Chuong 3_ Khai Thac Du Lieu Va Thong Tin

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ
Digital Competence
Năng lực số ứng dụng
DigiComBA
MIS
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ
CHƯƠNG III – KHAI THÁC DỮ LIỆU

VÀ THÔNG TIN
NĂNG LỰC SỐ ỨNG DỤNG
MIS
Tại sao cần khai thác dữ liệu và thông tin
Internet
• Internet là một thế giới tri thức

• Thế giới thông tin hỗn tạp
10/31/2022 3
NỘI DUNG CHƯƠNG
❖ 3.1. Xác định nhu cầu thông tin và dữ liệu
➢ Tổng quan về thông tin và dữ liệu
➢ Vòng đời thông tin
➢ Quy trình xử lý thông tin
❖ 3.2. Tìm kiếm và khai thác thông tin
➢ Xây dựng chiến lược tìm tin
➢ Tạo lập từ khóa để tìm tin hiệu quả
➢ Xác định các công cụ tìm kiếm thông tin
➢ Tìm kiếm trong thư viện
➢ Khai thác và thu thập thông tin từ các nguồn khác nhau
❖ 3.3. Thẩm định và đánh giá thông tin
➢ Các tiêu chí đánh giá chất lượng thông tin
❖ 3.4. Lưu trữ và tổ chức thông tin
➢ Vai trò của lưu trữ và quản lý thông tin
➢ Các dịch vụ lưu trữ trực tuyến
❖ 3.5. Sử dụng và phân phối thông tin
➢ Các vấn đề đạo đức khi sử dụng và phân phối thông tin
10/31/2022 4
3.1.1. Tổng quan về thông tin và dữ liệu
Thông tin là sự thông báo, trao

đổi, giải thích về một đối
tượng cụ thể nhằm mang lại
một sự hiểu biết nào đó cho
đối tượng nhận tin còn tri thức
được tạo ra bằng cách tích lũy Tri thức đã được kiểm tra, cần nhận định và
thông tin hành động
Knowledge
Nếu chuồn chuồn bay thấp thì trời mưa
Dữ liệu có ý nghĩa ( đã được xử lý)

Information Chuồn chuồn bay như vậy là thấp.
Các tín hiệu được quan sát hoặc

Dữ liệu rời rạc Data đo lường
Khoảng cách chuồn chuồn bay
từ mặt đất: 0.5m, 1m…
10/31/2022 5
Các vấn đề về thông tin
1
Bùng nổ thông tin
Tạo, xuất bản, lan truyền 2 2

dễ dàng 24/7 Information’s
Thông tin thay đổi nhanh chóngrapid cha
Mọi thứ được học trên lớp
3
nhanh chóng lỗi thời
Kênh thông tin đa dạng
Thông tin đến từ nhiều
4
nguồn: Thư viện và mạng Chất lượng thông tin
internet=> Số hóa
5
Thông tin chưa được xác
Sử dụng thông tin minh, vì vậy việc tìm kiếm
thông tin chất lượng rất
Về mặt pháp lý và đạo đức khó
10/31/2022 6
Hiểu được nhu cầu thông tin của bạn
❖ Khi bạn gặp một chủ đề, hãy sử dụng công cụ sau khi đọc về
chủ đề đó
10/31/2022 7
Quá trình nhận thức trong nghiên cứu
Biên dịch, sử dụng thông tin

Xác định, truy cập và để giải quyết vấn đề
thu thập thông tin
Tìm Tổ chức
kiếm
Mô tả Đánh giá Sử dụng
Xác định nhu Thông tin cập Sử dụng thông tin hợp
cầu thông tin, nhật và có liên pháp và có đạo đức
vấn đề và câu hỏi quan
10/31/2022 8
Vòng đời thông tin
• Thông tin được tạo ra và xuất

bản như thế nào?
• Thông tin này đến từ đâu?
• Thông tin đã thay đổi như thế
nào theo thời gian?
Ví dụ về vụ khủng bố 11/9/2001 – Sự kiện 11/9.
http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/september-11-attacks/11900724/US-judge-dismisses-911-victims-case-against-Saudi-Arabia.html
10/31/2022 9
3.1.2. Vòng đời thông tin
Ngày xảy ra sự kiện Một ngày sau

• Truyền hình, đài phát thanh, internet và các • Báo chí đưa tin về sự kiện
cơ quan thông tấn đã đưa tin về sự kiện này • Tác giả nhà báo, biên tập viên
• Người đưa tin là các nhà báo và biên tập • Thông tin chung về đối tượng
viên • Thông tin dài hơn, theo trình tự thời gian,
• Thông tin chung về đối tượng giải thích lý do tại sao sự kiện xảy ra
• Thông tin có tính chất chung như ai, cái gì, • Thông tin được cập nhật bổ sung từ các
ở đâu, khi nào và tại sao chuyên gia, chính phủ và các cá nhân liên
• Thông tin được cập nhật thường xuyên quan trực tiếp.
• Thông tin thường sơ sài, thiếu chi tiết và đôi • Thông tin bao gồm dữ liệu, hình ảnh, bao
khi không chính xác gồm cả phân tích
10/31/2022 10
Những tuần tiếp theo 6 tháng đến 1 năm sau

• Các tạp chí nổi tiếng bắt đầu cung cấp thông tin • Các tạp chí học thuật viết bài về sự kiện này
về sự kiện này • Tác giả: học giả, nhà nghiên cứu, chuyên gia
• Tác giả: nhà báo, biên tập viên, nhà phân tích, • Thông tin cho các chuyên gia, học giả, nhà
học giả…. nghiên cứu, sinh viên đại học
• Thông tin dành cho công chúng hoặc các nhóm • Thông tin bao gồm các nghiên cứu và phân tích
cụ thể (chuyên gia, học giả) chi tiết
• Thông tin dài hơn và được phát triển sâu hơn • Thông tin thường là các giả thuyết, cung cấp các
• Thông tin thảo luận về tác động của sự kiện phân tích cẩn thận về tác động của các sự kiện.
này • Thông tin có thể được xác minh, có độ tin cậy
• Thông tin thường là những dữ kiện và dữ kiện cao và chính xác
cụ thể, nhưng ý kiến của ban biên tập đã được • Thông tin thường tập trung vào một chủ đề hẹp
đưa vào. • Thông tin bao gồm mục lục chi tiết, cho phép xác
minh và truy cập thông tin bổ sung
10/31/2022 11
1 năm sau Những năm sau đó

• Sách về sự kiện được xuất bản • Bách khoa toàn thư, sách giáo khoa, các nguồn
• Tác giả: học giả, nhà nghiên cứu, chuyên gia, tổng hợp về sự kiện
người viết sách • Tác giả: Học giả và chuyên gia
• Thông tin cho các chuyên gia, học giả, nhà nghiên • Thông tin dành cho công chúng, học giả, chuyên
cứu và công chúng => rất đa dạng gia và cho những người chưa biết gì về sự kiện
• Thông tin được phân tích chuyên sâu, nhiều chiều, này.
chia theo chủ đề, lấy nguồn từ các tạp chí học • Thông tin bao gồm số liệu phân tích, chứng cứ cụ
thuật. thể
• Thường là phân tích thứ cấp, phân tích sự kiện vào • Thông tin thường là những sự thật, số liệu liệu
bối cảnh cụ thể, cung cấp chi tiết về tác động phân tích, bao gồm những tổng quan và tóm tắt.
• Thông tin có thể mang tính chủ quan, hoặc diễn • Thông tin không chi tiết như sách hoặc tạp chí
giải theo cách khác => tùy thuộc vào tác giả hoặc học thuật
nhà xuất bản • Thông tin bao gồm các mục lục để cho phép truy
10/31/2022 cập và liên kết đến các nguồn thông tin bổ sung 12
❖ Hoạt động thảo luận

Hãy cùng nhóm của mình lấy ví dụ về một vấn đề và áp dụng
phân tích vòng đời thông tin
10/31/2022 13
3.1.3. Quy trình xử lý thông tin
Thu thập thông Xử lý thông tin Lưu trữ thông Truyền đạt
tin tin thông tin
• Đến từ • Sắp xếp • Lưu trữ lâu • Cá c ké t quả

nhiều nguồn thông tin dài dưới xử lí́ thô ng
• Khối lượng • Tập hợp dạng các file, tin được
bao nhiêu, hoặc phân các cơ sở dữ truyè n đạ t
thời gian thu chia thông liệu đé n cá c đó i
thập tin thành tượng có
• Các phương nhóm nhu cà u sử
pháp thu • Tính toán dụ ng thô ng
thập theo các chỉ tin ở phạ m
tiêu vi trong nộ i
bộ tỏ chức
hoạ c ra bê n
ngoà i.
10/31/2022 14
3.2. Tìm kiếm và khai thác thông tin
❖ Vấn đề gặp phải trong quá trình

tìm thông tin
Không biết cần tìm gì
Kết quả trả về quá lớn
Không chắc chắn về độ chính xác
Không thể tìm thấy thông tin cần thiết
Thông tin tìm thấy không thể truy cập

được
10/31/2022 15
Nguồn thông tin
• Thông tin đại chúng: • Thông tin học thuật:

• Tin tức • Kết quả nghiên cứu, Diễn giải cụ
• Tri thức phổ biến thể, Chuyển giao công nghệ.
• Sự kiện • Khoa học, khách quan, được xác
minh
10/31/2022 16
Thảo luận về các loại nguồn thông tin
Nguồn tìm kiếm Ưu điểm Hạn chế
Trang web, Mạng • Phổ biến • Tạo bởi bất kỳ ai
xã hội • Dễ tìm • Nội dung không đáng tin
• Dễ đọc cậy
• Có sẵn • Wikipedia
Truyền thông đại • Bao gồm tất cả các lĩnh • Theo chủ đề
chúng vực
• Dễ tìm kiếm
• Có sẵn
Tạp chí học thuật • Đã xác minh trong một • Không phù hợp với tính
khu vực cụ thể tổng quát
• Đánh giá ngang hàng
• Dành cho các nhà khoa
học, học giả, nhà
nghiên cứu
Các quảng cáo • Dành cho doanh nhân • Chủ đề
và người kinh doanh • Tập trung vào việc quảng
• Dễ đọc bá sản phẩm / dịch vụ
• Ngắn gọn
• Được cập nhật
• Theo xu hướng
Tài liệu khoa học • Đã xác minh trước khi • Nguy cơ lỗi thời cao
xuất bản
• Chất lượng cao
10/31/2022 17
3.2.1. Xây dựng chiến lược tìm tin
❖ Chiến lược tìm tin:
10/31/2022 18
3.2.2. Tạo lập từ khóa để tìm tin hiệu quả
❖ Kết hợp các từ khóa, bao gồm cả chuỗi Boolean
10/31/2022 19
❖ Tìm kiếm cụm từ nhất định: sử dụng dấu ngoặc kép
❖ Loại trừ 1 từ: thêm dấu gạch nối trước một từ để loại chúng ra khỏi danh
sách tìm kiếm.
❖ Tìm kiếm trong một trang web
❖ Tìm kiếm tương tự: tìm những trang web có nội dung tương tự trang bạn đã
biết : related:
10/31/2022 20
❖ Sử dụng dấu * để thay thế kí tự khi tìm kiếm: Khi bạn không muốn viết hay không
nhớ chính xác từ ngữ hay kí tự nào trong từ khóa tìm kiếm, nhất là tìm bài hát, hãy
đánh dấu * thay thế
❖ Tìm 1 tệp tin cụ thể: Nếu bạn đang tìm kiếm để tìm kết quả thuộc loại file cụ thể,
bạn có thể sử dụng filetype:. Ví dụ: bạn có thể chỉ muốn tìm các bài thuyết trình
PowerPoint có liên quan inbound marketing.
❖ Không nhớ rõ nhiều từ khóa tìm kiếm Google: viết từ khóa đầu tiên, từ khóa cuối
cùng lên thanh Search của Google, rồi đặt cụm từ AROUND + (số lượng gần đúng
từ còn thiếu) ở giữa cụm từ khóa.
10/31/2022 21
3.2.3. Xác định các công cụ tìm kiếm thông tin
❖ Tìm kiếm bằng công cụ tìm kiếm

❖ Tìm kiếm theo thư mục chủ đề
❖ Tìm kiếm theo cơ sở dữ liệu học thuật
10/31/2022 22
3.2.3.1.Tìm kiếm bằng công cụ tìm kiếm
❖ Đa dạng
❖ Một số lượng lớn
trang web được lập
chỉ mục
❖ Kết quả có giới hạn
❖ Kết quả được sắp xếp
theo mức độ liên quan
của từ khóa, thói quen
tìm kiếm của người
dùng và tầm quan
trọng của trang web
10/31/2022 23
3.2.3.2.Tìm kiếm theo thư mục chủ đề
❖ Công cụ tìm kiếm trong Thư viện
❖ Phân loại thông tin theo nội dung
10/31/2022 24
3.2.3.3.Tìm kiếm theo cơ sở dữ liệu học thuật
10/31/2022 25
3.2.3.4. Tìm kiếm theo cỗ máy tìm kiếm Google
❖ Tìm kiếm cơ bản
10/31/2022 26
3.2.3.4. Tìm kiếm theo cỗ máy tìm kiếm Google
❖ Tìm kiếm nâng cao
10/31/2022 27
Google Scholar
10/31/2022 28
3.2.4. Tìm kiếm trong thư viện
❖ Tìm kiếm bởi OPAC

http://lic.vnu.edu.vn/
OPAC (Online Public Access Catalog – mục lục tra cứu trực tuyến) bao gồm các tài
liệu được tổ chức trong một thư viện hay một hệ thống thư viện
– Cho phép người sử dụng tìm được một số lượng bằng một lệnh duy nhất
– OPAC cho phép tìm kiếm với nhiều tiêu chí khác nhau của tài liệu (nhan đề, tác giả,
Đăng ký cá biệt, Ký hiệu phân loại, năm xuất bản, số ISBN…)
– Bạn đọc có tài khoản cá nhân trên OPAC, có thể quản lý và chỉnh sửa thông tin cá
nhân, đặt mượn, gia hạn tài liệu trực tuyến, xem lịch sử mượn tài liệu
– Giới hạn kết quả tìm kiếm theo các tiêu chí khác nhau (chủ đề, tác giả, năm xuất
bản…)
– Tính năng giá sách ảo cho phép lưu trữ lại các tài liệu hữu ích tìm thấy để mượn cho
lần tiếp theo
– Bạn đọc có thể gửi đề xuất mua, bình luận,thêm từ khóa cho tài liệu – Dữ liệu nhất
quán thực hiện việc kiểm soát tính nhất quán của các biểu ghi
10/31/2022 29
3.2.5. Khai thác và thu thập thông tin từ các nguồn khác nhau
Nguồn sơ cấp là bất cứ thứ gì cung Nguồn thứ cấp là bất kỳ thứ gì mô tả,
diễn giải, đánh giá hoặc phân tích
cấp bằng chứng trực tiếp về những thông tin từ các nguồn chính. Ví dụ
người, sự kiện hoặc hiện tượng đang bao gồm các bài báo trên tạp chí, đánh
giá học thuật và sách. Các nguồn thứ
nghiên cứu. Các nguồn sơ cấp thường sẽ cấp mô tả, diễn giải hoặc tổng hợp các
là đối tượng chính trong phân tích. nguồn chính.
10/31/2022 30
3.2.5. Khai thác và thu thập thông tin từ các nguồn khác nhau
Các nguồn tài liệu khác nhau
10/31/2022 31
3.3. Thẩm định và đánh giá thông tin
❖ Biết cách đánh giá các tác giả và nhà xuất bản như một nguồn thông
tin
❖ Biết cách đánh giá một nguồn thông tin đáng tin cậy dựa trên các
tiêu chí như tính cập nhật, nội dung và mức độ liên quan.
❖ Đánh giá nội dung của trang web
❖ Sử dụng tiêu chí đánh giá RADAR để đánh giá và xác thực thông tin
❖ Đánh giá hiệu quả thông tin nhằm cải thiện kết quả học tập, nghiên
cứu khoa học và sẵn sàng cho việc học tập suốt đời
10/31/2022 32
Tư duy phản biện
❖ Ai là tác giả của nguồn thông tin này:
❖ Bạn có bằng cấp gì trong chuyên ngành của bạn?
❖ Tác giả này có bất kỳ tác phẩm nào được viết và xuất bản
❖ Bạn thường viết về đối tượng nào?
❖ Tác giả có được ủy quyền để đại diện cho chính công ty / trường học
trong lĩnh vực nghiên cứu đó không?
10/31/2022 33
Tiêu chí đánh giá thông tin: RADAR
❖ Để đánh giá nguồn thông tin: RADAR là một hệ thống các tiêu chí
có thể giúp người nghiên cứu nhớ các câu hỏi nên được hỏi về
nguồn thông tin để đánh giá phục vụ cho chất lượng và độ hữu ích
trong các công trinh NCKH.
Loyola Marymount University

LOS ANGELES, CALIFORNIA
10/31/2022 34
Sử dụng khung RADAR để đánh giá nguồn thông tin
10/31/2022 35
Cơ sở lý luận
Trả lời các câu hỏi:
❖ Tại sao tác giả hoặc nhà xuất bản cung cấp thông tin này?
❖ Có thành kiến hoặc định kiến rõ ràng và / hoặc cực đoan không?
❖ Các quan điểm thay thế có được trình bày không?
❖ Tác giả có bỏ qua bất kỳ sự kiện hoặc dữ liệu quan trọng nào có thể
bác bỏ tuyên bố của họ không?
❖ Nếu có cảm tính thì mục đích là gì?
❖ Giọng điệu nào đang được sử dụng?
10/31/2022 36
Thẩm quyền
❖ Các thông tin của tác giả là gì?
❖ Tác giả có liên quan đến chủ đề của bạn như thế nào?
❖ Tác giả có liên kết với cơ sở giáo dục hay tổ chức uy tín không?
❖ Bạn có thể tìm thông tin về tác giả trong sách tham khảo hoặc trên
Internet không?
❖ Các sách hoặc bài báo khác về cùng chủ đề nghiên cứu có trích dẫn
tác giả không?
❖ Người công bố nguồn thông tin có uy tín không?
10/31/2022 37
Tính cập nhật
❖ Thông tin được công bố hoặc cập nhật lần cuối khi nào?
❖ Các bài báo mới hơn đã được xuất bản về chủ đề của bạn chưa?
❖ Các liên kết hoặc tham chiếu đến các nguồn khác có được cập nhật
không?
❖ Chủ đề của bạn có thuộc các lĩnh vực thay đổi nhanh chóng như
công nghệ hay khoa học không?
❖ Thông tin có lỗi thời không?
10/31/2022 38
Độ chính xác
❖ Có những tuyên bố nào bạn biết là sai không? Xác minh một câu chuyện khó xảy ra
bằng cách tìm một tuyên bố có uy tín báo cáo điều tương tự.
❖ Thông tin có được xem xét bởi các biên tập viên hoặc các chuyên gia chủ đề trước
khi nó được xuất bản không? Nó đã được kiểm chứng thực tế chưa? Làm sao bạn
biết?
❖ Các trích dẫn và tài liệu tham khảo có hỗ trợ tuyên bố của tác giả không? Các tài
liệu tham khảo có được trích dẫn chính xác không?. Nếu không có tham chiếu hoặc
tham chiếu xấu, đây có thể là thiếu độ chính xác.
❖ Người khác phải nói gì về chủ đề này? Có thỏa thuận chung giữa các chuyên gia
chủ đề không?
❖ Nếu áp dụng, có mô tả về phương pháp nghiên cứu được sử dụng không? Phương
pháp này có phù hợp và được thực thi tốt không?
❖ Có được xuất bản bởi một tạp chí phê duyệt, báo học thuật, hoặc nhà xuất bản đáng
tin cậy khác không?
❖ Đối với các trang web đáng tin cậy, tên miền là gì? Các trang web giả mạo thường
thêm ".co" vào các thương hiệu đáng tin cậy (ví dụ: absnews.com.co)
10/31/2022 39
Sự liên quan
Trả lời câu hỏi:
❖ Thông tin có trả lời câu hỏi nghiên cứu của bạn không?
❖ Thông tin có đáp ứng các yêu cầu đã nêu cho nhiệm vụ không?
❖ Thông tin có quá kỹ thuật hoặc quá đơn giản để bạn sử dụng không?
❖ Ai là khán giả?
❖ Nguồn có bổ sung điều gì mới cho kiến thức của bạn về chủ đề này
không?
❖ Thông tin có tập trung vào vị trí địa lý mà bạn quan tâm không?
10/31/2022 40
Đánh giá thông tin
▪ Google scholar
▪ Web of science
10/31/2022 41
Đánh giá thông tin
10/31/2022 42
3.4. Lưu trữ và tổ chức thông tin
❖ Khái niệm:
Lưu trữ trực tuyến là dịch vụ lưu trữ cho phép người dùng truy cập vào dữ liệu
của mình từ bất cứ đâu thông qua trình duyệt web và ứng dụng trên điện thoại
thông mình. Dịch vụ lưu trữ trực tuyến cho phép bạn có thể: Sao lưu, đồng bộ
và chia sẻ dữ liệu. Các tập tin được lưu trữ an toàn ở các trung tâm lưu trữ và
có thể được khôi phục lại trên máy tính rất dễ dàng khi cần tới.
❖ Ưu điểm của lưu trữ trực tuyến:
• Công việc sao lưu được thực hiện tự động, vì thế chúng ta không cần phải
bận tâm về nó.
• Dữ liệu được lưu trữ ở nơi khác. Khi có thiên tai hay rủi ro xảy ra, ví dụ
như hỏa hoạn, thì cả máy tính và công cụ lưu trữ đều có thể bị phá hủy. Rủi
ro này là không hề có nếu chúng ta dùng sao lưu trực tuyến.
• Chi phí tính theo tháng và hoàn toàn có thể biết trước để dự trù chi tiêu.
• Đơn giản. Chúng ta có được phương tiện sao lưu an toàn mà chỉ cần vài
bước đơn giản.
10/31/2022 43
❖ Dịch vụ lưu trữ trực tuyến – google drive

❖ Google Drive được người dùng và các chuyên gia
về công nghệ nhìn nhận như là một kho lưu trữ
trực tuyến toàn diện nhất hiện nay.
❖ Google Drive là dịch vụ lưu trữ và chỉnh sửa dữ
liệu online với 15GB dung lượng miễn phí, cho
phép người dùng lưu trữ nhiều dạng dữ liệu như
văn bản, video, âm thanh, PDF… trên nền tảng
“đám mây”.
❖ Google Drive với khả năng hỗ trợ Google Docs và
Google+ cao cấp giúp người dùng dễ dàng truy cập
và chỉnh sửa tài liệu ở bất cứ đâu hay chia sẻ làm
việc chung với bạn bè.
10/31/2022 44
❖Dịch vụ lưu trữ trực tuyến - onedrive
❖OneDrive là một trong những mô hình sao lưu dữ liệu trực

tuyến do Microsoft phát triển.
❖Hiện nay, dịch vụ lưu trữ OneDrive đã được tích hợp bên trong
mỗi tài khoảng Hotmail, Outlook (dịch vụ hộp Mail của
Microsoft) ngay từ khi được người dùng khởi tạo.
❖Dung lượng miễn phí 15GB
10/31/2022 45
❖ Dịch vụ lưu trữ trực tuyến – Dropbox
❖ Hiện tại, phần mềm Dropbox (phiên bản trên Android) vẫn giữ
“ngôi vương” khi so kè cùng với các hãng khác nếu tính riêng về số
lần được Download và cài đặt nhiều nhất.
❖ Dropbox hỗ trợ thao tác “kéo” và “thả” rất đơn giản như những gì
bạn cần làm là: chọn và nắm nội dung cần lưu trữ từ Destop sau đó
kéo thả vào trang web Dropbox.
❖ Dropbox phù hợp với rất nhiều đối tượng người dùng vốn thích sự
đơn giản, giảm bớt thao tác “thừa” khi sử dụng.
❖ Dung lượng miễn phí 2GB
10/31/2022 46
❖ Dịch vụ lưu trữ trực tuyến – BOX
❖ Tuy cũng là loại hình dịch vụ lưu trữ đám mây nhưng Box lại nhắm đến đối
tượng người dùng thuộc phân khúc “doanh nhân” riêng biệt.
❖ Dịch vụ Box khá nổi tiếng và được nhiều người biết đến khi có cơ chế bảo
mật cao, hỗ trợ can thiệp và tuỳ chỉnh sâu vào cách thức trao đổi thông tin
của chủ sở hữu tài khoản đối với các cá nhân khác.
❖ Người dùng còn có thể đặt mật khẩu cho từng tập tin, thiết lập giới hạn về
thời gian chia sẻ cho từng thư mục…Ngoài ra, Box cũng hỗ trợ một vài
tính năng cơ bản tương tự như Microsoft Office và Adobe Lightroom rất
tiện lợi cho việc chỉnh sửa nhanh ngay trên Box.
10/31/2022 47
3.5. Sử dụng và phân phối thông tin
Bạn đã từng ?:
❖ … Gian lận trong kỳ thi?
❖ … Sao chép từ người khác?
❖ … Sử dụng thông tin mà không cần trích dẫn?
Nguồn: danluat.thuvienphapluat.vn
10/31/2022 48
Lựa chọn giữa đạo đức và pháp lý?
Legal Ethical
10/31/2022 49
Cách sử dụng thông tin một cách có đạo đức và hợp pháp
Hợp pháp Không hợp pháp

Đạo đức - Điều chỉnh ai đó vì không - Tạo một bản sao lưu của một
hoàn thành cam kết theo hợp phần mềm ngay cả khi cam kết
đồng. rằng sẽ không thực hiện điều
- Thanh toán cho một tài này
khoản doanh nghiệp của một - Tạo một bản sao của một cuốn
phần mềm và chia sẻ nó sách cho một sinh viên
trong công ty
Phi đạo đức - Cài đặt phần mềm bị bẻ khóa - Ăn cắp phần mềm có bản
ở một quốc gia không thực quyền.
thi luật bản quyền - Đánh cắp thông tin cá nhân
- Phân phối thông tin cá nhân được bảo vệ (chẳng hạn như tài
đã được phát hành(chẳng hạn khoản ngân hàng)
như địa chỉ email) mà không - Cài đặt và phát tán vi rút máy
xin phép tính
10/31/2022 50
Cách sử dụng thông tin một cách có đạo đức và hợp pháp
Chỉ sử dụng thông tin khi được sự cho phép của chủ
1 sở hữu
2 Không ăn cắp ý tưởng
3 Chèn các trích dẫn và thư mục trong các bài báo
hoặc báo cáo nghiên cứu
Không sử dụng thông tin có thể ảnh hưởng đến cá

4 nhân hoặc tổ chức
5 Xác minh thông tin trước khi sử dụng
10/31/2022 51
Đạo văn và cách phòng ngừa
❖ Đạo văn là gì? Tại sao cần phải ngăn chặn?

❖ Có những hình thức đạo văn nào?
❖ Làm thế nào để tránh đạo văn?
10/31/2022 52
Khái niệm về đạo văn
❖ Sử dụng ý tưởng hoặc sản phẩm của người khác và biến chúng
thành của riêng bạn
❖ Sử dụng ý tưởng hoặc sản phẩm của người khác mà không cần
trích dẫn
10/31/2022 53
Tại sao cần phải ngăn chặn đạo văn?
1 Thúc đẩy sự sáng tạo
2 Tôn trọng đạo đức và pháp luật
Rèn luyện tính trung thực, tôn trọng người khác và chính
3 mình
4 Thực hành tính chuyên nghiệp
10/31/2022 54
Các hình thức đạo văn
Cố ý Không cố ý
• Sao chép một phần hoặc toàn bộ • Không biết cách chèn trích dẫn
tác phẩm của người khác
• Không thể phân biệt giữa kiến
• Ghép và sắp xếp thông tin từ các thức thông thường và Diễn giải
nguồn trực tuyến thành một bài khoa học
báo
• Không biết cách diễn giải ý
• Tải tài liệu xuống để sử dụng tưởng của người khác
làm sản phẩm của riêng bạn
Đạo đức Có thể học để tránh
10/31/2022 55
Làm thế nào để tránh đạo văn
❖ Không sao chép ý tưởng của người khác
❖ Tìm hiểu kỹ vấn đề muốn trình bày
❖ Phân biệt giữa kiến thức phổ thông và kiến thức khoa học
❖ Diễn giải ý tưởng của người khác
❖ Trích dẫn đoạn văn và nguồn tác giả
10/31/2022 56
Phân biệt giữa kiến thức phổ thông và kiến thực khoa học
❖ Kiến thức phổ thông:

- Kiến thức phổ thông là kiến thức được hầu như tất cả mọi người biết
đến
- Loại thông tin duy nhất không cần được trích dẫn
Ví dụ:
Giấy là vật liệu dễ cháy
Quả táo rơi xuống vì trọng
Hồ Chí Minh ra đi tìm đường cứu nước tại Bến Nhà Rồng ra
năm 1911 với tên Văn Ba
Tổng thống thứ 44 của Hoa Kỳ là Barrack Obama
10/31/2022 57
Phân biệt giữa kiến thức phổ thông và kiến thực khoa học
❖ Kiến thức khoa học:

- Đây là hệ thống tri thức được xác lập trên căn cứ xác đáng, có thể
kiểm tra được và có tính ứng dụng.
Ví dụ:
Hà Nội, thủ đô của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam,
là trung tâm chính trị, văn hóa, khoa học và công nghệ của cả nước, có
vai trò quan trọng trong kinh tế và thương mại quốc tế…
Phân bổ sử dụng đất theo Niên giám thống kê Hà Nội năm 2010
của Cục Thống kê Hà Nội:
- Đất nông, lâm, ngư nghiệp: 188.601,1 ha
- Đất phi nông nghiệp: 134.947,4 ha
- Đất chưa sử dụng: 9.340,5 ha
10/31/2022 58
Diễn giải
❖ Mục đích của diễn giải để:
✓ Tránh đạo văn
✓ Ý tưởng rõ ràng
✓ Phong cách thể hiện thống nhất
✓ Thể hiện quan điểm của tác giả
✓ Nội dung thú vị ngoài trích dẫn trực tiếp
Ví dụ về cách viết diễn giải:
Đạo văn được xem là một hành vi gian lận nghiêm trọng, một hành động
không thể chấp nhận được trong hoạt động khoa học, vì nó làm giảm uy
tín của khoa học và làm tổn hại đến sự liêm chính và khách quan của
nghiên cứu khoa học. Chẳng hạn như công trình nghiên cứu về thương
vong trong cuộc chiến Iraq được công bố trên Tập san New England
Journal of Medicine (tập san y học số một trên thế giới) vào ngày
24/10/2002 bị rút lại vì tác giả đã giả tạo số liệu và đạo văn.
10/31/2022 59
Diễn giải
Quy trình diễn giải:

Kiểm tra và đánh dấu các từ khóa
Hiểu ý nghĩa
Viết lại: Thay đổi từ hoặc cấu

trúc nếu cần
Chèn trích dẫn

10/31/2022 60
Diễn giải
❖ Kỹ thuật diễn giải:

Thay thế bằng Từ đồng nghĩa
• Turnitin là một hệ thống so sánh các văn bản điện tử nhằm kiểm tra tính
nguyên gốc của văn bản, chống đạo văn.
• → Turnitin là một hệ thống đối chiếu các văn bản điện tử nhằm kiểm tra tính
nguyên gốc của văn bản, chống đạo văn.
Thay đổi cấu trúc
• Cuộc Chiến tranh thế giới thứ II đã để lại nhiều hậu quả vô cùng nặng nề và
tàn khốc cho toàn nhân loại.
• → Toàn nhân loại đã chịu nhiều hậu quả vô cùng nặng nề và tàn khốc của cuộc
Chiến tranh thế giới thứ II.
Thay đổi lớp từ
So sánh cách diễn đạt với bản gốc
Sử dụng “ Ghi theo X” hoặc “ Y đã nói điều đó”

10/31/2022 61
Diễn giải
❖ Thực hành: Sinh viên tập viết diễn giải với đoạn sau
Kết quả phân tích từ cuộc khảo sát cho thấy những tác động trực tiếp của việc
tham gia Facebook của sinh viên Trường Đại học Thương mại đến quá trình
học tập xã hội và kết quả học tập của họ. Do đó, các trang web mạng xã hội
trực tuyến (Facebook) không chỉ ảnh hưởng mạnh mẽ kết quả học tập sinh
viên Trường Đại học Thương mại, mà còn giúp họ thích nghi với văn hóa đại
học và đạt được mối quan hệ chặt chẽ với bạn bè đại học của họ, cả hai đều
đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện kết quả học tập của mình tại
trường Đại học Thương mại. Bên cạnh đó, nghiên cứu này cho thấy một số
hoạt động có thể giúp cả giảng viên Trường Đại học Thương mại và sinh viên
sử dụng Facebook như một công cụ học tập hiệu quả.
From a reseach of Ma. Nguyễn Thị Tuyết Mai and Dr. Nhâm Phong Tuân: NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG MẠNG XÃ HỘI FACEBOOK TRONG
VIỆC HỖ TRỢ ĐỔI MỚI GIẢNG DẠY TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC
http://ieit.edu.vn/vi/thu-vien-tap-chi/tap-chi-kinh-te-doi-ngoai/item/436-nghien-cuu-ung-dung-mang-xa-hoi-facebook-trong-viec-ho-
tro-doi-moi-giang-day-tai-truong-dai-hoc
10/31/2022 62
Trích dẫn đoạn văn và nguồn tham khảo
Trích dẫn là gì ?
Tại sao phải chèn trích dẫn ?
Có những quy tắc trích dẫn nào ?
Làm thế nào để trích dẫn một tài liệu tham

khảo ?
10/31/2022 63
❖ Trích dẫn là gì?

Khi sử dụng một ý tưởng hoặc thông tin không phải của bạn
✓ Bạn cần làm rõ nó là của ai và tài liệu nào.
✓ Bạn cần để lại thông tin để tìm nguồn hàng
✓ Trích dẫn được yêu cầu trong bối cảnh học thuật
10/31/2022 64
❖ Cách viết trích dẫn
Trích
dẫn
Nguồn
Đỗ Văn Hùng. (2014). Thư

viện số và cán bộ thư viện
số. Tạp chí Thông tin – Tư
liệu. 4, tr. 3-11
10/31/2022 65
❖ Tại sao cần chèn trích dẫn

✓ Tôn trọng kiến thức của người khác
✓ Làm cho nghiên cứu đáng tin cậy hơn
✓ Cung cấp thông tin cần thiết để tìm nguồn
✓ Ngăn chặn đạo văn
10/31/2022 66
❖ Quy tắc trích dẫn
Trích dẫn Trích dẫn diễn Trích dẫn thứ

nguyên văn giải cấp
• Viết chính xác những • Diễn đạt lại thông tin • Trích dẫn lại một
gì trong bản gốc bằng từ ngữ của riêng nguồn tìm thấy trong
• Đặt trong dấu ngoặc bạn một nguồn khác
kép • Tránh hiểu sai • Cung cấp nguồn thứ
• Hạn chế sử dụng để • Khuyến khích sử cấp trong thư mục
tránh lặp lại dụng • Cố gắng đọc và trích
dẫn nguồn chính
10/31/2022 67
Xác định chủ đề Khi nào cần trích dẫn?
Tìm kiếm tài liệu tham

khảo
Tiến độ nghiên cứu
Đọc, tạo và thu thập ý

tưởng
Thu thập dữ liệu
Viết: kết hợp ý tưởng và dữ

liệu Trích dẫn
Công bố
Source: http://www.lrc-hueuni.edu.vn/is/Ky%20nang%20trich%20dan2.ppt
10/31/2022 68
Quy trình trích dẫn
Tìm kiếm và thu 1 Đọc tài liệu tham khảo và làm nổi bật
thập thông tin thông tin cần thiết cho nghiên cứu
cần thiết
2 Trích dẫn, diễn giải hoặc tóm tắt thông
tin vào bài viết
Trích dẫn tài liệu Mô tả: tên sách, tác giả, nhà xuất bản,
tham khảo 3 nơi và năm xuất bản, tập (tạp chí), các
trang
4 Chọn quy tắc trích dẫn

Quản lý thư viện
tài liệu tham khảo
5 Viết thư mục theo quy tắc
10/31/2022 69
Nơi xuất bản

Bản quyền thông
tin
Nhà xuất bản
Năm
Tác giả
10/31/2022 70
Publication
Tạp chí trực tuyến

Volume
Year Page
Title
Author
Digital Object
Identifier
10/31/2022 71
Trang web
Địa chỉ
Ngày công bố
Cơ sở
Tiêu đề
10/31/2022 72
Quy tắc viết trích dẫn
Vietnam MOET APA
Trích dẫn được đặt trong Trích dẫn được đặt trong dấu
ngoặc []: ngoặc đơn ():
• Thứ tự số của tham • Họ của tác giả
chiếu trong thư mục • Năm xuất bản (có thể bỏ qua
Định dạng nếu tài liệu tham khảo đã được
trích dẫn trước đó)
10/31/2022 73
Loại Vietnam MOET APA
Thông tin được trích dẫn Thông tin được trích dẫn được đặt
được đặt trong dấu ngoặc trong dấu ngoặc kép “”Trích dẫn bao
kép “”Trích dẫn bao gồm gồm trang chứa thông tin được trích
trang chứa thông tin được dẫn
Trích dẫn trích dẫn Ví dụ:Vũ Cẩm Đàm cho rằng “có rất
trực tiếp Ví dụ:Vũ Cẩm Đàm cho nhiều mặt liên quan đến đạo đức của
rằng “có rất nhiều mặt liên người nghiên cứu” (Vũ, 2014, tr.
quan đến đạo đức của 133)
Người nghiên cứu” [5, tr.
133]
10/31/2022 74

Trích dẫn được đặt ngay Trích dẫn được đặt ngay sau một câu
sau một câu diễn giải diễn giải
Ví dụ: Ví dụ:
Ma trận rủi ro tiêu chuẩn là Trong Heagney (2012), tác giả cho
công cụ rất hữu ích để rằng ma trận rủi ro tiêu chuẩn là công
quản lý rủi ro của dự án cụ rất hữu ích để quản lý rủi ro của
Diễn giải [7], dự án
OR
Heagney cho rằng ma trận
rủi ro tiêu chuẩn là công cụ
rất hữu ích để quản lý rủi
ro của dự án [7]
10/31/2022 75
Ngay sau thông tin được Ngay sau thông tin được trích dẫn,
trích dẫn, các trích dẫn các trích dẫn được đặt cùng nhau
được đặt riêng trong ngoặc trong cùng một dấu ngoặc đơn, ngăn
theo thứ tự tăng dần của cách nhau bằng dấu chấm phẩy;
Trích dẫn các số Ví dụ:
nhiều tài Ví dụ: Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng,
liệu tham Các nghiên cứu gần đây đạo văn là vấn đề phổ biến tại Việt
khảo chỉ ra rằng, đạo văn là vấn Nam (Đỗ, 2014; Nguyễn, 2012; Trần
đề phổ biến tại Việt Nam & Phạm, 2013)
[7], [20], [30].
10/31/2022 76
Định dạng mặc định Chỉ cung cấp nguồn phụ trong trích
Chỉ cung cấp nguồn phụ dẫnLàm rõ thông tin của nguồn chính
trong trích dẫn
Ví dụ:
Nghiên cứu của Donner và Gorman
Trích dẫn (được trích dẫn bởi Carvel, 2014)
thứ cấp cho rằng số thư viện sẽ….
Lưu ý: Sẽ chỉ có tài liệu của Carvel

trong thư mục, không có Donner và
Gorman
10/31/2022 77
Định dạng mặc định Thay thế họ của tác giả bằng tên sách
Ví dụ:Lãnh đạo đóng vai Ví dụ:Lãnh đạo đóng vai trò then
Không có trò then chốt trong thành chốt trong thành công của dự án
tác giả công của dự án [5]. (“Quản trị dự án”, 2014).
được xác
định
10/31/2022 78
❖ Nguồn tham khảo
Sách
Năm
Vietnam MOET
Vũ Cao Đàm (2014), Giáo trình phương pháp luận nghiên cứu khoa
học, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
Tác giả Tiêu đề
Nhà xuất bản Nơi xuất bản
APA
Vũ, C. Đ. (2014). Giáo trình phương pháp luận nghiên cứu khoa học.
Hà Nội: Đại học Quốc gia Hà Nội.
10/31/2022 79

Bài báo
Năm Tiêu đề
Vietnam MOET
Đỗ Văn Hùng (2015), “Web scale discovery – giải pháp tìm kiếm và
khai thác thông tin cho các thư viện trong kỷ nguyên internet”, Tạp
Tác giả chí Thông tin – Tư liệu. 3, tr. 5-24.
Cuốn sách Trang
Xuất bản
APA
Đỗ, V. H. (2015). Web scale discovery – giải pháp tìm kiếm và khai
thác thông tin cho các thư viện trong kỷ nguyên internet. Tạp chí
Thông tin – Tư liệu. 3, tr. 5-24.
10/31/2022 80
Trang web Tác giả / Tổ chức Năm Tiêu đề
Vietnam MOET
Vụ Chính sách thương mại đa biên (29/07/2013), Phiên đàm phán Hiệp
định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) lần thứ 18, truy cập từ
http://www.moit.gov.vn/vn/tin-tuc/2033/phien-dam-phan-hiep-dinh-
doi-tac-xuyen-thai-binh-duong-(tpp)-lan-thu-18.aspx
Địa chỉ trang web
APA
Vụ Chính sách thương mại đa biên (2013). Phiên đàm phán Hiệp định Đối
tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) lần thứ 18. Truy cập từ
http://www.moit.gov.vn/vn/tin-tuc/2033/phien-dam-phan-hiep-dinh-doi-
tac-xuyen-thai-binh-duong-(tpp)-lan-thu-18.aspx
10/31/2022 81
Tài liệu tham khảo

Vietnam MOET
• Tài liệu tham khảo được sắp xếp
theo ngôn ngữ (tiếng Việt trước), sau
đó sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái
và đánh số
Trong đó:
• Tác giả nước ngoài: đảo ngược thứ
tự tên, sắp xếp theo họ
• Tác giả Việt Nam: giữ nguyên thứ tự
tên, sắp xếp theo họ
• Không xác định tác giả: sắp xếp theo
tên của cơ quan hoặc tác giả tập
thểCác phần được phân tách bằng
dấu phẩy
10/31/2022 82
Tài liệu tham khảo

APA
• Tài liệu tham khảo được sắp xếp
theo thứ tự bảng chữ cái, không sắp
xếp theo ngôn ngữ, không đánh số
Trong đó:
• Tác giả nước ngoài: đảo ngược thứ
• Tác giả Việt Nam: giữ nguyên thứ
• Không xác định tác giả: sắp xếp
theo tên của cơ quan hoặc tác giả
tập thể
Sử dụng thụt lề treo cho dòng đầu
tiên. Các phần được phân tách bằng
dấu chấm hoặc dấu hai chấm
10/31/2022 83

Chuong 3_ Khai Thac Du Lieu Va Thong Tin

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 3_ Khai Thac Du Lieu Va Thong Tin

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG

KHOA HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ

CHƯƠNG III – KHAI THÁC DỮ LIỆU

NĂNG LỰC SỐ ỨNG DỤNG

• Internet là một thế giới tri thức

Thông tin là sự thông báo, trao

Dữ liệu có ý nghĩa ( đã được xử lý)

Các tín hiệu được quan sát hoặc

Tạo, xuất bản, lan truyền 2 2

Biên dịch, sử dụng thông tin

• Thông tin được tạo ra và xuất

Ví dụ về vụ khủng bố 11/9/2001 – Sự kiện 11/9.

Ngày xảy ra sự kiện Một ngày sau

Những tuần tiếp theo 6 tháng đến 1 năm sau

1 năm sau Những năm sau đó

❖ Hoạt động thảo luận

• Đến từ • Sắp xếp • Lưu trữ lâu • Cá c ké t quả

❖ Vấn đề gặp phải trong quá trình

Không biết cần tìm gì

Kết quả trả về quá lớn

Không chắc chắn về độ chính xác

Không thể tìm thấy thông tin cần thiết

Thông tin tìm thấy không thể truy cập

• Thông tin đại chúng: • Thông tin học thuật:

❖ Chiến lược tìm tin:

❖ Kết hợp các từ khóa, bao gồm cả chuỗi Boolean

❖ Tìm kiếm bằng công cụ tìm kiếm

❖ Tìm kiếm cơ bản

❖ Tìm kiếm nâng cao

❖ Tìm kiếm bởi OPAC

Các nguồn tài liệu khác nhau

Loyola Marymount University

❖ Dịch vụ lưu trữ trực tuyến – google drive

❖Dịch vụ lưu trữ trực tuyến - onedrive

❖OneDrive là một trong những mô hình sao lưu dữ liệu trực

❖ Dịch vụ lưu trữ trực tuyến – Dropbox

❖ Dịch vụ lưu trữ trực tuyến – BOX

Hợp pháp Không hợp pháp

2 Không ăn cắp ý tưởng

Không sử dụng thông tin có thể ảnh hưởng đến cá

5 Xác minh thông tin trước khi sử dụng

❖ Đạo văn là gì? Tại sao cần phải ngăn chặn?

1 Thúc đẩy sự sáng tạo

2 Tôn trọng đạo đức và pháp luật

4 Thực hành tính chuyên nghiệp

Đạo đức Có thể học để tránh

❖ Kiến thức phổ thông:

❖ Kiến thức khoa học:

Quy trình diễn giải:

Viết lại: Thay đổi từ hoặc cấu

Chèn trích dẫn

❖ Kỹ thuật diễn giải:

So sánh cách diễn đạt với bản gốc

Sử dụng “ Ghi theo X” hoặc “ Y đã nói điều đó”

Tại sao phải chèn trích dẫn ?

Có những quy tắc trích dẫn nào ?

Làm thế nào để trích dẫn một tài liệu tham

❖ Trích dẫn là gì?

❖ Cách viết trích dẫn

Đỗ Văn Hùng. (2014). Thư

❖ Tại sao cần chèn trích dẫn

Trích dẫn Trích dẫn diễn Trích dẫn thứ

Xác định chủ đề Khi nào cần trích dẫn?

Tìm kiếm tài liệu tham