Bút pháp trữ tình – chính luận thể hiện trong đoạn thơ cũng chính là điểm nổi

bật
trong phong cách nghệ thuật của NKĐ:

* Thơ, hiển nhiên phải trữ tình, phải bộc lộ tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình
trước hiện thực đời sống. Đó là bản chất, cũng là đặc trưng của thơ. Vậy đâu là
điểm đặc trưng của NKĐ ? Ông sống và sáng tác trong bối cảnh đất nước chìm
trong khói lửa chiến tranh, thơ ông chủ yếu viết về hiện thực cách mạng của đất
nước. Trước tình yêu lứa đôi, tình cảm gia đình, người ta rất dễ rung cảm, rất dễ
dâng trào cảm xúc; còn trước những vấn đề chính trị xã hội, chỉ những người có tư
tưởng lớn, tình cảm lớn, tài năng lớn mới có thể để cảm xúc của mình hoá thân
thành thơ được. NKĐ viết về đề tài ĐN mà cảm xúc vẫn hết sức mãnh liệt. Cảm
xúc ấy trải đều lên từng câu chữ, hiện hình trên những dòng thơ dài tựa như văn
xuôi, và cũng có lúc dâng đến tận cao trào, khiến nhà thơ phải cảm thán, phải dùng
dấu chấm lửng cuối đoạn nhưng vẫn không thể nào bày tỏ hết được:

Ôi Đất Nước sau bốn ngàn năm đi đâu ta cũng thấy

Những cuộc đời đã hóa núi sông ta…

2.3.1. Khái quát những điểm khám phá mới mẻ, độc đáo của NKĐ thể hiện trong
đoạn thơ:

- Về nội dung tư tưởng, ĐN vốn là khái niệm trừu tượng, NKĐ đã có công phát
triển tư tưởng ĐN của ND lên một tầm cao mới, và lí giải quan niệm về ĐN bằng
nhiều góc nhìn địa lí, văn hoá, lịch sử. Trong tư tưởng của ông, ĐN này là ĐN của
ND bởi nhân dân là những người đã làm nên ruộng đồng, gò bãi, làm nên trùng
trùng điệp điệp những danh núi tên sông. Nhân dân cũng là đối tượng đã hoá thân
mình vào sông núi, in đậm lối sống, văn hoá người Việt bao đời nay vào mỗi gò
bãi, ruộng đồng, núi non. Ngoài ra, nhân dân là chủ nhân của lịch sử ĐN bốn nghìn
năm. NKĐ viết trường ca MĐKV trước hết là để đánh thức nhận thức, lay chuyển
tình cảm của người đọc, khơi dậy trong họ tình yêu quê hương đất nước, thôi thúc
họ đứng lên đánh giặc.

- Về nghệ thuật, NKĐ đã đưa đến cho nền thơ ca nước nhà một lối thơ mới mẻ, lối
thơ có sự kết hợp hài hoà giữa cảm xúc dồi dào mãnh liệt với tư duy sắc sảo đa
chiều, đậm chất chính luận. Ngoài ra, sự kết hợp vốn tri thức phong phú trên nhiều
lĩnh vực để tạo dựng hình tượng cũng là nét đẹp riêng trong thơ NKĐ.

Từ những cuộc đời, những hóa thân cụ thể, tác giả Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện
những nhận thức sâu sắc hơn về mối quan hệ gắn bó giữa thiên nhiên và con
người, giữa đất nước với nhân dân. Cũng qua khổ thơ, tác giả đã bộc lộ được niềm
tự hào khôn xiết trước vẻ đẹp của thiên nhiên, vóc dáng, dáng hình của quê hương
và những giá trị truyền thống quý báu của dân tộc. Đó còn là thái độ yêu thương,
trân trọng, tự hào trước những đóng góp lớn lao của thế hệ cha ông đi trước
Đoạn thơ đã thể hiện được tư tưởng đất nước của nhân dân của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, đây cũng
là đóng góp mới lạ, độc đáo về chủ đề đất nước. Đất nước đã mang đến cho người đọc bao cảm xúc tự
hào, khơi dậy ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân đối