SEBZECİLİK

Dr. M. Nevzat ALAN

Domateste
Gübreleme Prensipleri

D omates üretiminde meyve verimini ve meyve

kalitesini etkileyen faktörler şunlardır:

1. Çeşidin genetik yapısı

2. Üretim boyunca uygulanan Agroteknikler

Herhangi bir domates çeşidi, genetik olarak

ne kadar üstün özelliklere sahip olursa olsun,
bu özelliklerin ortaya çıkabilmesi için üretici
tarafından uygulanan agroteknikler de önemlidir.
Üretim sezonu boyunca uygulanacak olan
agroteknikler içinde en önemli olanları ise
Gübreleme ve Sulamadır.

2 ocak 2019 sayı 71

 Gübreleme ve sulama hem mey-
ve verimini hem de meyve kalitesini
etkiler. Gübreleme ve Sulamanın
etkilediği kalite özellikleri şunlardır:
Meyve boyutu (Meyve iriliği ve
meyve çapı).
Meyve rengi.
Meyve sertliği ve Meyvenin raf
ömrü.
Meyve içinde boşlukların oluş-
ması.
Domates bitkisinin içerdiği Makro
Besin Maddeleri (%)
Meyvede Yeşil
Aksamda
Azot 2.50 3.50
Fosfor 0.40 0.48
Potasyum 4.20 3.50
Kalsiyum 0.20 2.60
Magnezyum 0.18 0.80
Meyvede çatlamalar (Kılcal çatla-
ma, Dikey çatlama, Dairesel çatlama).
Meyvede Tat, Lezzet ve Aroma.
Domates bitkisinin içerdiği besin
elementleri incelendiğinde hangile-
rine ne oranda gereksinme duyduğu
da görülebilir.
Çizelgeden görüldüğü gibi, doma-
tes bitkisinin yeşil aksamının içerdiği
AZOT ve POTASYUM oranları biri
birine yakındır. Ama meyvenin içerdi-
ği POTASYUM oranı, AZOT oranının
yaklaşık iki katıdır. FOSFOR ise hem
yeşil aksamda hem de meyvede aynı
oranlarda ve çok düşüktür. Buradan
da görülebileceği gibi domates bitki-
sin ihtiyaç duyduğu en önemli besin
maddesi POTASYUM’dur. Bu oranlar
göz önüne alınarak uygulanacak güb-
releme programları verim ve kalitede
en iyi sonucun alınmasını sağlar.
Gübreleme Prensipleri
Domatesin gereksinim duyduğu
besin maddelerini, doğru zamanlarda,
doğru miktarlarda ve doğru oranlarda
vermek gerekir. Özellikle Azot ve Po-
tasyum arasındaki dengenin sezon
boyunca doğru kurulması çok önemli-
dir. Eğer bu denge doğru kurulmazsa
verim ve kalitede bozulmalar görülür.
Doğru oranlarda hazırlanmış olan
gübrelerden çok veya az miktarda ve-
rilmesi, ancak verimi etkiler. Genellikle
meyve kalitesinin bozulmasına neden
olmaz. Oysa yanlış oranlarda hazır-
lanmış olan gübreler, az miktarda da
verilse çok miktarda da verilse verim
ve bilhassa kaliteyi olumsuz yönde
etkiler. Bu nedenle domatesin hangi
dönemlerde, hangi oranlarda Azot ve
Potasyuma ihtiyacı olduğu bilinmeli
ve buna göre gübreleme yapılmalıdır.
Bunun yanı sıra iyi bir toprak tahlili
yapılarak, topraktaki alınabilir besin
maddelerinin miktarları belirlenmeli
ve yapılacak gübrelemelerde bu du-
rum göz önüne alınmalıdır.
Aşırı Azot kullanımında;
• Güçlü bitki, iri bitki oluşur. Bitkinin
gövdesi kalınlaşır.
• Yapraklar irileşir.
• Salkım uçlarında yaprakçıklar
oluşur.
• İri meyveler oluşur ve meyvelerde
boşluklar görülür.
• Meyvelerde yumuşama olur.
• Meyvelerde Lekeli olgunluk
(Blotchy Ripening) görülür.
• Toplam ürün miktarında artış ol-
masına karşın, meyve kalitesinde
düşme olur.
• Sonuç olarak aşırı azot kullanı-
mında; genel anlamda VERİM
ARTAR, KALİTE AZALIR.
Aşırı Potasyum kullanımında;
• Normal yapıda bitki oluşur ve
bitkide sınırlı büyüme görülür.
• Meyveler düzenli ve daha küçük
oluşur.
• Meyve sertliği artar ve raf ömrü
uzar.
• Daha iyi meyve rengi oluşur.
• Daha iyi tat, lezzet ve aroma olu-
şur.
• Toplam üründe azalma olmasına
karşın meyve kalitesinde artış
olur.
• Sonuç olarak aşırı potasyum kul-
lanımında; genel anlamda VERİM
AZALIR, KALİTE ARTAR.
ocak 2019 sayı 71 3
 SEBZECİLİK

Aşırı Azot ile beslenmiş bitkiler

(Kalın gövde, bol ve iri yapraklar). Aşırı Azot ile beslenmiş bitkiler (Salkım uçlarında yaprak oluşması).

Gübrelemesi doğru yapılmış seralardan görüntüler.

4. 4.Salkım -- Tepe Kesme Arası Mikroelementler, Dikim Sonrasında

Sırık Domates Çeşitlerinde
Gübreleme Programı
1. Taban Gübrelemesi
(Dikim Öncesi)
800 Kg / Da Organik Kompost
50 Kg / Da Magnezyum Sülfat
100 Kg / Da 5:11:22 Oranında güb-
re (Potasyum Sülfat ve Diamonyum
Fosfat gübrelerinin karışımı ile Kolayca
elde edilebilir)
2. Dikim -- İlk Salkım Arası
1 : 1 : 1 oranında gübre
Günde Dekara 100-150 gram Azot
Gelecek Şekilde hesaplanmalıdır. (Yani,
saf madde olarak 100-150 Gram Azot,
100-150 gram Fosfor ve 100-150 Gram
Potasyum)
3. İlk Salkım -- 4.Salkım Arası
1 : 0.5 : 2 oranında gübre
Günde Dekara 200-300 gram Azot
Gelecek Şekilde hesaplanmalıdır. (Yani
saf madde olarak 200-300 Gram Azot,
100-150 gram Fosfor ve 400-600
Gram Potasyum)
1 : 0.5 : 2 oranında gübre
Günde Dekara 400-600 gram Azot
Gelecek Şekilde hesaplanmalıdır.
(Yani saf madde olarak 400-600
Gram Azot, 200-300 gram Fosfor ve
800-1200 gram Potasyum)
5. Tepe Kesme -- İlk Hasat Arası
1 : 0 : 2 oranında gübre
Günde Dekara 300-400 gram Azot
Gelecek Şekilde hesaplanmalıdır. (Yani
saf madde olarak 300-400 Gram Azot,
600-800 gram Potasyum)
6. Hasat Süresince
1 : 0 : 2 oranında gübre
Günde Dekara 200-300 gram Azot
Gelecek Şekilde hesaplanmalıdır. (Yani
saf madde olarak 200-300 Gram Azot
ve 400-600 gram Potasyum)
Azotlu gübrelerin kullanımında
NİTRAT ve AMONYUM formunda olan-
ların oranına da dikkat edilmelidir.
NİTRAT / AMONYUM ORANI 3 / 1
CİVARINDA OLMALIDIR
Olabildiğince Erken Verilmelidir.
Demir hariç, Magnezyum, Çinko,
Manganez gibi diğer iz elementlerin
yapraktan verilmesi tercih edilmelidir.
Magnezyum 40-50 ppm.
Kalsiyum 80-120 ppm. Seviyesinde
tutulmalıdır.
Domates üretimi için, en uygun
toprak pH’sı 6 – 6.5 arasındadır.
Yer Domates Çeşitlerinde
Gübreleme Programı
1. Taban Gübrelemesi
(Dikim Öncesi)
30 Kg. / Da. Potasyum Sülfat
25 Kg. / Da. DAP
(Diamonyum fosfat)
10 Kg. / Da. Amonyum Sülfat
2. Üst Gübreleme
(3-4 Kısıma Bölünerek)
40 Kg. / Da. Amonyum Nitrat
10 Kg. / Da. Potasyum Nitrat
Kaynak: Domates 2017,
Dr. M. NevzatALAN Y

4 ocak 2019 sayı 71