlenir.
larak yüzeyde kolejen miktarının artışı
sağlanır. Bu işlemle cilt sıkılaşır. 3. Kan dolaşımını hızlandırmak ve göze-
nekleri derinlemesine temizlemek için
3. Ultrasonik başlık ile oksijen geçişi ko- vakum uygulaması yapılır.
laylaştırılır. Vitamin ve minarel destekli
ürünlerin kullanımıyla oksijenin etkisi ar- 4. Basınçlı oksijenin püskürtülerek uygula-
tırılır. ması, cildin ihtiyacına uygun bir serum
ile yapılır.
4. Cildin neomasaj uygulaması ile sakin-
leştirilerek oksijen desteği sağlanır. 5. Cilt ihtiyacına uygun maske uygulaması
yapılır.
5. Güneş koruyucu bir ürün kullanılır.
6. Oksijen solunum maskesi, işlemden so-
rumlu hekimin belirlediği zaman aralı-
ğında kullanılabilir.
7. İşlem, cilde güneş koruyucu bir ürün sü-
rülerek tamamlanır.
61
Neo Masaj: Mavi, sarı, kırmızı ve yeşil renkte ışınlar kullanılarak kapsül
şeklindeki başlıklarla cilt sakinleştirilir ve cilde yenileme uygulamaları ya-
pılır.
Oksijen ile cilt bakım yöntemlerinin ortak özellikleri bulunmaktadır. Bu ortak özellikler şunlardır:
• Uygulama, uzun süreli etkisini 4-6 seansta gösterir.
• Matlaşmaya karşı hızlı bir etki, ilk seans sonrası gözle görülür seviyededir.
• Her yaşta ve her mevsimde uygulanabilir.
• Medikal bakım uygulamalarıdır.
• Ağrısız, acısız yöntemlerdir.
• Tahrişe yol açmadan yapılan cilt yenileme teknikleridir.
ARAŞTIRINIZ
Oksijen maskelerinin ve oksijen içerikli serum/solüsyonlarının cilt bakımında-
ki yerini araştırınız. Araştırma sonuçlarını sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız.
2.3. HYDRAFACIAL CİHAZI İLE CİLT BAKIMI

Alfa hidroksi asitleri, beta hidroksi asitleri ve nem solüsyonlarıyla ile geliştirilmiş vortex teknolo-
jisiyle yapılan profesyonel cilt bakımıdır. Hydrafacial cihazı; kırışıklık, akne ve leke problemle-
riyle cilt yenileme işleminde kullanılır (Görsel 2.19). Bu cihaz ile yapılan cilt bakımları, klasik cilt
bakımlarından farklıdır. Bu cihazın farkı, vakum ve solüsyonları tek bir başlıkta birleştirilerek
sadece fiziksel güçle yapılamayacak derin temizlik ve nemlendirme yapabilmesidir.
Görsel 2.19: Hidrafacial cihazı
Vortex: Terim anlamı girdap olan ve dairesel dönme hareketiyle dik çekim
gücü yaratan olgudur.
62
Cihaz içerisinde; vakum, ultrasonik spatula, oksijen terapi, soğutucu, radyo frekans, LED te-
rapi/LED maskesi (cihaza göre farklılık gösterir) ve lifting başlıkları bulunur. Cilt problemlerine
bağlı olarak protokol düzenlenerek haftada bir olmak üzere 4-6 seans aralığında bakımları
yapılır. Normal yapıdaki ciltlerde ayda bir bakım uygulaması yapmak yeterlidir. Cilt bakım uy-
gulamalarında hidrafacial cihazının bazı avantajları vardır. Bu avantajlar şunlardır:
• Tüm cilt tiplerine ve tüm yaş gruplarındaki kişilere uygulanabilir.

• Diğer cilt bakım yöntemlerine kıyasla daha az acı ve tahriş yaşanır.
• Cilt, uygulamadan sonra pürüzsüz, parlak ve canlı görünür.
• Bakımın etkisi ciltte uzun süre devam eder.
• Cilt tonu, yapılan uygulama ile eşitlenir.
• Ciltteki aşırı yağlanmayı önler.
• Tüm işlem 35-45 dk. sürer.
• Her mevsim uygulanabilir.
2.3.1. Hidrafacial Cihazının Cilt Üzerindeki Etkisi

Hidrafacial cilhazının cilt üzerindeki etkisi şunlardır:
• Ağrı hissettirmeden yapılan uygulamalardır ve hassas cilt dâhil olmak üzere tüm cilt tip-
lerinde uygulanır.
• Tıkanmış gözenekleri derinlemesine temizler.
• Keratin tabakasının (ölü derinin) atılımında ve cilt lekelerinde oldukça etkilidir.
• Kırışıklık oluşumlarını giderme ve engellemede oldukça etkilidir.
• Siyah nokta ve akne problemlerinde olumlu sonuçlar verir.
• Genişlemiş gözeneklerin kapanmasında ve cildin sıkılaşmasında (lifting) etkilidir.
• Kan dolaşımını hızlandırarak cildin kolajen ve elastin üretimini hızlandırır. Buna bağlı ola-
rak cilt elastikiyetini sağlar.
• Yoğun nemlendirme işlemi yaparak cildi canlandırır.
2.3.2. Hydrafacial Cihazının Özellikleri

Medikal cihaz üreticisi olarak kozmetik sektöründe yer alan firmaların birbirinden farklı birçok
hydrafacial cihazı bulunur. Bu cihazların aparatları her firmaya göre değişiklik gösterir. Hidra-
facial cihazında genel olarak bulunan başlıklar şunlardır:
Vakum Başlığı
Hidrafacial uygulamalarında birçok serum ve solüsyon kullanılır. Vakum başlığı, çekme-bırak-
ma hareketi ve AHA, BHA solüsyonlarıyla cildi hafif düzeyde soyarak temizleme aşamasında
kullanılır. Temizleme işlemleri dışında deride ısı ve mekanik etki yaratır. Bu etkiyle hyrulonik
asit, vitamin veya mineral içerikli serumlar deri tarafından hızlıca emilir.
63
Ultrasonik Spatula Başlığı
Siyah nokta ve kalınlaşmış keratin tabakanın temizliğinde kullanılır. Peeling işlemlerinde taba-
ka hâlindeki ürünü, cilt yüzeyinden kaldırmak için de kullanılabilir (Görsel 2.20).
Oksijen Terapi/Tonik Başlığı

Cilde oksijen verilir. İnce mimik çizgilerinde ve göz çevresi kırışıklıklarında kullanılır. Tüm yüz-
de tarama yapılarak cildin oksijene doyması sağlanır. Oksijene doyan cildin nem seviyesinde
artış olur. Göz çevresi kırışıklıklarında dıştan içe doğru kırışıklık oluşumunun aksi yönünde
çalışılmalıdır. Böylelikle kırışıklıkların doldurulması amaçlanır (Görsel 2.21).
Görsel 2.20: Ultrasonik Görsel 2.21: Oksijen terapi başlığı

peeling başlığı
Soğutucu Başlık
Kızarma ve kabarmalarda etkilidir. Bu başlığın kullanımıyla ciltte şoklama yapılır ve cilt sakin-
leştirilmiş olur (Görsel 2.22).
Radyofrekans Başlığı
Nem solüsyonlarını veya hyaluronik asit serumlarını cildin altına iter. Serum cilt tarafından emi-
linceye kadar bu işlem yapılabilir ya da sadece ultrason jeli ile de kullanılabilir. Yine isteğe bağlı
olarak hyaluronik asit vakum başlığı kullanılıp bölgesel çalışılabilir. Hyaluronik asit, kırışıklığı
azaltıp nem seviyesini artırma amacıyla kullanılır. Uzman, bu noktada cildin ihtiyacına göre
uygulama adımını değiştirebilir veya şekillendirebilir (Görsel 2.23).
Görsel 2.22: Soğutucu başlık Görsel 2.23: Radrofrekans başlığı
64
LED Terapi/LED Maske Başlığı
Kırmızı, yeşil, mavi veya mor ışın seçenekleri bulanabilir. En sık kullanılan ışınlar, kırmızı ve
mavi ışınlardır. Her renk farklı bir amaçla kullanılır. Kırmızı ışın, cildi aydınlatır ve yaşlanma
karşıtı etki yaratır. Yeşil ışının, ciltte oluşan ödem ve şişliklerde rahatlatıcı etkisi bulunur. Mavi
ışın, bakterilerin üremesine izin vermediği için akneli cilt tiplerinde kullanılabilir (Görsel 2.24).
Mor ışının ise UV ışınlarını içeren özel bir onarım etkisi bulunur.

Görsel 2.24: Mavi LED ışını
Lifting Başlığı
Cildin sıkılaşmasında, mimik çizgileri ve çene altı sarkmalarının toparlanmasında kullanılır.
Bu başlığın kullanımında ultrason jeli veya cildin ihtiyacına uygun bir serum kullanılır (Görsel
2.25).
2.3.3. Hydrafacial Cihazı İle Cilt Bakımının İşlem Basamakları

Tüm başlıklarda düşük dozlarda başlayıp cilt ısındıktan sonra akımların yükseltilmesi gerektiği
unutulmamalıdır. Cihaz, başlıklar cilt yüzeyine yerleştirildikten sonra açılmalıdır. Uygulamanın,
yüzün iki kısmına eşit olarak yapıldığından emin olunmalıdır. Cildin ihtiyacına ve tipine uygun
olarak uygulama adımları düzenlemelidir. Cilt analiz edilerek uygulama öncesi standart cilt bakım
işlemi yapılabilir ya da direkt hidrafacial cihazıyla işleme başlanabilir. Uygulama adımları, farklı cilt
tiplerinde değişebilir. Hydrafacial cihazında dört temel uygulama adımı vardır (Şema 2.1).
AHA Solüsyonu Aşaması
BHA Solüsyonu Aşaması
Nem Solüsyonu Aşaması
Led Terapi Aşaması
Şema 2.1: Hydrafacial cihazı ile cilt bakımında dört temel uygulama adımı
65
AHA Solüsyonu Aşaması: Tüm cilt tiplerinde uygulanır. Hafif düzeyde soyma işlemi yapa-
rak cildi ölü derilerden arındırır. Cildin nem solüsyonlarının deri altına inebilmesi için temiz-
leme işleminin çok iyi yapılması gerekir. Bu adım
tamamlandıktan hemen sonra ciltte renk açılması
ve parlama gözlenir. Cilt rengi mat ise işleme birkaç
dk. daha devam edilir. Tüm yüz, 2 dk. taranarak iş-
lem bitirilmelidir. Uygulama; tarama, çek bırak veya

tut çek denilen yöntemlerle yapılmalıdır. Bu işlemle
birlikte cildin kolajen artışı desteklenerek yaşlanma
karşıtı bir uygulama yapılmış olur. Böylece vakum
başlığıyla uygulanan AHA’lar kullanıldıktan sonra Görsel 2.25: AHA’nın vakum başlıkla
cilt pürüzsüz hâle gelir (Görsel 2.25). kullanımı
BHA Solüsyonu Aşaması: Cildi temizleme ve yağ

dengesini düzenleme aşamasıdır. Özellikle yağlı cilt-
ler ve T bölgesi yağlı olan karma ciltlerde kullanılır.
Solüsyon cilt tarafından emilinceye kadar bu aşa-
maya devam edilir. Gözenekleri tıkayan sebum (cilt
yağı) solüsyon sayesinde temizlenir. Vakum başlı-
ğıyla uygulanan BHA solüsyonları, kuru ve hassas
cilt dışında tüm cilt tiplerinde uygulanır (Görsel 2.26). Görsel 2.26: BHA’nın vakumla kullanımı
Nem Solüsyonu Aşaması: Hyrulonik asit içeren bir solüsyon veya karışımın bir nem solüs-
yonuyla vakum başlığının kullanılmasıdır (Görsel
2.27). Bu aşamada başlık, sadece çek bırak yön-
temiyle kullanılmalıdır. Bu adım LED uygulamasın-
dan hemen önce veya bakımın son aşaması olarak
tercih edilmelidir. LED terapi bakımın son uygulama
adımıdır. Nem solüsyonu aşamasından önce cilt ih-
tiyacına uygun olarak ultrasonik spatula (scrubber)
ve oksijen terapi-tonik başlığı ile soğutucu başlık
kullanılabilir. Hyrulonik asit veya nem solüsyonları Görsel 2.27: Vakum başlığıyla nem
radrofrekans başlığıyla da cilde uygulanabilir. solüsyonu uygulama
LED Terapi/LED Maskesi Aşaması: LED terapi kan dolaşımını hızlandırır ve cilt yenilenme
sürecine destek olur. Bu terapi, bir ürün veya maske ile kullanılabilir. Yağ dengeleyici, nem
dengeleyici, leke açıcı veya kırışıklık önleyici bir ürün; ince bir tabaka hâlinde cilde sürülür.
LED terapi, kullanılan ürünün etkisini artırır. Kırmızı ışın, antiaging etkisi oluşturmak için kulla-
nılırken mavi ışın ise sakinleştirmek için yağlı veya akneli ciltlerde kullanılır (Görsel 2.28).
Görsel 2.28: LED başlığı ve LED maskesi
66
2.1. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI ÖZEL CİLT YENİLEME TEKNİKLERİ SÜRE
UYGULAMA ADI HIDRAFACIAL CİHAZI İLE CİLT BAKIMI 40 dk.
Görev
Aşağıdaki işlem basamaklarını takip ederek hidrafacial cihazı ile cilt bakımı uygulaması

yapınız.

• AHA tipi bir solüsyon, BHA tipi bir solüsyon, cilt tipine uygun bir nem solüsyonu (hyaluro-
nik asit)
• Tek kullanımlık temizleme mendilleri veya diskleri, sedye örtüsü, cilt temizliği için uygun kâ-
seler, ılık su, havlu, saç bandı ya da saç bonesi, galoş, maske, eldiven, önlük gibi koruyucular
• Hidrafacial cilt bakım cihazı
1. Model/müşteriyi karşılayarak talebine uygun cilt analizi yapınız.
2. Analiz sonuçlarına göre kullanılacak araç gereç ve uygulanacak serumları belirleyiniz.
lığını yapınız.
Uygulama
5. Cilt analizi ve alerji testini yapınız.
6. Vakum başlığı ile AHA solüsyonunu çeneden başlayarak düşük ayarda uygulayınız.
7. Vakum başlığı ile BHA solüsyonunu çeneden başlayarak düşük ayarda uygulayınız.
8. Ultrasonik spatula ile siyah nokta temizliğini cildin ihtiyacına göre yapınız.
9. Temizlenen cilde vakum başlığıyla BHA solüsyonu uygulayınız.
10. Radyofrekans başlığı ile uygulamayı cildin ihtiyacına göre yapınız.
11. Nem solüsyonunu vakum başlığı ile cilde uygulayınız.
12. Cildi LED başlığı ile sakinleştirerek uygulamayı tamamlayınız.
13. İşlemi, belirlenen sürede bitiriniz.
14. Uygulamada kullanılan araç gereci steril ederek uygun şekilde muhafaza ediniz.
15. Atıkları, Atık Yönetmeliğine göre bertaraf ederek çalışma alanını bir sonraki işleme
hazır hâlde temiz ve düzenli bırakınız.
16. Model/müşteriyi bakım programı boyunca dikkat edeceği hususlar ve randevu takvimi
Değerlendirme
Yapacağınız çalışma, değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değerlendirilecektir. Ça-
lışmanızı yaparken bu ölçütlere dikkat ediniz.
67
2.1. HIDRAFACIAL CİHAZI İLE CİLT BAKIMI UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Hİdrafacial cihazı ile cilt bakımı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütler-
den gözlediğiniz ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile
işaretleyiniz.
PUAN
1. Model/müşteri karşılanarak müşterinin talebine uygun cilt analizi
yapıldı.
2. Analiz sonuçlarına göre kullanılacak araç gereç ve uygulanacak
serumlar belirlendi.
B) UYGULAMA
5. Cilt analizi ve alerji testi yapıldı.
6. Vakum başlığı ile AHA solüsyonu uygulandı.
7. Temizlenen cilde vakum başlığıyla BHA solüsyonu uygulandı.
8. Soğutucu başlık ile cilde şoklama işlemi, cildin ihtiyacına göre ya-
pıldı.
9. Radyo frekans başlığı ile uygulama, cildin ihtiyacına göre yapıldı.
10. Nem solüsyonu vakum başlığı ile uygulandı.
11. LED başlığı ile sakinleştirme uygulaması tamamlandı.
12. İşlem, belirlenen sürede bitirildi.
13. Uygulamada kullanılan araç gereç, temizlenip steril edilerek uy-
gun şekilde muhafaza edildi.
14. Atıklar, Atık Yönetmeliğine göre bertaraf edilerek çalışma alanı bir
sonraki işleme hazır hâlde bırakıldı.
15. Model/müşteri, bakım programı boyunca dikkat edeceği hususlar
SÜTUN TOPLAMLARI
Tablodan alınabilecek en yüksek puan, her bir ölçüt için 5 puandır. Tabloda toplam 15 ölçüt
vardır. Dolayısıyla tablodan alınabilecek en yüksek puan 15.5 = 75’tir.
[(Toplam.100) / Alınabilecek en yüksek toplam puan] formülü uygulanmalıdır. Puanlama
anahtarından 100 üzerinden 70 puan almışsanız bu öğrenmedeki başarı seviyeniz yeterli
düzeyde demektir. 69 veya altında puan almışsanız bu konu tekrar edilmelidir.
68

1. ( ) Dermaroller, elektrikle çalışan ve titanyum iğne başlığı bulunan mikro iğneleme
cihazıdır.
2. ( ) LED terapi başlığındaki kırmızı ışın, kırışıklık problemlerinde kullanılır.
3. ( ) Hidrafacial cihazı ile cilt bakımında AHA solüsyonunun temel amacı cilde nem ver-
mektir.
4. ( ) Mikro iğneleme yöntemleriyle deride mikro kanallar açılarak kullanılacak ürünlerin
deri atına inmesi amaçlanır.
5. ( ) Mikro iğneleme işlemlerinde kullanılan 2 mm iğne kalınlığı saç derisinde ve hafif
soyma işlemlerinde kullanılır.
6. ( ) Oksijen ile cilt bakımı uygulamalarının sadece kış aylarında yapılması tavsiye edilir.
1. Kullanılan cihazın deri üzerinde oluşturduğu küçük hasarları yenilemek için cilt
………… miktarını arttırır.
2. Dermapen veya dermaroller işlemlerinden yarım saat önce ağrıyı azaltmak için işlem
yapılacak bölgeye lokal ………… uygulanır.
3. Mikro iğneleme işlemi (dermapen-dermaroller) …………. seans arası uygulanabilir.
4. Oksijen ile cilt bakımında cilt yapısına uygun kapsül başlık ile …………. uygulaması
yapılır.
5. Hidrafacial cihazda bulunan ………….. başlığı, siyah nokta ve kalınlaşmış keratin ta-
bakanın temizliğinde kullanılır.
6. Hidrafacial cihazda bulunan ………….. başlığı ultrasonik ses dalgalarıyla cildin sıkı-
laşmasında ve sarkmalarının toparlanmasında kullanılır.
1. Aşağıdakilerden hangisi hidrafacial cihazı ile cilt bakımının dört temel aşama-
sından biri değildir?
A) AHA solüsyonu
B) BHA solüsyon
C) Nem solüsyon
D) Lifting
E) LED terapi
69
2. Aşağıda yer alan hidrafacial vakum başlığıyla ilgili ifadelerden hangisi doğru de-
ğildir?
A) AHA, BHA veya karışım serumların uygulamasında kullanılır.
B) Derin temizleme ve soyma işlemlerinde kullanılır.
C) Vakum başlığı deride mekanik bir ısı yaratır.
D) Tarama, çek bırak veya tut çek gibi yöntemlerle uygulanır.

E) Sakinleştirme etkisi sebebiyle akneli ciltlerde kullanılır.
3. Aşağıdakilerden hangisi mikro iğneleme (demapen-dermaroller) işlemlerinde uy-

gulama yapılmayan durumlardan değildir?
A) Lekeli ciltler
B) Egzamalı ciltler
C) Botox yapılmış ciltler
D) Akne tedavisi devam eden ciltler
E) Dolgu yaptırılan ciltler
4. Mikro iğneleme (demapen-dermaroller) uygulamalarında kullanılan özelliklerine

göre iğne kalınlıkları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) Yüzde yaşlanmaya bağlı yer edinmiş derin kırışıklıklarda 1,5 mm
B) Hücre yenilenmesi ve koyu lekelerde 1 mm
C) Vücutta bulunan selülit ve çaylaklarda 0,25 / 0,50 mm
D) Yüz boyun ve ellerde hafif kırışıklık ve canladırmalarda 0,75 / 1 mm
E) Çatlak ve selülitlerde 2 mm
5. I. Uygulama 4-6 seansta uzun süreli etkisini gösterir.

II. Her yaşta ve her mevsimde uygulanabilir.
III. Ağrısız, acısız yöntemlerdir.
IV. Medikal bakım uygulamalarıdır.
V. Tahrişe yol açmadan yapılan cilt yenileme teknikleridir.
Verilen öncüllere göre aşağıdakilerden hangisi oksijen ile cilt bakım yöntemleri-
nin ortak özelliklerindendir?
A) I, II ve III
B) I, II ve IV
C) I, II, III, IV ve V
D) I, II, IV ve V
E) I, III ve V
70
VÜCUT ANALİZİ

3.1. VÜCUT ÖLÇÜM VE TARTIMI • Beden imajı
3.2. OBEZİTEYİ TESPİT ETME • Beden algısı
3.3. SELÜLİT ANALİZİ • Beden uyumu
3.4. ÇATLAK ANALİZİ • Beden Kitle İndeksi
71
3.1. VÜCUT ÖLÇÜM VE TARTIM
İdeal beden ölçüleri sizce günümüzde nelere göre belirlenmektedir?
Vücut analizi; vücudun boy-kilo orantısının, deri altı yağ dağılımının, cildin selülit ve çatlak
VÜCUT ANALİZİ
durumunun; çeşitli teknik, araç gereç ve hesaplamalar yardımıyla incelenmesidir. Bu inceleme-

ler; el ve gözle inceleme, soru cevap, ölçüm tartım ve hesaplama teknikleri kullanılarak yapılır.
Güzellik uzmanı, kozmetik vücut bakımı uygulamalarını model/müşteriye en uygun yöntem,
ürün ve cihazı seçerek uygulayabilmek için vücut analizi yapmayı bilmelidir.
ARAŞTIRINIZ
Çevrenizde bulunan güzellik salonlarındaki uzmanlarla görüşme yaparak
“Vücut analizi yapılmadan vücut bakım uygulamaları yapılırsa hangi olum-
suz durumlarla karşılaşılabilir?” sorusunu sorunuz. Verilen cevapları atöl-
yede arkadaşlarınızın aldığı cevaplarla karşılaştırarak tartışınız.
Antropometrik ölçümler ve orantısal ölçümler, kozmetik vücut bakım uygulamalarının ge-

rektirdiği vücut ölçümlerine denir. Antropometrik vücut ölçümleri; boy, kol, bel, göğüs, ba-
cak ile kalça çevresi ölçümlerinin ve vücut ağırlığı tartımının yapıldığı ölçümlerdir. Orantısal
ölçümler ise vücudun boy-kilo orantısı, yağlanma dağılımı ve genel uyumunun değerlendi-
rilmesi için yapılan ölçümlerdir. Bu ölçümlerde boy, bel, kalça ölçümlerinin sonuçları ve kilo
tartımının sonuçları kullanılarak hesaplama yapılır.
3.1.1. Vücut Ölçüm ve Tartımının Önemi

Beden imajı, kişinin kendi bedeni hakkındaki görüşleridir. Beden algısı ise bu beden hakkındaki
duygu ve yargılarıdır. Kişilerin bedensel özellikleri, tıpkı parmak izi gibi kendilerine özgüdür. Bu-
nunla birlikte yaşanan toplumun kültürü ve modası, ideal beden algısının şeklini ve ölçülerini
belirler ve medya yoluyla popüler hâle getirir. İnsanlar, günlük yaşamda ideal beden ölçüleriyle ilgili
farklı tanımlamalarla karşılaşmaktadır. Bu durum sonucunda sahip olunan bedenin sahip olunmak
istenen bedene benzeyip benzemediği, günümüz insanlarının beden algısının önemli bir kısmını
oluşturur. Oysa beden ölçü oranı ve uyumu; genetik, iklim, kültür, sağlık, yaşam alışkanlıkları gibi
birçok faktörün etkisiyle oluşur. Bu faktörler gibi ideal beden ölçüleri de herkes için aynı olamaz.
Sadece belirli ölçülerin “ideal beden ölçüleri” olarak belirlendiği bir tanı-
mın dışında kalanlar sizce neler hisseder?
SIRA ............................................................................................................................
SİZDE ............................................................................................................................
Çeşitli disiplinlerde kabul edilen ve vücut analizinde de kullanılan ideal beden oranları vardır.
Bu oranlardan, analizden ve vücut bakım uygulamalarından elde edilen sonuçları daha kolay
karşılaştırmak ve takip etmek için sadece bir ölçüm aracı olarak yararlanılır.
72
Yapılan bazı araştırmalar; bedenleriyle ilgili
farkındalık düzeyleri, yaşları ve etnik kö-
kenleri birbirinden farklı olan kişilerin kendi
beden görünümlerinden aynı nedenlerle
memnun olmadıklarını ortaya çıkarmıştır
(Görsel 3.1). Bu nedenler, kişilerin zayıf ol-
maları gerektiği düşüncesi ve bedenle ilgili
VÜCUT ANALİZİ
toplum baskısı olarak tespit edilmiştir. Bu
baskının da etkisiyle bazı insanlar, normal
kiloda olduğu hâlde kendini olduğundan Görsel 3.1: Gerçeği yansıtma-
daha kilolu hissetmektedir. yan beden algısı
Bedenin çevre ve ağırlık dağılımı açısından uyumlu olup olmadığı ise vücut ölçüm ve tartım-
ları yapılarak analiz edilir. Ardından bedenin uyumu ve imajı ile ilgili yapılacak olan kozmetik
işlemlerde hangi uygulamaların nasıl yapılacağına karar verilir. Bu sonuçlara göre kişiye uygun
kozmetik vücut bakım planı yapılır.
Vücut bakımında özellikle incelme ve sıkılaşmaya yönelik yapılan işlemlerden elde edilen so-
nuçlar, belli aralıklarla ölçüm tartım yapılarak değişiklikler takip edilir. Elde edilen sonuçlara
göre bakım planına devam etmeye veya planı güncellemeye karar verilir.
3.1.2. Vücut Ölçüm Tartım İşlem Basamakları ve Dikkat Edilecek

Hususlar
Vücut bakımı yapılabilmesi için model/müşterinin sağlıklı bir yetişkin olması gerekir. Bu durum,
model/müşteriye sorularak teyit edilmeli ve kaydedilmelidir. Yasalara göre reşit olmayan ve
vücut bakım uygulamalarından dolayı zarar görebilecek durumda olan kişilere işlem yapılma-
malıdır.
Vücut bakımı uygulamalarında İş Sağlığı ve Güvenliği açısından iş yer-

lerinde veya okulda eğitim ve hizmet amacıyla yapılan tüm faaliyetlerde,
ilgili mevzuata uyma zorunluluğu vardır. İş sağlığı ve güvenliği kapsamında
işveren; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bağlı mevzuat hü-
kümlerine tabidir.
DİKKAT
Model/müşteriye ait hiçbir bilgi, müşterinin kendi izni olmadan kimseyle paylaşılmamalı ve
hakkında olumsuz yorumlar yapılmamalıdır. Model/müşterinin bedensel mahremiyeti ve eş-
yalarının güvenliği, hizmet veren işletme tarafından karşılanmalıdır. Bu hususlar, toplumsal ve
mesleki bir etik kural olmanın yanı sıra Tüketici Hakları Kanunu’nda da yer almaktadır.
Ölçüm ve tartım işlemleri için en uygun zaman sabah saatleridir. Bu nedenle model/müşteri
randevuya, vücutta su kaybı veya su tutulmasının olmadığı sabah saatlerinde dinlenmiş ve
aç olarak gelmelidir. Vücut ölçüm ve tartım işlemlerinin tümü bir defada art arda yapılmalıdır.
Böylece hem model/müşteri defalarca hazırlık yapmamış olur, hem de yapılacak bakımlardan
elde edilen sonuçların bu ilk sonuçlarla tutarlı bir şekilde karşılaştırılması mümkün olur.
73
Vücut Ölçümleri
Kozmetik vücut bakımı uygulamalarından önce müşterinin kilo tartımı, boy, bel ve kalça öl-
çümleri yapılır. Vücut ölçüm ve tartımında genel işlem basmakları şunlardır:
Hazırlık Aşaması: Model/müşteri, karşılanarak ön görüşmeyle talebi belirlenir. Müşteri takip

kartı veya programında müşteriye kayıt açılır. Ortam, araç gereç, uzman ve model/müşteri;
işleme ve İSG kurallarına uygun şekilde hazırlanır. Araç gereç, çalışma alanına uygun şekilde
yerleştirilir. Model/müşteri çalışma alanına alınır.
VÜCUT ANALİZİ
İşlem Aşaması: Tüm ölçüm ve tartım işlemleri, üretici firmanın kullanım kılavuzunda belirttiği
şekilde ve iş ortamındaki düzene uygun bir sırayla yapılır. Sonuçlar, müşteri takip programı
veya vücut analiz kartına kaydedilir.
Boy Ölçümü
Çeşitli araçlarla boy uzunluğunun cm cinsinden belirlenme-
sidir. İşlem sırasında Model/müşterinin dik durması ve göz
hizasındaki bir noktaya bakması sağlanmalıdır (Görsel 3.2).
Model/müşterinin başının üst kısmına teğet, yere paralel duran
ölçüm aparatının yere dik olan ölçüm aparatıyla kesiştiği nok-
tadaki sayı değeri, boy uzunluğudur. Bu değer, kayıt kartına
cm cinsinden kaydedilir. Görsel 3.2: Model/müşterinin
doğru duruş şekli
Bel Çevresi Ölçümü
Mezuranın 0 ile başlayan ucu, göbek deliğinin iki parmak yu-
karısına bir elle sabitlenir. Mezuranın öteki ucu ise diğer elle
tutulup belin etrafından döndürülerek sabitlenen uçla birleştiri-
lir. Bu sırada mezuranın hep aynı yönünün vücuda bakmasına
ve vücutla mezura arasında bir parmak boşluk olmasına dikkat
edilmelidir (Görsel 3.3). Mezuranın birleşme noktasındaki bü-
yük rakam bel çevresi olarak cm cinsinden kaydedilir. Görsel 3.3: Bel çevresi ölçümü
Kalça Çevresi Ölçümü

Kalça çevresinin ölçüm noktası, kalçanın en geniş olduğu yer-
dir. Ölçüm işlemi, genel ve bel çevresi ölçüm işlem basamakla-
rı takip edilerek yapılır (Görsel 3.4). Sonuç, kalça çevresi ola-
rak cm cinsinden kaydedilir.
Vücut Tartımı Görsel 3.4: Kalça çevresi ölçümü
Vücut ağırlığının çeşitli tartı aletleriyle kilogram cinsinden belir-

lenmesidir. Vücudun tartımı genel ölçüm ve tartım basamakları
takip edilerek yapılır. Tartım işlemi için mekanik veya dijital tartı,
vücut analiz cihazı gibi çeşitli araçlar kullanılır (Görsel 3.5). Kul-
lanılan elektronik veya mekanik araçların, bakım ve ayarlarının
(kalibrasyonunun) düzenli olarak yapılmasına dikkat edilmelidir.
Görsel 3.5: Elektronik vücut
İşlem Sonrası Aşama: İşlem yapılan ortam, uygun şekilde te- analiz ve tartı cihazı
mizlenerek hijyenik hâle getirilir. Ortam, bir sonraki işleme ve
İSG kurallarına uygun şekilde düzenlenir. Uzman kişisel hijyenini Yeniler, analiz devam ede-
cekse müşteriyi bir sonraki işlem alanına yönlendirir.
74
3.1. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI VÜCUT ANALİZİ SÜRE
UYGULAMA ADI VÜCUT ÖLÇÜM VE TARTIM UYGULAMASI 20 dk.
Görev
Bu uygulamada aşağıdaki işlem basamaklarını takip ederek vücut ölçüm ve tartımı yap-
manız gerekmektedir.
VÜCUT ANALİZİ
• Cilt ve yüzey dezenfektanı, kâğıt havlu, tıbbi maske, tek kullanımlık iç çamaşırı, terlik,
sedye örtüsü
• Vücut analiz müşteri kayıt programı, bilgisayar veya müşteri kartı, kalem
• Boy ölçüm ve tartım aleti veya cihazı, mezura
1. Model/müşteriyi karşılayarak müşterinin talebini belirleyiniz.
3. Kişisel koruyucu donanımları talimatlara uygun olarak kullanınız.
4. Model/müşteriyi işleme hazırlayınız.
Uygulama
5. Model/müşteriye işlem sırasında dik ve serbest durmasını, rahat nefes alıp vermesini
söyleyiniz.
6. Tartı aleti veya cihazının kullanım kılavuzunda belirtildiği şekilde model/müşterinin ki-
losunu tartarak sonucu, müşteri takip programı veya müşteri kartına kg cinsinden kay-
dediniz.
7. Boy ölçüm cihazını üretici firmanın kullanım kılavuzunda belirttiği şekilde kullanarak
model/müşterinin boyunu ölçünüz, sonucu metre cinsinden kaydediniz.
8. Bel çevresini mezura ile çevre ölçme tekniği uygulayarak ölçünüz ve sonucu kaydediniz.
9. Kalça çevresini mezura ile çevre ölçme tekniği uygulayarak ölçünüz ve sonucu kayde-
diniz.
11. Model/müşteriyi, giyinme bölümüne alınız..
12. Model/müşteriyi analiz sonuçları, bakım programı ve randevu takvimi hakkında bilgi-
lendirerek uğurlayınız.
13. Uygulamada kullanılan araç gereci hijyenik hâle getirerek uygun şekilde muhafaza edi-
niz.
14. Atıkları, Atık Yönetmeliğine göre bertaraf ederek çalışma alanını bir sonraki işleme ha-
zır hâlde temiz ve düzenli bırakınız.
Değerlendirme
Yapacağınız çalışma, değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değerlendirilecektir. Ça-
lışmanızı yaparken bu ölçütlere dikkat ediniz.
75
3.1. VÜCUT ÖLÇÜM VE TARTIM UYGULAMA DEĞERLENDİRME FORMU
Vücut ölçüm ve tartım uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden gözledi-
ğiniz ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.
PUAN
VÜCUT ANALİZİ
1. Model/müşteri karşılanarak müşterinin talebi belirlendi.
3. Kişisel koruyucu donanımlar, talimatlara uygun olarak kullanıldı.
4. Model/müşteri işleme hazırlandı.
B) UYGULAMA
5. Model/müşterinin işlem sırasında dik ve serbest durması, rahat
nefes alıp vermesi sağlandı.
6. Model/müşterinin kilosu, tartı aleti/cihazının kullanım kılavuzunda
belirtildiği şekilde tartıldı ve sonuç kaydedildi.
7. Model/müşterinin boyu, boy ölçüm cihazının kullanım kılavuzun-
da belirtildiği şekilde ölçüldü ve sonuç kaydedildi.
8. Mezura ile çevre ölçme tekniği uygulanarak bel çevresi ölçüldü ve
sonuç kaydedildi.
9. Kalça çevresi, mezura ile çevre ölçme tekniği uygulanarak ölçüldü
ve sonuç kaydedildi.
11. Model/müşteri, giyinme bölümüne alındı.
12. Model/müşteriyi analiz sonuçları, bakım programı ve randevu tak-
vimi hakkında bilgilendirerek uğurlayınız.
13. Uygulamada kullanılan araç gereç hijyenik hâle getirilerek uygun
şekilde muhafaza edildi.
sonraki işleme hazır hâlde temiz ve düzenli bırakıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
vardır. Dolayısıyla tablodan alınabilecek en yüksek puan 14.5 = 60’tır.

76
3.2. HESAPLAMALAR YARDIMIYLA OBEZİTE TESPİTİ
Obezite, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından “vücutta sağlığı bozacak ölçüde yağ birikme-
si” olarak tanımlanmıştır (Görsel 3.6). Birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkan obezite, tıbbi
olarak araştırılması ve tanı konması gereken
bir durumdur.
İç organların etrafına ve deri altına fazla yağ

birikmesi, vücudun orantısını ve görünümünü
değiştirir. Bu değişiklik kişide hoşa gitmeyen
VÜCUT ANALİZİ
bir beden algısı oluşturuyorsa çeşitli kozmetik
bakım yöntemleriyle cildin sıkılaştırılması ve
vücudun bölgesel olarak belli bir ölçüde inceltil-
mesi mümkündür.
Vücut şeklindeki orantısızlık, selülit ve çatlak

gibi şikâyetlerin kaynağının obezite olup olma-
dığı güzellik uzmanı tarafından tespit edilebil-
melidir. Bu amaçla obezitenin tespitinde sağlık Görsel 3.6: Yağ dokusunun vücutta fazla birikimi
bilimlerince belirlenmiş ölçüm ve hesaplamala-
rın bir kısmı kullanılarak vücut analizi yapılmalıdır. Sonuçlar obeziteyi gösteriyorsa kişi önce-
likle uzman bir hekime ve diyetisyene yönlendirilmeli; onların onayı sonrasında kişiye uygun
kozmetik vücut bakımı planlanarak uygulanmalıdır.
3.2.1. Obezitenin Neden ve Sonuçları

Vücuda alınan enerji, birçok faktöre bağlı olarak kullanılamayıp depolandığı takdirde vücudun
enerji dengesi bozulur ve obezite durumu ortaya çıkar.
Obezitenin oluşumuna etki eden başlıca faktörler şunlardır:

• Kronik stres • Düşük enerjili diyetler yapma
• Genetik yapı • Yetersiz fiziksel aktivite
• Hormonal ve metabolik unsurlar • Tütün mamulleri kullanma
• Kullanılan bazı ilaçlar • Yaş ve cinsiyet
• Yanlış beslenme alışkanlıkları • Sosyokültürel ortam
Obezite durumunun uzun süre devam etmesi, çeşitli hastalıklara neden olur. Bu hastalıklardan
bazıları şunlardır:
• Tip 2 şeker (diyabet) • Astım
• Yüksek tansiyon • Kireçlenme
• Kalp damar hastalıkları • Sindirim sistemi problemleri
• Karaciğer hastalıkları • Psikolojik rahatsızlıklar
• Yumurtalık kisti • Kanser
• Üreme olasılığında azalma
77
3.2.2. Obezite Çeşitleri
Tıpta birçok obezite sınıflandırması yapılmaktadır. Kozmetik vücut bakımı amaçlı obezite ana-
lizinde dikkatle incelenmesi gereken durum, yağların vücuttaki dağılımıdır. Kişinin vücudundaki
yağlar, vücut tipine göre değişik bölgelere yerleşir ve vücudun şeklini bu doğrultuda değiştirir.
Kemik yapısı ve yağ dağılımına göre genel olarak üç vücut tipi vardır.
Karma (Ektomorf): Yağ dokusunun vücudun tümüne dağıldığı vücut tipidir. Kadınlarda ve
erkeklerde görülebilir.
VÜCUT ANALİZİ
Jinoid (Mezomorf): Yağ dokusunun daha çok uyluklar ve kalçalarda yerleştiği vücut tipidir.
Çoğunlukla kadınlarda görülür.
Android (Endomorf): Yağ dokusunun çoğunlukla vücudun orta kısmına yerleştiği vücut tipidir.
Genellikle erkeklerde görülür.
Yukarıda anlatılan tanımlamaları da içeren bir başka sınıflandırma ise oluşum nedenlerine
göre obezite çeşitleridir. Bu nedenler erkeklerde fazla yeme, stres ve hareketsizlik; kadınlarda
ise glüten, damar içi yağlanmaya neden olan metabolik dengesizlik ve toplardamar kaynaklı
obezite olarak gruplandırılır. Bu türlerdeki yağlanma dağılımı, genel olarak görsel 3.7’de gö-
rüldüğü gibidir.
OBEZİTE TÜRLERİ
Aşırı Hareketsizlikten Metabolik

yemekten Stres Gluten dengesizlik Lenfatik-venöz
kaynaklanan
obezite obezitesi obezite obezitesi bozukluk obezitesi
Görsel 3.7: Obezitede oluşum nedenlerine göre yağlanma dağılımları
3.2.3. Obeziteyi Tespit Etme

Vücut bakım işlemlerine başlamadan önce vücudun sağlıklı kabul edilen oranlara sahip olup
olmadığını tespit etmek için bel-kalça çevresi (BÇ/KÇ) oranı ve Beden Kitle İndeksi (BKİ)
hesaplaması kullanılır. Vücudun genel yağ dağılım oranı ise bel-boy oranının kullanıldığı Bağıl
Yağ Kütlesi (BYK) hesaplamasıyla tespit edilir. Elde edilen sonuçlarla kişinin sahip olduğu
vücudun, kendi yaş ve cinsiyet ölçülerinin ortalamasına göre orantılı olup olmadığı değerlendi-
rilir. Analizin tüm bulguları değerlendirilerek vücut uyumuyla ilgili şikâyetlerin, kozmetik bakım
yöntemleriyle hafifletilmesi veya giderilmesi için kişiye uygun bir vücut bakım planı hazırlanır
ve uygulanır.
78
BKİ Hesaplama: Sağlık bilimi uzmanlarının yaptığı araştırmalarla sağlıklı bir vücudun boy
uzunluğu ve ağırlığı arasında bir orantı olması gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu orantı Beden
Kitle İndeksi denilen bir formülle şöyle ifade edilmiştir:
Beden Kitle İndeksi (BKİ) (kg / m²) = Vücut Ağırlığı (kg) / Boy (m)²
BKİ = KİLO / (BOY)²
Ölçüm ve tartımlar, vücut ölçüm ve tartımı konusunda anlatıldığı şekilde yapıldıktan sonra elde
VÜCUT ANALİZİ
edilen verilerle BKİ hesaplaması yapılabilir.
Örneğin: Ağırlığı 76 kg, boy uzunluğu 1,54 m olan bir kadının BKİ hesaplaması şu şekildedir.
BKİ = Kilo / Boy²
BKİ = 76 / (1,54)²
BKİ = 32,04 kg/m²
Bu formülle elde edilen sonuçların kadın ve erkekler için belirli aralıklarda olması, kişinin sağ-
lıklı kiloda olduğu şeklinde kabul edilir (Görsel 3.8). BKİ hesaplamalarında normal değer ara-
lıkları ortalama 19-25’tir.
<18.5 18.5-24.9 25-29.9 30-39.9 40>

Normal Kilolu Aşırı
Zayıf kilo Obezite obezite
Görsel 3.8: Beden Kitle İndeksi sınıflandırması
Yukarıda verilen örnekte kadının yaklaşık 32 kg/m² olarak bulunan BKİ değeri, Görsel 3.8’e
göre obezite ihtimalinin kuvvetli olduğu şeklinde değerlendirilir.
Kendi Beden Kitle İndeksinizi hesaplayarak sonuçları görsel 3.8’e göre

SIRA değerlendiriniz.
SİZDE
79
Yakın tarihte yapılan bir araştırmaya göre BKİ hesaplaması vücut yağ oranını ve dağılımını
tam olarak yansıtamadığı görülmüştür. Bunun üzerine yapılan yeni araştırmalarla bel-boy ora-
nı ölçümünü tüm vücut yağ yüzdesini hesaba katarak yapmanın daha doğru sonuçlar verdiği
tespit edilmiştir.
Bağıl Yağ Kütlesi (BYK) Hesaplama: RFM [Relative Fat Mass (Rölativ Fet Mes)] olarak da
adlandırılan bu bağıntının formülü kadınlar ve erkekler için şu şekildedir:
BYK % (Erkek) = 64 - [20 x Boy (cm) / Bel çevresi (cm)]

VÜCUT ANALİZİ
BYK % (Kadın) = 76 - [20 x Boy (cm) / Bel çevresi (cm)]
Bu formülde bel çevresi ve boy uzunluğunun ölçülmesi, vücut yağ oranı ve dağılımının tespiti
için yeterlidir.
Örneğin: Boyu 175 cm ve bel çevresi 102 cm olan bir erkeğin Bağıl Yağ Kütlesi hesaplaması
şu şekilde yapılır.
BYK % (Erkek)= 64-(20 . 175/102)
BYK % (Erkek)= 34,3
Bu sonuca göre kişinin vücut yağ oranı ve dağılımı (bağıl yağ kütlesi) %34’tür.
Bu formülle elde edilen sonucun değerlendirmesi Tablo 3.1’de verilen değerlere göre yapıl-
maktadır.
Tablo 3.1: Bağıl Yağ Kütlesi sınıflandırması
Kadın ve Erkekler İçin Bağıl Yağ Kütlesi Sınıflandırma Aralıkları

Sınıflandırma Kadınlar (yağ yüzdesi) Erkekler (yağ yüzdesi)
Sportif %14-20 %6-13
Formda %21-24 %14-17
Ortalama %25-31 %18-24
Şişman %32 ve üstü %25 ve üstü
Örnekteki kişinin BYK değerinin yaklaşık olarak %34 olması, erkekler için verilen sınıflandırma
aralıklarına göre yağ oranının şişman aralığında olduğu anlamına gelir.
Kendi Bağıl Yağ Kütlenizi hesaplayarak sonuçları Tablo 3.1’e göre değer-
lendiriniz.
SIRA
............................................................................................................................
SİZDE
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
80
BÇ/KÇ Hesaplama: Kişinin vücudundaki yağ dağılımının orantılı olup olmadığını ve vücut
tipini belirlemek için yapılır. Kişinin BÇ/KÇ değeri normal kabul edilen sınırların altındaysa kişi
jinoid, üstündeyse android tip olarak sınıflandırılır. Eğer yağ dağılımı normal sınırlarda ise
kişinin vücut tipi karma olarak değerlendirilir (Tablo 3.2).
Tablo 3.2: BÇ/KÇ Oranlarının Cinsiyete Göre Normal Değerleri
Cinsiyet Bç/Kç Normal Değerler

Kadın 0,7-0,8
Erkek 1,0-1,2
VÜCUT ANALİZİ
Örneğin: Bel çevresi 75 cm, kalça çevresi 107 cm olan bir kadının BÇ/KÇ oranı
BÇ/KÇ (cm) = 65/107
BÇ/KÇ (cm) = 0,6 cm’dir.
Tablo 3.2’ye göre değerlendirilen yukarıdaki sonucun kadınlar için normal değerlerin altında
olması beden tipinin jinoid olduğunu gösterir.
Kendi BÇ/KÇ hesaplamanızı yapınız ve sonucu Tablo 3.2’ye göre değer-

SIRA lendiriniz.
SİZDE
Vücut bakımı uygulamalarında, obezite ihtimali ve derecesini belirlemek amacıyla BKİ, BYK
ve BÇ/KÇ oranlarının tespit edilmesi yeterli olmaktadır. Eğer beden inceltme, selülit azaltma
gibi programlar için Deri Kıvrım Kalınlığı (DKK), Bazal Metabolizma Hızı (BMH), Bio Impedans
Analizi (BIA) ölçümleri (Görsel 3.9) gerekli görülürse bu ölçümler, daha detaylı antropometrik
ölçüm yapan tıp, spor ile beslenme ve diyetetik uzmanlarına yaptırılmalıdır.
Görsel 3.9: BMH, BKİ, BİA, ölçülen vücut analiz cihazı
Ölçüm sonuçlarının değerlendirilmesinde kişinin BKİ sonucuna göre boy-kilo orantısı, BYK
sonucuna göre vücut yağ yüzdesinden obezite olasılığının olup olmadığı, BÇ/KÇ orantısından
ise yağ dağılımına göre vücut tipi belirlenir ve kaydedilir. Sonuçlardan en az ikisi, normal de-
ğerlerin üzerinde çıktıysa ve yağ dağılımı orantılı değilse bu durum, obezite olasılığının yüksek
olduğu anlamına gelebilir. Bu durumda kişinin uzman hekime ve diyetisyene yönlendirilmesi
gerekir. Uzman hekim ve diyetisyen tarafından kişi açısından herhangi bir sakınca olmadığı
bildirildiği takdirde, model/müşteri için kozmetik vücut bakım programı hazırlanabilir.
81
Aşağıda boy, kilo, bel çevresi ve kalça çevresi ölçüm ve tartım sonuçları
verilen kişilerin BKİ, BÇ/KÇ ve BYK oranlarını bulunuz. Obezite ihtima-
SIRA linin olup olmadığını değerlendiriniz. Obezite olma ihtimali varsa kişiyi
SİZDE uzman hekim ve diyetisyene yönlendiriniz.
1. Kişi
Cinsiyet: Kadın
VÜCUT ANALİZİ
Kilo: 70 kg
Boy: 166 cm
Bel çevresi: 78 cm
Kalça çevresi: 96 cm
2. Kişi:
Cinsiyet: Erkek
Kilo: 92 kg
Boy: 186
Bel çevresi: 107cm
Kalça çevresi: 98 cm
3.3. SELÜLİT ANALİZİ

Selülit, cilt altındaki yağ hücrelerinin genişleyerek kan ve lenfatik dolaşım üzerine baskı yap-
masından dolayı dokularda dolaşımın bozulmasıyla oluşur. Selülit analizi ise ciltte selülit varlı-
ğını tespit etmek için görüşme, gözlemleme ve el manipülasyonlarıyla yapılan işlemdir.
Selülit, toplumda yaygın olan düşüncenin aksine her zaman şişmanlıkla birlikte görülmez. Günün
çok büyük kısmını antrenman yapmakla geçiren profesyonel sporcularda dahi görülebilen bir
durumdur. Bazı bilim insanlarına göre selülit, gözle görülmeye başlamadan önce büluğ çağının
ilk yıllarında oluşmaya başlar. Cilt, ilerleyen aşamalarda tipik olarak portakal kabuğu şeklinde
görünür (Görsel 3.10).
Görsel 3.10: Ciltteki portakal kabuğu görünümü
82
Selülit, genellikle kasların daha az olduğu eklem etrafındaki bölgelerde oluşur. Genel oluşum
bölgeleri; ense, üst kollar, bel, kalça, basen, üst bacaklar, diz etrafı, alt bacaklar ve ayak bileği
çevresidir.
3.3.1. Selülit Nedenleri

Cildin alt tabakasında bulunan kolajen lifler ve yağ dokusu, normal durumdayken Görsel
3.11’de solda görüldüğü gibi düzgün şekilli odacıklar hâlindedir. Selülit oluşumunda bölgenin
yapısı ve işleyişi birçok nedene bağlı olarak bozulur. Bunun sonucunda bölge Görsel 3.11’de
VÜCUT ANALİZİ
sağda görüldüğü gibi düzensiz bir duruma gelir.
Epidermis
Kolajen
ve elastin
Dermis
Yağ hücreleri
Bağ doku
Bağ doku
fibrozu
Depo yağ
katmanı
Sağlıklı cilt Portakal kabuğu görünümü
Görsel 3.11: Deri altı yağ dokusunun selülitle değişimi
Selülit nedenleri şunlardır:

• Yağ hücrelerinin, cilt altında normalin üstünde birikmesi veya aşırı büyümesi selülitin oluş-
masını veya ilerlemesini hızlandırır.
• Dermiste yer alan ve elastin kadar esnek olmayan kolajen lifleri, yağ hücreleri anormal
büyüdüğünde onları sıkıştırarak çukurlu tümsekli portakal kabuğu görünümüne yol açar.
• Genetik faktörler; kişinin metabolizma hızı, yağın cilt altındaki dağılımı, yağ hücresi ge-
nişlemesi ve dolaşım sistemi kapasitesinin belirleyicisidir. Bu özellikler, selülitin gelişme
olasılığını ve hızını arttırabilir.
• Hormonal faktörler; selülit oluşumunda östrojen, insülin, noradrenalin, tiroid ve prolak-
tin hormonlarının etkili olduğu düşünülen faktörlerdir. Örneğin vücutta östrojen seviyeleri
düştükçe yağ hücreleri büyür.
• Cilt altındaki dokulara kan akışı azaldığı zaman dolaşım yavaşlar. Bölge artık daha az
besin ve oksijen aldığı için kolajen üretimi azalır. Bunun sonucunda cilt altı yağ dokusu
hücre grupları, zayıflayan bağ dokusunun sınırlarını zorlayarak genişletir ve selülit görü-
nümü daha da belirgin bir hâl alır.
• Yaşın ilerlemesi nedeniyle cildin elastikiyetini kaybetmesi, incelmesi ve sarkması da selü-
litin daha fazla belirginleşmesinin nedenlerindendir.
83
3.3.2. Selülit Aşamaları
Selülitin başlıca dört aşaması vardır. Bu aşamalarda ciltte analiz edilebilecek belirtiler şunlardır:
Birinci Aşama
• Kılcal damar geçirgenliğinin artmasıyla deri altı dokularında
ödem oluşur. Bunu belirlemek için bölgeye parmakla basılır
ve birkaç saniye bekleyip bırakılır (bas-bekle-çek hareketi).
Parmağın oluşturduğu çukurun birkaç saniye içinde kaybol-
maması, bölgede ödem olduğu anlamına gelir.
VÜCUT ANALİZİ
• Gevşek bağ dokusunda kalınlaşma oluşur. Bunu belirlemek

için bölge, iki el arasına alınır ve derince kavranarak bölgede Görsel 3.12: Bağ doku
yoğurma hareketi yapılır (Görsel 3.12). Bölgenin diğer böl- kalınlaşması analizi
gelere göre daha bütün bir kütle hâlinde hareket etmesi, bağ
dokusunda kalınlaşma olduğu anlamına gelir.
İkinci Aşama
• Cilt, iki elle sıkıştırıldığında kan dolaşımı normal olan ciltteki gibi kızarma yerine soğuk ve
soluk bir hâl alır. Bazı kişilerde ise sıkıştırılan bölgede düzensiz kızarmalar görülür.
• Yatar vaziyette veya ayaktayken bölgede gözle görülür bir değişiklik olmaz.
Üçüncü Aşama
• Yatar pozisyonda ciltte tipik portakal kabuğu görünümü be-
lirgin olur.
• Cilt, elle yapılan derin friksiyon hareketiyle (Görsel 3.13)
analiz edildiğinde altındaki küçük yuvarlak kitleler (nodül)
hissedilir.
• Kişi, elle analiz esnasında hassasiyet gösterir.
Görsel 3.13: Selülitli bölge-
• Cildin elastikiyeti ve ısısı azalır, rengi soluk görünür. nin nodül analizi
Dördüncü Aşama
• Üçüncü evre ile aynı özellikler görülür fakat bu evrede gözle
görülür ve ağrılı nodüller vardır.
• Ayakta veya yatar durumdayken cilde karşıdan bakıldığında deri
altındaki nodüller rahatlıkla görünüyorsa (Görsel 3.14) ve gün-
lük hayatında kişiye ağrı hissettiriyorsa selülit dördüncü evredir. Görsel 3.14: Selülitte
nodüllerin görünümü
• Cildin selülitli bölgesinde yuvarlama hareketi yapılır. Bazı böl-
gelerde hareket çok zor yapılıyor ve kişi aynı anda o bölgede
acı hissediliyorsa cilt altında doku yapışıklığı (fibrokistik yapı) oluşmuş demektir. Cilt yü-
zeyi, ayakta ve yatar pozisyonda tam anlamıyla dalgalı görünür.
3.3.3. Selülit Analizi İşlem Basamakları

Hazırlık Aşaması: Müşteri karşılanır ve analiz sırasında elde edilen tüm bulgular, müşteri
işlem kayıt formuna kaydedilmelidir. İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri dikkate alınarak ortam,
uzman ve model/müşteri hazırlığı yapılır.
84
İşlem Aşaması
Gözlemleyerek Analiz: Model/müşterinin şikâyetinin olduğu selülitli bölgenin bakılarak de-
ğerlendirilmesidir. Özellikle selülitli bölgenin cilt renginde solma, kızarma; yüzeyinde portakal
kabuğu (nodül) görünümü olup olmadığına ayakta ve yatar pozisyonda bakılır. Bölgedeki cildin
ve cilt altındaki dokunun kas hareketiyle uyumlu olarak hareket edip etmediği gözlemlenir. Cil-
din elastikiyeti, bu kas kasma gevşetme tekniğiyle değerlendirilir.
El Manipülasyonuyla Analiz: Şikâyet edilen bölgelerdeki selülit oluşumunun kaçıncı evrede

olduğunun tespit edilmesi amacıyla yapılan değerlendirmedir. Bölgede ödem olup olmadığının
VÜCUT ANALİZİ
analizi için bas-bekle-çek hareketi yapılır. Nodül ve fibrokistik yapı analizi için friksiyon, yoğur-
ma veya yuvarlama hareketleri uygulanır.
İşlem Sonrası Aşama

Analizden elde edilen sonuçlar güzellik uzmanı tarafından değerlendirilerek model/müşteriye
en uygun kozmetik selülit bakım programı yapılır. Model/müşteri uygun bakım programı hak-
kında bilgilendirilir. Programın uygulanmasına karar verildikten sonra randevu takvimi oluştu-
rularak model/müşteriye randevu takvimi hakkında bilgi verilir ve müşteri uğurlanır.
3.3.4. Selülit Giderme ve Azaltma Yöntemleri

Selülit oluşumunun tamamen önlenmesi henüz mümkün değildir fakat ilerlemesi yavaşlatılarak
oluşmuş selülit azaltılabilir. Bunun için hareketli ve sağlıklı bir yaşam tarzı, dengeli bir beslen-
me düzeni, kaliteli uyku, dinlenme ve stres yönetimi gibi selüliti hem başlatıcı hem de tetikleyici
faktörlerin iyi yönetilmesi gerekir. Son yıllarda selülit gidermede girişimsel (cerrahi) olan, azalt-
ma işlemlerinde ise girişimsel olmayan çeşitli yöntemler uygulanmaktadır (Tablo 3.3).
Tablo 3.3: Selülit Giderme ve Azaltmada Kullanılan Etki, Yöntem ve Teknikler
SELÜLİT GİDERME VE AZALTMADA KULLANILAN YÖNTEM VE TEKNİKLER

YÖNTEM KULLANILAN ETKİ TEKNİK
Yağ aldırma [liposuction (liposakşın)]
Fiziksel azaltma
A. Subsizyon (kolajen liflerin kesilmesi)
GİRİŞİMSEL Fiziksel azaltma ve ışık enerjisi Lazer yardımlı liposuction
YÖNTEMLER Mezoterapi
Kimyasal madde
Karboksiterapi
Ekstrakorporal şok dalgası tedavisi (ESWT)
Ses enerjisi Ultrasonik liposculpturing (u. layposkalpçurin)
Radyofrekans (RF)
Fototerapi
Işık enerjisi
Lazer aracılı lipoplasti
B.
Isı enerjisi Kriyoliz
GİRİŞİMSEL
Elektroterapi (elektrostimülasyon/pasif
OLMAYAN Elektrik enerjisi
jimnastik)
YÖNTEMLER
Elektrik enerjisi ve kimyasal İonithermi (çamur veya kil uzerinden
madde elektrik akımı verme)
Elektromanyetik enerji EMS
Hava basıncının kullanıldığı Endermoloji (vakum)
yöntemler Pressoterapi (basınç)
85
3.2. UYGULAMA
UYGULAMA ADI SELÜLİT ANALİZİ UYGULAMASI 35 dk.
Görev
Bu uygulamada aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak selülit analizi uygulaması
yapmanız gerekmektedir.

VÜCUT ANALİZİ
• Cilt ve yüzey dezenfektanı, kağıt havlu, tıbbi maske, tek kullanımlık iç çamaşırı, terlik,
sedye örtüsü, vücut örtüsü
• Vücut analiz müşteri kayıt programı ve bilgisayar veya müşteri kartı, kalem
1. Model/müşteriyi karşılayarak müşterinin talebini belirleyiniz. Müşteriye iletişim bilgileri
ile birlikte kayıt açınız.
2. İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini dikkate alarak ortam, uzman ve model/müşteri ha-
zırlığını yapınız.
3. Model/müşteri ile ön görüşme yapınız. Bilgileri müşteri kartına veya takip programına
kaydediniz.
Uygulama
4. Model/müşteri normal ve rahat bir şekilde ayakta dururken genel selülitli bölgelerde
ve model/müşterinin selülitten şikâyet ettiği bölgelerde gözle selülit kontrolü yaparak
sonuçları kaydediniz.
5. Model/müşteriyi, bakım yatağında yapılacak analiz işlemlerine hazırlayınız.
6. Selülit bölgesine bas-bekle-çek uygulaması yapınız ve sonuçları kaydediniz.
7. Yoğurma hareketi yaparak sonuçları kaydediniz.
8. Yuvarlama hareketi yaparak sonuçları kaydediniz.
9. Model/müşterinin selülitli bölgesindeki en yakın kasa kasıp gevşetme tekniği uygulayı-
nız ve bulguları kaydediniz.
10. Model/müşteriyi giyinme bölümüne alınız.
11. Selülitlerin yerlerini ve aşamalarını kayıtları değerlendirerek belirleyiniz.
13. Model/müşteriyi bir sonraki işlemin yapılacağı bölüme yönlendiriniz.
14. Uygulamada kullanılan araç gereci hijyenik hâle getirerek uygun şekilde muhafaza edi-
niz.
Değerlendirme
86
3.2. SELÜLİT ANALİZİ UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Selülit analizi uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden gözlediğiniz ölçü-
tün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.
PUAN
VÜCUT ANALİZİ
1. Model/müşteri karşılanarak müşterinin talebi belirlendi. Müşteriye
iletişim bilgileri ile birlikte kayıt açıldı.
3. Model/müşteri ile ön görüşme yapıldı, bilgileri müşteri kartına/takip
programına kaydedildi.
B) UYGULAMA
4. Model/müşteri normal ve rahat bir şekilde ayakta dururken genel
selülitli bölgelerde ve model/müşterinin selülitten şikâyet ettiği böl-
gelerde gözle selülit kontrolü yapılarak bulgular kaydedildi.
5. Model/müşterinin, bakım yatağına sırtüstü yatması sağlandı.
6. Selülit bölgesine bas- bekle- çek uygulaması yapıldı ve bulgular
kaydedildi.
7. Yoğurma hareketi yapılarak bulgular kaydedildi.
8. Yuvarlama hareketi yapılarak bulgular kaydedildi
9. Model/müşterinin selülitli bölgesindeki en yakın kasa kasıp gev-
şetme tekniği uygulandı ve bulgular kaydedildi.
10. Model/müşteri, giyinme bölümüne alındı ve yalnız bırakıldı.
11. Kayıtlar değerlendirilerek selülitlerin yerleri ve aşamaları belirlendi.
13. Model/müşteri, bir sonraki işlemin yapılacağı bölüme yönlendirildi.
sonraki işleme hazır hâlde ve düzenli bırakıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI

87
3.4. ÇATLAK ANALİZİ
Çatlaklar (stria), cildin destek dokularının zayıf olduğu bölgelerde ani veya aşırı gerilme sonu-
cu oluşan çizgi şeklinde izlerdir. Çatlakların hangi yöntem, teknik, araç gereç ve kozmetiklerle
azaltılmasının uygun olduğunu belirlemek amacıyla yapılan işlemlere çatlak analizi denir.
Alt derideki kolajen liflerin ani veya sürekli gerilmesine daya-

namayarak kopması sonucu oluşan cilt çatlakları, şiddetli ka-
şıntı hissi belirtisiyle alt deriden üst deriye doğru gelişmeye
devam eder. Deri yüzeyinden bakıldığında yüzeysel çatlaklar
VÜCUT ANALİZİ
pembe, derin çatlaklar ise mor çizgiler olarak görünür. Gerilme

devam ederse sayı ve derinlik artar. Kaşıma ile çatlak oluşu-
mu hızlanır. Gerilme bittikten sonra zamanla çatlaklar pem-
be-mor renkten sedefli beyazımsı renge döner (Görsel 3.15). Görsel 3.15: Deride çatlak (stria)
görünümü
Çatlakların derinlik, genişlik ve yönleri; cilt üzerinde oluşan
gerilmenin cilde uyguladığı kuvvet miktarına, hızına ve gerilimin yerine göre değişiklik gösterir.
Örneğin boyun hızlı uzamasıyla oluşan çatlaklar yere paralelken, hızlı kilo alma sonucunda
oluşan çatlaklar ise genellikle yere diktir. Hamilelik döneminde karın bölgesindeki gerilmenin
cilde uyguladığı kuvvet çok fazla olduğu için bu çatlaklar genellikle derin olur.
3.4.1. Çatlak Oluşum Nedenleri

Ciltte çatlak oluşmasının temel nedenleri; cildin mekanik olarak gerilmesi, hormonal değişiklik-
ler ve ciltte yapısal bağ doku zayıflığıdır. Sağlıklı cilt Çatlak
Cildin dermis tabakasındaki destek do-
kuyu oluşturan hücre dışı ağ yapısı ince-
lendiğinde bu ağ yapısında yeni kolajen,
elastin ve fibronektin yapımının azaldığı;
kolajenler ve cilt arasındaki çapraz bağ-
ların ise zayıfladığı görülür (Görsel 3.16).
Çatlaklar; çoğunlukla göğüsler, karın,

uyluk, sırtın alt kısmı, kalça ve kolların iç Kolajen
kısmında oluşmakla birlikte tüm vücutta
Görsel 3.16: Cilt altında kolajen liflerin kopması
görülebilir (Görsel 3.17).
Görsel 3.17: Vücutta çatlak oluşumunun en çok görüldüğü bazı bölgeler
Başlangıçta kırmızı ve mor renkte görünen cilt çatlakları, daha sonra solarak derinliği ve geniş-
liği değişen boyutlarda yara izi hâline gelir. Vücut bakımında çatlak azaltma uygulamalarından
önce, çatlağın nedenleri, hangi aşamada olduğu ve ne zaman oluştuğunun araştırılması gere-
kir. Bundan sonra uygun bakım kozmetiği ve yöntem ve tekniğine karar verilebilir.
88
3.4.2. Vücutta Çatlak Analizi Uygulaması İşlem Basamakları
Hazırlık Aşaması: Çatlak analizinde yapılacak ilk iş kozmetik çatlak bakımlarının kişiye her-
hangi bir sakıncası olup olmadığının tespit edilmesidir. Bu amaçla hazırlanan görüşme formu,
müşteri karşılandıktan sonra ön görüşmede kişiye doldurtulur. Değerlendirme sonucunda kişi-
nin çatlak bakımına uygun olduğu tespit edilirse el ve gözle analiz aşamasına geçilir.
İşlem Aşaması: El ve gözle analiz yapabilmek için ortam; işlemin rahat uygulanmasına, İSG’ye
ve kişisel mahremiyete uygun hâle getirilir. Müşteri ve uzman hazırlanır. Çatlakların derinlikleri,
ciltteki elastikiyet kaybı, renk değişimi, çukurlaşma, nemlilik ve hassasiyet farkı, gerilme hissi
VÜCUT ANALİZİ
ve kaşıntı olup olmadığı tespit edilir.
İşlem Sonrası Aşama: Veriler değerlendirilerek uygulanabilecek yöntemlerin olası sonuçları hak-
kında müşteriye bilgi verilir ve bakım planı yapılır. Model/müşteri, randevu bilgisi verilerek uğurlanır.
3.4.3. Cilt Çatlaklarının Tedavi ve Kozmetik Azaltma Yöntemleri

Cilt çatlaklarında uygulanan tedavi ve kozmetik uygulamalarının temel amaçları şunlardır:
• Çatlak oluşan bölgede kolajen yapımı, pigmentasyon, elastikiyet ve nemin artırılması
• Cilt yüzeyindeki yapısal düzensizliklerin ve artmış olan damarsal yapıların azaltılması
• Hücre çoğalmasının düzenlenmesi
Cilt çatlaklarının tedavisinde ve azaltılmasında teknik özelliklerine göre kullanılan yöntemler

Tablo 3.4’te gösterilmiştir.
Tablo 3.4: Çatlak Tedavi ve Azaltma Yöntem, Etki ve Teknikleri
YARARLANILAN
YÖNTEM KULLANILAN TEKNİK
ETKİ
Kimyasal Kimyasal peeling
Fiziksel Mikrodermabrazyon: Hafif düzeyde soyma
AŞINDIRMA Ses enerjisi Radyofrekans-RF
Ablatif Lazerler: Doku bütünlüğünü bozarak kontrollü
Işık enerjisi
iyileştirme
Non-Ablatif Lazerler (Doku bütünlüğünü bozmayanlar)
• Erbium glass (Er glass) 1540 nm lazer
• Nd: YAG lazer (1064 nm)
Işık enerjisi • Diode lazer (1450 nm)
HÜCRE • Pulsed dye lazer-PDL (585-595 nm),
BÖLÜNMESİ • Excimer lazer; 308 nm UVB
VE DOKU
• Lazer dışında Intense Pulsed Light (IPL)
YAPIMINI
Galvano-Puncture (galvano pankçır): Mikro elektrik akım-
Elektrik enerjisi
larının, mikro iğneler ile cilde verilmesi.
Gaz basıncı Karboksiterapi: Karbondioksit enjeksiyonu
PRP: Platelet Rich Plasma [pletlıt riç pilazma (trombosit
Trombosit artırma
hücreleri yönünden zengin kan)] enjeksiyonu.
Fiziksel tahriş Mikro iğneleme
89
3.3. UYGULAMA
UYGULAMA ADI ÇATLAK ANALİZİ UYGULAMASI 30 dk.
Görev
Aşağıdaki işlem basamaklarını takip ederek çatlak analizi uygulaması yapınız.

VÜCUT ANALİZİ
• Cilt ve yüzey dezenfektanı, kağıt havlu, tıbbi maske, tek kullanımlık iç çamaşırı, terlik,
sedye örtüsü, vücut örtüsü
• Vücut analiz müşteri kayıt programı ve bilgisayar veya müşteri kartı, kalem
• Cilt bakım veya masaj yatağı
1. Model/müşteriyi karşılayarak müşterinin talebini ön görüşmede belirleyiniz.
Uygulama
3. Model/müşteriyi cilt bakım veya masaj yatağına alınız.
4. El ve gözle yapılan analizlerin sonuçlarını ve sorulan soruların cevaplarını müşteri ta-
kip programı veya kartına kaydediniz.
5. Model/müşterinin şikayet ettiği bölgedeki ciltte renk değişimi olup olmadığını tespit ediniz.
6. Renk değiştirmiş bölgedeki çukurluk oluşan yerleri tespit ediniz.
7. Parmakla önce çatlağın sonra da normal cildin üzerine bastırmadan dokunarak nem-
lilik farkını algılamaya çalışınız.
8. Önce normal cilde, sonra çatlak olan kısma dokunarak model/müşteriye hangisini daha
yoğun hissettiğini sorunuz.
9. Model/müşteriye bölgede gerilme hissi ve kaşıntı olup olmadığını sorunuz.
10. Selülitli bölgenin cildini parmaklarla enine ve boyuna gerip 1-2 sn. bekleyiniz.
11. Cildi germeyi bıraktığınızda cildin buruşup buruşmadığına dikkat ediniz.
12. Aynı işlemleri diğer kol, göğüs, karın, bel, kalça ve bacakta da tekrarlayınız.
14. Model/müşteriyi bir sonraki işlemin yapılacağı bölüme yönlendiriniz.
15. Uygulamada kullanılan araç gereci hijyenik hâle getirerek uygun şekilde muhafaza ediniz.
Değerlendirme
90
3.3. ÇATLAK ANALİZİ UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Vücut ölçüm ve tartım uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden gözle-
diğiniz ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretle-
yiniz.
PUAN
4 5
VÜCUT ANALİZİ
ÖLÇÜTLER 1 2 3
B) UYGULAMA
3. Model/müşteri, cilt bakım veya masaj yatağına alındı.
4. Model/müşterinin şikayet ettiği bölgedeki ciltte renk değişimi olup
olmadığı tespit edildi.
5. Renk değiştirmiş bölgede çukurluk olup olmadığı tespit edildi.
6. Normal ciltte ve çatlak oluşan bölgede nemlilik farkı olup olmadığı
tespit edildi.
7. Normal ve çatlak cilt arasındaki dokunmayı hissetme açısından
fark olup olmadığı tespit edildi.
8. Bölgede gerilme hissi ve kaşıntı olup olmadığı tespit edildi.
9. Bölgenin derisi, enine ve boyuna gerilip 1-2 sn. beklendi.
10. Cilt bırakıldığında eski hâline dönerken bazı kısımların buruşup bu-
ruşmadığı tespit edildi.
11. Aynı işlemler; diğer kol, göğüs, karın, bel kalça ve bacakta da
tekrarlandı.
12. El ve gözle yapılan analizlerin sonuçları ile sorulan soruların cevap-
ları, müşteri takip programı veya kartına kaydedildi.
14. Model/müşteri bir sonraki işlemin yapılacağı bölüme yönlendirildi.
SÜTUN TOPLAMLARI
vardır. Dolayısıyla tablodan alınabilecek en yüksek puan 16.5 = 80’dir.

91
1. ( ) Güzellik uzmanı, model/müşteriye en uygun yöntem, ürün ve cihazı seçerek uygu-

layabilmek için vücut analizi yapmayı bilmelidir.
VÜCUT ANALİZİ
2. ( ) Beden ölçü oranı ve uyumu, herkes için ortalama ideal bir değerde olabilir.
3. ( ) Model/müşterinin analiz verileri, kendi izni olmadan başka müşterilerle paylaşılabilir.
4. ( ) Hareketli bir yaşam sürmek, selülitin oluşmasını engelleyen faktörlerdendir.
1. Vücut bakım işlemlerine başlamadan önce vücudun sağlıklı kabul edilen oranlara sahip
olup olmadığını tespit etmek için BKİ (Beden Kitle İndeksi) ve ............................. kullanılır.
2. Vücudun genel yağ dağılım oranı, bel-boy oranının kullanıldığı .............................. he-
saplamasıyla tespit edilir.
1. Vücut analizi uygulamasında aşağıdakilerden hangisi yapılamaz?

A) Vücudun boy ve kilo orantısını bulmak.
B) Vücut cildini selülit ve çatlak açısından incelemek.
C) Vücudun ölçülerini popüler ölçülerle karşılaştırmak.
D) İncelemede el, göz ve ölçüm tartım cihazları kullanmak.
E) İncelemede bazı formüllerden yararlanmak.
2. Aşağıdakilerden hangisi obezite tanımına uygundur?

A) Şişmanlıktan dolayı kalp hastalığının görülmesi
B) Vücut ölçülerinin ideal kabul edilen ölçüye uymaması
C) Bel/kalça oranının artması
D) Kilo/boy orantısının azalması
E) BKİ hesaplama sonucunun 23 olması
3. Cilt çatlağı ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Çatlaklar, vücut cildinin destek doku liflerinde oluşmaya başlar.
B) Kolajen lifler, ani veya aşırı gerilmeler sonucunda kopar.
C) Çatlaklar, bağ dokusundaki lif kopmalarının cilt yüzeyindeki izleridir.
D) Çatlak, bağ dokusu kuvvetli olan kişilerde oluşmayabilir.
E) Gerilmelerin yönü, çatlakların doğrultusunu etkilemez.
92
DOĞAL VE KOZMETİK
ÜRÜNLERLE VÜCUT
BAKIMI

4.1. PEELING İLE VÜCUT BAKIMI • Ablatif
4.2. PARAFİN İLE VÜCUT BAKIMI • Ablatif olmayan
4.3. YOSUN İLE VÜCUT BAKIMI • Peeling
4.4. KİL İLE VÜCUT BAKIMI • Parafin
• Yosun
• Kil
93
4.1. PEELING İLE VÜCUT BAKIMI
DOĞAL VE KOZMETİK ÜRÜNLERLE VÜCUT BAKIMI
1. Bildiğiniz en eski vücut bakım yöntemleri nelerdir?
2. Kendi yörenize ait vücut bakım yöntemlerini araştırınız ve sınıfta arka-

daşlarınızla paylaşınız.
Peeling, cildin en üst tabakasını fiziksel veya kimyasal etkenlerin bir arada ya da ayrı ayrı kul-
lanılmasıyla kısmen soyularak inceltilmesi işlemidir (Görsel 4.1).
Cilt devamlı kendini yeniler. Cildin pürüz-

süz ve canlı görünmesinin nedeni bu ye-
nilenme hareketidir. Bu hareket zamanla
yavaşlar. Bu yavaşlamayla birlikte cildin
tüm fonksiyonları gibi nefes alma ve tok-
sin atma fonksiyonu da yavaşlar. Kendini
yenileyemeyen ciltte de yaşlanma etkileri
ortaya çıkmaya başlar.
Peeling; cilt yüzeyinde biriken ölü derinin

neden olduğu bariyeri ortadan kaldırarak
cildi derinlemesine temizler, gözenekleri
açar ve cildin nefes almasını sağlar. Te- Görsel 4.1: Sırt bölgesine peeling uygulaması
mizlenmiş ve gözenekleri açılmış cilt yü-
zeyine uygulanan serum, vitamin ve nemlendiricilerin cilt yüzeyinden daha derine inmesiyle bu
ürünlerin etkinliği artar.
Cildin ihtiyacına göre belirlenmiş doğru ve düzenli bir şekilde yapılan peelingin cilt üzerindeki
etkileri şunlardır:
• Cilt tonunu eşitler.
• Kan dolaşımını harekete geçirir.
• Mat ve donuk görünümü düzeltir.
• Kıl dönmesi ve batık oluşumunu önler.
• Cildin sağlıklı ve taze görünmesini sağlar.
• Alt katmanda oluşan yeni cilt hücrelerini ortaya çıkarır.
• Uygulanan bakım ürünlerinin etkinliğini artırır.
Peeling uygulamasında cildin ihtiyacına göre belirlenmiş bir peeling tercih edilmelidir. Kulla-
nılacak yöntem belirlenmeden önce cilt tipinin doğru belirlenmesi önemlidir. Cilt tiplerine göre
uygulanması gereken peeling türleri şöyle sıralanır:
Kuru Cilt: Kurumaya eğilimi bir cilt tipi olduğu için peeling işlemi, kullanılan ürüne bağlı olarak
haftada 1 kez uygulanmalı ve uygulamada alkolsüz ürünler tercih edilmelidir. Kuru ve pullan-
94
mış deri kalıntısı ile kaplı olan cilt yüzeyinde peeling işlemi yapılmadan nemlendirici kullanıl-
mamalıdır. Cilt yüzeyinde biriken pullanmış deri kalıntıları, nemlendiriciyi çok hızlı bir şekilde
emer ve nemlendiricinin deri altına ulaşmasına engel olur. Bu nedenle kuru cilde önce yağ
kullanılmalı, daha sonra yavaş ve uzun bir masaj eşliğinde peeling işlemi yapılmalıdır. Cilt,

işlem sorasında yeterli miktarda nemlendirilmelidir. Kuşburnu, Hindistan cevizi, nar çekirdeği,
shea ve seramid yağları bu cilt tipi için uygundur.
Yağlı Cilt: Yağlı cilt tipinin dayanıklılığı (toleransı) yüksektir. Bu cilt tipine haftada 2 seansa
kadar uzman kişiler tarafından peeling uygulaması yapılabilir. Yağlı ciltlere işlem yaparken
dikkat edilmesi gereken durum, cildi çok fazla kurutmamaktır. Aksi hâlde cilt, daha fazla yağ
salgılayarak daha çok yağlanır. Bu cilt tipi için granüllü peeling yerine hidroksi asitleri içeren
ürünler tercih edilmelidir.
Karma Cilt: Karma cilt tipine iki farklı peeling uygulanır. T bölgesine yağlı, diğer bölgelere de
kuru ciltler için kullanılan peeling uygulanmalıdır. T bölgesine daha sık peeling uygulanırken
kuru bölgeye daha az peeling ve daha çok nemlendirme işlemleri yapılmalıdır.
Normal Cilt: İki aşamalı peeling uygulaması bu cilt tipi için uygun bir yöntemdir. Öncesinde
yağ ile peeling uygulaması yapılıp sonrasında doğal lifler, granül peeling gibi peeling çeşitleri
tercih edilir. Ayrıca bir fırça veya lif yardımıyla fiziksel peeling uygulaması da yapılabilir. Bu cilt
tipinde peeling işleminin haftada 2 seans yapılması uygundur. Ezilmiş kayısı çekirdeği, ceviz
kabuğu ve hafif asit içeren kimyasal peelingler bu cilt tipi için uygundur.
Peeling Çeşitleri
Peelingler içeriklerine göre dört gruba ayrılır.
Kimyasal Peeling: Cilt, kimyasal bir solüsyonla soyularak derinlemesine temizlenir. Ciltteki
renk eşitsizlikleri, kırışıklıklar ve izler bu yöntem ile tedavi edilir. İşlemin ardından yenilenen
cilt, daha pürüzsüz ve sağlıklı görünüme kavuşur. Kimyasal peelingde en etkili sonuç, derine
uygulanan peeling ile elde edilir ancak cildin iyileşme süresi daha uzundur (Görsel 4.2).
Görsel 4.2: Kimyasal peeling işlemi sonrası iyileşme süreci
Kimyasal Soyma İşleminin Sınıflandırılması

Kimyasal peeling uygulamaları, derinliği oluşturulan hasar ve etkinlik derecelerine göre çok
yüzeysel, yüzeysel, orta ve derin olmak üzere dört grupta toplanır.
95
Çok Yüzeysel: %30-%50 glikolik asit (AHA) ve diğer bileşenlerin kombinasyonlarını içerir.
Stratum korneum tabakasında hasara sebep olur. Akne ve hafif foto yaşlanma tedavisinde
kullanılır. İşlemin 2-5 haftada bir tekrarlanması önerilir.
Yüzeysel: %50-%70 glikolik asit (AHA) %10-%30 triklorasit (TCA) ve diğer birleşenlerin kom-
binasyonu ile hazırlanır. Bu işlem, stratum korneum soyulmasında ve daha kalın bir epidermal
tabaka oluşumunun uyarılması ile deri yapısının düzeltilmesinde etkili olur. Akne, pigmentas-
yon bozukluğu ve foto yaşlanma tedavisinde kullanılır. İşlemin 1-2 ayda bir tekrarlanması öne-
rilir.
Orta Derinlik: %70 glikolik asit (AHA) %30-%70 trikloroasit (TCA) ve diğer bileşenlerin kom-
binasyonu ile hazırlanır. Papiller ve dermiste hasara yol açar. Foto yaşlanma, ince çizgi ve
kırışıklıklar, yüzeysel skar tedavisinde kullanılır. İşlemin 3-9 ay sonra tekrarlanması önerilir.
Derin: %88 karbolik asit (fenol) içerir. Bu madde kalp kasına zarar vererek kalbin düzensiz
atmasına neden olabilen ve böbrekler ile karaciğere zarar verebilen bir bileşendir. Bu madde-
ye maruz kalmayı sınırlandırmak için işlem, aralıklı olarak ve 10-20 dk.lık sürelerle yapılır. Tek
seanslık bir işlemdir. Derinin katmanlarını tahrip eder. Pigmentasyon bozukluğu, şiddetli foto
yaşlanma, derin yara ve kesi izleri tedavisinde kullanılır.
Kimyasal peeling işlemi kolay, güvenli ve etkinliği yüksek tıbbi bir yöntem-
dir. Hastane ortamında doktorlar tarafından uygulanır. Güzellik uzmanları,
ancak güzellik merkezlerine göre hazırlanmış olan asit içeriği daha düşük
kimyasal peelingleri uygulayabilir.
DİKKAT
Kimyasal Peeling İşleminde Kullanılan Asitler

Alfa Hidrolik Asit (AHA): Süt, şeker kamışı gibi pek çok farklı meyvede bulunan organik mey-
ve asididir. Leke, akne, kırışıklık gibi cilt problemlerini gidermek için kullanılır.
Beta Hidroksit Asit (BHA): Yağda çözünme özelliğine sahip organik asitlerdir. İnce yapıya
sahip olan bu asitlerin cilt üzerinde emilimi çok kolaydır. Yağlanmaya bağlı olarak ortaya çıkan
cilt sorunlarının tedavisinde kullanılır. Söğüt kabuğunda ve huş ağacında bulunur.
Trikloroasit (TCA): Katı bir organik bileşiktir. Kristalleri renksiz veya beyazdır. Suda çözünen
bu seyreltik solüsyon, kontrollü bir şekilde kullanıldığında tedavi edilen bölgenin epidermis ve
üst dermisini kimyasal olarak yok eder.
Karbolik Asit (Fenol): Fenol zehirli bir kimyasal maddedir. Bu asidin piyasada kristal formu ve
sıvı formu mevcuttur.
Kimyasal peeling yöntemi ile ilgili en eski kayıtlar Mısır papirüslerine daya-
nır. Bu kaynaklardan Kleopatra’nın ekşimiş süt banyosu ile peeling uygu-
ladığı öğrenilir. Ekşimiş süt, hayvansal yağ, kireç taşı gibi maddeler; farklı
dönemlerde cilt yenileme amacı ile kullanılmıştır. Olumlu etkileri nedeni ile
bu yöntemin kullanımı 20 yy.da artmıştır. Türkiye’de ilk kez 1990 yılında
kullanılmaya başlayan kimyasal soyma işlemi en çok kullanılan yöntemler-
den biri olmuştur.
96
Fiziksel Peeling: Bu işlem fırça, sünger, ponza taşı gibi araçlar kullanılarak yapılır. Tek başına
kullanılmayıp diğer cilt işlemlerinin tamamlayıcısı olarak kullanılır. Bu yöntem ile hiperpigmen-
tasyon, kırışıklık, siyah nokta, genişlemiş gözenek ve donuk ten rengi uygulamasında kullanı-
lır. Ayda 2 seans şeklinde uygulanır.

Doğal Peeling: Doğal malzemeler kullanılarak evde kolaylıkla hazırlanan maskeler ile yapılan
yüzeysel peelinglerdir. Bunlar; şeker, kahve, çeşitli meyve ve sebze gibi kolay temin edilen
ürünlerle hazırlanır. Haftada 1-2 kez uygulanabilir.
Doğal peeling hazırlayabileceğiniz, evinizde bulunan bir ürünü okula geti-

riniz. Öğretmeninizin gözetiminde peeling hazırlayınız.
SIRA Hazırlamış olduğunuz peelingi arkadaşınıza uygulayınız.
SİZDE
Arkadaşınızı neye göre belirlediğinizi söyleyiniz.
Nasıl uyguladığınızı anlatınız.
Sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşınız.
Lazer Peeling: Cilt yüzeyindeki ölü hücreleri, moleküllerine ayırarak ciltten uzaklaştıran ve
küçük yüz kusurlarını tedavi etmek amacıyla kullanılan cilt yenileme yöntemidir. Lazer yöntemi
iki türlüdür.
• Ablatif lazer, cilt yüzeyinde yaralanmalar oluşturarak yüzeydeki ince tabakayı soyup cilt-
ten uzaklaştırır.
• Ablatif olmayan lazer, cilt yüzeyinde yaralanma oluşturmayan, altta yatan cildi sıkılaştıran
ve kolajen oluşumunu uyaran lazer türüdür. Ablatif lazere göre yan etkileri daha az, iyileş-
me süresi daha kısa ve elde edilen sonuçlar daha iyidir.
Ciltteki kırışıklıklar, ameliyat ve yara izleri ile derin lekelerin tedavisinde tercih edilir. Doktor
tarafından uygulanır.
4.1.1. Peeling Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar

• Yanlış peeling uygulaması, asit-lipit manto tabakasına zarar verir.
• İçerikleri doğal olsa bile cilt tipine uygun değilse uzun süre kullanıldığında sebum denge-
sinin bozulmasına sebep olur.
• Cilde zarar vermemesi kızarıklık veya sivilce oluşumuna yol açmaması için doğru peeling
ve doğru teknik uygulanmalıdır.
• Peeling uygulaması sırasında vücut üzerinde sert hareketler yapılmamalıdır.
• Tahriş olmuş, güneş yanığı olan, kızarıklık ve yara olan ciltlerde iri tanecikli peeling uygu-
lanmamalıdır.
• Ürün, üretici firmanın tavsiye ettiği şekilde hazırlanarak uygulanmalıdır.
• Peeling, tavsiye edilenden daha uzun süre cilt üzerinde kalmamalıdır.
97
• Aşırı baskı ve şiddetli ovalama hareketlerinden kaçınarak hafif masaj şeklinde uygulama
yapılmalıdır.
• Gereğinden sık peeling uygulamak, cilt bariyerini zayıflatabilir.
• Ciltte aktif sivilceler ve aşırı hassasiyet varsa uygulama yapmadan önce mutlaka bir uz-
mana danışılmalı ve hassas ciltler için üretilmiş olan özel peelingler kullanılmalıdır.
4.1.2. Peeling Uygulaması İşlem Basamakları

Cilt tipine ve cildin ihtiyacına göre belirlenen peeling, cilde üç aşamada uygulanır.
Hazırlık Aşaması: Model/müşteri karşılanarak müşterinin talebi belirlenir. Model/müşteriye

iletişim bilgileri ile birlikte kayıt açılır. Cildin ihtiyacına göre belirlenen peeling, kullanım talimat-
larına uygun şekilde hazırlanır. Model/müşteriye tek kullanımlık havlu, saç bonesi, terlik ve iç
çamaşırı temin edilir. Cilt uygun bir temizleyici ile temizlenir ya da model/müşteriye ılık bir duş
veya buhar banyosu yaptırılır. İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri dikkate alınarak ortam, uzman
ve model/müşteri hazırlığı yapılır.
İşlem Aşaması: Hazırlanan peeling fırça yardımıyla vücuda sürülür. Dudak ve göz çevresi
hariç ayaklar, dirsekler, boyun gibi vücutta ihtiyaç duyulan tüm bölgelere, kas yönünde hafif
dairesel hareketlerle masaj yapılarak uygulama yapılır (Görsel 4.3). Uygulama esnasında vü-
cudun kurumaya ve batık oluşumuna meyilli bölgelerine yoğunlaşılır. Uygulanan ürünün ciltte
uzun süre kalmamasına özen gösterilir.
Görsel 4.3: Masaj eşliğinde peeling uygulaması
İşlem Sonrası Aşama: Peeling işlemi bittikten sonra cildi partiküllerden tamamen arındırmak
için vücut ılık bir suyla hafif bir şekilde silinerek ya da yıkanarak temizlenir. Mümkünse bu iş-
lem termal su gibi mineral içeriği yüksek bir ürün ile yapılmalıdır. Cilt; tek kullanımlık havlu ile
kurulanır, daha sonra yatıştırıcı ve nemlendirici içerikli bir ürün ile nemlendirilir. Model/müşteri,
peeling işleminden sonra ciltte hassasiyet oluşacağı için güneş koruyucu kullanması gerektiği
konusunda uyarılır. Uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir. Programın uygulanmasına
karar verildikten sonra randevu takvimi oluşturulup müşteri uğurlanır.
98
4.1. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI PEELING İLE VÜCUT BAKIMI SÜRE
UYGULAMA ADI PEELING UYGULAMASI 15 dk.

Görev
Bu uygulamada aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak peeling ile vücut bakım
uygulaması yapınız.

• Peeling, cilt tipine uygun temizleyici, cam kâse, fırça, tek kullanımlık temizleme mendili,
sünger, sedye örtüsü, saç bonesi, havlu, iç çamaşırı, terlik, spatula
2. Uygulama öncesi ortam hijyenini sağlayınız.
4. Cildi peeling işlemi öncesi uygun bir temizleyici ile temizleyiniz.
6. Kullanım talimatlarına uygun şekilde peeling hazırlayınız.
Uygulama
7. Model/müşteriye tek kullanımlık havlu, saç bonesi, terlik ve iç çamaşırı temin ediniz.
8. Hazırlanan peelingi fırça yardımıyla vücuda sürünüz.
9. Hafif dairesel hareketlerle masaj yapınız.
10. Vücutta kurumaya ve batık oluşumuna meyilli bölgelere yoğunlaşınız.
11. Uygulanan ürünün ciltte uzun süre kalmamasına özen gösteriniz.
13. Cildi, ılık bir suyla hafif bir şekilde silerek ya da yıkama yoluyla arındırınız.
14. Mümkünse bu işlemi termal su gibi mineral içeriği yüksek bir ürün ile yapınız.
15. Tek kullanımlık havlu ile cildi kurulayınız.
16. Yatıştırıcı ve nemlendirici içerikli ürün ile cildi nemlendirilir.
17. Cilde güneş koruyucu sürünüz.
Değerlendirme
99
4.1. PEELING İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Peeling ile vücut bakımı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden, göz-
lediğiniz ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaret-
leyiniz.
PUAN
2. Uygulama öncesi ortam hijyeni sağlandı.
4. Peeling işlemi öncesi cilt uygun bir temizleyici ile temizlendi.
6. Peeling, kullanım talimatlarına uygun bir şekilde hazırlandı.
B) UYGULAMA
7. Model/müşteriye tek kullanımlık havlu, saç bonesi, terlik ve iç ça-
maşırı temin edildi.
8. Hazırlanan peeling fırça yardımıyla vücuda sürüldü.
9. Hafif dairesel hareketlerle masaj yapılarak uygulandı.
10. Vücudun kurumaya ve batık oluşumuna yatkın bölgelerine yoğun-
laşıldı.
11. Uygulanan ürünün ciltte uzun süre kalmamasına özen gösterildi.
13. Cilt peelingden arındırıldı.
14. İşlem termal su gibi mineral içeriği yüksek bir ürün ile yapıldı.
15. Cilt havlu ile kurulandı.
16. Cilt nemlendirildi.
17. Güneş koruyucu uygulandı.
18. Model/müşteri; analiz sonuçları, bakım programı ve randevu
takvimi hakkında bilgilendirilerek uğurlandı.
SÜTUN TOPLAMLARI
100
4.2. PARAFİN İLE VÜCUT BAKIMI
Parafin, ham petrolün işlenmesi sırasında yan ürün olarak elde edilen renksiz, kokusuz, tatsız
ve sert organik maddedir. Savunma, gıda, tekstil, eczacılık gibi birçok alanda kullanılır. Çok

geniş bir kullanım alanı olan parafinin özellikleri şunlardır:
• Parafinin en önemli özelliği yalıtkan olmasıdır.
• Parafinle kaplanan yüzeyler ısı kaybetmez. Bu yüzden vücudun belli kısımlarını yüzeyden
ısıtmak için kullanılır.
• Parafin banyoları, parafinin yüzey ısıtıcı etkisinden dolayı masaj ve egzersiz öncesinde
vücudu hazırlamak için kullanılır.
• Kozmetik ürünlerin suya karşı dayanıklılığını artırır ve kalıcı olmasını sağlar.
• Yıpranmış cildin bakım ve onarımında kullanılır.
• El ve tırnak temizliğinde kullanılır.
• Kimyasal maddelerin tepkimeye (reaksiyon) girmesini engeller.
• İçeriğinde parafin olan kozmetik ürünler, cildin kurumadan yumuşak kalmasını sağlar.
• Deride çatlama, gerginlik, yıpranma gibi sorunları gidermede çok etkilidir.
4.2.1. Parafin Çeşitleri

Parafinler içeriklerine göre üçe ayrılır. Bunlar:
Doğal Parafin: Ham petrolden elde edilir. Ham petrolün işlenmesi sırasında elde edilen yağlı
parafin, ısıtılarak eritilir; sonra soğutularak donması sağlanır. Donan parafin yağlı kısımdan
süzülerek ayrılır.
Sentetik Parafin: Kömürden elde edilir. Petrolden üretilenlere göre daha katı ve beyazdır.
Sentetik parafin, petrolden elde edilen parafinin kullanıldığı her alanda kullanılabilir.
Sıvı (Likit) Parafin: Kozmetik ve tıpta kullanılan çok yüksek oranda rafine edilmiş bir mineral
yağdır. Kozmetik veya tıbbi sıvı parafin, yakıt olarak kullanılan parafin ile aynı değildir. Pet-
rolden elde edilen şeffaf, renksiz, neredeyse kokusuz Rus mineral yağı olarak da bilinen bir
sıvıdır.

Parafin mumu denilen madde ilk defa 1829 yılında odun kadranından üre-
tilmiştir. Bugün kullanılan son şekli 1867 yılında petrolden elde edilmiş ve
ilk olarak mum yapımında kullanılmıştır. 1959 yılından bu yana Türkiye’de
de kullanılmaktadır.
4.2.2. Parafin Uygulaması İçin Gerekli Araç Gereç

Parafin Kazanı: Katı hâldeki parafini ısı yardımıyla sıvı hâle getiren ve belli bir sıcaklıkta tut-
maya yarayan cihazdır.
101
4.2.3. Parafin Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar
• Sıvılaştırılmış parafin, tıkanmaya sebep olmaması için lavaboya dökülmemelidir.
• Parafin, uygulama bittikten sonra yıkanarak ya da iyice silinerek temizlenmelidir.
• Çıkarılan parafin, kendini steril edebileceği için yeniden kullanılabilir.

• Deride açık bir yara varsa üzeri bir miktar vazelinle kaplanmalı ya da yara üzerine parafin
uygulaması yapılmamalıdır.
• Sıvı parafin, vücudun kıvrımlı ve hassas yüzeylerine fırça yardımı ile uygulanmalıdır.
• Parafinle kaplanmış bölge, sıcaklığın korunması için streç film ile kapatılmalı; bölgenin
üzeri havlu ile sarıldıktan sonra 15-20 dk. bekletilmelidir.
• Uygulama yapılan bölge, hareketsiz olmalı parafin çatlamamalıdır.
• Tedavi edilecek yer temiz ve kuru olmalıdır.
• Uygulamada en güvenli parafin sıcaklığı 50 °C - 55 °C’dir.
• Parafin yanıcı bir maddedir; yangına sebep olmaması için yakıcı, parlayıcı ve patlayıcı
maddelerle birlikte bulundurulmamalıdır.
• Deri enfeksiyonu, ısıya karşı hassasiyet, alerjik durum gibi ısı tedavisinin sakıncalı olduğu
durumlarda parafin banyosu uygulanmamalıdır.
Parafin sağlık açısından bir takım sorunlara neden olur. Bir petrol kimyasalı
olan bu ürün bebe yağı, ruj, vazelin, kremler gibi birçok kozmetik ürünün
içeriğinde yer alır.
Yutulduğunda karaciğer ve böbreklere zarar veren bu madde, cilde sürül-

düğünde de gözenekleri kapatır. Cilt nemli kalırken hava alamayacağı için
zarar görür. Bu nedenle vücudun doğrudan ya da dolaylı yoldan parafinle
temas etmemesi ve parafin kullanılan ürünlerin tercih edilmemesi gerekir.
Parafin maddesinin zararlarının bilimsel çalışmalarla ortaya konulması,
kozmetik firmalarını parafin içermeyen doğal içerikli ürünler çıkarmaya yö-
nelmiştir (Görsel 4.4).
ÜREVLERİ İ
LT Ç
O
ER
PETR
MEZ
İN I
Z
M
E R A L YA Ğ S
Görsel 4.4: Petrol ve türevleri içermez.

DİKKAT
102
4.2.4. Parafin Uygulaması İşlem Basamakları
Parafin uygulaması, fırçalama ve daldırma olmak üzere iki farklı şekilde yapılır. Daldırma iş-
lemi el, ayak ve dirseklere uygulanırken fırçalama yöntemi ise daldırma yönteminin uygun

olmadığı bel, sırt, omuz ve diz gibi bölgelere uygulanır (Görsel 4.5).
Görsel 4.5: Daldırma yöntemi ile ayak bakım uygulaması
Hazırlık Aşaması: Model/müşteri, karşılanarak müşterinin talebi belirlenir. Model/müşteriye

iletişim bilgileri ile birlikte kayıt açılır. İşlem yapılacak bölge, uygun bir temizleyiciyle temizlenip
kurulanır. Uygulamaya geçmeden önce model/müşteriye yapılacak işlem ve işlemin daha etkili
olması için uygulama sırasında dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verilir. İş sağlığı ve
güvenliği tedbirlerini dikkate alarak ortam, uzman ve model/müşteri hazırlığı yapılır.
İşlem Aşaması: Daldırma kazanının ısı ayarı 50 °C - 55 °C olarak ayarlanır. Model/ müşterinin
uygulama yapılacak bölgesi gergin ve hareketsiz hâlde daldırma kazanına daldırılıp çıkarılır.
Uygulama yapılacak bölge, çıkarıldıktan sonra parafinin donması için birkaç saniye bekletilip
tekrar daldırılır. Daldırıp çıkarma işlemi sırasında, donan parafinin çatlamaması çok önemlidir.
Çatlayan veya kırılan parafinin tekrar sıcak parafin ile dolması, derinin zarar görmesine sebep
olur. Bu işlem, parafin istenen kalınlığa ulaşana kadar 6-10 kez tekrarlanır. Fırçalama yönte-
minde kurallar, daldırma yöntemindeki kurallarla aynıdır (Görsel 4.6). Parafin, istenen kalınlığa
ulaşılana kadar bir fırça yardımı ile uygulanır. İstenen kalınlığa ulaşıldığında parafinli bölge
streç film ile sarılıp havlu yardımıyla kapatılarak 10-15 dk. bekletilir.
Görsel 4.6: Fırçalama yöntemi
İşlem Sonrası Aşama: Parafinin kendini steril etme özelliği vardır. Bu nedenle çıkarılan para-
fin tekrar kazana atılır. Uygulama yapılan bölge silinerek ya da yıkanarak parafinden arındırılır.
Model/müşteri; kendisine uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir, programın uygulan-
masına karar verildikten sonra randevu takvimi oluşturulur, randevu hakkında bilgilendirilerek
uğurlanır.
103
4.2. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI PARAFİN İLE VÜCUT BAKIMI SÜRE
UYGULAMA ADI PARAFİN UYGULAMASI 30 dk.
Görev
Bu uygulamada aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak peeling ile vücut bakımı

• Cilt tipine uygun temizleyici, parafin, parafin kazanı, fırça
• Tek kullanımlık temizleme mendili, sedye örtüsü, saç bonesi, havlu, iç çamaşırı, terlik
4. İşlem yapılacak bölgeyi uygun bir temizleyici ile temizleyip kurulayınız.
5. Model/müşteriye yapılacak işlem ile ilgili bilgi veriniz.
6. Model/müşteriye işlemin daha etkili olması için uygulama sırasında dikkat etmesi gere-
kenler hakkında bilgi veriniz.
Uygulama
8. Daldırma kazanının ısı ayarını 50 °C - 55 °C olarak ayarlayınız.
9. Uygulama yapılacak bölgeyi daldırma kazanına daldırılıp çıkarınız.
10. Parafinin donması için birkaç saniye bekleyip bölgeyi tekrar kazana daldırınız.
11. Uygulama sırasında donan parafinin çatlamamasına dikkat ediniz.
12. Parafin istenen kalınlığa ulaşılana kadar işlemi 6-10 kez tekrarlayınız.
13. Parafinli bölgeyi streç film ile sarınız.
14. Sarılan bölgeyi havlu ile kapatınız.
15. Soyularak çıkarılan parafini tekrar kazana atınız.
16. Uygulama yapılan bölgeyi silerek ya da yıkayarak parafinden arındırınız.
17. Model/müşteriye işlem sonrası dikkat etmesi gerekenler hakkında bilgi veriniz.
Değerlendirme
104
4.2. PARAFİN İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Parafin ile vücut bakımı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden, göz-

leyiniz.
PUAN
3. Kişisel koruyucu donanımlar talimatlara uygun olarak kullanıldı.
4. İşlem yapılacak bölge, uygun bir temizleyici ile temizlenip kuru-
landı.
5. Model/müşteriye yapılacak işlem ile ilgili bilgi verildi.
6. Model/müşteriye uygulama sırasında dikkat etmesi gerekenler
hakkında bilgi verildi.
B) UYGULAMA
8. Kazanının ısı ayarı 50°C - 55 °C olarak ayarlandı.
9. Uygulama yapılacak bölge gergin ve hareketsiz hâlde daldırma
kazanına daldırılıp çıkarıldı.
10. Parafinin donması için bölge birkaç saniye bekletilip tekrar daldı-
rıldı.
11. Uygulama sırasında donan parafinin çatlamamasına dikkat edildi.
12. Parafin istenen kalınlığa ulaşana kadar işlem 6-10 kez tekrar edildi.
13. Parafinli bölge streç film ile sarıldı.
14. Sarılı bölge havlu ile kapatıldı.
15. Çıkarılan parafin tekrar kazana atıldı.
16. Uygulama yapılan bölge silinerek parafinden arındırıldı.
17. Model/müşteriye işlem sonrası dikkat etmesi gerekenler hakkında
bilgi verildi.
18. Model/müşteri; analiz sonuçları, bakım programı ve randevu tak-
vimi hakkında bilgilendirilerek uğurlandı.
19. Uygulamada kullanılan araç gereci hijyenik hâle getirerek uygun
SÜTUN TOPLAMLARI
105
4.3. YOSUN İLE VÜCUT BAKIMI
Doğanın şifa kaynağı olan yosun, içeriğinde deniz suyunda bulunan yararlı elementler ve mi-
neraller sayesinde çeşitli hastalıkların tedavisinde ve vücut bakımında kullanılır. Denizlerde
karaciğer vazifesi gören yosunlar, deniz suyunu temizler. Bu nedenle açık denizden elde edi-
len yosunlar, doğal ve zararlı toksinlerden arınmış olur.
Vücut bakımında yosun kullanımı, en eski ve etkili yöntemlerden biridir. Talassoterapi denen
bu yöntem; su, çamur, kum ve yosun gibi denizden elde edilen maddelerin özel işlemlerden
geçirilip mineral tuzlar ve özel yağlarla karıştırılarak kür şeklinde uygulanan tedavi yöntemidir
(Görsel 4.7). Bu yöntemin anavatanı Fransa’dır.
Görsel 4.7: Yosun ile vücut bakımı
Yosunun Cilt Yüzeyine Faydaları

• Cildi toksinlerden arındırır.
• Aktif sivilceleri kurutur.
• Siyah noktaları azaltır.
• Doğum sonrası çatlak tedavisinde kullanılır.
• Cildin nem oranını dengeler.
• Lokal yağ fazlalıklarını ve selülitleri giderir.
• Cilt yüzeyindeki yağ oranını dengeler.
• Metabolizmayı hızlandırır ve kan dolaşımını uyarır.
4.3.1. Yosun Çeşitleri

Yosunlar; içeriğinde bol miktarda bulunan vitamin, mineral, aminoasit, oligoelement ve enzim-
ler sayesinde cilt için oldukça sağlıklı ve etkili bir üründür. Bu nedenle vücut bakımında önemli
bir yere sahiptir. Yosunların renklerine göre birçok çeşidi vardır.
• Yeşil yosun; cildi nemlendirir, sıkılaştırır, kan dolaşımını hızlandırır.
• Kahverengi yosun; A,C,E ve B vitaminleri ve magnezyum açısından zengindir. Cildin
oksijen ihtiyacını karşılar.
• Mavi-yeşil yosun; metabolizmayı güçlendirir, zengin bir vitamin içeriğine sahiptir.
• Kırmızı yosun; vücut ısısını yükseltir, metabolizmayı uyararak toksin atımını hızlandırır.
106
4.3.2. Yosun Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar
• Yosun, vücudun tamamına sürüldükten sonra ısı battaniyesi uygulanırsa yosunun etkisi
artar.

• Deniz yosunları kara yosunlarına göre daha faydalı olduğu için deniz yosunu tercih edil-
melidir.
• Cildin ihtiyacına uygun yosun tercih edilmelidir.
• Yosun doğal bir ürün olsa bile yanlış uygulanırsa cilt yüzeyine zarar verir.
Yosun, insanın kan plazmasına en yakın yapıya sahiptir. İçerisinde 32-60

çeşit mineral ve element barındırır (Görsel 4.8).
Görsel 4.8: Yosun
4.3.3. Yosun Uygulaması İşlem Basamakları

Yapılacak yosun uygulamasından iyi bir sonuç elde etmek için işlem basamaklarının doğru ve
dikkatli bir şekilde takip edilmesi gerekir.

bilgileri ile birlikte kayıt açılır. İşlem yapılacak bölge, uygun bir temizleyici ile temizlenip kuru-
lanır. Uygulamaya geçmeden önce model/müşteriye yapılacak işlem ile ilgili bilgi verilir. Cilde
deniz tuzu ve aromatik yağlarla peeling işlemi yapılarak cildin gözeneklerinin açık ve temiz ol-
ması sağlanır. Model/müşterinin ihtiyacına uygun olan yosun maskesi belirlenir. Maske, kulla-
nım talimatına uygun hazırlanır. İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri dikkate alınarak ortam, uzman
ve model/müşteri hazırlığı yapılır.
İşlem Aşaması: Gözenekleri temizlenmiş ve açılmış cilt üzerine, hazırlanmış olan yosun mas-
kesi sürülür. Uygulama yapılan bölge streçle sarılır veya bölgeye ısı battaniyesi uygulanır.
İşlem Sonrası Aşama: Yosun, bekleme süresi tamamlandıktan sonra silinerek ya da yıkana-
rak cilt üzerinden arındırılır. Cilde, uygun bir nemlendirici ve güneş kremi uygulanır. Model/müş-
teri, uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir. Programın uygulanmasına karar verildikten
sonra randevu takvimi oluşturulup müşteri uğurlanır.
107
4.3. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI YOSUN İLE VÜCUT BAKIMI SÜRE
UYGULAMA ADI YOSUN UYGULAMASI 60 dk.
Görev
Bu uygulamada aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak yosun ile vücut bakım

• Yosun, ısı battaniyesi, cam kâse, fırça, cilt tipine uygun temizleyici, tek kullanımlık temiz-
leme mendili, sünger, sedye örtüsü, saç bonesi, havlu, iç çamaşırı, terlik, spatula
4. İşlem yapılacak bölgeyi uygun bir temizleyici ile temizleyiniz.
5. Model/müşteriye, yapılacak işlem ile ilgili bilgi veriniz.
6. İşleme başlamadan önce cilde peeling yapınız.
7. Model/müşterinin ihtiyacına uygun yosun maskesi belirleyiniz.
8. Maskeyi kullanım talimatına uygun hazırlayınız.
Uygulama
10. Yosun maskesini uygulama alanına sürünüz.
11. Uygulama yapılan bölgeyi streç ile sarınız.
12. Isı battaniyesi uygulayınız.
14. Yosunu silerek ya da yıkayarak cilt üzerinden temizleyiniz.
15. Cildi nemlendiriniz.
16. Cilde güneş kremi uygulayınız.
Değerlendirme
108
4.3. YOSUN İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Yosun ile vücut bakımı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden, göz-

leyiniz.
PUAN
4. İşlem yapılacak bölge, uygun bir temizleyici ile temizlendi.
5. Model/müşteriye, yapılacak işlem hakkında bilgi verildi.
6. İşleme başlamadan önce cilde peeling yapıldı.
7. Kişinin ihtiyacı olan yosun maskesi belirlendi.
8. Maske, kullanım talimatına uygun olarak hazırlandı.
B) UYGULAMA
10. Yosun maskesi, uygulama alanına sürüldü.
11. Uygulama yapılan bölge streç ile sarıldı.
12. Isı battaniyesi uygulandı.
14. Maske, cilt üzerinden temizlendi.
15. Cilde nemlendirici uygulandı.
16. Güneş kremi uygulandı.
bilgi verildi.
18. Model/müşteri analiz sonuçları, bakım programı ve randevu takvi-
mi hakkında bilgilendirilerek uğurlandı.
19. Uygulamada kullanılan araç gereç, hijyenik hâle getirilerek uygun
SÜTUN TOPLAMLARI
109
4.4. KİL İLE VÜCUT BAKIMI
Kil, volkanik dağların patlaması sonucunda yer kabuğunun derinliklerinden gelen lavların oluş-
turduğu, mineral bakımından son derece zengin, 0,002 mm’den daha küçük taneli malzemedir.
Doğada bol miktarda bulunur fakat saf kil bulmak oldukça zordur. Sağlık, kişisel bakım ve gü-
zellik endüstrisinde oldukça fazla tercih edilen kilin, 18 yy.da mineroloji (mineral bilimi) biliminin
gelişmesiyle kullanım alanı genişlemiştir (Görsel 4.9).
Görsel 4.9: Kil ile vücut bakımı
MÜHÜRLENMİŞ KİL (TİN-İ MAHTUMYANİ)
Tarihte bilinen markalı ilk ilaçtır. Milattan önce 5 yy.da Ege Denizi’ndeki
Limni Adası'nda bulunan kırmızı kilden yapılmıştır. Bu ilaç, tablet hâline ge-
tirilen kilin alındığı bölgeyi simgeleyen mührün basılmasıyla hazırlanmıştır.
Pek çok kaynakta bu ilaç hakkında çeşitli bilgilere rastlanır. Yara iyileştirici,
kanamayı durdurucu ve kaşıntı, ishal, kusma gibi birçok hastalığı tedavi
edici etkisi olan bu kilin en önemli özelliği zehri emmesidir. Fatih sultan
Mehmet Dönemi’ndeki veba salgınında hap şekline getirilen bu kil, veba
tedavisinde kullanılmıştır.
Kil, ilk çağlardan bu yana fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle yaraları iyileştirmek ve cildi
temizlemek amacıyla kullanılmıştır. Uygarlığın beşiği olan Mezopotamya’da mide rahatsızlık-
larını tedavi etmek, cildi güzelleştirmek ve temizlemek; Eski Mısır Uygarlığında ise ilaç hazır-
lamak için kullanılmıştır. İçeriğinde bulunan demir, alüminyum, magnezyum, silisyum ve çinko
gibi doğal mineraller sayesinde cilde birçok faydası vardır. Bu faydalar şöyle sıralanır:
• Cilt tonunu eşitler.
• İnce kırışıklıkları açar.
• Peeling etkisine sahiptir.
• Güneş lekelerine iyi gelir.
110
• Akne ve siyah nokta oluşumunu engeller.
• Yağ ve nem dengesini düzenler, fazla yağlı cilt görüntüsünü ortadan kaldırır.
• Emici özelliği ile deri salgılarını emerek deride bakteri gelişimini engeller.

• Kil mineralleri, deriyi film şeklinde kaplayarak dışarıdan gelecek olan fiziksel ve kimyasal
ajanlara karşı koruma sağlar.
• Antibakteriyel içeriğe sahiptir.

Günlük yaşantıda bakır, kurşun gibi ağır metallerin etkisine maruz kalınır.
Bu toksinler, vücutta birikir ve zaman içinde vücudun fonksiyonlarını gerine
yetirmesine engel olur.
Kilin; negatif yüklü bu toksik maddeleri emdiği, vücudun daha sağlıklı ve

zinde kalmasını sağladığı kanıtlanmıştır.
4.4.1. Kil Çeşitleri

Karmaşık bir mineral düzeneğine sahip olan kil, metal oksitle karışık ve doğal olarak renk-
lenmiş şekilde bulunur. Killer; minerallerin içeriği, bulunduğu yer, iklim koşulları, sahip olduğu
özelliklere göre farklılık gösterir.
Beyaz Kil: Doğada saf hâlde bulunan kilin rengi beyazdır. Çok ince ve hafif bir yapıya sahiptir.
Kozmetik ürünlerde yaygın olarak kullanılır. Cilt tonu eşitsizliğini giderir, cilt kızarıklıklarını ya-
tıştırır ve cildi aydınlatır. Kuru ve hassas ciltler için uygun bir kildir.
Yeşil Kil: Fazla sebumu arındırmaya yardımcı olur ve gözenekleri sıkıştırır. İstenmeyen yağlı
görünümü ortadan kaldırır. Yeşil kil maskesinin cilt üzerinde çatlamadan kuruması önemlidir.
Yeşil kil maskesi, vücut bakımı dışında saç temizleyici ve yumuşatıcı olarak da kullanılır.
Mavi Kil: Cilt hücrelerinin iyileşmesini sağlayarak güneş lekesi, sivilce ve yara izlerini tedavi
eder. Cilt tonunu eşitler.
Sarı Kil: Etkisini çok kısa süre içinde gösterir. Gözenekleri tıkayan kir ve bakterileri temizler.
Cilt yüzeyinin onarılmasını sağlar.
Pembe Kil: Ciltteki kızarıklıkları azaltmaya yardımcı olur. Cildin daha canlı görünmesini sağlar.
Hassas ciltler için önerilmez.
Kırmızı Kil: Egzamaya yatkın kuru ciltler için idealdir. Ciltteki pullanma ve kaşıntı problemle-
rini hızlı bir şekilde tedavi eder, yorgun ve mat görünümü ortadan kaldırır. Nemsiz ve hassas
ciltler için önerilir.
Öğrenmiş olduğunuz kil çeşitlerinden hangisi sizin cildinize daha uygun-

dur?
SIRA
SİZDE Nedenlerini sıralayınız.
111
4.4.2. Kil Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar
• Hassas ciltler alerjik reaksiyon gösterebileceği için uygulamada bu ciltlere dikkat edilme-
lidir.
• Kil kullanırken veya depolarken metal ürünler kullanılmamalıdır.

• Göz ve dudak çevresine uygulama yapılmamalıdır.
• Aşırı sıcağa maruz kalan kilin canlandırıcı etkisi azalacağı için serin yerde muhafaza
edilmelidir.
• Kil yüzeyinin çatlamadan kuruması için model/ müşteri kil sürüldükten sonra hareket et-
memelidir.
• Maskeyi klorsuz su ile hazırlamaya özen gösterilmelidir.
• Doğru kıvamı elde edebilmek için su, kile kontrollü bir şekilde eklenmelidir.
• Maskenin daha kolay çıkması ve cildin gereksiz yere ovularak tahriş edilmemesi için mas-
ke temizliğinde ılık su tercih edilmelidir.
4.4.3. Kil Uygulaması İşlem Basamakları

Kil maskesinin cilde zarar vermemesi ve maskeden verimli bir sonuç alabilmek için uygulama,
işlem basamakları takip edilerek yapılmalıdır.
Hazırlık Aşaması: Model/müşteri karşılanarak müşterinin talebi belirlenir. Model/Müşteriye ile-

tişim bilgileri ile birlikte kayıt açılır. İşlem yapılacak bölge uygun bir temizleyici ile temizlenir.
Model/müşteriye yapılacak işlem ile ilgili bilgi verilir. Model/müşterinin ihtiyacı olan kil maskesi
belirlenir. Maske, kullanım talimatına uygun olarak hazırlanır. İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri
dikkate alınarak ortam, uzman ve model/müşteri hazırlığı yapılır.
İşlem Aşaması: Cildin ihtiyacına göre belirlenen kil, uygulama yapılacak bölgeye bir fırça
veya spatula yardımıyla sürülür. Model/müşteri, uygulama esnasında kilin çatlamaması için
hareketsiz beklemelidir. Kullanılan ürünün cilt yüzeyinde bekleme süresi, belirlenen süreyi aş-
mamalıdır.
İşlem Sonrası Aşama: Kil uygulaması yapılan bölgede hassasiyet oluşmaması ve kilin kolay
arınması için cilt, ılık su ile silinerek ya da yıkanarak temizlenir. Sonrasında cilde tonik uygu-
lanır. Cilt, nemlendirilir ve cilde güneş koruyucu uygulanır. Model/müşteri, işlem sonrası dikkat
etmesi gerekenler ve uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir. Programın uygulanmasına
karar verildikten sonra randevu takvimi oluşturulup müşteri uğurlanır.
ARAŞTIRINIZ
Ülkemizde en çok hangi kil türü bulunmaktadır?
112
4.4. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI KİL İLE VÜCUT BAKIMI SÜRE
UYGULAMA ADI KİL UYGULAMASI 10-15 dk.

Görev
Bu uygulamada aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak kil ile vücut bakımı uygu-
laması yapınız.

• Kil, cilt tipine uygun temizleyici, cam kâse, fırça, tek kullanımlık temizleme mendili, sedye
örtüsü, saç bonesi, havlu, terlik, iç çamaşırı ve vücut havlusu
5. Model/müşteriye, yapılacak işlem ile ilgili bilgi veriniz.
6. Model/müşteriye uygun olan kil maskesini belirleyiniz.
7. Maskeyi kullanım talimatına uygun olarak hazırlayınız.
Uygulama
9. Maskeyi fırça veya spatula yardımıyla uygulama yapılacak bölgeye sürünüz.
10. Uygulanan kilin çatlamaması için model/müşteriye hareket etmemesini söyleyiniz.
11. Kullanılan ürünün cilt yüzeyinde bekleme süresini aşmayınız.
12. Maskeyi ılık su ile temizleyiniz.
13. Kili cilt yüzeyinden silerek ya da yıkayarak arındırınız.
14. Cilde tonik uygulayınız.
15. Cilde nemlendirici uygulayınız.
16. Cilde güneş koruyucu uygulayınız.
Değerlendirme
113
4.4. KİL İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Kil ile vücut bakımı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden, gözlediği-
niz ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.

PUAN
5. Model/müşteriye yapılacak işlem hakkında bilgi verildi.
6. Model/müşterinin ihtiyacı olan kil maskesi belirlendi.
7. Maske kullanım talimatına uygun hazırlandı.
B) UYGULAMA
9. Maske, fırça veya spatula yardımıyla uygulama yapılacak bölge-
ye sürüldü.
10. Kilin çatlamaması için model/müşteriye hareket etmemesi söylendi.
11. Kilin cilt yüzeyinde bekleme süresi aşılmadı.
12. Maske ılık su ile temizlendi.
13. Kil, cilt yüzeyinden silinerek ya da yıkanarak arındırıldı.
14. Cilde tonik uygulandı.
15. Cilde nemlendirici uygulandı.
16. Cilde güneş koruyucu uygulandı.
bilgi verildi.
vimi hakkında bilgilendirilerek uğurlandı.
SÜTUN TOPLAMLARI
114

A) Aşağıdaki cümlelerin başındaki boşluğa ifade doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. ( ) İlk parafin odun katranı elde edilmiştir.

2. ( ) Deniz yosunları içerik bakımından kara yosunlarından daha faydalıdır.
3. ( ) Parafinin kendini steril etme özelliği vardır. Bu özelliğinden dolayı kullanılan para-
fin kazana atılarak tekrar kullanılabilir.
1. Cilt üzerindeki ince bariyeri, bir solüsyon yardımıyla ortadan kaldırarak yapılan akne,
yara izi gibi derin izlerin tedavisi ……………………………. işlemi ile yapılır.
2. Parafin uygulamasında daldırma kazanının ısı ayarı ………… °C - ………… °C olarak
ayarlanır.
1. Pullanma ve kaşıntı sorunu yaşayan egzamaya yatkın kuru ciltler için önerilen kil
maskesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Beyaz
B) Kırmızı
C) Mavi
D) Pembe
E) Yeşil
2. Parafin ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Ürünlerin suya karşı dayanıklı olmasını sağlar.
B) Cildin kurumadan yumuşak kalmasını sağlar.
C) Gözenekleri açar, cildin hava almasını sağlar.
D) Ciltte bariyer oluşturarak ısıyı hapsetmeyi sağlar.
E) Ürünlerin raf ömrünün uzun olmasını sağlar.
3. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi peelingin cilt üzerindeki etkilerinden biri de-
ğildir?
A) Cilt üzerindeki renk eşitsizliklerini giderir.
B) Kan dolaşımını harekete geçirir.
C) Üst deriyi kısmen soyarak inceltir.
D) Aktif sivilceleri tedavi edicidir.
E) Cildin mat ve donuk görünümü düzeltir.
115
4. Kil uygulama aşaması ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
A) Suyun içine katılarak hazırlanmalıdır.
B) Uygulama aşamasında metal kap kullanılmalıdır.
C) Kuruma aşamasında çatlamamasına özen gösterilmelidir.

D) Kil sadece mineralli su ile hazırlanmalıdır.
E) Tüm vücuda fırça yardımıyla sürülmelidir.
5. Yosun tedavisi ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?
A) Yanık tedavisinde kullanılır.
B) Sivilce tedavisinde kullanılır.
C) Çatlak tedavisinde kullanılır.
D) Selilüt tedavisinde kullanılır.
E) Leke tedavisinde kullanılır.
6. Doğada saf hâlde bulunan kilin rengi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Beyaz
B) Gri
C) Kırmızı
D) Mavi
E) Yeşil
116
ELEKTRİK AKIM
SİSTEMLERİ İLE
VÜCUT BAKIMI

5.1. ELEKTRO STİMÜLE CİHAZLAR İLE VÜCUT • Doğru akım
BAKIMI • Alternatif akım
5.2. ELEKTRO LIFTING İLE VÜCUT BAKIMI • Stimülasyon
5.3. İYONTOFOREZ CİHAZI İLE VÜCUT BAKIMI • Elektro stimüle
5.4. ULTRASOUND İLE VÜCUT BAKIMI • Elektro lifting
5.5. KAVİTASYON İLE VÜCUT BAKIMI • İyontoforez
• Ultrasound
• Kavitasyon
117
5.1. ELEKTRO STİMÜLE CİHAZI İLE VÜCUT BAKIMI
ELEKTRİK AKIM SİSTEMLERİ İLE VÜCUT BAKIMI
İnsanların daha kısa süren ve daha hızlı sonuç alabileceği vücut bakım
işlemlerine yönelmesinin nedenleri sizce neler olabilir?
Elektro stimüle, vücuda yerleştirilen yüzeysel elektrotlar yardımıyla kas ve sinir sistemine
kontrollü ve düşük voltajlı elektrikle doğru akım kullanılarak cilt yüzeyindeki sarkmaları giderip
sıkılaşmayı sağlayan işlemdir (Görsel 5.1).
Görsel 5.1: Elektro stimüle cihazı ve elektrotlar
Vücudun hareketsiz kalması kaslara zarar verdiği için kaslar, gücünü kaybeder ve çabuk yorul-
maya başlar. Kas sisteminin yetersizliği vücutta ağrılara sebep olur. Elektro stimülasyon; kısa
sürede kas sisteminin toparlanmasına yardımcı olur, kas sisteminin görevini yeniden yerine
getirmesini sağlar ve kas ağrılarını azaltır.
Elektro stimülasyon, doktorlar ve fizik tedavi uzmanları tarafından uzun yıllar ameliyat ve doğum
sonrası oluşan çeşitli kas ağrılarını gidermek için kullanılmıştır. Ağrı kesici ilaç (analjezik) tüketi-
mini azaltmak ve tedavi amaçlı kullanılan bu yöntemin kullanım alanı zaman içinde genişlemiştir.
Dünyada ilk kez elektrikli yılan balığı ile baş ve eklem ağrılarının tedavisi
MÖ 46. yy.da yapılmıştır. Antik Yunan ve Roma Dönemi hekimlerinin teda-
vide kullandıkları ve elektrik üretebilen bu balıkların Orta Çağ’da da kulla-
nıldığı, ünlü filozof ve hekim İbn-i Sina’nın “El-Kânûn Fî’t-tıbb” adlı eserinde
anlatılır. Bu yöntem bir süre unutulsa da MS 19. yy.da bazı araştırmacı-
lar, farklı cihazlarla elde ettikleri elektriksel uyarıları 1967’de ilk kez tedavi
amaçlı kullanmışlardır. Yapılan bu çalışmada yüksek frekanslı akımın, kalın
lifleri uyararak kas ve sinir (nöropatik) ağrılarını azalttığı gözlemlenmiştir.
Bu çalışma, elektrikle tedavinin o tarihten bugüne kadar en sık kullanılan
yöntem olmasına yol açmıştır.
Elektro stimülasyon, estetik ve fitness alanında kullanılan bir yöntemdir. Sporcuların, egzersiz
ve elektro stimülasyon yardımıyla kondisyonlarını (fiziksel durumu) daha kısa sürede geliş-
tirebildikleri görülmüştür. Ayrıca bu yöntem ile yaralanmalar sonucunda zayıflamış olan kas
kuvveti arttırılarak sporcunun eski performansına hızlı bir şekilde dönmesi sağlanır.
118
Elektro stimülasyon, vücut bakımında zayıflama ve sıkılaşma amacıyla kullanılır. Ancak bu
yöntem tek başına yeterli değildir. Bu teknik, tek seferde bir kas grubunu normal egzersizden
çok daha fazla çalıştırır fakat kalori kaybetmek için birçok kas grubunu aynı anda harekete
geçirmek gerekir. Bu nedenle zayıflamak ve sıkılaşmak için elektro stimülasyon cihazı egzer-

siz ile birlikte kullanılmalıdır (Gölsel 5.2). Bu yöntemde asıl amaç, enerji harcamak değil kas
gerginliğini artırmaktır. Bölgesel incelmede amaç, kilo verirken oluşan sarkmaları önlemek ve
incelmektir. Bu yöntem, diyet ile desteklenirse daha iyi sonuçlar elde edilir.
Görsel 5.2: Egzersiz ile elektro stimilasyon cihazı kullanımı
5.1.1. Elektro Stimülasyonda Kullanılan Akım Türleri

Elektrik akımı, elektronlar arasında gerçekleşen enerji aktarımı durumudur. Akım türleri; doğ-
ru, alternatif ve karışık akım olmak üzere üç gruba ayrılır.
Doğru Akım: Elektrik akımının temel kavramıdır. Yönü ve şiddeti değişmeyen ve elektrik yükü
yüksekten alçağa doğru sabit olarak akan akımdır (Görsel 5.3).
Görsel 5.3: Doğru akım ve alternatif akım
Alternatif Akım: Yönü ve şiddeti zamana bağlı olarak belli bir düzende değişen akım türüdür.
Karışık Akım: Bir devrede hem doğru hem de alternatif akımın etkili olmasıdır. Bu akım türün-
de elektronlar, aynı yönde bir yavaş bir hızlı hareket eder.
5.1.2. Elektro Stimüle Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç

Elektro stimülasyon uygulamasında kullanılan araç gereç şunlardır:
Elektro Stimüle Cihazı: Markalara göre değişiklik göstermesiyle birlikte sabit ve ev tipi (taşı-
nabilir) olarak farklı çeşitleri bulunur.
Cihaz Aksesuarları: Kablolar ve elektrotlar, petler; kendinden jelli, jelsiz ve tek kullanımlık
olanları bulunur.
Gereç: Tek kullanımlık havlu, sedye örtüsü, terlik, iç çamaşırı, vücut havlusu, jel ile cilt yüzeyi
ve elektrotları temizlemek için alkol veya dezenfektan kullanılır.
119
5.1.3. Elektro Stimüle Cihazı Uygulamasında Dikkat Edilecek
Hususlar
Elektro stimülasyon egzersizi, kasları yoran ağır bir egzersiz uygulamasıdır. Bu yöntem, her-
kes için uygun değildir. Uygulamada dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
• Sağlık sorunlarına sebep olmamak ve yaralanma riskini azaltmak için model/müşteriye,
sabit bir egzersiz uygulandıktan sonra elektro stimüle uygulaması tercih edilmelidir.
• Uygulama öncesi cildin kuru ve nemsiz olmasına dikkat edilmelidir.
• Elektrotlar temiz tutulmalı, cilt alkol ile temizlenmelidir.
• Elektrotlar birbirine yakın yerleştirilmemelidir.
• Bu yöntem, doğru kullanılmazsa kas liflerine zarar verebilir ve bu lifleri zayıflatabilir.
• Elektrotlar, akım varken cilt üzerinden kaldırılmamalı veya cilt üzerine koyulmamalıdır.
• Elektrotlar; açık yara, ben ve tahriş olmuş cilt yüzeylerine yerleştirilmemelidir.
Elektro stimülasyon cihazında negatif ve pozitif olmak üzere iki farklı kutup
vardır. Bu elektrotlar yerleştirilirken kalbi iki zıt kutup arasına bırakacak şe-
kilde yerleştirilmemelidir. Aksi takdirde kalp ritmi bozularak ölüm riski oluşur.
DİKKAT
5.1.4. Elektro Stimüle Cihazı İle Vücut Bakımı Uygulaması İşlem

Basamakları
Elektro stimüle cihazı ile vücut bakım uygulaması üç aşamada yapılır.

bilgileri ile birlikte kayıt açılır. Model/müşteriye, yapılacak olan işlemin süresi ve etkileri hakkın-
da bilgi verilir. Model/müşterinin vücut analizi yapılarak (yağ birikimi, sarkma vb.) işlemin müş-
teriye uygun olup olmadığı belirlenir. İşlem yapılacak bölgeler belirlenir. Uygulamanın daha
etkili olması ve kişinin uygulama sırasında rahat etmesi için işleme uygun olan pozisyon belir-
lenir. Cihaz ve elektrotlar, işlem yapılacak bölgeye göre ve kullanım kılavuzuna uygun olarak
ayarlanır. İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri dikkate alınarak ortam, uzman ve model/müşteri
hazırlığı yapılır.
İşlem Aşaması: İşlem yapılacak bölge, uygun bir temizleyiciyle (alkol, temizleme jeli vb.) te-
mizlenir. Kendinden jelli değilse elektrotların yüzeyine boşluk kalmayacak şekilde jel sürülür.
Bu elektrotlar, işlem yapılacak bölgeye birbirine yakın olmayacak şekilde yerleştirilir. İşlem sü-
resi 20 dk.dır. İşlem bittikten sonra akım kesilir ve elektrotlar yüzeyden alınır. Bu işlem haftada
iki seans şeklinde uygulanır.
İşlem Sonrası Aşama: İşlem sonrası herhangi bir kozmetik ürün kullanmaya gerek yoktur.
Elektro stimüle işleminden sonra kaslar 72 saat daha aktif kaldığı için model/müşteriye dinlen-
mesi ve bol su içmesi önerilir. Model/müşteri, uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir.
Programın uygulanmasına karar verildikten sonra randevu takvimi oluşturulup müşteri uğurla-
nır.
120
5.1. UYGULAMA
ELEKTRO STİMÜLASYON CİHAZI İLE VÜVUT
ÖĞRENME BİRİMİ ADI SÜRE
BAKIMI
20 dk.
UYGULAMA ADI ELEKTRO STİMÜLASYON UYGULAMASI

Görev
Aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak elektro stimülasyon cihazı ile vücut bakı-
mı uygulamasını yapınız.

• Elektro stimülasyon cihazı ve elektrotlar, jel (elektrotlar kendinden jelli değilse)
• Tek kullanımlık havlu, sedye örtüsü, terlik, iç çamaşırı ve vücut havlusu
Uygulama
5. Elektro stimülasyon cihazını hazırlayınız.
6. Uygulama yapılacak bölgeyi uygun bir temizleyici ile temizleyiniz.
7. İşlem yapılacak bölgeye uygun olan elektrotları seçiniz.
8. Kendinden jelli değilse elektrotların tamamına boşluk kalmayacak şekilde jel sürünüz.
9. Elektrotları, birbirine yakın olmayacak şekilde işlem yapılacak bölgeye yerleştiriniz.
10. Akım şiddetini kademeli olarak artırınız.
11. Akım şiddetini kişiye ve bölgeye göre ayarlayınız.
12. İşlemi sonlandırınız.
13. Akımı kesiniz.
14. Elektrotları cilt yüzeyinden çıkarınız.
15. Cilt yüzeyinden jeli temizleyiniz.
17. Model/müşteriye işlem sonrası dikkat etmesi gerekenleri söyleyiniz.
18. Model/müşteriyi; analiz sonuçları, bakım programı ve randevu takvimi hakkında bilgilendi-
rerek uğurlayınız.
19. Atıkları, Atık Yönetmeliğine göre bertaraf ederek çalışma alanını bir sonraki işleme hazır
hâlde temiz ve düzenli bırakınız.
Değerlendirme
121
5.1. ELEKTRO STİMÜLE CİHAZI İLE VÜCUT BAKIM UYGULAMASI
DEĞERLENDİRME FORMU
Elektro stimüle cihazı ile vücut bakım uygulaması kapsamında aşağıda listelenen öl-
çütlerden, gözlediğiniz ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X)
işareti ile işaretleyiniz.

PUAN
1. Model/müşteri karşılanarak talebi belirlendi.
B) UYGULAMA
5. Elektro stimülasyon cihazı hazırlandı.
6. Cilt yapısına uygun temizleyici seçilerek uygulandı.
7. İşlem yapılacak bölgeye uygun elektrotlar seçildi.
8. Kendinden jelli olmayan elektrotlara boşluk kalmayacak şekilde
jel sürüldü.
9. Elektrotlar, birbirine yakın olmayacak şekilde işlem yapılacak böl-
geye yerleştirildi.
10. Akım açılarak kademeli olarak arttırıldı.
11. Akım şiddeti, kişiye ve bölgeye göre ayarlandı.
12. İşlem sona erdirildi.
13. Akım kesildi.
14. Elektrotlar cilt yüzeyinden çıkarıldı.
15. Cilt yüzeyindeki jel temizlendi.
17. Model/müşteriye işlem sonrası dikkat etmesi gerekenler söylendi.
18. Model/müşteri analiz sonuçları, bakım programı ve randevu takvi-
mi hakkında bilgilendirerek uğurlandı.
SÜTUN TOPLAMLARI
122
5.2. ELEKTRO LIFTING İLE VÜCUT BAKIMI
Elektro liftin uygulaması, vücuttaki ana kas gruplarına elektrotlar yardımıyla egzersiz yaptırıla-
rak gevşemiş dokuların sıkılaşıp toparlanmasını sağla-
yan uygulamadır (Görsel 5.4).

Elektro lifting uygulaması, cildin yaşlanmaya karşı di-
rencini artırarak kişinin daha gergin ve esnek bir cilde
sahip olması için kullanılır. Alçak frekanslı akım kulla-
nılarak uygulanan bu yöntemin ciltteki etkileri şunlardır:
• Lenf sistemini uyarır.
• Kırışıklıkları azaltır.
Görsel 5.4: Elektro lifting uygulamasında
• Cildin elastikiyetini artırır. elektrotların vücuda yerleştirilmesi
5.2.1. Elektro Lifting Uygulamasında Kullanılan Akım Türleri

Elektrik akımının fiziksel etkisi, tedavi amaçlı kullanılır. Bu akımlar, sinir ve kas hücreleri üze-
rinde uyarı meydana getirir. Fiziksel özelliklerine göre üç grupta sınıflandırılır.
Alçak Frekanslı Akım: 1-1000 hz arası değişen sürekli yön değiştiren akımdır. Ağrı kesme,
kasta kasılma ve gerilme oluşturmak en önemli özelliğidir.
Orta Frekanslı Akım: 1000 - 10000 hz arasında değişen akım türüdür. Bu akım, alçak fre-
kanslı akıma göre ciltten daha kolay geçer ve daha derine iner.
Yüksek Frekanslı Akım: 1 mhz üzerindeki akımdır. Bu akım, alçak ve orta frekanslı akımlar
gibi dokularda uyarı değil derin ısı meydana getirir.
Kalp, elektriksel uyarı oluşturma ve iletme özelliğine sahip bir organdır.

Özellikle kalp pili taşıyan kişiye elektro lifting uygulaması gibi bir akım veri-
lerek yapılan vücut bakım uygulamaları yapılmamaktadır. Kalp pili potansi-
yel etkileşme riski taşır. Bu sebeple kalp ritmi bozulabilir ve ölümcül sonuç-
lar ortaya çıkabilir.
DİKKAT
5.2.2. Elektro Lifting Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç

Elektro lifting uygulamasında kullanılan araç gereç şunlardır:
Elektro Lifting Cihazı: Değişik dalda boylarındaki akımlarla bölgeye uygun elektrot yerleştirerek
kasları çalıştırmak için kullanılan cihazdır (Görsel 5.5). Bu cihazda manuel ve otomatik olmak
üzere iki program bulunur. Lifting uygulamasında genellikle otomatik çalışma yöntemi kullanılır.
Görsel 5.5: Elektro lifting cihazı
123
Cihaz Aksesuarları: Cihaz kabloları ve elektrotlardır.
Gereç: Tek kullanımlık havlu, sedye örtüsü, terlik, iç çamaşırı ve vücut havlusudur.
ARAŞTIRINIZ
Elektro lifting uygulamasını yaptırma nedenleri nelerdir? Elektro lifting uy-

gulaması yaptıran kişilerin uygulama yapılan bölgelerinde nasıl bir değişim
gözlendiğini araştırınız. Öğrendiklerinizi sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
5.2.3. Elektro Lifting İle Vücut Bakım Uygulaması İşlem

Basamakları
Elektro lifting genellikle kalça, göbek, basen ve bel çevresinde daha çok tercih edilen bir yön-
temdir. Uygulama üç aşamada yapılır.

bilgileri ile birlikte kayıt açılır. Model/müşteriye işlem süresi ve sonuçları hakkında bilgi verilir.
Model/müşterinin vücut analizi yapılır. Vücut yağlarının yoğunluğu, dağılımı ve vücutta sarkma
olan bölgeler tespit edilir. Cihazın kullanım kılavuzuna uygun ve bölgelere göre elektrot dizimi
yapılır. İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri dikkate alınarak ortam, uzman ve model/müşteri ha-
zırlığı yapılır.
İşlem Aşaması: Cilt, uygun bir temizleyici ile temizlenir. Elektrotlar, kasların belirlenen nokta-
larına birbirine yakın olmayacak şekilde yerleştirilir. Kaslar akım verilerek pasif şekilde hareket
ettirilir. Akım kademeli olarak arttırılır. Tüm kas grupları 30 dk. boyunca sürekli değişen dalga
boylarındaki akımla çalışır. Bu işlemle sarkmış dokuların toparlanması amaçlanır. İşlem sıra-
sında ağrı hissedilmez. İşlem sonrası, akım kesilir elektrotlar yüzeyden alınır.
İşlem Sonrası Aşama: Cilt, işlem bitiminde tonik ile temizlenir. Uygulama birer gün arayla ya-
pılır. Dördüncü seanstan sonra etkisini gösteren işlem, ihtiyaca göre 15 seansa kadar devam
eder. Kalıcı etki 15 seans sonra sağlanır. Model/müşteriye seanslara düzenli gelmesinin yanı
sıra yeterli ve dengeli beslenmesinin de uygulamanın kalıcı ve daha etkili olmasında önemli
olduğu söylenir. Model/müşteri, uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir. Programın uy-
gulanmasına karar verildikten sonra randevu takvimi oluşturulup müşteri uğurlanır.
Vücutta hangi bölgelerin elektro lifting uygulamasına daha çok ihtiyaç

vardır? Nedenlerini sıralayınız.
............................................................................................................................
SIRA
SİZDE ............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
124
5.2. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI ELEKTRO LIFTING İLE VÜCUT BAKIMI SÜRE
UYGULAMA ADI ELEKTRO STİMÜLASYON UYGULAMASI 30 dk.

Görev
Aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak elektro lifting ile vücut bakımı uygulaması
yapınız.

• Elektro lifting cihazı, cihaz aksesuarları, tek kullanımlık havlu, sedye örtüsü, terlik, iç ça-
maşırı ve vücut havlusu
Uygulama
5. Elektro lifting cihazını işlem için hazırlayınız.
7. Elektrotları işlem yapılacak bölgeye göre seçiniz.
8. Elektrotları birbirine yakın olmayacak şekilde yerleştiriniz.
9. Akım şiddetini kademeli olarak arttırınız.
10. Akım şiddetini bölgeye ve kişiye göre ayarlayınız.
12. Akımı kesiniz.
13. Elektrotları cilt yüzeyinden çıkarınız.
15. Model/müşteriye işlem sonrası yapması gerekenleri söyleyiniz.
16. Bir sonraki uygulama için randevu oluşturunuz.
17. Uygulamada kullanılan araç gereci, temizleyip steril ederek uygun şekilde muhafaza ediniz.
Değerlendirme
125
5.2. ELEKTRO LIFTING UYGULAMA DEĞERLENDİRME FORMU
Elektro liftin ile vücut bakımı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden,
gözlediğiniz ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işa-
retleyiniz.

PUAN
B) UYGULAMA
5. Elektro lifting cihazı, işlem için hazırlandı.
6. Uygulama yapılacak bölge, uygun bir temizleyici ile temizlendi.
7. Elektrotlar, işlem yapılacak bölgeye göre seçildi.
8. Elektrotlar, birbirine yakın olmayacak şekilde cilt yüzeyine yerleş-
tirildi.
9. Akım kademeli olarak arttırıldı.
10. Akım şiddeti, bölgeye ve kişiye göre ayarlandı.
11. İşlem sonlandırıldı.
12. Akım kesildi.
13. Elektrotlar cilt yüzeyinden çıkarıldı.
15. Cilt yüzeyinden jel temizlendi.
16. Model/müşteriye işlem sonrası yapılması gerekenler söylendi.
17. Uygulamada kullanılan araç gereç, temizlenip steril edilerek uy-
gun şekilde muhafaza edildi.
vimi hakkında bilgilendirerek uğurlandı.
SÜTUN TOPLAMLARI
126
5.3. İYONTOFOREZ CİHAZI İLE VÜCUT BAKIMI
İyontoforez, elektrik akımı ve su yardımı ile cildin en üst tabakasını oluşturan deriyi kalınlaştır-
mak ve ter çıkışını azaltmak amacı ile yapılan uygulamadır.

El, ayak ve koltuk altındaki ter bezlerinin aktif bir şekilde çalışmasının ilaç veya tıbbi yollar ile
azaltılamadığı durumlarda tercih edilen bir yöntemdir. Bu yöntem ile aşırı terleme (hiperhidroz)
hastaları %85-90 gibi yüksek bir başarıyla tedavi edilmiştir. İyontoforez uygulamasında doğru
akım kullanılır. Uzun dönemde bir yan etkisi olmayan bu akımının kısa dönem yan etkileri bu-
lunmaktadır. Bu yan etkiler şunlardır:
• Noktasal deri yanıkları
• Ciltte kuruluk
• Deride ince çatlamalar
• Kızarıklık ve kabarcıklar
• Sızlama ve yanma
5.3.1. İyontoforez Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç

İyontoforez uygulamasında kullanılan araç gereç şunlardır:
Tıbbi İyontoforez Cihazı: Aşırı terleme hastalarının tedavisinde kullanılan bir cihazdır.
Cihaz Aksesuarları: Elektrot kabloları, plastik kap, cihaz pedalı, koltuk altı için karbon silikon
elektrotlar ve koltuk altı süngerleridir.
Gereç: Su, karbonat, tek kullanımlık havlu, sedye örtüsü, terlik, iç çamaşırı, vücut havlusu ve
ter önleyici ilaçtır.
5.3.2. İyontoforez Uygulamasının İşlem Basamakları

İyontoforez cihazı ile vücut bakım uygulaması üç aşamada yapılır.

bilgileri ile birlikte kayıt açılır. İlk uygulamanın eğitimi ve bilgilendirmesi doktor tarafından ya-
pılır. Daha sonraki seanslar ise evde yapılır. İşleme başlamadan önce model/müşteri, varsa
üzerindeki metal aksesuarı çıkarır. Cihaz, kablo bağlantıları ve kaplar hazırlanır. İş sağlığı ve
güvenliği tedbirleri dikkate alınarak ortam, uzman ve model/müşteri hazırlığı yapılır.
İşlem Aşaması: Kapların içi musluk suyu ile doldurulur. Musluk suyunun içerisindeki mineral-
ler yeterli gelmezse suyun içerisine bir kaşık karbonat ilave edilir. İleri düzeydeki hastalar için
suya antikolinerjik bir ilaç eklenebilir. Ayak tabanı veya avuç içleri suya yerleştirildikten sonra
cihaz kademeli olarak yükseltilir. Model/müşteriye 15-25 mA (mili amper) ölçülen düşük elektrik
akımı, cihazla 20 dk. uygulanır. İşlem, birer gün arayla 20 seansa kadar tekrarlanır.
İşlem Sonrası Aşama: Ciltte işlem sonrası oluşan hassasiyeti gidermek için krem kullanılır.
Hiperhidroz, kronik bir rahatsızlıktır. Bu nedenle elde edilen olumlu etkinin devamını sağlamak
için model/müşteriye bu işlemin yılda bir kez birer gün arayla 20 seansa kadar uygulanması
gerektiği belirtilir. Model/müşteri, uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir. Programın
uygulanmasına karar verildikten sonra randevu takvimi oluşturulup müşteri uğurlanır.
127
5.3. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI İYONTOFEREZ CİHAZI İLE VÜCUT BAKIMI SÜRE
UYGULAMA ADI İYONTOFOREZ UYGULAMASI 20 dk.
Görev
Aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak iyontoforez cihazı ile vücut bakımı uygu-
lamasını yapınız.

• İyontoforez cihazı, cihaz kabloları ve aksesuarlar, tek kullanımlık havlu, sedye örtüsü,
terlik, iç çamaşırı ve vücut havlusu, su, karbonat
4. Üzerinizdeki metal aksesuarı çıkarınız.
6. Cihazın kullanım kılavuzunu inceleyiniz.
Uygulama
7. İyontoforez cihazını hazırlayınız.
8. Cihazın aparatlarını takınız.
9. Kapları musluk suyuyla doldurunuz.
10. Suya bir kaşık karbonat ilave ediniz.
11. Model/müşteriyi işlem süresince rahat edeceği şekilde oturtunuz.
12. Ayak tabanını suya yerleştiriniz.
13. Cihaz akımını kademeli olarak arttırınız.
15. Ayakları tek kullanımlık havlu ile kurulayınız.
16. Cilt yüzeyine nemlendirici krem uygulayınız.
17. Model/müşteriye tek kullanımlık terlik giydiriniz.
Değerlendirme
128
5.3. İYONTOFOREZ UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
İyontoforez cihazı ile vücut bakım uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçüt-
lerden, gözlediğiniz ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti
ile işaretleyiniz.

PUAN
1. Model/müşteri karşılanarak müşterinin talebi belirendi.
4. Metal aksesuarlar çıkarıldı.
6. Cihazın kullanım kılavuzu incelendi.
B) UYGULAMA
7. İyontoforez cihazı hazırlandı.
8. Cihaz aparatları takıldı.
9. Kapların içi musluk suyu ile doldurdu.
10. Suya bir kaşık karbonat ilave edildi.
11. Model/müşteri, işlem süresince rahat edeceği şekilde oturtuldu.
12. Ayak tabanı suya yerleştirildi.
13. Cihazın akımı kademeli olarak arttırıldı.
15. Ayaklar tek kullanımlık havlu ile kurulandı.
16. Cilt yüzeyine nemlendirici krem uygulandı.
17. Model/müşteriye tek kullanımlık terlik giydirildi.
takvimi hakkında bilgilendirerek uğurlandı.
SÜTUN TOPLAMLARI
129
5.4. ULTRASOUND İLE VÜCUT BAKIM
Isı enerjisi oluşturan ses dalgalarının cilt altındaki bağ dokusunda 60 °C - 70 °C ile ısı hasarı
oluşturarak cildin gerginleşmesini ve sıkılaşmasını sağlayan yönteme ultrasound ile vücut
bakım yöntemi denir (Görsel 5.6).
Görsel 5.6: Ultrasound işlemi
Ses iletimi sırasında ortamdaki taneciklerin birbirleriyle çarpışması sonucunda ısı enerjisi
meydana gelir. Isı enerjisi, cildin üst tabakasına zarar vermeden cilt altı dokularına hızlı bir
şekilde ulaşır ve o bölgede yoğun bir sıcaklık artışı meydana getirir. Oluşturulan bu kontrollü
ısı; kolajen oluşumunu uyarır ve hızlandırır, yağı sıvılaştırıp hücrelerin duvarlarını tahrip ede-
rek yağların yapısını bozar, dokudaki yağ hücrelerini ve açığa çıkan yağ asitlerini parçalayarak
bunları lenf yollarıyla uzaklaştırır. Bu yöntem, bölgelere göre farklı başlıklar kullanılarak yapılır
(Tablo 5.1).
Tablo 5.1: Cihaz Başlık Ölçüleri ve Başlığın Kullanıldığı Bölgeler
1,5 mm Derinin ince olduğu bölgelerde 1,5 mm derinliğe ulaşabilen

başlık, genellikle kaş ile göz kapağını kaldırma ve ince kı-
rışıklıkları tedavi etme işlemlerinde kullanılır.
3 mm Derinin orta kalınlıktaki bölgelerinde 3 mm derinliğe ula-
şabilen bu başlık; çene, el sırtı, yanak, dekolte, karın ve
kollarda kullanılır.
4,5 mm Derinin kalın bölgelerinde kullanılan 4,5 mm derinliğe ula-
şabilen bu başlık; sıkılaşma ile selülit ve çatlak gidermede
(basen, kol, gıdı, boyun ve bacak) kullanılır.
Cildi güvenli bir şekilde gerginleştirmek ve sıkılaştırmak için ultrasound gücü kullanılır. Bu iş-
lem ameliyat ile yapılan germe işlemlerinin alternatifi olarak görülür. Bu yöntem ile yapılan
işlemler şunlardır:
• Kaş kaldırma
• Yanak kaldırma
• Çene hattı belirginleştirme
• Gıdı toparlama
130
• Boyun ve göğüs çevresi toparlama (Görsel 5.7)
• Kol sarkmalarını giderme
• Karın ve bel bölgesinde inceltme

• İç bacak inceltme
Görsel 5.7: Boyun ve göğüs çevresi toparlama
5.4.1. Ses Dalgası Türleri

Ses, maddedeki moleküllerin titreşmesi sonucu oluşur. Bu titreşimler, ortamda bulunan diğer
molekülleri hareketlendirir ve ses dalgaları oluşturur. Ses dalgaları üçe ayrılır.
1. Ses Ötesi (Infrasound): Frekansı 20 Hz veya altındaki sestir.
2. İşitilebilir Ses: Frekansı 21-20.000 Hz arasındadır ve insanların işitilebileceği sestir.
3. Ultrason: 20.001 Hz üzerinde frekansa sahip işitilemeyen sestir.
5.4.2. Ultrasound Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç

Ultrasound uygulamasında kullanılan araç gereçler şunlardır:
Ultrasound Cihazı: Klinik çalışması yapılmış cihazlar tercih edilmelidir.
Cihaz aksesuarları: Cihaza ait kablolar ve cihaz başlıklarıdır.
Gereç: Temizleme sütü veya jeli, iletken jel, dezenfektanlar, güneş koruyucu, nemlendiriciler,
tek kullanımlık yatak örtüsü, havlu, saç bandı ve terliktir.
5.4.3. Ultrasound Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar

• Uygulama bölgesine üst üste birkaç atış yapılırsa o bölgede bir yağ azalması oluşabilir.
Bu da istenenin aksine deride gerginlik yerine sarkmalara neden olur.
• İşlem yapılmaması gereken noktalara atış yapılırsa o bölgelerde 3-6 ay sürecek bir sinir
hasarı oluşur.
• Uygulamada yapılan açısal farklılıklardan dolayı vücutta bir asimetri oluşturabilir.
131
• Deri sarkması ve gevşekliği fazla olan model/müşteride sonuç alınamayacağı için bu uy-
gulama yapılmaz.
• 30-65 yaş arasındaki kişiler için uygun bir işlemdir.
5.4.4. Ultrasound Uygulaması İşlem Basamakları

Ultrasound ile vücut bakım uygulaması üç aşamada yapılır.
Hazırlık Aşaması: Model/müşteri karşılanarak müşterinin talebi belirlenir. Model/müşteriye ile-

tişim bilgileri ile birlikte kayıt açılır. Model/müşteri, değerlendirmeye alınır. İş sağlığı ve güvenli-
ği tedbirleri dikkate alınarak ortam, uzman ve model/müşteri hazırlığı yapılır. Değerlendirmede;
dokuların gerginliğine, bağ dokusuna, sarkmanın boyutuna kişinin yaş ve cinsiyetine bakılır.
Cilt, makyajdan ve kirden arındırılır. İşlem yapılacak bölgenin ölçümü yapılır. İşlem yapılacak
bölge bir kalem ile işaretlenip bölgenin haritalandırması yapılır (Görsel 5.8, 5.9).
Görsel 5.8: Yüz bölgesi ölçümü Görsel 5.9: Haritalandırma
İşlem Aşaması: Lokal anestezi kremi, ihtiyaç hâlinde uygulanır. Uygulama yapılacak bölgeye
kayganlaştırıcı ve soğutucu jel sürülür. Cilt, işleme hazır olduğunda 30-60 dk. sürecek tedaviye
başlanır (Görsel 5.10). Ultrasound işlemi, tek seanslık bir işlemdir ve etkisi 16-24 aya kadar
devam eder.
Görsel 5.10: Ultrasound işlemi
İşlem Sonrası Aşama: Uygulama sonrası oluşan hafif şişlik ve kızarıklığı önlemek için cilde
nemlendirici ve yatıştırıcı maske uygulanır. Model/müşteri, işlemden sonra günlük yaşantısına
dönülebilir. Ancak yüksek faktörlü güneş koruyucu kullanmadan açık havaya çıkmaması; ha-
mam, sauna gibi sıcak ortamlarda bulunmaması; 24 saat geçmeden makyaj yapmaması ve
havuza girmemesi gerektiği müşteriye söylenir. Uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir.
Programın uygulanmasına karar verildikten sonra randevu takvimi oluşturulup müşteri uğur-
lanır. Ultrasound, tek seanslık bir işlem olması ve etkisinin uzun sürmesi nedeniyle çok tercih
edilen bir yöntemdir.
132
5.4. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI ULTRASOUND CİHAZI İLE VÜCUT BAKIMI SÜRE
UYGULAMA ADI ULTRASOUND UYGULAMASI 30-60 dk.

Görev
Aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak ultrasound cihazı ile vücut bakımı uygu-
laması yapınız.

• Ultrasound cihazı, cihaz başlıkları, jel, tek kullanımlık havlu, sedye örtüsü, terlik, iç çama-
şırı ve vücut havlusu
Uygulama
5. Ultrasound cihazını işlem için hazırlayınız.
7. İşlem yapılacak bölgenin ölçümünü yapınız.
8. İşlem yapılacak bölgenin haritalandırmasını yapınız.
9. Bölgeye uygun cihaz başlığı seçiniz.
10. Uygulama yapılacak bölgeye kayganlaştırıcı ve soğutucu jel sürünüz.
11. Bölgeye ve kişiye göre akım şiddeti belirleyiniz.
12. Akım şiddetini kademeli olarak arttırınız.
14. Cihazı kapatıp, başlığı kaldırınız.
15. Jeli ciltten temizleyiniz.
17. Model/müşteriye uygulama sonrası dikkat etmesi gerekenleri söyleyiniz.
Değerlendirme
133
5.4. ULTRASOUND UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Ultrasound cihazı ile vücut bakım uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütler-
den, gözlediğiniz ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile
işaretleyiniz.

PUAN
B) UYGULAMA
5. Ultrasound cihazı, işlem için hazırlandı.
6. İşlem yapılacak bölge, uygun temizleyici ile temizlendi.
7. İşlem yapılacak bölgenin ölçümü yapıldı.
8. İşlem yapılacak bölgenin haritalandırması yapıldı.
9. Bölgeye uygun başlık seçildi.
10. Uygulama yapılacak bölgeye kayganlaştırıcı ve soğutucu jel sü-
rüldü.
11. Bölgeye ve kişiye göre akım şiddeti belirlendi.
12. Akım şiddeti kademeli olarak arttırıldı.
14. Cihaz kapatıldı ve başlık ciltten uzaklaştırıldı.
15. Jel, ciltten temizlendi.
17. Model/müşteriye uygulama sonrası dikkat edilmesi gerekenler
söylendi.
takvimi hakkında bilgilendirilerek uğurlandı.
SÜTUN TOPLAMLARI
134
5.5. KAVİTASYON CİHAZI İ İLE VUCUT BAKIMI
Kavitasyon, ultrason ışınlarının ciltte oluşturduğu ani ve yüksek basınç değişimlerinden fay-
dalanarak yağları parçalayıp vücuttan uzaklaş-
tıran sistemdir.

Vücutta bulanan dirençli yağlar, ultrasonik ses
dalgaları kullanılarak parçalanır. Isının etkisi ile
sıvı hâle gelen yağ hücreleri basınç artışı ile kö-
pürmeye başlar. Bu köpüklenmeler sonucunda
oluşan kabarcıkların patlamasıyla kavitasyonun
etkisi ortaya çıkar. Parçalanan yağların, dolaşım
sistemi yolluyla vücuttan uzaklaştırılması sonu-
cu kilo kaybı ve sıkılaşma başlar (Görsel 5.11). Görsel 5.11: Kavitasyon işlemi
Kavitasyon yöntemi; bel, karın, göbek, kol, kalça ve sırt bölgelerinde depo edilen yağları parçala-
yarak cerrahi bir müdahale olmadan incelme ve sıkılaşmayı amaçlar. Kavitasyon yöntemi diyet
ve egzersiz ile birleştiğinde daha iyi sonuç elde edilir. Cildi sıkılaştırdığı için zayıflama sürecinde
derideki sarkmaları önler. Ses dalgaları, sadece yağ olan bölgeye odaklanır. Böylece sadece so-
runlu bölgede enerji kullanılarak vücudun daha sıkı ve pürüzsüz bir görünüm kazanması sağlanır.
5.5.1. Kavitasyon Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç

Kavitasyon işleminde kullanılan araç gereç şunlardır:
Kavitasyon Cihazı ve Aksesuarları: Uygulama yapılacak bölgelere göre farklı başlıkları bu-
lunan, bölgesel incelme cihazıdır.
Gereç: Tek kullanımlık sedye örtüsü, havlu, iletken jel ve dezenfektandır.
5.5.2. Kavitasyon Cihazları İle Vücut Bakım İşlem Basamakları

Kavitasyon cihazı ile vücut bakımı üç aşamada yapılır.
Hazırlık Aşaması: Model/müşteri karşılanarak müşterinin talebi belirlenir. Model/müşteriye ileti-

şim bilgileri ile birlikte kayıt açılır. Model/müşterinin anatomik yapısı incelenir ve yapısına uygun
uygulama seçilir. Model/müşterinin bölgesel yağlanması olup olmadığı kontrol edilir. Uygulama
yapılacak bölgelerin ölçüleri alınır. Kişinin vücut yapısına hangi cihazın uygun olduğu ve kişiye
kaç seans uygulama yapılacağı belirlenir. Hastalık geçmişi hakkında Model/müşteriden bilgi alınır.
İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri dikkate alınarak ortam, uzman ve model/müşteri hazırlığı yapılır.
İşlem Aşaması: Uygulama yapılacak bölgeye uygun başlık seçilir ve iletken jel sürülür. Uygu-
lama, ısı kaybı oluşmaması için 30-40 dk. süresince aralıksız yapılır. İşlem tamamen acısızdır
ancak işlem sırasında model/müşterinin kulağına ıslık sesi gibi bir ses gelir. İlk seansta bölge-
de -bölgenin kalınlığına göre- 2-10 cm incelme görülür.
İşlem Sonrası Aşama: Bölgenin kalınlığına ve yoğunluğuna göre değişmek koşuluyla bir hafta
arayla 10 seansa kadar uygulama yapılır. Bu süre kısalıp uzayabilir. Model/müşteriye beslen-
mesi ile ilgili bilgiler verilerek yağdan yoksun besinler tüketmesi ve bol su içmesi tavsiye edilir.
Model/müşteri, uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir. Programın uygulanmasına karar
verildikten sonra randevu takvimi oluşturulup müşteri uğurlanır.
135
5.5. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI KAVİTASYON CİHAZI İLE VÜCUT BAKIMI SÜRE
UYGULAMA ADI KAVİTASYON UYGULAMASI 30-40 dk.
Görev
Aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak kavitasyon cihazı vücut bakımı uygulama-
sı yapınız.

• Kavitasyon cihazı, bölgesel başlıklar, kayganlaştırıcı jel, tek kullanımlık havlu, sedye örtü-
sü, terlik, iç çamaşırı ve vücut havlusu
5. Model/müşterinin hastalık geçmişi hakkında bilgi alınız.
Uygulama
6. Kavitasyon cihazını hazırlayınız.
7. Bölgeye uygun başlık seçiniz.
8. Uygulama yapılacak bölgeyi uygun bir temizleyici ile temizleyiniz.
9. Uygulama yapılacak bölgeye iletken jel sürünüz.
10. Cihazı uygulama yapılacak bölgeye yerleştirilip aktif hâle getiriniz.
11. Ses dalgasının şiddetini kademeli olarak artırınız.
12. Isı kaybına neden olmamak için 30-40 dk. aralıksız uygulama yapınız.
13. Uygulamayı cihazın kullanım kılavuzuna ve kişinin ihtiyacına göre yapınız.
15. Cilt yüzeyinden jeli temizleyiniz.
17. Model/müşteriye işlem sonrası yapılması gerekenler hakkında bilgi veriniz.
Değerlendirme
136
5.5. KAVİTASYON UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Kavitasyon cihazı ile vücut bakım uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçüt-
lerden, gözlediğiniz ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti
ile işaretleyiniz.

PUAN
5. Model/müşterinin hastalık geçmişi hakkında bilgi alındı.
B) UYGULAMA
6. Kavitasyon cihazı işleme hazırlandı.
7. Bölgeye uygun başlık seçildi.
9. İşlem yapılacak bölgeye iletken jel sürüldü.
10. Cihaz, uygulama yapılacak bölgeye yerleştirilip aktif hâle getirildi.
11. Ses dalgasının şiddeti kademeli olarak arttırınız.
12. Isı kaybına neden olmamak için 30-40 dk. aralıksız uygulama ya-
pıldı.
13. Uygulama, cihazın kullanım kılavuzuna ve kişinin ihtiyacına göre
yapıldı.
15. Cilt yüzeyindeki iletken jel temizlendi.
17. Model/müşteriye işlem sonrası yapılması gerekenler hakkında bil-
gi verildi.
takvimi hakkında bilgilendirerek uğurlandı.
SÜTUN TOPLAMLARI
137
A) Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına ‘‘D’’ yanlış olanların başına ‘’Y’’ harfi
koyunuz.
1. ( ) Alçak frekanslı akım, diğer akım türlerine göre ciltten daha kolay geçer ve daha
derine iletilir.
2. ( ) Kavitasyon işlemi sırasında vücutta ısı kaybı oluşmaması ve uygulamanın etkisini
artırmak için 40 dk. aralıksız uygulama yapılmalıdır.
1. Aşırı terleme rahatsızlığı olan kişilerde deriyi kalınlaştırmak ve ter çıkışını azaltmak
için …………........ cihazı kullanılır.
2. Ses dalgalarının ısı enerjisinden faydalanarak 60 °C - 70 °C ısı hasarı oluşturarak cildi
gerginleştiren ve sıkılaştıran uygulamaya …………........ denir.
C) Aşağıdaki soruların doğru cevabını işaretleyiniz.
1. Dokuda diğer frekanslar gibi uyarı meydana getirmeyen ve derin ısı oluşturan
frekans türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Alçak
B) Alternatif
C) Doğru
D) Orta
E) Yüksek
2. Bölgesel incelme ve sıkılaşma uygulamalarında elektro stimüle yönteminin tek

başına kullanılmamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kas gerginliğini artırması
B) Vücutta ısı oluşturması
C) Ödem attırıcı etki oluşturması
D) Tek bir kas grubunu çalıştırması
E) İşlemin tek bir seanstan oluşması
138
VAKUM VE BASINÇLI
CİHAZLARLA VÜCUT
BAKIMI

6.1. VAKUM İLE VÜCUT BAKIMI • Negatif basınç
6.2. BASINÇ İLE VÜCUT BAKIMI • Pozitif basınç
• Endermoloji
• Lenf drenaj
139
6.1. VAKUM İLE VÜCUT BAKIMI
VAKUM VE BASINÇLI CİHAZLARLA VÜCUT BAKIMI
Vakum veya basıncın vücut bakımında kullanılabileceği nasıl fark edil-

miş olabilir?
İnsan vücudu, dış ve iç basınç olmak üzere iki tür basınç altındadır. Dış basınç, havanın de-
niz seviyesinde vücudun her bir cm² si üzerine yaptığı yaklaşık 1 kg’lık basınçtır. Bu değerin
ortamda 1 kg’ın altına düşmesine negatif basınç (vakum) denir. İç basınç ise vücudun dış ba-
sıncı sürekli algılayarak ona karşı düzenlediği kan basıncıdır. Cildin altında bulunan dokularda
dolaşımı düzenleyerek dokuların yenilenmesini sağlamak
amacıyla cilt üzerine negatif basınç uygulama işlemlerine
vakum ile vücut bakımı [vakum terapi (endermoloji)] de-
nir.
Anadolu’da sağlık amaçlı geleneksel uygulamalarda

önemli bir yere sahip olan kupa çekme, insanlığın en eski
vakum terapi yöntemlerinden biridir (Görsel 6.1). Beş
bin yıldan beri özellikle Asya ve Ortadoğu’da olmak üze-
re dünyanın birçok bölgesinde ana ve destekleyici tedavi Görsel 6.1: Kupa çekme ile vakum
yöntemi olarak uygulanır. tedavi
Sağlıklı bir yetişkin cildinin yüzey alanı yaklaşık 15.000 cm² dir. İnsan vü-
cuduna havanın uyguladığı toplam basınç yaklaşık 15.000 kilogram yani
15 tondur. İnsanın bu basınca dayanabilmesinin nedeni iç basınç da denen
kan basıncıdır.
6.1.1. Vakumun Etkileri

Vücuttaki dokulara atardamarlar ile besin ve oksijen, lenf damarları ile de savunma hücreleri
ve vitaminler taşınır. Hücrelerde bunların kullanılmından sonra ortaya çıkan atık maddeler,
toplar damarlar ve lenf sistemi yoluyla vücuttan uzaklaştırılır (Şema 6.1).
Atardamarla besin Toplardamarla

ve oksijen sıvı ve gaz atıklar
Bağ
Doku
Lenf damarıyla Lenf damarıyla
savunma hücreleri ve fazla doku sıvısı ve
vitaminler atıklar
Şema 6.1: Bağ dokuda kan ve lenf dolaşımı
140
Cilt altındaki dokularda kan ve lenf dolaşımının bozulması sonucunda bazı hastalıkların yanı
sıra estetik sorunlar da ortaya çıkar. Selülit, çatlak, ödem, sarkma ve bölgesel yağlanma bu
estetik sorunlardan bazılarıdır.

Vakum uygulamalarıyla cilde kan ve lenf dolaşımı üzerinden negatif basınç uygulanır (Görsel
6.2). Bu şekilde, ciltte ve cilt altındaki dokularda metabolizma hızlandırılarak bölgedeki kötü
dolaşım kaynaklı estetik sorunlar bir miktar düzeltilebilir.
Görsel 6.2: Vakum uygulaması
Vakum uygulanan bölgede, dolaşımın düzenlenmesiyle görülen etkiler şunlardır:

• Dokulara daha fazla besin ve oksijen taşınır.
• Doku metabolizması hızlanır.
• Dokular arasında sıkışmış olan atıklar, serbest hâle gelir ve dolaşıma katılır.
• Toksinler ve karbondioksit vücuttan uzaklaştırılır.
• Kolajen liflerin bulunduğu dokudaki sertlik, ödem ve tıkanmalar çözülür.
• Kötü dolaşım nedeniyle bozulmuş olan cilt yeniden yapılanır.

Vakum uygulamasının iki fiziksel etkisi bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış-
tır. Bunlar, doku sağlamlığı ve cildin elastikiyetinin iyileştirilmesidir. Aynı
zamanda bu uygulamalarla fibroblastların, dolayısıyla kolajen liflerin arttığı
ve yeniden düzenlendiği de görülmüştür. Fibroblastlar, bağ dokunun ana
maddesi olan ve yaraların iyileşmesinde işlevi olan kolajen adlı proteinin
yapımından sorumlu hücrelerdendir (Görsel 6.3).
Fibroblast
Kolajen
Elastin
Görsel 6.3: Ciltte fibroblastların yerleşimi
141
Vakumun, tek başına bir yöntem olarak uygulanmasının yanı sıra model/müşterinin sorununa
ve durumuna göre farklı destekleyici etkileri olan yöntem ve cihazlarla birleştirilerek de kullanıl-
ması uygundur. Örneğin mezoterapi, radyo frekansı, kızıl ötesi (infrared), soğukla tedavi (kri-
yoterapi), masaj, basınçla tedavi (pressoterapi) ve lazer yöntemleri vakum yöntemiyle birlikte
planlanmakta ve uygulanmaktadır (Tablo 6.1).

Tablo 6.1: Vakum Yöntem ve Tekniklerinin Etki ve Kullanım Alanları
ENERJİ YÖNTEM VÜCUDA VE CİLT ALTI KULLANIM

TÜRÜ TEKNİK DOKULARA ETKİSİ ALANLARI
Vakum Kan ve lenf dolaşımını artırma Selülit, bölgesel yağlan-
ma, ödem
Vakum dönme Kan ve lenf dolaşımını artırma Sarkma, selülit, bölge-
sel yağlanma, ödem,
Yağ yakımını tetikleme çap ve çevre azaltma
Bölgede hareketlenme
MEKANİK Vakum ve deri altı Vakum yardımlı hassas doku Selülit, çukurlaşma, es-
kesiksiz cerrahi salımı; küçük bıçaklar içeren tetik operasyon sonrası
(Subsizyon) bir cihazla kolajen bantlar ke- hassas şekillendirme
sildikten sonra dokunun, va-
kumun etkisiyle yukarı doğru
hareket ederek cildin çukur
kısımlarını doldurulmasıdır.
Vakum ve ultrason Kan ve lenf dolaşımını artırma Selülit, vücut şekillen-
dirme, masaj ve gev-
şetme
MEKANİK VE Vakum ve radyo Dokuda yüksek ısı oluşturarak Bölgesel fazlalık gider-
SES frekans fibroblastların aktifleştirilmesi me
ve yağ hücrelerinin metaboliz-
malarını değiştirmesi Selülit azaltma
Vücut şekillendirme
MEKANİK VE Vakum ve elektrik Kan ve lenf dolaşımını artırma Selülit ve vücut bölgele-
ELEKTRİK akımı rinde çevre azaltma
Vakum ve soğut- Yağ hücrelerini vakumlayıp Selülit, bölgesel yağlan-
MEKANİK VE
ma dondurarak parçalama, lenf ma, ödem, sarkma
TERMAL
drenaj
Vakum ve lazer Yağların, ışıkla sıvılaştırılarak Selülit, çukurlaşma, es-
masaj ve vakumla dokudan tetik operasyon sonrası
uzaklaştırılması hassas şekillendirme
MEKANİK VE Vakum ve infraruj İnfraruj ışınlarının, cildin de- Selülit, çukurlaşma
IŞINIM (infrared) rinliklerine girip ısıyı yükselt-
mesiyle bölgede bulunan yağ Vücut şekillendirme
hücrelerinin yalıtım işlevini
kaybetmesi
Vakum ve mezo- Yağları kimyasal maddeyle çö- Vücut şekillendirme,
MEKANİK VE
terapi zerek dokudan uzaklaştırma selülit, bölgesel yağlan-
KIMYASAL
ma, ödem, sarkma
142
Vakum uygulamasında birçok farklı cihaz ve bunların gerektirdiği araç gereç vardır. Piyasadaki
cihazların çoğunda ortak kullanılan araç gerecin sınıflandırılması ve açıklamaları şöyledir:
Müşteri Takip Bilgisayar Programı

Güzellik salonunun; müşteri portföyü, malzeme, işlem, randevu ve muhasebe kayıtlarının tu-
tulduğu ve takibinin yapıldığı bilgisayar programlarıdır.
ARAŞTIRINIZ
Güzellik salonu müşteri takip programı çeşitlerini araştırınız. Bulduğunuz
programlardan en az iki tanesini çalışana, işletmeye ve model/müşteriye
sağladığı yararlar açısından karşılaştırınız. Elde ettiğiniz bulguları sınıfta
veya atölyede arkadaşlarınızla paylaşınız.
Müşteri Kartı
Müşteri portföyü, işlem ve randevu takibi yapılabilmesi için basılan veya elde hazırlanan kart-
lardır.
Vakum veya Vakumla Kombine Cihaz

Cihazlar, isim ve içerdiği teknikler açısından çok sık değişir. Piyasada çeşitli yöntem ve teknik-
lerin kullanıldığı cihazlarla birlikte bu yöntemlerin birkaçının bir arada bulunduğu birleştirilmiş
cihazlar da mevcuttur (Görsel 6.4). Bu cihazların kullanım eğitimi, cihazın üreticisi veya teda-
rikçisinden alınmalıdır. Kullanımda karşılaşılan sorunlarla ilgili servis, satış sonrası hizmetler
kapsamında ilgili tedarikçiden talep edilmelidir.
Görsel 6.4: Vakumla kombine edilmiş çeşitli vücut bakım cihazları
Cihaz Kullanım Kılavuzu

Cihazların; kurulumu, kullanımı, temizlik ve muhafazaları kılavuzda belirtildiği gibi yapılmalıdır.
Her cihazın gereci farklı olmakla birlikte, vakum uygulamalarında genel olarak kullanılan gereç
şunlardır:
Cihazın Özel Başlık ve Aksesuarları: Cihazla birlikte ve yedekli olarak tedarik edilmeli, hijye-
ni ve muhafazası için kullanım kılavuzu rehber alınmalıdır.
Uygulama Giysisi: Hijyenik bir uygulama yapmak ve vakumun cilde zarar vermesini engelle-
mek amacıyla kullanılır.
Uzman Eldiveni: Vakum işlemleri sırasında uzman, cihazın başlığıyla birlikte vakumdan kay-
naklanan gücü de dikkatli bir şekilde yönetmek zorundadır. Bu işlemde ellere oldukça fazla
kuvvet uygulandığı için uzman, cildinin zarar görmemesi için dayanıklı eldivenler kullanmalıdır.
Uygulama için ayrıca tek kullanımlık iç çamaşırı, terlik, yatak örtüsü, kağıt havlu, vücut havlusu
ile cilt ve yüzey dezenfektanları bulunmalıdır.
143
Kozmetik Ürünler: Uygun kozmetik ürüne, cilt ve vücut analizi yapılarak karar verilir. Örneğin va-
kum yöntemi selülit azaltma işleminde uygulanıyorsa selülite karşı geliştirilen kozmetik ürünlerden
model/müşteriye uygun olan seçilir ve kullanılır. Eğer işlem, cilt sıkılaştırmaya yönelikse bu amaca
yönelik ürünlerden model/müşteriye uygun olan kullanılır. Uygulama esnasında bazı cihazlarla
birlikte kozmetik ürün kullanılmadığı gibi bazılarında da yalnızca EKG veya ultrason jeli kullanılır.
Jel: Elektroterapide de kullanılan EKG veya ultrason jeli, vakumun cilde zarar vermesini engel-
lemek ve cihaz başlığını ciltte kaydırabilmek için kullanılır.
6.1.2. Vakum Uygulamasının İşlem Basamakları

Vakum uygulaması, 18 yaşın altındakilere kesinlikle yapılmamalıdır. Ayrıca model/müşteride
aşağıda belirtilen durumlardan herhangi birinin olması veya olma şüphesi durumunda model/
müşteriden uygulama yapabilmek için hekim onayı istenmelidir.
• Hamilelik, lohusalık, regl dönemi
• Böbrek taşı, diyabet, epilepsi, tansiyon hastalıkları
• Hemofili, K vitamini eksikliği gibi kanama bozuklukları
• Kanın iltihaplı olması
• Vücut içi veya dışı protez kullanımı
• İleri derecede varis , lenfödem, aşırı yağ birikiminin eşlik ettiği selülit
• Çok yoğun spor yapma, aşırı hassas ve ince cilt
Hazırlık Aşaması: Model/müşteri karşılanır. Vakum özelliği taşıyan cihaz ve tekniklerden han-
gisinin kullanılacağına analiz sonuçlarına göre karar verilir. Model/müşterinin şikâyetleri doğrul-
tusunda cilt ve vücut analizi yapıldıktan sonra elde edilen bulgular; selülit, ödem, çatlak, sark-
ma, bölgesel yağ birikimi ise bu durumda vakum kullanılabilir. Son yıllarda en çok karşılaşılan
şikâyet selülittir. Selülit giderme işlemi için sektörde genellikle vakum dönme tekniği uygulanır.
Bazı kombine cihazlarla yapılan bakım planına, cildin önceden hazırlanmasıyla birlikte uygun
bir diyet de dâhil edilir. Bu durumda öncelikle cihaz tekniğinin gerektirdiği cilt bakımlarıyla cilt,
uygulamaya hazırlanmalı ve analiz sonucuna göre gerekiyorsa diyetisyen işbirliği ile uygun bir
diyet planlanıp uygulanmalıdır.
Seanslar, en az bir gün arayla haftada en fazla üç seans olarak planlanır. Model/müşteri, se-
anslara yemekten ortalama 2 saat sonra gelmesi konusunda önceden uyarılır. Uygulamanın
yararını en iyi şekilde görebilmek için dikkat edilmesi gereken hususlar seans öncesi görüşme-
de sözlü veya yazılı olarak anlatılır. Model/müşterinin uygulama sonrası dikkat etmesi gereken
hususlar ise şöyle sıralanır:
• Uygulama yapılan bölgelere 6 saat boyunca su değmemelidir.
• Seans yapılan gün ve ertesi gün, günde en az 2 litre su içilmelidir.
• 24 saat boyunca mayalı besinler yenilip içilmemelidir.
• Vücut bakım yağları kullanılmalıdır.
• Ödem attırıcı çaylar içilmelidir.
144
• 1-2 saat kadar süren hafif bir ısı ve kızarıklık şeklinde yan etkiler görülebilir.
• Uygulamanın etkisi 4-5 seans sonra gözlenebilir.
Uygulama tek olarak yapılabileceği gibi model/müşterinin durumuna göre kombine uygula-

malar da yapılabilir. Ortam, araç gereç, uzman ve model/müşteri işlemin özelliklerine ve İSG
kurallarına göre hazırlanır.
İşlem Aşaması: Uygulamanın dışında kalan bölgeler, tek kullanımlık havlu ile muhafaza edilir.
Kozmetik ürünün birlikte kullanıldığı ve kullanılmadığı vakum cihazları mevcuttur. Selülit azal-
tıcı kozmetik ürün, cihaz kullanımına uygunsa uygulama yapılacak bölgeye sürülür ve ürünün
emilimi sağlanır.
Cihaz uygulama başlığı, cilt üzerine yerleştirilerek kolayca hareket ettirilebilecek şekilde tutulur
ve cihaz açılır. Cihazın vakum gücü, kullanım kılavuzunda belirtildiği şekilde cildin özelliklerine
göre dikkatlice ayarlanır. Bölge, geniş dairesel hareketlerle taranır. Yağ birikiminin fazla olduğu
bölgede uygulama yoğunlaştırılır. İşlem sırasında cilt üzerinde reaksiyona neden olmamak için
aynı bölgede uzun süre çalışılmaz. Bölgelere uygulama süreleri, cihaz kullanım kılavuzundan
yararlanılarak belirlenir. Uygulama, çok zayıf kişilerde kısa tutulur. Cildin ısınması ve kızarma-
sı, bölgede dolaşımın aktive edildiğinin göstergesidir. Selülit veya bölgesel yağlanma oluşum
bölgelerinde bu belirtiler, etraf dokulara göre daha geç görülür. Uygulamaya, sorunlu bölgenin
etrafındaki dokular kızarıncaya ve ısınıncaya kadar devam edilir. Cihaz başlığı, cilt üzerinde
ve hareketliyken vakumun gücü dikkatlice azaltılılır. Vakum cildi bıraktığı zaman cihaz kapatılır
ve başlık ciltten uzaklaştırılır. Cilt, jel sürüldüyse kağıt havlu ile silinerek temizlenir.
İşlem boyunca cilt gözlemlenmeli, beklenmeyen bir reaksiyon görülmesi

durumunda işlem durdurulmalı ve hemen en yakın sağlık kuruluşuna baş-
vurulmalıdır.
DİKKAT
İşlem Sonrası Aşama: Model/müşterinin, bakım yatağından kalktığında başının dönmemesi
için yavaşça kalkarak oturur pozisyona geçmesi ve bu pozisyonda birkaç dakika beklemesi
sağlanır. Başka bir uygulama yapılacaksa model/müşteri ilgili bölüme, yapılmayacaksa giyin-
me bölümüne yönlendirilir ve yalnız bırakılır. Model/müşteriye uygulama sonrası dikkat etmesi
gereken hususlar sözlü veya yazılı olarak anlatılır ve uğurlanır. İşlem sonunda ortam, araç
gereç ve uzman bir sonraki işleme hazırlanır.
Yakın çevrenizdeki vakum uygulaması yapan birkaç güzellik salonuyla uygula-

ma hakkında görüşme yapınız. Görüşmeye gitmeden önce aşağıdaki soruları
not ediniz.
SIRA
SİZDE Yukarıdaki yönergeyi dikkatlice okuyunuz ve aşağıdaki soruları yönerge-
ye göre cevaplandırınız.
1. Vakum uygulama işlemini kısaca anlatır mısınız?
2. Vakum uygulamasıyla elde ettiğiniz sonuçlar nelerdir?
İşletmelerin vermiş olduğu cevapları birbiriyle karşılaştırarak aralarında vakum

uygulamasının tekniği ve sonuçları açısından ne gibi farklar olduğunu belirleyiniz.
145
6.1. UYGULAMA
VAKUM VE BASINÇLI CİHAZLARLA VÜCUT
BAKIMI
50 dk.
UYGULAMA ADI VAKUM İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMASI
Görev
Bu uygulamada aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak vakum ile vücut bakımı

• Vakum veya vakumla kombine cihaz, işlem için gerekli başlık ve aksesuarları, cihaz kul-
lanım kılavuzu
• Model/müşteri uygulama giysisi, tek kullanımlık iç çamaşırı, terlik, yatak örtüsü, vücut
havlusu, kağıt havlu, uzman eldiveni
• Cihazın uygulama prosedüründe yer alan kozmetikler, cilt ve yüzey dezenfektanları
1. Model/müşteriyi karşılayarak müşteriyle ön görüşme yapınız.
2. Vücut analizi yapınız, analiz sonuçlarına göre kullanılacak araç gereç, yöntem ve tek-
niği belirleyiniz.
Uygulama
4. Uygulamanın dışında kalan bölgeleri tek kullanımlık havlu ile muhafaza ediniz.
5. Seçtiğiniz kozmetik ürünü uygulama yapılacak bölgeye sürünüz.
6. Cihaz başlığını geniş dairesel hareketlerle cilt üzerinde kaydırınız.
7. Yağ birikiminin fazla olduğu bölgede uygulamayı yoğunlaştırınız.
8. Selülit bölgesindeki kızarma ve ısınma, etraftaki doku ile aynı seviyeye geldiğinde va-
kum gücünü kademeli olarak azaltınız.
9. Vakum, cildi bıraktığı zaman cihazı kapatınız ve başlığı ciltten uzaklaştırınız.
10. Model/müşteriye uygulama sonrası dikkat edilmesi gereken hususları açıklayınız.
11. Kombine bakım planlandıysa model/müşteriyi bir sonraki uygulama için yönlendiriniz.
13. Model/müşteriyi, bakım programı boyunca dikkat edilecek hususlar ve randevu takvimi
Değerlendirme
146
6.1. VAKUM İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Vakum ile vücut bakımı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden göz-
lediğiniz ölçütün karşısına becerinin başarı oranına uygun olanı (X) işareti ile işaret-

leyiniz.
PUAN
1. Model/müşteri karşılanarak ön görüşme yapıldı.
2. Model/müşteri kaydı açıldı ve bilgileri kaydedildi.
3. Vücut analizi yapıldı, analiz sonuçlarına göre kullanılacak araç
gereç, yöntem ve teknik belirlendi.
B) UYGULAMA
5. Seçilen kozmetik ürün, uygulama yapılacak bölgeye sürüldü.
6. Cihaz, uygulama yapılacak bölgeye yerleştirilerek vakum kısmı
aktifleştirildi.
7. Cihazın vakum gücü, cildin yapısı dikkate alınarak ayarlandı.
8. Uygulama, cihazın kullanım kılavuzu ve cildin durumuna uygun
olarak yapıldı.
9. Selülit bölgesindeki kızarma ve ısınma, etraftaki doku ile aynı se-
viyeye geldiğinde vakum gücü kademeli olarak azaltıldı.
10. Başlığın vakum gücü, cildi bıraktığı zaman cihaz kapatıldı ve baş-
lık ciltten uzaklaştırıldı.
11. Model/müşteriye uygulama sonrası dikkat edilmesi gerekenler
açıklandı.
12. Kombine bakım planlandıysa model/müşteri bir sonraki uygulama
için yönlendirildi.
13. İşlem, verilen sürede bitirildi.
SÜTUN TOPLAMLARI
147
6.2. BASINÇ İLE VÜCUT BAKIMI
Cildin sağlıklı görünmesini sağlamak amacıyla cilt üzerinden yapılan pozitif basınç (itme) uy-
gulamalarına basınç ile vücut bakımı (pressoterapi) denir. Cilt altı dokulardaki toplardamar ve
lenf dolaşımını düzenleyen uygulamalarda basınç yöntemi, tek başına kullanılabildiği gibi lenf
drenaj masajı ve sargılama yöntemleriyle de kullanılabilir.
Lenf sistemi, lenf damarları ile lenf düğümlerinden oluşan bir dolaşım sistemidir. Kan dolaşımı
yoluyla dokulara gelen maddeler, kılcal damarlardan doku sıvısına sızarak hücrelere ulaşır.
Burada oksijenle yakılıp kullanıldıktan sonra tekrar kılcal damarlara geçerek kan dolaşımına
katılır. Doku sıvısına geçen bazı maddeler kılcal kan damarlarına sızamaz ve doku sıvısında
kalır. Bu maddelerin yeniden kan dolaşımına katılması lenf sistemi ile mümkün olur. Sistem,
lenf damarları yolu ile deri ve deri altında bulunan dokulardaki hücrelerin arasında kalan sıvıyı
toplayarak yeniden dolaşıma katılmasını sağlar (Görsel 6.5). Lenfatik dolaşımdaki bozukluklar;
dokularda lenf birikimine, bağışıklığın zayıflamasına, selülit, ödem ve bölgesel yağ birikimine
neden olabilir.
Bademcikler
Lenfatik
Timus bezi Sistem
Koltuk altı
Dalak
Lenf
düğümü
Bağırsak lenf düğümü
Doku
sıvısı
Kasık lenf düğümü Doku Doku

sıvısı sıvısı
Doku
sıvısı
Doku
Atardamar hücreleri Toplardamar
Lenf
düğümü
Görsel 6.5: Lenf dolaşım sistemi ve kan dolaşımı ilişkisi

Lenf ya da akkan, akyuvar hücrelerini içeren ve kan plazmasına benzeyen
renksiz sıvıdır. Başka bir ifadeyle lenf damarları içerisinde dolaşan, kan plaz-
ması ve lenf proteinlerinden oluşan dolaşım sıvısıdır. Lenf dolaşım sistemi,
sadece toplar ve kılcal damarlardan oluşur. Dolaşım, tüm hareket gücünü
kişinin hareketiyle kasılıp gevşeyen kaslardan alır. Bu güçle, lenf damarla-
rında bulunan kapakçıklar sırayla açılıp kapanarak lenf sıvısını ilerletirler.
148
Basınç ile vücut bakımının kozmetik amaçlı kullanım amaçları şunlardır:
• Selülit, çatlak, ödem ve kılcal damar çatlaması gibi bozuklukların oluşmasını geciktirmek,
bu bozukluklar oluşmuş ise ilerlemesini yavaşlatmak veya derecesini azaltmak.

• Cilt ve cilt altı dokulardaki gevşeklik ve sarkmaları gidermek veya en aza indirmek.
• Genel bir toksin temizleme programına destek olmak.
• Vücudun şekil alması ve şeklini korumasına destek olmak.
Vücutta sağlık ve kozmetik amaçlı kullanılan iki ana basınç yöntemi, masaj ve sargılamadır.
Sargılama yöntemi günümüz kozmetik uygulamalarında basınç etkisinden daha çok yosun
türevi ürünlerin cilde yedirilmesinde tercih edilir (Görsel 6.6). Masaj ise birçok çeşidi ve tekniği
olan bir basınç yöntemidir (Görsel 6.7).
Görsel 6.6: Bir basınç yöntemi olarak Görsel 6.7: Bir basınç yöntemi
sargılama olarak masaj
6.2.1. Basınç Uygulamasının Etkileri

Basınç uygulamalarında elle uygulanan masaj ve kapalı sistem pozitif hava basınçlı (presso-
terapi) cihaz masajı kullanılır. El masajının özellikle vücut şekillendirme işlemlerinde kullanılan
türleri; canlandırıcı, rahatlatıcı, selülit ve lenf drenaj masajlarıdır. Ayrı bir eğitim gerektiren lenf
drenaj (boşaltma) masajı, temizleme ve yeniden emilim olmak üzere iki aşamalı bir işlemdir.
• Temizleme, dokulardaki lenfatik sıvıyı serbest bırakır.
• Yeniden emilim, lenfatik sıvıyı lenf düğümlerine taşır (Görsel 6.8).
Görsel 6.8: Lenf masajının vücuttaki yön ve doğrultuları
149
Kozmetik vücut bakım uygulamaları için basınç etkisinden en çok yararlanılan cihazlar, pres-
soterapi cihazlarıdır. Bu cihazlar; kollar, bacaklar ve gövde için olmak üzere beş parçadan
oluşur ve hava tulumu şeklindedir (Görsel 6.9). Bu cihazlara hava; lenf sıvısını kılcal damarlar-
dan ana damarlara, oradan da lenf düğümlerine doğru iten bir sırayla dolar. Basınç yardımıyla
itilen lenf sıvısı biriktiği yerden temizlenir. Bu lenf drenaj işlemiyle toplardamar yönündeki kan
akışı da aktive edilerek tüm cilt ve altı dokularda birikmiş atıklar, temizlenecekleri organlara
ulaştırılmış olur.
Görsel 6.9: Basınç tekniği ilkeleriyle çalışan lenf drenaj cihazı
Dokularda serbestleşen maddelerin kan damarlarıyla daha etkili bir şekilde taşınabilmesi için
kanın akışkanlığının ve hacminin artırılması büyük önem taşır. anın akışkanlığını ve hacmini
artırmak için tüm selülit ve bölgesel incelme ya da sıkılaştırma programları süresince bol su
içilmeli ve egzersiz yapılmalıdır.

Bilimsel çalışmalar; ak zar (fasya) olarak bilinen yapının, iç organların tü-
müyle bağlantılı bir organ gibi çalıştığını ve dokular arasında madde taşı-
dığını ortaya çıkarmıştır. Buna göre basınç ve egzersiz uygulamaları ile
ak zar uyarılır ve böylece dokular arası madde dolaşımı, tüm vücutta çok
daha hızlı ve düzenli bir hâle gelir.
Basınç uygulamaları sonunda ciltte ve altındaki dokularda görülen etkiler genel olarak şunlardır:
• Dolaşımın tıkanması veya yavaşlaması sonucu dokularda oluşan metabolik atıklar uzak-
laştırılır.
• Toplardamar (venöz) dolaşımı ve lenfatik dolaşım hızlanarak damarlar arasında biriken
metabolik atıklar dolaşıma katılır.
• Toplardamar dolaşımının daha iyi hâle getirilmesiyle kılcal damar çatlaklarının ve selülit
oluşumunun ilerlemesi yavaşlar veya gecikir.
• Ödem ve selülitin azaltılması sonucunda bunlardan kaynaklanan şekil bozuklukları düzelir.
• Kan dolaşımının hızlanması ve homojen olması ile tüm vücutta dengeli bir yağ dağılımı
olur.
• Çatlak oluşumu yavaşlar veya gecikir.
150
Lenf drenaj uygulaması; hamilelik, kalp ve böbrek hastalıkları, hemofili, tan-
siyon, ileri derecede astım, akut ve kronik cilt iltihaplanmaları ile atardamar

tıkanıklığı durumlarında yapılmamalıdır.
DİKKAT
6.2.2. Basınç Uygulaması İşlem Basamakları

Model/müşterinin sağlıklı ve basınç işlemine uygun bir yetişkin olduğu ön görüşme ile tespit
edilir. Sakıncalı sağlık durumları varsa işlem yaptırabilmesi için model/müşteriden uzman he-
kim onayı istenmelidir.
Hazırlık Aşaması: müşteri karşılanır. Şikayetleri doğrultusunda cilt ve vücut analizi yapıldıktan
sonra elde edilen bulgular; selülit, ödem, çatlak ve sarkma ise basınç kullanılabilir. Seanslar,
en az bir gün ara ile haftada en fazla üç seans olarak planlanır. Uygulama tek olarak yapılabi-
leceği gibi model/müşterinin durumuna göre kombine uygulamalar da planlanabilir.
Model/müşteri; seanslara aç olarak gelmesi, seans günü ile ertesi gün en az 2 litre su ve ödem
attırıcı çaylar içmesi konusunda önceden uyarılır. Ortam, araç gereç, uzman ve manken; işle-
min özelliklerine ve İSG kurallarına göre hazırlanır. Cihaz veya uygulama prosedüründe varsa
model/müşteri, tek kullanımlık giysiler giyer.
İşlem Aşaması: Basınç cihazında kullanılan tulumların kullanılacak olan parçaları, uygulama
yapılacak bakım yatağına yerleştirilir. Yatağa uzanması sağlanan model/müşteriye tulumlar
giydirilir. Tulumun parçalarını kilitleme işleminin, kullanım kılavuzunda belirtildiği şekilde ya-
pılmasına dikkat edilir. Daha sonra, hava basıncının cihaz çıkışları ve tulum girişleri kontrol
edilerek yerlerine tam olarak yerleştirilir.
Cihaz, model/müşteriye uygun olan program seçilerek aktifleştirilir. Model/müşteri, programın

süresi ve işlem sırada dikkat etmesi gereken hususlar hakkında bilgilendirilir. İhtiyacı olduğun-
da uzmana nasıl ulaşabileceği açıklanır ve tercihe göre yalnız bırakılır. Uygulanan program ve
yapılan işlemler, işlem kayıt programı veya kartına kaydedilir. Program süresince uygun ara-
lıklarla model/müşterinin yanına gidilerek durum kontrol edilir. Basınç işlemi tamamlandıktan
sonra cihaz otomatik olarak kapanmadıysa kapatılır ve tulumlar çıkarılır.
İşlem Sonrası Aşama: Model/müşterinin, bakım yatağından kalktığında başının dönmemesi

için yavaşça kalkarak oturur pozisyona geçmesi ve bu pozisyonda birkaç dakika beklemesi
sağlanır. Başka bir uygulama yapılacaksa model/müşteri ilgili bölüme, yapılmayacaksa giyin-
me bölümüne yönlendirilir ve yalnız bırakılır. Model/müşteri, uygulama sonrası dikkat etmesi
gereken hususlarda bilgilendirilerek uğurlanır. İşlem sonunda ortam, araç gereç ve uzman bir
sonraki işleme hazırlanır.
ARAŞTIRINIZ
Anadolu'da karnın doğum sonrası sıkıca sarılması, gevşeyen cilt altı doku-
ların toparlanması açısından pressoterapi ile benzer bir teknik midir? Tanı-
dığınız altmış yaş üzeri kadınlara sorarak araştırınız.
151
6.2. UYGULAMA
VAKUM VE BASINÇLI CİHAZLARLA VÜCUT
BAKIMI
60 dk.
UYGULAMA ADI BASINÇ İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMASI
Görev
Bu uygulamada aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak vakum ile vücut bakımı

• Basınç cihazı, cihazın işlem için gerekli aksesuarları, kullanım kılavuzu
• Model/müşteri uygulama giysisi, tek kullanımlık iç çamaşırı, terlik, yatak örtüsü, vücut
havlusu, kağıt havlu, uzman eldiveni
• Kozmetikler, cilt ve yüzey dezenfektanları
1. Model/müşteriyi karşılayarak müşteriyle ön görüşme yapınız.
2. Model/müşteri kaydı açınız ve bilgileri kaydediniz.
3. Vücut analizi yapınız, analiz sonuçlarına göre kullanılacak araç gereç, yöntem ve tek-
niği belirleyiniz.
Uygulama
5. Basınç cihazında kullanılan tulumları uygulama yapılacak sedyeye yerleştiriniz.
6. Model/müşterinin uzanmasını sağlayarak uygulama bölgesi tulumlarını giydiriniz.
7. Cihazda model/müşteriye uygun olan programı seçiniz.
8. Model/müşteriyi programın süresi ve bu sırada dikkat etmesi gereken hususlar hakkın-
da bilgilendiriniz.
9. Uygulanan programı ve yapılan işlemleri işlem kayıt programı veya kartına kaydediniz.
10. Basınç işlemi tamamlandıktan sonra tulumları çıkarınız.
11. Model/müşteriyi giyinme bölümüne yönlendiriniz.
Değerlendirme
152
6.2. BASINÇ İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Basınç ile vücut bakımı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden göz-
lediğiniz ölçütün karşısına becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaret-

leyiniz.
PUAN
1. Model/müşteri karşılanarak ön görüşme yapıldı.
2. Model/müşteri kaydı açıldı ve bilgiler kaydedildi.
3. Vücut analizi yapıldı, analiz sonuçlarına göre kullanılacak araç
gereç, yöntem ve teknik belirlendi.
B) UYGULAMA
5. Basınç cihazının tulumları sedyeye yerleştirildi.
6. Yatağa uzanması sağlanan model/müşteriye uygulama bölgesi
tulumları giydirildi.
7. Cihazda model/müşteriye uygun olan program seçildi.
8. Model/müşteri, programın süresi ve bu sırada dikkat etmesi gere-
ken hususlar hakkında bilgilendirildi.
9. Uygulanan program ve yapılan işlemler, işlem kayıt programı
veya kartına kaydedildi.
10. Program tamamlandıktan sonra tulumlar çıkarıldı.
11. Model/müşteri giyinme bölümüne yönlendirildi.
SÜTUN TOPLAMLARI
vardır. Dolayısıyla tablodan alınabilecek en yüksek puan 14.5 = 60’tır.
153
1. ( ) Ciltte ve cilt altında bulunan dokularda yenilenme sağlamak amacıyla negatif

basınç uygulama işlemlerine, vakum ile vücut bakımı (vakum terapi, endermoloji)
denir.
2. ( ) Basınç uygulamasında tulumun bölümlerine hava, lenf sıvısını kılcal lenf damar-
larından lenf düğümlerine, oradan da ana lenf damarlarına doğru iten bir sırayla
dolar.
1. Basınçla vücut bakımında, cilt altı dokularda ……………………………. ve

……………………………. dolaşım sistemlerinin düzenlenmesi hedeflenir.
2. ……………………………. insanlığın en eski vakum terapi yöntemlerinden biridir.
1. Aşağıdaki hastalıklardan hangisinde vakum ve basınç uygulanamaz?

A) Astım
B) Böbrek
C) Egzama
D) Kalp
E) Tansiyon
2. I. Dokulara daha fazla besin ve oksijen gelir.

II. Toksinler ve karbondioksit vücutta kalır.
III. Doku metabolizması hızlanır.
IV. Kolajen liflerden oluşan dokuda sertlik, ödem ve tıkanmalar görülür.
Öncüllere göre vakum uygulamasıyla dolaşımı düzenlenen bölgede yukarıdakiler-

den hangileri görülür?
A) I ve II
B) I ve III
C) I, II ve III
D) I, III ve IV
E) II, III ve IV
154
ISI SİSTEMLERİYLE
VÜCUT BAKIMI

7.1. RADYO FREKANS İLE VÜCUT BAKIMI • Radyofrekans
UYGULAMA • İnfraruj
7.2. İNFARUJ İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMA • Isı battaniyesi
7.3. ISI BATTANİYESİ İLE VÜCUT BAKIMI UY- • Bronzlaştırma
GULAMA • Solaryum
7.4. SOLARYUM
155
7.1. RADYO FREKANS İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMA
Vücut bakım cihazlarının çeşitli olmasının faydaları neler olabilir? Dü-

şüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
ISI SİSTEMLERİYLE VÜCUT BAKIMI
Radyo frekans (RF), elektromanyetik radyo dalgalarının cilt ve cilt altı dokulara kontrollü bir
şekilde verilmesiyle cildin ısınmasını sağlayan uygulamadır. Radyo frekans ile vücut bakımı ise
bu ısınma sonucu oksijenin hücre içi yayılımını (difüzyon) artıran, kan dolaşımını hızlandıran,
kolajen liflerini yenileyen ve yağ atımı-
nı sağlayan uygulamanın adıdır (Gör-
sel 7.1). Tıp ve estetik alanında uzun
zamandır kullanılan radyo frekans, bir
iyileştirme yöntemidir. Vücut şekillen-
dirme ve bölgesel incelme yöntemleri
arasında sık kullanılan bu yöntem, kü-
çük kas ağrılarını gidermeye yardımcı
olduğu gibi kolajen liflerinin yenilenme-
si için de kullanılır. Radyo frekans uy-
gulamasından başarılı bir sonuç elde
etmek için uygulamanın kozmetik ürün-
lerle yapılması gerekir. Görsel 7.1: Radyo frekans ile vücut bakımı
7.1.1. Radyo Frekans Cihazının Özellikleri

Radyo frekans cihazında, yüz ve vücut uygula-
maları olmak üzere iki farklı program seçeneği
mevcuttur. Bu iki programın zaman ve ısı dere-
celeri, birbirinden farklı uygulanır. Zaman ve ısı
gösterge panelleri, ana gövde üzerinde bulunur.
Her bölge ve yüzey için üretilen çeşitli ebatlarda

başlıklar vardır (Görsel 7.2). Cihazda bulunan
bu başlıklardaki uçlardan biri serbestken diğer
uç uygulama esnasında model/müşterinin vü-
cuduna konularak devrenin tamamlanması için
kullanılır. Görsel 7.2: Bacak bölgesi için kullanılan radyo
frekans başlığı
7.1.2. Radyo Frekans Cihazının Cilt Üzerindeki Etkileri

Vücutta bulunan su molekül ve iyonları (sodyum, magnezyum, potasyum kalsiyum), radyo
dalgaları ile harekete geçer. Bu hareketlenmeye bağlı olarak açığa çıkan enerji, bölgede ısı
oluşturur. Normalde 36°-37°olan vücut sıcaklığı, radyo frekans ile 41°- 43° olur. Cilt yüzeyi ısısı
bu noktaya geldiği zaman cilt altı ısısı 50°- 55° olur. Bu ısı vücuda herhangi bir zarar vermez.
156
Radyo frekansın cilt yüzeyinde farklı etkileri vardır. Bu etkiler şunlardır:
• Su içeren bütün dokulara kontrollü bir şekilde geçerek o bölgeyi ısıtır. Böylece su düzeyi
yüksek olan yağ hücrelerine kadar ulaşarak yağ hücrelerinin duvarlarını parçalar. Par-
çalanan yağ hücreleri dolaşımı artırır. Dolaşım esnasında da kan ve lenf yolu ile emilir ve
vücuttan atılır.

• Kolajen doku parçalanır. Vücut yeni kolajen üretimine başlar.
• Bağ dokuyu oluşturan hücreleri (fibroblast), oluşan ısı ile aktif hâle getirir.
Radyo frekans uygulamasının; yağ hücrelerini parçalaması, kolajeni çoğaltması ve bağ do-
kusunu yenilemesi yanında vücut bakımında da etkileri vardır. Vücut bakımındaki en önemli
etkileri şunlardır:
• Bölgesel incelme
• Metabolizmayı hızlandırma
• Toksinlerin atılması
• Dokuların iyileşmesi
• Cildin pürüzsüz bir görünüm kazanması
• Ağrı giderme
• Kırışık azaltma
• Kalın yağ tabakasını eritme
• Yüzeysel selülitleri giderme
Radyo frekansın en çok uygulandığı bölgeler; bacak, basen, üst kol, bel, karın, yüz ve boyun
bölgeleridir.
7.1.3. Radyo Frekans Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç

Radyo frekans uygulaması, mutlaka bir kozmetik ürünle birlikte yapılmalıdır. Kullanılan koz-
metik ürün, işlemin kolay yapılmasını sağlarken oluşabilecek yan etkiyi de önleyecektir. Radyo
frekans uygulamasında kullanılan araç gereç ve bunların özellikleri şunlardır:
Kozmetik Jel: Cihaz başlığının uygulama alanında rahat hareket etmesini sağlar.
Vücut Yağı: Uygulama kolaylığı sağlar. Kimi yağların içeriğinde bulunan etken maddeden do-
layı ısınan cildin kızarmasını önler.
Vücut Kremi: Vücut bölgesine ısı transferi sağlamak ve cihaz başlıklarının kolay hareket et-
mesine yardımcı olmak amacı ile özel olarak hazırlanan kozmetik ürünlerdir.
Radyo Frekans Cihazı: İstenen ısı derecesine elektrik yardımıyla ayarlanabilen cihazlardır.
Tek Kullanımlık İç Giysi: Hijyenik uygulama sağlamak için tercih edilen tek kullanımlık ürün-
lerdir.
Ayrıca terlik, vücut havlusu da tek kullanımlık araç gereçtir.
157
7.1.4. Radyo Frekans Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar
Uygulamada başarıyı artırmak için işlem basamaklarına dikkat edilmelidir. İşlem basamak-
larına dikkat edilmezse istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Radyo frekans uygulaması üç
aşamada gerçekleşir.

bilgileri ile birlikte kayıt açılır. Cihaz uygulamaya hazırlanır. Uygulama yapılacak bölgenin cihaz
başlıkları ve kullanılacak kozmetik ürün hazırlanır. Model/müşterinin üzerinde takı varsa çıka-
rılır. Cihazda bulunan serbest plaka model/müşterinin vücuduna yerleştirilir. Cihazda bulunan
otomatik zaman gösterge paneli uygulama bölgesine ve firmanın önerdiği süreye göre ayarla-
nır. Isı ayar düğmesi 0° ye getirilir.
İşlem Aşaması: Model/müşteri tek kullanımlık iç giysiyi giyerek uygulama alanına alınır. Uygu-
lama yapılacak bölgeye kozmetik ürün uygulanır. Uygulama sırasında ısı, kontrollü şekilde art-
tırılır. Firmanın önerdiği ısı derecesi model/müşterinin dayanma gücüne göre ayarlanır. İşlem
yapılacak bölgeye göre hızlı, doğrusal ya da dairesel hareketlerle uygulama yapılır. Uygulama
sırasında cihaz başlığının rahat hareket etmesi için cildin ihtiyacı olan ürün, cilt üzerine birkaç
defa sürülür. İşlem bitiminden sonra otomatik olarak kapanan cihazın ana düğmesi kapatılır
ve 5 dk. bekledikten sonra model/müşterinin kalkması sağlanmalıdır.
Uygulama sırasında cihaz başlığı cilt yüzeyinde sabit tutulmamalıdır. Aksi

hâlde cildin hassasiyetinden kaynaklanan kabarcıklar oluşabilir.
DİKKAT
İşlem Sonrası Aşama: Model/müşteri, duş almaya yönlendirilerek arındırma işlemini yapması
sağlanır. Günlük içilmesi gereken su miktarının yanı sıra seanslara da düzenli gelmesinin uygu-
lamada başarıyı arttıracağı belirtilir. Uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir. Programın
uygulanmasına karar verildikten sonra randevu takvimi oluşturulup müşteri uğurlanır. Radyo
frekans cihazı ile vücut bakımının bazı kişilerde uygulanmaması gerekir. Bu kişiler şunlardır:
• Hamileler
• Ağır kalp ve yüksek tansiyon hastaları
• Ms, epilepsi ve tiroit hastaları
• Vücudunda metal protez bulunanlar
• Enfeksiyonlu cilt hastalığı bulananlar
• Özellikle cilt kanserleri
158
7.1. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI ISI SİSTEMLERİYLE VÜCUT BAKIMI SÜRE
UYGULAMA ADI RF İLE VÜCUT BAKIMI 30 dk.
Görev
Bu uygulamada; uygulamaya hazırlık, uygulama ve uygulamanın sonlandırılmasında

yer alan maddeleri takip ederek radyo frekans ile vücut bakımı yapınız.

• Uygulama önlüğü, hijyen malzemeleri, radyo frekans cihazı
• Kozmetik ürünler, müşteri kayıt programı, kartı veya defteri
lığı yapınız.
4. İşlem yapılacak ortam ısısını ve ışıklandırmasını ayarlayınız.
5. Model/müşteriyi işlem hakkında bilgilendiriniz.
6. Model/müşterinin sağlığı hakkında bilgi alınız.
7. İşlem yapılacak cihazın ön ısı ve zaman ayarını yapınız.
Uygulama
8. Model/müşterinin vücudunu işleme uygun hazırlayınız.
9. Model/müşterinin vücudunu cihaza göre işleme uygun şekilde konumlandırınız.
10. Model/müşteriye uygun biçimde cihaz ısısını ayarlayınız.
11. Cihaz süresini işleme uygun biçimde ayarlayınız.
12. Model/ müşteriye cihazı uygulayıp geri bildirim isteyiniz.
13. Model/müşterinin anlık tepkilerini takip ediniz.
15. Model/müşterinin vücudunun kozmetiklerden arındırılmasını sağlayınız.
16. Model/müşteriden seans hakkındaki görüşlerini alınız.
17. Model/müşteriye bir sonraki seans hakkında bilgi veriniz.
19. Uygulamada kullanılan araç gereci steril hâle getirerek muhafaza ediniz.
Değerlendirme
Yapacağınız çalışma, radyo frekans ile vücut bakımı değerlendirme formunda yer alan ölçütle-
re göre değerlendirilecektir. Çalışmanızı yaparken bu ölçütlere dikkat ediniz.
159
7.1. RADYO FREKANS İLE VÜCUT BAKIMI DEĞERLENDİRME FORMU
Radyo frekans işlemi kapsamında aşağıda listelenen ölçütleri dikkate alarak gözlediği-
PUAN
yapıldı.
belirlendi.
4. İşlem yapılacak ortamın ısı ve ışıklandırması ayarlandı.
5. Model/müşteri işlem hakkında bilgilendirildi.
6. Model/müşterinin sağlığı hakkında bilgi alındı.
7. İşlem yapılacak cihazın ön ısı ve zaman ayarı yapıldı.
B) UYGULAMA
8. Model/müşterinin vücudu işleme uygun hazırlandı.
9. Model/müşterinin vücudu cihaza göre işleme uygun şekilde ko-
numlandırıldı.
10. Model/müşteriye uygun biçimde cihaz ısısı ayarlandı.
11. Cihaz süresi işleme uygun biçimde ayarlandı.
12. Model/müşteriden geri bildirim istendi.
13. Model/müşterinin anlık tepkileri takip edildi.
15. Model/müşterinin vücudunun kozmetiklerden arındırılması sağlandı.
16. Model/müşteriden seans hakkındaki görüşleri alındı.
17. Model/müşteriye bir sonraki seans hakkında bilgi verildi.
19. İşlemde kullanılan araç gereç steril hâle getirilerek muhafaza edildi.
20. Çalışma alanı bir sonraki işleme hazır hâlde temiz ve düzenli
bırakıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
160
7.2. İNFRARUJ İLE VÜCUT BAKIMI
İnfraruj, kızılötesi anlamına gelir. Kırmızı, görünür ışığın en uzun dalga boyuna sahip rengidir.
İnfraruj ışınları ise kırmızı alanın, ısı yayan ışınlardan oluşan gözle görülmeyen dalga boyu-
dur. Bu ışınlar, 5-14 mikron dalga boyundaki ışınlardır. 8-14 mikron aralığındaki ultraviyole
olmayan, insan sağlığına faydalı ve tedavi edici etkisi olan ışın boyudur. İnfraruj ışınlarının en
önemli özelliği, havayı ısıtmayıp uygulandığı bölgeyi ısıtmasıdır.

İnfraruj lambası, fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezlerinde tedavi amaçlı kullanılan cihazdır
(Görsel 7.3). Bu cihaz, sadece ışın verilen bölgeyi ısıtarak bölgesel tedavi sağlar.
Görsel 7.3: İnfraruj lambası
Güneş doğal bir infraruj kaynağıdır. Güneş ışığının ortalama %59’u infraruj
ışınlarından oluşur.
7.2.1. İnfarujun Vücut Üzerindeki Etkileri

İnfraruj uygulanan bölgede kan damarları genişler ve kan akımı hızlanır. Kan damarları ile bes-
lenen dokularda oksijen miktarı artar. Uygulama yapılan cilt üzerindeki elastik liflerde artış olur.
Kan dolaşımını artıran ışınlar, toksinlerin vücuttan atılmasını kolaylaştırır. İnfraruj, vücutta bir-
çok fizyolojik etki meydana getirir. Bu nedenle birçok sağlık sorununda tedavi amaçlı kullanılır.
Çoğunlukla fizik tedavide kullanılan infraruj; sıcaklık özelliğinden dolayı düşme, çarpma gibi
kazalardan sonra oluşan kireçlenme, adale spazmları ve omurga rahatsızlıklarında hem tek
başına hem de başka tedavi uygulamalarıyla birlikte kullanılır. Özellikle bel ve boyun fıtığında
etkili sonuçları olan bir tedavi yöntemidir (Görsel 7.4, 7.5).
Görsel 7.4: Bel bölgesine infraruj Görsel 7.5: Boyun bölgesine infraruj
uygulaması uygulaması
161
İnfraruj, çeşitli rahatsızların tedavisinden önce uygulanarak sorunlu bölgenin gevşemesini ve
tedaviye hazır hâle gelmesini sağlar. Ayrıca besinler ve deri yoluyla vücuda giren toksinlerin
ter ile vücuttan atılmasını sağlar. Yaraların kolay iyileşmesine yardımcı olur. Ayrıca güzellik
merkezlerinde uygulanan infaruj lambasının etkileri ise şunlardır:
• Kolajen oluşumunu uyararak kırışıklık ve yaşlanma belirtilerini azaltır.
• Gözenekleri iyileştirir.
• İltihabı azaltma özelliğinden dolayı sivilceleri iyileştirir.
• Egzama ve sedef gibi kaşıntıya sebep olan rahatsızlıkları iyileştirir.
• İnfraruj ışınları saç folikülünü uyardığı için saç dökülmesi önler.
Cilt kanseri geçirmiş ya da olan kişilere infraruj uygulaması yapılması sa-

kıncalıdır.
DİKKAT
7.2.2. İnfraruj Cihazı İle Vücut Bakımı Uygulaması İşlem

Basamakları
Alternatif bir tedavi yöntemi olan infraruj uygulamasından, daha etkili bir sonuç almak için uy-
gulama işlem basamakları takip edilerek yapılmalıdır. Uygulama üç aşamada yapılır.

bilgileri ile birlikte kayıt açılır. İşlem yapılacak bölge belirlenir. Uygulama yapılacak bölgede
bulunan yağ, losyon veya krem gibi ürünler, ısındığında yanıklara sebep olabileceği için cilt
üzerinden temizlenir. Cihaz işlem yapılacak bölgeye uygun bir şekilde konumlandırılır. Model/
müşteri, işlem süresince rahat edeceği bir pozisyonda konumlandırılır. İş sağlığı ve güvenliği
tedbirleri dikkate alınarak ortam, uzman ve model/müşteri hazırlığı yapılır.
İşlem Aşaması: Sıcaklık derecesi hastaya uygun olarak ayarlanır. Cihaz, ışınlar bölgeye dik
gelecek şekilde konumlandırılır. Saç veya yüz böl-
gesine işlem yapılıyorsa kızılötesi koruyucu güvenlik
gözlüğü kullanılır (Görsel 7.6). Cihaz ile uygulama
yapılacak bölgenin Model/ müşteriye cihazı uygula-
yıp geri bildirim isteyiniz. 30-50 cm olacak şekilde
ayarlanır. İşlem sırasında model/müşterinin terleyip
terlemediği kontrol edilir. Terleme olmadığı durum-
larda uygulamanın doğru uygulanıp uygulanmadığı
gözden geçirilir. İşlemin 15-20 dk. arasında bitirilme-
si önerilir.
Görsel 7.6: Kızılötesi koruyucu gözlük
İşlem Sonrası Aşama: Model/müşteri; kendisine
kullanımı
uygun bakım programı hakkında bilgilendirilir, prog-
ramın uygulanmasına karar verildikten sonra randevu takvimi oluşturulur, randevu hakkında
bilgilendirilerek uğurlanır. İnfraruj işlemi kişinin ihtiyacına ve tedavi edilecek bölgeye göre 20
seansa kadar uygulanabilir. Model/müşteriye uygun olan seans sayısı belirlenir.
162
7.2. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI İNFRARUJ İLE VUCUT BAKIM UYGULAMASI SÜRE
UYGULAMA ADI İNFRARUJ UYGULAMASI 30 dk.
Görev
Bu uygulamada aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak infaruj uygulaması yapı-

nız.

• İnfraruj lambası
• Tek kullanımlık havlu, terlik, bone, iç çamaşırı
3. Cihazın kullanım kılavuzunu okuyunuz.
4. İşlem yapılacak bölgeyi belirleyiniz.
5. Cihazı işlem yapılacak bölgeye uygun olacak şekilde konumlandırınız.
6. Model/müşteriyi işlem süresince rahat edeceği bir pozisyona getiriniz.
Uygulama
9. Model/müşteriye uygun olan sıcaklık derecesini ayarlayınız.
10. Cihazı ışınlar bölgeye dik gelecek şekilde konumlandırınız.
11. Cihaz ile uygulama yapılacak bölgenin arasını 30-50 cm olacak şekilde ayarlayınız.
12. İşlem sırasında model/müşterinin terleyip terlemediğini gözlemleyiniz.
13. Terleme olmamışsa uygulamanın doğru yapılıp yapılmadığını gözden geçiriniz.
14. İşlemi 15-20 dk. ile sınırlayınız.
16. Model/müşteriye 15-20 arasında bir seans belirleyiniz.
17. Bir sonraki seans için randevu oluşturunuz.
Değerlendirme
163
7.2. İNFRARUJ UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
İnfraruj uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden, gözlediğiniz ölçütün
karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) .işareti ile işaretleyiniz.
PUAN
1. Model/müşteri karşılanarak talebi belirlendi.
2. Uygulama öncesi ortam hijyeni sağlandı
3. Cihazın kullanımı kılavuza uygun yapıldı.
4. İşlem yapılacak bölge belirlendi.
5. Cihaz işlem yapılacak bölgeye uygun olarak konumlandırıldı.
6. Model/müşteri, işlem süresince rahat edeceği bir pozisyona geti-
rildi.
B) UYGULAMA
9. Model/müşteriye uygun olan sıcaklık derecesi ayarlandı.
10. Cihaz, ışınlar bölgeye dik gelecek şekilde ayarlandı.
11. Cihaz ile uygulama yapılacak bölgenin arası, 30-50 cm olacak
şekilde ayarlandı.
12. İşlem sırasında model/müşterinin terleyip terlemediği kontrol edil-
di.
13. Terleme olmamışsa uygulamanın doğru yapılıp yapılmadığı göz-
den geçirildi.
14. İşlem 20 dk. ile sınırlandırıldı.
16. Model/müşteri için uygun olan seans sayısı belirlendi.
17. Bir sonraki seans için randevu oluşturuldu.
vimi hakkında bilgilendirerek uğurlandı.
SÜTUN TOPLAMLARI
164
7.3. ISI BATTANİYESİ İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMA
Isı battaniyesi ile vücut bakımı, fiziksel aktiviteye gerek duyulmadan vücuttaki kan dolaşımı-
nı hızlandırarak ve terleme sağlayarak toksin, ödem ve yağ atımı yapan bakım uygulamasıdır
(Görsel 7.7). Isı battaniyesi, çamur ve yosun gibi vücut sarmalama bakımları ile toksin atıcı
sıcak terapilerde kullanılan bakım metodudur. Isı battaniyeleri, vücut bakımının yanı sıra ter-
leyerek zayıflama yöntemleri arasında da kullanılan önemli cihazlardandır. Isı derecelerinin

her bölümde farklı ayarlanabilme özelliği sayesinde bazı sağlık sorunları karşısında bölgesel
bakım uygulamaları güvenle yapılabilir. Tansiyon problemi olan bir kişide battaniyenin üst kıs-
mının ısısı düşürülebilir veya varis olan bacaklarda battaniyenin alt kısmı ılık bırakılabilir. Bu
uygulama esnasında değişik kozmetik ürünler kullanılarak işlem yapıldığı zaman daha başarılı
sonuçlar elde edilir. Isı battaniyesi uygulamalarında başarılı sonuçlar elde etmek için seanslara
düzenli olarak devam etmek çok önemlidir.
Görsel 7.7: Isı battaniyesi ile vücut bakımı
7.3.1. Isı Battaniyelerinin Özellikleri

Isı battaniyelerinin en önemli özelliği su geçirmez ve dayanıklı alüminyum malzemeden yapıl-
mış olmasıdır. İletken ve yalıtkan malzemeler bir arada kullanılarak üretilmiştir. Ayrıca hafif ve
hacmi düşük yani az yer kaplayan malzemeden üretilir. Rüzgârdan ve nemden etkilenmeme-
sinin yanı sıra kızılötesi ışının %90’ını geri yansıtarak vücut ısısının korunmasını sağlar. Isı
battaniyeleri elektrikle istenen derecede ısıtma özelliğine de sahiptir.
7.3.2. Isı Battaniyesinin Kullanım Amacı ve Etkileri

Isı battaniyeleri; şok, uzay ya da ilk yardım battaniyesi olarak da adlandırılır. Bu isimlendirme,
kullanım amacına ve yerine göre değişiklik gösterir. Cildin sıkılaşması, pürüzsüzleşmesi ve
toksinlerden arınmasında etkilidir. Bölgesel fazlalıklar ve vücut sıkılaştırma uygulamalarında
tercih edilen bir yöntemdir. Uygulama, boynun altından başlanarak ayak parmağına kadar iste-
nen ya da uygun görülen her bölgeye uygulanır. Ağrı giderme ve kasları sıkılaştırma amacıyla
da sıkça tercih edilir.
Isı battaniyesinin vücut bakımındaki en önemli etkileri şunlardır:
• Kasları sıkılaştırma • Ciltte pürüzsüz bir görünüm

• Bölgesel zayıflama ve incelme • Ağrı giderme özelliği
• Metabolizmayı hızlandırma • Kalın yağ tabakasını eritme
• Toksinlerden arınma • Yüzeysel selülitleri giderme
• Dokularda iyileşme
165
Isı battaniyeleri ilk olarak NASA tarafından uzay mekikleri ve uzay istas-
yonlarının ısı yalıtımını sağlamakta kullanıldığı için uzay battaniyesi ismini
almıştır. Uzay battaniyeleri; ince, dayanıklı bir film tabakası üzerine çok
az miktarda saf alüminyum buharının vakumla yerleştirilmesi sonucu ya-
pılmıştır (Görsel 7.8). Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte ısı battaniyelerinin
ısıtma özelliği, battaniyelere elektrikli sistem bağlanarak sağlanmıştır. Bu

battaniyeler, soğuk ve sıcağın yanı sıra su ve rüzgârı da geçirmeyen iki
farklı yüzeyden oluşur. Bir tarafı güneş koruması sayesinde serin tutmayı
sağlarken diğer tarafı ısıyı hapsederek vücudun sıcak kalmasını sağlar.
Görsel 7.8: Uzay battaniyesi
7.3.3. Isı Battaniyesi Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç

Isı battaniyesi uygulamasında kozmetik ürünler mutlaka ürün firmasının belirttiği şekilde uy-
gulanmalıdır. Model/müşterinin ihtiyacına uygun şekilde doğru seçilmiş kozmetik ürün işlem
başarısını arttırır. Uygulamada kullanılan ürünler şunlardır:
Parafin: Isı battaniyesiyle vücut bakım uygulamalarında sıkça tercih edilir. Parafin, sürülen
bölgede ısı meydana getirir ve ısı battaniyesi uygulamasında başarılı sonuçlar verir.
Yosun: Okyanusların ve denizlerin derinliklerinden alınarak özel işlemlerden geçirildikten son-

ra mineral tuzlarla ya da bitkisel yağlarla karıştırılarak elde edilen yosun, ölü deriyi ciltten
arındırmak için kullanılır. Bölgesel fazlalıklar ve vücut sıkılaştırma uygulamalarında yosun kul-
lanılması, en eski ve etkili yöntemlerden biridir.
Isı Battaniyesi Cihazı: Elektrik yardımıyla istenen derecede ısıtılan battaniyelerdir. Otomasyon
ve manuel şekilde bulunur. Kabin biçiminde tasarlanmış ısı battaniyeleri de vardır ( Görsel 7.9).
Görsel 7.9: Kabin şeklinde ısı battaniyesi
Çamur: Mineral açısından oldukça zengin olan çamur cildin canlanmasını sağlar. Çamur, ısı
battaniyesi uygulamasında kullanıldığında vücuttaki ölü hücrelerin atılmasını hızlandırır ve cil-
din nem dengesini sağlamaya yardımcı olur.
166
Bitkisel İnceltici Ürünler: Çeşitli bitkiler ve bitkisel yağlarla hazırlanan ve bölgesel incelme
sağlayan ürünlerdir. Isı battaniyesi uygulamasında kullanılan bu ürünler, cildin bağ dokusunu
güçlendirip aynı zamanda sarkmalara da engel olur.
Tek Kullanımlık İç Giysi: Hijyenik uygulama sağlamak için tercih edilen tek kullanımlık ürünlerdir.
Kullanılan diğer araç gereç; tek kullanımlık terlik, vücut havlusu, boyun, bel ve diz altını des-

teklemek için çeşitli şekil ve ebatta yastıklar ile ürün sürme fırçasıdır.
7.3.4. Isı Battaniyesi Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar

Isı battaniyesi ile vücut bakımının uygulanmaması gereken durumlara dikkat edilmediği taktir-
de istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir. Isı battaniyesiyle uygulama yapılan salonlarda elektrik
tesisatının sık aralıklarla kontrolünün yapılması gerekir. Elektrik tesisatında oluşacak bir arıza
ısı battaniyesi uygulamasında istenmeyen durumlara neden olur. Uygulama yapmanın sakın-
calı olduğu kişiler şunlardır:
• Hamile kadınlar • Tiroit hastaları
• Ağır kalp hastaları • Enfeksiyonlu cilt hastaları
• Yüksek tansiyon hastaları
7.3.5. Isı Battaniyesi Uygulaması İşlem Basamakları

Uygulamada başarıyı arttırmak için işlem basamaklarına dikkat edilmelidir. İşlem basamakla-
rına dikkat edilmediğinde istenmeyen durumlar da ortaya çıkabilir. Isı battaniyesi işlem basa-
makları üç aşamada uygulanır.
Hazırlık Aşaması: Cihaz ergonomik olarak ayarlanır. Isı battaniyesi, kullanılan ürün seçimine
göre işlem öncesi hafif ısıtılabilir. Model/müşterinin üzerinde takı varsa çıkarılmalıdır. Model/
müşteriye işlem hakkında ön bilgilendirme yapılır. Model/müşterinin vücut analizi yapılarak
uygun olan süre ve seans aralığı belirlenir.
İşlem Aşaması: Model/müşterinin vücuduna, yapılacak uygulamaya göre ürün sürme işlemi
uygulanır. Model/müşteri, tek kullanımlık iç giysi giyer ve uygulama alanına davet edilir. Boyun
altına ve diz altına, ihtiyaca göre değişik şekil ve boyutlarda yastık konur. Battaniye model/
müşterinin vücuduna ne çok sıkı ne de bol olacak şekilde sarılıp sabitlenmelidir. Ürün firması-
nın önerdiği süre ve ısı, kullanılan ürüne göre ayarlanmalıdır. Süre ve ısı kontrolü, sürekli yapıl-
malıdır. Cihaz, işlem bitiminden sonra otomatik değilse kapatılmalıdır. Model/müşteri, ısı bat-
taniyesi açıldıktan sonra 2-3 dk. bekletilmeli ve sonrasında müşterinin kalkması sağlanmalıdır.
İşlem Sonrası Aşama: Model/müşteri, kullanılan ürüne göre temizlenerek ya da duş almaya
yönlendirilerek arındırma işlemi yapılır. Model/müşteriye günlük içmesi gereken su miktarı ile
seanslara düzenli gelmesinin uygulamada başarıyı arttırdığı belirtilir ve bir sonraki seans tarihi
hakkında bilgi verilir. Uygulama sonrası atıklar atık yönetmeliğine göre bertaraf edilir ve ortam
bir sonraki işlem için düzenlenir.
Isı battaniyesiyle bakım uygulamalarında vücutta ter yoluyla fazla su kaybı ola-
cağı için yeterli su içmek oldukça önemlidir. Ayrıca ısınma yoluyla vücutta par-
çalanan yağların dışarı atılması için de yeterli miktarda su içilmesi önemlidir.
DİKKAT
167
7.3. UYGULAMA
UYGULAMA ADI ISI BATTANİYESİ İLE VÜCUT BAKIMI 30-45 dk.
Görev
Bu uygulamada; sizden aşağıda belirtilen uygulama adımlarını dikkate alarak ısı batta-
niyesi ile vücut bakımı yapınız.

• Uygulama önlüğü, tek kullanımlık yastık, tek kullanımlık iç giysi, ürün sürme fırçası, hijyen
malzemeleri, ısı battaniyesi cihazı, kozmetik ürünler, müşteri kayıt programı, kartı veya
defteri
1. Model/müşteriyi karşılayarak müşterinin talebine uygun (cilt ve/ veya vücut) analiz yapınız.
6. Model/müşterinin üzerinde takılar varsa çıkarınız.
7. İşlemde kullanılacak cihazın ön ısı ayarını yapınız.
Uygulama
10. Model/müşteriye uygun olarak ve kullanılan ürüne göre cihaz ısısını ayarlayınız.
12. Model/müşteriden geri bildirim isteyiniz.
15. Model/müşterinin vücudunun kozmetiklerden arındırılmasını sağlayınız.
16. Model/müşterinin seans hakkındaki görüşlerini alınız.
20. Uygulama sonrası atıkları atık yönetmeliğine göre bertaraf ediniz.
Değerlendirme
Yapacağınız çalışma, ısı battaniyesi ile vücut bakımı değerlendirme formunda yer alan ölçütle-
re göre değerlendirilecektir. Çalışmanızı yaparken bu ölçütlere dikkat ediniz.
168
7.3. ISI BATTANİYESİ İLE VÜCUT BAKIMI DEĞERLENDİRME FORMU
Isı battaniyesi ile vücut bakımı kapsamında aşağıda listelenen ölçütleri dikkate alarak
gözlediğiniz ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işa-
retleyiniz.

PUAN
1. Model/müşteri karşılanarak müşterinin talebine uygun (cilt ve/
veya vücut) analiz yapıldı.
belirlendi.
5. Model/müşterinin sağlığı hakkında bilgi alındı.
6. Model/müşterinin üzerinde takı varsa çıkarınız.
7. İşlem yapılacak cihazın ön ısı ayarı yapıldı.
B) UYGULAMA
9. Model/müşterinin vücudu cihaza göre işleme uygun şekilde ko-
numlandırıldı.
10. Model/müşteriye uygun olarak cihaz ısısı ayarlandı.
15. Model/müşterinin vücudunun kozmetiklerden arındırılması sağ-
landı.
18. İşlemde kullanılan araç gereç steril hâle getirilerek muhafaza edil-
di.
19. Çalışma alanı bir sonraki işleme hazır olacak şekilde temiz ve
düzenli bırakıldı.
20. Atıklar, Atık Yönetmeliğine göre bertaraf edildi.
SÜTUN TOPLAMLARI
169
7.4. SOLARYUM
Güneşe maruz kalan cildin dermis tabakasında yer alan melanositler cildi korumak için mela-
nin üretmeye başlar. Bronzlaşma, yoğun melanin üretimi sonucunda cilt yüzeyinde meydana
gelen koyulaşmadır (Görsel 7.10). Solaryum ise ultraviyole (UV) ışınları yayan cihazlarla cildin
rengini koyulaştırma işlemidir. Solaryum ile bronz-
laşma, güneş ile aynı etkiye sahiptir. Aralarındaki tek
fark, solaryumdaki ışınların en yararlı olacak şekilde

birleştirilmesi ve zararlı ışınların filtrelenmesidir. Bu
sebepten solaryumda cilt koyulaştırma, güneşe göre
daha az zararlıdır. Solaryum işlemi kontrolsüz ve faz-
la uygulandığında model/müşteride cilt yanıklarına
neden olmaktadır. Doğal ya da solaryumla cildi fazla
koyulaştırma, kişide cilt yaşlanmasını hızlandırır ve
cilt kanserine yakalanma riskini artırır.
Görsel 7.10: Koyulaşmış ten
7.4.1. Solaryumun Kullanım Amacı

Güneş ışınlarının, ciltteki bir kimyasalı aktif bir vitamin formuna dönüştür-
mesiyle vücutta D vitamini üretilir. Cildin ürettiği D vitamini miktarı; günün
saatine, mevsime, cilt pigmentasyonuna bağlı olarak değişiklik göstere-
bilir. Tüm yaş gruplarında günlük alınması önerilen D vitamini miktarı 10
mcg’dır. Güneşe fazla maruz kalmak D vitamini yıkımına yol açar (Görsel
7.11). Doğal ya da solaryumla cilt koyulaştırma seviyesi fazla olan kişilerde
D vitamini üretimi azalır.
Görsel 7.11: Güneşe maruz kalma
Solaryumun en önemli kullanım amacı kişilerin ten rengini koyulaştırarak daha güzel görün-
düğüne olan inançtır. Solaryum farklı amaçlarla da kullanılır. Solaryum, özellikle güneşli gün
sayısının yetersiz olduğu bölgelerde D vitamini sentezini artırarak kemik erimesini engellemek
amacıyla tercih edilir. Fizik tedavi uygulamalarında alternatif tedavi yöntemi olarak kullanılan
solaryumun, özellikle kas rahatsızlığı olan kişilerde oldukça olumlu sonuçlar verdiği görülür.
Kalp ve dolaşım sistemini de güçlendirme amacıyla solaryum tercih edilir.
ARAŞTIRINIZ
Kişilerin solaryum işlemini yaptırmak istemesinin nedenlerini araştırınız. Araş-
tırma bulgularınızdan elde ettiğiniz sonuçları sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
170
7.4.2. Solaryumun Özellikleri
Solaryum cihazı üzerinden yayılan ışığın %97’si UVA ve %3 UVB’dir. Bu özellik, bu cihazların
güneşle hemen hemen aynı etkiye sahip olduğunu gösterir. Solaryum cihazları ise tüm vücut
yüzeyine aynı oranda etki etmeleri için genel olarak kabin şekilde üretilir. Bazı solaryum cihaz-
larının kabinlerinde otomatik dönüşü sağlayacak sistemler bulunur. Bu sistemler, uygulamada
kolaylık sağlar. Kabin tipleri farklı olsa da ortak özellikleri ultraviyole ışık sistemlerinin aynı

olmasıdır. Model/müşterinin cilt tipine bağlı olarak solaryum cihazına maruz kalma süresi 5-20
dk. arasıdır.
Solaryum uygulamasını ilk defa yaptıran kişilerde seans aralığı 2-3 gün
olmalıdır.
DİKKAT
7.4.3. Solaryumun Etkileri

Solaryum cildin koyulaşma hızını arttırır. Koyulaşma hızının fazla olması cilt hastalıkları riski
oluşturabilir. Solaryumdaki UVA ışınlarının yoğunluğu bazı olumsuz durumları da beraberinde
getirir. Cilt altındaki kolajen ve bağ dokusuna zarar veren UVA, cildin sarkmasına neden olur.
Bu yüzden sık aralıklarla ve uygun olmayan sürelerde uygulanan solaryum cilde zarar verir.
Ancak solaryumun olumlu etkileri de vardır. Bu etkiler şunlardır:
• Özgüveni artırma • Kalsiyum emilimini artırma
• Psikolojik rahatlama sağlama • Kemik hastalıkları riskini azaltma
• Bağışıklık sistemini güçlendirme • Akne ve sivilce izlerini azaltma ve
• Metabolizmayı düzenleme • Sedef hastalığını giderme
• Sindirim sistemini düzenleme
7.4.4. Solaryum Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar

Solaryum uygulamasının yapılmaması gereken durumlara dikkat edilmediği taktirde istenme-
yen sonuçlar ortaya çıkabilir. Solaryumun uygulanmaması gereken durumda olan kişiler heki-
me danışmadan solaryuma girmemelidir. Bu durum ve kişiler şunlardır:
• Çok hassas cilt tipine sahip olanlar • Katarakt problemi olanlar
• 18 yaşından küçük olanlar • Uçuk veya açık yarası olanlar
• Hamile veya hamilelik şüphesi bulunanlar • Alkol kullanım sonrası
• Antibiyotik ilaç kullananlar • Estetik operasyon sonrası
• Cilt kanseri tedavisi görenler • Kalıcı makyaj, lazer epilasyon ve derin
temizleyici cilt bakımı işlemi sonrası
• Cildinde güneş yanığı bulunanlar
• Kalp, şeker, obezite, yüksek tansiyon ve
• Regl döneminde olanlar
panik atak rahatsızlığı olan kişiler
171
7.4.5. Solaryumda Kullanılan Araç Gereç
Uygulamada başarıyı artırmak için doğru araç ve gerecin seçimi ve kullanımı çok önemlidir.
Solaryum uygulamasında kullanılan araç gereç, üretici tarafından tavsiye edilen şekilde kulla-
nılmalıdır. Solaryumda kullanılan araç gereç şunlardır:
Solaryum Cihazı: Mor ötesi ışın yayarak ve fosfor içeren floresan lambalar kullanılarak ciltte ko-
yulaşma sağlayan cihazlardır. Solaryum cihazları dikey (Görsel 7.12) ve yatay (Görsel 7.13) şe-
kilde bulunur. Dikey solaryum cihazları daha çok kilo problemi olan kişiler tarafından tercih edilir.
Görsel 7.12: Dikey solaryum cihazı Görsel 7.13: Yatay solaryum cihazı
Ultraviyole Gözlük: Hem UVA hem de UVB ışınlarını engelleyerek gözlerin ve göz kenarların-
daki hassas derinin sağlıklı kalmasına yardımcı olan gözlüktür (Görsel 7.14). Bu gözlüklerin en
önemli özelliği, UV ışınlarını gözlere temas etmeden dışarı yansıtılmasıdır.
Görsel 7.14: Ultraviyole gözlük
Koruyucu: Solaryum uygulamasında model/müşteride dövme varsa dövmenin renginin etki-

lenmemesi için özel olarak üretilmiş koruyucudur. Bu koruyucu ürün, sadece dövmeli bölgeye
sürülmelidir.
Dudak Koruyucu: Hassas dudaklar için üretilmiş bu ürün, solaryum uygulamasında dudaklar-
da oluşabilecek kızarıklık, kuruluk ve hassasiyet gibi durumlara karşı oldukça etkilidir.
Güneş Koruyucu: Solaryum işlemi sonrası cildin hem nemlendirilmesi hem de korunması için
tercih edilen üründür. Cilt tipine uygun koruma faktörü doğru seçilmelidir.
Nemlendirici: Solaryum sonrası özellikle kuru ciltleri nemlendirmek amacıyla özel olarak üre-
tilmiş üründür.
172
Tek Kullanımlık İç Giysi: Hijyenik uygulama sağlamak için tercih edilen tek kullanımlık ürün-
lerdir.
7.4.6. Solaryum Uygulaması İşlem Basamakları

Uygulama işlem basamaklarına, cilt tipine ve seans süresine dikkat edilmediğinde istenmeyen

durumlar ortaya çıkabilir. İşlem basamaklarına dikkat edilerek uygulama yapılmalıdır. Solar-
yum uygulaması üç aşamada yapılır.
Hazırlık Aşaması: Model/müşteri uygulama alanına davet edilir ve işlem öncesi ön görüşme
yapılır. Model/müşterinin vücut analizi yapılarak uygun olan süre ve seans aralığı belirlenir.
İşlem başlamadan önce işlem yapılacak bölgenin her tür kimyasal üründen arındırılması sağ-
lanmalıdır. Model/müşteride takı ve kontakt lens varsa çıkarılmalıdır. Model/müşterinin cildinde
dövme varsa dövmenin solmaması için üzerine koruyucu ürün sürülür. Model/müşteri kendisi-
ne verilen tek kullanımlık iç giysiyi giyer.
İşlem Aşaması: Model/müşteriye koruyucu ürün uygulaması yapılır. Model/müşterinin ultravi-

yole gözlük takması ve kendisine uygun olan yatay ya da dikey cihaza girmesi sağlanır. Model/
müşterinin ilk seans süresi 10 dk. olarak ayarlanır.
İşlem Sonrası Aşama: Model/müşteriye, işlem bitiminde nemlendirici ürün uygulaması yapılır.
Seanslara düzenli gelmenin uygulamada başarıyı arttıracağı bilgisi ve günlük içmesi gereken
su miktarı belirtilir. İşlem sonrasında güneşe maruz kalmaması ve güneş koruyucu ürünleri
kullanmasının önemi model/müşteriye söylenir. Cilt tipine uygun koruyucu ürün önerilerek bir
sonraki seans tarihi hakkında bilgi verilir. Model/müşteri uğurlanır. Uygulama sonrası atıklar,
Atık Yönetmeliğine göre bertaraf edilir ve ortam bir sonraki işlem için düzenlenir.
Solaryum işlemi yaptıran model/müşteriye dikkat etmesi gereken husus-

lar hakkındaki önerileri aşağıdaki noktalı yerlere liste şeklinde yazınız.
SIRA ............................................................................................................................
SİZDE
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
173
7.4. UYGULAMA
UYGULAMA ADI SOLARYUM İŞLEMİ 10 dk.
Görev
yer alan maddeleri takip ederek solaryum işlemi yapınız.

• Çalışma önlüğü, tek kullanımlık iç giysi, hijyen malzemeleri, solaryum cihazı ve gözlüğü
• Kozmetik ürünler, müşteri kayıt programı, kartı veya defteri
1. Model/müşteri ile ön görüşme yapınız.
2. İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini dikkate alarak araç gereci düzenleyiniz.
3. İşlem öncesi ortam hijyenini sağlayınız.
4. Kişisel koruyucu donanımlarınızı talimatlara uygun olarak kullanınız.
6. Model/müşteriyi işlem alanına davet ediniz.
8. Solaryum cihazının ön kontrolünü yapınız.
Uygulama
11. Model/müşterinin işleme uygun gözlük takmasını sağlayınız.
13. Cihazı işleme uygun çalıştırınız.
16. Model/müşteriye işlem sonrasında kozmetik ürün uygulayınız.
19. Model/müşteriye önerilerde bulununuz.
20. Model/müşteriyi uğurlayınız.
Değerlendirme
Yapacağınız çalışma, solaryum işlemi değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değer-
lendirilecektir. Çalışmanızı yaparken bu ölçütlere dikkat ediniz.
174
7.4. SOLARYUM İŞLEMİ DEĞERLENDİRME FORMU
Solaryum işlemi kapsamında aşağıda listelenen ölçütleri dikkate alarak gözlediğiniz
ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.

PUAN
1. Model/müşteri ile ön görüşme yapıldı.
2. İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri dikkate alınarak araç gereç dü-
zenlendi.
3. İşlem öncesi ortam hijyeni sağlandı.
5. İşlem yapılacak ortam ısısı ve ışıklandırması ayarlandı.
6. Model/müşteri işlem alanına davet edildi.
8. Solaryum cihazının ön kontrolünü yapıldı.
B) UYGULAMA
10. Model/müşterinin vücudu cihaza uygun şekilde konumlandırıldı.
11. Model/müşterinin işleme uygun gözlük takması sağlandı.
13. Cihaz işleme uygun çalıştırıldı.
16. Model/müşteriye işlem sonrası kozmetik ürün uygulandı.
19. Model/müşteriye önerilerde bulunuldu.
20. Model/müşteri uğurlandı.
22. Çalışma alanı bir sonraki işleme hazır olacak şekilde temiz ve dü-
zenli bırakıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
vardır. Dolayısıyla tablodan alınabilecek en yüksek puan 22.5 = 110’dur.
Puan = [(Toplam.100) / Alınabilecek en yüksek toplam puan] formülü uygulanmalıdır. Puanla-
ma anahtarından 100 üzerinden 70 puan almışsanız bu öğrenmedeki başarı seviyeniz yeterli
175
1. ( ) Radyo frekans uygulaması yağ hücrelerini parçalar, kolajeni artırır ve bağ dokusunun
yenilemesini sağlar.
2. ( ) Normalde 36°- 37°olan vücut sıcaklığı, radyo frekans ile 41°- 43° olur.
3. ( ) İnfraruj ışınları ultraviyoledir, uygulama yapılan alanda deformasyona neden olur.
4. ( ) Isı battaniyeleri, vücut bakımının yanı sıra terleyerek zayıflama yöntemleri arasın-
da kullanılan önemli cihazlardandır.
5. ( ) Isı battaniyeleri, üçüncü derece selülitleri gidermede oldukça etkilidir.
6. ( ) Solaryum uygulamasında kişinin gözünde lens varsa çıkarılmalıdır.
7. ( ) Solaryum uygulamasının ilk defa yapıldığı kişilerde seans süresi 30 dk.yı geçme-
melidir.
1. Tıp ve estetik alanında uzun zamandır kullanılan radyo frekans, bir

……………………………. tedavi yöntemidir.
2. Radyo frekans, bağ dokuyu oluşturan hücreleri oluşan ısı ile …………………………….
hâle getirerek işlemi hızlandırır.
3. Tansiyon problemi olan bir kişide ısı battaniyesinin ……………………………. kısmının
ısısı düşürülebilir.
4. Isı battaniyelerinin en önemli özelliği ……………………………. ve dayanıklı alümin-
yum malzemeden yapılmış olmasıdır.
5. Doğal olmayan ultraviyole ışınlar yayan cihazlar sayesinde cildin renginin koyulaşma-
sı işlemine ……………………………. denir.
6. Solaryum cihazı üzerinden yayılan ışığın %97‘si UVA ve …….… UVB’dir.
7. Tedavi edici ve sağlığa zararlı olmayan ınfraruj ışınları……………………………. -……
………………………. mikron dalga boyundaki ışınlardır.
1. Aşağıdakilerden hangisi radyo frekansın etkilerinden biri değildir?

A) Bölgesel zayıflama ve incelme
B) Metabolizmayı hızlandırma
C) Toksinlerin atılması
D) Kırışık azaltma
E) Bronzlaşma
176
2. I. Oksijenin hücre içi yayılmasını artırır.
II. Kan dolaşımını hızlandırır.
III. Kolajen liflerini yeniler.
IV. Yağ atımını sağlar.

V. Kan dolaşımını yavaşlatır.
Verilen öncüllerden kaç tanesi radyo frekansın etkilerindendir?

A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
3. İnfraruj lambası ile vücut bakım uygulaması hakkında aşağıda verilen bilgiler-
den hangisi yanlıştır?
A) Vücudu tedaviye hazır hâle getirir.
B) Yüzeyde ısı artışı meydana getirir.
C) Gözenekleri açar, cilde nefes aldırır.
D) Dokulardaki oksijen miktarını artırır.
E) Yaraları daha hızlı ve kolay iyileştirir.
4. Aşağıdakilerden hangisi ısı battaniyesi uygulamasının vücuttaki etkilerinden

biri değildir?
A) Bölgesel zayıflama ve incelme
B) Cildin pürüzsüz bir görünüm kazanması
C) Ağrı giderme
D) Yüzeysel selülitleri giderme
E) Enfeksiyonlu dokuları iyileştirme
5. Aşağıdakilerden hangisi ısı battaniyesi uygulamasının uygun olmadığı durum-

lardan biridir?
A) Baş ağrısı bulunanlar
B) Sivilce problemi olanlar
C) Ağır kalp hastaları
D) Kas zayıflığı bulunanlar
E) Selülit problemi olanlar
177
6. Aşağıdakilerden hangisi solaryumun vücuttaki etkilerinden biri değildir?
A) Sindirim sistemini düzenlemesi
B) Kemik hastalıkları riskini arttırması
C) Psikolojik rahatlama sağlaması
D) Özgüveni arttırması
E) Bağışıklık sistemini güçlendirmesi
7. Aşağıdakilerden hangisi solaryum uygulamasının uygun olmadığı durumlardan

biri değildir?
A) Zayıf kişiler
B) Açık yara
C) Kalıcı makyaj
D) Aşırı güneş yanığı
E) Regl dönemi
8. Su içeren bütün dokulara kontrollü bir şekilde geçerek o bölgeyi ısıtır. Böylece su düzeyi
yüksek olan yağ hücrelerine kadar ulaşarak yağ hücrelerinin duvarlarını parçalar. Par-
çalanan yağ hücreleri dolaşımı artırır. Burada da kan ve lenf yolu ile emilir ve vücuttan
atılır.
Yukarıda belirtilen vücut bakımı uygulaması yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Isı battaniyesi
B) Lazer
C) Lifting
D) Radyo frekans
E) Ultrasonik peeling
9. İnfaruj ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Ultraviyole değildir.
B) Tedavi edicici ışındır.
C) Kızılötesi anlamına gelir.
D) Uygulama yapılan bölgeyi ısıtır.
E) 8-16 mikron dalga boyundadır.
178
OKSİJEN VE OZON
İLE VÜCUT BAKIMI

8.1. OKSİJEN İLE VÜCUT BAKIMI • Oksijen
8.2. OZON İLE VÜCUT BAKIMI • Ozonlanmış yağ
• Ozon sauna
179
8.1. OKSİJEN İLE VÜCUT BAKIMI
1. Oksijenin daha fazla olduğunu düşündüğünüz bir yer söyler misiniz?

OKSİJEN VE OZON İLE VÜCUT BAKIMI
Oksijen, iki oksijen atomunun bileşiminden oluşan moleküldür ve 02 sembolüyle yazılır. Vü-
cuda solunum ve cilt aracılığıyla alınan bu oksijenin yaklaşık %5-%7‘si cilt aracılığıyla alınır.
Solunum ile alınan oksijen cilde de ulaşır ve cildin oksijenlenmesine katkı sağlar (Görsel 8.1).
Genç bir cildin bu mekanizmayı devam ettirmesi kolayken yaşlanan

ciltte oksijen alımı düşmektedir. 30’lu yaşlara doğru ciltte oksijen alı-
mı yavaşlar. Oksijen oranındaki düşüş kan dolaşımının ağırlaşması-
na sebep olur. Birbirini tetikleyen bu sistem yavaşladıkça ciltte yaş-
lanma, kırışıklık, sarkma veya selülit benzeri problemlerle karşılaşılır.
Oksijen ile vücut bakım uygulamaları, vücudun ihtiyaç duyduğu oksi-

jeni verebilmeyi amaçlar. Havadaki oksijeni içine alıp %90-%95 ora-
nında saflaştırarak basınç yardımıyla cilde veren cihazlarla yapılan
vücut bakım uygulamalarıdır. Bu uygulamaların tamamı bu alanda
eğitim almış hekimler tarafından yapılır. Kozmetik ürünlerle veya çe-
şitli cihazlarla vücut bakımında kullanılan oksijen uygulamaları yön- Görsel 8.1: Nefes alan
temleri çeşitlilik gösterir (Görsel 8.2, 8.3). cilt
Görsel 8.2: Püskürtülerek oksijen uygulama Görsel 8.3: Basınçlı oksijen uygulama
Oksijen ile vücut bakımının başlıca faydaları şunlardır:

• Oksijen terapi ile uygulanan ürünlerin etkinliği artar.
• Ürünlerin cildin alt katmanlarına inmesini sağlar.
• Mekanik etkisi sebebiyle sarkma ve selülitlerde etkilidir.
• Cildin oksijen oranını artırır ve kan dolaşımını hızlandırır.
• Hücre yenilenmesini hızlandırır.
• Vücudun nem oranında artış sağlar.
• Kolajeni uyarır ve kasların çalışmasını sağlar.
180
8.1.1. Oksijen İle Vücut Bakımının Cilt Üzerindeki Etkisi
Oksijen ile vücut bakımının tüm uygulamalarında, saf oksijenin etkileri vücutta görülür. Oksijen
oranı yükseltilen ciltte görülen etkiler şunlardır:
• Metabolizma hızlanır ve yağ yakımı başlar. • Cilt canlı ve temiz bir görünüm alır.

• Vücudun yağ dengesi oluşur. • Cilt lekelerinde açılmalar meydana gelir.
• Ciltten toksinlerin atımı gerçekleşir. • Selülit ve kırışıklıklarda etkilidir.
• Artan kolajen ve elastin sayesinde cilt • Sarkmış dokunun sıkılaşmasını sağlar.
esnek hâle gelir.
8.1.2. Oksijen İle Vücut Bakımının İşlem Basamakları

Oksijen ile vücut bakımı uygulamaları, bir destek uygulama olarak görülebilir. Dermokozmetikle-
rin uygulanmasında bir araç olarak ya da diğer gençleştirme uygulamalarına yardımcı olmak için
uygulanabilir. İşlem basamakları, model/müşterinin ihtiyacına göre değişiklik gösterir. Bu neden-
le uygulamada ilk adım, model/müşterinin ihtiyacının tıbbi bir cilt analiz cihazıyla belirlenmesidir.
Hazırlık Aşaması: Oksijen yanıcı bir madde olduğu için oda sterilizasyonunda; tutuşturucu, pat-
layıcı bir madde veya materyal kullanılmamalıdır. Model/müşteriye uygun olan cihazın çalışma
prensipleri düzenlenir. Çalışma alanı düzenlenerek model/müşteri uygulama alanına alınır. mo-
del/müşteri uygulama alanına davet edilir. Model/müşterinin ihtiyacı belirlemek için cilt analizi ya-
pılır. Cilt analizinin sonuçlarına uygun olarak araç gereç, kozmetik ürün veya yöntemler belirlenir.
İşlem Aşaması: İşlem yapılacak bölge vücut temizleyici bir ürün ile temizlenir. Kullanılmak
istenen serum veya dermokozmetik, bölgeye uygulanır (Görsel 8.4). Ürünün masaj yardımıyla
cilde bir miktar nüfuz etmesi sağlanır. Cihaz çalıştırılarak uygulama yapılmak istenen bölgeye
oksijen verilir. Bölgenin tamamına oksijen verilmesi önemlidir (Görsel 8.5). Oksijen başlığı cilt-
ten 10-15 cm uzakta tutularak gezdirilir.
Görsel 8.4: Oksijenli krem veya Görsel 8.5: Bölgeye oksijen uygulama
serum uygulama
İşlem Sonrası Aşama: Tüm bölge tamamlandıktan sonra cihaz kapatılır. Uygulanmak istenen
sıkılaştırıcı veya leke karşıtı tonik, maske vb. ürünler cilde uygulanır. Son olarak da uygulama
yapılan bölgeye ince bir katman şeklinde nemlendirici uygulanır. Uygulama sonunda odadaki
oksijen oranı arttığı için oda mutlaka iyi havalandırılmalıdır. Model/müşteri, uygulama esnasın-
da ve sonrasında devam etmesi gereken bakımlar, dikkat etmesi gereken durumlar hakkında
bilgilendirilerek uğurlanır.
181
Aşağıda oksijen ile vücut bakımı konulu tabloda verilen bilgileri okuyu-
nuz. Bilgi doğru ise evet kısmına (X) işareti koyunuz, hayır ise verilen
boşluğa nedeni yazınız.
SIRA
SİZDE EVET HAYIR İSE NEDEN?
Oksijen ile vücut ba-

kımı uygulamasında
cildin derin temizliği
yapılarak yağ denge-
lenir.

kımında kullanılan
basınç, selülit prob-
lemlerinde oldukça
etkilidir.
Oksijen, kolajen lifle-

rini harekete geçirdiği
için cilt lekelerinde et-
kilidir.
Oksijen ciltteki nem

oranında etken değil-
dir.
Kan dolaşımı yavaşla-

yan bir cilt, gergin ve
sıkıdır.
Vücudun oksijen sevi-

yesindeki artış, cildin
metabolizmasını hız-
landırır.
Basınçlı oksijen başlı-

ğı 5-7 cm mesafeden
tutularak uygulanır.

kımı uygulamaları ile
cildin oksijen oranı
sabitlenir.
182
8.2. OZON İLE VÜCUT BAKIMI / OZON TERAPİ
Ozon gazının, ozonlanmış bir ürün veya karışımın vücuda şekil verme veya yenileme amacıyla
kullanıldığı uygulamaların tamamına ozon ile vücut bakımı/ozon terapi denir.
Ozon, üç oksijen atomundan oluşan kararsız bir moleküldür. Aynı zamanda oksijenin yüksek
enerjili hâlidir. 03 olarak yazılır (Görsel 8.6). Atmosferin üst tabakalarında bulunur. Dünyayı mor

ötesi ışınlara karşı koruyan tabakada yer alır. Özellikle tıp sektöründe birçok hastalığın tedavi-
sinde kullanılır. Tıp sektöründe kullanabilmek için üretilen ozon medikal ozondur. Saf oksijen,
medikal ozon jeneratörlerinde dönüştürülerek kullanıma hazır ozon hâline getirilir (Görsel 8.7).
Kendine özgü bir kokusu vardır. Son zamanlarda vücut ve cilt bakım uygulamalarında da me-
dikal ozonun önemi artmıştır.
Oksijen Ozon
Görsel 8.6: Oksijenden türeyen ozon Görsel 8.7: Ozonun dönüşümü

molekülü

Yunanca’da koklamak veya tanrının nefesi olarak adlandırılan ozein keli-
mesinden gelir. Özellikle fırtınalı havalarda deniz kıyısında hissedilen taze
hava kokusu ozon gazıdır. 1839 yılında Alman kimyacı Christian Friedri-
ch Schönbein (Kırisçın Fredriş Şönbayın) tarafından keşfedilmiştir. Keş-
fedilmesiyle birlikte dezenfeksiyon işlemlerinde kullanılmıştır. İkinci dünya
savaşından itibaren önemi hızla artmıştır. Savaşta enfeksiyona karşı kul-
lanılmakla beraber yaraları da hızla iyileştirdiği fark edilmiştir. 1860’lı yıllar-
dan itibaren su arıtma tesislerinde kullanılmaya başlanmıştır. Güçlü okside
ve dezenfekte etme özelliği sebebiyle hâlen arıtma tesislerinde kullanılır.
Ozon gazının ilk olarak insan sağlığına fayda sağlayacağını 1930’lu yıllar-
da Dr. Albert Wolff hastalarına uygulayarak keşfetmiştir. 1935 yılında “Cer-
rahide Ozon Uygulamaları” başlıklı bir çalışma yayımlanmıştır. Bu sayede
medikal anlamda kullanılmaya başlanan ozonun, Avrupa ve Amerika’daki
tıbbi uygulamalarda çok fazla yer aldığı görülür.
Ozonun çok etkili bir dezenfektan olması, en belirgin özelliğidir. Bakteri, virüs ve mantarları öldü-
rücü etkisinin olması ve enfekte olmuş yaraların temizliğinde kullanılması medikal alanda önemi-
ni artırmıştır. Bunların dışında vücut bakımı ve zayıflama uygulamalarında da kullanılır.
ARAŞTIRINIZ
Yüksek rakımlı bir yere çıkan kişilerde nefes darlığı görülmesinin nedeni ne
olabilir?
183
8.2.1. Ozon Terapinin Faydaları
Ozon, kendi içinde yer alan bir fazla oksijenden kurtulma eğilimindedir. Kanda, dokuda veya
aktarılmak istenen yağda bulunan çoklu doymamış yağ asitleri veya antioksidanlarla reak-
siyona girer. Reaksiyona giren doymamış yağ asitleri veya antioksidanlar, oksitlenmiş olur.
Ozonun bu şekilde vücuda alınmasıyla dezenfeksiyon ve antioksidan özellikleri göstermesine
sebep olacak bir dizi tepkime meydana gelir. Bu tepkimeler ozonda bulunan üç oksijenden
birini tamamlamaya çalışmakla başlayan vücudun savunma mekanizmasıdır. Ozonda bulunan
bir fazla oksijeni tamamlayacak ve birbiriyle bağlantılı faydalar şunlardır:
• Kan dolaşımını hızlandırır.
• Bağışıklık sistemini uyarır ve güçlendirir.
• Vücut direncini attırır ve alerji kökenli rahatsızlıklara fayda sağlar.
• Vücuttaki oksijen miktarı arttığı için hücre faaliyetleri hızlanır.
• Toksin ve atıkların vücuttan atımı kolaylaşır.
• Oksijenlenen vücut canlanır ve yenilenir.
• Oksijen miktarı artan cilt, elastik hâle gelir ve canlı bir görünüm kazanır.
• Metabolizmayı hızlandırdığı için vücuttaki yağ oranının azaldığı gözlemlenir.
8.2.2. Ozon Terapi Yöntemleri

Ozon, uygulamalarda tek başına kullanılmaz. Mutlaka oksijen ile karıştırılarak kullanılır. Me-
dikal ozon, %3-%5 oranında ozon ve %95-%97 oranında oksijen içeren bir karışımdır. Ozon
terapide bu karışımlar kullanılır. Medikal ozonun dozu ve kullanım şekli uygulama yapacak
hekim tarafından belirlenir. Ozon terapi çeşitlerinin tamamı ozon terapi eğitimi alan hekimler
tarafından uygulanır. Güzellik hizmetlerinden mezun olan kişiler ise ozon terapi uygulamaları
yapılan merkezlerde destek elemanı olarak çalışabilir.
Ozon ile vücut bakımının başlıca uygulama yöntemleri şunlardır:
Kanın Ozonlanarak Uygulanması: Kişiden alınan kan 5-10 dk. ozon ile temas ettirilir ve kişi-
ye damar yoluyla geri verilir. Bu, ozon terapide uygulanan klasik bir yöntemdir.
Ozon Gazının Püskürtülerek Uygulanması: Kulak içi gibi vücut boşluklarından ozon gazı
verilerek uygulanan yöntemdir.
Enjeksiyon Yoluyla Ozon Uygulaması: Cilt altı, eklem, kas veya doku içerisine iğne kullanı-
larak ozonun belli doz ve miktarda verildiği yöntemdir (Görsel 8.8).
Görsel 8.8: Ozonun enjeksiyonla verilmesi
184
Torbalama Yoluyla Ozon Uygulaması: Ozon verilmek istenen bölgenin, bir torba yardımıyla
kapatıldığı ve ozon gazına maruz bırakıldığı yöntemdir (Görsel 8.9).
Ozon Sauna Uygulaması: Buharlı ve tek kişilik kabinlerin içerisinde ozon ve oksijen gazının
beraber verildiği yöntemdir (Görsel 8.10).

Görsel 8.9: Torbalama yöntemi Görsel 8.10: Ozon kabini
Ozonlanmış Yağ veya Su Uygulaması: Ozon ile temas eden doymamış yağların (zeytinyağı)
içinde bulunan yağ asitleri ve ozon, reaktif hâldeki oksijenle birleşir. Böylelikle ozonlanmış yağ
meydana gelir. Bu yağ ile ozonlanmış yağ uygulaması yapılır. Aynı şekilde ozonlanmış su da
antiseptik olarak yara veya yanıklarda sıkça kullanılır.
8.2.2.1. Ozon Sauna

Yağ dokusunun genişlemesiyle meydana gelen selülit, yaşlanma veya hızlı kilo alıp vermeye
bağlı sarkma ve fazla kilo alımı durumlarında vücudu toparlamaya yardımcı olan önemli bir
uygulamadır. Vücuda dışardan verilen oksijenin, sıcak buhar etkisiyle oluşan başlıca faydaları
şunlardır:
• Vücudun dış etkilere karşı direncini sağlamlaştırır.
• Terleme yoluyla hızlıca vücuttan toksin atımını hızlandırır.
• Kireçleme ve ağrıya karşı vücudu rahatlatır.
• Selülit oluşumunu önleyerek bölgesel incelmeye yardımcı olur.
• Solunum, dolaşım ve kalp-damar sistemlerinin daha sağlıklı çalışmasına destek olur.
• Hormonal mekanizmaları etkileyen stresin uzaklaşmasını sağlar.
• Kaslarda spor sonrası biriken laktik asidin daha kolay atılımını sağlar.
Ozon Sauna İşlem Basamakları

Ozon sauna işlemi üç aşamada yapılır.
Hazırlık Aşaması: Model/müşterinin yüksek ısısı ve etkileyici kalp, tiroit vb. rahatsızlığının
olmadığı; doktor muayenesiyle belirlenmelidir. Bu rahatsızlıkların olduğu durumlarda ozon sa-
una uygulaması yapılmamalıdır. Çok aç veya fazla tok olmak uygulamayı olumsuz etkiler.
Uygulama alanına sterilizasyon işlemi yapılır. Model müşteri uygulama alanında karşılanır ve
müşterinin vücut analizi yapılır. Analiz sonuçlarına göre uygulama yapılır.
185
İşlem Aşaması: Ozon terapisti olan hekimin belirlediği süreye uygun olarak ozon cihazı çalış-
tırılır. Sürenin tamamlanması beklenir.
İşlem Sonrası Aşama: 20 dk. veya 30 dk. kadar süren seansın ardından model/müşterinin
kabinden çıkmasına destek olunur. Model/müşteri, uygulama sonrası bakım ve dikkat etmesi
gereken hususlar hakkında bilgilendirilerek uğurlanır.
8.2.2.2. Ozonlanmış Yağ/Su Uygulaması

Özellikle eklem ve deri rahatsızlıklarında kullanılır. Ozon yağı ile ilgi bilimsel çalışmalar de-
vam etmektedir. Sektörde fazlasıyla rağbet gören ozonlanmış yağ veya kozmetiklerin bir rant
çatışmasına sebep olduğu bilinir. Bu sebeple kullanılmak istenen ürünün veya yağın saf ve
kozmetik yönetmeliğine uygun üretilmiş olduğundan emin olmak çok önemlidir. Gerçek anlam-
da ozonlanmış yağların belli özellikleri vardır. Doymamış yağ, ozona ne kadar maruz kalırsa
bağların oksijen ile doyması da aynı oranda artar. Böylelikle yağda renk değişimi ve yoğunluk
artışı gözlemlenir. Ozonlanma seviyesi artan yağın, rengi saydam hâle gelir ve kıvamı koyu-
laşır. Tamamen doymuş hâle gelen yağ jöle kıvamını alır. Kullanımı zorlaştığı için bu, istenen
bir özellik değildir. Örneğin zeytinyağının ozonla teması arttıkça yağın rengi açık yeşile döner,
kıvamı katılaşmaya başlar.
Ozonlanmış yağlar, ozonun kendine has kokusunu taşır. Bu koku, keskin olduğu için kullanı-
mı güçtür. Ancak son zamanlarda sektörde üretilen ozonlanmış yağların bu olumsuzluğunun,
esanslar kullanılarak giderildiği bilinmektedir.
Ozonlanmış yağa eklenen esans yağının, renk değişimi-
ne sebep olabileceği göz önüne alınmalıdır. Ozonlanma
oranında başarıya ulaşılan yağlara jojoba, fındık, tarçın,
susam veya zeytinyağı örnek verilebilir (Görsel 8.11).
Ozonlanmış su, buhar hâlinde hem cilt bakımında hem de

saç bakımında sıkça kullanılır (Görsel 8.12). Ozonlanmış
yağların taşıdığı tüm özellikleri barındırır. Ozonlanmış yağ
veya su kan dolaşımını hızlandırır ve yeni hücre oluşumu-
nu destekler. Bunun kırışıklık ve selülit tedavilerinde fayda
sağladığı görülür. Akne ve cilt problemleri, güneş yanığı,
Görsel 8.11: Ozonlanmış tarçın yağı
uçuk, dudak çatlamaları ve saçta meydana gelen kepek-
lenmelerde olumlu etkileri olduğu bilinir (Görsel 8.13). Mantar veya bakteri kaynaklı rahatsız-
lıklarda da kullanılır.
Görsel 8.12: Ozonlanmış su Görsel 8.13: Ozon ile saç bakımı
186
Cilt bakımı veya temizliğinde ozonlanmış yağ kullanılacaksa mutlaka yatmadan önce uygu-
lanmalıdır. Ozonlanmış yağı kullanmadan önce uzman bir doktora danışılmalıdır. Herhangi bir
yan etkisi bilinmemekle birlikte ciltte kullanıldığı zaman güneşten kaçınılmalıdır.
Ozonlanmış Yağ/Su Uygulaması İşlem Basamakları

Ozonlanmış yağ uygulamalarında kullanılan araç gereç; sedye veya ergonomik bir koltuk, ma-

saj yağı ve havludur. Oturularak yapılacak masajlarda genellikle koltuk tercih edilir. Ozonlan-
mış yağ, uygulama yapılacak bölgeye göre tercih edilmelidir. Saç ve saçlı deriye uygulama
yapılacağı zaman yapılacak işlemler üç aşamada sıralanır:
Hazırlık Aşaması: Havlu ve saçı toparlamak için bir saç tokası hazırlanır. Model ve müşteri
karşılanır ve cilt analizi yapılır. Analiz sonuçlarına göre kozmetik seçimi yapılır. Ozonlanmış
masaj yağının alerji testi yapılır.
İşlem Aşaması: Saçlı deriye bir miktar ozonlanmış masaj

yağı dökülür. Saçlı deriye sıvazlama hareketleri yapılarak
ozonlanmış yağın emilimi sağlanır (Görsel 8.14). Tüm
saçlı deriye 10 dk. kadar sıvazlama hareketi yapıldıktan
sonra saçların tamamına yağ sürülür. Nemli bir havlu ile
saçların tamamı sarılır. Saçlar, bir saat bekletilir ve ılık su
ile yıkanır.
İşlem Sonrası Aşama: Saçlar nemli hâldeyken taranır

ve kurutulur. Bu uygulama ihtiyaca bağlı olarak ayda bir-
kaç defa uygulanabilir. Model/müşteri uygulama sonrası
bakım, dikkat etmesi gereken hususlar hakkında bilgilen-
dirilerek uğurlanır.
Görsel 8.14: Ozonlanmış yağ ile
Vücut bölgesinde selülit veya sarkmalara yönelik ozon- saçlı deri masajı
lanmış masaj yağı uygulaması yapılacağı zaman yapıla-
cak işlemler şöyle sıralanır:
Hazırlık Aşaması: Ozonlanmış yağın uygulama alanı farklı olsa da yapılması gereken en
önemli hazırlık adımı alerji testi yapmaktır. Uygulama alanının steril olduğundan emin olunduk-
tan sonra kullanılacak araç gereç hazır hâle getirilir.
İşlem Aşaması: İşleme başlamadan önce eller ısıtılır ve el egzersizleri yapılır. Uygulama böl-
gesi, sıvazlama ve yoğurma hareketleri ile ısıtılır. Bu şekilde kaslar ısıtılarak kan dolaşımı hız-
landırılmış olur. Baskı, darbeleme ve titreşim hareketleri gibi temel masaj hareketleriyle selülitli
bölgelere özen gösterilir.
İşlem Sonrası Aşama: Model ve müşteri dikkat etmesi gereken hususlar hakkında bilgilendi-
rilerek uğurlanır. Sedye örtüsü ve havlu gibi tek kullanımlık ürünler, Atık Yönetmeliğine uygun
olarak bertaraf edilir. Uygulama haftada bir yapılabilir.
Oda, masaj uygulamasından sonra ozon kokusunun yoğunluğu sebebiyle

çok iyi havalandırılmalıdır.
DİKKAT
187
8.1. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI OZON İLE VÜCUT BAKIM UYGULAMALARI SÜRE
UYGULAMA ADI OZONLANMIŞ YAĞ UYGULAMASI 20 dk.
Görev
Aşağıdaki işlem basamaklarını takip ederek ozonlanmış yağ ile masaj uygulaması yapı-
nız.

• Model/müşterinin oturabileceği koltuk veya sedye
• Ozonlanmış masaj yağı
• Havlu
1. Model/müşteriyi karşılayarak müşterinin talebine uygun vücut analizi yapınız.
4. Kişisel hijyeninizi sağlayınız.
5. Ozonlanmış masaj yağının alerji testini yapınız.
7. Uygulayıcı olarak tırnaklarınızı kısa kesiniz.
Uygulama
8. Model/müşterinin üzerini havlu ile örtünüz.
9. Uygulayıcı olarak ellerinizi ısıtarak el egzersizi yapınız.
10. Bacak bölgesine temel masaj tekniklerinden sıvazlama ve yoğurma hareketlerini uy-
gulayınız.
11. Bacak bölgesine baskı ve darbeleme hareketlerini uygulayınız.
12. Bacak bölgesine titreşim ve vurma hareketlerini uygulayınız.
13. Masaj süresi tamamlanıncaya kadar her temel hareketi tekrar ediniz.
14. Masaj tamamlandıktan sonra model/müşteriye dinlenmesi için 5 dk. zaman tanıyınız.
16. Ortamı bir sonraki işleme hazır olacak şekilde temiz ve düzenli bırakınız.
hakkında bilgilendirerek uğurlayınız
Değerlendirme
Ozonlanmış yağ uygulaması, değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değerlendirile-
cektir. Çalışmanızı yaparken bu ölçütlere dikkat ediniz.
188
8.1. OZONLANMIŞ YAĞ UYGULAMASI DEĞERLENDİRME FORMU
Ozonlanmış yağ uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden, gözlediğiniz
ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.

PUAN
1. Model/müşteriyi karşılanarak müşterinin talebine uygun cilt analizi
yapıldı.
belirlendi.
4. Kişiye özel masaj yağı karışımının alerji testi yapıldı.
6. Uygulayıcı, tırnaklarını kısa kesti.
B) UYGULAMA
7. Model/müşterinin üzeri havlu ile örtüldü.
8. Eller ısıtılarak el egzersizi yapıldı.
9. Bacak bölgesine temel masaj tekniklerinden sıvazlama ve yoğur-
ma hareketleri uygulandı.
10. Bacak bölgesine baskı ve darbeleme hareketleri uygulandı.
11. Bacak bölgesine titreşim ve vurma hareketleri uygulandı.
12. Masaj süresi tamamlanıncaya kadar her temel hareket tekrar edildi.
13. Model/müşteriye dinlenmesi için 5 dk. zaman tanındı.
14. Model/müşteri dikkat edilecek hususlar ve randevu takvimi hak-
kında bilgilendirilerek uğurlandı.
15. Atıkları, Atık Yönetmeliğine göre bertaraf ederek çalışma alanını
bir sonraki işleme hazır hâlde temiz ve düzenli bırakıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
[(Toplam. 100) / Alınabilecek en yüksek toplam puan] formülü uygulanmalıdır. Puanlama
189
1. ( ) Yaşamın gerekliliği için önemli olan ve iki oksijen atomunun bileşiminden oluşan-
moleküle oksijen denir.
2. ( ) Oksijen molekülü 03 şeklinde sembolize edilir.
3. ( ) Oksijen, metabolizmayı hızlandırdığı için vücut bakımında kullanılır.
4. ( ) Yağın ozonlanma oranı arttıkça yoğunluğu azalır.
1. Ozon içerikli bir ürün veya cihaz yardımıyla vücuda şekil verme veya vücudu yenileme
amacıyla kullanılan uygulamaların tamamına ……………………………. denir.
2. Buharlı ve tek kişilik kabinlerde içerisinde ozon ve oksijen gazının beraber verildiği
yöntem ……………………………. diye adlandırılır.
3. Ozon, Alman kimyacı Christian Friedrich Schönbein tarafından ilk defa keşfedilip
……………………………. işlemlerinde kullanılmıştır.
4. Havadaki oksijeni içine alarak %90-%95 oranında saflaştırıp basınç yardımıyla cilde
verilen cihazların kullanıldığı uygulamalar, ……………………………. uygulamalarıdır.
1. Aşağıdakilerden hangisi oksijen ile vücut bakımının faydalarından biri değildir?

A) Cildin oksijen oranını arttırır.
B) Kan dolaşımını hızlandırır.
C) Vücudun nem oranında artış sağlar.
D) Hücre yenilenmesini hızlandırır.
E) Koruyucu yağ tabakasını destekler.
2. “Ozon verilmek istenen bölgenin sarılarak kapatıldığı ve ozon gazına maruz bırakıldığı
yöntemdir.” tanıma uygun terim aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ozon yağı uygulaması
B) Torba uygulaması
C) Ozon sauna
D) Enjeksiyon yoluyla ozon uygulaması
E) Kanın ozonlanarak uygulanması
190
ÖZEL VÜCUT BAKIM
UYGULAMALARI

9.1. MEZOTERAPİ İLE VÜCUT BAKIMI • Mezoterapi
UYGULAMA • Karboksiterapi
9.2. KARBOKSİTERAPİ İLE VÜCUT BAKIMI • Lipoliz
UYGULAMA • Lazer
9.3. LİPOLİZ İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMA
9.4. LAZER İLE VÜCUT BAKIMI UYGULAMA
191
9.1. MEZOTERAPİ İLE VÜCUT BAKIMI
Vücut bakımı sizce vücudun en çok hangi bölgelerine yapılmaktadır?

ÖZEL CİLT BAKIM UYGULAMALARI
Mezoterapi, 1952 yılında Dr. Michel Pistor (Mişel Pistoğ) tarafından Fransa’da geliştirilmiştir.
Başlangıçta temel tıbbi sorunların tedavisinde kullanılmış; zamanla vücudun estetik olarak
şekillendirilmesi, selülit tedavisi, saç dökülmesi, cilt yenileme işlemi gibi estetik alanlarda da
kullanılmaya başlanmıştır.
Mezoterapi Latince [meso (orta)] ve [terapi (tedavi)] kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşmuştur.

Orta deri tedavisi anlamına gelir. Mezoterapi, istenen bölgeye uygun miktarda ilacı 4-6 mm
uzunluğunda olan çok ince iğnelerle lokal olarak enjekte etmeye dayanan tıbbi bir uygulamadır
(Görsel 9.1).
Görsel 9.1: Mezoterapi uygulaması
Mezoterapi; homeopatik ve doğal bitki özleri (ekstre) çok ince iğneler ile cildin orta tabakasına
hekim tarafından uygulanır.
Mezoterapide, kullanım kolaylığı sağlamak ve aralıksız uygulama yapabilmek amacıyla geliş-

tirilen mezoterapi tabancaları kullanılmaktadır (Görsel 9.2).
Görsel 9.2: Mezoterapi tabancası
Homeopati, sağlıklı bireyi hastalık belirtisi oluşturacak etmenlere düşük

dozda maruz bırakarak o hastalığın tedavi edilebilirliğini gösteren destek-
leyici tıp yöntemidir.
192
9.1.1. Mezoterapi İle Vücut Bakımının Cilt Üzerindeki Etkisi
Ağız yolu ile alınan ilaçların bir kısmı emilmeden vücuttan atılır. Bu nedenle uygulama yapılan böl-
gede istenen etki görülmez. Damar yolu ile yapılan uygulamalar ise ağız yolu ile alınan uygulamaya
göre daha etkilidir. Ancak ilaç, kan yolu ile bütün vücuda yayıldığı için diğer organları da etkiler. Bu
durum, ilacın yan etkilerine sebep olur. Mezoterapide ise sadece istenen bölgeye uygulama yapılır.

Mezoterapi sayesinde az miktarda ürün ile doğru bölgeye daha fazla ve daha uzun süreli etki
sağlanmaktadır. Mezoterapinin cilt üzerindeki etki mekanizması üç ana temele dayanır.
Fiziksel Uyarım (Stimülasyon): İnce iğnelerle yapılan tedavide kullanılan iğnenin oluş-
turduğu mekanik uyarıya vücudun verdiği tepkidir.
Aktif Maddelerden Oluşan Çözeltinin Farmakolojik Etkisi: Problemin cinsine göre

özel olarak hazırlanmış olan ilaç karışımlarının farmakolojik olarak oluşturduğu etkidir.
Mezoderm Tabakasında Yoğun Olarak Bulunan Almaçların (Reseptör) Uyarılması:

Mezoderm tabakası, vücudumuzun birçok organını uyaran reseptörler içerir. Bu resep-
törler, vücuttaki birçok organ ve sistemi mezoterapide enjekte edilen az miktarda ilaç ile
uyararak etki eder. İlaçlar, mezoterapi ile büyük kan dolaşımına (sistemik dolaşım) veril-
meye gerek olmadan hedef organa etki edebilir.
ARAŞTIRINIZ
Mezoterapi hakkında bilgi toplayıp sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
Vücutta mezoterapi uygulamasının sıklıkla kullanıldığı durumlar şunlardır.

• Selülit • Saç ve cilt problemleri
• Cilt çatlakları • Elastikiyet problemleri
• Bölgesel yağlanma • Cilt sarkmaları
Bütün cilt ve vücut bakımlarında olduğu gibi mezoterapi uygulamasının da sakıncalı olduğu
özel durumlar vardır (Şema 9.1).
Kan sulandırıcı İleri seviyede kalp ve

Şeker hastalığı
kullanımı böbrek yetmezliği
Mezoterapinin
Dolaşım bozuklukları uygulanmaması Alerji
gereken durumlar
Uygulanma bölgesinde Bağışıklık sistemi has-

Gebelik, emzirme
aktif enfeksiyonlar talıkları
Şema 9.1: Mezoterapi uygulamasının sakıncalı olduğu durumlar
193
Vücut Mezoterapisinde Kullanılan Etken Maddeler
Vücut bakımında kullanılan mezoterapi ajanları, temel olarak dört ana başlık altında toplanır.
Bu dört ana grubun dışında, selülitli alanda oluşan cilt altı bağ dokusunu düzenleyen maddeler
de tedavide kullanılmaktadır. Hyaluronidase (hıyoluronides) yani organik silikon, bunlara örnek
olarak verilebilir. Mezoterapi ajanları şunlardır:
• Cilt altı yağ çözücüler

• Kan dolaşımını düzenleyiciler
• Dolaşımı artıran ürünler
• Ödem çözücüler
Selülit Mezoterapisi: Mezoterapinin en yaygın kullanım alanlarından biridir (Görsel 9.3). İste-
nen sonuca ulaşabilmek için selülitin derecesini bilmek gerekir.
Görsel 9.3: Selülit mezoterapisi
Selülit mezoterapisi uygulanan bölgede bazı etkiler görülür. Bu etkiler şunlardır:

• Lenfatik drenaj artar.
• Bölgesel kan dolaşımını artırır.
• Kolajen yapımı uyarılır.
• Portakal görünümünden sorumlu olan bağların kopmasını sağlar.
• Uygulanan mezoterapi ajanları sayesinde orta deriye hapsolmuş ve vücut tarafından kul-
lanılmayan yağ hücreleri, dolaşıma dâhil edilip enerji olarak kullanılır.
Selülit mezoteratisi yaptıran model/müşteriye dikkat etmesi gereken hu-

suslar hakkındaki önerileri aşağıdaki noktalı yerlere liste şeklinde sırala-
yınız.
SIRA ............................................................................................................................
SİZDE
............................................................................................................................
194
Mezoterapinin Yan Etkileri
Mezoterapiye bağlı oluşan yan etkiler, lokal ve sistemik olarak ikiye ayrılır (Tablo 9.1).
Tablo 9.1: Mezoterapiye Bağlı Yan Etkiler
Bölgesel (Lokal) Sistematik Yan Etkiler

• Bulantı

• Morarma (hematom)
• İshal
• Kızarıklık (eritem)
• Hipotansiyon
• Kaşıntı
• Enfeksiyon
Bunlar arasında en sık görülen lokal yan etki morarmayken sistematikte ise enfeksiyondur.
Bölgesel İnceltme Mezoterapisi

Deri altı yağ dokusu hücrelerinde birikmiş olan fazla yağın lipolizle eritilmesi ve ciltteki gevşek-
liğin ya da sarkmaların rehabilitasyonudur. Tek başına veya kombine tedavilerde (LPG, elekt-
roterapi, lenf drenaj, karboksiterapi ile birlikte) özellikle bacak, kol, yüz, göbek ve çevresindeki
yağların yıkımında kullanılır (Görsel 9.4). 4-6 mm uzunluğunda enjeksiyonlar ile daha derin
mezoterapi uygulanır. Model/müşterilerin bazılarında geçici kaşıntı olabilir. Seanslar yaklaşık
10-15 dk. sürer. Seans sayısı ve süresi, uygulanacak bölgeye göre belirlenmelidir. Herhangi
bir yan etki görülmemekle birlikte morlukların 1-2 günde geçtiği görülür.
Görsel 9.4: Bölgesel inceltme mezoterapisi
Mezoterapi İle Çatlak Tedavisi

Çatlak, derinin dermis tabakasında cildin aşırı gerilmeye dayanamamasıyla ortaya çıkan yırtık-
lardır. Çatlak, ilk oluştuğu zaman kırmızı veya mor renktedir. Daha sonra normal deri rengine
yakın bir renk alır. Çatlakların özellikle kırmızı renk olduğu dönemde yapılan tedavileri daha
etkilidir. Mezoterapi, çatlak tedavilerinde en yaygın olarak kullanılan tedavilerden biridir. Erken
dönemde yapılan mezoterapi tedavilerinde başarı oranı %60-%70’lere kadar ulaşır.
Mezoterapi ile yapılan çatlak tedavisinde seans sayısı, çatlağın yeni veya eski olmasına ve
sebebine bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle 4-8 seans arasındadır. Seans aralıklarının
2-3 hafta olması önerilir. Çatlak oluşumunu ve mevcut çatlakların artmasını engellemek için
cilt elastikiyetini artırmak gerekir. Bunun için cilt nemlendirici ve besleyici kremlerin mutlaka
kullanılması gerekir.
195
Saçlı Deri Mezoterapisi
Doğrudan saçlı deriye enjekte edilerek uygulanır (Görsel 9.5). Seans sayısı ve süresi uygula-
ma bölgesine göre belirlenir. Saçlı deri mezoterapisinin amaçları şunlardır:
• Saç dökülmesini azaltmak.
• Saçları daha canlı hâle getirmek.
• Saç büyümesini artırmak.
Görsel 9.5: Saçlı deri mezoterapisi
Sarkma ve Elastikiyet Problemlerinin Mezoterapi İleTedavisi

Yaş, genetik yapı ve hızlı kilo alıp vermeye bağlı olarak bozulmuş olan cilt elastikiyeti, mezo-
terapi gibi uygulamalarla azaltılabilir. Bu amaçla yapılan mezoterapi seansları, elastikiyet bo-
zukluğunun derecesine göre değişmekle beraber 8-12 seans arası uygulanır. Seans aralıkları
haftada 1-2 arasında değişebilir.
Yüz Mezoterapisi: Mezolifting olarak da bilinir. Daha çok mimik çizgilerinin olduğu alanlara
uygulanır. Bununla birlikte boyun ve ellere de uygulanabilir. Cilt ihtiyacına göre seçilen etken
maddeyle cildin ihtiyacı giderilir (Görsel 9.6, 9.7).
Görsel 9.6: Yüz mezoterapisi uygulanması Görsel 9.7: Göz çevresine yüz mezoterapi
uygulaması
196
9.1. ETKİNLİK: MEZOTERAPİYE İLİŞKİN SUNUM HAZIRLAMA
Mezoterapi konusuna ilişkin bir sunum hazırlayınız. Hazırladığınız sunumu sınıfta arka-
daşlarınıza sununuz. Sunum hazırlarken aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alınız.
İşlem Basamakları

1. Mezoterapi konusundaki bilgileri doğru hazırlayınız.
2. Sunumda yazı, resim, tablo, grafik, şekil, fotoğraf vb. dört farklı materyal kullanınız.
3. Sunumda beden dilini, ses tonunu ve Türkçe’yi doğru kullanınız. Dinleyicilerle göz teması
kurunuz.
4. Sunumu 7 dk.da bitiriniz.
Sunum, ders öğretmeni tarafından dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilecektir.
DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI

Öğrencinin Adı ve Soyadı: Sınıfı ve Numarası:
ÖLÇÜTLER PUAN DEĞERLENDİRME İFADELERİ
4 ( ) Sunulan bilgiler doğrudur ve konu ile ilgili tüm kapsamı içermiştir.
Sunulan bilgiler doğrudur ancak kapsam yeterli derecede yansıtıl-
3 ( )
İçerik mamıştır.
2 ( ) Sunulan bilgilerde kısmen yanlışlıklar vardır.
1 ( ) Sunulan bilgilerde önemli ölçüde yanlışlıklar vardır.
4 ( ) Dört farklı materyal kullanılmıştır.

3 ( ) Üç farklı materyal kullanılmıştır.
Materyal
2 ( ) İki farklı materyal kullanılmıştır.
1 ( ) Bir materyal kullanılmıştır.
Akıcı dil kullanılmıştır, göz teması kurulmuştur, ses tonu ve beden

4 ( )
dili doğru kullanılmıştır.
Sunum
3 ( ) Belirtilen özelliklerden üçü yerine getirilmiştir.
Becerisi
2 ( ) Belirtilen özelliklerden ikisi yerine getirilmiştir.
1 ( ) Belirtilen özelliklerden biri yerine getirilmiştir.
4 ( ) Verilen süre içinde sunum tamamlanmıştır.

Zaman 3 ( ) Verilen süreye +2 dk. uyulmamıştır.
Yönetimi 2 ( ) Verilen süreye +3 dk. uyulmamıştır.
1 ( ) Verilen süreye +4 dk. uyulmamıştır.
Toplam:
Açıklama: Tablodan alınabilecek en yüksek puan, her bir ölçüt için 4 puandır. Tabloda toplam
4 ölçüt vardır. Dolayısıyla tablodan alınabilecek en yüksek puan 4 . 4 = 16’dır.
Puan = [(Toplam . 100) / Alınabilecek en yüksek toplam puan] formülü uygulanmalıdır. Pu-
anlama anahtarından 100 üzerinden 70 puan aldıysanız bu öğrenme için başarınız yeterli
düzeyde demektir. 69 veya altında puan almışsanız ilgili konu tekrar edilmelidir.
197
9.2. KARBOKSİTERAPİ İLE VÜCUT BAKIMI
Karboksiterapi, dolaşım ve bölgesel metabolizmanın hızını arttırmak amacıyla karbondioksit
(CO2) gazının özel cihaz ve filtrelerle istenen bölgenin deri altına uygulanmasıdır (Görsel 9.8).
Görsel 9.8: Karboksiterapi uygulaması
Karbondioksit, fizyolojik bir bileşik olup esas olarak hücresel metabolizma sonucu vücutta bu-
lunur. CO2 gazı, ilk olarak 1930 yılında Fransa da bulunan Royat termallerinde kullanılmıştır.
20. yüzyılın ikinci yarısında cilt dokularındaki kan dolaşımını artırması sebebiyle dermatologlar
ve kozmetik sektörü tarafından kullanımı artmıştır. Deri altına enjeksiyon yöntemiyle uygulan-
masından dolayı tıbbi fakat cerrahi olmayan bir uygulama olarak kabul edilir.
Uygulamada kullanılan gaz tıbbi bir gazdır. Özel cihaz ve özel filtreler aracılığıyla istenen böl-
geye uygulanır (Görsel 9.9).
Görsel 9.9: Karboksiterapide kullanılan cihaz
Karbondioksit, iki oksijen ve bir karbon atomundan oluşan moleküle sahip

kovalent bağlı gaz hâlinde bulunan bileşiğe denir. CO2 kimyasal formülü-
dür (Görsel 9.10). Renk ve kokusu yoktur.
Görsel 9.10: Karbondioksit molekülü
198
9.2.1. Karboksiterapi İle Vücut Bakımının Cilt Üzerindeki Etkileri
Karboksiterapi tedavisi vücudun onarım mekanizmasını harekete geçirme esasına dayanır.
Vücut, karbondioksit gazı verilen alanlardaki bu gazı temizleyebilmek için kan yolu ile bol ok-
sijen ve yapı maddesi gönderir. Bu da dokunun kendini tedavi etmesini ve metabolizmanın
hızlanmasını sağlar. Metabolizmadaki bu artış nedeni ile vücut, daha çok enerji harcar ve
uygun diyet ve egzersiz yöntemleri ile yağ eritmeye ve kilo vermeye başlar. Cilt altında bulu-

nan elastin ve kolajen liflerde artışa sebep olan karbondioksit gazı ile deri, eski elastikiyetini
kazanır ve toparlanma başlar.
Son derece kolay olan karboksiterapi uygulaması ile cilt altı doku içerisine (0.3 mm) enjekte
edilen gaz, yakınlardaki doku tarafından emilir. Hastalar, karbondoksit gazı cilt altında yayılır-
ken enjeksiyon bölgelerinde hafif bir sızı ve yanma hissedebilirler. Bu sızı ve yanma dolaşımın
hızlanmasına bağlı olarak 10-20 dk. sürebilir. uygulama sonucunda görülen etkiler şunlardır:
• Cilt altı mikro dolaşımın hızı artar.
• Karbondioksit gazı, kendinin üç katı kadar oksijeni bulunduğu ortama çeker.
• Metabolizmayı hızlandırarak yağ eritici (lipolitik) etki gösterir.
• Dokudan, fazla su atılarak doku ödemi azalır.
• Doku yenilenmesi uyarıldığı için iz (skar) ve çatlak (stria) tedavisinde de kullanılır (Görsel
9.11).
• Cildin toparlanması ve sıkılaşması uyarılır.
Karboksiterapi uygulamasından sonra iki çeşit yan etki görülür (Tablo 9.2). Ancak bu etkiler
kısa sürede geçer. Kişi, uygulamadan sonra günlük hayatına döner.
Görsel 9.11: Karbondioksit gazının cilt altına verilmesi
Tablo 9.2: Karboksiterapi Uygulamalarında Görülen Yan Etkiler
Enjeksiyona Bağlı Yan Etkiler Tekniğine Bağlı Yan Etkiler

• Hafif şişkinlik • Hafif ağrı
• CO2 gazına bağlı krepitasyon • Korku
(deri altında çıtırdama sesi)
• Enfeksiyon
• Hafif morluk, hassasiyet
199
9.2.2. Karboksiterapi İle Vücut Bakımı Uygulaması
Karboksiterapi uygulamasında seans sayısı, problemin cinsine göre değişmekle birlikte orta-
lama olarak 10-20 seanstır. Haftada 1-2 uygulama yapılabileceği gibi günaşırı uygulamalar
da yapılır. Her seans ortalama 15-30 dk. sürer. Karboksiterapinin kozmetikte en sık kullanım
alanları Şema 9.2’de gösterilmiştir.
Karboksiterapinin Uygulama Alanları Selülit

• Lokal yağlanma
• Ameliyat ve yara izlerinin azaltılması
• Cilt çatlakları (stria)
• Gözaltı morlukları
• Sedef hastalığı
• İyileşmeyen cilt yaralarının tedavisi
Şema 9.2: Karboksiterapinin uygulama alanları
Karboksiterapi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Tedavi sonrası 4-6 saat süreyle banyo, yüzme ve sauna önerilmez. Tedaviyi izleyen dönemler-
de yarım saat süreyle bölgesel travmadan kaçınmak gerekir. Bunun dışında kişiler, kendi akti-
vitelerine devam edebilirler. Seanslarda vücudu saran kıyafetler giyilmemelidir. Seans öncesi
5-7 gün kanı sulandıran ilaçlar, morarmaya zemin hazırladıkları için kesilmelidir. Zorlayıcı eg-
zersizler 24 saat geçmeden yapılmamalıdır. Karboksiterapinin uygulanmaması gereken sağlık
sorunları Şema 9.3’te gösterilmiştir.
Karboksiterapinin Uygulanmaması Gereken Durumlar

• Hamile ve emziren kadınlarda
• Kanama hastalığı (hemofili) olanlar
• Pıhtılaşma sorunu olanlar
• Kanser öyküsü olanlar
• İleri kalp hastalığı olanlar
• Yüksek tansiyon
• Felç ve iskemik atak geçirmişlerde
• Kangren ve böbrek yetmezliği olanlar
• İleri düzey şeker hastalığı olanlar
Şema 9.3: Karboksiterapinin uygulanmaması gereken durumlar
ARAŞTIRINIZ
Karbondioksit gazının kullanıldığı diğer uygulama alanlarını araştırınız. Bul-
duğunuz sonuçları arkadaşlarınızla paylaşınız.
200
9.2. ETKİNLİK: KARBOKSİTERAPİYE İLİŞKİN SUNUM HAZIRLAMA
Karboksiterapi konusuna ilişkin bir sunum hazırlayınız. Hazırladığınız sunumu sınıfta ar-
kadaşlarınıza sununuz. Sunum hazırlarken aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alınız.

1. Karboksiterapi konusundaki bilgileri doğru hazırlayınız.
3. Sunumda beden dilini, ses tonunu ve Türkçeyi doğru kullanınız. Dinleyicilerle göz teması
kurunuz.

3 ( )

Materyal

4 ( )
Sunum
Becerisi

Toplam:
201
9.3. LİPOLİZ İLE CİLT BAKIMI
Kozmetik dermatolojide birçok yöntem ve cihaz ile bölgesel incelme ve vücut şekillendirme
tedavileri yaygınlaşmıştır. Lipoliz ile vücut bakımı da bunlardan biridir. İlk olarak 1995 yılında
Brezilya’da uygulanmaya başlanmıştır. Lipoliz ile vücut bakımı, bir kilo verme yöntemi değil
bölgesel olarak cilt altı dokularda depo edilen yağların yıkımına dayanan kimyasal yağ eritme
yöntemidir (Görsel 9.12).
Görsel 9.12: Lipoliz ile vücut bakımı
Yağların gereğinden fazla alınması, yağın doku içerisinde kolayca depolanmasını sağlar. Ço-
ğunlukla deri altı ve iç organların çevrelerinde depolanır.
Besinlerin aşırı alınması sonucu vücutta biriken yağlar; damar tıkanıklığı,

kalp hastalıkları, dolaşım bozuklukları ve şişmanlığa neden olur.
DİKKAT
Lipoliz ile yağ hücresindeki geçirgenliği artırarak istenmeyen bölgesel yağlanmanın önüne ge-
çilmek amaçlanır. Uygulama olarak mezoterapiye benzer. Ancak mezoterapide hücrenin için-
deki yağı eritmek amaçlanırken lipoliz işleminde bazen hücre zarının parçalanması nedeniyle
yağ hücreleri de erir. Vücut bunu enzimler aracılığıyla doğal yönden sağlar.

Vücuttaki kimyasal tepkimenin hızını düzenleyen protein yapıda olan mad-
deye enzim denir. Her biri farklı kimyasal yapıya sahip binlerce enzim
bulunur. Enzimler vücutta katalizör görevi görürler. Katalizörler, kimyasal
tepkimeye girerek tepkimenin hızını artıran ve tepkimeden değişime uğ-
ramadan çıkan maddelerdir. Vücutta bulunan her hücre farklı enzim türleri
üretir. Enzimlerin etkisiyle vücuda alınan besin ögeleri kullanılır hâle gelir
(Görsel 9.13). Yaşamsal faaliyetlerin tamamında enzimlere ihtiyaç duyulur.
Enzimler olmazsa vücut canlılığını devam ettiremez.
Görsel 9.13: Enzim
202
Lipoliz ile vücut bakımının avantajları olduğu gibi ve dezavantajları da vardır (Tablo 9.3).
Tablo 9.3: Lipoliz İle Cilt Bakımının Avantaj ve Dezavantajları
Avantajları Dezavantajları
• Anestezi gerektirmez. • Uygulama tekrarı vardır.
• Ağrı, kanama, enfeksiyon, skar • Sonuç, uzun sürede alınır.

riski az olur.
• Kısa sürede iyileşmeyle günlük
hayata dönülür.
9.3.1. Lipoliz İle Vücut Bakımının Cilt Üzerindeki Etkileri

Organizmada yağların tahrip edilmesi sonucu lipoliz ile eriyen yağlar kana karışır. Çeşitli en-
zimlerin de etkisiyle parçalanan bu yağlar, değersiz hâle getirilir. Yağların değersiz hâle getiril-
mesi karmaşık bir süreçtir. Vücut içi enzimler ve bu süreçte etkili olan diğer elemanlar, yağların
parçalanmasında etkili olan mekanizma içerisinde koordineli olarak hareket eden geniş bir ağa
sahiptir. Lipolize etki eden doğal faktörler Tablo 9.4’te gösterilmiştir.
Tablo 9.4: Lipolize Etki Eden Doğal Faktörler
Lipolize Etki Eden Doğal Faktörler

• Genetik faktörler • Yağ depolanan bölge
• Cinsiyet • Beslenme
• Sempatik sinir sistemi • Hastalık durumları
• Yaş • Fiziksel aktivite
• Hormonlar
Vücudun kendi mekanizması içerisinde yeterli olmayan enzimler dışarıdan verilerek istenme-
yen bölgelerdeki yağ yakımı artırılır. Lipoliz, vücutta farklı birçok bölgede etkili bir yağ yakımı
sunar (Görsel 9.14).
Görsel 9.14: Çene altına lipoliz uygulaması
203
Lipoliz bölgeleri Şema 9.4’te gösterilmiştir.
Bacaklar
Kalça ve Kollar
basen
Lipoliz
Uygulama
Gözaltı Alanları Karın
torbaları
Kol altı Çene altı

bölgesi yağları
Şema 9.4: Lipoliz uygulama alanları
9.3.2. Lipoliz İle Vücut Bakımı Uygulaması

Bölgesel incelme amaçlı yapılan tedavilerde enjeksiyon derinliğinin 6-12mm arasında olması
idealdir. Lipoliz, obez kişilerde ancak kilo verdikten sonra bölgesel kullanılmalıdır. Seans sık-
lığı kullanılan ilaç karışımının miktarına göre değişir. Tedavi için gereken seans miktarı kişiden
kişiye değişmekle beraber 2-8 seans arasında ve 2-4 hafta aralıklarla olmalıdır.
İşlem sonrası sağlıklı beslenme ve egzersizler, vücut şeklinin uzun süre kalıcı olmasını sağar.
Lipoliz, vücutta meme dokusu hariç her alana uygulanabilir. 18 yaş altı ki-
şilerde uygulanmaz.
DİKKAT
Lipoliz ile vücut bakımı uygulaması 18-75 yaş aralığındaki sağlıklı her kişi için uygundur. Ancak
uygulanmanın sakıncalı olduğu kişiler de vardır. Bunlar şöyle sıralanır:
• Hamileler ve emzirenler
• 18 yaşından küçükler
• Karaciğer ve şeker hastaları
• Kalp-damar hastaları
• Dermatoloji hastaları
• Kanser hastaları
• Enfeksiyon geçirenler
• Felç geçirenler
• Hemofili hastaları
• İlaç alerjisi bulunanlar
204
9.3. ETKİNLİK: LİPOLİZ İLE VÜCUT BAKIMINA İLİŞKİN SUNUM
HAZIRLAMA
Mezoterapi konusuna ilişkin bir sunum hazırlayınız. Hazırladığınız sunumu sınıfta arka-

1. Lipoliz konusundaki bilgileri doğru hazırlayınız.
kurunuz.

3 ( )

Materyal

4 ( )
Sunum
Becerisi

Toplam:
205
9.4. LAZER İLE VÜCUT BAKIMI
Lazer [light amplification by stimulated emission of radiation (yoğunlaştırılmış ışık enerjisi ya-
yılımı)], doğada var olmayan ve üretilen en gelişmiş ışık kaynaklarındandır. Lazer, 1960 yılın-
da ABD’de Theodore H. Maiman (Teodor H. Meymen) tarafından keşfedilmesine karşın bilim
insanlarının asırlar boyu ışığın özelliklerini anlamak için verdiği uğraşlar neticesinde ortaya
çıkmıştır. Işık ile ilgilenen bilim insanlarına İbn-i
Heysem, Descartes (Dekarts), Fermat, Newton

(Nivtın) örnek olarak verilebilir. Lazer ışını, kolay-
lıkla yönlendirilebilmesi ve yüksek miktarda ener-
jiyi küçük noktalara odaklayabilmesi nedeniyle
ileri tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bu
amaç doğrultusunda lazer ile yapılan vücut ba-
kımı uygulamalarının tamamına lazer ile vücut
bakımı denir (Görsel 9.15). Görsel 9.15: Lazer ile vücut bakımı
Herhangi bir ışık kaynağı tarafından üretilen beyaz ışık, odaklanmamış hâlde yaygın bir ışıma
yapar. Gözle görülebilir ve birçok rengin toplamından oluşur. Lazer ise ışığın uygun ortamda
ilave enerji ile güçlendirilmesi sonucu oluşur (Şema 9.5).
Paralel
dalgalar Çok
Tek Oldukça Aynı Işık
Yoğun hâlinde yüksek LAZER
renkli düz fazlı demeti
hareket enerjili
eden
Şema 9.5: Lazer ışığının özellikleri
Lazerden çıkan ışık, bilinen ışık özelliklerinden tamamen farklıdır (Şema 9.6).
NORMAL IŞIK LAZER
Hangi dalga boyunda oluşturulmuşsa o

Bütün renklerin karışımından oluşur.
dalga boyuna ait renktedir veya renksizdir.
Dalgaları ışık kaynağından uzaklaştık- Dalgaları çok uzaklara bile kaynaktan

ça düzensizleşir. çıktığı gibi bir düzen içinde gider.
Işık her tarafa yayılır. Tek doğrultuda yayılır.
İnsan cildini geçerek daha derinlere

İnsan cildinde yüzeysel seviyede kalır.
ulaşır.
Şema 9.6: Normal ışık ile lazer ışını arasındaki farklar
206
Lazer ışınının üç tipik özelliği vardır (Şema 9.7).
Monokromatik: Bütün ışınları, aynı dalga boyundadır ve aynı enerji düzeyindedir.
Koherens: Bütün ışık dalgaları, zaman ve uzaklık olarak birbirlerine bitişik hareket eder.
Kolimasyon: Lazer ışığını oluşturan tüm dalgalar birbirlerine paraleldir. Bu özelliği sayesinde

son derece küçük bir alana dahi odaklanıp yüksek enerji uygulayabilecek yapıdadır.
Tek renkli düzenli Tek renkli, düzensiz Çok renkli düzensiz

lazer led gün ışığı
Şema 9.7: Lazer ışınının özellikleri
9.4.1. Lazer İle Vücut Bakımının Cilt Üzerindeki Etkileri

Lazerin temel etki mekanizması doku uyarımıdır (Görsel 9.16). Lazer ışını dokuyla karşılaştı-
ğında dört çeşit etki oluşturur. Bunlar:
Emilim: Lazer ışınının dalga boyuna ve fotonların enerjilerine

bağlı olarak termal olan ve termal olmayan etkiler yaratacak şe-
kilde doku içerisine geçmesidir. Emilimin yüzeysel ya da derin
olması, uygulanan güçle doğru orantılıdır.
Aktarma (Derin Dokulara Geçiş): Lazer ışınının derinliği, belli

bir dalga boyunda kullanılan ışığın ulaştığı en derin doku uzak-
lığıdır.
Yansıma: Bir kısım ışın demetinin, dokuya çarparak geri dö-

nüşüdür.
Yüzeye Çarpıp Dağılma (Saçılma): Yansıyan ışınların orjinal

yönlerini kaybederek ilerledikleri yayılım alanlarıdır. Görsel 9.16: Lazer cihazı
Teknolojik gelişmeler lazer kullanımını diğer uygulamalara göre daha yaygın hâle getirmiştir.
Lazer ışınlarının yararları olduğu gibi zararları da vardır (Tablo 9.5). Lazer, dikkatli kullanılma-
dığı zaman model/müşteriye, hekime ve ortamda bulunan diğer personele ciddi sorun oluştu-
rabilir. Bu sebeple lazer uygulamasında prosedürün iyi bilinmesi gerekir.
Tablo 9.5: Lazer Işınlarının Zararları
Birincil Zararlar İkincil Zararlar

Göze etkisi: Aşırı sulanma, ani görüntü Elektriksel: Elektrik şoku riski vardır.
dalgalanmaları oluşur.
Kimyasal: Bazı lazer tipleri toksik gaz-
Deriye etkisi: En önemli etkisi ısıdır lar içerirler. Herhangi bir sızıntı meyda-
(termal). Yara ve kabarcık oluşumu gibi na gelirse gazlar havayolu ile vücutta
durumlar ortaya çıkabilir. hasar meydana getirir.
Çevresel: Yangın tehlikesi vardır.
207
ARAŞTIRINIZ
Vücut bakımında kullanılan lazer çeşitlerini araştırınız. Sınıfta arkadaşları-
nızla paylaşınız.
9.4.2. Lazer İle Vücut Bakımı Uygulamasında Dikkat Edilecek

Hususlar
Lazer kullanımında oluşabilecek zararları minimuma indirmek için alınması gereken tedbirler
şunlardır:
• Lazerin kullanımı ile ilgili gerekli eğitim alınmalı.
• Lazer için tasarlanmış gözlük kullanılmalı (Görsel 9.16). Sadece uygulayıcı değil model/
müşteri ve odada bulunan diğer kişilerde gözlük kullanmalı.
Görsel 9.17: Lazer uygulamada gözlük kullanımı
• Zarar görmüş gözlükler kesinlikle kullanılmamalı.

• Tüm cilt, termal hasar meydana gelmesini önlemek için kurutulmalı.
• Uygulama için tavsiye edilen en küçük güç birimleri kullanılmalı.
• Ortamda lazer ışınını yansıtacak tüm yüzeyler bertaraf edilmeli.
• Cildin zarar görmemesi için lazer ışığının önünden geçilmemeli.
• Lazer uygulamaları yapılan ortamın havalandırması çok iyi olmalı.
• Lazer uygulama odasının kapısına uyarıcı levhalar asılmalı (Görsel 9.18).
UYARI UYARI UYARI

TEHLİKE
Lazer
Lazer kullanımda!
Lazer Lazer koruyucu
ışını ışını
Lazer Lazer gözlük takmadan
ışını ışını girmeyin
Görsel 9.18: Uyarıcı levhalar
ARAŞTIRINIZ
Lazerin tıp alanı dışındaki kullanım alanlarını araştırınız. Sınıfınızda arkadaş-
larınızla paylaşınız.
208
Birçok alanda kullanılan lazer uygulamalarının tıpta kullanım alanları şunlardır:
• İstenmeyen kılların giderilmesi (epilasyon)
• Kıl batması, siğil, nasır, benler
• Vücut çatlakları

• Sivilce, akne izleri, skar (Görsel 9.19)
• Damar genişlemeleri
• Leke (melazma, çil) giderme (Görsel 9.20)
• Cilt gençleştirme
• Göz altı morlukları
• Selülit giderme ve vücut yağı azaltma uygulamaları
Görsel 9.19: Lazer ile leke tedavisi Görsel 9.20: Lazer ile leke tedavisi
Lazer ile vücut bakımı uygulanmasının yapılmaması gereken kişiler şunlardır:

• Hamileler
• Kalp pili olanlar ve ağır kalp hastaları
• İnsüline bağımlı şeker hastaları
• Sara (epilepsi) hastaları
• Cilt kanseri olanlar
• Son altı ay içinde cilt yenileyici ilaç kullananlar
• Uygulamadan 2 hafta öncesine kadar cilde peeling gibi kozmetik işlem uygulananlar
• Güneş ışığı veya solaryumla bronzlaşmış olanlar
• Son üç hafta içinde botox, dolgu, mezoterapi gibi iğneli işlemler yaptıranlar
209
9.4. ETKİNLİK: LAZER İLE VÜCUT BAKIMINA İLİŞKİN SUNUM HAZIR-
LAMA
Lazer ile vücut bakımı konusuna ilişkin bir sunum hazırlayınız. Hazırladığınız sunumu sı-
nıfta arkadaşlarınıza sununuz. Sunum hazırlarken aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate
alınız.
1. Lazer ile vücut bakımı konusundaki bilgileri doğru hazırlayınız.
kurunuz.

3 ( )

Materyal

4 ( )
Sunum
Becerisi

Toplam:
210

1. ( ) Mezoterapi, 1952 yılında Dr. Michel Pistor tarafından Fransa’da geliştirilmiştir.
2. ( ) Karboksiterapi tedavisi, vücudun tamir mekanizmasını baskılama esasına dayanır.
3. ( ) Lipoliz ile vücut bakımı, cilt altı dokularda depo edilen yağların yıkımına dayanan
kimyasal yağ eritme yöntemidir.
4. ( ) Lazer ışını, hangi dalga boyunda oluşturulmuşsa o dalga boyuna ait renktedir
veya renksizdir.
1. Tedavi edilecek bölgeye çok az miktarda ilacı çok ince iğnelerle lokal olarak enjekte
etmeye dayanan tıbbi işleme ……………….. denir.
2. Özel vücut bakımı uygulamasında cilt altı doku içine enjekte edilen gaz, ………………..
gazıdır.
3. Lipoliz ile ……………….. hücresindeki geçirgenliği artırarak istenmeyen bölgesel yağ-
lanmanın önüne geçmek amaçlanır.
4. Tek renkli, oldukça düz, yoğun, aynı fazlı paralel dalgalar hâlinde hareket eden çok
yüksek enerjili ışık demetine ……………….. denir.
1. Mezoterapide oluşan bölgesel yan etkilerden biri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bulantı
B) Enfeksiyon
C) Hipotansiyon
D) İshal
E) Morarma
2. Aşağıdakilerden hangisi mezoterapide kullanılan ajanlardan biri değildir?

A) Kan sulandırıcılar
B) Cilt altı yağ çözücüler
C) Kan dolaşımını düzenleyiciler
D) Dolaşımı artıran ürünler
E) Ödem çözücüler
211
3. Aşağıdakilerden hangisi karboksiterapinin etkilerinden biri değildir?
A) Cildin toparlanması ve sıkılaşması uyarılır.
B) Cilt altı mikrodolaşımın hızı azalır.
C) Dokudan, fazla su atılarak doku ödemi azalır.
D) Karbondioksit gazı, kendinin üç katı kadar oksijeni bulunduğu ortama çeker.
E) Metabolizmayı hızlandırarak yağ eritici etki gösterir.
4. I. Emilim
II. Aktarma
III. Yansıma
IV. Saçılma
V. Difüzyon
Verilen öncüllere göre lazer ışını dokuyla karşılaştığında oluşan etkiler aşağıdaki-
lerden hangileridir?
A) I, II ve III
B) I, II, III ve IV
C) I, II, III ve V
D) II, III, V ve IV
E) I, II, V ve IV
5. I. Hangi dalga boyunda oluşturulmuşsa o dalga boyuna ait renktedir veya renksizdir.
II. Dalgaları çok uzaklara bile kaynaktan çıktığı gibi bir düzen içinde gider.
III. Dalgaları ışık kaynağından uzaklaştıkça düzensizleşir.
IV. Tek doğrultuda yayılır.
V. İnsan cildini geçerek daha derinlere ulaşır.
Verilen öncüllere göre aşağıdakilerden hangileri lazer ışınının özelliklerindendir?

A) I, II ve III
B) I, II, III ve IV
C) I, II, III ve V
D) II, III, V ve IV
E) I, II, V ve IV
212
TEMEL VÜCUT
MASAJI

10.1. AYAK MASAJI • Vücut masajı
10.2. BACAK MASAJI • Masaj hareketleri
10.3. KALÇA MASAJI
10.4. SIRT MASAJI
10.5. KOL MASAJI
10.6. EL MASAJI
10.7. KARIN MASAJI
10.8. GÖĞÜS MASAJI
10.9. BOYUN MASAJI
213
10.1. AYAK MASAJI
Masajın vücut için yararları sizce neler olabilir?

TEMEL VÜCUT MASAJI
Gün boyu vücudun yükünü taşıyan ve zaman zaman saatlerce ayakkabı içerisinde kalan ayak-
lar, vücudun en önemli uzuvlarından biridir. Ayaklar; destek, denge, duruş ve genel refah açı-
sından tüm vücudun temelini oluşturur. Ayakta yaşanan problemler, kas ve eklem ağrılarına
neden olur. Vücudun ağırlığını yüklenen ayaklar sağlıklı olmadığında hareketler kısıtlanır ve
yaşam kalitesi olumsuz etkilenir. Ayak sağlığı için uyulması gereken birçok husus vardır. Bu
hususlardan biri de ayak masajıdır. Ayak masajı, ayakta bulunan kaslar ve yumuşak dokulara
kayganlaştırıcı ürünler kullanılarak eller ile uygulanan basınç hareketleridir (Görsel 10.1).
Görsel 10.1: Ayak masajı
Ayak masajında sıvazlama (öflöraj) ve yoğurma (petrisaj) hareketi uygulanır.
Sıvazlama: Elin, uygulanacak bölge yüzeyi üzerinde hafif veya kuvvetli olarak kaydırılmasıdır.
Her masaja bu hareket ile başlanır ve masaj bu hareket ile bitirilir. Sıvazlama yüzeysel ve de-
rin olmak üzere iki şekilde uygulanır. Yüzeysel sıvazlama uygulanırken hareketin hızı sabit ve
basıncı hafif olmalıdır. Derin sıvazlama da ise hareket daha fazla basınçla uygulanır.
Yoğurma: Masaj yapılacak bölgedeki dokunun kaldırılıp yoğurulduktan sonra bırakılmasından

oluşur. Cilt üzerinde kayma hareketi yoktur. Dokunun yoğurulması sırasında basınçtan dolayı
travma etkisi oluşturulmamasına dikkat edilir.
Tüm vücut masajı 30-45 dk. arasında sürer. Bölgesel masajlar ise 10-20 dk. arasında uygula-
nabilir. Vücut masajı uygulanırken başat el daha fazla kullanılır.
Başat el, günlük yaşamda elin baskın (sağlak veya solak) olarak becerikli
bir şekilde kullanılması gereken tüm görevleri üstlenen eldir.
214
Tüm vücut masajı veya bölgesel masaj; kemoterapi gören kanser hastalarına, adet dönemin-
deki kadınlara, kan inceltici ilaç kullanan, damar stenti ve kalp pili bulunan, ateşli hastalığı olan,
kemik kırığı, açık yara ve varise sahip olan kişilere uygulanmamalıdır.
Masaj yapacak kişinin elleri temiz, tırnakları kısa olmalı ve cilt rahatsızlığı
bulunmamalıdır.
DİKKAT
TEMEL VÜCUT MASAJI

Ayak tabanı; bedendeki birçok sinir ucunun bağlantılı noktalarının bulunduğu bir bölge olduğu
için ayağa uygulanan masaj, vücudun genelinde önemli bir rol oynar. Kas düğümlerine masaj
ile basınç uygulandığı zaman ilk aşamada kaslardaki kan akışı kısıtlanır. Masaj ile basınç uy-
gulandıkça ayakta bir sürtünme meydana gelir. Bu sırada kas sıcaklığı artar. Kas düğümleri
yumuşar ve gevşer. Kas düğümlerini gevşetmek, ayaktaki ağrıyı ve kısıtlamayı azaltır. Bu dü-
ğümlere uygulanan basınç serbest bırakıldığında kaslardaki kan akışı hızlanır. Kan akışındaki
artışla birlikte kaslara daha fazla oksijen ve besin taşındığı için bu masaj ayaktaki kasların
iyileşmesine yardımcı olur.
10.1.1. Ayak Masajı İşlem Basamakları

Model/müşteri, işlem yapılacak bölgeyi sıkı şekilde saran ve dolaşımı engelleyen kıyafetlerini
çıkarır ve sırt üstü pozisyonda yatırılır. Çarşaf ya da havlu ile müşterinin üstü, sadece uygula-
ma yapılacak ayak bölgesi açıkta kalacak şekilde örtülür. Vücudun eklem bölgelerine destek
olması için yastık veya havluları rulo yaparak koymak, model/müşterinin masaj basıncı karşı-
sında konforunu artırır. İşlem basamaklarında belirtilmiş olan her işlem, üç kez tekrar edildikten
sonra diğer işlem basamağına geçilir. Ayak masajı işleminin 15 dk.da bitirilmesi önerilir.
Başat el içi, ayak parmaklarının üst yüzeyine; diğer el ise ayak parmaklarının alt yüzeyine yerleş-
tirilir (Görsel 10.2). Ayak bileğinin üst kısmına kadar derin sıvazlama hareketi yapılarak ilerlenir.
El başparmakları, ayak parmaklarının eklem hizasına yerleştirilir (Görsel 10.3). Derin sıvazla-
ma hareketi ile ayak bileğine doğru ilerlenir.
Ayak bilek hizasından el başparmakları yanlara doğru açılarak yüzeysel sıvazlama hareketi
yapılır (Görsel 10.4).
Görsel 10.2: Ayak üst yüzeyini Görsel 10.3: Ayak üst yüzeyine Görsel 10.4: Ayak bileğine baş
sıvazlama baş parmak ile baskı parmak ile baskı
215
Ayak bilek hizasından el başparmakları yoğurma hareketi ile ayak parmaklarının eklemlerine doğ-
ru daireler çizerek ilerlenir (Görsel 10.5). Aynı hareket ile tekrar başlangıç noktasına gelinir. Ayak
bilek hizasından el başparmakları yanlara doğru açılır ve yüzeysel sıvazlama hareketi ile ilerlenir.
Ayak parmakları başat el ile kavranır. Diğer el ile ayak bileği desteklenir. Başat elin başpar-
mağı, ayağın başparmak eklemine yerleştirilir. Elin başparmağı ile ayağın iç yanından ayak
topuğunun arkasına doğru sıvazlama hareketi yapılarak ilerlenir (Görsel 10.6).
Sıvazlama hareketine, ayak topuğunun arkasına gelene kadar devam edilir. Aynı hat izlenerek
TEMEL VÜCUT MASAJI
sıvazlama hareketi ile ayak başparmağı eklemine doğru ilerlenir (Görsel 10.7).
Görsel 10.5: Ayak bileğini baş Görsel 10.6: Başparmak Görsel 10.7: Ayak topuğundan
parmak ile yoğurma ekleminden topuğa doğru (iç hat) başparmak eklemine doğru (iç
sıvazlama hat) sıvazlama
Başat elin başparmağı ile ayak topuğundan ayak başparmağı eklemine doğru yoğurma hareketi
ile ilerlenir. Yüzeysel sıvazlama hareketi ile tekrar başlangıç noktasına dönülür (Görsel 10.8).
Ayak bileği başat el ile desteklenir. Diğer elin başparmağı ile ayağın küçük parmak ekleminden
ayak topuğuna kadar dış hat boyunca derin sıvazlama hareketi ile ilerlenir (Görsel 10.9).
Ayak bileği başat el ile desteklenir. Diğer elin başparmağı ile ayak topuğundan ayağın küçük
parmak eklemine kadar dış hat boyunca derin sıvazlama hareketi ile ilerlenir (Görsel 10.10).
Görsel 10.8: Ayak topuğun- Görsel 10.9: Başparmak- Görsel 10.10: Ayak topu-
dan başparmak eklemine tan topuğa doğru (dış hat) ğundan başparmak eklemine
doğru yoğurma derin sıvazlama doğru (dış hat) sıvazlama
216
Başat elin başparmağı ile ayağın küçük parmak ekleminden ayak topuğuna kadar dış hat bo-
yunca yoğurma hareketi ile ilerlenir (Görsel 10.11).
Ayak parmakları, başat el ayak altında olacak şekilde iki elle kavranır. Başat elin iç yüzeyi ayak
parmaklarının eklem hizasından başlayıp ayak topuğuna kadar derin sıvazlama hareketi ile
ilerlenir (Görsel 10.12).
Bir önceki işlemin aynısının tersi yönde ayak topuğundan ayak parmağı eklemlerine kadar
yüzeysel sıvazlama hareketi ile topukta döndürme hareketi yaparak ilerlenir (Görsel 10.13).
TEMEL VÜCUT MASAJI

Görsel 10.11: Ayak Görsel 10.12: Parmaktan topuğa Görsel 10.13: Topuktan
topuğundan başparmak doğru derin sıvazlama parmaklara doğru yüzeysel
eklemine doğru yoğurma sıvazlama
Ayak tabanında avuç içi ile daireler çizecek şekilde ayak topuğuna doğru yoğurma hareketi ile
ilerlenir (Görsel 10.14). Aynı hareket ile topuktan ayak parmaklarının eklemlerine kadar ilerlenir.
Başat el başparmağı ile ayak başparmak ucundan başlayıp başparmak eklemine kadar derin
sıvazlama hareketi ile ilerlenir (Görsel 10.15).
Ayak başparmağı ekleminden yüzeysel sıvazlama hareketi ile parmak ucuna doğru ilerlenir
(Görsel 10.16).
Ayak başparmağına, dışa doğru daireler çizerek ve yoğurma hareketi yaparak başparmak
eklemine kadar ilerlenir. Başparmağın ekleminden ucuna kadar sıvazlama hareketi ile geri
dönülür (Görsel 10.17). Ayak başparmağı için yapılan bütün hareketler diğer parmaklara da
aynı sıra ile uygulanır.
Görsel 10.14: Ayak Görsel 10.15: Parmak Görsel 10.16: Parmak Görsel 10.17: Ayak
tabanını yoğurma ucunu derin sıvazlama ucunu yüzeysel sıvazlama başparmağını yoğurma
217
10.1. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI TEMEL VÜCUT MASAJI SÜRE
UYGULAMA ADI AYAK MASAJI 15 dk.
Görev
yer alan maddeleri takip ederek ayak masajı yapınız.
TEMEL VÜCUT MASAJI

• Uygulama önlüğü, hijyen malzemeleri, masaj sedyesi ve sedye örtüsü
• Çeşitli ebatlarda havlu, masaj kremi veya yağı, müşteri kayıt programı, kartı veya defteri
5. Tırnaklarınızı işleme uygun biçimde hazırlayınız.
8. Model/müşterinin vücudunu işleme uygun ve rahat pozisyonda konumlandırınız.
Uygulama
10. İşlem için ellerinizi ısıtınız.
11. Model/müşterinin ayak bölgesine derin sıvazlama hareketi yapınız.
12. Model/müşterinin ayak bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapınız.
13. Model/müşterinin ayak bölgesine yoğurma hareketi yapınız.
18. Model/müşteriye işlem sonrası için önerilerde bulununuz.
Değerlendirme
Yapacağınız çalışma, ayak masajı değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değerlen-
dirilecektir. Çalışmanızı yaparken bu ölçütlere dikkat ediniz.
218
10.1. AYAK MASAJI DEĞERLENDİRME FORMU
Ayak masajı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütleri dikkate alarak gözledi-
PUAN
ÖLÇÜTLER 2 3 4 5
TEMEL VÜCUT MASAJI

1
zenlendi.
5. Tırnaklar, işleme uygun biçimde hazırlandı.
8. Model/müşteri işleme uygun ve rahat pozisyonda konumlandırıldı.
9. Model/müşteri, işlem hakkında bilgilendirildi.
B) UYGULAMA
10. İşlem için eller ısıtıldı.
11. Model/müşterinin ayak bölgesine derin sıvazlama hareketi yapıldı.
12. Model/müşterinin ayak bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapıldı.
13. Model/müşterinin ayak bölgesine yoğurma hareketi yapıldı.
17. Model/müşterinin seans hakkındaki görüşleri alındı.
18. Model/müşteriye işlem sonrası için önerilerde bulunuldu.
21. İşlemde kullanılan araç gereç, steril hâle getirilerek muhafaza edildi.
SÜTUN TOPLAMLARI
219
10.2. BACAK MASAJI
Bacaklar, vücut ağırlığının tamamını taşıyacak biçimde büyük kaslarla desteklenmiştir. Ayak-
ların da desteğiyle vücudu bütün gün ayakta tutar. Bacaklardaki kan dolaşımı bu nedenle ol-
dukça önemlidir. Kalp kapakçıkları, kanın basıncı ile açılır ve kanın geri gelmesine engel olmak
için mekanik olarak kapanır. Bununla birlikte bu kapakçıklar, ayak tabanının basınç yapması
ve baldırdaki kasların gerilmesiyle beraber kanın kalbe geri dönmesini de sağlar. Bu sistemin
zayıflaması veya hareketsiz bir yaşamın alışkanlığa dönüşmesi, kan dolaşımında düzensizliğe
TEMEL VÜCUT MASAJI
neden olur. Yetersiz kan dolaşımı bacaklarda ağrı hissine neden olur. Bacaklardaki ağrı hissini
azaltan ve bacak sağlığını artıran uygulamalardan birisi de bacak masajıdır. Bacak masajı,
bacakta bulunan kaslar ve yumuşak doku-
lara kayganlaştırıcı ürünler kullanılarak eller
ile uygulanan basınç hareketleridir (Görsel
10.18).
Bacak masajında sıvazlama ve yoğurma ha-

reketi uygulanır. Kaslar ve tendonlar hasar
gördüğünde, düğümlendiğinde, gerildiğinde
veya hareketsiz kaldığında bu hareketler
bacakta olumlu etki sağlar. Bacak masajı,
kasları ve bağları etkili bir şekilde gevşetir
ve güçlendirir; bacak ağrısını, yorgunluğu-
Görsel 10.18: Bacak masajı
nu, bacaktaki şişmeyi ortadan kaldırır ve es-
nekliği artırır. Bacak masajı; lenf ve kan dolaşımını, bacağın görünümünü ve sıkılığını iyileştirir.
Fizyolojik rahatlamanın yanında psikolojik olarak da stres seviyesini düşürerek kişinin kendini
daha iyi hissetmesini sağlar.

Huzursuz bacak sendromu, bacakları hareket ettirme isteği ya da ihtiyacı
ile meydana gelen bir hareket bozukluğudur (Görsel 10.19). Hastalar, bu
rahatsızlığı genellikle bacaklarda istemsiz olarak gerçekleşen hareket iste-
ği ile acı, yanma ve karıncalanma biçiminde ağrı hissettiren oldukça rahat-
sızlık verici bir duygu olarak ifade ederler. Bu rahatsızlık, istirahat esnasına
meydana geldiği gibi geceleri şiddetini artırır ve çoğu zaman da uykudan
uyandıran bir seviyede olur. Bu sebeple de süreğen bir uyku bozukluğuna
ve ruhsal strese neden olur. Bu rahatsızlık, kadınlarda daha sık tekrar eder
ve yaş ilerledikçe daha fazla görülür. Huzursuz bacak sendromunun tedavi
yöntemlerinden biri de bacak masajıdır.
Görsel 10.19: Huzursuz bacak sendromu
220
10.2.1. Bacak Masajı İşlem Basamakları
Model/müşteri, işlem yapılacak bölgedeki kıyafetlerini çıkarır ve sırt üstü pozisyonda yatar.
Çarşaf ya da havlu ile müşterinin üstü, sadece uygulama yapılacak bacak bölgesi açıkta ka-
lacak şekilde örtülür. Vücudun eklem bölgelerine destek olması için yastık veya havluları rulo
yaparak koymak, model/müşterinin masaj basıncı karşısında konforunu artırır. İşlem basa-
maklarında belirtilmiş olan her işlem, üç kez tekrar edildikten sonra diğer işlem basamağına
geçilir. Bacak masajı işleminin 20 dk.da bitirilmesi önerilir.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Başat el içi ayak parmaklarının üst yüzeyine, diğer el ise ayak parmaklarının alt yüzeyine yer-
leştirilir (Görsel 10.20). Diz kapağına doğru derin sıvazlama hareketi yapılarak ilerlenir.
Ellerin pozisyonları aynı şekilde korunarak yukarı bacağın başlangıç noktasına doğru derin
Bacağın başlangıç noktasından parmak uçlarına kadar ellerin aynı pozisyonu ile derin sıvazla-
ma hareketi yapılarak inilir (Görsel 10.22).
Görsel 10.20: Ayak üst Görsel 10.21: Dizin üst Görsel 10.22: Bacağın yan
yüzeyini derin sıvazlama yüzeyini derin sıvazlama yüzeyini derin sıvazlama
Başat el, diz kapağının altına yerleştirilir. Yukarı doğru yüzeysel yoğurma hareketi ile ilerlenir
(Görsel 10.23).
Diz kapağının üzerinden sıkıştırma hareketi ile yukarı doğru ilerlenir. Geri dönüşte ise başat el
ile sıvazlama yaparak diz kapağına doğru ilerlenir (Görsel 10. 24).
Bacak, başat el ile diz altından desteklenir. Diğer elin iç yüzü ile dizden yukarı doğru derin sı-
vazlama ile ilerlenir (Görsel 10.25).
Görsel 10.23: Dizin üst Görsel 10.24: Diz kapağının Görsel 10.25: Dizden
yüzeyini yüzeysel yoğurma üstünü sıkıştırma yukarı derin sıvazlama
221
Uyluğun başlangıç yerine doğru derin sıvazlama hareketi ile ilerlenir. Buradan diz hizasına
kadar yüzeysel sıvazlama hareketi ile dönülür (Görsel 10.26).
Başat el ile başparmak yönünde yoğurma hareketi yaparak uyluğun başlangıç yerine doğru
ilerlenir. Buradan yüzeysel sıvazlama hareketi ile diz hizasına dönülür (Görsel 10.27).
Başparmaklar diz kapağının altına gelecek şekilde derin sıvazlama hareketi uygulanır (Görsel
10.28).
TEMEL VÜCUT MASAJI
Görsel 10.26: Diz üstünü Görsel 10.27: Diz üstünü Görsel 10.28: Başparmak
yüzeysel sıvazlama yoğurma ile diz kapağının altını derin
sıvazlama
Diz kapağı çevresine derin sıvazlama hareketi uygulanır (Görsel 10.29).
Başparmaklar ile diğer parmaklar yönünde diz kapağı çevresine yoğurma hareketi uygulanır.
Dönüşte ise yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktasına ilerlenir (Görsel 10.30).
Başat el içi ayak parmaklarının üst yüzeyine, diğer el ise ayak parmaklarının alt yüzeyine yer-
leştirilir (Görsel 10.31). Diz kapağına doğru derin sıvazlama hareketi yapılarak ilerlenir.
Görsel 10.29: Diz kapağı Görsel 10.30: Diz kapağı Görsel 10.31: Ayağın alt ve
çevresini başparmak ile çevresini başparmak ile üst yüzeyini derin sıvazlama
derin sıvazlama yoğurma
Diz kapağına veya diz kapağı çevresine aşırı basınç uygulamak diz kapa-
ğına zarar verir.
DİKKAT
222
Elin aynı pozisyonu korunarak diz kapağına doğru derin sıvazlama hareketi ile ilerlenir (Görsel
10.32).
Yüzeysel sıvazlama hareketi ile ayak bileğine doğru hareket edilir (Görsel 10.33).
Ayak bileği, başat el ile desteklenir. Diğer elin dört parmağının iç yüzü ayağın küçük parmağı
ekleminin altına yerleştirilir (Görsel 10.34). Yukarı doğru derin sıvazlama hareketi yapılır.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Görsel 10.32: Bacağın Görsel 10.33: Bacağın Görsel 10.34: Ayağın Görsel 10.35: Baca-
alt ve üst yüzeyini derin yan yüzeyini yüzeysel dış yan yüzeyini derin ğın yan yüzeyini derin
sıvazlama sıvazlama sıvazlama sıvazlama
Yoğurma hareketi yaparak diz kapağının alt hizasına kadar ilerlenir. Yüzeysel sıvazlama ha-
reketi yapılarak başlangıç noktasına dönülür (Görsel 10.36). Bu üç hareketin aynısı, ayağın iç
kısmına başparmak hizasından başlayarak yapılmalıdır.
Ayak topuğu, başat el ile kavranarak diz kapağı hizasına doğru derin sıvazlama hareketi ile
ilerlenir (Görsel 10.37).
Diz kapağı hizasından başlangıç yerine doğru yüzeysel sıvazlama hareketi ile dönülür (Görsel
10.38).
Aşil tendonu hizasının üzerinden başlayarak diz kapağı hizasına kadar yoğurma hareketi ile
ilerlenir (Görsel 10.39). Yüzeysel sıvazlama hareketi yapılarak başlangıç noktasına dönülür.
Görsel 10.36: Bacağın Görsel 10.37: Ayak Görsel 10.38: Bacağın Görsel 10.39: Bacağın
yan yüzeyini yoğurma topuğunu derin arka yüzeyini sıvazlama arka yüzeyini yoğurma
sıvazlama
223
10.2. UYGULAMA
UYGULAMA ADI BACAK MASAJI 15 dk.
Görev
yer alan işlem basamaklarını takip ederek bacak masajı yapınız.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Uygulama
11. Model/müşterinin bacak bölgesine derin sıvazlama hareketi yapınız.
12. Model/müşterinin bacak bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapınız.
13. Model/müşterinin bacak bölgesine yoğurma hareketi yapınız.
Değerlendirme
Yapacağınız uygulama, bacak masajı değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değer-
224
10.2. BACAK MASAJI DEĞERLENDİRME FORMU
Bacak masajı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütleri dikkate alarak gözle-
diğiniz ölçütün karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.
PUAN
ÖLÇÜTLER 2 3 4 5
TEMEL VÜCUT MASAJI

1
2. İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri dikkate alınarak araç gereç düzenlendi.
B) UYGULAMA
11. Model/müşterinin bacak bölgesine derin sıvazlama hareketi yapıldı.
12. Model/müşterinin bacak bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi
yapıldı.
13. Model/müşterinin bacak bölgesine yoğurma hareketi yapıldı.
16. İşlem belirlenen sürede bitirildi.
SÜTUN TOPLAMLARI
225
10.3. KALÇA MASAJI
Vücudun en önemli bölgelerinden biri kalçalardır. Vücudun üst yarısını alt yarısına bağlar. Kal-
ça kasları, vücuttaki en büyük kaslar arasında yer alır. Kalçalar; sağlıklı bir şekilde kullanılma-
dığında kalça ve eklem ağrısına, duruş bozukluğuna neden olabilir. Masaj, kalçalardaki bazı
ağrıları hafifletmeye yardımcı olabilir. Kalça masajı, kalçada bulunan kaslar ve yumuşak doku-
lara kayganlaştırıcı ürünler kullanılarak eller ile uygulanan basınç hareketleridir (Görsel 10.40).
TEMEL VÜCUT MASAJI
Görsel 10.40: Kalça masajı
Kalça masajında; sıvazlama, sıkıştırma, tempolu vuruş (perküsyon) ve el içi kubbe [clapping
(klaping)] hareketi uygulanır. Tempolu vuruş hareketi; masaj bölgesinde beşer santimetrelik
aralıklarla parmak, parmak uçları, elin iç kısmı veya hafif sıkılmış yumrukla yapılan seri vuruş-
lardır. El içi kubbe, tempolu vuruş hareketinin alt basamaklarındandır.
Masaj; kalça hareketinde hareketliliği artırmaya, kalça eklemindeki ağrı ve stresi hafifletmeye
ve pelvisin doğru hizalanmasına yardımcı olur. Bu sayede kişinin yaşam kalitesi artar.
Masaj hareketleri uygulanırken model/müşterinin mahremiyetine çok dikkat

edilmelidir.
DİKKAT
10.3.1. Kalça Masajı İşlem Basamakları

Model/müşteri, kalça bölgesindeki kıyafetlerini çıkarır ve yüz üstü pozisyonda yatırılır. Çarşaf
ya da havlu ile müşterinin üstü, sadece uygulama yapılacak kalça bölgesi açıkta kalacak şe-
kilde örtülür. Vücudun eklem bölgelerine destek olması için yastık veya havluları rulo yaparak
koymak, model/müşterinin masaj basıncı karşısında konforunu artırır. İşlem basamaklarında
belirtilmiş olan her işlem üç kez tekrar edildikten sonra diğer işlem basamağına geçilir. Kalça
masajı işleminin 10 dk.da bitirilmesi önerilir.
226
Başat el, kalçanın üzerine dikey olarak yerleştirilir (Görsel 10.41). Hat boyunca derin sıvazla-
ma hareketi yapılarak ilerlenir ve yüzeysel sıvazlama hareket ile başlangıç noktasına dönülür.
Diğer el, başat el ile desteklenir. Eller kalçanın üzerine dikey gelecek şekilde yerleştirilir (Gör-
sel 10.42). Aynı hat üzerinde aşağı doğru derin sıvazlama hareketi ile ilerlenir.
Eller, kalçanın üzerine dikey ve iç görünüm üçgen olacak şekilde yerleştirilir (Görsel 10.43).
Sağ ve sola doğru sıkıştırma hareketi yapılır.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Görsel 10.41: Kalça yüzeyini Görsel 10.42: Kalça yüzeyini Görsel 10.43: Kalça
sıvazlama derin sıvazlama yüzeyini üçgen sıkıştırma
Ellerin dış yanı ile tempolu vuruş hareketi yapılır (Görsel 10.44).
Ellerin avuç içi kullanılarak el içi kubbe hareketi ile ritmik bir şekilde vuruşlar yapılır (Görsel 10.
45). Kalça masajı sıvazlama hareketi ile bitirilir.
Görsel 10.44: Ellerin dış yanı Görsel 10.45: El içi

ile tempolu vuruş kubbe hareketi ile vuruş
Kalça masajında model/müşterinin tek kullanımlık iç çamaşırı giymesi kişi-

sel sağlık açısından önemlidir.
DİKKAT
227
10.3. UYGULAMA
UYGULAMA ADI KALÇA MASAJI 10 dk.
Görev
yer alan maddeleri takip ederek kalça masajı yapınız.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Uygulama
11. Model/müşterinin kalça bölgesine derin sıvazlama hareketi yapınız.
12. Model/müşterinin kalça bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapınız.
13. Model/müşterinin kalça bölgesine sıkıştırma hareketi yapınız.
14. Model/müşterinin kalça bölgesine tempolu vuruş hareketi yapınız.
15. Model/müşterinin kalça bölgesine el içi kubbe hareketi yapınız.
Değerlendirme
Yapacağınız uygulama, kalça masajı değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değer-
228
10.3. KALÇA MASAJI DEĞERLENDİRME FORMU
Kalça masajı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütleri dikkate alarak gözledi-
PUAN
ÖLÇÜTLER 2 3 4 5
TEMEL VÜCUT MASAJI

1
B) UYGULAMA
11. Model/müşterinin kalça bölgesine derin sıvazlama hareketi yapıldı.
12. Model/müşterinin kalça bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi
yapıldı.
13. Model/müşterinin kalça bölgesine sıkıştırma hareketi yapıldı.
14. Model/müşterinin kalça bölgesine tempolu vuruş hareketi yapıldı.
15. Model/müşterinin kalça bölgesine el içi kubbe hareketi yapıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
229
10.4. SIRT MASAJI
Omurga, bir sütun gibi sıralanan ve omur adı verilen küçük kemiklerden oluşur. Aralarında disk
adı verilen süngerimsi bir madde bulunur. Sinir liflerinin bir araya gelmesiyle oluşan omurilik,
bir kanal boyunca uzanır. Sinirler, omurgadan başlayıp tüm vücudun tamamına dağılır. Sırt,
vücutta en fazla ağırlığı ve fiziksel stresi taşır. Bu durum, sırt kaslarında ve omurgayı destek-
leyen bağlarda gerginliğe neden olur. Sırt ağrıları, genellikle hareketsiz yaşam tarzından yani
düzenli spor ve egzersizin yapılmamasından kaynaklanır. Kötü duruş (postür), masa/bilgisayar
TEMEL VÜCUT MASAJI
başında uzun süre oturma, uzun süre ayakta kalma, performans düşüklüğü ve sırt kaslarının
güçsüz kalması ağrıları da beraberinde getirmektedir. Sırt ağrısı, gerginlik ve kaslardaki sert-
lik; hareketliliği sınırlayabilir ve yaşam kalitesini olumsuz anlamda etkileyebilir. Sırt sağlığında
önemli rol oynayan sırt masajı, sırtta bulunan kaslar ve yumuşak dokulara kayganlaştırıcı
ürünler kullanılarak eller ile uygulanan basınç hareketleridir (Görsel 10.46).
Görsel 10.46: Sırt masajı
Sırt masajında sıvazlama, yoğurma ve sıkıştırma [wringing (rîngîng)] hareketi uygulanır. Sıkış-
tırma, sıvazlama hareketinin bir alt çeşididir. Sıkıştırma hareketi, başparmak uygulama bölge-
sindeyken diğer parmaklar bitişik tutularak kasın araya sıkıştırılması ve ellerle birbirinin tersi
yönde hareket ettirilmesiyle yapılır.
Sırt masajı, sinirlere doğrudan etki ederek sinir sisteminin rahatlamasını sağlar. Bu sayede
kasları gevşeterek ağrıyı, gerginliği ve stresi gidermeyi amaçlar. Yavaş ve ritmik dokunuşlarla
sakinleştirici, seri ve çabuk dokunuşlarla da canlandırıcı bir etki yaratır. Lenfatik sistemin sırt
masajı ile uyarılması, zararlı maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasını artırır. Ayrıca lenfatik sis-
tem, enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olur. Beyaz kan hücreleri, zararlı bakteri ve virüslerle
savaşan ve onları öldüren antikor adı verilen hücrelerden oluşturur. Kan dolaşımını ve lenf
akışını iyileştirmek vücudun genel sağlığı üzerinde etkilidir.
Omurga üzerine masaj uygulanmamalıdır. Omurga üzerine baskı uygula-

mak, sinirlere zarar verebileceği için model/müşteride ağrı, uyuşma ve ka-
rıncalanma belirtileri gösterir.
DİKKAT
230
Sırt masajının, bir araştırmaya göre kalp rahatsızlığı geçiren hastalardaki uyku
sorununu azalttığı tespit edilmiştir. Gelişigüzel seçilen 69 hastaya 6 dk. sırt ma-
sajı, bir seans rahatlama yöntemleri ve 7,5 dk. dinlendirici müzik dinleme etkin-
likleri düzenlenmiş. Daha sonra bu hastaların gösterdikleri tepkiler ve uyku dü-
zenleri incelenmiştir. Açıklayıcı istatistiksel veriler sonucunda hastaların uyku
kalitelerinde artış olduğu görülmüştür. Sırt masajının uygulandığı grup, kontrol
TEMEL VÜCUT MASAJI

grubuna göre 1 saat daha fazla derin uyku evresinde kalmıştır. Araştırma so-
nucunda masajın sadece anlık bir gevşeme ve rahatlamaya neden olmadığı,
uyku düzeni üzerinde de etkisi olduğu görülmüştür (Görsel 10.47).
Görsel 10.47: Sırt masajının uykuya etkisi
10.4.1. Sırt Masajı İşlem Basamakları

Model/müşteri, işlem yapılacak bölgedeki kıyafetlerini çıkarır ve yüz üstü pozisyonda yatırılır.
Çarşaf ya da havlu ile müşterinin üstü, sadece uygulama yapılacak sırt bölgesi açıkta kalacak
şekilde örtülür. Vücudun eklem bölgelerine destek olması için yastık veya havluları rulo yapa-
rak koymak, model/müşterinin masaj basıncı karşısında konforunu artırır. İşlem basamakla-
rında belirtilmiş olan her işlem, üç kez tekrar edildikten sonra diğer işlem basamağına geçilir.
Sırt masajı işleminin 20 dk.da bitirilmesi önerilir.
Ellerin parmak uçları, belin en alt kısmına paralel olacak ve eller arasında 2 cm kadar boşluk bıra-
kacak şekilde yerleştirilir. Belin üst kısmına doğru sıvazlama hareketi ile ilerlenir (Görsel 10.48).
Eller, kürek kemiklerinin altına yerleştirilir (Görsel 10.49). Avuç içleriyle baskı uygulayarak önce
yanlara sonra aşağıya doğru yüzeysel sıvazlama hareketi yapılır.
Eller, bel çukurunun yanlarına parmaklar dışarı dönük şekilde yerleştirilir (Görsel 10.50). Derin
sıvazlama hareketi ile eller birbirine yaklaştırılarak yanlara doğru ileri ve geri hareket ettirilir.
Görsel 10.48: Belin üst Görsel 10.49: Kürek Görsel 10.50: Bel
yüzeyini sıvazlama kemiğinin altına baskı çukurunun yanlarına baskı
231
Eller, bel çukuru yanlarına parmaklar içeri dönük şekilde yerleştirilir (Görsel 10.51). Yüzeysel
sıvazlama hareketi ile eller içten dışa doğru hareket ettirilir.
Eller, parmaklar omuzları gösterecek şekilde bel çukuruna yerleştirilir (Görsel 10.52). Omuzla-
ra doğru yüzeysel sıvazlama hareketi yapılır.
Eller, parmaklar omuzları gösterecek şekilde sırtın ortasına yerleştirilir (Görsel 10.53). Yukarı
doğru derin sıvazlama hareketi ile ilerlenir. Yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktası-
na dönülür.
TEMEL VÜCUT MASAJI
Görsel 10.51: Bel Görsel 10.52: Bel Görsel 10.53: Sırt ortasına
çukurunun yanlarını çukurunun üstüne yüzeysel derin sıvazlama
sıvazlama sıvazlama
Eller çapraz olacak şekilde sırta yerleştirilir (Görsel 10.54). Yerleştirilen bölgenin omzuna doğ-
ru derin sıvazlama hareketi yapılır.
Başat el sol kürek kemiğinin altına, diğer el ise başat elin üstüne yerleştirilir (Görsel 10.55).
Yüzeysel sıvazlama hareketi ile diğer el başat ele yaklaşacak şekildeyken eller aşağı yöne
doğru döndürülerek başlangıç noktasına geri dönülür.
Eller, kürek kemiğinin altına yan yana üçgen olacak şekilde yerleştirilir (Görsel 10.56). Eller
ile yoğurma hareketi yapılarak aşağı doğru ilerlenir. Yüzeysel sıvazlama hareketi yapılarak
başlangıç noktasına dönülür.
Görsel 10.54: Sırt ortasına Görsel 10.55: Kürek Görsel 10.56: Kürek
çapraz derin sıvazlama kemiğinin altı yüzeysel kemiğinin altını üçgen
sıvazlama yoğurma
232
Başat el kürek kemiğinin altına, diğer el ise üstüne gelecek şekilde yerleştirilir (Görsel 10.57).
Ellerle derin sıvazlama hareketi yapılarak omuza doğru ilerlenir.
Başat el bel çukuru yakınına, diğer el ise başat elin üzerine yerleştirilir (Görsel 10.58). Yüzey-
sel sıvazlama yapılarak eller geriye doğru hareket ettirilir.
Eller, kürek kemiğinin altına yan yana üçgen olacak şekilde yerleştirilir (Görsel 10.59). Eller ile
yoğurma hareketi yapılarak sırtın ortasına doğru ilerlenir. Yüzeysel sıvazlama hareketi yapıla-
rak başlangıç noktasına dönülür.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Görsel 10.57: Kürek kemi- Görsel 10.58: Bel çukuru Görsel 10.59: Kürek kemi-
ğinin altını derin sıvazlama yanını yüzeysel sıvazlama ği altını üçgen yoğurma
İki el, parmaklar aynı yönü gösterecek şekilde bel kenarlarına enlenmesine yerleştirilir (Görsel
10.60).
Eller, derin sıvazlama hareketi ile karşılıklı olarak birbirine doğru yaklaştırılır ve orta noktada
birleştirilir (Görsel 10.61). Yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktasına dönülür.
Sıkıştırma hareketi, özel bir yöne doğru yapılmayıp karışık bir yön izler. Burada amaç bölgede
kan dolaşımını hızlandırmaktır. Belin yan tarafları, iki el ile üçgen oluşturacak şekilde kavranır
ve sıkıştırma hareketi yapılır (Görsel 10.62).
Görsel 10.60: Bel kenarla- Görsel 10.61: Belin orta Görsel 10.62: Belin yan
rını eller ile kavrama kısmında elleri birleştirme tarafını üçgen sıkıştırma
Masajda sıkıştırma hareketi yapılırken model/müşterinin uygulama yapılan

bölgesine dikkat edilmelidir. Sıkıştırma hareketinde basıncın şiddetli olması
model/müşterinin cildine zarar verir.
DİKKAT
233
10.4. UYGULAMA
UYGULAMA ADI SIRT MASAJI 20 dk.
Görev
yer alan maddeleri takip ederek sırt masajı yapınız.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Uygulama
11. Model/müşterinin sırt bölgesine derin sıvazlama hareketi yapınız.
12. Model/müşterinin sırt bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapınız.
13. Model/müşterinin sırt bölgesine yoğurma hareketi yapınız.
14. Model/müşterinin sırt bölgesine sıkıştırma hareketi yapınız.
Değerlendirme
Yapacağınız uygulama, sırt masajı değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değerlen-
234
10.4. SIRT MASAJI DEĞERLENDİRME FORMU
Sırt masajı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütleri dikkate alarak gözledi-
PUAN
ÖLÇÜTLER 2 3 4 5
TEMEL VÜCUT MASAJI

1
B) UYGULAMA
11. Model/müşterinin sırt bölgesine derin sıvazlama hareketi yapıldı.
12. Model/müşterinin sırt bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapıldı.
13. Model/müşterinin sırt bölgesine yoğurma hareketi yapıldı.
14. Model/müşterinin sırt bölgesine sıkıştırma hareketi yapıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
235
10.5. KOL MASAJI
Ön kol (bilek-dirsek arası) ve kol kasları, bacak ve uyluk kaslarından miktar olarak daha fazla fa-
kat hacim bakımından daha dardır. Ön koldaki kaslar hacim bakımından çok dar olmasına rağ-
men elin ince ve narin hareketler yapmasını sağlar. Kollar, en çok kullanılan uzuvlardandır. Çok
kullanılmasından dolayı, kaslarda gerginlik ve ağrı oluşabilir. Masaj, bu durum için en bilindik
uygulamaların başında gelmektedir. Kol masajı,
kol kasları ve yumuşak dokularına kayganlaştırı-
TEMEL VÜCUT MASAJI
cı ürünler kullanılarak eller ile uygulanan basınç

hareketleridir (Görsel 10.63). Kol masajında sı-
vazlama ve yoğurma hareketleri uygulanır.
Kol masajı, omuz ve dirsek gibi kolun ana eklem-

lerinin iyileşmesine büyük ölçüde yardımcı olur.
Kol yaygın olarak eklemleri çevreleyen kaslardaki
ve dokulardaki aşırı stres, kol masajıyla giderilme- Görsel 10.63: Kol masajı
ye çalışılır. Kola uygulanan masaj; kol ve omuzları
gevşetir, ense ve omuzlardaki ağrıları giderir, eldeki yorgunluğu hafifletir. Kol masajı, ayrıca vü-
cudun herhangi bir kısmı için iyileşmenin çok önemli bir yönü olan dolaşıma da yardımcı olur.
10.5.1. Kol Masajı İşlem Basamakları

Model/müşteri, işlem yapılacak bölgedeki kıyafetlerini çıkarır ve sırt üstü pozisyonda yatırılır.
Çarşaf ya da havlu ile müşterinin üstü, sadece uygulama yapılacak kol bölgesi açıkta kalacak
şekilde örtülür. Vücudun eklem bölgelerine destek olması için yastık veya havluları rulo yapa-
rak koymak, model/müşterinin masaj basıncı karşısında konforunu artırır. İşlem basamakla-
rında belirtilmiş olan her işlem, üç kez tekrar edildikten sonra diğer işlem basamağına geçilir.
Kol masajı işleminin 20 dk.da bitirilmesi önerilir.
El, başat el üstte diğer el altta olacak şekilde kavranır (Görsel 10.64). Kola doğru sıvazlama
hareketi yapılır.
Başat el omzun üst kısmına diğer el ise omzun yüzeyine yerleştirilir (Görsel 10.65). Eller birbi-
rini takip edecek şekilde ve kol yavaş yavaş sıvazlanarak saat yönünün tersine hareket edilir.
Başat el dirseğin iç kısmına diğer el ise alt kısmına yerleştirilir (Görsel 10.66). Dirsekten ele
doğru yüzeysel sıvazlama hareketi uygulanır.
Görsel 10.64: Kolu Görsel 10.65: Omuz Görsel 10.66: Dirsekten

sıvazlama yüzeyini sıvazlama ele sıvazlama
236
Başat el göğsün üzerine diğer el ise başat elin üzerine üçgen oluşturulacak şekilde yerleştirilir
(Görsel 10.67). Omuza doğru derin sıvazlama hareketi, eller birbirini takip edecek şekilde ya-
pılır. Yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktasına dönülür.
Başat elin dört parmağı ile başparmak yönünde omuza doğru yoğurma hareketi yapılır (Görsel
10.68). Yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktasına dönülür.
Başat el ile dirsekten tutulur. Diğer el, C şekline getirilip kolun omuza yakın kısmına yerleştirilir
(Görsel 10.69). Omuza doğru derin sıvazlama hareketi yapılır. Omuza bir kavrama hareketi
TEMEL VÜCUT MASAJI

yapıldıktan sonra yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktasına dönülür.
Görsel 10.67: Göğüs üzerini üçgen Görsel 10.68: Göğsün üzerinden Görsel 10.69: Koldan omu-
derin sıvazlama omuza doğru yoğurma za doğru derin sıvazlama
Başat el, C pozisyonunda kolun ortasına yerleştirilir. Dirseğin altı, diğer el ile desteklenir (Gör-
sel 10.70). Başat el ile yoğurma hareketi yapılarak omuza kadar ilerlenir. Yüzeysel sıvazlama
hareketi ile başlangıç noktasına dönülür.
Başat el dirseğin iç kısmına diğer el ise dirseğin dış kısmına yerleştirilir (Görsel 10. 71). Başat
el ile omzun başlangıç noktasına kadar derin sıvazlama hareketi ile ilerlenir. Yüzeysel sıvazla-
ma hareketi ile başlangıç noktasına dönülür.
Başat el dirseğin iç kısmına diğer el ise dirseğin dış kısmına yerleştirilir (Görsel 10.72). Başat
el ile başparmak yönünde daireler çizilerek yoğurma hareketiyle omzun başlangıç noktasına
doğru ilerlenir. Yüzeysel sıvazlama hareketiyle başlangıç noktasına dönülür.
Görsel 10.70: Koldan Görsel 10.71: Dirsek Görsel 10.72: Dirsek

omuza doğru yoğurma içinden omuza doğru derin içinden omuza doğru
sıvazlama dairesel yoğurma
237
Başat el kolun yan tarafına diğer el ise dirseğin dış kısmına yerleştirilir (Görsel 10.73). Başat el
ile derin sıvazlama hareketi yapılarak omuz başlangıç noktasına doğru ilerlenir.
Başat el dirseğin altına yerleştirilir (Görsel 10.74). Diğer el ile omzun yan tarafına yoğurma
hareketiyle başparmak yönünde daireler çizilerek dirseğe inilir. Daha sonra dirsekten omzun
başlangıç noktasına doğru yoğurma hareketi yapılır. Yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç
noktasına dönülür.
Ellerin başparmakları dirseğin alt kısmına yerleştirilir (Görsel 10.75). Derin sıvazlama hareketi
TEMEL VÜCUT MASAJI
ile dirseğin üst kısmına kadar ilerlenir.
Görsel 10.73: Kolun yan Görsel 10.74: Omuzun yan Görsel 10.75: Dirseği
tarafından omuza doğru tarafından dirseğe doğru başparmak ile derin
derin sıvazlama dairesel yoğurma sıvazlama
Ellerin başparmakları dirseğin alt kısmına yerleştirilir (Görsel 10.76). Başparmaklarla daireler
çizilerek dirseğin etrafına yoğurma hareketi uygulanır. Dirseğin üst kısmına kadar yoğurma
hareketi ile ilerlenir. Yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktasına dönülür.
Başat el elin içine diğer el ise elin üstüne yerleştirilerek derin sıvazlama hareketi ile dirseğe
kadar ilerlenir (Görsel 10.77).
Dirseğin altındaki el üst tarafa, üstteki el ise alt tarafa döndürülerek yüzeysel sıvazlama hare-
keti ile başlangıç noktasına dönülür (Görsel 10.78).
Görsel 10.76: Başpar- Görsel 10.77: Dirseğe Görsel 10.78: Eller

mak ile dirseğin etrafını kadar derin sıvazlama döndürülerek yüzeysel
yoğurma sıvazlama
238
Başat el, bileğin üst kısmına C şeklinde yerleştirilir. Bilek, diğer el ile elin başlangıç noktasın-
dan desteklenir (Görsel 10.79). Başlangıç noktasından dirseğe kadar derin sıvazlama hareketi
ile ilerlenir. Yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktasına dönülür.
Başat el C şeklinde tutulup bilek hizasından başlanarak yoğurma hareketi yapılır (Görsel
10.80). Dirsek hizasına kadar ilerlenir ve yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktasına
dönülür.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Görsel 10.79: Bilekten dirseğe Görsel 10.80: Bilekten dirseğe
derin sıvazlama yoğurma
El, başat el ile bilekten desteklenir. Diğer el C şeklinde tutulur ve bileğin üst kısmına yerleştirilir
(Görsel 10.81). Bilekten dirseğe kadar derin sıvazlama hareketi ile ilerlenir. Yüzeysel sıvazla-
ma hareketi ile başlangıç noktasına dönülür.
El, başat el ile bilekten desteklenir. Diğer el C şeklinde tutularak bilek hizasından yoğurma ha-
reketi ile daireler çizilerek dirsek hizasına ilerlenir (Görsel 10.82). Yüzeysel sıvazlama hareketi
ile başlangıç noktasına dönülür.
Görsel 10.81: Bilekten Görsel 10.82: Bilekten

dirseğe derin sıvazlama dirseğe dairesel yoğurma
Eklemlere aşırı derece basınç uygulandığında eklemleri koruyan kıkırdak

tabakada harabiyet oluşur.
DİKKAT
239
10.5. UYGULAMA
UYGULAMA ADI KOL MASAJI 20 dk.
Görev
yer alan maddeleri takip ederek kol masajı yapınız.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Uygulama
11. Model/müşterinin kol bölgesine derin sıvazlama hareketi yapınız.
12. Model/müşterinin kol bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapınız.
13. Model/müşterinin kol bölgesine yoğurma hareketi yapınız.
Değerlendirme
Yapacağınız uygulama, kol masajı değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değerlen-
240
10.5. KOL MASAJI DEĞERLENDİRME FORMU
Kol masajı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütleri dikkate alarak gözledi-
PUAN
ÖLÇÜTLER 2 3 4 5
TEMEL VÜCUT MASAJI

1
B) UYGULAMA
11. Model/müşterinin kol bölgesine derin sıvazlama hareketi yapıldı.
12. Model/müşterinin kol bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapıldı.
13. Model/müşterinin kol bölgesine yoğurma hareketi yapıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
241
10.6. EL MASAJI
Ellerde binlerce sinir ucu bulunmaktadır. Bu sebeple eller vücudun en hassas organlarından
biridir. Aynı zamanda eller vücudun en çok kullanılan uzuvlarındandır. Parmaklar ve el bileği,
ön kollardaki kasların yardımıyla hareket eder. Eller, bilekler ve kollarda sürekli ve tekrarlayan
hareketler; kasların, bağların ve eklemlerin gerilmesine neden olur. Kaslarda oluşan gerginlik
bu bölgelerde ağrıya neden olur. Masaj, el sağlığı için önemli ve ihmal edilmemesi gereken
bir bakım türüdür. El masajı, elde bulunan kaslar ve yumuşak dokulara kayganlaştırıcı ürünler
TEMEL VÜCUT MASAJI
kullanılarak eller ile uygulanan basınç hareketleridir (Görsel 10.83). El masajında sıvazlama ve
yoğurma hareketi uygulanır.
Düzenli masajın sağlıklı bir yaşam planına dâhil

edilmesi -özellikle işleri veya yaşam tarzları tek-
rarlayan el/kol hareketleri olanlar- eller, bilekler
ve kollardaki dolaşımı iyileştirir. Masaj yoluyla
ellerdeki dolaşımın uyarılması, özellikle karpal
tünel sendromu gibi bazı tıbbi rahatsızlıklar var-
sa bu rahatsızlıkların giderilmesinde önemli rol
oynar. Masajda uygulanan basınç, ağrıyı azalta-
bilir; esnekliği ve gücü artırabilir. Görsel 10.83: El masajı
Karpal tünel sendromu, el ya da ellerin ilk üç parmağını tutan ilerleyici özel-

liğe sahip bir hastalıktır. El bileğinin ortasında bulunan ve ilk üç parmağa
dağılan medyan sinirin bası altında kalması nedeniyle elde ağrı, uyuşukluk
ve güçsüzlük oluşur (Görsel 10.84).
Medyan
sinir
Ağrı ve uyuşukluk alanı
Görsel 10.84: Karpal tünel sendromu
10.6.1. El Masajı İşlem Basamakları

Model/müşteri, el ve kol bölgesini sıkı şekilde saran ve dolaşımı engelleyen kıyafetlerini çıka-
rır ve sırt üstü pozisyonda yatırılır. Çarşaf ya da havlu ile müşterinin üstü, sadece uygulama
yapılacak el bölgesi açıkta kalacak şekilde örtülür. Vücudun eklem bölgelerine destek olması
için yastık veya havluları rulo yaparak koymak, model/müşterinin masaj basıncı karşısında
konforunu artırır. İşlem basamaklarında belirtilmiş olan her işlem üç kez tekrar edildikten sonra
diğer işlem basamağına geçilmelidir. El masajı işleminin 15 dk.da bitirilmesi önerilir.
242
Başat el elin iç tarafına, diğer el ise uygulama yapılacak elin dış tarafına yerleştirilerek el bileği-
ne kadar derin sıvazlama hareketi ile ilerlenir (Görsel 10. 85). Dış tarafa yerleştirilen el ile aynı
pozisyon korunarak başlangıç noktasına yüzeysel sıvazlama hareketi ile dönülür.
Her iki elin başparmağı, uygulama yapılan elin iç yüzeyindeki parmak eklemlerinin üzerine
karşılıklı gelecek şekilde yerleştirilir (Görsel 10.86). El bileğine doğru derin sıvazlama hareketi
ile ilerlenir.
Elin bilek hizasından başparmaklar ile yana açılma yapılarak yüzeysel sıvazlama hareketiyle el
TEMEL VÜCUT MASAJI

bileğinin eklem hizasına gelinir (Görsel 10.87).
Görsel 10.85: Elin üst Görsel 10.86: Parmak ek- Görsel 10.87: Bilekten
yüzeyinden bileğe doğru leminden bileğe doğru derin yana doğru başparmak ile
derin sıvazlama sıvazlama yüzeysel sıvazlama
Elin başparmakları ile yana açılma yapılarak yoğurma hareketiyle el bileği eklem hizasına ge-
linir (Görsel 10.88).
Her iki elin başparmağı, uygulama yapılan elin dış yüzeyindeki parmak eklemlerinin üzerine
karşılıklı gelecek şekilde yerleştirilir (Görsel 10.89). El bileğine doğru derin sıvazlama hareketi
ile ilerlenir.
Elin dış bilek hizasından başparmaklar ile yana açılma yapılarak yüzeysel sıvazlama hareke-
tiyle el bileğinin eklem hizasına gelinir (Görsel 10. 90).
Görsel 10.88: El aya- Görsel 10.89: Elin dış Görsel 10.90: Bilekten ek-
sından el bileğine doğru yüzeyine başparmaklarla leme doğru başparmaklarla
yoğurma derin sıvazlama yüzeysel sıvazlama
243
Elin başparmakları ile yana açılma yapılarak yoğurma hareketiyle el bileği eklem hizasına ge-
linir (Görsel 10.91).
Başat el başparmağı ile el başparmak ucundan başlanıp başparmak eklemine kadar derin
TEMEL VÜCUT MASAJI
Görsel 10.91: Bilekten ek- Görsel 10.92: Başparmak-

leme doğru başparmaklarla tan ekleme doğru derin
yoğurma sıvazlama
El başparmağının ekleminden yüzeysel sıvazlama hareketi ile parmak ucuna doğru ilerlenir
(Görsel 10.93).
El başparmağından dışa doğru daireler çizilip yoğurma hareketi yapılarak elin başparmak ek-
lemine kadar ilerlenir. Başparmak ekleminden parmak ucuna kadar sıvazlama hareketi ile geri
dönülür (Görsel 10.94). El başparmağı için yapılan bütün hareketler diğer el parmaklarına da
aynı sıra ile uygulanır.
Görsel 10.93: El başparma- Görsel 10.94: El başpar-

ğı ekleminden parmak ucuna mağından ekleme doğru
doğru yüzeysel sıvazlama dairesel yoğurma
Ellerde kırık, çıkık, eklem hastalığı, açık yara gibi sağlık sorunları varsa
masaj işlemi yapılmamalıdır.
DİKKAT
244
10.6. UYGULAMA
UYGULAMA ADI EL MASAJI 20 dk.
Görev
yer alan maddeleri takip ederek el masajı yapınız.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Uygulama
11. Model/müşterinin el bölgesine derin sıvazlama hareketi yapınız.
12. Model/müşterinin el bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapınız.
13. Model/müşterinin el bölgesine yoğurma hareketi yapınız.
Değerlendirme
Yapacağınız uygulama, el masajı değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değerlendi-
rilecektir. Çalışmanızı yaparken bu ölçütlere dikkat ediniz.
245
10.6. EL MASAJI DEĞERLENDİRME FORMU
El masajı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütleri dikkate alarak gözlediği-
PUAN
ÖLÇÜTLER 2 3 4 5
TEMEL VÜCUT MASAJI
1
6. İşlem yapılacak ortamın ısısı ve ışıklandırması ayarlandı.
B) UYGULAMA
11. Model/müşterinin el bölgesine derin sıvazlama hareketi yapıldı.
12. Model/müşterinin el bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapıldı.
13. Model/müşterinin el bölgesine yoğurma hareketi yapıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
246
10.7. KARIN MASAJI
Vücut, geçen yıllarla birlikte ya da beslenme alışkanlıkları nedeniyle eski formunu kaybederek
değişmeye başlar. İnsanların en büyük sorunlarından biri hâline gelen hareketsiz yaşam, hızlı
kilo alımına neden olur. Alınan kilo, rahatsızlık vermeye başlayınca bu defa zayıflamak için
çaba harcanır. Bunun sonucunda vücutta sarkma meydana gelir. Aynı durum karın bölgesi için
de geçerlidir. Aşırı kilo alma, hızlı kilo verme, hareketsizlik ve kadınlarda doğum sonrası kas-
ların gevşemesi sonucu karın bölgesinde sarkma meydana gelir. Bu faktörler karın bölgesinde
TEMEL VÜCUT MASAJI

sindirimi ve sindirime bağlı olarak kişinin genel sağlığını etkiler. Karın bölgesinin bakımı ve
sağlığı, kişinin yaşam kalitesini artırır. Bu kaliteyi artıran uygulamalardan biri olan karın masa-
jı, karın bölgesinde bulunan kaslar ve yumuşak dokulara kayganlaştırıcı ürünler kullanılarak
eller ile uygulanan basınç hareketleridir (Görsel 10.95).
Görsel 10.95: Karın masajı
Karın masajında, sıvazlama ve dairesel yuvarlama (friksiyon) hareketi uygulanır. Dairesel yu-
varlama, parmak uçları ve/veya başparmakla bölgeye basınç yapılarak hafifçe ileri ve geri
dairesel hareketlerle ovma uygulanan bir masaj hareketidir. Karın masajı, vücut masajı ile
kombinasyon hâlinde veya bölgesel olarak yapılabilir. Çok hafif ve gevşetici bir masaj türüdür.
Düzenli olarak yapıldığında sağlıklı yaşama ömür boyu katkıda bulunur. Karın masajının birçok
faydası vardır. Bu faydalar şunlardır:
• Metabolizmayı hızlandırır.
• Yüksek düzeyde rahatlama sağlar.
• Bağırsak hareketini aktive eder.
• Sindirimi iyileştirir.
• Hazımsızlığı giderir.
• Bağırsak şişkinliğini giderir.
• Karın kaslarını güçlendirir.
• Duruşu (postürü) iyileştirir.
Yukarıda sıralanan maddelere ek olarak karın masajı; stresi kontrol etmeye, duyguları yatıştır-
maya ve zihinsel aktiviteyi yavaşlatmaya yardımcı olur.
Yanlış uygulanan karın masajı, kişinin karın bölgesinde bulunan organlara

zarar verir ve ciddi sağlık problemlerine neden olabilir.
DİKKAT
247
10.7.1. Karın Masajı İşlem Basamakları
Model/müşteri karın bölgesindeki kıyafetlerini çıkarır ve sırt üstü pozisyonda yatırılır. Çarşaf
ya da havlu ile müşterinin üstü, sadece uygulama yapılacak karın bölgesi açıkta kalacak şe-
belirtilmiş olan her işlem üç kez tekrar edildikten sonra diğer işlem basamağına geçilmelidir.
Karın masajı işleminin 10 dk.da bitirilmesi önerilir.
TEMEL VÜCUT MASAJI
Masaj elemanı, ellerini model/müşterinin göbeğinin dört parmak kadar altına ve parmak uçları,
modelin omuzlarını gösterecek şekilde düz olarak yerleştirir (Görsel 10.96).
Model/müşterinin kasık bölgesinden başlayarak yukarı doğru derin sıvazlama hareketi ile iler-
lenir (Görsel 10.97).
Eller enlemesine tutularak yanlara doğru açılır. Yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç nok-
tasına doğru inilir (Görsel 10.98).
Görsel 10.96: Elleri kasık Görsel 10.97: Kasıktan Görsel 10.98: Kasıktan
üstüne yerleştirme yukarı doğru derin yanlara doğru yüzeysel
Eller enlemesine tutularak yanlara doğru açılır. Yukarı doğru ilerlenir. Göğüs kafesinin altından
yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktasına doğru inilir (Görsel 10.99).
Diğer el, başat el ile desteklenir. Parmak uçları, karın bölgesinin alt köşesine gelecek şekilde
yerleştirilir (Görsel 10.100). Aynı hat üzerinde yukarı doğru derin sıvazlama hareketi ile ilerlenir.
Görsel 10.99: Göğüs kafesinin altın- Görsel 10.100: Karnın alt köşesine
da yüzeysel sıvazlama derin sıvazlama
248
Parmak uçları göbek deliğinin altına gelecek şekilde sıvazlama hareketine devam edilir (Gör-
sel 10.101).
Parmak uçları göğüs kafesinin altına doğru ilerleyecek şekilde sıvazlama hareketi uygulanır
(Görsel 10.102).
Diğer el, başat el ile desteklenir. Parmak uçları karın bölgesinin alt köşesine gelecek şekilde
yerleştirilir (Görsel 10.103). Aynı hat üzerinde yukarı doğru dairesel yuvarlama hareketi ile
ilerlenir.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Görsel 10.101: Göbek deliğinin Görsel 10.102: Göğüs kafesinin Görsel 10.103: Karnın alt
altını sıvazlama altını sıvazlama köşesine dairesel yuvarlama
Parmak uçlarıyla göğüs kafesinin altına doğru ilerleyerek dairesel yuvarlama hareketi uygula-
nır (Görsel 10.104).
Parmak uçları göbek deliğinin altına getirilerek dairesel yuvarlama hareketine devam edilir
(Görsel 10.105).
Görsel 10.104: Göğüs kafesinin Görsel 10.105: Göbek deliğinin altına

altına dairesel yuvarlama dairesel yuvarlama
Gebelere karın masajı yapılmamalıdır. Gebelerde karın masajı işlemi hami-

lelik sürecini olumsuz etkiler.
DİKKAT
ARAŞTIRINIZ
Karın masajı işleminde uygulanan hareketlerde diğer masaj işlemlerinde uygula-
nan hareketlere göre daha dikkatli davranılmasının nedenlerini detaylıca araştırı-
nız. Araştırma bulgularınızı sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
249
10.7. UYGULAMA
UYGULAMA ADI KARIN MASAJI 10 dk.
Görev
yer alan maddeleri takip ederek karın masajı yapınız.
TEMEL VÜCUT MASAJI

8. Model/müşterinin vücudunu, işleme uygun ve rahat pozisyonda konumlandırınız.
Uygulama
11. Model/müşterinin karın bölgesine derin sıvazlama hareketi yapınız.
12. Model/müşterinin karın bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapınız.
13. Model/müşterinin karın bölgesine dairesel yuvarlama hareketi yapınız.
Değerlendirme
Yapacağınız uygulama, karın masajı değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değer-
250
10.7. KARIN MASAJI DEĞERLENDİRME FORMU
Karın masajı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütleri dikkate alarak gözledi-
PUAN
ÖLÇÜTLER 2 3 4 5
TEMEL VÜCUT MASAJI

1
B) UYGULAMA
11. Model/müşterinin karın bölgesine derin sıvazlama hareketi yapıldı.
12. Model/müşterinin karın bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi
yapıldı.
13. Model/müşterinin karın bölgesine dairesel yuvarlama hareketi yapıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
Puan = [(Toplam. 100) / Alınabilecek en yüksek toplam puan] formülü uygulanmalıdır. Pu-
anlama anahtarından 100 üzerinden 70 puan almışsanız bu öğrenmedeki başarı seviyeniz
yeterli düzeyde demektir. 69 veya altında puan almışsanız bu konu tekrar edilmelidir.
251
10.8. GÖĞÜS MASAJI
Göğüs, vücudun kaburgalarla sarılı bölgesidir. İçerisinde akciğer ve kalp vardır. Göğüsler, vü-
cutta toksinleri ve istenmeyen maddeleri taşıyan lenfatik sistemin bir parçasıdır. Yanlış duruş
şekli, yanlış nefes alma alışkanlığı, iskelet sistemi ve kas hastalıkları göğüs kaslarını zorlaya-
rak gerer. Göğüs kasları kısalır ve sıkışır, sırtın üst bölümündeki kaslar da fazla gerilerek uzar.
Bu yüzden omurga sürekli olarak eğik şekilde kalır. Bu bölgenin bakımı ve sağlığı için önemli
etkenlerden biri olan göğüs masajı, göğüs bölgesinde bulunan kaslar ve yumuşak dokulara
TEMEL VÜCUT MASAJI
Göğüs masajında sıvazlama hareketi uygulanır.
Görsel 10.106: Göğüs masajı
Göğüs masajı, göğüs bölgesi kaslarının uzayıp gevşemesini sağlayarak sırtın üst kısmındaki
ve boyundaki ağrıları giderir. Kaburgaların arasındaki kaslara yapılan masajlar, omuzların dik
durmasına yardımcı olur. Göğüs masajı, tıkanıklıkları giderip vücudun toksinleri daha etkili bir
şekilde yok etmesine yardımcı olur. Ağrı ile şişlikleri ortadan kaldıran göğüs masajı, kan dola-
şımını da hızlandırır. Oksitosin, emzirme ve sarılmada salınan aynı zamanda insana kendini
iyi hissettiren hormonlardan biridir. Bu hormon, göğüs masajı sırasında tetiklenir ve ruh hâlini
iyileştirmeye ve stresi hafifletmeye yardımcı olur.

Göğüs masajı, emziren annelere fayda sağlar (Görsel 10.107). Yeni an-
nelerle yapılan bir araştırmada göğüs masajı, sadece beslenme sırasında
ağrıyı azaltmaya yardımcı olmakla kalmayıp masajın, aynı zamanda katı-
lımcıların sütündeki sodyum miktarını da azalttığı ve süt kalitesini artırdığı
tespit edilmiştir.
Görsel 10.107: Emziren anne
252
10.8.1. Göğüs Masajı İşlem Basamakları
Model/müşteri işlem yapılacak bölgedeki kıyafetlerini çıkarır ve sırt üstü pozisyonda yatırılır.
Çarşaf ya da havlu ile müşterinin üstü, sadece uygulama yapılacak göğüs bölgesi açıkta ka-
lacak şekilde örtülür. Vücudun eklem bölgelerine destek olması için yastık veya havluları rulo
yaparak koymak, model/müşterinin masaj basıncı karşısında konforunu artırır. İşlem basa-
maklarında belirtilmiş olan her işlem üç kez tekrar edildikten sonra diğer işlem basamağına
geçilmelidir. Göğüs masajı işleminin 15 dk.da bitirilmesi önerilir.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Eller köprücük kemiğinin üzerine konulur (Görsel 10.108). İçten dışa doğru derin sıvazlama
hareketi yapılır.
Başparmaklar, köprücük kemiğinin altına gelecek şekilde yerleştirilir (Görsel 10.109). Köprü-
cük kemiği hattı boyunca başparmaklar ile baskı yapılarak ilerlenir. Köprücük kemiğinin bittiği
yerden yüzeysel sıvazlama hareketi ile omuzlara doğru gelinir.
Görsel 10.108: Köprücük kemiğinin Görsel 10.109: Köprücük kemiğinin

üzerine derin sıvazlama altına başparmak ile baskı
Eller köprücük kemiğinin üzerine konur (Görsel 10.110). Dıştan içe doğru sıvazlama hareketi
yapılır.
Eller, köprücük kemiği ile omzun birleştiği yere üst üste konur (Görsel 10.111). Parmaklarla
baskı hareketi yapılır. Dıştan içe doğru sıvazlama hareketi ile ilerlenir.
Görsel 10.110: Köprücük kemiğinin Görsel 10.111: Köprücük kemiğinin

üzerine sıvazlama köşesine parmaklarla baskı
253
10.8. UYGULAMA
UYGULAMA ADI GÖĞÜS MASAJI 15 dk.
Görev
yer alan maddeleri takip ederek göğüs masajı yapınız.
TEMEL VÜCUT MASAJI

• Çeşitli ebatlarda havlu, masaj kremi veya yağı
• Müşteri kayıt programı, kartı veya defteri
Uygulama
11. Model/müşterinin göğüs bölgesine derin sıvazlama hareketi yapınız.
12. Model/müşterinin göğüs bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapınız.
Değerlendirme
Yapacağınız uygulama, göğüs masajı değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değer-
254
10.8. GÖĞÜS MASAJI DEĞERLENDİRME FORMU
Göğüs masajı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütleri dikkate alarak gözle-
PUAN
ÖLÇÜTLER 2 3 4 5
TEMEL VÜCUT MASAJI

1
zenlendi.
8. Model/müşterinin vücudu, işleme uygun ve rahat pozisyonda ko-
numlandırıldı.
B) UYGULAMA
11. Model/müşterinin göğüs bölgesine derin sıvazlama hareketi yapıldı.
12. Model/müşterinin göğüs bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi
yapıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
Puan = [(Toplam. 100) / Alınabilecek en yüksek toplam puan] formülü uygulanmalıdır. Pu-
anlama anahtarından 100 üzerinden 70 puan almışsanız bu öğrenmedeki başarı seviyeniz
yeterli düzeyde demektir. 69 veya altında puan almışsanız bu konu tekrar edilmelidir.
255
10.9. BOYUN MASAJI
Boyun; baş ile vücut arasında bulunan, başın hareketini ve bu hareket esnasında vücudun
dengede durmasını sağlayan kısımdır. Beyni besleyen oldukça önemli damarlar ve omuriliğin,
içinden geçtiği bu yapı aynı zamanda kollara giden sinirlerin de çıkış bölgesidir. Omurganın en
hareketli ve karmaşık parçasıdır. Diğer omurga bölgelerinden farklı bir eklem, kas ve bağ yapı-
sı bulunmaktadır. Boyun sağlığı korunamadığında ağrılara neden olur. Boyun ağrılarının büyük
bölümü duruş bozukluklarından kaynaklanır. Nedeni ne olursa olsun, boyun ağrıları için tedavi
TEMEL VÜCUT MASAJI
almak çok önemlidir. Hekim önerisi doğrultusunda boyun masajı uygulanması, bu ağrıların gi-
derilmesinde etkilidir. Boyun masajı, boyun bölgesinde bulunan kaslar ve yumuşak dokulara
Boyun masajında sıvazlama, yoğurma ve sıkıştırma hareketi uygulanır. Boynun çok hassas ve
omuriliğe bağlı olması, onu daha da tehlikeli hâle getirir. Masaj, çok fazla baskı uygulanarak
yapılırsa seanstan sonra kişide ağrı ve halsizliğe neden olabilir.
Görsel 10.112: Boyun masajı
Kronik boyun ağrısını önlemenin en iyi çözümü; egzersiz alışkanlıkları oluşturmak, iyi bir eg-
zersiz, boyun germe hareketi ve boyun masajının faydalarını bilmektir. Boyun masajı, boyun
ve omuz bölgesindeki kaslara odaklanır. Boyun masajı; dolaşımı iyileştirmeyi, gerginliği gider-
meyi, baş ağrılarını azaltmayı ve rahatlamayı amaçlar.
Gribal enfeksiyon gibi durumlarda boyun masajı, kan akışını hızlandırdığı

için enfeksiyonun vücuda yayılımını artırır. Aynı zamanda yanlış uygulanan
boyun masajı kişilerin felç geçirmesine neden olabilir.
DİKKAT
10.9.1. Boyun Masajı İşlem Basamakları

Model/müşteri işlem yapılacak bölgedeki kıyafetlerini çıkarır ve sırtüstü pozisyonda yatırılır.
Çarşaf ya da havlu ile müşterinin üstü, sadece uygulama yapılacak bölge açıkta kalacak şe-
belirtilmiş olan her işlem üç kez tekrar edildikten sonra diğer işlem basamağına geçilmelidir.
Boyun masajı işleminin 15 dk.da bitirilmesi önerilir.
256
Ellerin parmak uçları, kürek kemiğinin arasındaki boşluğa yerleştirilerek sıvazlama hareketi
Boyun omurlarının iki yanından parmak uçları ile derin sıvazlama hareketi yapılarak saç bitimi-
ne kadar ilerlenir (Görsel 10.114). Başparmak yönünde dairesel yuvarlama yapılarak omuzlara
doğru inilir.
Omuzlar, eller ile kavranarak başlangıç noktasına dönülür (Görsel 10.115).
TEMEL VÜCUT MASAJI

Görsel 10.113: Köprü- Görsel 10.114: Boyun Görsel 10.115: Omuz
cük kemiğinin arasını omurunun yanlarına derin kavrama
Ellerin parmak uçları, kürek kemiğinin altındaki boşluğa yerleştirilerek yukarı doğru derin sı-
vazlama hareketi yapılarak ilerlenir (Görsel 10.116).
Saç bitiminin olduğu yere parmaklarla başparmak yönünde dairesel yuvarlama yapılarak yü-
zeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktasına dönülür (Görsel 10.117).
Ellerin parmak uçları, kürek kemiğinin arasındaki boşluğa yerleştirilerek dışa doğru daireler
çizilerek boyun köküne kadar yoğurma hareketi ile ilerlenir (Görsel 10.118). Daha sonra dai-
relerin yönü içe doğru değiştirilerek yoğurma hareketi yapılır. Aynı yönde dairesel yuvarlama
yapılır. Yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktasına dönülür.
Görsel 10.116: Kürek Görsel 10.117: Saç Görsel 10.118: Kürek

kemiğinin altına parmak bitimi noktasına dairesel kemiğinin arasını yoğurma
ucu ile derin sıvazlama yuvarlama
257
Başat el, kürek kemiği boşluğuna yerleştirilir. Avuç içi ile derin sıvazlama hareketi yapılarak
omuza doğru ilerlenir (Görsel 10.119).
Başat el, omuza gelince kaldırılır. Diğer el ile boyun kökünden omuza doğru sıvazlama hare-
keti yapılır (Görsel 10.120).
Eller, kürek kemiğinin üzerine üçgen oluşturacak şekilde yerleştirilir (Görsel 10.121). Sıkıştır-
ma hareketi yapılarak omuza kadar ilerlenir.
TEMEL VÜCUT MASAJI
Görsel 10.119: Kürek Görsel 10.120: Boyun Görsel 10.121: Kürek

kemiğinin boşluğunu kökünden omuza doğru kemiği üzerinde üçgen
sıvazlama sıvazlama sıkıştırma
Omuzdan sıkıştırma hareketi yapılarak başlangıç noktasına dönülür (Görsel 10.122).
Başat el, boyun ve omuzun birleşme noktasına yerleştirilir (Görsel 10.123). Derin sıvazlama
hareketi ile omuz bitimine kadar ilerlenir. Yüzeysel sıvazlama hareketi ile başlangıç noktasına
dönülür.
Görsel 10.122: Omuz Görsel 10.123: Boyun ve

sıkıştırma omuzun birleşme noktasına
derin sıvazlama
Boyun masajında boğaz ve çevresine baskı uygulanmamalıdır.

DİKKAT
258
Başat el, boyun ve omuzun birleşme noktasına yerleştirilir (Görsel 10.124). Başparmak yönün-
de daireler çizilerek yoğurma hareketi ile omuza kadar ilerlenir. Yüzeysel sıvazlama hareketi
ile başlangıç noktasına dönülür.
Eller, boyun ve omuzun birleşme noktasına yerleştirilir (Görsel 10.125). Omuza kadar sıkıştır-
ma hareketi ile ilerlenir. Tek el ile yüzeysel sıvazlama hareketi yapılarak başlangıç noktasına
dönülür.
TEMEL VÜCUT MASAJI

Görsel 10.124: Boyun ve Görsel 10.125: Boyun ve
omuzun birleşme noktasını omuzun birleşme noktasını
yoğurma sıkıştırma
Vücut masajının uygulanmaması gereken durumları yuvarlak içinde veri-

len boşluklara yazınız.
SIRA
SİZDE
Masajın
Yapılamayacağı
Durumlar
259
10.9. UYGULAMA
UYGULAMA ADI BOYUN MASAJI 15 dk.
Görev
yer alan maddeleri takip ederek boyun masajı yapınız.
TEMEL VÜCUT MASAJI

8. Model/müşterinin vücudunu, işleme uygun ve rahat pozisyonda konumlandırınız.
Uygulama
11. Model/müşterinin boyun bölgesine derin sıvazlama hareketi yapınız.
12. Model/müşterinin boyun bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi yapınız.
13. Model/müşterinin boyun bölgesine yoğurma hareketi yapınız.
14. Model/müşterinin boyun bölgesine sıkıştırma hareketi yapınız.
Değerlendirme
Yapacağınız uygulama, boyun masajı değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değer-
260
10.9. BOYUN MASAJI DEĞERLENDİRME FORMU
Boyun masajı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütleri dikkate alarak gözle-
PUAN
ÖLÇÜTLER 2 3 4 5
TEMEL VÜCUT MASAJI

1
zenlendi.
B) UYGULAMA
11. Model/müşterinin boyun bölgesine derin sıvazlama hareketi yapıldı.
12. Model/müşterinin boyun bölgesine yüzeysel sıvazlama hareketi
yapıldı.
13. Model/müşterinin boyun bölgesine yoğurma hareketi yapıldı.
14. Model/müşterinin boyun bölgesine sıkıştırma hareketi yapıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
261
1. ( ) Bölgesel masajlar 10-20 dk. arasında uygulanır.

TEMEL VÜCUT MASAJI
2. ( ) Kas düğümlerine basınç uygulandığında ilk aşamada kan akışı hızlanır.

3. ( ) Bacak masajı; lenf ve kan dolaşımını, bacağın görünümünü ve sıkılığını iyileştirir.
4. ( ) Kalça masajında uygulanan tek hareket, sıvazlama hareketidir.
5. ( ) Sırt masajında; sıvazlama, yoğurma ve sıkıştırma hareketi uygulanır.
6. ( ) Kol masajında; sıvazlama, yoğurma, sıkıştırma ve baskılama hareketi uygulanır.
7. ( ) El masajında uygulanan basınç, ağrıyı artırır ve esnekliği azaltır.
8. ( ) Karın masajı, sindirimi düzenlemekte etkilidir.
9. ( ) Kaburgalar arasındaki kaslara masaj yapmak, omuzların dik durmasını sağlar.
10. ( ) Boyun masajında boyuna fazla baskı uygulanarak başın rahatlaması ve dolaşımın
hızlanması sağlanır.
1. Ayak masajında sıvazlama ve ……………………………. hareketi uygulanır.

2. Ayak masajında yüzeysel sıvazlama uygulanırken hareketin hızı sabit ve
……………………………. olmalıdır.
3. Bacakta bulunan kaslar ve yumuşak dokulara kayganlaştırıcı ürünler kullanılarak eller
ile uygulanan basınç hareketlerine ……………………………. denir.
4. Tempolu vuruş hareketi; masaj bölgesinde beşer cm ara ile parmak, parmak ucu, elin
içi veya hafif sıkılmış ……………………………. yapılan seri vuruşlardır.
5. Sırt masajı, sinirleri doğrudan etkileyerek ……………………………. rahatlatır.
6. Kola uygulanan masaj; ense ve ……………………………. ağrıların giderilmesinde, el-
deki yorgunluğun hafifletilmesinde etkilidir.
7. Elde bulunan kaslar ve yumuşak dokulara kayganlaştırıcı ürünler kullanılarak eller ile
uygulanan basınç hareketlerine ……………………………. denir.
8. Karın masajında sıvazlama ve ……………………………. hareketi uygulanır.
9. Ağrı ve şişlikleri ortadan kaldıran göğüs masajı ……………………………. hızlandırır.
10. Boyun ağrılarının büyük bölümü ……………………………. kaynaklanır.
262
1. Aşağıdakilerden hangisi ayak masajı uygulamasının işlem basamaklarından biri

değildir?
A) Ayak üst yüzeyini sıvazlama
B) Ayak bileğine başparmak ile bası
C) Ayak topuğundan başparmak eklemine doğru yoğurma
TEMEL VÜCUT MASAJI

D) Parmaktan topuğa doğru derin sıvazlama
E) Parmaklarda derin dairesel ovma
2. Aşağıdakilerden hangisi bacak masajının etkilerinden biri değildir?

A) Kasları ve bağları gevşetme
B) Lenf ve kan dolaşımını iyileştirme
C) Kemik çatlaklarını tedavi etme
D) Yorgunluk ve ağrıyı giderme
E) Esnekliği artırma
3. Aşağıdakilerden hangisinde kalça masajı uygulama hareketi doğru verilmiştir?

A) El içi kubbe hareketi ile vuruş
B) Kalça yüzeyini derin yoğurma
C) Kalça yanlarına hafif baskı
D) Derin vibrasyon
E) Kalça yanlarına derin baskı
4. Aşağıdakilerden hangisi sırt masajının etkilerinden biri değildir?

A) Kemik sistemini rahatlatma
B) Sindirim sistemini uyarma
C) Lenfatik sistemi düzenleme
D) Kan dolaşımını hızlandırma
E) Sakinleştirici etki oluşturma
5. Aşağıdakilerden hangisinde kol masajının etkileri doğru verilmiştir?

A) Kemiklerdeki kırıkları iyileştirme
B) Ayaklardaki yorgunluğu hafifletme
C) Baş ağrısını azaltma
D) Diz eklem ağrılarını hafifletme
E) Ense ve omuzlardaki ağrıları giderme
263
6. I. Elin üst yüzeyinden bileğe derin sıvazlama
II. El başparmağından ekleme dairesel yoğurma
III. Köprücük kemiğinin arasını sıvazlama
IV. El ayasından el bileğine doğru yoğurma
V. Omuz sıvazlama
TEMEL VÜCUT MASAJI
Verilen öncüllere göre aşağıdakilerden hangisinde el masajı uygulama aşamaları

doğru verilmiştir?
A) I, II ve III
B) I, II ve IV
C) I, III ve V
D) I, II, III ve V
E) III, IV ve V
7. Aşağıdakilerden hangisi karın masajının faydalarından biri değildir?

A) Karın bölgesini zayıflatmak
B) Metabolizmayı hızlandırmak
C) Sindirimi iyileştirmek
D) Hazımsızlığı gidermek
E) Karın kaslarını güçlendirmek
8. Aşağıdakilerden hangisi göğüs masajının faydalarından biri değildir?

A) Kasların uzayıp gevşemesine yardımcı olmak
B) Boyun ağrılarını gidermek
C) Ağrı ve şişlikleri gidermek
D) Kemikleri uyarmak
E) Kan dolaşımını hızlandırmak
9. Aşağıdakilerden hangisi boyun masajının faydalarından biri değildir?

A) Boyun ağrısını giderme
B) Gerginliği giderme
C) Baş ağrısını azaltma
D) Metabolizmayı yavaşlatma
E) Dolaşımı iyileştirme
264
AROMATERAPİ
MASAJI

11.1. AROMATERAPİ İLE İLGİLİ KAVRAMLAR • Aromaterapi
11.2. AROMATERAPİ MASAJI • Uçucu yağlar
• Baz yağlar
• Hint masajı
265
11.1. AROMATERAPİ
1. Kokladığınızda iştahınızı açan kokular hangileridir?
2. Vücut ağrılarınızda hangi yağları ya da yağ karışımlarını kullanırsınız?

AROMATERAPİ MASAJI
Aromaterapi; aromatik bitkilerin gövde, çiçek veya yaprak kısımlarından damıtma, presleme
gibi yöntemlerle elde edilen uçucu (öz) yağlar kullanılarak yapılan uygulamaların tamamına
denir.
Aromaterapide kullanılan bitkilerin ilk kullanımları Paleolitik Çağ’a kadar uzandığı, yapılan ar-
keolojik kazılarla tespit edilmiştir. Fransa’da Lascaux (lasko) mağarasındaki Peolitik Çağ’a ait
duvar resimlerinde şifalı bitkilerin yer alması, buna örnektir. İlk insanların, hastalanan hayvan-
ların sadece belli bitkileri yediğini izlemesi sonucu bitkileri keşfettikleri düşünülür.
MÖ Mısırlıların papirüs kayıtlarında bitki özleri ve damıtma sistemleriyle ilgili kayıtlar bulun-
muştur. Bununla beraber Mezopotamya, Çin ve Hint uygarlılarının; aromatik bitki ve kullanım-
larında birbirlerinden etkilendikleri gözlemlenmiştir.

Bir Hint prensinin kızını evlendirmesinin, gül yağının keşfine sebep olduğu
düşünülmektedir. Çok büyüleyici bir düğün yapmak isteyen prens, yaşa-
dıkları kalenin hendeklerini gül yapraklarıyla doldurtmuş. Uzun kutlamalar
sonrası yaprakların dibe çökmesiyle yüzeye çıkan gül suyunun üzerinde
ince bir tabaka yağ biriktiği görülmüş. Böylelikle gül yağı keşfedilmiş.
Şifalı bitkilere ait yazılı metinler ve özellikle damıtma sistemleri, Orta Çağ Avrupa’sında sade-
ce rahiplerin şifa verdiği fikrini desteklemek amacıyla manastırlarda gizli tutulmuştur. Bu dö-
nemlerde aromaterapinin tarihsel gelişimi yavaşlamıştır. Ancak veba salgını veya büyük savaş
dönemlerinde yaralanmalara karşı bitkilerin şifalı yönleri kullanılarak aromaterapinin geliştiği
gözlemlenmiştir. Uçucu yağlar, 15. yy.a kadar benmari usulü ile elde edilirken İbn-i Sina’nın ilk
damıtma kazanını icat etmesinden sonra bitkilerin canlılığı bozulmadan elde edilmiştir (Görsel
11.1). Günümüzde hâlâ damıtma işleminde İbn-i Sina’nın icat ettiği sistem kullanılır.
Görsel 11.1: Damıtma sistemi

ARAŞTIRINIZ
Aromaterapide önemli bir yere sahip olan yağ elde edilme şekillerinden ben-
mari usulünü araştırınız ? Araştırma sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşınız.
266
1900’lü yılların başlarında uçucu yağlar ilaç endüstrisinin temelini oluşturmuştur. Aromaterapiyi
araştıran ve aromaterapi adını kullanan ilk isim Fransız kimyager Dr. Renè Maurice Gattefosse
(Röne Moris Gatfos), aromaterapinin babası olarak bilinmektedir. Ailesinin parfüm laboratuva-
rında çalışan kimyager, bir patlama sonucu elini yakmıştır. O esnada laboratuvarda bulunan
lavanta özü yağının bulunduğu kaba elini sokmuş ve acısının hızlıca dindiğini fark etmiştir.
Bunun ardından elinin yanık izi oluşmadan iyileştiğini gören Gattefosse, bitki özlerinin fiziksel
ve ruhsal etkilerini araştırmaya başlamıştır. 1937 yılında aromaterapi adında bir kitap yazarak
modern aromaterapiye şekil vermiştir.
AROMATERAPİ MASAJI
Aromaterapi, tarihsel gelişimi boyunca inişli çıkışlı bir süreçle ilerlemiştir. Aromaterapinin, bilim-
sellik kazandığı ülke olan Fransa’da hatları belirlenmiş; uygulama alanları ve eğitim program-
ları netlik kazanmıştır. Aromaterapi, genel olarak Şema 11.1’de gösterildiği gibi gruplandırılır.
Klinik Aromaterapi
Pİ
RA
Holistik Aromaterapi
E
AT
OM
Medikal Aromaterapi
AR
Kozmetik Aromaterapi
Şema 11.1: Aromaterapinin sınıflandırması
Klinik Aromaterapi: Aromaterapi alanında teorik ve vaka incelemesine dayalı 2-3 yıllık eğitim
almış uzmanlar tarafından uygulanan yöntemdir. Bu uzmanlar bir hekim gibi reçete yazamaz
ancak dışsal yollarla uçucu yağları kullanarak seanslar gerçekleştirir.
Holistik Aromaterapi: Uçucu yağların kullanımları ve masaj eğitimlerini alarak bu alanda uz-
manlık belgesine sahip kişilerin uyguladığı yöntemdir (Görsel 11.2). Uzmanlık eğitimi alan bu
kişiler, genellikle uykusuzluk ve spor zedelenmeleri gibi alanlarda çalışmalar yapar.
Görsel 11.2: Holistik aromaterapi
267
Medikal Aromaterapi: Hastalığı olan bireylerin tedavi edilmesi amacıyla uygulanan uçucu
yağlar ve bu yağların kullanımlarını içeren yöntemdir. Bu yöntem, sadece aromaterapi eğiti-
mi almış bir hekim veya eczacı tarafından uygulanabilir. Hekimlerin hastalığın teşhisine bağlı
olarak uçucu yağların ağızdan (oral), dışsal (topikal) veya diğer yöntemlerle kullanıma dair
seanslar düzenlediği yöntemlere verilen addır.
Kozmetik Aromaterapi: Uçucu veya baz yağlarla bakım kozmetiklerinin elde edildiği ve kulla-
nıldığı aromaterapi yöntemidir.
AROMATERAPİ MASAJI
11.1.1. Aromaterapide Kullanılan Uçucu Yağlar

Aromaterapide kullanılan uçucu yağlar, tek başına kullanılamayan yağlardır. Aromatik yağlar,
bitkilerin yoğunlaştırılmış özü olduğu için tek başına kullanılmaz ancak baz yağlar veya saf su
ile karıştırılarak kullanılır. Uçucu yağlar, aromaterapistlerin önerilerine uygun oranlarda baz
yağlar ile karıştırılarak uygulanmalıdır. Her uçucu yağın kullanımı birbirinden farklıdır. Baz yağ-
ların içerisine konulan uçucu yağlardan tahriş etme oranı yüksek biberiye yağı ile sakinleştirme
özelliği olan lavanta yağının kullanım oranı kesinlikle farklıdır. Aromaterapide kullanılan yağlar
şöyle sınıflandırılır:
Uçucu (Öz) Yağlar: Buhar damıtması veya soğuk pres gibi bitkilerin özünü bozmadan elde
edilmesine olanak tanıyan yöntemlerle elde edilen yağlardır. Bu yöntemler, bitkinin tamamen
doğal yollarla öz yağ dediğimiz aromasını elde etmek için sık kullanılır. Aromatik bitkinin; to-
humu, kökü, yaprağı, gövdesi, çekirdeği yani aromasını verebilecek her yerinden uçucu yağ
elde edilir.
Baz Yağlar: Soğuk baskı (pres) ile elde edilen genellikle kokusuz temel yağlar olarak bilinir.
Kantaron, ceviz, badem, ayn-ı sefa, havuz tohumu ve üzüm çekirdeği baz yağlara örnek olarak
verilebilir.
Masaj Yağları: Baz yağlar içerisinde cildi tahriş etmeyecek kadar asit oranı düşük öz yağlardır
(100 ml/2 ml). Aromaterapinin kullanım şekilleri şöyle sıralanır:
• Masaj yoluyla • Oturma banyolarıyla

• Kozmetik ürünlerle • Kompresler yoluyla
• Buhar yoluyla (solunum sağlanarak) • Diş bakımı ve cilt bakımı yoluyla
• Mekân kokulandırmalarında (buhurdan-
lık yoluyla) (Görsel 11.3)
Görsel 11.3: Mekan kokulandırma
268
Aromaterapide Kullanılan Yağlar
Sedir: Sakinleştirici ve gençleştirici etkisi bulunur.
Aynı zamanda sinek kovucudur ve yağlı saçlarda
kullanıldığında etkili özelliğe sahiptir (Görsel 11.4).
Servi (Kıbrıs Cinsi): Kesik, kanamalar ve östro-

jen hormonunun düzenlenmesinde düzenlenme-
sinde etkili olan bir yağdır. Doğrudan cilde uygu-
AROMATERAPİ MASAJI
lanmaz. Mutlaka sulandırılmalıdır.
Gül: Sakinleştirici ve nemlendirici özellikleri bulu-

nur. Çok zor üretilen ve çok pahalı olan bu yağ; Görsel 11.4: Sedir bitkisi ve yağı
menopoz, üreme hastalıkları, baş ağrısı gibi ra-
hatsızlıklara iyi gelmektedir. Yaşlanmış ciltlerin bakımında da kullanılır.
Neroli (Portakal Çiçeği): Portakal ağacının çiçeklerinden yapılan ve zor elde edilen yağlar-
dan olması sebebiyle çok pahalıdır. Kadınların tüm fiziksel ve psikolojik geçiş dönemlerinde
kullanılması tavsiye edilir. Baş ağrısına iyi gelir. Mutluluk veren bir koku türüdür (Görsel 11.5).
Yasemin: Jasmimum grandiflorum türü en sık kullanılan türlerdendir. Sinirleri yatıştırıcı ve psi-
kolojik etkisi fazla olan bir yağdır. Cilt bakımında sıkça kullanılır (Görsel 11.6).
Görsel 11.5: Neroli Görsel 11.6: Yasemin çiçeği
Kehribar/Amber: Nadir bulunan yağlar arasında yer alır. En kıymetli ve nadir olanları, fosil-
leşmiş reçinelerden buhar yoluyla damıtılarak elde edilenlerdir. kozmetik sektöründe önemli
bir yere sahiptir. Özellikle erkekler için özel üretilen parfüm, kolonya krem gibi kozmetiklerde
bulunur (Görsel 11.7).
Çin Tarçını/Sinameki (Cassıa): Tarçın yağına benzer özelliğe sahip olmasının yanı sıra tarçın
yağından daha tatlıdır ve hoş kokar (Görsel 11.8). Hoş koktuğu ve enerji verdiği için parfüm
endüstrisinde kullanılır. Vietnam ve Çin'de bulunması sebebiyle nadir yağlardandır.
Görsel 11.7: Kehribar Görsel 11.8: Çin tarçını
269
Okaliptüs: Özellikle akciğer ve solunum yolları problemlerinde en sık kullanılan yağlardandır.
Yüksek ateş durumu ve nefes tıkanıklığı gibi durumlarda buhar veya gargara şeklinde kullanı-
lan aromatik bir bitkidir (Görsel 11.9).
Biberiye: Hafıza güçlendirici özelliğinin yanı sıra saç dökülmesi ve yağlanmasında, selülit ve
çatlak problemlerinde kullanılan bir bitkidir (Görsel 11.10).
Adaçayı: Birçok cinsi bulunan ve nane ailesinden olan bu çay, dâhilî olarak kullanılmaz. Diş
sağlığı ve diş eti enfeksiyonlarında kullanılması tavsiye edilir. Östrojen hormonunu artırır. Yara
AROMATERAPİ MASAJI
ve akne tedavilerine yönelik kozmetik karışımlarda da kullanılır. Mor çiçekli hâliyle de satışı
Görsel 11.9: Okaliptüs Görsel 11.10: Biberiye Görsel 11.11: Adaçayı

Roma Papatyası: Mavi, altın ve Fas papatyası olarak bilinen çeşitleri vardır. Mavi papatya
yağı, cilt bakımında kullanılan ve doğrudan kullanılabilen nadir yağlardan biridir. Altın papatya,
sakinleştirici etkisi sebebiyle diş çıkaran çocuklarda kullanılan Roman papatyası olarak da
bilinen türüdür. Fas papatyası, iltihap önleyici etkisinin yanı sıra servi ve sedir ağacı yağları ile
uyumludur.
Anason: Gaz giderici özelliği olan, mide problemlerinde kullanılan, keskin kokulu ve acımsı
yağdır. Tohumu, çiçeği ve bitkisinden aroma elde edilebilir (Görsel 11.12).
Görsel 11.12: Anason bitkisi
Fesleğen: Krishna (krişna) fesleğeni denilen türü daha sık kullanılmaktadır. Ateş düşürücü,
kas gevşetici ve baş ağrısını giderici özellikleri olan bitkisel yağdır.
270
Sarı Kantaron: Baz yağların içerisinde infüze edilerek elde edilir. Hücre oluşumunu destekler.
Cilt sıkılaşmasında, leke ve egzama durumlarında tercih edilen yağdır (Görsel 11.13). Doğru-
dan cilde sürülerek kullanılabilir.
AROMATERAPİ MASAJI
Görsel 11.13: Sarı kantaron ve yağı
İnfüzyon, yağı çıkarılmak istenen bitkinin taşıyıcı (hayvansal veya bitkisel)

bir yağ içerisinde bekletildiği yöntemdir. Bitkinin kendini bırakmasıyla yağı-
nın salınması sağlanır.
Arnika: İnfüzyon yöntemiyle kullanılır. Varislerde ve kılcal damar rahatsızlıklarında serum şek-
linde uygulanır (Görsel 11.14).
Buğday Özü (Ruşeymi): Mineral miktarı açısından çok zengin yağdır. Ağız yoluyla kullanılabi-
lir. İltihap giderici etkisi vardır. Çatlak kremleri ve masaj yağlarında kullanılır. Hücre oluşumunu
destekler, gül hastalığı ve egzama hastalıklarına fayda sağlayan bir yağdır.
Argan: Fas’ta bodur bir çalıdan elde edilen kırışıklık önleyici, E vitamini ve keratin oluşumunda
çok etkili olan bir yağdır (Görsel 11.15). Cilt serumlarında sıkça kullanılır.
Jojoba: Saçı parlatan ve besleyen baz yağlardandır (Görsel 11.16).
Görsel 11.14: Arnika Görsel 11.15: Argan Görsel 11.16: Jojoba bitkisi
Havuç Tohumu: Havuç tohumu yağı, cildin canlılığını artırır ve ciltte sıkılaşma sağlar. Bununla
beraber baş dönmeleri ve denge problemlerine de iyi geldiği düşünülür.
Karanfil: Özellikle diş rahatsızlıklarında kullanılan aromaterapinin en eski yağlarındandır. Su-

landırılarak kullanılması gerekir. Cildi tahriş edebilecek yoğun bir yağdır.
271
Tarçın: Kan ve dolaşım sistemlerine iyi gelir. Bit veya parazitlere karşı kullanılabilir. Cildi tahriş
edebilecek yağlardandır.
Defne: Özellikle saçlı derinin bakımı ve kuruluk gibi problemlerde kullanılan yağdır (Görsel
11.17). Okaliptüs yağı ile kullanıldığı zaman solunum yollarına da iyi geldiği görülür.
Bergamot: Soğuk baskı ile üretilen ve özellikle depresyon ve ergenlik dönemlerinde kullanıl-
ması tavsiye edilen yağlardandır (Görsel 11.18). Çocukların yastığına bir damla damlatılarak
kullanılabilir.
AROMATERAPİ MASAJI
Kafur: Sentetik olarak üretimine çok fazla rastlanır. Buhar ile damıtılarak üretilen kafur yağını
bulmak önemlidir. Baş ağrısına ve algılama güçlüklerine iyi geldiği görülür (Görsel 11.19). Beyaz
mavi ve kahverengi olan cinsleri vardır. Mavi, etkisi en ağır olanıdır ve dikkatli kullanılması gerekir.
Görsel 11.17: Defne Görsel 11.18: Bergamot Görsel 11.19: Kafur
Sardunya: Sakinleştirici ve depresyona iyi gelecek özellikleri bulunan bir bitkidir (Görsel
11.20). Kadınların menopoz dönemleri ve hormonların aktif olduğu dönemlerde kullanılması
tavsiye edilir. Cilt bakımında kullanılır. Cildi korur ve egzama rahatsızlığına iyi gelir.
Ardıç Meyvesi: İdrar yollarında bulunan iltihaplara fayda sağladığı görülen aromatik bitkidir
(Görsel 11.21). Banyo ve aroma lambalarında kullanılır.
Lavanta: Parfüm endüstrisinde de kullanılan, yara ve yanıklara iyi geldiği görülen yağlardandır
(Görsel 11.22). Çok fazla kullanım yeri olan lavanta önemli bir yağdır. Enfeksiyona ve depres-
yona iyi gelir. Motivasyonu artırır. Dikkatli kullanılması ve doğru yağlarla birleştirilmesi önemlidir.
Görsel 11.20: Sardunya Görsel 11.21: Ardıç Görsel 11.22: Lavanta
Mercanköşk: Kokusu kötü olan bir yağdır. Genellikle hazımsızlık ve migren gibi problemlerde
çiçeksi yağların desteğiyle kullanılması gereken bir bitkidir.
Çam (Terebentin): Boyalarda, verniklerde temizlik malzemelerinde kullanılan bir yağ çeşididir.
Özellikle toniklerde kullanılan bu yağ, kozmetik ürünlerin içerisinde cildi temizleme amacıyla
kullanılır.
272
Melisa (Oğulotu): Gül ve portakal çiçeği yağı gibi nadir
bulunan yağlardandır. Çok fazla bitki kullanılarak az mik-
tarda elde edildiği için pahalı ve limon gibi kokan bir yağdır
(Görsel 11.23). Sektörde en çok taklit edilen bu yağ, bağı-
şıklık sistemine iyi gelir. Alerji problemlerinde ve virüslerin
neden olduğu uçuk benzeri rahatsızlıkların giderilmesinde
kullanılır.
AROMATERAPİ MASAJI
Limon: Buhar ile damıtılarak üretilen türleri, daha pahalıdır
Görsel 11.23: Melisa
ancak bu türlerin raf ömrü çok uzundur. Cilt bakımında yağ
dengesini düzenleme ve akne tedavisinde, ferah bir koku vermesi sebebiyle de ürünlerin içeri-
sinde kullanılır. Bağışıklığa ve kan dolaşımına önemli etkileri vardır.
Mandalina: Mutluluk verdiği düşünülen ve strese karşı kullanılan yağlardandır. Sindirim sis-
temine ve çatlaklara iyi gelir. Diğer baz yağlarla karıştırılıp masaj yağı olarak da kullanılabilir.
Portakal: Vücut bakımında selülitlerin giderilmesinde kullanılır. Cilt kuruluklarına ve nasırlara

iyi gelir. Güneş ışınlarıyla birleşince cilt yüzeyinde tahriş edici etkisi olabilir.
Sandal Ağacı: Tarihte zührevi hastalıkların tedavisi için kullanıldığı görülür. İyileştirici özelliği
ön planda olan, ateş dürücü ve sinirleri gevşeten aromatik bir yağdır (Görsel 11.24).
Görsel 11.24: Sandal ağacı bitkisinden elde edilen çeşitli aromaterapik ürünler
Zerdeçal: Zerdeçal yağının toksin giderici etkisi nedeniyle özellikle cilt bakım kozmetiklerinde
kullanılır (Görsel 11.25).
Vanilya: Sinir ve stresle başa çıkabilme ve ortamı yumuşatma amacıyla mekân kokulandır-
malarında kullanılabilir (Görsel 11.26). Rahatlama etkisi sebebiyle masaj losyonlarında da sık
kullanılan yağlardandır.
Keklik Üzümü: Vücudun sıvı tuttuğu ve lenfatik sorunlar yaşadığı dönemlerde kullanılabilecek
yağlardandır. İdrar söktürücü ve antiseptik özellikleri ile şişliklere iyi gelir (Görsel 11.27).
Görsel 11.25: Zerdeçal Görsel 11.26: Vanilya Görsel 11.27: Keklik üzümü
273
Kırmızı Kekik: Mantar hatalığına ve iltihaplı hastalıklara iyi geldiği düşünülmektedir. Keskin
kokulu ve acıdır. Tahriş edici özelliği bulunur. Antibiyotik ve antiseptik özellikleri de bulunur.
Maydanoz Tohumu: Gül yağı ile kullanıldığı zaman kılcal damar rahatsızlıklarında fayda sağ-
lar. Güçlü bir idrar söktürücü özelliği vardır. Bitkisi veya tohumundan elde edilen bu yağın
üretimi maliyetlidir.
Nane: Diş eti enfeksiyonları ve öksürük için kullanılan yağlardandır. Dikkatli kullanılmalıdır.
AROMATERAPİ MASAJI
Aloe Vera: Yara ve yanık tedavisinde, mineral ve enzim bakımından zengin olan yağdır. Gü-
neş lekelerine, sarkmalara ve cilt yenilemelerine faydası bulunur.
Ylang Ylang: Yağın üretilme metotları çeşitlilik gösterir. En iyi etkinin, damıtma yoluyla üretilen
yağdan alındığı bilinmektedir. Sektörde taklit edilen yağların başında gelir. Kadınların bağışık-
lık sistemlerine faydalı olduğu ve kramplara iyi geldiği görülür (Görsel 11.28).
Civanperçemi: Nadir bulanan ve tarih boyunca her derde deva olarak kullanılan yağdır (Gör-
sel 11.29). Kanamalar ve iltihaplanmalarda sık kullanılır. İnsan bünyesinin tabiatını değiştiren
iyileştirici bir özelliği vardır.
Görsel 11.28: Ylang ylang Görsel 11.29: Civanperçemi
11.1.2. Aromaterapi Ürünlerinin Seçiminde Dikkat Edilecek

Hususlar
Aromaterapi kullanılan yağlar çok fazladır. Kayısı çekirdeği, üzüm çekirdeği, ayçiçeği, tarhun
otu, akasya, sümbül yağı gibi akla gelebilecek birçok yağ bulunur. Bu yağların tamamının aro-
materapide verilen yağlar başlığı dâhilinde verilmesi mümkün değildir. Bu yağlar, aromaterapi
eğitimlerinde ve eczacılık fakültelerinde yıllarca okutulur ve uygulamalarla öğretilir.
Aromaterapide, yağların kullanımında çok dikkatli olunmalıdır. Birlikte kullanılacak yağların

etkinlikleri detaylıca incelendikten sonra bu yağlar kullanılmalıdır. Cildi tahriş edecek tarçın
ve nane gibi yağlar tek başına kullanılmamalıdır. Yağların, kullanılmadan önce hangi amaçla
kullanılması gerektiği belirlenmelidir. Belirlenen yağların tek başına ya da baz yağlarla karıştı-
rılarak kullanımına veya nasıl kullanılacağına karar verilmelidir.
Yağların karışım oranları belirlenirken mutlaka aromaterapi için özel eği-

tim almış kişilere danışılmalıdır. Aromaterapide kullanılan yağların tarifleri,
mutlaka uzman tarafından yazılmış veya belirlenmiş olmalıdır.
DİKKAT
274
ARAŞTIRINIZ
Aromaterapide kullanılan yağları araştırınız. Yapacağınız araştırmayı aşağı-

da verilen soruları cevaplayarak yürütünüz. Araştırma sonucunda elde etti-
ğiniz verileri tabloya yerleştiriniz. Tüm sınıfın araştırma sonuçlarını birleşti-
rerek pano, duvar gazetesi vb. ürünler hazırlayınız.
1. Araştırdığınız yağın çeşidini belirlediniz mi?
AROMATERAPİ MASAJI
2. Bir baz ya da öz yağ mı araştırıyorsunuz?
3. Araştırdığınız yağın kullanım amaçları nelerdir?
4. Araştırdığınız yağın fiziksel ve ruhsal etkileri nelerdir?
5. Araştırdığınız yağın olumsuz etkileri nelerdir?
6. Araştırdığınız yağın kimler tarafından kullanılması sakıncalıdır?
7. Kullanım amaçlarına bağlı olarak hangi yağlar ile kullanılır?
Yağın Adı
Yağın Çeşidi
Yağın Etkileri
Birlikte Kullanıldığı
Yağlar
Kullanım Şekilleri
Notlar:
275
11.2. AROMATERAPİ MASAJI
Aromaterapi masajı, bitkilerden üretilen uçucu yağların kullanılmasıyla tüm vücut masajlarını
içeren tekniktir. Uzak doğu felsefelerinden ayurveda ve aromaterapi iç içe geçmiş dallardır.
Aromaterapide en sık kullanılan ise Hint (çampisaj) masajıdır.
Hint masajı; sırt, boyun ile baş bölgelerine sıvazlama, basınç uygulama ve yoğurma hare-
ketlerinin yapıldığı uygulamadır. Hint masajının felsefesine göre insan vücudunun belli böl-
gelerinde marma adı verilen ve basınç uygulandığı takdirde olumlu sonuçlar alınan noktalar
AROMATERAPİ MASAJI
mevcuttur (Görsel 11.30). Marma basınç noktaları, akupunktur noktalarıyla benzerlik gösterir.
Bu noktalar, akupunktur noktalarına kıyasla daha düzensizdir. Marma noktalarına basınç uy-
gulanmasının; bedenen kas tutulmaları, baş ağrıları vb. fiziksel problemlere olumlu etkileri var-
dır. Ruhen ise bu noktalarda tıkanan enerjiyi dağıtır, zihni dinlendirerek depresyon ve duygusal
dengesizliklere karşı olumlu etki sağlar.
Görsel 11.30: Baş ve yüz bölgesinde bulunan marma noktaları
Aroma terapi masajinda tercih edilen uçucu yağlar, %100 konsantre olarak
kullanılmamalıdır. Bu yağlar badem, zeytin, üzüm çekirdeği gibi yağlarla
cilt üzerinde seyreltilerek uygulanmalıdır. Uçucu yağların bitkisel baz yağ-
larla yumuşatılması işlemi dilüe olarak adlandırılır.
276
Marmanın, vücutta özellikle sinir ve kas dokularının birleştiği noktalarda olduğu görülür (Görsel
11.31). Aromaterapi masajlarında kullanılmasının yanı sıra uzak doğu masajlarında da önem-
lidir. Tüm masaj tekniklerinde kullanılan en önemli araç ellerdir. Aromaterapi adına yapılan tüm
masaj uygulamalarında uçucu yağlar, uçucu ve baz yağ karışımlarından oluşan masaj yağları
veya masaj losyonları kullanılır. Bunların yanı sıra Hint masajı, oturularak yapılabilen bir masaj
olduğu için sedye, örtü havlu vb. malzemelerin kullanımı şart değildir. Ilık aromaterapi yağları,
baş bölgesine belli bir mesafeden dökülerek kullanılacak ise uygulama sırasında sedye, havlu,
örtü vb. araçlar kullanılmalıdır.
AROMATERAPİ MASAJI
Görsel 11.31: Tüm vücutta bulunan marma noktaları
11.2.1. Aromaterapi Masajı Uygulamasında Dikkat Edilecek

Hususlar
Aromaterapi masajlarında kullanılan uçucu yağlar öz yağlardır. Bu yağların çok dikkatli kullanılması
gerekir. Bitkilerden damıtılarak veya baskılanarak elde edildiği için yoğun etkiye sahiptir. Bu yoğun-
luk kişilerde alerjik etki yapabilir. Aromaterapi öncesinde mutlaka bir alerji testi yapılmalıdır. Yağların
seçimi için masaj yaptıracak kişinin hangi amaç doğrultusunda uygulama istediği netleştirilmelidir.
Lavanta, sardunya ve bergamot yağlarının sakinleştirici etkileri varken portakal çiçeği, gül ve
adaçayı yağlarının da canlandırıcı etkileri vardır. Kokuya hassasiyeti olan, hamile olan veya
emziren kişiler aromaterapi masajı yaptırmadan önce mutlaka bir doktora başvurmalılar. Deri
döküntülerinin olduğu, kesik ve açık yaraya sahip ciltler ile kırık veya derin doku hasarı olan
bölgelere uygulama yapılmaz.
277
Uçucu yağların bakımı ve seçimi ile ilgili yer alan bilgiler doğru ise evet,
yanlış ise hayır kutucuğunu işaretleyiniz. Hayır kutucuğunu işaretlerse-
niz, nedeniyle birlikte doğru bilgiyi de yazınız. Etkinlikte yer almayan bil-
SIRA
gileri notlar kısmına ekleyiniz.
SİZDE
EVET HAYIR İSE NEDEN?
AROMATERAPİ MASAJI
Uçucu yağlar ışığa ve ısıya

karşı fazla duyarlı olduğundan
koyu renkli şişelerde muhafaza
edilmelidir.
Uçucu yağların, üretim yönte-

mi ve botanik adı mutlaka üze-
rinde yazılmalıdır.
Tercih edilen yağın, nadir bu-

lunan bitkilerden elde ediliyor
olması satış fiyatını yükseltir.
Bu nedenle uçucu yağların se-
çiminde fiyatlara dikkat edilme-
si önemlidir.
Satın alınan uçucu yağlar uzun

süre kullanılmayacaksa bu
yağların dondurularak muha-
faza edilmesi oksitlenme olası-
lıklarını düşürür.
Uçucu yağların elde edilme

şekillerine bağlı olarak raf
ömürlerinin süresi değişkenlik
gösterir. Örneğin buharla da-
mıtılarak elde edilen bir uçucu
yağın raf ömrü sınırsız olabilir.
Parfümlerde kullanılan çiçek-

lere ait uçucu yağlar, çiçek ko-
kularında değişim olmamasın
diye fiziksel ve mekanik yön-
temlerle üretilmez.
11.2.2. Aromaterapi Masajı İşlem Basamakları

Aromaterapi; başta sırt, omuzlar ve baş bölgeleri olmak üzere tüm vücuda uygulanabilir. Mo-
del/müşterinin kendisine uygun, sorun yaşadığı veya rahatlamak istediği alanlara yönelik yağ
278
tercihi yapılır. Tercih yapılmadan önce yağların etkilerini bilmek ve uygulama öncesi marma
noktalarının yerlerini belirlemek önemlidir. Masaj boyunca marma noktalarına klasik masaj
tekniklerinden sıvazlama, baskı ve yoğurma hareketleri yapılır.
Hazırlık Aşaması: Uygulama alanı temiz ve havalandırılmış olmalıdır. Bu alan, yoğun güneş
ışığı almamalıdır. Aromaterapi masajı olarak Hint masajı uygulanacaksa model/müşteri ra-
hat bir koltuğa alınır. Baş bölgesine ılık yağ dökme işlemleri yapılacaksa masaj uygulaması
sedyede yapılır. Model/müşteriye uygulanacak yağların alerji testi yapılır. Uygulayıcı kişisel el
AROMATERAPİ MASAJI
hijyenini sağlar. Uygulayıcının tırnaklarının kısa kesilmiş olması gereklidir.
İşlem Aşaması: Eller ısıtıldıktan sonra bir miktar ılık masaj yağı ele dökülür. Oturma pozisyo-
nundaki model/müşterinin omuzları sıvazlama hareketiyle gevşetilir (Görsel 11.32).
Görsel 11.32: Sıvazlama hareketi
Ardından omuzların üzerinde ve dekoltede yer alan marma noktalarına baskı yapılır (Görsel
11.33 ve 11.34).
Görsel 11.33: Dekoltede bulunan Görsel 11.34: Omuzda bulunan

marma noktası marma noktası
Boyun bölgesinde klasik masaj hareketleri uygulanır (Görsel 11.35). Ardından boyun bölgesin-
deki marma noktalarına baskı yapılır (Görsel 11.36).
Görsel 11.35: Boynun sıvazlanması Görsel 11.36: Boyundaki marma noktasına baskı uygulama
279
Yüz bölgesinde bulunan marma noktalarına sıvazlama hareketleri uygulanır ve baskı yapılır
(Görsel 11.37, 11.38 ve 11.39).
AROMATERAPİ MASAJI
Görsel 11.37: Çenedeki marma nokta- Görsel 11.38: Burundaki marma Görsel 11.39: Elmacık kemikle-
sına baskı uygulama noktasına baskı uygulama rindeki marma noktalarına baskı
uygulama
Alın bölgesinde üçüncü göz diye adlandırılan en büyük marma noktasına baskı yapılır (Görsel
11.40). Başın üst bölgesinde yer alan marma noktalarına baskı yapılır (Görsel 11.41).
Görsel 11.40: Üçüncü göz marma Görsel 11.41: Başın üst bölgesindeki marma
noktası
Baş bölgesine ve saç diplerine sıvazlama ve yoğurma hareketleriyle masaja devam edilir (Gör-
sel 11.42). Her hareket en az 3 dk. kadar uygulanır. Masajın ideal süresi 30 dk.dır. Tüm adımlar
sedyede uygulanacaksa ılık yağ, baş bölgesine bir yağ ibriği aracılığıyla dökülür (Görsel 11.43).
Görsel 11.42: Baş masajı Görsel 11.43: Ilık yağ dökümü

İşlem Sonrası Aşama: Uygulama sonrası model/müşteriye 5 dk dinlenmesi için zaman tanınır.
model/ müşteri bir sonraki seans belirleme ve bilgilendirme işlemlerinin ardından uğurlanır. Uy-
gulama ortamı bir sonraki işleme uygun bırakılır. Hijyen ve sanitasyon kurallarına uygun olarak
ortam temizliği yapılmalıdır.
280
11.1. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI AROMATERAPİ MASAJI SÜRE
UYGULAMA ADI OMUZ VE BAŞ MASAJI 30 dk.
Görev
Aşağıdaki işlem basamaklarını takip ederek aromaterapi masaj yağıyla omuz ve baş
masajı yapınız.
AROMATERAPİ MASAJI
• Model/müşterinin oturabileceği koltuk veya sedye
• Aromaterapi yağ karışımlarından oluşan masaj yağı
• Havlu
3. İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini dikkate alarak ortam, uzman ve model/müşteri hazırlı-
ğını yapınız.
4. Kişisel hijyeninizi sağlayınız.
5. Kişiye özel masaj yağı karışımının alerji testini yapınız.
7. Uygulayıcı olarak tırnaklarınızı kısa kesiniz.
Uygulama
8. Omuz bölgesine sıvazlama ve baskı uygulama hareketleri yapınız.
9. Omuz bölgesinde yer alan marma noktalarına baskı uygulayınız.
10. Boyun ve dekolte bölgelerine sıvazlama ve baskı uygulama hareketleri yapınız.
11. Boyun ve dekolte bölgesinde yer alan marma noktalarına baskı uygulayınız.
12. Yüz bölgesine sıvazlama hareketi yaparak marma noktalarına baskı uygulayınız.
13. Baş bölgesine sıvazlama ve yoğurma hareketleriyle uygulamaya yapınız.
14. Baş bölgesinde yer alan marma noktalarına baskı uygulayınız.
15. Masajı, her hareketi ve baskı noktasını unutmadan 30 dk.da tamamlayınız.
16. Model/müşteriye masaj tamamlandıktan sonra dinlenmesi için 5 dk. zaman tanıyınız.
Değerlendirme
Omuz ve baş masajı, değerlendirme formunda yer alan ölçütlere göre değerlendirilecektir.
281
11.1. OMUZ VE BAŞ MASAJI DEĞERLENDİRME FORMU
Omuz ve baş masajı kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden, gözlediğiniz ölçütün
karşısını becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.
PUAN
3 4 5
AROMATERAPİ MASAJI
ÖLÇÜTLER 1 2
yapıldı.
belirlendi.
4. Kişiye özel masaj yağı karışımının alerji testi yapıldı.
6. Uygulayıcı tırnaklarını kısa kesti.
B) UYGULAMA
7. Omuz bölgesine sıvazlama ve baskı uygulama hareketleri yapıldı.
8. Omuz bölgesinde yer alan marma noktalarına baskı uygulandı.
9. Boyun ve dekolte bölgelerine sıvazlama ve baskı uygulama hare-
ketleri yapıldı.
10. Boyun ve dekolte bölgesinde yer alan marma noktalarına baskı
uygulandı.
11. Yüz bölgesine sıvazlama hareketi yaparak marma noktalarına
baskı uygulandı.
12. Baş bölgesine sıvazlama ve yoğurma hareketleriyle uygulama ya-
pıldı.
13. Baş bölgesinde yer alan marma noktalarına baskı uygulandı.
15. Model/müşteriye masaj tamamlandıktan sonra dinlenmesi için 5
dk. zaman tanındı.
16. Model/müşteri dikkat edilecek hususlar ve randevu takvimi hak-
kında bilgilendirildi ve uğurlandı.
17. Atıkları Atık Yönetmeliğine göre bertaraf ederek, çalışma alanını
bir sonraki işleme hazır olacak şekilde temiz ve düzenli bırakıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI
282
A) Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına “D” yanlış olanların başına “Y” harfi
koyunuz.
AROMATERAPİ MASAJI
1. ( ) Benmari usulünü kullanarak uçucu yağ üreten ilk bilim adamı İbn-i Sina’dır.
2. ( ) Uçucu yağların kullanımı ve masaj eğitimlerini alarak sınırlı alanda uygulama ya-
pan klinik, aromaterapidir.
3. ( ) Genellikle soğuk baskı ile üretilen ve kokusuz olan yağlar, baz yağlardır.
4. ( ) Melisa, neroli ve mandalina yağları; canlılık hissini uyandıran yağlardır.
1. Aromatik bitkilerin tamamının damıtma, baskı vb. yöntemler kullanılarak elde edildiği
uçucu yağlarla yapılan uygulamaların tamamına ………………. denir.
2. Portakal ağacının çiçeklerinden üretilen hoş kokulu, baş ağrısına iyi gelen uçucu yağa
………………. denir.
3. Aromaterapi masajında özellikle omuz ve baş bölgesine uygulanan masaj,
………………. masajıdır.
4. Nadir yağlardan biri olan, tarih boyunca her derde deva olarak görülen ve iyileştirme
özelliği olan yağ ………………. yağıdır.
C) Aşağıdaki soruların doğru cevabı işaretleyiniz.
1. Aromaterapi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Paleolitik dönemlerde kullanıldığı
B) Dr. Gattefaus tarafından bilimsel olarak geliştirildiği
C) En hızlı gelişimini paleolitik dönemde gösterdiği
D) Salgın hastalıklar, savaş gibi durumlarda öneminin arttığı
E) İbn-i Sina’nın damıtma sistemini bulmasıyla gelişim gösterdiği
2. Aromaterapi sınıflandırması içerisinde aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

A) Biyolojik
B) Holistik
C) Klinik
D) Kozmetik
E) Medikal
283
3. I. Tedavi amacıyla uygulanır.
II. Aromaterapi eğitimi almış doktor ve eczacıların alanıdır.
III. Uçucu yağların ağızdan veya deriden kullanımlarını önerilir.
IV. 2-3 yıllık vaka incelemesi yapılması zorunludur.
Verilen öncüllerden hangileri medikal aromaterapinin özelliklerindendir?

AROMATERAPİ MASAJI
A) I ve II
B) I, II ve III
C) I, II ve IV
D) I, III ve IV
E) I, II, III ve IV
4. I. Uçucu yağlardan faydalanır.

II. Masaj eğitimleri ve aromaterapi eğitimlerinin içerir.
III. Uzmanları; alanı spor, zedelenme gibi alanlarda çalışmalar yapar.
Verilen öncüllerden hangileri holistik aromaterapinin özelliklerindendir?

A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) I ve III
E) I, II ve III
5. ''Sıklıkla damıtma ve soğuk pres yöntemleri kullanılarak aromatik bitkinin özü kaybedil-
meden elde edilen yağlardır.'' tanımı verilen terim aşağıdakilerden hangisidir?
A) Baz yağı
B) Uçucu yağ
C) Masaj yağı
D) Aromatik yağ
E) Klinik yağ
6. Aşağıdakilerden hangi aromaterapi masajında hazırlık aşaması değildir?

A) Uygulama alanı havalandırılmış olmalıdır.
B) Müşteriye alerji testi yapılmalıdır.
C) Uygulama öncesi bilgilendirme yapılabilir.
D) Uygulayıcının tırnakları mutlaka kısa kesilmiş olmalıdır.
E) Uygulama alanı bir sonraki işlem için temizlenir.
284
PEDİKÜR

12.1. PEDİKÜR KAVRAMI VE PEDİKÜRÜN • Kuru pedikür
ÖNEMİ • Islak pedikür
12.2. NASIR • Nasır
• Batık
285
12.1. PEDİKÜR KAVRAMI VE PEDİKÜRÜN ÖNEMİ
1. Pedikür uygulaması neden gereklidir? Açıklayınız.
2. Ayak tırnakları vücut sağlığıyla ilgili ne gibi bilgiler verir?
Fransızca’da ayak bakımı anlamına gelen pedicue (pedikür), ayak ve tırnakların görünümünü
düzeltmek ve güzelleştirmek için uygulanan işlemler bütünüdür. Bu işlemler; kütikülün tırnak
PEDİKÜR
plağından uzaklaştırılması, tırnakların kesilmesi, tırnaklara şekil verilmesi, ayak nasırlarının

yumuşatılması, ayaklara masaj yapılması ve oje sürülmesidir.
Güzellik hizmetleri sektörünün risk içeren uygulamalarından biri olan pedikür, çoğu zaman
ayaktaki estetik görüntünün yanı sıra ayak ve ayak tırnaklarındaki sorunlar için de yapılır. Ayak-
ların gerekli bakımı yapılmadığı zaman ayaklarda hem hijyenik açıdan hem de estetik açıdan
pek çok problem ortaya çıkabilir. Uygulamanın, pedikür uygulamasında istenmeyen sonuçların
ortaya çıkmaması için pedikür yapmada yetkili uzman kişiler tarafından yapılması gerekir.
Sağlıklı bir tırnak plağı; parlak görünüme, pürüsüz yüzeye ve esnek bir yapıya sahiptir. Tırnak
ve tırnak çevresinde bulunan deri hastalıkları, tırnağın görevlerini yerine getirmesine engel
olduğu gibi estetik açıdan da kötü görünmesine neden olur. Tırnak bozukluklarının ve deri
hastalıklarının bulunduğu ayaklara pedikür uygulaması yapmamak gerekir. Pedikür uygulama-
larında enfeksiyonlu bölgeye dokunulmamalı model/müşteri tıbbi tedaviye yönlendirilmelidir.
Manikür uygulamasını engelleyen tırnak ve deri hastalıklarının tümü, pe-

dikür uygulamasını da etkilemektedir. Pedikür uygulamasının başarılı ve
sorunsuz bir şekilde yapılması için bu hastalıkların iyi bilinmesi gerekir.
DİKKAT
ARAŞTIRINIZ
Pedikürü etkileyen tırnak ve deri hastalıklarını araştırınız ve sonuçları sınıfta
arkadaşlarınızla paylaşınız.
12.1.1. Pedikür Çeşitleri

Pedikür uygulamaları ev bakımı ve salon bakımı olarak ikiye ayrılır.
• Ev bakımı; tırnak kesme, törpüleme, oje sürme ve tırnak etlerine kütikül yumuşatıcı krem
ya da krong uygulayarak evde yapılan ufak bakımlardır.
• Salon bakımı, pedikür yapmaya yetkili kişiler tarafından uygulanan profesyonel bakım-
lardır. Uygulama şekline göre ıslak ve kuru pedikür olarak ikiye ayrılır. Klasik (ıslak) pe-
dikürde solüsyonlu suda bekletilen ayaklara aletlerle işlem yapılır. Kuru pedikürde ise
solüsyon kullanmadan kütikül kremi ve cihazlarla işlem yapılır.
12.1.2. Pedikürde Kullanılan Araç Gereç

Pedikürde kullanılan araç gereç, genellikle manikür uygulaması ile aynıdır. Ancak tercih edilen
bazı pedikür uygulamalarında farklı araç gereç kullanılabilir.
286
Pedikür Koltuğu: Ayarlanabilen pedikür koltuğu, ergonomik olması açısından model/müşteri-
nin uzun süre rahat bir pozisyonda oturmasını sağlar (Görsel 12.1).
Topuk Törpüsü: Topuklardaki ölü derinin alınması için saplı topuk törpüsü, metal ve ahşap
olarak çeşitli boyutlarda bulunur (Görsel 12.2). Zımpara oranı, tırnak törpülerine göre daha
yoğun ve kalındır.
Elektronik Törpü: Kuru pedikür işleminde kütikülün açılması ve kalıcı ojenin çıkarılması için
kullanılır (Görsel 12.3). Cihaza bağlanan başlıkla (prob) uygulama yapılır. Bu başlığa freze adı
verilir. Frezenin şekli, uygulanan işleme göre değişir.
PEDİKÜR
Görsel 12.1: Pedikür koltuğu Görsel 12.2: Topuk törpüsü Görsel 12.3: Elektronik törpü
Kütikül, tırnak bariyerini korumakla görevlidir. Kütikülün bilinçsiz bir şekilde

alınması, tırnak etrafındaki dokuyu korunmasız bir hâlde bırakır ve tırnak
dibinden enfeksiyonların içeriye kolayca girmesine neden olur.
Pedikür Leğeni/Pedikür Lavabosu: Su içerisine solüsyon ve yumuşatıcı krem konularak

ayakların yumuşatıldığı leğendir (Görsel 12.4). Alttan ısıtmalı bir tabana sahiptir. Suyun sabit
sıcaklıkta kalmasını sağlar. Pedikür lavabosu; spa pediküründe kullanılan, musluğu ve gideri
bulunan lavabodur (Görsel 12.5).
Görsel 12.4: Pedikür leğeni Görsel 12.5: Pedikür lavabosu

Pedikür Yastığı: Model/müşterinin ayağını uygun pozisyonda rahatça tutabilmesi ve uygulayı-
cının daha rahat çalışması için değişik ebatlarda kullanılan yumuşak yastıktır.
Tek Kullanımlık Terlik: Süngerimsi yumuşak bir dokuya sahiptir. Uygulama esnasında daha
rahat çalışma olanağı sağlar ve aynı zamanda bulaşıcı hastalık riskine karşı müşteriyi koru-
muş olur.
287
Parmak Ayıracı: Parmaklardaki şekil bozukluklarını dü-
zeltmek amacıyla üretilmiştir. Parmak aralarını açarak oje-
nin tırnağa kolay sürülmesini sağlar ve tek kullanımlıktır
(Görsel 12.6).
Ayak Bakımında Kullanılan Ürünler: Pedikür sonrası ba-

kımın tamamlanması ve masaj uygulaması için kullanılan
ürünlerdir.
Görsel 12.6: Parmak ayıracı
12.1.3. Pedikür Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar

PEDİKÜR
Pedikür uygulamasında istenmeyen durumlarla karşılaşmamak ve işlemin başarılı olmasını

sağlamak için şu hususlara dikkat etmek gerekir:
• Ayak anatomi bilgisine sahip olunmalıdır.
• Pedikürü etkileyen tırnak hastalıkları hakkında bilgi sahibi olunmalıdır.
• Aletlerin paslanmaz çelikten olmasına özen gösterilmelidir.
• Aletlerin bakım ve kontrolleri düzenli yapılmalıdır.
• Çalışanlar düzenli bir şekilde İSG ile ilgili bilgilendirilmelidir.
• Çift taraflı sağlık sorunları göz önünde bulundurularak kişisel hijyen ve aletlerin sterilizas-
yonuna önem verilmelidir.
• Ön görüşme esnasında model/müşteride diyabet veya hipertansiyon tespit edilirse kesin-
likle uygulama yapılmamalıdır.
• Pedikür işleminde istenen sonuca ulaşmak için dikkatli çalışılmalıdır.
12.1.4. Pedikür Uygulaması İşlem Aşamaları

Klasik (ıslak) ve kuru pedikür olmak üzere iki uygulama yöntemi vardır.
Klasik (Sulu) Pedikür

Klasik pedikür uygulaması işlem aşamaları; uygulamaya hazırlık, uygulama ve uygulama son-
rası şeklinde sıralanır.
Hazırlık Aşaması: Model/müşteri karşılanır ve
müşterinin cilt analizi yapılarak müşteriye uygun
kozmetik ürünler seçilir. Tırnakta oje varsa silinir ve
tırnağın boyu istenen şekle getirilir (Görsel 12.7).
Tırnak kesildikten sonra istenmeyen pürüzlü yerler
törpü kullanılarak pürüzsüz hâle getirilir. Ayak tır-
naklarının daima düz kesilmesine özen gösterilmeli
aksi takdirde ayak tırnağı, oluşacak baskı nedeniy-
le tırnak batması gibi problemlere neden olur. Bu
nedenle kesme ve törpüleme işlemlerinde tırnak
boylarının birbirine eşit olması gerekir. Görsel 12.7: Tırnak törpüleme
288
İşlem Aşaması: Tırnak yanları ve diplerinde bulunan kütikül, krong yardımıyla tırnak kenar-
larına doğru itilerek yüzeyden ayrılır (Görsel 12.8). Üzerine kütikül yumuşatıcı ürün sürülür.
Bu işlem tüm parmaklara uygulanır. Ayaklar, önceden hazırlanmış ılık solüsyonlu suda 10 dk.
bekletilir (Görsel 12.9).
PEDİKÜR
Görsel 12.8: Krong kullanımı Görsel 12.9: Solüsyonlu suda ayakların
bekletilmesi
Ayaktaki fazla su ve tırnak üzerindeki kütikül yumuşatıcı ürün kalıntıları, tek kullanımlık havlu
ile alınır. Kütikül, kütikül makası ile dikkatli bir şekilde kesilir (Görsel 12.10). Kesilecek bölge,
doğru belirlenmeli ve çok derin olmayacak şekilde kesilmelidir.
Görsel 12.10: Kütikül makası kullanımı
ARAŞTIRINIZ
Kütikülün fazla ve yanlış şekilde alınmasının tırnaklarda ne gibi sorunlara
neden olduğunu araştırınız ve sonuçları sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
Kütikül pensi ile yarım ay (lunula) üzerinde kalan pürüzlü yerler ve tırnak plağı çevresinde bu-
lunan kütikül alınır (Görsel 12.11). Pens, tırnağın şekline uygun hareket ettirilmelidir. Şeytan
tırnağı varsa koparmadan kesilerek dikkatli bir şekilde alınmalıdır.
Törpüleme işlemi, topuklara fazla bastırmadan yuvarlak hareketlerle yapılır (Görsel 12.12). To-
puk törpüsü yerine ponza taşı kullanılacaksa işlem süresi daha kısa tutulmalıdır. Törpüleme iş-
lemi, topuk çatlağı varsa sadece topuklara ve tüm ayak tabanına yumuşak hareketlerle yapılır.
Görsel 12.11: Kütikül pensinin kullanımı Görsel 12.12: Topuk törpüleme
289
İşlem Sonrası Aşama: Masaj manipülasyonları, uygun ayak bakım ürünleriyle uygulanır (Gör-
sel 12.13). Bu aşamada oje uygulaması isteğe göre yapılır ve müşteri uğurlanır.
PEDİKÜR
Görsel 12.13: Ayak masajı
Kuru Pedikür
Kuru pedikür uygulaması, gelişen teknolojik cihazlarla beraber son dönemlerde yaygın bir şe-
kilde uygulanır. Kuru pedikür, evde bakım uygulamaları gibi uygulanır ancak pedikür yapma
konusunda uzman kişiler tarafından yapılmalıdır.
Hazırlık Aşaması: Tırnakta oje varsa oje çıkarıcı ile

silinir. Kalıcı oje varsa elektronik törpü ile düşük hız-
da ve tırnak plağına fazla baskı uygulamadan silin-
melidir. Fazla baskı yapılması, tırnak plağının aşın-
masına neden olur. Tırnakların boyu kısaltılacaksa
tırnak makası ve pensi kullanılarak tırnağa istenen
şekil verilir (Görsel 12.14).
İşlem Aşaması: Tırnak plağı üzerinde bulunan ve

fazla uzayıp yapışmış olan kütikül, elmas sivri uçlu Görsel 12.14: Tırnak Boyunun Kısaltılması
freze başlık ya da krong kullanılarak tırnaktan ayrılır
(Görsel 12.15). Tırnaklarda hasar oluşmaması için tırnağa fazla baskı uygulamadan dikkatli
çalışılmalıdır. Probun sadece uç kısmı ile çalışılmalı, gövde kısmının tırnağa değmemesine
özen gösterilmelidir. Tırnak plağından ayrılan kütikül, et pensi ya da uygun olan top freze baş-
lık ile dikkatlice alınmalıdır. Ayak tabanı ve topuklar, uygun freze başlık ya da topuk törpüsü ile
yumuşak hareketler uygulanarak törpülenir (Görsel 12.16).
Görsel 12.15: Kütikülün açılması Görsel 12.16: Freze başlık ile topuk
törpüleme
İşlem Sonrası Aşama: Tırnak yüzeyinde bulunan kalıntılar alınır ve tırnak yüzeyi yumuşak
törpü ile parlatılır. Masaj uygulaması, uygun ayak bakım ürünleriyle yapılır. İsteğe göre oje
uygulaması yapılır ve işlem sonlandırılır.
290
12.1. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI PEDİKÜR SÜRE
UYGULAMA ADI KLASİK PEDİKÜR UYGULAMASI 50 dk.
Görev
Bu uygulamada sizden aşağıdaki işlem basamaklarını dikkate alarak klasik (sulu) pedi-
kür uygulaması yapınız.

• Tırnak törpüsü, krong, tırnak makası, tırnak fırçası, kütikül makası, et pensi, topuk törpü-
PEDİKÜR
sü, ayaklı lamba, sterilizasyon cihazı
• Tek kullanımlık terlik, pamuk, pedikür havlusu, pedikür yastığı, pedikür leğeni, kütikül yu-
muşatıcı ürün, solüsyon, oje çıkarıcı, nemlendirici bakım kremi
4. Kişisel hijyen hazırlığı yapınız.
5. Model/müşterinin ayak hijyenini sağlayınız.
6. Model/müşterinin tırnaklarında oje varsa siliniz.
Uygulama
7. Tırnakları kesiniz.
8. Tırnakları törpüleyiniz.
9. Kütikülü krong yardımıyla itiniz ve açınız.
10. Ayakları, ılık solüsyonlu suda bekletiniz.
11. Ayakların fazla suyunu havluyla alınız.
12. Yumuşayan kütikülü, kütikül makası ile kesiniz.
13. Tırnak kenarlarında kalan kütikülü et pensiyle kesiniz.
14. Ayak törpüsünü uygulayınız.
15. Ayak masajı uygulayınız.
16. İsteğe göre oje sürünüz.
18. Uygulama sonrası atıkları Atık Yönetmeliğine uygun olarak bertaraf ediniz.
Değerlendirme
291
12.1. KLASİK PEDİKÜR UYGULAMA DEĞERLENDİRME FORMU
Klasik pedikür uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden gözlediğiniz öl-
çütün karşısına becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.
PUAN
PEDİKÜR

yapıldı.
belirlendi.
5. Model/müşterinin ayak hijyeni sağlandı.
6. Model/müşterinin parmaklarında oje varsa silindi.
B) UYGULAMA
7. Tırnaklar kesildi.
8. Tırnaklar törpülendi.
9. Kütikül, krong yardımıyla itildi ve açıldı.
10. Ayaklar, ılık solüsyonlu suda bekletildi.
11. Ayakların fazla suyu havluyla alındı.
12. Yumuşayan kütikül, et makası ile kesildi.
13. Tırnak kenarlarında kalan kütikül, et pensi ile kesildi.
14. Ayak törpüsü uygulandı.
15. Masaj, nemlendirici bakım kremiyle uygulandı.
16. İsteğe göre oje sürüldü.
17. Model/müşteri, bakım programı boyunca dikkat edeceği hususlar
18. Uygulama sonrası atıklar, Atık Yönetmeliğine uygun olarak ber-
taraf edildi.
SÜTUN TOPLAMLARI
292
12.2. NASIR
Nasır, vücudun herhangi bir bölgesinde oluşabileceği gibi genellikle ayaklardaki kemikli bölge-
lerin basınca ve sürtünmeye maruz kalınması sonucu oluşan bir cilt hastalığıdır. Cilt, kendini
bu basınç ve sürtünmeden korumak için katmanlar oluşturur ve sertleşir. Bunun sonucunda
nasır denilen ölü deri tabakaları meydana gelir (Görsel 12.17).
PEDİKÜR
Görsel 12.17: Nasır
12.2.1. Nasır Oluşumunun Nedenleri

Estetik olarak kötü görünmesinin yanı sıra ayaklarda ya da bulunduğu bölgede ağrıya ve nasır
oluşumuna neden olan faktörler şunlardır:
• Yanlış ayakkabı (dar, çok yüksek topuklu v.b) seçimi
• Sürekli aynı işin yapılması
• Hareketsiz yaşam tarzının olması
• Obezite
• Kemikli ayak yapısına sahip olunması
• Felç sebebi ile sürekli sabit pozisyonda kalınması
• Ayakkabının çorapsız giyilmesi
• Aksesuarların sürekli aynı bölgeye temas etmesi
12.2.2. Nasır Oluşumunun Belirtileri

Nasırın en sık karşılaşılan belirtileri şunlardır:
• Sertleşmiş bir kitlenin oluşması
• Derinin kuruması ve pul pul dökülmesi
• Bulunduğu bölgede belirgin ağrı hissedilmesi
• Ağrının oluştuğu bölümde renk değişikliğinin olması
• Nasırlaşmış bölgenin etrafında iltihaplanma oluşması
• Derinin aşırı kalınlaşması ve kalınlaşan kısımda uç oluşması
293
12.2.3. Nasır Çeşitleri
Nasırların boyutları ve çeşitleri birbirinden farklıdır. Üç çeşit nasır vardır.
Yumuşak Nasır: Genetik olarak var olan ya da sonradan oluşan şekil bozuklukları, yumuşak
nasır oluşumuna sebep olur. Ayak parmakları arasındaki boşluklarda akıntı ve ağrıya neden
olur. Özellikle sık giyilen yüksek topuklu ayakkabılar, ayak parmaklarına yoğun baskı yaptığı
için yumuşak nasır oluşumuna neden olur.
Sert Nasır: Ayağın kemikli kısımlarında meydana gelen deformasyonlara bağlı olarak oluşur.
Yanlış ayakkabı tercihi nedeniyle ayakkabının ayak yüzeyine basınç yapması sonucu gelişen
PEDİKÜR
bu nasırın derin bir kökü bulunur. Ayak tabanı ve küçük parmakların dış kısmında yoğun olarak
görülür (Görsel 12.18).
Tohum Nasır: Ölü derinin yoğun olduğu nasır çeşididir. Deri altında küçük nasır kökleri oluşur
(Görsel 12.19). Topuklarda daha yoğun görülen bu nasır çeşidi, basınca daha çok maruz kalı-
nan bir bölgede olduğu için ağrı da fazla hissedilir.
Görsel 12.18: Sert nasır Görsel 12.19: Tohum nasır
12.2.4. Nasır Tedavi Yöntemleri

İltihaplı bir durumun olmadığı nasır bölgesinde nasıra basit yöntemlerle müdahale edilir. Nasır-
lı bölgenin etrafında iltihap, akıntı ve ağrı mevcutsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Bunun
dışındaki nasırların tedavi yöntemleri şunlardır:
Ponza Taşı: Sert ve girintili çıkıntılı bir yapıya sahip olan oluklu bir taştır. Banyo sonrası yumu-
şayan sert nasır, kolay ve etkili yöntemlerden biri olan ponza taşı ile kolayca törpülenir. Ponza
taşı düzenli kullanıldığında nasırlarda büyük ölçüde azalma meydana gelir.
Nasırı Dondurma: Doktor tarafından uygulanan bu tedavi işlemi, azot gazının -190° dondu-
rucu özelliğinden faydalanarak 5-10 dk. gibi kısa sürede gerçekleştirilir. Azot gazı, ölü derinin
zar yapısını bozarak nasır kökünün ortaya çıkmasına yardımcı olur. Ortaya çıkan nasır kökü,
doktor ya da podolog tarafından kazınarak alınır. İşlem esnasında ağrı ya da acı hissedilmez.
Nasırı Yakma: Dondurma tedavisi gibi yakma tedavisi doktor tarafından uygulanır. Nasır, lazer
ya da elektrikli kesme cihazı (koter) ile yakılır. Daha sonra nasır kökü kazınarak çıkarılır. İşlem
sırasında hafif acı ve yanma hissi meydana gelir.
Radyo Frekans Yöntemi: Son zamanlarda uygulanan nasır tedavi yöntemlerinden biridir.
Nasır kökü, ısı ve elektrik enerjisi ile 5 dk. gibi kısa bir sürede dikiş ve sargı gerektirmeden
temizlenir.
294
Nasır Bantları: Nasır tedavisinde kullanılan etkin yön-
temlerden biridir. Salisilik asit veya trikloroasetik asit içe-
rir. İçeriğinde bulunan asit, ölü deri üzerinde kimyasal bir
parçalanma sağlayarak nasırın yok olmasını sağlar. Nasır
bantları mutlaka nasırlı bölge üzerine yapıştırılmalıdır (Gör-
sel 12.20). Yanlış kullanıma bağlı olarak kızarıklık ve alerji
meydana getirebileceğinden mutlaka doktor tavsiyesi ve
gözetiminde kullanılmalıdır.
Görsel 12.20: Nasır bandı
İlaç Tedavisi: Derin köke sahip olmayan nasırlar için uy-
gundur. Nasır ilacı, salisilik asit içerir. Bu asit, cilt yapısın-
PEDİKÜR
da meydana gelen keratin ve proteini parçalayarak yeni ve
sağlıklı cilt oluşmasını sağlar. Nasır ilacı, mutlaka doktor
ya da podoloğun tarif ettiği şekilde uygulanmalıdır (Görsel
12.21). Yanlış uygulanırsa nasırı yok ederken çevresinde-
ki canlı dokulara zarar verebilir. Nasır ilacı uygulanan böl-
genin etrafına vazelin sürülerek ilacın canlı dokulara zarar
vermesi engellenmiş olur.
Görsel 12.21: Nasır ilacı uygulama
12.2.5. Batık Tırnaklar

Tırnağın köşe ve kenarlarının tırnak yatağına batması, çok yaygın bir tırnak problemidir. Ço-
ğunlukla ayak başparmaklarının tırnaklarında görülmesinin yanı sıra el tırnaklarında da nadi-
ren rastlanır. Tırnak batığının derecesine bağlı olarak tırnak kenarlarında kanama ya da enfek-
siyon meydana gelir (Görsel 12.22). Tırnak batmasının başlıca nedenleri şunlardır:
• Ayakların temiz ve kuru tutulmaması
• Çok sıkı çoraplar giyilmesi
• Manikür ve pedikürün uygun şekilde yapılmaması
• Yanlış ayakkabı seçimi
• Ayak tırnağının yaralanması
• Tırnaklarda mantar olması
• Genetik yatkınlık
Görsel 12.22: Batık tırnak
• Diyabet, obezite enfeksiyonu
• Ayak tırnaklarının düz değil de oval şekilde kesilmesi

• Ayaklara uzun süre baskı uygulayan faaliyetlerin (bale, futbol ve dövüş sporları) yapılması
• Yaşın ilerlemesiyle tırnakların kalınlaşması
• Eklem rahatsızlıkları
• Bazı ilaçların yan etkisi (antiromatizmal ilaçlar)
Tüm bu faktörler tırnak batmasının meydana gelmesinde önemli rol oynamaktadır.
295
12.2.6. Batık Tırnaklarda Tedavi Yöntemleri
Tırnak batması için farklı tedavi türleri mevcuttur. Tedavi sürecinden önceki en önemli süreç,
batığın erken teşhis edilmesi ve batmaya neden olan sebebin bulunup ortadan kaldırılmasıdır.
İlerlemiş tırnak batığı tedavisi, çok uzun süren ve çoğunlukla tırnağın çekilmesine kadar giden
zorlu bir süreci kapsar. Özellikle diyabet hastalarında erken tedavi edilmeyen enfeksiyonlu
batık tırnaklar, iltihabın kemiğe sıçramasına ve parmağın hatta bacağın kaybedilmesine neden
olur. Tırnak batığı tedavi yöntemleri şunlardır:
Batık Tırnak Koruyucu: Batık tırnaklar için yastıklama bariyeri sağlayarak etkilenen alanın
etrafını kılıf gibi sarar. Bazı koruyucu ürünler, ayak tırnaklarını yumuşatan ve tırnakların iyileş-
PEDİKÜR
mesini hızlandıran ilaçlı bir jel ile beraber satılır.
Batık Tırnak Bandı: Cam elyaftan oluşan bant, tırnağın ortasına yapıştırılır (Görsel 12.23).
Bu bant sayesinde tırnak, yatağından yukarı doğru çekilerek tırnak batması engellenmiş ve
tırnakta daha düzenli bir uzama sağlanmış olur.
Görsel 12.23: Batık tırnak bandı uygulama
Podoteknik Tel: Telin takılması 5 dk. gibi kısa bir sürede tamamlanır. Tırnak plağına takılan
bu tel, tırnağın doğal bir şekilde uzamasını sağlar (Görsel 12.24). Uygulama doğru yapıldığı
taktirde kişi ağrı ve acı duymaz.
Görsel 12.24: Podoteknik tel takılması
Nasır ve batık tırnak tedavileri mutlaka podoloji uzmanı ya da doktor tara-

fından yapılmalıdır. Aksi hâlde, ayaklarda tedavisi mümkün olmayan sorun-
lar ortaya çıkar.
DİKKAT
296
Ayla 12. sınıf güzellik hizmetleri öğrencisidir. Dört aydır bir güzellik salonunda
staj yapmaktadır. Ayla’nın bir staj gününde Süreyya Hanım gelmiştir. Birkaç iş-
lem yaptırmış ve sonunda da ayak tırnaklarına oje sürdürmek istemiştir. Salon
SIRA
yöneticisi Adem Bey’in isteği üzerine Ayla bu işlemi yapmak için görevlendiril-
SİZDE miştir. Ayla Süreyya Hanım’ın tırnaklarına oje sürmeden önce sol ayak parma-
ğında yüzeysel bir tırnak batması olduğunu ve tırnaklarının oval bir biçimde
kesildiğini fark etmiştir. Ayla, Süreyya Hanım’a bazı sorular sormuştur.
Yukarıdaki örnek olayı okuyunuz ve aşağıdaki soruları buna göre cevap-
PEDİKÜR
landırınız.
1. Ayla’nın Süreyya Hanım’a sorduğu sorular neler olabilir?
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
2. Bu olayda uzman siz olsaydınız Süreyya Hanım’a ne önerirdiniz?
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
3. Sizce Süreyya Hanım’ın yaşadığı problemin nedenleri neler olabilir?
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
297
1. ( ) Sağlıklı bir tırnak plağı; parlak görünüme, pürüzsüz yüzeye ve esnek bir yapıya-
sahiptir.
PEDİKÜR
2. ( ) Elektronik törpüde frezenin şekli, uygulanan işleme göre değişir.

3. ( ) Nasır, sadece ayaklarda görülür.
4. ( ) Kütikül, tırnak bariyerini korumakla görevlidir.
5. ( ) Batık tırnaklara pedikür yapılmasında bir sakınca yoktur.
6. ( ) Derin köke sahip olmayan nasırlar için ilaç tedavisi uygun değildir.
7. ( ) Batık tırnak problemi olan model/müşteride diyabet ve hipertansiyon problemi olsa
da müşteriye uygulama yapılmasına bir sakınca yoktur.
8. ( ) Batık tırnak koruyucu, yastıklama bariyeri sağlayarak etkilenen tırnak alanın etra-
fını kılıf gibi sarar.
1. Ayak ve tırnakların görünümünü düzeltmek ve güzelleştirmek için uygulanan işlemler

bütününe ………………. denir.
2. Pedikür ………………. ve …………………… olarak ikiye ayrılır.
3. Şeytantırnağı varsa ………………. kesilerek dikkatli bir şekilde alınmalıdır.
4. Topuk törpüsü yerine ………………. kullanılacaksa işlem süresi daha kısa tutulmalıdır.
5. Tırnak batmasının başlıca nedeni tırnakların ………………. şekilde kesilmesidir.
6. Tırnak batığının derecesine bağlı olarak tırnak kenarlarında ………………. ya da en-
feksiyon meydana gelir.
7. Sert nasır ayağın kemikli kısımlarında meydana gelen ………………. bağlı olarak oluşur.
8. Nasırın ısı ve elektrik enerjisi ile 5 dk. gibi kısa bir sürede dikiş ve sargı gerektirmeden
temizlenmesi yöntemine ………………. denir.
1. Aşağıdakilerden hangisi kuru pedikürde kullanılan araç gereçten biri değildir?

A) Elektronik törpü
B) Kütikül makası
C) Krong
D) Pedikür leğeni
E) Törpü
298
2. I. Kütikül pensi
II. Krong
III. Karlaj
IV. Kütikül makası
V. Cımbız
Verilen öncüllerden hangileri pedikürde kullanılan araç gereçlerdendir?

A) I, II ve III
PEDİKÜR
B) I, II ve IV
C) I, III, ve V
D) I,II,III ve V
E) I, II,III ,IV ve V
3. Aşağıdakilerden hangisi pedikür uygulama işlem basamaklarına uyulmadığı tak-

dirde karşılaşacak sorunlardan değildir?
A) Başarısız pedikür uygulaması
B) Model/müşteri memnuniyetsizliği
C) Model/müşteri güvensizliği
D) İşlemin istenen sürede bitmemesi
E) Tırnak ve çevresindeki deride tahrip
4. Aşağıdaki araç gereçten hangisi tek kullanımlıktır?

A) Elektronik törpü
B) Kütikül pensi
C) Krong
D) Pedikür leğeni
E) Parmak ayıracı
5. Aşağıdakilerden hangisi nasır tedavi yöntemlerinden biri değildir?

A) Nasır bandı
B) Nasır yakma
C) Podoteknik tel
D) Ponza taşı
E) Radyo frekans yöntemi
299
6. Aşağıdakilerden hangisi pedikür uygulamasında dikkat edilecek hususlardan biri
değildir?
A) Aletlerin bakım ve kontrolleri düzenli yapılmalıdır.
B) Müşteriye güven duygusu verilmelidir.
C) Müşteriye rahat kıyafetler giyindirilmelidir.
D) Ayak anatomi bilgisine sahip olunmalıdır.
E) Tırnak hastalıkları hakkında bilgi sahibi olunmalıdır.
7. Aşağıdakilerden hangisi nasır oluşumunun nedenlerinden biri değildir?

PEDİKÜR
A) Obezite
B) Aşırı zayıflık
C) Kemikli ayak yapısı
D) Yanlış ayakkabı seçimi
E) Sürtünmeye maruz kalması
8. Aşağıdakilerden hangisi batık tırnak oluşumunun nedenlerinden biri değildir?

A) İnce tırnak yapısı
B) Genetik yatkınlık
C) Diyabet
D) Tırnak mantarı
E) Tırnakların düz kesilmesi
9. Batık tırnak tedavi yöntemlerinden biri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Koterle yakma
B) İlaç tedavisi
C) Azotla dondurma yöntemi
D) Batık tırnak bandı
E) Tırnak çekilmesi
300
REFLEKSOLOJİ

13.1. REFLEKSOLOJİ KAVRAMI • Refleksoloji
13.2. REFLEKSOLOJİ MASAJI • Refleksoloji teorisi
• Ayak basınç noktaları
301
13.1. REFLEKSOLOJİ KAVRAMI
“Ayaklar bedenin aynasıdır.” sözü size ne ifade ediyor?
Vücudun salgı bezleri ve bazı organları ile bağlantısı bulunduğu düşünülen kulak, el veya
REFLEKSOLOJİ
ayaklardaki özel refleks noktalarına el ile basınç uygulanarak yapılan masaj yöntemine reflek-
soloji denir. Refleksoloji masajının, sinir noktalarını uyararak elektrokimyasal mesajlar çıkar-
dığı ve bunu da nöronlar ile ilgili organa ilettiği düşünülür. Bu noktalara karşılık gelen organları
uyarmak, harekete geçirmek, organların düzenli çalışmasını sağlamak, kişiyi psikolojik ve fiz-
yolojik olarak rahatlatmak amacıyla uygulanır.
Refleksoloji, binlerce yıl öncesine dayanan bir uygulamadır. Mısır, Hindistan, Amerika ve Çin’in
eski uygarlıklarında uygulandığı düşünülür. Refleksolojinin bilinen en eski belgeleri, Mısır’daki
Sakkara Antik Mezarlığı’nda 2330 (MÖ) yılında olduğu tahmin edilen Ankhmahor (Enkmahor)
isimli Mısırlı bir hekimin mezar taşlarında görülür. Bu taşlardaki hiyeroglif seride el ve ayaklara
basınç uygulamalarının tasviri yapılmıştır (Görsel 13.1).
Görsel 13.1: Tarihte refleksoloji
Refleksoloji, Amerika’da 1913 yılında Dr. 321123
3 2 1 1 2 3
4 4
5 5
William Fitzgerald (Vilyım Fitcerıld) tarafın-

4 4
dan Batı kültürüne tanıtılmıştır. Dr. William 5 543
21 12
34 5
5
Fitzgerald, başın tepesinden ayak parmak-
larının ve ellerin uçlarına kadar dikey olarak
uzanan on bölgeden oluşan yeni bir sistem
geliştirmiştir (Görsel 13.2). “Belirli bir bölge- 54 3 2 1 1 2 345
nin herhangi bir bölümü üzerindeki sürek-

li doğrudan baskı, aynı bölgenin başka bir
bölümü üzerinde anestezi etkisi yaratabilir.”
demiştir. Daha sonra ayaklar ve ellerdeki
bölgelerin çizelgelerini çıkarmaya devam
etmiş ve bulgularına Bölge Terapisi adını 5 5
4 321 1 2 34
vermiştir.
Görsel 13.2: Dikey refleksoloji çizelgesi
302
Fitzgerald’ın çalışması, Dr. Shelby Riley (Şelbi Rayli) tarafından genişletilmiştir. Riley, ayakları
vücut anatomisinin kolayca belirlenebileceği beş yatay bölgeye ayırmıştır (Görsel 13.3). Aya-
ğın altında organların yansıdığı noktaların yerini şemalarla göstermiştir. Dr. Riley için çalışan,
hemşire ve fizyoterapist Eunice Ingham (Yunis İnghım); refleksolojinin gelişiminde öne çıkan
çok önemli bir diğer isimdir. Eunice Ingham, bölge terapisinin baskı noktalarıyla ilgili araştır-
masında ayakların en hassas ve duyarlı bölge olduğunu tespit etmiştir. Bu uygulamayı önce
basınç masajı şeklinde ifade etmiş, daha sonra da uygulamaya refleksoloji adını vermiştir.
Güncel olarak kullanılan ayak çizelgesini (Görsel 13.4) geliştirmiş ve refleksoloji uygulamala-
rını dünyaya tanıtmıştır.
REFLEKSOLOJİ
Görsel 13.3: Yatay refleksoloji çizelgesi Görsel 13.4: Güncel refleksoloji çizelgesi
13.1.1. Refleksolojiye İlişkin Teoriler

Refleksolojinin nasıl çalıştığını açıklayan bazı teoriler geliştirilmiştir. Şema 13.1’de gösterilen
bu teoriler şunlardır:
Refleksolojiye İlişkin Teoriler
Sinir uyarı Laktik asit Sinir reseptörlerini

Laktik asit
Enerji teorisi
teorisi teorisi algılamateorisi
teorisi
Şema 13.2: Refleksolojiye ilişkin teoriler
Enerji Teorisi: Teoriye göre organlar, elektromanyetik alanlar yoluyla iletişim içindedir. Vücu-
dun herhangi bir bölgesindeki enerji akışına engel olan düzensizlik, vücudun aynı bölgesindeki
diğer kısımları da etkiler. Bu durum, bireyde sağlık problemlerinin ortaya çıkmasına neden
olur. Enerji teorisi, refleksolojinin refleks noktalarını harekete geçirmesiyle tıkanmış olan ka-
nallardaki enerjinin tekrar açılmasına ve bu enerjinin dengeli bir şekilde vücutta dağılmasına
yardımcı olduğu görüşünü savunur.
Sinir Uyarı Teorisi: Ciltteki sinir reseptörlerinin farklı fizyolojik ve anatomik özellikleri vardır.
Teori, refleksoloji uygulaması ile sinir reseptörlere, hücrelerdeki plazma zarlarındaki iyonik ka-
nallardan basınç uygulandığını ve bu iletinin beyne ulaştırılması için olumlu yönde bölgesel bir
hareket sağladığını savunur. Refleksoloji, uygulandığı bölgede dolaşımı artırır. Otonom sinir
sisteminin uyarılması ile gevşetici etki göstererek fizyolojik durumları olumlu yönde etkiler.
Enerji blokları ile vücuttaki tıkanmışlığı ortadan kaldırarak enerji akışını sağlar.
303
Laktik Asit Teorisi: Toksinlerden arınma olarak da adlandırılan bu teori, laktik asitin ayaklarda
mikro kristaller şeklinde depolandığını; refleksolojinin bu kristalleri erittiğini ve tıkanan enerjinin
serbest dağılımını sağladığını savunur.
Laktik asit, süt asidi olarak bilinir. Yoğun egzersizler sırasında, karbonhid-
ratlar enerjiye dönüşürken kaslar oksijeni daha çok kullanır ve hücredeki
oksijen oranını azaltır. Bunun sonucunda da laktik asit vücutta birikmeye
başlar. Vücutta laktik asit biriktiğine dair ilk belirti; halsizlik, yorgunluk, kas-
REFLEKSOLOJİ
larda yanma ve ağrıdır.
Sinir Reseptörlerini Algılama Teorisi: El ve ayaklardaki refleks noktalarının organları etkile-

diği ve organlar ile bu noktalar arasında bir ilişki olduğu prensibine dayanır. Refleks noktalarına
uygulanan basınç, elektrokimyasal mesajlar oluşturur ve nöronlar, ilgili organları uyarır. Bu
teori; uyarıların kişide fiziksel problemleri, gerginlik ve stresi azalttığı görüşünü savunur.
13.1.2. Refleksolojinin Yararları ve Kullanım Alanları

Refleksolojinin en önemli yararı kişiyi rahatlatması, gevşetmesi, stres ve gerginliği azaltması-
dır. Düzenli şekilde yapılan refleksoloji uygulamaları, vücutta meydana gelen enerji tıkanıklık-
larını giderir ve enerjinin dengeli olarak vücuda iletilmesini sağlar. Böylece kan basıncı düşer,
kan dolaşımı hızlanır ve oksijen hücrelere daha çabuk ulaşır. Lenf sistemini daha aktif bir şe-
kilde çalıştırarak vücuttaki zararlı maddelerin (toksin) atılmasını kolaylaştırır. Vücuttaki hormon
salınımına da olumlu yönde katkı sağlar. Hipofiz bezini uyararak endorfin salınmasını, bunun
sonucunda da ağrının azalmasını sağlar. Bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlayarak kişinin
yaşam kalitesini yükseltir. Refleksolojinin başlıca kullanım alanları şunlardır:
• Sinir sistem ve fonksiyonunun düzenlen- • Kan dolaşımı ve kan basıncının düzen-

mesi lenmesi
• Bağışıklık sisteminin uyarılması • Böbrek taşı
• Depresyon, stres, panik atak • Astım
• Yorgunluk, halsizlik • Konuşma bozukluğu
• Dikkat eksikliği • Egzama, alerji ve cilt döküntüleri
• Uyku bozuklukları • Adet sancısı ve menopoz
• Kanser ağrılarının ve kemoterapinin yan • Vücut sağlığı için yararlı olan hormonla-
etkilerinin hafifletilmesi rın artırılması
• Migren, sinüzit, baş, sırt ve eklem ağrıları • Vücutta bulunan toksinlerin azaltılması
• Romatizma, kas ağrıları ve spazmı • Hamilelerde ödemin azaltılması
• Eklem hareketliliğinin artırılması • Doğum ağrılarının azaltılması
• Bulantı, kusma • Emziren kişilerde süt salınımının artırıl-
ması
• Hazımsızlık
304
13.1.3. Refleksolojinin Ayaktaki Basınç Noktaları
Refleksoloji masajının en çok uygulandığı bölge ayaklardır. Ayaklara uygulanan refleksoloji
masajının; organların yansıdığı noktaların ayaklarda daha geniş olması, bu kısımlarda çalış-
manın daha kolay ve vücudun hassas bölgeleri olması sebebiyle ellere uygulanan refleksoloji
masajından daha iyi sonuç verdiği düşünülmektedir. Sol ayak, vücudun sol tarafını ve orada
bulunan bütün organları etkilerken sağ ayak ise vücudun sağ tarafını ve orada bulunan bütün
organları etkilemektedir. Ayaklardaki basınç noktaları Görsel 13.5’te gösterilmiştir.
Sağ ayağın iç bölümü Sol ayağın iç bölümü
REFLEKSOLOJİ
Ön sinüs Ön sinüs
Östaki borusu Beyin Östaki borusu
Kafa sinir yapısı Kafa sinir yapısı
Gözler Burun
Gözler
Beyincik
Kulaklar Boyun Kulaklar
Akciğer Tiroit bezi Sırt kası
Kalp Akciğer
Karaciğer Mide
Böbreküstü bezi Kalp
Safra kesesi Dalak
Pankreas
Böbrek Kıvrım bağırsak Böbrek
Enine kolon Üreter Enine kolon
İnce bağırsak
Çıkan kolon İdrar torbası İnen kolon
Uyku basınç noktası
Apandis Yumurtalık Pelvik kolon
Siyatik Hemoroid
Görsel 13.5: Ayak içinin basınç noktaları
Aşağıda ayak içi basınç noktalarında yer alan bazı organ isimleri verilmiş-
tir. Bu organ isimlerinin sağ tarafta verilen vücut sistemlerinden hangisi-
ne ait olduğunu ilgili kutuya işaretleyiniz.
SIRA ORGANLAR VÜCUT SİSTEMLERİ
SİZDE
Sinir sistemi Boşaltım sistemi Sindirim sistemi
1. Böbrek X
2. Apandis
3. Beyin
4. Safra kesesi
5. Üreter
6. Mide
7. İdrar torbası
ARAŞTIRINIZ
Refleksolojinin vücudun başka hangi bölgelerine uygulandığını araştırarak
sonuçları sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
305
13.1. ETKİNLİK: REFLEKSOLOJİYE İLİŞKİN SUNUM HAZIRLAMA
Refleksoloji konusuna ilişkin bir sunum hazırlayınız. Hazırladığınız sunumu sınıfta arka-
1. Refleksoloji konusundaki bilgileri doğru hazırlayınız.
REFLEKSOLOJİ
kurunuz.

4 ( ) Bilgiler doğrudur ve konu ile ilgili tüm kapsamı içermiştir.
3 ( ) Bilgiler doğrudur ancak kapsam yeterli derecede yansıtılmamıştır.
İçerik
2 ( ) Bilgilerde kısmen yanlışlıklar vardır.
1 ( ) Bilgilerde önemli ölçüde yanlışlıklar vardır.

Materyal

4 ( )
Sunum
Becerisi

Toplam:
306
13.2. REFLEKSOLOJİ UYGULAMASI
Refleksoloji uygulamasıyla organların, endokrin bezlerinin ve vücut bölümlerinin yansıması ka-
bul edilen bölgesel noktalara baskı uygulanır. Refleksoloji masajını uygulayanlara refleksolog
denir. Refleksoloğun kullandığı araçlar; desteklemek, masaj yapmak, bastırmak veya rahatlat-
mak amacıyla çeşitli şekillerde kullandığı elleri ve parmaklarıdır. Refleks bölgelerine masaj
uygulamak için başparmak, parmak, sıvazlama, ovma ve sıkma şeklinde beş hareket vardır.
Başparmak Hareketi: Baskı noktalarına başparmakla etkin olarak basınç sağlama hareketi-
dir. Baskı; dıştan içe, soldan sağa, yukarı ve aşağı olacak şekilde uygulanır (Görsel 13.6).
REFLEKSOLOJİ
Parmak Hareketi: Ayağın veya elin üst kısmındaki basınç noktalarına parmaklarla yapılan
küçük ilerleme hareketleridir. Uygulama alanı üzerinde parmaklarla öne, sağa ve sola hareket
edilir (Görsel 13.7).
Sıvazlama Hareketi: Uygulama yapılan el veya ayağın eller ile kavranarak yukarı ve aşağı
şekilde hareket ettirilmesidir (Görsel 13.8).
Görsel 13.6: Başparmak hareketi Görsel 13.7: Parmak hareketi Görsel 13.8: Sıvazlama hareketi
Ovma Hareketi: Baskı noktalarına basınç sağlamadan başparmak ile soldan sağa uygulanan
dairesel harekettir (Görsel 13.9).
Sıkma Hareketi: Açık veya kapalı elle uygulama alanı üzerinde yapılan bütünsel baskı hare-
ketidir (Görsel 13.10).
Görsel 13.9: Ovma hareketi Görsel 13.10: Sıkma hareketi
307
13.2.1. Refleksolojide Dikkat Edilecek Hususlar
Refleksolojinin, bazı durumlara sahip kişilerde uygulanması sakıncalıdır. Refleksolojinin uygu-
lanmaması gereken durumlar şunlardır:
• Akut enfeksiyonlar ve ateşli hastalıklar • Ülser
• Cerrahi durumlar, açık yaralar • Kan pıhtısı riski bulunanlar
• Kalp hastalıkları • Gebeliğin ilk üç aylık dönemi
REFLEKSOLOJİ
• Cilt kanseri • Düşük veya erken doğum riski

• Diyabet
Yanlış ya da bilinçsiz uygulanan refleksoloji, model/müşteride fizyolojik ve/

veya psikolojik rahatsızlıklara neden olabilir.
DİKKAT
13.2.2. Refleksolojide Ön Hazırlık

Masaj planlanırken masaj uygulanacak bölge ve noktalar; model/müşterinin yaşına, fiziksel ve
psikolojik durumuna göre belirlenmelidir. Uygulamaya başlamadan önce bazı durumlara dikkat
edilerek ön hazırlıklar yapılmalıdır. Bu hazırlıklar şunlardır:
• Refleksoloğun tırnakları kısa olmalıdır.
• Uygulama yapılacak oda ısısı 23° olmalıdır.
• Uygulama için odanın aydınlatması sağlanmalıdır.
• Refleksoloji yapılacak model/müşteri ile ön görüşme yapılmalıdır.
• Model/müşteri dinlenmiş olmalıdır.
• Model/müşteri aç olmamalıdır.
• Kalorisi yüksek bir yemekten hemen sonra model/müşteriye refleksoloji uygulanmamalıdır.
• Tütün ürünleri ve alkol tüketiminden sonra model/müşteriye refleksoloji uygulanmamalıdır.
• İşlem hakkında model/müşteriye bilgi verilmelidir.
• Refleksoloji yapılacak bölge temiz olmalıdır.
• Model/müşterinin; uzanır ya da oturur pozisyonda, ayakları uygulayıcının göğüs hizasın-
da ve göz temas kuracak şekilde konum alması sağlanmalıdır.
• Refleksolog, işleme başlamadan önce ellerini ısıtmalıdır.
• Model/müşterinin ayakları uygulamadan önce ılık, kuru havlu vb. ile ısıtılmalıdır.
• Model/müşterinin uygulama yapılmayan ayağı havlu ile kapatılmalıdır.
308
13.2.3. Ayak Refleksoloji Masajı Uygulaması
Ayaklarda vücudun her bölgesine sinyal gönderen basınç noktaları bulunmaktadır. Reflekso-
loji masajında öncelikle ayaklardaki basınç noktalarına basınç uygulayarak model/müşterinin
verdiği tepkiler gözlemlenir. Bu sayede model/müşterinin ayaklarındaki ağrılı bölgeler belirlenir
ve uygulanması gereken masaj bölgesine karar verilir. Refleksolog, bölgesel etki bırakmak için
ayaklardaki belirli noktalara odaklanır ve uygulamayı sadece belirli bölgelere yapar. Uygulama
süresi ve basınç şiddeti; model/müşterinin yapısı, yaşı, rahatsızlığı ve rahatsızlığın belirtisine
göre farklılık gösterir. Uygulanan basıncın şiddeti; yetişkinlerde kuvvetli, yaşlı ve çocuklarda
normal, bebeklerde ise hafif düzeyde olmalıdır. Uygulanacak seans sayısı da bireylere göre
REFLEKSOLOJİ
farklılık gösterir. Ortalama olarak 4-8 seansta sonuç alınır. Seanslar iki günde bir olmak üzere
haftada üç kere uygulanabilir. Refleksoloji uygulama suresi, 10-60 dk. arasında değişir.
Uygulamada krem, yağ gibi kayganlaştırıcı maddeler kullanılabilir. Bu maddeler ellerin hareke-
tini kolaylaştırır ancak fazla kullanılırsa ayaktaki tepkiler hissedilmeyebilir. Bu durumda yapılan
işlem başarısız olur. Ayakların gıdıklanmasını önlemek için refleksoloji, sıkıca bastırılarak uy-
gulanmalıdır. Sol ayakta yapılan uygulamalar aşağıda gösterilmiştir. Sol ayak bittikten sonra
sağ ayağa geçerek uygulamalar tekrarlanmalıdır.
Ayak Döndürme: Refleksoloji işleminin ilk hareketidir. Sağ ayak bir ele alınarak topuk sıkıca
tutulur. Ayak, diğer el ile soldan sağa ve sağdan sola doğru birkaç kez döndürülür (Görsel
13.11). Bu işlem, ayaktaki kan akışını hızlandırır.
Aşil Tendonu Germe: Eller aynı pozisyondayken ayak öne ve arkaya doğru hareket ettirilerek
bacak gerilir ve gevşetilir (Görsel 13.12). Bu işlem, ayağı rahatlatır ve gerginliği gidermeye
yardımcı olur.
Nefes Açma: Ayak parmakları, basınç ile dışa doğru çekilir ve esnetilir (Görsel 13.13). Bu iş-
lem, kişinin nefes almasına yardımcı olur.
Görsel 13.11: Ayak döndürme Görsel 13.12: Aşil tendonu Görsel 13.13: Nefes açma
germe
Refleksoloji uygulaması sertifikalı meslek mensubunca Sağlık Bakanlığı ta-

rafından ruhsat verilmiş sağlık kurumlarında yapılmalıdır.
DİKKAT
309
Boyun Omurları: Sol ayak, bir elle kavranır. Başparmak, diğer elin başparmağı ile yukarı doğ-
ru küçük baskılar yaparak kaydırılır (Görsel 13.14).
Kafa ve Boyun: Sol ayağın parmakları, elle tutulur (Görsel 13.15). Başparmak üzerinde diğer
elle ilerleyerek küçük baskı hareketleri yapılır.
Beyin: Sol ayak başparmağının sol orta tarafı üzerinden parmağın üst kısmına kadar sağ elin
başparmağıyla ilerleyerek küçük baskılar uygulanır (Görsel 13.16).
REFLEKSOLOJİ
Görsel 13.14: Boyun omurlarını Görsel 13.15: Kafa ve boynu Görsel 13.16: Beyni etkileme
etkileme etkileme
Boyun: Ayak başparmağının üst kısmı elle tutulur. Diğer elin başparmağı ile ayak tabanına
baskı uygulanır (Görsel 13.17).
Ense: Sağ elle ayak başparmağının üst kısmına, sol elin başparmağıyla da ayak başparmak
ekleminin altından ayak tabanına kadar baskı uygulanır (Görsel 13.18).
Beyincik: Ayak parmakları sağ elle kavranır ve ayak başparmağının altındaki ekleme baskı
uygulanır. Ayak başparmağının üst kısmına sol elin başparmağıyla aşağı doğru baskı uygula-
nır (Görsel 13.19).
Görsel 13.17: Boyun önünü Görsel 13.18: Enseyi etkileme Görsel 13.19: Beyinciği etkileme
etkileme
310
Kulak: Ayak parmakları sağ elle kavranır ve ayak başparmağının altındaki ekleme baskı uy-
gulanır. Ayak başparmağının orta kısmından sağa ve sola doğru sol elin başparmağıyla baskı
uygulanır (Görsel 13.20).
Sinüsler: Ayak, iki elle kavranır. Parmaklara küçük baskı hareketleri yaparak eklem yerlerin-
den yukarı doğru basınç uygulanır (Görsel 13.21).
Göz ve Kulak: Sağ el başparmağı, sol ayak başparmağının altına yerleştirilir. Ayak başpar-
mağı haricindeki diğer parmakların eklemlerine sol el başparmağıyla küçük baskılar uygulanır
(Görsel 13.22).
REFLEKSOLOJİ
Görsel 13.20: Kulağı etkileme Görsel 13.21: Sinüsleri etkileme Görsel 13.22: Göz ve kulağı
etkileme
Östaki Borusu: Ayak, sol elle desteklenerek, sağ elin işaret parmağıyla küçük baskı hareket-
leri yaparak ileri ve geri doğru ilerletilir (Görsel 13.23).
Omuz: Ayak, sol elle kavranır ve ayağın serçe parmağının 3 cm aşağısına elin başparmağıyla
baskı yapılarak yukarı doğru hareket edilir (Görsel 13.24).
Diyafram: Ayak, başparmak haricindeki parmaklar sağ elle kavranarak ileri doğru itilir. Ayak ta-
banının orta kısmına sol elin başparmağıyla yarım ay şeklinde baskı uygulanır (Görsel 13.25).
Görsel 13.23: Östaki borusunu Görsel 13.24: Omzu etkileme Görsel 13.25: Diyaframı etkileme
etkileme
311
Tiroit Bezi: Ayağın başparmak eklemi altında kalan tiroit bölgesine sol elle aşağıdan yukarı
doğru baskı uygulanır. Ayak, diğer elle desteklenir (Görsel 13.26).
Paratiroit Bezi: Ayak, sol elle desteklenir ve sağ elin başparmağıyla birinci ve ikinci parmak-
ların önüne baskı uygulanarak döndürülür (Görsel 13.27).
Timüs Bezi: Ayak, sol elle desteklenir. Sağ elin başparmağıyla birinci parmağın eklem kısmın-
dan aşağı doğru baskı uygulanır (Görsel 13.28).
REFLEKSOLOJİ
Görsel 13.26: Troit bezini Görsel 13.27: Paratiroit bezini Görsel 13.28: Timüs bezini
etkileme etkileme etkileme
Akciğerler: Ayak parmakları, sağ elle geriye doğru tutulur. Akciğer etki noktasına sağ elin baş-
parmağıyla basınç uygulanır (Görsel 13.29).
Safra Kesesi: Ayak, sağ elle kavranır. Safra kesesinin etki noktasına sol elin başparmağıyla
baskı hareketleri yapılır (Görsel 13.30).
Karaciğer: Ayak, sağ elle kavranır. Karaciğerin etki noktasına sol elin başparmağıyla baskı
hareketleri yapılır (Görsel 13.31).
Görsel 13.29: Akciğerleri Görsel 13.30: Safra kesesini Görsel 13.31: Karaciğeri etkileme
etkileme etkileme
312
Mide ve Pankreas: Ayak, sağ elle kavranır. Mide ve pankreas etki noktasına sol elin başpar-
mağıyla ovma hareketleri yapılır (Görsel 13.32).
Kıvrım ve İnce Bağırsak: Ayak, sağ elle kavranır. Kıvrım ve ince bağırsak etki noktasına sol
elin başparmağıyla baskı hareketleri yapılır (Görsel 13.33).
Pelvik Kolon: Ayak, sol elle kavranır. Pelvik kolon etki noktasına sağ elin başparmağıyla baskı
REFLEKSOLOJİ
Görsel 13.32: Mide ve pankre- Görsel 13.33: Kıvrım ve ince Görsel 13.34: Pelvik kolonu
ası etkileme bağırsağı etkileme etkileme
İnce Bağırsak ve Pelvik Kolon: Ayak, sol elle kavranır. İnce bağırsak ve pelvik kolon etki
noktasına sağ elin başparmağıyla baskı hareketleri yapılır (Görsel 13.35).
Alt Sırt Alanı: Ayak, sol elle desteklenir. Sağ elin başparmağıyla bilekten dize doğru baskı
Rahim ve Prostat: Ayak, sol elle kavranır. Rahim ve prostat bölgesine sol elin başparmağıyla
derin baskı hareketleri yapılır (Görsel 13.37).
Görsel 13.35: İnce bağırsak Görsel 13.36: Alt sırt alanını Görsel 13.37: Rahim veya prostatı
ve pelvik kolonu etkileme etkileme etkileme
313
Yumurtalık ve Testis: Sol elle ayak kavranır. Ayak bileğinin üst kısmından başlanarak topuğa
doğu sağ elle basınç hareketleri yapılır (Görsel 13.38).
Üreme Sistemi: Ayak, sol elle kavranır. Ayak bileğinden topuğa doğu sağ elin başparmağıyla
basınç hareketleri yapılır (Görsel 13.39).
Siyatik Sinir: Ayak, sol elle kavranır. Ayak topuğundan ayak tabanına doğu sağ elin başpar-
mağıyla basınç hareketleri yapılır (Görsel 13.40).
REFLEKSOLOJİ
Görsel 13.38: Yumurtalık veya Görsel 13.39: Üreme sistemini Görsel 13.40: Siyatik siniri
testisi etkileme etkileme etkileme
Omuz, Kol ve Bilek: Ayak, sağ elle kavranır. Omuz bölgesi etki noktası boyunca sol elin baş-
parmağıyla basınç hareketleri yapılır (Görsel 13.41).
Kalça: Ayak, sağ elle kavranır. Kalça bölgesi etki noktası boyunca sol elin başparmağıyla ba-
sınç hareketleri yapılır (Görsel 13.42).
Pelvik Bölge: Ayak, sağ elle kavranır. Pelvik bölgesi etki noktası boyunca sol elin başparma-
ğıyla basınç hareketleri yapılır (Görsel 13.43).
Görsel 13.41: Omuz, kol ve Görsel 13.42: Kalçayı etkileme Görsel 13.43: Pelvik bölgeyi
bileği etkileme etkileme
314
Mesane: Ayak, sağ elle kavranır. Mesane bölgesi etki noktası boyunca sol elin başparmağıyla
basınç hareketleri yapılır (Görsel 13.44).
Üreter ve Böbrek: Ayak, sağ elle kavranır. Üreter ve börek bölgesi etki noktası boyunca sol
elin başparmağıyla basınç hareketleri yapılır (Görsel 13.45).
Lenfatik Sistem: Ayak parmakları, iki elin parmaklarıyla kavranır. El başparmaklarıyla ayak
parmakları altına baskı yapılarak parmaklar çekilir (Görsel 13.46).
REFLEKSOLOJİ
Görsel 13.44: Mesaneyi Görsel 13.45: Üreter ve böbreği Görsel 13.46: Lenfatik sistemi
etkileme etkileme etkileme
Göğüs Bölgesine Basınç Uygulama: Ayak parmakları, sağ elle kavranır. Ayak üzerinden
topuğa doğru sol elin parmak uçlarıyla baskılar uygulanır (Görsel 13.47).
Parmak Döndürme: Ayak, sağ elin parmaklarıyla kavranır. Ayağın başparmağından başlaya-
rak tüm parmaklar, soldan sağa doğru sol el parmaklarıyla döndürülür ve çekilir (Görsel 13.48).
Bu uygulama, lenfatik sistemi uyarmaya devam eder. Refleksolojinin ilk kapanış hareketidir.
Ayak Masajı: Ayak, iki elle kavranır. İki elin başparmakları, ayak tabanının ortasında yan yana
getirilir ve ayak tabanında dairesel hareketler uygulanır (Görsel 13.49).
Görsel 13.47: Göğüs bölgesini Görsel 13.48: Parmak döndürme Görsel 13.49: Ayağa dairesel
etkileme hareketler uygulama
315
Omurgayı Etkileme: Ayak, sağ elle kavranır. Topuk bölgesi sol elle sıkıca tutularak çekilir
(Görsel 13.50).
Göğüs Bölgesini Rahatlatma: Ayak, sol elle kavranır. Akciğerlerin etki alanına sağ elin baş-
parmağıyla baskı yapılır ve ayak, ileri doğru hareket ettirilir (Görsel 13.51).
Duyusal Etki Sağlama: Ayak, sağ elle kavranır. Sol el, yumruk şeklinde hazırlanır ve akciğer
etki alanına yerleştirilerek baskı uygulanır (Görsel 13.52). Refleksolojinin son kapanış hareke-
tidir.
REFLEKSOLOJİ
Görsel 13.50: Omurgayı Görsel 13.51: Göğüs bölgesini Görsel 13.52: Duyusal etki
etkileme etkileme sağlama
Uygulama sonunda uygulamanın etkisinin artırılması için modele/müşteri-

ye kısa süreli istirahat ve yeterli miktarda su içilmesi önerilmelidir.
DİKKAT
Ümran Hanım kronik baş ve mide ağrısı şikâyeti ile doktora gitmiştir. Çeşitli
tedavi yöntemlerini deneyen doktor sonuca ulaşamayınca Ümran Hanım’a ref-
leksoloji uygulamasını önermiştir. Ümran Hanım internetten rastgele bulduğu
SIRA bir işletmeye gitmiş ve uygulama yaptırmıştır. Uygulama esnasında çok şiddetli
SİZDE basınç yapıldığı için ayak tabanlarında da ağrılar oluşmuştur. İşlem odasının
soğuk olduğunu ve hijyenik olmadığını fark etmiştir. İşlem sonrasında memnu-
niyetsizliğini işletme yetkilisine bildirmiş fakat bir sonuç alamamıştır.
Verilen örnek olayı dikkatli okuyunuz ve aşağıdaki soruyu örnek olaya

göre cevaplandırınız.
Ümran Hanım refleksoloji uygulaması için işletme seçerken sizce neleri

gözden kaçırmıştır?
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
316
13.1. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI REFLEKSOLOJİ SÜRE
UYGULAMA ADI REFLEKSOLOJİ MASAJI 30 dk.
Görev
yer alan maddeleri takip ederek refleksoloji masajı yapınız.
REFLEKSOLOJİ
• Hijyen malzemeleri, masaj sedyesi ve sedye örtüsü
• Çeşitli ebatlarda havlu, masaj kremi veya yağı
• Uygulama önlüğü, müşteri kayıt programı, kartı veya defteri
4. Kişisel koruyucu donanımlarınızı talimatlara uygun olarak kullanınız.
5. Uygulama yapılacak ortam ısısı ve ışıklandırmasını ayarlayınız.
7. Model/müşterinizin vücudunu işleme uygun ve rahat pozisyonda konumlandırınız.
8. Model/müşterinize işlem hakkında bilgilendirme yapınız.
Uygulama
10. Model/müşterinizin ayağına uygun tutuş ve kavrama yapınız.
11. Model/müşterinizin ayaklarına ısınma için başlangıç hareketlerini uygulayınız.
12. Model/müşterinizden geri bildirim isteyiniz.
13. Uygulamada basınç tekniklerini amaca yönelik (refleks bölgesini uyarma veya baskıla-
ma) uygulayınız.
14. Model/müşterinizin anlık tepkilerini takip ediniz.
16. Model/müşterinizden seans hakkındaki görüşleri alınız.
17. Model/müşteriye işlem sonrası önerilerde bulununuz.
20. Çalışma alanınızı bir sonraki işleme hazır olacak şekilde temiz ve düzenli bırakınız.
Değerlendirme
Yapacağınız çalışma, aşağıda verilen derecelendirme formunda yer alan ölçütlere göre değer-
317
13.1. REFLEKSOLOJİ MASAJI DEĞERLENDİRME FORMU
Refleksoloji masajı uygulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden, gözlediği-
niz ölçütün karşısına becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.
PUAN
REFLEKSOLOJİ

zenlendi.
5. Uygulama yapılacak ortam ısısı ve ışıklandırması ayarlandı.
6. Model/müşteriyi işlem alanına davet edildi.
7. Model/müşterinin vücudu işleme uygun ve rahat pozisyonda ko-
numlandırıldı.
8. Model/müşteriye işlem hakkında bilgilendirme yapıldı.
B) UYGULAMA
10. Model/müşterinin ayağına uygun tutuş ve kavrama yapıldı.
11. Model/müşterinin ayaklarına ısınma için başlangıç hareketleri uy-
gulandı.
13. Uygulamada basınç teknikleri amaca yönelik (refleks bölgesini
uyarma veya baskılama) uygulandı.
17. Model/müşteriye işlem sonrası önerilerde bulunuldu.
SÜTUN TOPLAMLARI
318
1. ( ) Refleksoloji masajı, sinir noktalarını uyararak elektrokimyasal mesajlar çıkarır ve

bunu da ilgili organa nöronlar ile iletir.
REFLEKSOLOJİ
2. ( ) Refleksolojinin en önemli yararı kişiyi zayıflatması ve istediği kiloya ulaştırmasıdır.
3. ( ) Refleksoloji tekniğinin en çok uygulandığı bölge ayaklardır.
4. ( ) Açık veya kapalı el ile uygulama alanı üzerinde yapılan bütünsel ovma hareketine
sıkma denir.
1. Kulak, el veya ayaklardaki özel refleks noktalarına el ile basınç uygulanarak yapılan
masaj yöntemine ……………………………. denir.
2. Refleksoloji masajını uygulayanlara ……………………………. denir.
3. Refleksoloji uygulama suresi ……………………………. dakika arasında değişmektedir.
4. Ayaklarda vücudun her bölgesine sinyal gönderen ……………………………. noktaları
bulunmaktadır.
1. I. Başparmak
II. Sıvazlama
III. Sıkma
IV. Vurma
V. Ovma
VI. Titretme
Verilen öncüllerden hangileri refleksoloji hareketleridir?

A) I, II ve III
B) I, II, III ve IV
C) I, II, III ve V
D) I, II, V ve VI
E) II, III, V ve VI
319
2. Aşağıdakilerden hangisi refleksolojinin kullanım alanlarından biri değildir?
A) Enfeksiyon hastalıkları
B) Baş ağrısı
C) Konuşma bozukluğu
D) Dikkat eksikliği
E) Uyku bozukluğu
3. Aşağıdakilerden hangisi refleksolojinin uygulanmaması gereken durumlardan

REFLEKSOLOJİ
biri değildir?
A) Kan pıhtısı riski bulunanlar
B) Gebeliğin ilk üç ayında olanlar
C) Akut enfeksiyonları ve ateşli hastalıkları olanlar
D) Cerrahi durumları, açık yaraları olanlar
E) Baş ağrısı olanlar
4. “Sağ el ile ayak parmakları kavranır ve ayak başparmağının altındaki ekleme baskı uy-
gulanır. Sol elin başparmağı ile ayak başparmağının orta kısmından sağa ve sola doğru
baskı uygulanır.”
Açıklamada belirtilen refleksoloji hareketi aşağıdaki organlardan hangisini etkiler?
A) Beyincik
B) Boyun
C) Ense
D) Kulak
E) Yumurtalık
5. Refleksoloji masajının ilk hareketi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Aşil tendonu germe
B) Ayak döndürme
C) Boyun omurlarını yumuşatma
D) Nefes açma
E) Kafa ve boyun baskılama
6. Resfleksoloji uygulama süresi ve basınç şiddetini belirleyen unsur aşağıdakiler-

den hangisinde doğru verilmiştir?
A) Kişinin beslenme alışkanlıkları
B) Kişinin boy ve kilosu
C) Kişinin yaşı ve rahatsızlığı
D) Uyguladığı diyet programı
E) Sosyal yaşantısı
320
DOĞAL VE KOZMETİK
ÜRÜNLERLE AYAK
BAKIMI

14.1. DOĞAL ÜRÜNLERLE AYAK BAKIMI • Uçucu yağ
14.2. KOZMETİK ÜRÜNLERLE AYAK BAKIMI • Spa
• Anti aging
321
14.1. DOĞAL ÜRÜNLERLE AYAK BAKIMI
DOĞAL VE KOZMETİK ÜRÜNLERLE AYAK BAKIMI
1. Doğal ürünlerle ayak bakımı sizce ayak görünümünü nasıl etkiler?
2. Ayak bakımında kozmetik ürün seçimi neden önemlidir?
Çeşitli bitki tohumu, kökü, çiçeği, uçucu ve sabit yağlar ile tuz çeşitleri kullanılarak ayaklara
yapılan bakımlara doğal ürünlerle ayak bakımı denir. Doğal ürünlerle ayak bakımının amacı
kozmetik ürünlerle cilde az da olsa nüfuz eden toksik maddelerin etkisini azaltmaktır.
Ayakların yıpranmasını ve ayak tabanının çatlamasını önlemek için ayaklara çeşitli bakım uy-
gulamaları yapılır. Bunlardan en temel ayak bakım uygulaması, ayakların günde en az bir defa
yıkanması ve kurulanmasıdır. Eller her gün defalarca yıkanırken ayaklar, yıkanma ve bakım
konusunda her zaman ihmal edilir.
Ayak bakımına başlamadan önce, ayak ve ayak tabanının analizini yapmak ve sonuçlarını mo-
del/müşteri kayıt kartına kaydetmek gerekir. Kişinin genel cilt yapısı, ayak bakım alışkanlıkları
ve ayak temizliği ile ilgili bilgiler analiz sonuçlarından elde edilir. Ayakların ihtiyacı bu sonuca
göre tespit edilerek ayaklara ne tür bakım uygulanacağına karar verilir.
ARAŞTIRINIZ
Aile üyelerinizle onların ayak sağlığı ve bakımı üzerine görüşme yapınız. Bu
konuyla ilgili rapor hazırlayınız ve raporu sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
14.1.1. Ayak Bakımında Kullanılan Doğal Ürün Çeşitleri

Ayak bakımında kullanılan doğal ürünler; bitkisel, hayvansal ve mineral ürünlerden elde edilir.
Bitkisel Ürünler
Hücrelerin onarılmasında ve cildin doğal dengesinin korunmasında bitkiler en önemli yardımcı
unsurlardır. Birçok hastalığı iyileştiren güçlü özelliklerinin yanı sıra cildin doğal savunma me-
kanizmasını güçlendirmekte de etkilidir.
Ayak tabanı, yağ bezlerinin çok az olduğu bir bölgedir. Bu yüzden çatlayıp kurumaya elverişli-
dir. Bitkisel bakımlarla amaç, ayağın kaybolan nemini geri kazandırmak ve kurumaya bağlı olu-
şan bazı cilt hastalıklarını en aza indirmektir. Tıbbı aromatik bitki uzmanları tarafından dene-
nerek yayınlanmış olan bazı bitkilerin ayaklar üzerindeki etkileri ve kullanım şekilleri şöyledir:
Avakado: Yüksek oranda içerdiği potasyum ve C vitamini ile cildi canlandırıcı etkisi vardır.
Avakadonun içeriğinde bulunan yağlar; ayak derisine yumuşaklık, pürüsüzlük ve esneklik
kazandırmasının yanı sıra ayaklara hoş bir tazelik verir. Ayak bakımı için avakado ezilerek
püre hâline getirilir. Elde edilen püre, ayağa sürülerek 20-30 dk. bekletilir. Bu süre, ayaklardaki
kuruma ve çatlamaya bağlı olarak uzatılabilir.
Yeşil Çay: Antioksidan özelliği sayesinde cildi beslemeye yardımcı olur. Terlemeyi azalttığı
için ayak kokusunu da azaltır. Ayak bakımı için demlenen yeşil çayla ayaklar günde bir defa
yıkanır.
322
Aloe Vera: Kana oksijen aşıladığı için iltihap giderici bir etkisi vardır. Bunun yanı sıra yıpran-
mış hücrelerin onarımını da sağlayarak hücre yapımını destekler. Düzenli kullanıldığı zaman
ayak topuğundaki çatlaklarda gözle görülür iyileşme sağlar.
Limon: Tırnaklarda mantara neden olan bakteriler için çok etkileyici doğal bir yöntemdir. Ayak

bakımı için ince hâlde dilimlenmiş limonlar, ayak tırnaklarına yerleştirilerek 1,5-2 saat bekletilir.
Mantar enfeksiyonu ayağın tamamındaysa limon suyunun içerisine 5-6 damla zeytinyağı dam-
latılarak elde edilen karışım, ayağın tamamına haftada dört defa uygulanır.
Lavanta Çiçeği: Ayaklarda oluşan mantar ve bakterilerin azalmasına yardımcı olur. Ağrıyı
azaltma özelliği sayesinde de ayak ağrılarını azaltarak ayakları rahatlatır. Ayak bakımı için
150 g taze lavanta çiçeği 2 l suda bir gün bekletilir. Bu suyla ayaklar haftada üç defa yıkanır.

Tarihi 2500 yıl öncesine dayanan lavanta, nane ailesinden çiçekli bir bitkidir.
İsmi lavare yani yıkamak kelimesi ile aynı kökten gelir. Roma döneminde
insanların kendilerini lavanta ile adeta yıkadıkları bilinir. İnsanların; odala-
rını, yataklarını, banyolarını, kıyafetlerini ve hatta saçlarını lavanta suyu ile
yıkadıkları bilinen bir gerçektir. Dünya üzerinde 450’den fazla lavanta çeşi-
di vardır. Bu türler, genellikle 10-12 temel çeşit olarak listelenir. Bu türlerin
bazıları tamamen yabanidir ve doğada insan eli değmeden kendiliğinden
yetişir. Kozmetik sektöründe çok yaygın olarak kullanılan lavanta çiçeği ve
lavanta yağı hem kokusu hem de iyileştirici özelliğe sahip olması nedeniyle
yüzyıllardır insanların vazgeçilmez bir çiçeği hâline gelmiştir (Görsel 14.1).
Görsel 14.1: Lavanta çiçeği ve lavanta yağı
Elma Sirkesi: Doğal elma sirkesi, içerdiği yararlı probiyotikler sayesinde bakteri oluşumuna
engel olur. Ayak bakımı için 2 l suya 1 çay bardağı elma sirkesi konur. Bu suyun içerisinde 30
dk. bekletilen ayaklar, durulanmadan iyice kurulanır. Bu uygulama, ayaklara her akşam yapılır.
Gül Suyu: İyileştirici etkisinin yanı sıra topuk ve ayak tabanındaki çatlaklarda oldukça etkilidir.
Antienflamatuar (dokulardaki ödemi ve ağrıyı azaltan madde) ve antiseptik (mikroorganizma-
ları öldürmeden durduran ya da yavaşlatan madde) özelliklere sahiptir. Ayak bakımı için 5-6
damla gül suyu, 2 l suyun içerisine damlatılır. Bu suyla ayaklar her gün yıkanır.
Hatmi Çiçeği: Ebegümeci familyasından olan hatmi çiçeği halk arasında hibiskus olarak bili-
nir. Ayak eklemleri üzerindeki ağrıları azaltır, cildi nemlendirir, enfeksiyonlara bağlı ufak yara-
ların iyileşmesini sağlar. Düzenli kullanıldığında ayak tırnaklarına parlaklık verir. Ayak bakımı
için demlenen hatmi çiçeği suyuyla ayaklar, her akşam yıkanır ya da haşlanan hatmi çiçeği
lapasıyla ayaklara maske uygulanır.
323
Yağlar: Suda çözünmeyen ancak organik çözücülerle çözülebilen ve oda sıcaklığında akış-
kan yapıda bulunan bileşiklerdir. Çeşitli karışımlar şeklinde hazırlanarak ayak bakımında kul-
lanılır. Doğal ürünlerden elde edilen yağlar uçucu ve sabit yağlar olarak ikiye ayrılır.
Uçucu Yağlar: Kabuklu meyvelerin (narenciye gibi) kabuklarında bulunan uçucu yağlar sık-
ma yöntemi ile elde edilir. Uçucu yağlar; sadece kozmetik sektöründe değil gıda sektörüyle
birlikte ilaç sektöründe ve diğer birçok sa-
nayi alanında da oldukça önemli bir yer
teşkil eder. Bir çok çeşidi olan uçucu yağ-
lar; çiçek, tohum, ağaç, meyve ve otlardan
elde edilen yağlar şeklinde sınıflandırılabilir
(Görsel 14.2).
Uçucu yağlardan herhangi birinin ayaklara

gösterdiği etki ellerde görülmeyebilir. Bu
nedenle uçucu yağlar mutlaka bir uzmanın
tavsiyeleri dikkate alınarak kullanılmalıdır. Görsel 14.2: Uçucu yağlar
Uçucu yağlar gebelik, emzirme dönemi ve çocuklarda doktora danışılma-

dan kesinlikle kullanılmamalıdır.
DİKKAT
Sabit Yağlar: Genellikle sıkma ya da organik çözücülerle elde edilen yağlardır. Genellikle uçu-
cu yağlar ile karıştırılıp kullanıldıkları için taşıyıcı yağ olarak da isimlendirilir. Sabit yağlara; zey-
tin, badem, susam, kakao, fındık, haşhaş, ceviz, avakado ve çörek otu yağları örnek verilebilir.
Cilde olumlu etkileri olduğu araştırmalarla kanıtlanmış ve ayak cildine uygulanabilecek olan
sabit yağlardan bazıları Tablo 14.1’de gösterilmiştir. Ayakların ihtiyacını karşılayabilecek sabit
yağlar, ayak analizi yapılarak ve kişiye sorular sorularak tespit edilir.
Tablo 14.1: Ayakta Kullanılabilecek Sabit Yağların Çeşitleri ve Etkileri
Sabit Yağın Etkileri Yan Etkileri Dikkat Edilecek

Adı Noktalar
Kaşıntı, kızarıklık, ayak Nadiren tahriş ve has- Düşük asit oranlı zeytin
Zeytinyağı tabanındaki kuruma ve sasiyet yağı tercih edilmelidir.
topuk çatlaklarını giderir.
Ağrıyı azaltır. Cilde Aşırı hassas ciltlerde Haftada 3 günden fazla
Çörekotu
gerginlik verir. Ödemi ve nadiren alerjik reaksiyon aynı bölgeye uygulanma-
Yağı
yara izlerini giderir. malıdır.
Kolojen ve mineral ka- Bilinen bir yan etkisi Kronik astım hastaları
Susam Yağı
zandırıcı yoktur. uzun süre kullanmamalıdır.
Egzemayı giderir, tırnak- Aşırı hassas ciltlerde Haftada 4 günden fazla
Ceviz Yağı ta meydana gelen dola- alerjik reaksiyon aynı bölgeye uygulanma-
ma ağrılarını hafifletir. malıdır.
Hücre yeniler, cildi dış Hassas ciltlerde kaşıntı, Uygulanan bölgenin en
Avakado
etkenlere karşı korur ve kızarıklık az 2 saat güneşle temas
Yağı
nemlendirir. etmemesi
324
Hayvansal Ürünler
Süt ve süt ürünleri, arı kaynaklı ürünler ve hayvansal yağlar ayak bakım uygulamalarında çok
tercih edilen doğal ürünlerdendir.

Süt ve Süt Ürünleri: Oldukça zengin besin değerlerine sahip olan süt ve süt ürünleri selen-
yum, kalsiyum, alfa hidroksi asit, magnezyum, A, B, D, B12 ve B6 vitaminlerini içerir. Hücreleri
yenileyerek cildin onarılmasını sağlar. Kolojen üretimini artırarak cilde elastikiyet kazandırır.
Yoğurt, içerisinde bulunan canlı probiyotik bakteriler sayesinde mantar tedavisinde önemli bir
yere sahiptir. Ayak bakımı için temiz ve kuru ayaklara bir su bardağı yoğurtla maske uygu-
laması yapılarak 30 dk. bekletillir. Ardından ayaklar, ılık su ile yıkanıp kurulanır. Bu işlem her
akşam düzenli bir şekilde yapılırsa tırnak mantarı üzerinde etkili olur.
Arı Kaynaklı Ürünler: Arı sütü, arıların yutak üstündeki salgı bezlerinden salgıladıkları besin
maddelerinden meydana gelir. Bu salgı içerisinde mineral, aminoasit, yağ ve birçok vitamin
vardır. Aynı zamanda esansiyel amino asitlerin birçoğunu taşıdığı için yeryüzünün en şifalı sal-
gısı olarak da bilinir. Ayak cildi kuru olan veya pul pul dökülme sorunu yaşayanlarda oldukça
etkilidir. Özellikle ayak topuklarındaki çatlaklarda olumlu sonuçlar verdiği gözlenmiştir.
Hayvansal Yağlar: Oda sıcaklığında katı hâlde bulunan hayvansal yağlara doymuş yağ denir.
Tereyağı, kuyruk yağı ve iç yağı hayvansal yağların en bilinenleridir. Tereyağı sağlıklı hücrele-
rin yenilenmesini sağlar ve cilt iltihaplarına karşı koruyucu görev görür. Kozmetik sektörünün
gelişmediği dönemlerde topuk çatlakları için tereyağı en iyi nemlendirici sayılırdı. Kuyruk yağı
ise kolajen üretimini artırırken ayakta fazla kalmaktan kaynaklanan kas ve eklem ağrılarını da
azaltır. Ayak bakımı için geleneksel bir ayak bakımı hâline gelen kuyruk yağı dövülerek ayakla-
ra sarılır ve bir gece bekletilir. Bu uygulama, haftada bir düzenli olarak yapıldığında ayaklarda
gözle görülür değişimler olur.
Mineral Kaynaklı Ürünler

Tuz ve kilin mineral açıdan zengin olmalarının yanı sıra doğada çok fazla bulundukları için
ayak bakımı uygulamalarında çok tercih edilir.
Tuzlar: Deniz suyu, 80’den fazla mineral içerir. Cilde esneklik kazandırır, yaraları iyileştirir ve
cildi yeniler. Ayak topuğundaki ve tabanındaki çatlakların giderilmesine yardımcı olur. Ayrıca
deniz tuzunun, yorgun ayakların kas ağrılarını gidermede önemli rolü vardır. Kaya tuzu, deniz
suyu ve tuzlu göl sularının buharlaşması sonucu oluşan tortul kayaçlardan meydana gelir.
Kaya tuzu ile yapılan peeling ayaklardaki ölü derinin atılmasını ve ayak cildinin canlanmasını
sağlar. Göl tuzları, mineral açıdan oldukça zengindir ve mantar problemi olan ayaklar için çok
faydalıdır.
Kil: Doğada oldukça fazla miktarda bulunan

önemli bir mineraldir. Her kilin kendine özgü
mineral ve aktif enzim içeriği bulunur. Kilin cilt-
te gösterdiği etki, içeriğindeki mineral ve enzim
miktarına göre değişir. Cildin pürüzsüz, canlı
ve daha yumuşak olmasını sağlayan kil, ayak-
lardaki mantar enfeksiyonuna bağlı yaraların
da iyileşmesine yardımcı olur. Ayak bakımı için
özellikle de ayak tabanına haftada bir kil mas-
kesi yapılır (Görsel 14.3). Görsel 14.3: Ayak tabanına kil maskesi uygulaması
325
Kil çeşitlerinden biri olan bentonit kil, ülkemizde Tokat, Ordu, Edirne ve Çankırı illerinde çıka-
rılmaktadır. Bentonit kil, volkanik kil olup içerisinde bulunan elektromanyetik negatif yük sa-
yesinde toksin ve bakterileri vücut dışına atmayı sağlar. Antibakteriyel özelliği sayesinde cildi
mikroplardan arındırır. Bentonit kil uygulaması, özellikle ayaklarda hücre yenilenmesini hızlan-
dırarak ayakların daha yumuşak bir dokuya sahip olmasını sağlar.
14.1.2. Doğal Ürünlerle Ayak Bakım Çeşitleri ve Etkileri

Ayaklar analiz edilerek ayakların ihtiyacı belirlenir. Ayakların ihtiyacını karşılayabilecek ürünler
ve ürünlerin etkileri hakkında genel bir bilgi elde edilir. Bütün bu işlemlerden sonra ayak bakı-
mının hangi yöntemle yapılacağına karar verilir.
Derin Temizlik Bakımları

Cildin ölü derilerden temizlenerek derinlemesine temizlenmesi için yapılan bakımlardır. Asit
içeren doğal ürün, kil veya tuz çeşitleriyle bitkilerin öğütülmüş yaprak, çiçek ve tohum kısımla-
rı, nemli olan ayak cildine friksiyon şeklinde uygulanarak yıkamayla peeling yapılır. Ayaklara
peeling uyguladıktan sonra mutlaka nemlendirici sürülmelidir. Uygulanacak en doğal peeling
yöntemi deniz kumudur. Ayak cildinin yenilenmesini sağlayan deniz kumu, ayağın elastikiyet
kazanmasını da sağlar.
Yapılandırıcı Bakımlar
Vitamin ve mineral açısından zengin olan doğal ürünler, cildin doğal fonksiyonlarını artırır. Cilt
yüzeyinden uygulanan doğal ürün, daha hızlı bir emilir ve çok çabuk etki gösterir. Yapılandırıcı
bakım içerisinde A, C, D ve E vitamini bulunur. Bu yapılandırıcı bakımlardan faydalanmak
amacıyla çeşitli bakım yöntemleri kullanılır.
Ayak Masaj Uygulamaları: Kan dolaşımını artırmak veya düzenlemek, ölü derileri temizlemek
ve cilt yüzeyinin pürüzsüzlüğünü sağlamak için yapılan uygulamalardır. Bu uygulamalarda sa-
bit ya da hayvansal yağlarla ayaklara masaj yapılır (Görsel 14.4).
Görsel 14.4: Ayak masajı uygulama
Maske Uygulamaları: Yosun ürünlerinden, killerden, bitki yaprak ya da çiçeklerinden elde edi-
len lapalardan, cilde uygun olanlarıyla karışımlar yapılarak ayaklara sürülür. Böylece cildin en
alt katmanlarına kadar ulaşılır. Ayak maskeleri özellikle çatlamış topuklar ve yıpranmış ayak
cildi üzerinde oldukça etkilidir.
326
Fatih staj eğitimi için bir güzellik salonunda 2 aydır çalışmaktadır. Fatih günde
8 saatten fazla ayakta durmaktadır. Akşamları eve gittiğindeyse ayaklarını yı-
kamamaktadır. Fatih bir akşam eve geldiğinde annesi onun son zamanlarda

SIRA ayaklarında ağır bir koku olduğunu ve evdeki herkesin rahatsız olduğunu söy-
SİZDE lemesi üzerine Fatih ayaklarındaki görmezden geldiği diğer sorunları da içten
içe düşünmeye başlamıştır.
Aşağıdaki soruları yukarıdaki örnek olaya göre cevaplandırınız.
1. Fatih, kendi ayak bakımı alışkanlıklarına göre ayak sağlığıyla ilgili han-
gi sorunlarla karşılaşmış olabilir?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
2. Fatih’e ayak bakımı konusunda ne önerirsiniz ?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
Dinlendirici Bakımlar
Yorgun ayaklar ve gergin kaslar için en çok tercih edilen bakımlardan biridir. Ayakları dinlen-
dirmesinin yanı sıra bazı ayak sorunlarını çözmek için de oldukça etkili bir bakım yöntemidir.
Aromaterapi Masajı: Aromaterapik yağlar; ayakları rahatlatmak, onlara hoş koku vermek ve
kan dolaşımını hızlandırmak amacıyla kullanılır. Ayaklara masaj yöntemiyle uygulanan bu yağ-
lar kullanılırken içerisine birkaç damla sabitleyici yağ ilave edilirse ayakların uzun süre nemli
kalması sağlanır.
Ayak Banyosu: Ayaklar için uygun olan uçucu yağ ya da bitkilerin sıcak suda bekletilmesiyle
hazırlanan suyla ayakların yıkanması işlemidir. Hazırlanan banyo suyuna birkaç tane küçük
taş konulur. Ayaklar, bu suda beklerken taşlarla da ayaklara masaj uygulanmış olur. Ayaklar,
banyo suyunda 20 dk. bekletilmelidir.
Tuz Banyosu: Tuzlu su, içeriğinde bulunan kristaller

sayesinde vücuttaki negatif elektriğin atılmasını sağ-
lar. Cilde esneklik kazandırır, yaraları iyileştirir ve cildi
yeniler. Ayak topuğundaki ve tabanındaki çatlakların
giderilmesine yardımcı olur. Cildin ihtiyacına göre göl,
deniz ya da kaya tuzu ılık suyla karıştırılarak ayaklara
banyo yaptırılır. 2 l suya 3 yemek kaşığı tuz koymak
ayak banyosu için yeterli bir ölçüdür (Görsel 14.5). Tuz
banyosu, yorgun ayakları dinlendirmenin yanı sıra
kötü ayak kokularında da oldukça etkili bir yöntemdir. Görsel 14.5: Ayağa tuz banyosu uygulama
327
14.1.3. Doğal Ürünlerle Ayak Bakımı Uygulamasında Dikkat
Edilecek Hususlar
İstenen sonuca başarılı bir şekilde ulaşmak için uygulamada bazı hususlara dikkat etmek ge-
rekir. Aksi takdirde uygulama sırasında istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir.
Doğal ürün ile bakım uygulamalarından önce mutlaka alerji testi yapılmalıdır.
• Etkili bir sonuç almak için mevzuata uygun, sertifikalı, sağlık ya da tarım bakanlığı onaylı
ürünleri tercih etmelidir. Bu ürünler, üretici firmanın talimatları doğrultusunda kullanılma-
lıdır.
• Uygulamaya başlamadan önce ayaklarda ya da parmak aralarında açık yara, mantar
enfeksiyonu gibi sorunların olup olmadığı kontrol edilmelidir.
• Sabit ve uçucu yağlar, tek tek kullanılabildiği gibi karıştırılarak da kullanılabilir. Karışımlar-
la yapılan uygulamalarda yağların etkisi değişebilir ve istenmeyen sonuçlar ortaya çıka-
bilir. Sabit ve uçucu yağları daha bilinçli kullanmak için aromaterapi eğitimi almak gerekir.
• Beklenmeyen bir etki görüldüğünde yapılan işlem durdurulmalı, ürün ciltten arındırılmalı
ve bir doktora başvurulmalıdır.
• Isıtılarak kullanılan ürünlerin sıcaklığı, uygulamadan önce model/müşterinin bilek iç böl-
gesindeki küçük bir alanda test edilerek müşterinin teyit ettiği ısıya sabitlenmelidir.
• Doğal ürünler güneş, nem ve ısı gibi dış etkenlerden dolayı bozulabilir. Bu nedenle ürün-
ler, uygun şartlarda doğru biçimde muhafaza edilmelidir.
• Renk değişikliği ve koku değişikliği gibi durumların fark edildiği ürünler uygulanmamalıdır.
• Karıştırılarak kullanılan doğal ürünlerde karışım miktarının ölçülü bir şekilde yapılması
gerekir.
14.1.4. Doğal Ürünlerle Ayak Bakımı Uygulaması İşlem

Basamakları
Uygulamanın daha başarılı bir şekilde sürdürülebilmesi için uygulama, işlem basamakları dik-
kate alınarak yapılmalıdır.
Hazırlık Aşaması: Müşteri karşılanarak müşterinin ayak analizi yapılır. Analiz sonuçlarına
göre tespit edilen ürün ve bakım yöntemi seçilir. Belirlenen ürün ve uygulamalar model/müşteri
kartına kaydedilerek uygulamada yararlanmak üzere saklanır.
İşlem Aşaması: Bakım uygulamasında ayaklar; kir, toz ve ölü derilerden arındırılması için ön-
celikle yıkanır. Yıpranmış cildi onarmak ya da beslemek amacıyla cildin ihtiyacı doğrultusunda
belirlenen ürünler, temizlenmiş ayaklara uygulanır. Ayakların rahatlatılması ve dış etkenlerden
korunması için uygun olduğuna karar verilen doğal ürünler, masajla ya da ayak banyosu ile
cilde uygulanır.
İşlem Sonrası Aşama: Model/müşteriye günlük ayak temizleme ve bakım alışkanlıklarına yö-
nelik tavsiyelerde bulunulduktan sonra müşteri uğurlanır. İşlem sonunda ortam, araç gereç
ve uzman bir sonraki işleme hazırlanır. Uzman, bir sonraki işlem için kişisel hijyenini kontrol
ederek ihtiyaç hâlinde yeniler.
328
14.1. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI DOĞAL ÜRÜNLERLE AYAK ABAKIMI SÜRE
UYGULAMA ADI DOĞAL ÜRÜNLERLE AYAK SPA BAKIMI 40 dk.

Görev
Bu uygulamada sizden aşağıda belirtilen uygulama adımlarını dikkate alarak ayakların
durum ve ihtiyacına uygun doğal ürünlerle yapılandırıcı ayak bakımı yapmanız beklen-
mektedir.

• Ortam ve cilt hijyen ürünleri, kişisel koruyucu donanım malzemeleri, ayaklara uygun oldu-
ğu belirlenen doğal ürünler
• Ürün karıştırma kâsesi (2 adet), ayak sığacak büyüklükte leğen, ürün sürme fırçası (4-5
adet), sıcak su (2 l), tek kullanımlık havlu (5-6 adet), tek kullanımlık çorap (1 çift)
Uygulama
4. Model/müşteriyi uygulama alanına davet ediniz.
5. Ayakları uygun temizleyici ürünlerle yıkayınız.
6. Bir leğene doldurduğunuz 2 l sıcak suya, seçtiğiniz uçucu yağlardan 7-8 damla dam-
latınız.
7. Model/müşterinin ayaklarını ısısını kontrol ederek hazırladığınız suda 10-15 dk. bekle-
tiniz.
8. Kuruladığınız ayaklara doğal peelingi sıvazlayarak sürüp friksiyonla 5 dk. yediriniz.
9. Ayaktaki doğal peeling atıklarını temizleyiniz.
10. Maskeyi ayaklara fırçayla sürünüz ve tek kullanımlık çorap geçiriniz.
11. Maskeyi 15-20 dk. ayaklarda bekletiniz. Maskeyi ılık suyla nazikçe yıkayarak çıkarınız.
12. Ayaklara, uygun bir koruyucu veya nemlendirici yağ sürüp dinlendirici masajı 15 dk.
yapınız.
14. Uygulama sonrası atıkları Atık Yönetmeliğine uygun bir şekilde bertaraf ediniz.
Değerlendirme
329
14.1. DOĞAL ÜRÜNLERLE AYAK SPA BAKIM DEĞERLENDİRME FORMU
Cildin durumu ve ihtiyacına uygun doğal ürünlerle ayak spa bakımı uygulaması kapsa-
mında aşağıda listelenen ölçütlerden gözlediğiniz ölçütün karşısına becerinin başarı
oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.

PUAN
yapıldı.
belirlendi.
B) UYGULAMA
4. Model/müşteri uygulama alanına davet edildi.
5. Ayaklar uygun temizleyici ürünle yıkandı.
6. Leğene doldurulan 2 l sıcak suya uçucu yağlardan 7-8 damla
damlatıldı.
7. Model/müşterinin ayakları, ısısı kontrol edilerek hazırlanan suda
10-15 dk. bekletildi.
8. Kurulanan ayaklara doğal peeling sıvazlanarak sürüldü, derin frik-
siyonla 5-10 dk. yedirildi.
9. Ayaktaki peeling atıkları temizlendi.
10. Maske ayaklara fırçayla sürülüp tek kullanımlık çorap geçirildi.
11. Maske 15-20 dk. bekletildi ve ayaklardan ılık suyla nazikçe yıka-
narak çıkarıldı.
12. Ayaklara, uygun bir koruyucu veya nemlendirici yağ sürülerek 15
dk. dinlendirici masaj yapıldı.
taraf yapıldı.
SÜTUN TOPLAMLARI

330
14.2. KOZMETİK ÜRÜNLERLE AYAK BAKIMI
Ayakların; sağlığını korumak, topuk çatlaklarını azaltmak ve dış faktörlere karşı dayanıklılığını
artırmak amacıyla çeşitli kozmetik ürünler kullanılarak yapılan uygulamalara kozmetik ürünler-
le ayak bakımı denir. Ayak bakımı uygulamalarında cildin ihtiyacına ve yapısına göre kullanı-

labilecek kozmetik ürün çeşitleri şu şekilde gruplandırılır:
Derin Temizleyici Kozmetikler: Kütikül kremleri ve peelingler, derin temizleyici kozmetiklere

örnek gösterilebilir. Ayaklara uygulanan peeling ve tırnak kenarlarına uygulanan kütikül kremi,
ölü derinin arındırılmasında oldukça etkilidir. Ayaklara uygulanacak peelingi ayak cildinin yapı-
sına göre seçmek önemlidir.
Yapılandırıcı Kozmetikler: Vitamin, mineral, kolajen, yağ, tuz, yoğun nem içeren maske veya
ampül şeklinde bulunan ürünlere denir. Nemlendirici ayak bakım çorapları da bu grubun içeri-
sinde yer alır. Yapılandırıcı kozmetikler ayak cildinin nem dengesini düzenleyerek cildi onarır.
Koruyucu Kozmetikler: Ayakları olumsuz dış etkenlerden koruyup ayak sağlığını devam et-
tirmek amaçlı kullanılan kozmetik ürünlerdir. Ayakların ihtiyacına uygun kozmetik ürün seçildik-
ten sonra ürünün ayaklara hangi bakım çeşidi ile uygulanacağına karar verilir.
14.2.1. Kozmetik Ürünlerle Ayak Bakımı Çeşitleri

Ayak bakım yöntemlerinden kozmetik ürünlerle yapılan ayak bakımları; derin temizleme, ya-
pılandırıcı ve dinlendirici bakımlar şeklinde üç gruba ayrılır.
Derin Temizleme Bakımları

Cildi, derin temizleyici ürünlerle ve kütikül kremleriyle ölü deriden arındırma bakımlarıdır. Derin
temizleme bakımları, kalın ve aşırı kuru olan ayak cildinde oldukça etkileyici bir bakım yönte-
midir.
Yapılandırıcı Bakımlar
Ayak cildinin ihtiyacı olan içeriklerin, çeşitli yöntem ve tekniklerle cilde uygulandığı bakımlardır.
Bu içerikler ve yöntemler şöyle sıralanır:
Ampul ve Serum İle Yapılandırma: Cilt problemlerini ve ihtiyaçlarını çözmeye yönelik ampul
ve serumların el ya da cihazlar yardımıyla cilde yedirildiği uygulamalardır. Serum ile ampul
içerik ve etkileri açısından benzerlik gösterir ama bunların yoğunlukları her zaman aynı olma-
yabilir. Serum ve ampüller tek başına kullanılabildikleri gibi ikisi karıştırılarak da kullanılabilir.
Ampul ve serumun, ayak cildindeki etkilerini görebilmek için haftada en az dört gün boyunca
düzenli kullanılması gerekir.
Maskelerle Yapılandırma: Ayaklara, etkili ve yoğun bir biçimde bakım sağlamak üzere maske
formundaki ürünlerin içeriğindeki etken maddelerin cilde nüfuz ettirildiği uygulamalardır. Ayak
maskelerinin uygulanması oldukça uzun sürdüğü için çoğu kişi tarafından tercih edilmez. An-
cak hızlı bir yapılandırma sağladığı için oldukça etkili bir bakım çeşididir. Pürüsüz ayak cildine
sahip olmak için soyulabilen kil, sıcak ve nem maskeleri oldukça etkilidir.
Masajla Yapılandırma: Ayakları rahatlatmak, ürünü cilde yedirmek, kan dolaşımını azaltmak
veya artırmak için masaj hareketleriyle yapılan uygulamalardır. Ayak bakımının hangi aşama-
sında hangi masaj yönteminin kullanılacağına, kullanılacak olan kozmetik ürünlerin kullanma
yöntemi ve seçilen ayak bakım yöntemi dikkate alınarak karar verilir.
331
Dinlendirici Rahatlatıcı Bakımlar
Ayaklar için seçilen kozmetik ürünlerle yapılan ayak banyosu, aromaterapi ve masaj uygula-
malarıdır. Bu bakımların en önemli amacı ayakları dinlendirmek ve yorgun kasların gevşeme-
sini sağlamaktır.
SPA Bakımları: Ayak cildinin ihtiyacına uygun derin temiz-

leme, yapılandırma, rahatlatma ve koruma aşamalarının
tamamını içeren bakımlardır. Bu bakımlar, su kullanılarak
yapıldığında SPA bakımı olarak adlandırılır (Görsel 14.6).
SPA ayak bakımlarının en önemli amacı kan dolaşımının
artırılması ve lenfatik akışın düzenlenmesidir. Bu düzen-
lenme sayesinde dokularda rahatlama ve iyileşmeler mey-
dana gelir. Ayrıca SPA bakımları suyun dinlendirici etkisin-
den dolayı yorgun ayaklar için rahatlatıcı özelliğe sahiptir. Görsel 14.6: SPA ayak bakımı
14.2.2. Kozmetik Ürünlerle Ayak Bakımı Uygulaması İşlem

Basamaklar
Uygulama esnasında işlem basamaklarına dikkat edilmediğinde istenmeyen sonuçlar ortaya
çıkabilir. İstenmeyen sonuçların ortaya çıkmaması için işlem basamaklarına dikkat edilmelidir.
Hazırlık Aşaması: Model/müşteri karşılanarak müşterinin ayağının yapısı ve durumu değer-

lendirilir. Elde edilen bulgular incelenerek ayakların sorunları ve bunları giderebilecek kozmetik
ürün ve yöntemler belirlenir. Uygun kozmetik ürün ve araç gereç seçimi yapılır. Ortam, uzman
ve model/müşteri işleme hazırlanır.
İşlem Aşaması: Ayak, temizlenmesi amacıyla belirlenen ürün ile yıkanarak ya da dezenfekte edi-
lerek ölü deriden, kütikülden, toz ve kir gibi artıklarından arındırılır. Cildi onarmak veya beslemek
amacıyla belirlenen kozmetik ürünler, ayaklara yedirilir. Ayakların rahatlatılması ve dış etkenler-
den korunması için uygun olan kozmetik ürünler, masajla veya ayak banyosu ile cilde uygulanır.
İşlem Sonrası Aşama: Model/müşteriye günlük ayak temizleme ve bakım alışkanlıklarına yö-
nelik tavsiyelerde bulunularak model/müşteri uğurlanır. İşlem sonunda ortam, araç gereç ve
uzman bir sonraki işleme hazırlanır. Uzman, bir sonraki işlem için kişisel hijyenini kontrol ede-
rek ihtiyaç hâlinde yeniler.
14.2.3. Kozmetik Ürünlerle Ayak Bakımı Uygulamasında Dikkat

Edilecek Hususlar
Ayak bakımında istenen sonuca ulaşabilmek için dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Bu
hususlar şöyle sıralanır:
• Cilt analizi yapılmalı, model/müşteride bulaşıcı bir cilt hastalık varsa işlem yapılmamalı ve
kişi uzman bir hekime yönlendirilmelidir.
• Ürünler tavsiye edilen miktarlarda kullanılmalıdır.
• Beklenmeyen bir etki görüldüğünde işlem durdurulmalı, ürün ciltten uzaklaştırılmalı ve

gerekiyorsa doktora başvurulmalıdır.
332
14.2. UYGULAMA
ÖĞRENME BİRİMİ ADI KOZMETİK ÜRÜNLERLE AYAK ABAKIMI SÜRE
UYGULAMA ADI ANTI AGING AYAK BAKIMI UYGULAMA 50 dk.

Görev
Bu uygulamada sizden, aşağıda belirtilen uygulama adımlarını dikkate alarak ayak cil-
dinin durum ve ihtiyacına uygun ürünlerle anti aging bakım uygulaması yapmanız bek-
lenmektedir.

• Ortam hijyeni malzemeleri, cilt hijyen ürünleri, kişisel koruyucu donanım malzemeler,
ayaklara uygun anti aging peeling, serum, maske ve nemlendirici
• Steril portakal çubuğu veya kauçuk uçlu kütikül itici (krong), ayak sığacak büyüklükte le-
ğen (1 adet), ürün sürme fırçası (2-3 adet) sıcak su (2 l), tek kullanımlık havlu (8-10 adet),
tek kullanımlık çorap (2 çift)
Uygulama
4. Model/müşteriyi uygulama alanına davet ediniz.
5. Ayakları uygun bir ayak hijyen ürünüyle dezenfekte ediniz ya da yıkayınız.
6. Bir leğene doldurduğunuz 2 l sıcak suda ayakları 15 dk. bekletiniz.
7. Suya ilk koyduğunuz ayağı çıkarıp havluyla kurulayınız ve anti aging peelingi sırayla
ayaklara uygulayınız.
8. Anti aging peeling kalıntılarını temizleyiniz.
9. Ayağa, ürün firmasının belirttiği şekil ve miktarda serum uygulayınız.
10. Anti aging maskeyi ayakların tüm yüzeyine fırçayla hızlıca sürünüz.
11. Ayaklara tek kullanımlık çorap giydiriniz ve ayağın üzerini temiz bir havluyla sarınız.
12. Ayaktaki maskeyi 15-20 dk. bekletiniz ve temizleyiniz.
13. Ayaklara anti aging nemlendirici sürerek 10 dk. dinlendirici masaj yapınız.
16. İşlemi, verilen sürede bitiriniz.
Değerlendirme
333
14.2. KOZMETİK ÜRÜNLERLE ANTI AGING AYAK BAKIMI UYGULAMA
DEĞERLENDİRME FORMU
Cildin durumun ve ihtiyacına uygun kozmetik ürünlerle anti aging ayak bakımı uy-
gulaması kapsamında aşağıda listelenen ölçütlerden gözlediğiniz ölçütün karşısına
becerinin başarı oranına uygun olarak (X) işareti ile işaretleyiniz.

PUAN
yapıldı.
belirlendi.
B) UYGULAMA
4. Model/müşteri, uygulama alanına davet edildi.
5. Model/müşterinin ayakları, cilt hijyen ürünüyle dezenfekte edildi/
yıkandı.
6. Leğen içerisine doldurulan 2 l sıcak suda ayaklar bekletildi.
7. Suya ilk konan ayak çıkarılıp havluyla kurulanarak anti aging pe-
eling, sırayla ayaklara uygulandı
8. Anti aging peeling atıkları temizlendi.
9. Serum, ayağa ürün firmasının belirttiği şekil ve miktarda uygulandı.
10. Anti aging maske ayakların tüm yüzeyine fırçayla hızlıca sürüldü.
11. Ayaklara tek kullanımlık çorap giydirilerek ayağın üzeri temiz bir
havluyla sarıldı.
12. Maske, ayaklarda 15-20 dk. bekletildi ve temizlendi.
13. Ayaklara anti aging bir nemlendirici sürülerek 10 dk. dinlendirici
masaj yapıldı.
taraf yapıldı.
16. İşlem, verilen sürede bitirildi.
SÜTUN TOPLAMLARI
vardır. Dolayısıyla tablodan alınabilecek en yüksek puan 16.5 = 80’dir.
334

1. (....) Ayak bakımında kullanılan doğal ürünlerin kaynakları bitkisel, hayvansal ve min-
eral ürünlerden elde edilir.
2. (....) Yeşil çay, antioksidan özelliği sayesinde cildi beslemeye yardımcı olur.
3. (....) Kil maskesi, fazla kullanıldığı zaman ayaklarda mantar enfeksiyonu oluşmasına
neden olur.
4. (....) SPA ayak bakımlarının en önemli amacı kan dolaşımının artırmak ve lenfatik akışı
düzenlemektir.
5. (....) Kozmetik ürünle bakım uygulamalarında işlem öncesi alerji testi yapılmasına
gerek yoktur.
1. Kana oksijen aşılayan aloe vera bitkisi, …………………….. etkisinin yanı sıra yıpran-
mış hücrelerin onarılmasını sağlayarak hücre yapımını da destekler.
2. Ayakları olumsuz dış etkenlerden koruyarak ayak sağlığını devam ettirmek amaçlı
kullanılan kozmetik ürünlere …………………….. denir.
3. Su kullanılarak yapılan ayak bakımları …………………….. olarak adlandırılır.
4. Sabit ve uçucu yağlar, tek tek kullanılabildiği gibi …………………….. da kullanılabilir.
5. Kozmetik ürün uygulamalarından önce mutlaka …………………….. yapılmalıdır.
1. Aşağıdakilerden hangisi ayak bakımında kullanılan bitkisel ürünlerden biri de-

ğildir?
A) Avakado
B) Aloevera
C) Deniz Tuzu
D) Lavanta Çiçeği
E) Yeşil Çay
335
2. I. Zeytinyağı
II. Susam yağı
III. Çayağacı yağı

IV. Nane yağı
V. Ceviz yağı
Verilen öncüllerden hangileri sabit yağlardır?

A) II ve III
B) I, II ve III
C) I, II ve IV
D) I, II ve V
E) II, III ve IV
3. Aşağıdakilerden hangisi doğal ürünlerle ayak bakımı uygulamasında dikkat edile-

cek hususlardan biri değildir?
A) Uygulama öncesi alerji testi yapılmalıdır.
B) Beklenmeyen bir etki görüldüğünde uygulama sonlandırılmalıdır.
C) Hafif kızarıklık ve kaşıntı olması önemli bir durum değildir.
D) Üründe renk ve koku değişikliği varsa kullanılmamalıdır.
E) Ayak parmak aralarında yara veya mantar enfeksiyonu varsa uygulama yapılma-
malıdır.
4. “Ciltte biriken ölü derilerin giderilmesi ve cildin derinlemesine temizlenmesi amacıyla

asit içeren doğal ürünler ve çeşitli kil veya tuz çeşitleri ile bitkilerin öğütülmüş yaprak,
çiçek ve tohum kısımlarıyla yapılan bakımlardır.’’ Bu tanımla belirtilen ayak bakım
çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ampul
B) Bitkisel
C) Dinlendirici
D) Derin Temizleme
E) Yapılandırıcı
5. Kozmetik ürünlerle ayak bakımı uygulamasında dikkat edilecek hususlardan biri

aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) Ürün, istendiği şekilde ve miktarda kullanılabilir.
B) Ürün, üretici firmanın tavsiye ettiği miktarda kullanılmalıdır.
C) Ciltte hafif yanma varsa önemli bir durum değildir, işleme devam edilir.
D) Kullanılacak ürünlerin sıralaması önemli değildir.
E) Beklenmeyen bir etki görüldüğünde işlem bitene kadar devam edilmelidir.
336
KAYNAKÇA
Ağaoğlu, G., ve Erol, O. (2000). Ultrasonik liposuction ile vücut konturlarının düzeltil-
mesi. Türk Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Dergisi (Turk J Plast Surg),
8(3), 166-174.
Aladağ A., Ergene M., Katayıfçı E. C., Tosun B., ve Yılmaz M. S. (Tarih Yok). Kanser
moleküler patogenezinde farklı bir perspektif: Obezite, 11.Kasım 2021 tarihin-
de http://tip.baskent.edu.tr/kw/upload/464/dosyalar/cg/sempozyum/ogrsmpzs-
nm14/14.P4.pdf adresinden alınmıştır (Erişim Saati: 18.18).
Alğın Yapar, E.(2017). Selülitte topikal yaklaşımlar. Marmara İlaç Dergisi, 21, 54-58.
https://doi.org/10.12991/marupj.259881
Alitalo, K. (2011). The lymphatic vasculature in disease. Nat Med 17, 1371-1380. https://
doi.org/10.1038/nm.2545
Amato Fatih, Y. (2004). Bugün, yarın ve daima, cildin doğası ve kozmetik olanaklar.
Doğan Kitapçılık.
Ankara Üniversitesi. (Tarih Yok). Galvanik akım-faradik akım, 24 Mayıs 2022 tarihinde
https://acikders.ankara.edu.tr/mod/resource/view.php?id=121841 adresinden
alınmıştır (Erişim Saati: 06.38).
Arca, E. (2017). Kimyasal soyma önemini kaybediyor mu? Türkderm: Türk Deri Hasta-
lıkları ve Frengi Arşivi= Turkderm: Turkish Archives of Dermatology and Vene-
reology, 51(3), 106.
Avalon Wolfe, F. (2009). The complete idiot's guide to reflexology. Alpha.
Aykaç Y. (Tarih Yok). Periontolojide lazer kullanımı, 24 Mayıs 2022 tarihinde https://
acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/45094/mod_resource/content/0/Lazer.pdf
adresinden alınmıştır ( Erişim saati: 05.24).
Barutçu, B. (2013). Elektrik akımlarının doku üzerindeki etkileri, 18 Mayıs 2022 ta-
rihinde https://cdn.istanbulc.edu.tr/statics/cerrahpasa.istanbulc.edu.tr/wp-con-
tent/uploads/2013/11/009-Elektrik-ak%C4%B1mlar%C4%B1n%C4%B1n-Do-
ku-%C3%9Czerine-Etkileri.pdf.pdf adresinden alınmıştır (Erişim Saati: 17.33).
Baryluk, A., Łuniewska, M., Garczyński, W., Gębska M., & Weber, N. K. (2017). Anti-cel-
lulite and slimming effect of vacuum massage case study. Journal of Education,
Health and Sport, 7(11), 215-22. https://doi.org/10.5281/zenodo.1064166
Bektaş, Y., Gültekin, T., Akın, G. ve Önal, S. (2014). Obezitenin değerlendirilmesinde
beden kütle indeksi ve biyoelektrik empedans metotlarının etkinliğinin karşılaş-
tırılması. Antropoloji, Obezite Dergisi, (28),67-86. https://doi.org/10.1501/ant-
ro_0000000303
Beresford Cooke, C., Porter, A., Lidell, L., & Thomas, S. (2001). The book of massage:
The complete step-by-step guide to eastern and western technique. Atria Bo-
oks.
Brennen, C. E. (2015). Cavitation in medicine. Interface focus, 5(5),1-12.
337
Buzoğlu, H. (2020). Cilt çatlakları, deri çatlakları, stria, 16 Kasım 2021 tarihinde https://
www.hakanbuzoglu.com/cilt-deri-catlaklari-stria adresinden alınmıştır (Erişim
Saati: 21.55).
Cafri, G., Yamamiya, Y., Brannick, M., & Thompson, J. K. (2005). The influence of soci-
ocultural factors on body image: A meta-analysis. Clinical Psychology: Science
and Practice, 12 (4), 421-433. https://doi.org/10.1093/clipsy.bpi053
Çağlar, S. (2021). Yüz simetrisi neden güzellikle ilişkilidir? Vücudumuzdaki oranlar
nelerdir? 20 Ekim 2021 tarihinde https://www.matematiksel.org/insan-vucu-
du-matematik/ adresinden alınmıştır (Erişim Saati: 18.16).
Çakıroğlu, G. (2013). Refleksoloji. Kassandra.
Canpınar, P. (2012). İyontoforez yöntemi ile lidokainin dentin tübüllerinden pulpaya geçi-
şinin değerlendirilmesi, 04 Ocak 2022 tarihinde http://nek.istanbul.edu.tr:4444/
ekos/TEZ/49596.pdf adresinden alınmıştır (Erişim Saati: 03.55).
Cansu, T. B., Özdemir, T., Üçüncü, O., Kahriman, N., ve YaylI, N. (2010). Türkiye’de
yetişen brachythecium albicans (hedw.) schimp., bryum pallescens schleich.
ex schwagr ve syntrichia intermedia brid. yosunlarının uçucu bileşenleri. XXIV.
Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak, Türkiye.
Dalton, E.L., Velasquez, B. J. (2017). Cupping therapy: An alternative method of treating
pain. Public Health Open J, 2 (2), 59-63. https://doi.org/10.17140/ PHOJ-2-122
Çubukçu, Fırat S. (2016). Elektroterapi, 24 Mayıs 2022 tarihinde http://tip.akdeniz.edu.
tr/wp-content/uploads/2016/11/elektrotrapi.pdf adresinden alınmıştır (Erişim
Saati: 06.45).
Davarcıoğlu, B. (2011). Kil minerallerinin balneoterapi yönünden değerlendirilmesi ve
mineralli su, orta anadolu bölgesi. International Journal of Agricultural and Na-
tural Sciences, 4(2), 15-21.
Dedeoğlu, A. Ö., ve Savaşçı, İ. (2005). Tüketim kültüründe beden güzelliği ve yemek
yeme arzuları: Kadınların tüketim pratiklerine yansıması. Ege Akademik İnce-
leme, 5 (1), 77-87.
Dıraman, E. (Tarih Yok). Enzimler, 02 Haziran 2022 tarihinde https://avys.omu.edu.tr/
storage/app/public/ediraman/133625/5.%20Hafta;%20Enzimler,Enzim%20Ki-
neti%C4%9Fi,Enzim%20%C4%B0nhibisyonlar%C4%B1.pptx adresinden alın-
mıştır (Erişim Saati: 04.57).
Doğan, B., Abuaf, Ö. K. ve Karabacak, E. (2012). Tamamlayıcı/alternatif tıp ve dermato-
loji. Türkderm Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi Dergisi, 46, 62-6.
Doğan Kazancı, N. (2005, 21-24 Nisan). Sosyal alanlarda; kuaför, havuz, cadde, sokak,
kulüp, yurtta temizlik, dezenfeksiyon ve sterilizasyon [Sözlü bildiri]. 4. Ulusal
Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi, Samsun, Türkiye. https://www.das.org.
tr/kitaplar/kitap2005/36-05.pdf
Doğruk Kaçar, S. (2014). Akustik kavitasyon ve radyofrekans lipoliz kombinasyonunun
vücut şekillendirmede etkinliğinin değerlendirilmesi, 24 Mayıs 2022 tarihinde
https://doi.org/10.4328/jcam.2490 adresinden alınmıştır (Erişim saati: 05.45).
338
Duman, N. (2014). Kutanöz malign melanom. Acta Oncologica Turcica, 47(3), 52-59.
https://doi.org/10.5505/aot.2014.27247
Emagister. (Tarih Yok). Course programme, NVQ beauty therapy-level 3, 26 Şubat 2022
tarihinde https://www.emagister.co.uk/nvq_beauty_therapy_level_3_cour-
ses-ec170288757.htm adresinden alınmıştır (Erişim Saati: 17.14).
Erden, S., ve Çelik, S. Ş. (2015). Bir elektro analjezi yöntemi: Transkütan elektriksel
sınır stimülasyonu ve hemşirenin rolleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fa-
kültesi Dergisi, 2(1), 50-60.
Gentil Araújo, H. (2015).Transporte transdérmıco por meıo de aparelhos portáteıs: Out-
ra forma de aplıcar cosmétıcos, ensaıo ın vıvo, 09 Kasım 2021 tarihinde https://
core.ac.uk/download/pdf/268082015.pdf adresinden alınmıştır (Erişim Saati:
10.54).
Glob Dermatol. (2017). Carboxytherapy - a non-invasive method in aesthetic medicine
and dermatology, and the combined usage of carboxytherapy and PRP in the
periorbital area, 26 Ocak 2022 tarihinde https://www.oatext.com/pdf/GOD-4-
202.pdf adresinden alınmıştır (Erişim saati: 16.06).
Gürsel, F. (2013). Vücut kompozisyonu. 21 Kasım 2021 tarihinde https://acikders.
ankara.edu.tr/pluginfile.php/1202/mod_resource/content/4/DersSunusu%20
%284%29.pdf adresinden alınmıştır (Erişim Saati: 18.07).
Hexsel, D. M., Siega, C., Schilling-Souza, J., Porto, M. D., Rodrigues, T. C. (2011). A
bipolar radiofrequency, infrared, vacuum and mechanical massage device for
treatment of cellulite: A pilot study. J Cosmet Laser Ther, 13(6), 297-302. https://
doi.org/10.3109/14764172.2011
Hoyme, R. J. (2018). The complete guide to modern massage: Step-by-step massage
basics and techniques from around the world. Althea Press.
İnal, Ö., Alğın Yapar, E. ve Baykara, E. (2008). Modern transdermal terapötik sistemle-
rin tedavideki yeri. Ankara Ecz. Fak. Dergisi, 37(2), 145-170.
İmren, M. (2018). İşte benim kimliğim: Moda ve medyanın kadınların kimlik inşası ve
ideal beden söylemlerindeki rolü üzerine. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilim-
ler Enstitüsü Dergisi, 4 (1), 103-111.https://doi.org/10.31592/aeusbed.338524
James, A. (2002). Hands on reflexology: A complete guide. Hodder & Stoughton.
Kaminer, M.S., Coleman, W.P., Weiss, R.A., Robinson, D.M., Coleman, W.P., & Hor-
nfeldt, C.(2015). Multicenter pivotal study of vacuum-assisted precise tissue
release for the treatment of cellulite. Dermatol Surg. 41(3), 336-47. https://doi.
org/10.1097/DSS.0000000000000280
Kanaat, T. (2019). Aromaterapi. J Biotechnol and Strategic Health Res., 3, 67-73.
Kaya, A. (2007). Kablosuz bir sistem aracılığıyla elektrikli cihazların kontrolü [Yayımlan-
mamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
Kaptan, A. Y., Korkmazer, S., Eren, T. K., Kaya, İ., Çiçeklidağ, M., Bal, T. ve Orhan, Ö.
(2021). Erişkinlerde tırnak batmasının matriksektomisiz cerrahi tedavisi. Harran
Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 18 (3), 353-356. https://doi.org/10.35440/hut-
fd.987938
339
Kilimcioğlu, G., Kadıoğlu, E. S., ve Ed.Bilar E. (2001). Şişe çekme uygulamasının folk-
lorik, tarihi ve medikal analizi I. Edirne Tıp Tarihi Günleri Bildirileri. Trakya Üni-
versitesi Rektörlüğü Yayını, 208-231.
Kiziltan, E., ve Dalkılıç, N. (2021). Elektrofizyolojinin tarihsel serüveni: Galvani öncesi
dönem. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik
Tıp Dergisi, 11 (3), 429-440.
Kozanoğlu, M. E., ve Göncü, K. (1999). Dejeneratif eklem hastalığı rehabilitasyonu.
Turkish Journal of Geriatrics, 2 (2), 71-75.
Kunz, B., & Kunz, K. (2009). Complete reflexology for life. Dorling Kindersley.
Kurban, B. (2018). Kozmetik ürünlerde kullanılan bitkilerin fitoterapi açısından incelen-
mesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
Kutlubay, Z.,Engin, B., Serdaroğlu, S., ve Tüzün, Y. (2010). Dermatolojide ozon tedavisi.
Dermatoz Dergisi, 1(4), 209-216.
Lacroix, N., Rinaldi, F., Tanner, R., & Seagar, S. (2009). Whole body massage: The
ultimate practical manual of head, face, body and foot massage techniques.
Anness.
Le Coz, J. (2020). Ağrı ve estetikte mezoterapinin yeri. Kongre Kitabevi.
Malayoğlu, U., ve Akar, A. (1995). Killerin sınıflandırmasında ve kullanım alanlarının
saptanmasında aranan kriterlerin irdelenmesi. Endüstriyel Hammaddeler Sem-
pozyumu, 2, 125-133.
Metin A.,ve Erdem, R. (2019). Sosyal kontrol aracı olarak tıp: Kavramsal bir çerçeve.
Sağlık ve Toplum, 29 (1), 3-12.
Miller, L., ve Miller, B. (2001). Ayurveda ve aromaterapi, eski bilgelik ve modern tedavi-
ler için yeryüzünün temel yol göstericileri. Selmat Matbaası.
Moortgat, P., Anthonissen, M., Meirte, J., Van Daele, U., & Maertens, K. (2016). The
physical and physiological effects of vacuum massage on the different skin
layers: A current status of the literature. Burns & Trauma, 4, 34. https://doi.
org/10.1186/s41038-016-0053-9
Mollaoğlu, H., Üçok, K., Akgül, O., ve Bas, L. (2006). Biyoelektrik empedans analizi ve
antropometrik yöntemlerle ölçülen vücut yağ yüzdelerinin karşılaştırılması. Ko-
catepe Tıp Dergisi, 7, 27-31.
Mutlu, B., Toros, H., ve Şen, O. (2003, 19-20 Mart). Ultraviyole radyasyonun insan sağ-
lığı üzerine etkileri. III. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu, İTÜ, İstanbul, Türkiye.
Muniammal, S. (2012). Effectiveness of therapeutic back massage and music therapy
on quality of sleep among hospitalized patients with inadequate sleep at post
operative ward government rajaji hospital, Madurai [Master's dissertation]. The
Tamilnadu Dr. M.G.R. Medical University. Retrieved April 07, 2022, from http://
repository-tnmgrmu.ac.in/2766/1/300127512muniammal.pdf
Neşe, A. Ç., ve Ovayolu, N. (2010). Diyabetik ayak ve bakımı. Anadolu Hemşirelik ve
Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 89-97.
340
Okumuş, M. (2016). Kupa tedavisi ve hacamat. Ankara Med J, (4), 370-82. https://doi.
org/10.17098/amj.68279
Okrodudu, Y., Jumean, M. F., Montori, V. M., Romero-Corral, S., V.K., Erwin, P.J. &
Jimenez Lopez, F. (2010). Diagnostic performance of body mass ındex to de-
fine obesity defined by body adiposity: A systematic review and meta-analysis.
International Journal of Obesity, 34, 71-98.
Öngören, B. (2015). Sosyolojik açıdan sağlıklı beden imgesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler
Araştırmaları Dergisi, 16 (34), 25-45.
Özcan, E., ve Aydın, R. (1988) Fizyoterapi ve manipülasyon ile tedavi. Diskopatiye ba-
ğıl ağrılı bel sendromlarında fizyoterapi ve manipülasyon ile tedavi sonuçlarının
karşılaştırılması. Acta Orthop. Traum. 22, 41-43,
Özcan, H. (2020). Fiziksel tedavi yöntemleri B. Kimyasal Peeling. Turkderm-Turkish
Archives of Dermatology & Venereology, 54(1), 59-61.
Özmen, S., Demir, H., Yavuzer, R., ve Latifoğlu, O. (2006). Alternatif estetik uygulama-
ları II: Karboksiterapi ve oksiterapi. Türk Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi
Dergisi, 14 (1), 29-34.
Öztürk, Y. E., Dömbekci, H. A. ve Ünal, S, N. (2020). Geleneksel tamamlayıcı ve alter-
natif tıp kullanımı. Bütünleyici ve Anadolu Tıbbi Dergisi,1(3), 23-35.
Pekcan, G.(2014). Beslenme durumunun saptanması, 20 Ekim 2021 tarihinde https://
sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/A%2014.pdf adresinden alınmıştır (Eri-
şim Saati:17.46).
Resmi Gazete. (2012). 6331 Sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu, 23 Mart 2022 tarihin-
de https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm adresinden
alınmıştır (Erişim saati: 22.03).
Rosser, M. (2012). Body massage. Hodder Education Publishers.
Seckin, F., ve Bülbül, M. (2020). İnsan anatomisinde altın oranlama ve sanat eserlerin-
deki karşılaştırmalı analizi. Temel Eğitim, 2 4), 6-20.
Runge, M.S. (2003). Face lifting by exercise senta maria runge, Retrieved February
09, 2022, from https://archive.org/details/56857033FaceLiftingByExerciseSen-
taMariaRunge
(Erişim Saati: 13.20).
Safalı, S. (2019). Tırnak batması cerrahi tedavisinde winograd tekniği ile sleeve meto-
dunun karşılaştırılması. Abant Tıp Dergisi, 8(3), 113-118.
Salcan, H. (2012). Epidural analjezi teknikleri ve transkutanöz elektriksel sinir stimülas-
yonu (TENS) uygulamalarının doğum analjezisi üzerine etkilerinin karşılaştırıl-
ması [Yayınlanmamış uzmanlık tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Serra, E., & Giralt de Veciana, E. (2007). Evaluación" in vivo" de pedikur Spray refres-
cante para pies y piernas cansadas y Pedikur Spray antitranspirante de uso
diario. Revista Española de Podología, vol. 18(1), 6-10.
Sırıken, B. ve Güler, A. (2021). Sağlık bilimleri güncel araştırmalar ve eğilimler. İvpe.
341
Soliman, A. (2018). Carboxy therapy, 04 Şubat 2022 tarihinde http://docs.neu.edu.tr/
library/6683348339.pdf adresinden alınmıştır (Erişim saati: 13.37).
Sungurtaş, N. (2011). Selülit tedavisine yönelik sildenafilin topikal formülasyonlarının
geliştirilmesi ve optimizasyonu [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul
Üniversitesi.
Sürme, Y., ve Çürük, G. N. (2020). Yara bakımında fitoterapi: Çay ağacı yağı. ERÜ Sağ-
lık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(2), 35-41.
Szolnoky, G., Varga, E., Varga, M., Tuczai, M., Dósa-Rácz, E., & Kemény L. (2011). Ly-
mphedema treatment decreases pain intensity in lipedema. Lymphology. 44(4),
178-82.
Şahne, B. S., Arslan, M., ve Şar, S. (2013). Geçmişten günümüze: Sağlık alanında kil
minerallerinin kullanımı. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp
Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 3(3), 13-20.
Şimşek, A., Oktay, G., ve Bilge, H. Ş. (2010,10-12 Şubat). 3G Teknolojisi perspektifin-
den taşınabilir ultrason görüntüleme. Akademik Bilişim Kongresi, Muğla, Türki-
ye.
Şimşek, O.(Tarih Yok). Lazerler ve uygulamaları, 27 Nisan 2022 tarihinde https://avys.
omu.edu.tr/storage/app/public/atalays/61598/Lazerler%20ve%20Uygulama-
lar%C4%B1.pdf. adresinden alınmıştır (Erişim Saati: 18.06).
Tabur, H., ve Başaran E. Z. B. (2009). Refleksoloji'ye giriş tarihten günümüze uzanan
doğal şifa kaynağı. Kitap Dostu.
Tarhan, K., ve Alkan, B. A. (2015). Periodontal tedavide düşük doz lazer tedavisi uygu-
lamaları. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 24(8), 61-66.
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Sağlıklı Beslenme ve Hareketli
Hayat Dairesi Başkanlığı. (2017). BKI Beden kütle indeksi, 10.01.2021 tarihinde
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/beslenmehareket-hesaplamalar adresinden alın-
mıştır (Erişim Saati: 17.03).
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Sağlıklı Beslenme ve Hareketli
Hayat Dairesi Başkanlığı. (2017). Obezite-obezitenin nedenleri, 10 Ocak 2021
tarihinde https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/obezitenin-nedenleri.html adre-
sinden alınmıştır (Erişim Saati: 16.53).
Tosti, A., & De Padova, M. (2007). Atlas of mesotherapy in skin rejuvenation. 26 Ocak
2022 tarihinde https://epdf.tips/atlas-of-mesotherapy-in-skin-rejuvenation.html
adresinden alınmıştır (Erişim Saati: 15.12).
TUİÇ Akademi. (Tarih Yok). İnfluencerların ve sosyal medyanın beden algısına etkile-
ri, 20 Ekim 2021 tarihinde https://www.tuicakademi.org/influencerlarin-ve-sos-
yal-medyanin-beden-algisina-etkileri/ adresinden alınmıştır (Erişim Saati:
17.37).
Tunç, H. B. (2015). Bazal hücreli deri kanseri subtipleri ile abo kan grubu antijenleri
arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış uzmanlık tezi]. Mersin Üniver-
sitesi.
342
Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. (2019). Obezite tanı ve tedavi kılavuzu,
20 Ekim 2021 tarihinde https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/A%2014.
pdf adresinden alınmıştır ( Erişim Saati: 19.07).
Türk Dil Kurumu. (2019). İmaj, 17 Şubat 2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresin-
den alınmıştır (Erişim Saati: 18.56).
Türk Üroloji Derneği. (2017). Ürolojide lazer kullanımı, 24 Nisan 2022 tarihinde https://
www.uroturk.org.tr/urolojiData/Books/408/urolojide-lazer-kullanimi.pdf adresin-
den alınmıştır (Erişim Saati: 12.02).
Erdem, U. E. (Tarih Yok). FTR 205 Elektroterapi, 24 Mayıs 2022 tarihinde https://cdn2.
beun.edu.tr/sbf//notlar/Elektroterapi_I-5.pdf adresinden alınmıştır (Erişim Saati:
22.02).
Uysal, H (2010). Oksijen tedavisi ve hemşirelik bakımı. Türk Kardiyol Dern Kardiyovas-
küler Hemşirelik Dergisi, 1(1), 28-34. https://doi.org/10.5543/khd.2010.005
Ülkar,S. E. (Tarih Yok). Kolajen ve elastin sentezi, 03.12.2021 tarihinde https://acik-
ders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/167580/mod_resource/content/1/Kollajen%
20ve%20elastin%20sentezi.pdf adresinden alınmıştır (Erişim Saati: 23.12).
Woolcott, O. O., & Bergman, R. N.(2018). Relative fat mass (RFM) as a new estimator
of whole-body fat percentage-A cross-sectional study in American adult indivi-
duals. Sci Rep, 8(1),1-11. https://doi.org/10.1038/s41598-018-29362-1
Yalçın, H., ve Özkalp, B. (2005, 20-24 Nisan). Vücut hijyeninin önemi ve yara bakımın-
da yeni gelişmeler. 4. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi, Samsun,
Türkiye.
Yavuz, M. (1996). Postoperatif hipotermi, ısıtma ve komplikasyonları. Ege Üniversitesi
Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 12 (2), 65-74.
Yazan, Y. (1998). Kozmetolojide a-hidroksi asitler. FABAD J. Pharm. Sci. Dergisi, 23,
29-37.
Yüceer, S. (2013). Torakotomi sonrası uygulanan transkütan elektriksel sinir stimülasyo-
nunun ağrı üzerine etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
Yüksel, İ. (2018). Masaj teknikleri. Hipokrat Kitabevi.
Yüksel, İ. (2020). Klasik masaj teknikleri. Hipokrat Kitabevi.
GÖRSEL KAYNAKÇA
http://kitap.eba.gov.tr/karekod/Kaynak.php?KOD=2428
343
CEvap anahtaRLaRI
A
1. D 2. Y 3. Y 4. D
5. D 6. Y 7. D
B
1. Ultrasonik peeling 2. (+ İyon düğmesi) 3. Cilt yaşlanması 4. Elastikiyeti
C
1. D 2. B 3. C 4. A
5. B 6. E 7. B 8. D
9. E 10. A 11. A 12. D
A
1. Y 2. D 3. Y 4. D
5. Y 6. Y
B
1. kolajen 2. anestezik krem 3. 2-10 4. oksijenlenme
5. ultrasonik spatula 6. lifting
C
1. D 2. E 3. A 4. B
5. C
A
1. D 2. Y 3. D 4. Y
5. Y 6. D 7. D 8. D
B
2. Beden Kitle İndeksi (BKİ) hesaplaması
1. Bel-kalça çevresi (BÇ/KÇ) oranı
Bağıl Yağ Kütlesi (BYK)
C
1. C 2. A 3. B 4. E
A
1. D 2. D 3. D
B
1. kimyasal peeling 2. 50-55
C
1. B 2. C 3. D 4. C
5. A 6. A
344
A
1. Y 2. D
B
1. iyontoforez 2. Ultrasound
C
1. E 2. D
A
1. D 2. D
B
1. venöz ve lenf 2. kupa çekme
C
1. D 2. B
A
1. D 2. D 3. Y 4. D
5. Y 6. D 7. Y
B
1. ısı 2. aktif 3. üst 4. ısı geçirmeyen
5. solaryum
C
1. E 2. D 3. C 4. E
5. C 6. B 7. A 8. D
9. E
A
1. D 2. Y 3. D 4. Y
B
1. ozon ile vücut 2. ozon sauna 3. dezenfeksiyon 4. oksijen ile vücut
bakımı bakımı
C
1. E 2. B
A
1. D 2. Y 3. D 4. D
B
1. mezoterapi 2. karbondioksit 3. yağ 4. Lazer
C
1. E 2. A 3. B 4. B
5. E
345
A
1. D 2. Y 3. D 4. Y
5. D 6. Y 7. Y 8. D
9. D 10. Y
B
1. yoğurma 2. basıncı hafif 3. bacak masajı 4. yumrukla
5. sinir sistemini 6. ense ve omuz- 7. el masajı 8. sıvazlamave
lardaki friksiyon
9. kan dolaşımını 10. duruş bozukluk-
larından
C
1. E 2. C 3. A 4. B
5. E 6. B 7. A 8. D
9. C 10. D

A
1. Y 2. Y 3. D 4. D
B
1. aromaterapi 2. neroli 3. Hint 4. civan perçemi
C
1. C 2. A

A
1. D 2. D 3. Y 4. D
5. Y 6. Y 7. Y 8. D
B
1. pedikür 2. klasik(sulu) ve 3. koparılmadan 4. ponza taşı
kuru
5. düz 6. kanama 7. deformasyona 8. radyofrekans
C
1. D 2. B 3. E 4. E
5. D 6. C 7. B 8. A
9. D

A
1. D 2. Y 3. D 4. Y
B
1. refleksoloji 2. refleksolog 3. 10 ile 60 4. basınç
C
1. C 2. A 3. E 4. B
5. E 6. C
346
A
1. D 2. D 3. Y 4. D
5. Y
B
1. iltihap giderici 2. ayak bakım koz- 3. SPA 4. karıştırılarak
metikleri
5. Alerji
C
1. C 2. D 3. C 4. D
5. A
347
NOTLAR
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
348
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
349
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
350
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
351
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
352
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
353
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
354
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
355
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
356

Guzellik Ve Sac Bakim Alani Cilt Bakim A

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Guzellik Ve Sac Bakim Alani Cilt Bakim A

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GÜZELLİK HİZMETLERİ ALANI CİLT BAKIM UYGULAMALARI ATÖLYESİ 11 DERS MATERYALİ

GRAFİK TASARIM UZMANI

1. ÖĞRENME BİRİMİ: ÖZEL CİLT BAKIM TEKNİKLERİ ................... 21

1.1. İYONTOFOREZ CİHAZI İLE CİLT BAKIMI ................................................. 22

1.1.1. İyontoforez Cihazının Özellikleri ve Cilt Üzerindeki Etkisi ...................... 23

1.1. UYGULAMA ........................................................................................... 27

1.2.1. Ultrasonik Peeling Cihazının Özellikleri ve Cilt Üzerindeki Etkisi ........... 30

1.2. UYGULAMA ........................................................................................... 34

1.3.2. İğnesiz Mezoterapi İle Cilt Bakım Uygulaması ve Uygulamada Dikkat

1.4.1. Lifting Cihazının Özellikleri ve Cilt Üzerindeki Etkisi .............................. 44

1.3. UYGULAMA ........................................................................................... 47

2. ÖĞRENME BİRİMİ: ÖZEL CİLT YENİLEME TEKNİKLERİ ............. 53

2.1. MİKRO İĞNELEME İLE CİLT BAKIMI ........................................................ 54

2.1.1. Mikro İğneleme İşlemlerinin Cilt Üzerindeki Etkisi.................................. 56

2.2.1. Oksijen İle Cilt Bakımı Yöntemleri .......................................................... 60

2.3.1. Hydrafacial Cihazının Cilt Üzerindeki Etkisi ........................................... 63

2.3.2. Hydrafacial Cihazının Özellikleri ............................................................ 63

2.3.3. Hydrafacial Cihazı İle Cilt Bakımının İşlem Basamakları ....................... 65

2.1. UYGULAMA ........................................................................................... 67

3. ÖĞRENME BİRİMİ: VÜCUT ANALİZİ.............................................. 71

3.1. VÜCUT ÖLÇÜM VE TARTIM ...................................................................... 72

3.1.1. Vücut Ölçüm ve Tartımının Önemi ......................................................... 72

3.1. UYGULAMA ........................................................................................... 75

3.2.1. Obezitenin Neden ve Sonuçları ............................................................. 77

3.2.2. Obezite Çeşitleri ..................................................................................... 78

3.2.3. Obeziteyi Tespit Etme ............................................................................ 78

3.3.1. Selülit Nedenleri ..................................................................................... 83

3.3.2. Selülit Aşamaları ................................................................................... 84

3.3.3. Selülit Analizi İşlem Basamakları ........................................................... 84

3.3.4. Selülit Giderme ve Azaltma Yöntemleri ................................................. 85

3.2. UYGULAMA ........................................................................................... 86

3.4.1. Çatlak Oluşum Nedenleri ...................................................................... 88

3.4.2. Vücutta Çatlak Analizi Uygulaması İşlem Basamakları .......................... 89

3.3. UYGULAMA ........................................................................................... 90

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ......................................................................... 92

4. ÖĞRENME BİRİMİ: DOĞAL VE KOZMETİK ÜRÜNLERLE VÜCUT

4.1. PEELING İLE VÜCUT BAKIMI.................................................................... 94

4.1.1. Peeling Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ................................ 97

4.1.2. Peeling Uygulaması İşlem Basamakları................................................. 98

4.1. UYGULAMA ........................................................................................... 99

4.2.1. Parafin Çeşitleri ...................................................................................... 101

4.2.2. Parafin Uygulaması İçin Gerekli Araç Gereç .......................................... 101

4.2.3. Parafin Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ................................ 102

4.2.4. Parafin Uygulaması İşlem Basamakları ................................................. 103

4.2. UYGULAMA ........................................................................................... 104

4.3.1. Yosun Çeşitleri ....................................................................................... 106

4.3.2. Yosun Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar................................... 107

4.3.3. Yosun Uygulaması İşlem Basamakları ................................................... 107

4.3. UYGULAMA ........................................................................................... 109

4.4.1. Kil Çeşitleri ............................................................................................. 111

4.4.2. Kil Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ........................................ 112

4.4.3. Kil Uygulaması İşlem Basamakları......................................................... 112

4.4. UYGULAMA ........................................................................................... 113

5.1. ELEKTRO STİMÜLE CİHAZI İLE VÜCUT BAKIMI .................................... 118

5.1.1. Elektro Stimülasyonda Kullanılan Akım Türleri ...................................... 118

5.1.2. Elektro Stimüle Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç ......................... 118

5.1.4. Elektro Stimüle Cihazı İle Vücut Bakımı Uygulaması İşlem

5.1. UYGULAMA ........................................................................................... 121

5.2.1. Elektro Lifting Uygulamasında Kullanılan Akım Türleri ......................... 123

5.2.2. Elektro Lifting Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç............................ 123

5.2. UYGULAMA ........................................................................................... 125

5.3.1. İyontoforez Uygulamasında Kullanılan Araç Gereç................................ 127

5.3.2. İyontoforez Uygulamasının İşlem Basamakları ...................................... 127

5.3. UYGULAMA ........................................................................................... 128