‫مطالعه کیفی نقش اخبار و برنامههای سیاسی‬

‫تلویزیون طلوع نیوز بر مشارکت سیاسی مردم افغانستان‬

‫‪ -1‬پوهنمل اسدالله آریا‪ :‬استاد دیپارمتنت مطبوعات‪ ،‬پوهنځی ژورنالیزم‪ ،‬پوهنتون البیرونی‪ ،‬کاپیسا‪ ،‬افغانستان‪.‬‬
‫ایمیل آدرس و شامره تیلفون‪ :‬نویسنده مسوول‪0779133849 tahoraaria@yahoo.com :‬‬
‫‪ -2‬پوهنیار نقیبالله بیان‪ :‬استاد دیپارمتنت رادیو‪ -‬تلویزیون‪ ،‬پوهنځی ژورنالیزم‪ ،‬پوهنتون البیرونی‪ ،‬کاپیسا‪ ،‬افغانستان‪.‬‬
‫ایمیل آدرس و شامره تیلفون‪0799457325 bayan.kohistany25@gmail.com :‬‬
‫نامزدپوهنیار شفیقالله حازم‪ :‬استاد دیپارمتنت رادیو‪ -‬تلویزیون‪ ،‬پوهنځی ژورنالیزم‪ ،‬پوهنتون البیرونی‪ ،‬کاپیسا‪ ،‬افغانستان‪.‬‬ ‫‪-3‬‬
‫ایمیل آدرس و شامره تیلفون‪0705318989 :‬‬

‫چکیده‬
‫این مقاله پژوهشی به بررسی نقش برنامههای خبی و سیاسی طلوع نیوز در افزایش مشارکت سیاسی مردم افغانستان پرداخته است‪ .‬با‬
‫توجه به تأثیرات قابل توجهی که رسانهها در فرایند سیاسی دارند‪ ،‬این مطالعه کیفی با هدف کُنکاش و تحلیل همهجانبهای نقش طلوع‬
‫نیوز در افزایش مشارکت سیاسی مردم افغانستان انجام شده است‪ .‬در این مطالعه علمی از روش پژوهش کیفی و انجام مصاحبه نیمه‪-‬‬
‫ساختاربا کارشناسان عرصه رسانه و سیاست صورت و نیز با پشتیبانی از نظریه تحلیل کاشت‪ ،‬استفاده صورت گرفته است‪ .‬جهت تبیین‬
‫مفاهیم مرتبط به موضوع‪ ،‬برای تحلیل و تجزیه دادهها از روش تحلیل محتوا و گفتامن بر مبنای نظریه گرندد تئوری و با استفاده از‬
‫نرمافزار ‪ MAXQDA‬انجام یافته است‪ .‬نتایج این پژوهش علمی‪ ،‬نشان داد که طلوع نیوز با تأکید بر اخبار سیاسی و تحلیلهای عمقی‪،‬‬
‫توانسته است نقش مهمی در افزایش مشارکت سیاسی مردم افغانستان داشته باشد‪ .‬در فرجام پیشنهاد میگردد که شبکههای تلویزیونی در‬
‫افغانستان بهویژه طلوع نیوز‪ ،‬روی نقش توسعه و مشارکت سیاسی مردم و نزدیکی آنها با دولت بیشرت کار منوده و از مسایل تفرقه افگنی‬
‫میان اقوام و جنجال برانگیز جداً اجتناب منایند‪.‬‬

‫کلیدواژگان‪ :‬طلوع نیوز‪ ،‬برنامههای خبی و سیاسی‪ ،‬مشارکت سیاسی‪ ،‬مردم و افغانستان‪.‬‬

‫‪Abstract‬‬
‫‪This research article investigates the impact of TOLOnews TV political and news programs on the political‬‬
‫‪participation of the Afghan people. Given the considerable influence of media in the political process, this‬‬
‫‪study aims to investigate the role of TOLOnews in far-reaching political participation among the citizens‬‬
‫‪in Afghanistan. It adopted a qualitative research method, utilizing semi-structured interviews and drawing‬‬
‫‪support from cultivation theory and grounded theory. To elucidate the concept pertinent to the topic, the‬‬
‫‪content and discourse analysis were applied based on the grounded theory and MAXQDA software was‬‬
‫‪employed for data analysis and interpretation. The findings indicate that TOLOnews, through its focus on‬‬
‫‪the political news and in-depth analyses, has significantly contributed to increasing the political‬‬
‫‪participation among the Afghan people. The study underscores the pivotal role of media, particularly news‬‬
‫‪and political networks, in fostering and enhancing political participation. It is concluded that television‬‬
‫‪networks in Afghanistan, TOLOnews TV, must have work more on the role of the people’s political‬‬
‫‪participation and proximity to the government and avoid controversial divisive issues.‬‬

‫‪Keywords: TOLOnews, Political and News Programs, Political Participation, People and, Afghanistan.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫مقدمه‬
‫احلمدهلل رب العاملنی والصالة والسالم علی حضرت رسوله وآله واصحابه امجعنی‪.‬‬

‫یکی از کارکردهای رسانه‪ ،‬آموزش‪ ،‬تبلیغ وترویج پیامهای دینی است‪ .‬بسرت رسانه میتواند کانونی برای بسیج مردم ر راستای دین‪ ،‬بیداری‬
‫اسالمی وکارکردهای عبادی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬تبلیغی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬تربیتی‪ ،‬مبارزاتی و نظامی امت اسالمی باشد(آریا‪ ،‬اسدالله؛ فایق‪ ،‬عبداملنیر‪،‬‬
‫‪ .)1402‬هریك از رسانههای رادیو‪ ،‬تلویزیون‪ ،‬تلیفون‪ ،‬کمپیوتر و انرتنت میتوانند چندین كاركرد ارتباطیداشته باشند(افخمی‪.)2005 ،‬‬
‫رسانههای همگانی با جهتدهی به فرهنگ سیاسی جامعه در راستای هامهنگی و همسویی با نظام سیاسی‪ ،‬قادر هستند تا سبب انگیزش‪،‬‬
‫تحریک و بسیج تودههای مردم گردند‪.‬‬
‫براساس دیدگاه باقر ساروخانی(‪ ،)1384‬در کتاب جامعه شناسی ارتباطات‪« :‬هر سازمانی که در منت جامعه پدید میآید‪ ،‬باید دارای‬
‫وظایف و نقش هایی در خدمت جامعه باشد و چنان تنظیم گردد که بتواند هامنند یک تن بهصورت هامهنگ‪ ،‬خدمات خویش را به‬
‫جامعه عرضه کند(آریا‪ .)1402 ،‬یکی از کارکردهای اصلی رسانهها افزایش آگاهی سیاسی و سواد سیاسی به افراد جامعه است‪ .‬داشنت‬
‫سواد رسانهای سیاسی درک عمیقتری از فرایند سیاسی ایجاد میکند که این امر منجر به دانشی گسرتده از وقایع جاری و افزایش مشارکت‬
‫سیاسی و سطوح باالتری از کارایی سیاسی میشود (محمدی فر‪ ،‬نجات؛ کاظمی‪ ،‬احسان‪.)1399 ،‬‬
‫مهمرتین عاملی که سبب راه اندازی این پژوهش علمی گردید در حقیقت کمسویی مردم در مشارکت سیاسی در کشور میباشد‪ .‬رسانه‪-‬‬
‫های خصوصی در افغانستان بهویژه تلویزیون طلوع نیوز با نرش برنامههای خبی و سیاسی توانسته است که تا حدودی به پیوند جامعه و‬
‫دولت کمک کند‪ .‬با آن هم نیاز است تا این تلویزیون برنامههای بیشرتی با موضوعات داغ روز تولید و بدست نرش بسپارد که قدرت‬
‫جذب مخاطبان در رسارس کشور را داشته باشد که در نهایت این گزینه سبب مشارکت سیاسی مردم در افغانستان خواهد شد‪.‬‬
‫از آنجاییکه برنامههای سیاسی و خبی رسانههای همگانی و اجتامعی در کشور توانستهاند در راستای آگاهی بخشی سیاسی‪ ،‬توسعه و‬
‫بیداری فعالیتهایی نسبی داشته اند که با آن هم نتوانسته اند که باعث بیداری افکاری سیاسی در میان مردم گردد؛ بنابرین در این تحقیق‬
‫الزم پنداشته شد تا به عمق این مباحث به شکل علمی و همه جانبه پرداخته شود‪.‬‬
‫قانون رسانههای همگانی افغانستان و قانون دسرتسی به اطالعات نیز دولت را ملزم میشامرد که اطالعات را در اختیار شهروندانش قرار‬
‫دهد‪ ،‬مگر در مواردی که محرمیت موضوع سبب گردد تا از نرش آنها خودداری گردد(توحیدی‪ ،‬صدیق الله‪ ،‬رحامنی‪ ،‬محمدقاسم‪،‬‬
‫‪ .)1389‬آغاز فعالیت گسرتده و یکبارهگی رسانهها وتعدد رسانهیی پس از سال ‪ 2001‬میالدی درکشور سبب تأسیس صدها سازمان اطالع‪-‬‬
‫رسانی دولتی وخصوصی در کشورگردیدکه در جمله آنها تلویزیونهای خصوصی نیز مشاهده گردیده است(نبیل‪ .)1391 ،‬در این میان‪،‬‬
‫شبکههای تلویزیونی و استقالل رسانهها به میزان قابل توجهی افزایشه یافته بود)‪ . (Bahaduri, Rezaee, &Abed, 2023‬تلویزیون‬
‫طلوع یکی از رسانههای خصوصی تصویری است که توانسته با تولید و نرش برنامههای متنوع توجه مخاطبان بیشرتی را به سوی خویش‬
‫جلب مناید که در این تحقیق علمی بحث مورد نظر هم مطالعه کیفی نقش اخبار طلوع نیوز بر مشارکت سیاسی مردم افغانستان میباشد‪.‬‬
‫در افغانستان‪ ،‬افرادی که قادر به دسرتسی به روزنامهها و مجالت نیستند‪ ،‬یا هم وقت ندارند که روزنامه بخوانند یا هم برنامههای تلویزیونی‬
‫را متاشا کنند‪ ،‬به راحتی میتوانند که از منابع آنالین خبی این دسته از رسانهها استفاده منایند؛ زیرا این کتگوری از رسانهها صفحات‬
‫مختلفی در شبکههای اجتامعی داشته و به نرش اخبار میپردازند)‪. (Nijat, Karimi, & Monib, 2022‬‬
‫مهمترین اهمیت ورضورت این تحقیق در این نهفته است که همپذیری سیاسی یکی از موضوعات مهم در جامعه برشی به حساب‬
‫میآید تا از طریق آن نزدیکی میان مردم و دولت به وجود بیاید‪ .‬دولت مهمرتین و قدرمتندترین نهاد یا سازمان سیاسی در جامعه است‬
‫که به دنبال ایجاد نظم از طریق اعامل زور و یا اقناع میباشد(خانیکی‪ .)1381 ،‬آنچه که در این مطالعه علمی حایز اهمیت است برجستهگی‬

‫‪2‬‬
 ‫نقش رسانهها در امر اقناع بوده که سبب پیوند دولت و جامعه میگردد‪ .‬رسانهها با انتقال اطالعات سیاسی از سازمانهای دولتی به بخش‪-‬‬
‫های اجتامعی بر تعامل متقابل میان مردم و سیاستمداران تاکید دارند‪ .‬چگونگی قرار گرفنت مخاطبان در معرض گفتگوی خبی‬
‫تلویزیونی نشان میدهد که تاثیر و توسعه رسانههای جمعی‪ ،‬توانسته تا توجه محقق را به بررسی تاثیر و سهم آنها در جامعه و مخاطبان‬
‫جلب مناید)‪ . (Al Mamori & Syed Inam ur Raman, 2017‬افغانستان‪ ،‬بهعنوان کشوری در قلب آسیا‪ ،‬نقش مهم و برجسته‬
‫در مسابقات جیواسرتاتیژیک و جیوپولیتیکی ایفا میکند که به همین نسبت نیاز مبم شمرده میشود تا رسانههای همگانی در افغانستان‪،‬‬
‫بهویژه طلوع نیوز در امر آگاهی بخشی سیاسی برای شهروندان این کشور در بخش توسعه و مشارکت سیاسی سهم برازنده داشته باشند‬
‫)‪ .(Aria, Asadullah; Tayeb, Mohammad Bilal; Khpalwak Zazai, Abuzar ;, 2023‬در فرجام میتوان نقش‬
‫رسانههای همگانی بهویژه تلویزیون را در بوجود آوردن وحدت‪ ،‬همدیگر پذیری و مشارکت سیاسی در افغانستان برجسته توصیف کرد‪.‬‬
‫اهداف کلی این تحقیق روی موضوعات زیر به کنکاش گرفته شده است‪.‬‬
‫بررسی نقش کیفی اخبار طلوع نیوز بر مشارکت سیاسی مردم افغانستان‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫شناسایی نکات قوت برنامههای خبی تلویزیون جهت رشد اندیشههای سیاسی در جامعه‬ ‫‪.2‬‬
‫پیشنهاد راهکارهای مناسب برای طرح و تدوین برنامههای سیاسی تلویزیونهای خصوصی در کشور در راستای نزدیکی مردم و دولت‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫پژوهشگران در این مطالعه علمی فرض بر این نهاده اند که اخبار و برنامههای سیاسی طلوع نیوز توانسته بر مشارکت سیاسی مردم در‬
‫افغانستان نقش بسزایی داشته باشند‪.‬‬

‫پیشینه و مبانی نظری تحقیق‬

‫این تحقیق با توجه به موضوع در نوع خویش یک پژوهش تازه‪ ،‬جدید و بکر میباشد که هیچ کاری در این مورد تا حال انجام نیافته است‪.‬‬

‫مشارکت سیاسی‬
‫امروزه یكی از مباحث مهم در حوزههای علوم و فلسفه سیاسی‪ ،‬مسئلهی مشاركت است‪ .‬ادبیات گسرتدهای در مورد نقش کانالهای‬
‫تلویزیونی در مشارکت سیاسی و مشارکت شهروندان وجود دارد‪ .‬هم دانشمندان عرصه علوم سیاسی و هم محققان علوم ارتباطات جمعی‪،‬‬
‫تعامل و دانش رسانههای همگانی بهویژه نقش تلویزیون را در عرصه مشارکت سیاسی مورد مطالعه قرار داده اند و تعامل نظریههای‬
‫توسعه‪ ،‬مشاركت را یكی از شاخصهای توسعه میشامرند)‪ . (Sehrish & Baig, 2015‬نگاه به كشورهای توسعه یافته نشان میدهد‬
‫كه مردم این جوامع در برابر رسنوشت سیاسی و اجتامعی خویش منفعل و بی تفاوت نیستند(مختاری‪ .)1388،‬ارتباطات و مشارکت‬
‫سیاسی ابزاری برای کسب مزیتهای سیاسی است ویا پرداخنت مستقیم و یا غیرمستقیم مردم اعم ازگروهها واجتامعات و افراد در آماده‬
‫سازی و انتخاب کردن‪ ،‬تأیید و تصویب عنوان اهداف و اسرتاتیژی سیاسی مشارکت سیاسی میباشد‪ .‬مشارکت سیاسی درمفهوم عام خود‬
‫به میزان رشکت اقشارمختلف مردم درموضوعات سیاسی اتالق میشود‪ .‬مشارکت سیاسی به معنای آگاهی از روند دارا بودن حقوق‬
‫شهروندی ومشارکت عملی در روندهای اجرایی آن‪ ،‬نشانگر تکمیل زوایای حق مشارکت در تعیین رسنوشت است‪ .‬در روندمشارکت‬
‫سیاسی‪،‬دارندگان حقوق شهروندی درفرایندتصمیم گیری وبرنامه سازی ساختارحکومتی دخیل میشوند‪ .‬مشارکت سیاسی روندی عام و‬
‫فراگیر است که همگان را شامل میشود و هرگونه اعامل تبعیض وتفاوتگذاری‪ ،‬مشارکت را از اساس دچار کاستی میکند‪.‬‬
‫مشارکت سیاسی در دو دسته تقسیم میشود که عبارت از مشارکت مستقیم و غیرمستقیم میباشد(برومند‪ ،‬زهرا؛ سکاکی‪ ،‬سید مهدی‪،‬‬
‫‪ .)1389‬مشارکت مستقیم عبارت است ازهامن انتخاب شدن وانتخاب کردن درعرصه سیاسی یک کشور است ومشارکت غیرمستقیم اشاره‬
‫به تعامل شهروندان و قدرت حاکم و دستگاههای حاکم برکشور دارد‪ .‬مشارکت مردم بوسیله ارتباطات ضامن تحقق ارکان نظام سیاسی‬

‫‪3‬‬
‫اسالم است‪ .‬مساعدت به مردم یک حق و وظیفه رشعی و ملی برای رهبان اسالمی و تامین کننده قدرت است‪ .‬سیره عملی پیامب اکرم‬
‫صلی الله علیه وسلم و خلفای راشدین در به رسمیت شناخنت حق و آزادی مردم در مشارکت سیاسی‪ -‬اجتامعی‪ ،‬دلیلی قاطع بر رضورت‬
‫و مرشوعیت آن در نظام سیاسی اسالم است‪ .‬بیعتهای مکرری که در دوران کوتاه حکومت آنان اتفاق افتاد و مشورتهایی که با مردم‬
‫در پارهای از امور میکردند‪ ،‬نشانگر این موضع است‪.‬‬

‫طلوع نیوز‬
‫تلویزیون طلوع به لحاظ قدامت وتاریخچه در سال ‪ 1393‬خورشیدی با مالکیت یک تاجر بهنام سعدمحسنی تبعه افغان‪-‬آسرتالیایی در‬
‫افغانستان تأسیس شده است که مقر آن در شهر کابل بوده وبرنامههای آن بطور ‪ 24‬ساعته پخش گردیده واز طریق ماهواره در اکرث نقاط‬
‫جهان قابل دسرتس میباشد‪ .‬این شبکة تلویزیونی توانسته با آوردن تنوع نرشاتی‪ ،‬تحلیل و تبرصه در برنامههای خبی و سیاسی خویش‪،‬‬
‫محبوبیت فراوانی میان مخاطبان اش داشته باشد‪ .‬اخیراً طلوع نیوز با تولید ونرش برنامههای خبی و سیاسی توانسته جوانان زیادی را در‬
‫کشور مجذوب خویش بسازد‪ .‬خب ساعت شش‪ ،‬فراخب‪ ،‬محور‪ ،‬وهمگام با رویدادها از جمله مشهورترین برنامههای خبی و سیاسی‬
‫طلوع نیوز‪ ،‬بهشامر میروند)‪. (tolonews.com‬‬

‫روش پژوهش‬
‫روش پژوهش حارض‪ ،‬توصیفی‪ -‬تحلیلی است؛ به این صورت که یافتههای تحقیق‪ ،‬در رابطه با سؤاالت پژوهشی‪ ،‬جمعآوری وسپس‬
‫انتخاب‪ ،‬متمرکز وبه صورت خالصهتر تنظیم شده است ودر مرحله بعدی‪ ،‬اطالعات بدستآمده ازطریق مصاحبه وتحلیل گفتامن را‬
‫طبقهبندی کرده وجزئیات برای دستیابی به حالت کلی آورده میشود وسپس روابط میان متغییرهای مستقل و وابسته را بررسی کرده است‬
‫که در نهایت‪ ،‬بر اساس زنجیرهای از شواهد وایجاد روابط منطقی‪ ،‬میان مطالب و همینطور پشتیبانی نظری تحقیق نتیجهگیری صورت‬
‫گرفته است‪ .‬انجام مصاحبه یکی از متداولترین روشهای تحقیق کیفی در پژوهشهای علمی محسوب میگردد‪ .‬تحلیل محتوا روشی‬
‫است که به منظور دستیابی به ویژهگیهای مختلف پیام‪ ،‬دیدگاهها‪ ،‬اندیشهها‪ ،‬آثار پیام و ‪ ...‬به کار میرود‪ .‬پیامها میتواند؛ از کتاب‪ ،‬مقاله‪،‬‬
‫شنیدن‪ ،‬خواندن و دیدن از روش تحلیل محتوا استفاده کرد‪ .‬البته به گونهیی طراحی شده اند که به کمک آنها میتوان با مراجعه به یک‬
‫موضوع خاص‪ ،‬رفتار و ادراک مخاطبان هدف را آشکار ساخت(عزتی‪ ،1383 ،‬ص‪.)185 .‬‬
‫تحلیل گفتامن‪ 1‬که در زبان فارسی به سخنکاوی‪ ،‬تحلیل کالم وتحلیل گفتار نیز ترجمه شده است‪ ،‬یک گرایش مطالعاتی بین رشتهای‬
‫است‪ .‬این گرایش به دلیل بین رشتهای بودن‪ ،‬خیلی زود به عنوان یکی از روشهای کیفی در حوزههای مختلف علوم سیاسی‪ ،‬علوم‬
‫اجتامعی‪ ،‬ارتباطات و زبان شناسی انتقادی مورد استقبال واقع شد (فرکالف‪ ،1941 ،‬ترجمة شایسته پیران ودیگران‪.)7 :‬‬
‫چارچوب نظری این مقاله علمی را نظریه تحلیل کاشت‪ 2‬و گرندد تئوری‪ 3‬پشتیبانی میمناید‪ .‬این نظریه را جورج گربرن‪ 4‬استاد پوهنتون و‬
‫محقق در زمینة رسانهها وتأثیرآنها بر جامعه مطرح کرده است‪.‬‬
‫سه پیش فرض این نظریه عبارتند از‪:‬‬
‫‪ )1‬تلویزیون الزاماً واساساً از سایر شکلهای رسانههای جمعی متفاوت است‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Discourse analysis‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪Cultivation analysis‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Grounded Theory‬‬
‫‪4‬‬
‫‪George Gerbner‬‬

‫‪4‬‬
 ‫‪ )2‬تلویزیون شیوه ی تفکر و ارتباط جامعه ما را شکل میدهد‪.‬‬
‫‪ )3‬تأثیر تلویزیون محدود است‪.‬‬
‫تلویزیون وسایر رسانهها در چگونگی مشاهده ی جهان توسط مردم نقشی بسیار اساسی دارند‪ .‬در جامعه امروزی اغلب مردم اطالعات‬
‫خود را بیشرت از منابع واسطه ای به دست می آورند تا این که حاصل تجربه مستقیم باشد‪ .‬طبق این نظریه الزم نیست که تلویزیون یک‬
‫تأثیر عمده داشته باشد بلکه میتواند با آثار محدود ولی مداوم بر دیدگاهها اثر بگذارد‪.‬‬
‫یکی از مهمترین اسرتاتژیهای پژوهش کـیفی‪ ،‬نظریهپردازی دادهبنیاد‪ 5‬است‪ .‬این نظریه توسط انسلم اشرتاوس‪ 6‬و بارنی گلیزر‪ 7‬در سال‬
‫‪ 1967‬میالدی مطرح گردیده است‪ .‬نظريه زمينهاى از محبوبيت و پذيرش خاىص در جامعه پژوهشــگران حوزههاى علوم انساىن و‬
‫اجتامعى برخوردار اســت (منصوریان‪.)1391،‬‬
‫چارچوب مفهومی برای توضیح مفاهیم یا متغییرهای کلیدی و روابط بین آنها که نیاز به مطالعه دارند استفاده میشود‪ .‬متغییرهای این‬
‫تحقیق در شکل زیر چنین به منایش درآمده است‪.‬‬
‫شکل ‪ : 1‬چارچوب مفهومی تحقیق‬

‫یافتههای تحقیق‬
‫برای دریافت نتایج کیفی این مطالعه از روش مصاحبه استفاده بهعمل آمده وبرای تجزیه وتحلیل آن از روش تحلیل محتوا در نرم افزار‬
‫‪ MAXQDA‬کار گرفته شده است‪ .‬در این پژوهش با ژورنالیستان و کارشناسان عرصه رسانه و سیاست‪ ،‬مصاحبه نیمه ساختاریافته‬
‫صورت گرفته که با رضایت آنها اسامی شان نیز برای مستند ساخنت هر چی بیشرت این مطالعه در این مبحث ذکر گردیده است‪ .‬مفاهیم‬
‫اصلی که از جوابهای مصاحبه شوندهگان حاصل گردیده زیر چرت دو هدف تحلیل وخالصه گردیده است که این اهداف عبارت اند‬
‫از‪ :‬دسرتسی‪ ،‬استفاده و رضایت از برنامههای خبی و سیاسی طلوع نیوز و همچنان بخش دوم تاثیر این برنامهها بر مشارکت سیاسی مردم‬
‫افغانستان بوده که هر بخش آن در زیر آورده شده است‪.‬‬
‫عامل(‪ ،)1403‬باور دارد که برنامههای خبی و سیاسی طلوع نیوز در توسعه و گسرتش مشارکت سیاسی مردم افغانستان نقش موثر و قابل‬
‫قبولی دارد (عامل‪.)1403 ،‬‬

‫‪5‬‬
‫‪Grounded Theory‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Anselm Strauss‬‬
‫‪7‬‬
‫‪Barney Glaser‬‬

‫‪5‬‬
‫بیان(‪ ،)1403‬با دیدگاه منتقدانه به موضوع اظهار میدارد که در حال حارض با توجه به فضای حاکم بر مطبوعات کشور‪ ،‬چیزی به عنوان‬
‫مشارکت سیاسی مردم در افغانستان وجود ندارد؛ زیرا تا زمانی که قانون رسانههای همگانی ساخته نشود و حامیت نهادهای حامی رسانهها‬
‫کمک حال آنها نگردد‪ ،‬توسعه و مشارکت گسرتده سیاسی مردم در افغانستان شکل نخواهد گرفت (بیان‪.)1403 ،‬‬
‫در مبحث دوم دیدگاههای کارشناسان با رویکرد متفاوتی به بحث و ارزیابی گرفته شده است‪.‬‬
‫اکبی(‪ ،)1403‬در رابطه به نقش برنامه های سیاسی طلوع نیوز در توسعه و مشارکت سیاسی مردم افغانستان به این باور است که اگر‬
‫حکومت رویکردی را در پیش گیرد که همه اقوام مختلف در آن به حقوق اساسیشان مساویانه پرداخته شود؛ ممکن که مشارکت سیاسی‬
‫مردم در افغانستان شکل گیرد‪ .‬از آنجایی که دولتها خواهان تداوم قدرت خویش در ابعاد مختلف اند‪ ،‬بنا ًء نیاز است تا برای بقای شان‬
‫به افکار عمومی توجه منایند (حلیم اکبی‪.)1403،‬‬
‫لطفی(‪ ،)1403‬نقش برنامههای سیاسی طلوع نیوز را در مشارکت سیاسی مردم افغانستان مفید و موثر میخواند‪ .‬از جانب دیگر وجود‬
‫قانون اساسی را نیز حیاتی عنوان میکند و آن را بهرتین و مفیدترین سیستم برای مشارکت شهروندان در امور سیاسی‪ ،‬به حساب میآورد‬
‫(لطفی‪.)1403 ،‬‬
‫قادری(‪ ،)1403‬در رابطه به این مبحث‪ ،‬نقش برنامههای سیاسی طلوع نیوز را برجسته و برازنده توصیف منوده و همکاری جدی دولت‬
‫را در عرصه دسرتسی رسانهها به اطالعات یک امر مهم و الزمی میشامرد(قادری‪.)1403 ،‬‬
‫نتایج حاصله از مصاحبههای فوق را میتوانید در جدول زیر مشاهده منایید‪.‬‬

‫جدول ‪ : 1‬کودهای تحلیل شده حاصل از مصاحبههای نیمه ساختاریافته‬

‫کودهای انتخابی‬ ‫کودهای محوری‬ ‫کودهای باز‬ ‫ردیف‬
‫عدم سواد رسانهای‬
‫مشکالت اقتصادی تلویزیون‬
‫استفاده از منابع قابل اعتامد‪ ،‬ارتقأ فضای بحت و تبادل نظر‪ ،‬نقش‬
‫عوامل درون سازمانی‬ ‫مشکالت در قانون مطبوعات‬
‫محوری در گفتگوها‪ ،‬ایجاد فضای تعاملی میان مردم و مسووالن‪.‬‬
‫محدودیت در قانون دسرتسی به اطالعات‬

‫عدم حامیت نهادهای رسانهای‬

‫عوامل محیطی‬ ‫عوامل برون سازمانی‬
‫گروههای فشار‬
‫دسرتسی‪ ،‬استفاده و رضایت‬ ‫تنوع‪ ،‬رسعت و فیدبک به موقع‬ ‫خودسانسوری‬

‫مناقشه‬
‫رسانهها به عنوان یکی از عوامل اساسی در شکلگیری نگرشها و اعامل سیاسی شهروندان شناخته میشوند‪ .‬ازدیاد رادیو‪ -‬تلویزیونهای‬
‫خصوصی در کشور از نکات قابل توجه در دو دهه گذشته بهشامر میرود که در صدر آنها اسم موبی گروپ مشاهده میگردد‪ .‬در‬
‫افغانستان‪ ،‬رسانههای ملی و خصوصی‪ ،‬همچون طلوع نیوز نقش مهمی در پوشش خبی و سیاسی رویدادهای کشور دارند‪ .‬طلوع نیوز‬
‫به عنوان یک شبکه خبی و سیاسی معتب در افغانستان‪ ،‬نقش مهمی در اطالعرسانی و شکلدهی به مشارکت سیاسی مردم این کشور‬
‫دارد‪ .‬این برنامهها و شبکههای خبی با ارائه اخبار و تحلیلهای سیاسی‪ ،‬تأثیر بسزایی بر فرآیندهای سیاسی افغانستان دارند‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫بر اساس نظریه تحلیل کاشت‪ ،‬میتوان گفت محتوای برنامههای سیاسی و خبی طلوع نیوز در طول زمان‪ ،‬باورها و نگرشهای مخاطبان‬
‫را نس بت به سیاست و مشارکت سیاسی شکل داده است‪ .‬همچنین‪ ،‬گرندد تئوری نشان میدهد که مفاهیم کلیدی چون افزایش آگاهی‬
‫سیاسی‪ ،‬تقویت حس تعلق و اعتامد به نهادهای سیاسی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر مشارکت سیاسی در این مطالعه بودهاند‪.‬‬
‫با توجه به اینکه طلوع نیوز به عنوان یک منبع قابل اعتامد برای اطالعرسانی و تحلیلهای سیاسی شناخته میشود‪ ،‬نقش آن در مشارکت‬
‫سیاسی مردم افغانستان بسیار حائز اهمیت است‪ .‬این برنامهها با ارائه اخبار و تحلیلهای سیاسی‪ ،‬میتوانند به شکل گیری دیدگاههای‬
‫مختلف و افزایش آگاهی سیاسی مردم کمک کنند‪.‬‬
‫در عین حال‪ ،‬برخی معتقدند که طلوع نیوز و برنامههای خبی و سیاسی آن‪ ،‬تأثیرات منفی نیز بر مشارکت سیاسی مردم افغانستان دارند‪.‬‬
‫برخی از منتقدان معتقدند که این برنامهها ممکن است تحت تأثیرات جریانات سیاسی گروههای خاص قرار گیرند و اطالعات منحرص به‬
‫فرد را جابجا کنند که ممکن است به نادیده گرفنت دیدگاههای دیگر منجر شود‪ .‬در دو دهه گذشته چیزی در حدود شش مورد شکایت‬
‫رسمی جداگانه علیه تلویزیون طلوع و موبی گروپ‪ 8‬صورت گرفته بود که این شاکیان را اعم از اعضای پارملان گرفته تا سازمانهای‬
‫مذهبی تشکیل میداد )‪.(Cary, 2012‬‬
‫با توجه به این نقدها و ایدئولوژیهای مختلف‪ ،‬مناقشات بسیار جذاب و پربار درباره نقش برنامههای خبی و سیاسی طلوع نیوز در‬
‫مشارکت سیاسی افغانستان ممکن است به وجود آید‪ .‬این مناقشات ممکن است به دستآوردهای سیاسی و رسالت اصلی رسانهها در‬
‫جامعه کمک کند و راهکارهای مناسب برای بهبود مشارکت سیاسی در افغانستان را پیدا کند‪.‬‬

‫نتیجه گیری‬
‫نتایج این تحقیق نشان داد که برنامههای خبی و سیاسی طلوع نیوز نقش مهمی در افزایش مشارکت سیاسی مردم افغانستان داشته است‪.‬‬
‫این شبکه توانسته است با ارائه اخبار و تحلیلهای موثق و بیطرفانه‪ ،‬آگاهی سیاسی شهروندان را افزایش دهد و آنها را به مشارکت فعال‬
‫در فرآیندهای سیاسی ترغیب کند‪ .‬همچنین برنامههای گفتوگومحور طلوع نیوز با ارائه فرصتهای مناسب برای بحث و تبادل نظر‬
‫پیرامون موضوعات سیاسی‪ ،‬زمینهی مشارکت گسرتدهتر شهروندان را فراهم منوده است‪.‬‬
‫طلوع نیوز به عنوان یکی از رسانههای مستقل و پرنفوذ در افغانستان‪ ،‬نقش بسیار مهمی در افزایش مشارکت سیاسی مردم این کشور ایفا‬
‫کرده است‪ .‬مطالعات نشان میدهد که این رسانه توانسته است‪:‬‬
‫‪ . 1‬با ارائه اخبار و تحلیلهای بیطرفانه و قابل اعتامد‪ ،‬آگاهی سیاسی شهروندان را افزایش دهد و آنها را به مشارکت فعال در فرایندهای‬
‫سیاسی تشویق کند‪.‬‬
‫‪ . 2‬با برنامههای گفتگو محور خود‪ ،‬فضای مناسبی برای بحث و تبادل نظر پیرامون موضوعات سیاسی ایجاد کرده و زمینه را برای مشارکت‬
‫گسرتدهتر مردم فراهم آورده است‪.‬‬
‫‪ . 3‬بهطور کلی‪ ،‬با ایفای نقش یک رسانه ی مستقل و معتب‪ ،‬توانسته است در توسعه فرهنگ مشارکت سیاسی در افغانستان نقش مهمی‬
‫ایفا کند‪ .‬به طور کلی‪ ،‬طلوع نیوز توانسته است به عنوان یک رسانهی مستقل و معتب‪ ،‬نقش مهمی در توسعهی فرهنگ مشارکت سیاسی‬
‫در افغانستان ایفا کند‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬میتوان گفت که طلوع نیوز در دورهای که تحت بررسی قرار گرفته‪ ،‬به طور موثری در جهت افزایش مشارکت سیاسی مردم‬
‫افغانستان گام برداشته است‪ .‬با توجه به نتایج این تحقیق‪ ،‬پیشنهاد میشود که دولت افغانستان از طلوع نیوز و سایر رسانههای مستقل‬

‫‪8‬‬
‫‪Moby Group‬‬

‫‪7‬‬
‫حامیت کرده و فضای آزاد و امن برای فعالیت آنها فراهم مناید‪ .‬همچنین رضوری است که برنامههای آموزشی و اطالعرسانی در زمینهی‬
‫مشارکت سیاسی برای شهروندان‪ ،‬به ویژه گروههای آسیبپذیر‪ ،‬توسعه داده شود‪.‬‬
‫در نهایت‪ ،‬توصیه میشود که طلوع نیوز با توجه به نقش موثر خود‪ ،‬به ارتقای کیفیت برنامههای خبی و سیاسی خود ادامه داده و در‬
‫جهت افزایش مشارکت هرچه بیشرت مردم در امور سیاسی کشور تالش کند‪.‬‬

‫منابع‬
‫‪ )1‬آریا ‪ ،‬اسدالله‪ .)1402(.‬بررسی نقش رسانه های چاپی بر پیرشفت فرهنگی محصلین پوهنتون البیرونی‪ .‬کاپیسا؛ کوهستان‪ :‬وزارت‬
‫تحصیالت عالی و پوهنتون البیرونی‪.‬‬
‫‪ )2‬آریا‪ ،‬اسدالله؛ فایق‪ ،‬عبداملنیر؛) ‪ .)1402‬بررسی نقش برنامههای دینی تلویزیون طلوع بر بهبود رفتار جوانان‪ .‬مجله علمی‪-‬‬
‫تحقیقی علوم اجتامعی البیرونی‪ ،‬صفحه ‪.122‬‬

‫افخمی‪ ،‬حسینقلی‪ .)1386(.‬ایران و جامعه اطالعاتی‪http://www.eprsoft.com/articles/archives/2005/07/_1_2.html :‬‬ ‫‪)3‬‬

‫‪ )4‬قادری‪ ،‬قیس‪ .)1403(.‬بررسی نقش برنامههای سیاسی طلوع نیوز در مشارکت گسرتده سیاسی مردم افغانستان‪ .‬مصاحبه کننده‪:‬‬
‫اسدالله آریا‪ .‬کابل‪ ،‬أفغانستان‪ .‬وزارت اطالعات و فرهنگ‪.‬‬

‫‪ )5‬برومند‪ ،‬زهرا؛ سکاکی‪ ،‬سید مهدی‪ .)1389(.‬رهبی مشارکتی‪ .‬تهران‪ :‬جنگل جاودانه‪.‬‬

‫‪ )6‬بیان‪ ،‬محمدارشف‪ .)1403( .‬دسرتسی‪ ،‬استفاده و رضایتمندی از برنامههای خبی و سیاسی طلوع نیوز در مشارکت سیاسی‬
‫مردم افغانستان(‪ .‬مصاحبه کنندگان‪ :‬اسدالله آریا و نقیبالله بیان‪ .‬کاپیسا‪ ،‬رادیو ندای حقیقت‪.‬‬

‫‪ )7‬توحیدی‪ ،‬صدیق الله؛ رحامنی‪ ،‬محمدقاسم‪ .)1389(.‬تحلیلی بر قانون رسانههای همگانی افغانستان ‪.‬کابل‪ :‬گروه رسانههای‬
‫افغانستان‪.‬‬

‫‪ )8‬حلیم اکبی‪ ،‬محمددلشاد‪ .)1403( .‬نقش برنامههای سیاسی و خبی طلوع نیوز در توسعه و مشارکت سیاسی مردم أفغانستان‪.‬‬
‫مصاحبه کننده‪ ،‬اسدالله آریا‪ .‬کاپیسا‪ ،‬منایندگی فدراسیون ژورنالیستان آزاد افغانستان‪.‬‬

‫‪ )9‬خانیکی‪ ،‬هادی‪ .)1381(.‬قدرت جامعه مدنی و مطبوعات‪ .‬تهران‪ :‬انتشارات طرح نو‪.‬‬

‫‪ )10‬عامل‪ ،‬افتخار‪ .)1403( .‬استفاده و رضایتمندی از برنامههای خبی و سیاسی طلوع نیوز‪ .‬مصاحبه کننده‪ ،‬اسدالله آریا‪ .‬کاپیسا‪،‬‬
‫رادیو طنین اطالعات‪.‬‬

‫‪ )11‬لطفی‪ ،‬مرسور‪ .)1403(.‬بررسی نفش برنامههای سیاسی طلوع نیوز بر مشارکت گسرتده سیاسی مردم أفغانستان‪ .‬مصاحبه کننده‪،‬‬
‫اسدالله آریا‪ .‬کابل‪ ،‬اتحادیه ملی ژورنالیستان افغانستان‪.‬‬

‫‪ )12‬محمدی فر‪ ،‬نجات؛ کاظمی‪ ،‬احسان‪ .)1399(.‬نقش سواد رسانهای سیاسی و رسانههای ارتباط جمعی در کارایی سیاسی و ارایه‬
‫راه کارهای عملیاتی‪ .‬تهران‪ :‬فصلنامه راهبد‪.‬‬

‫‪ )13‬مختاری‪ ،‬محمدعلی‪ .)1388(.‬رسانه وجهتگريی افكار عمومی در تصميمگريی عمومی‪ .‬ماهنامه علوم اجتامعی‪ ،‬صفحه‪.70‬‬

‫‪8‬‬
. ‫ ارتباطات و دانش سیاسی‬،‫ اطالعات‬.‫ فنون و مراحل تولید نظریه زمینهای‬:‫ مبانی پژوهش کیفی‬.)1391(.‫ یزدان‬،‫) منصوریان‬14
Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/304615628
15) Al Mamori, M & ,.Syed Inam ur Raman .(2017) .)Role of TV Talk Show in Creating Political
Awareness among Youth .Global Mass Communication Review ,2 ,23 .doi:10.31703/gmcr.2017(2-
1).02
16) Aria, Asadullah; Tayeb, Mohammad Bilal; Khpalwak Zazai, Abuzar.( 2023).China's New
Approach to Neighborhood Diplomacy: Analyzing the Economic and Political Relations with
Afghanistan in the Post-2014 Period( .Asadullah. Aria ,Editor )Journal of Humanitis and Social
Sciences Studies ,98 .doi:10.32996/jhsss.2023.5.8.11
17) Bahaduri, J., Rezaee, M & ,.Abed, S.(2023). Examining the Role of Tolonews in the Process of
Effective Information in Afghanistan .Academic Research in Educational Sciences ,4(12 ,)p .355 .
Retrieved from https://t.me/ares uz
18) Cary, P.(2012). An Explosion of News: The State of Media in Afghanistan .Washington DC: CIMA
&NED . Retrieved from http//cima.ned.org
19) Nijat, N., Karimi, A & ,.Monib, W.(2022). Cohesion in News Articles: A Descourse Analysis of
Two News Articles From BBC and Tolonews about Overturning the Cours' Decision for Ahmad
Omar Sheikh .ASKARA: Journal Ilmu Penndidikan Nonformal ,08 ,p .7 .doi:10.37905
20) Sehrish, M & ,.Baig, F.(2015). The Relationship of TV News Channels Consumption with Political
Participation, Political Knowledge and Civic Engagment .Asian Social Science ,11 ,46 .
doi:doi:10.5539/ass.v11n12p46