Allerjik Hastalıkların Tedavisinde İlaçların Klinik Kullanımı

Allerjik hastalık tedavisinde kullanılan dört çeşit ilaç grubu var.Bunlar:

1.Antihistaminikler 2.Kortikosteroidler 3.Adrenerjik ilaçlar 4.Monoklonal antikorlar
-Anti IgE(Omalizumab)

1.ANTİHİSTAMİNİKLER
-Allerjik hastalıklarda en çok kullanılan ilaç türüdür.
-Solunum sistemi, deri ve göz allerjilerinde kullanılır.
( solunum sistemi: rinit, astım; deri: ürtiker, anjiyoödem;
göz:konjonktivit)
-Etkisini hedef organdaki H reseptörüne kompetitif olarak bağlanarak yani histaminin bu
reseptörlere bağlanmasını engelleyerek gösterir.
Oral, topikal (nazal, oftalmik), paranteral kullanılabilirler.
-Sıklıkla hedef reseptör H1 dir. Bazen H2 blokörleri dekullanılır.
H1 antihistaminiklerinetkileri: Glandüler sekresyonu azaltır Eritemi azaltır Rinoreyi azaltır
Kutanöz ödemi azaltır. Bronkodilatasyonu destekler Hapşırık, nazal mukozave deride
kaşıntıyı azaltır.
Birinci jenererasyon antihistaminikler:
AzatadinBrompheniramineKlorpheniramineSiproheptadineDifenhidramine
HydroxyzineTripellenamineKetotfen
En sık kullanılanları klorpheniramineve difenhidraminedir.
Bu jenerasyon çoğunlukla parenteralkullanılır. Yan etkileri:
-Belirgin lipoflik olup serbest olarak kan-beyin bariyerlerinigeçerek santral histamin res.lerine
etkilerinden dolayı; Sedasyon ve uykuhali KavramadabozulmaPsikomotor fonk.lardaazalma
-Muskarinik hem de kolinerjik
res.lerebağlanırlar;
Algılamadazayıfama Ağızda kuruma, bulanıkgörme
İkinci jenerasyon antihistaminikler:
CetrizineEbastneFexofenadineLoratadineMizolastneAcrivastneAzelastne
LoratadinDesloratadineLevocetrizineRupatadine
Bu ilaçların çoğu oral yolla kullanılan tablet formunda. Sedasyon etkileri olmadığı için
sıkkullanılıyorlar.
Gebelikte kullanımı için teratojenik olmayan antihistaminikler vardır. Bunlar kategori B
ilaçlarıdır:
Birinci jenerasyoniçinden: klorfeniramin, difenhidramin, tripellenamin
İkinci jenerasyon içinden: setirizin, loratidin
2.KORTİKOSTEROİDLER
Allerjik inflamasyonu bir çok basamakta baskılayan çok etkili ilaçlardır. Allerji dışı hastalıklarda
da kullanılırlar.
Antijen sunan hücreler, eozinofiler, bazofiller, mast hücreler ve lenfosit aktivitesini baskılar
ayrıca bunlardan salınan sitokinlerin salınımınıbaskılar.
Parenteral, oral, topikal kullanılabilir.
A)Nazalkortikosteroidler
Hapşırık, burun akıntısı, burun kaşıntısı ve burun tıkanıklığını belirgin olarak azaltır. Rinit
tedavisi için verilebilir.
Burun tıkanıklığı için en etkiliilaçlar.
Antihistaminiklere göre etkisi yavaş başlar ve maksimum etkinlik için günler-hafatalargerekir.
Bunlar:BeclomethasonedipropionateBudesonideFlunisolideFluticasonepropionate
FluticasonefuroateMometasonefuroateTriamcinoloneacetonideCiclesonide
Allerjik Hastalıkların Tedavisinde İlaçların Klinik Kullanımı

Burunda lokal olarak bazı yan etkilere sebepolur:

KurulukBurunkanamasıKabuklanmaSeptal perforasyon: nadirdir.
B)İnhalerkortikosteroidler
-Alt hava yolu hastalılarında yani astımda kullanılır. Astımda hava yollarında hem obstrüksiyon
hem de inflamasyon vardır. Bu ilaçlar oradaki inflamasyonu baskılayan etkiliilaçlardır.
Bunlar: Beclomethasone dipropionateBudesonideCiclesonideFluticasonepropionate
FluticasonefuroateMometasonefuroateTriamcinoloneacetonide
Yanetkileri:
Lokal ;Ses kısıklığı,Öksürük,Oral kandida enfeksiyonu
Sistemik ;Adrenal supresyon,Ciltte incelme, Katarakt, Glokom
Bu ilaçlar sprey yoluyla alındığında boğaza yapışarak (steroid olmasından kaynaklı) enfeksiyona
zemin hazırlar. Bu yüzden yan etki olarak oral kandida enfeksiyonu gelişebilir. Bu sebeple
hastalar bu ilaçların ardında ağızlarını bol suyla çalkalamaları içinuyarılmalıdır.
C)Sistemik kortikosteroidler
-Kısa sürede, hızlı tedavi gerektiren durumlarda kullanılır. Örneğin: astım ataklarında, ürtikerin
alevlendiği zamanlarda...
-Düşük dozlarda başlanıp 7-10 gün bu dozda verilerek kesilebilir. Daha uzun süre verilecekse
dozu azaltılarak kesiyoruz ki adrenal yetmezlik olmasın diye.
-Kortikosteroidler her aşamada inflmasyonu en etkili baskılayan ilaçlar. Kemokinleri, sitokinleri
ve bunların salındığı hücreleri etkili bir şekilde baskılarlar.
Yanetkileri:
OsteoporozMiyopatiCushingoid fenomeniKataraktDiabet
3. ADRENERJİK İLAÇLAR
-Alfa ve beta adrenarjik reseptörleri direkt uyararak etkigösterir.
-En bilineni, prototipi epinefrin (Adrenalin)’dir.
-Anaflaksitedavisinde ilk yapılması gereken ve hayat kurtarıcı olanilaçtır.
-Ana terapötik etkisi:
Bronş düz kasında geveşeme Kardiak stimülasyon İskelet kaslarının dilatasyonu
Epinefirnin yanetkileri:
SSS;sinirlilik,tremor,baş ağrısı, ajitasyon,baş dönmesi, orientasyon bozuklğu,serebral hemoraji
Kardiovasküler;çarpıntı,taşikardi,hi pertansiyon,ventri küler fibrilasyon,şok,anginal ağrı,aritmi
, aşırı dozda miyokardenfarktüsü
Metabolik;Kan glukoz ve laktik asit düzeyinde artma
Deri; ürtiker,ağrı,enjeksiyon alanında hemoraji
Alfa adrenarjik(α1 ve α2) reseptör agonistleri dekonjestan olarakkullanılır.
Dekonjestanlar(alfa agonistler)
1.α1-adrenerjik agonist: Fenilefrin
2.α2-adrenerjik agonist: Oksimetazolin, ksilometazolin, nafazolin
3.Noradrenalin salgılatıcılar: Efedrin, psödoefedrin

İntranazal
Burun tıkanıklığının kısa sürede düzelmesinde çok etkin(rinitte)
Etkisi 10 dk içindebaşlar

Oral
Kısa ve uzun süreli kullanılabilir
Tıkanıklık üzerine intranazal formlardan daha azetkin
Etki 30 dk içinde başlar, 6-8 saat sürer.yavaş salınımlı formlarda 24 saat etkinlik sağlar.
Allerjik Hastalıkların Tedavisinde İlaçların Klinik Kullanımı

Yanetkileri:
Lokal: >10 gün/kür ve ayda 2 kürden fazlakullanılmamalı
YanmaKurulukMukozalülserlerSeptal perforasyon
>10 gün kullanımda rebound mukozal şişme ve rhinitis medicamentosa
Sistemik: DozabağımlıàHuzursuzlukBaş ağrısıTremorTaşikardi
HipertansiyonGörsel halüsinasyonlar
Dekonjestanlar burun tıkanıklığı için çok etkili olduğundan hasta sürekli kullanma eğilimindedir.
Fakat ilacın sürekli kullanımı rebaund olarak rinit medicamentosa( ilaca bağlı rinit tablosu)
neden olur. Bu yüzden nazal kullanıldığında bir ayda en fazla 2 sefer ve her seferinde 10 gün
kullanılması önerilir.
Β2 adrenarjik reseptöragonistleri (Üç türüvar:)
Erken başlangıçlı ve kısaetkili
Salbutamol: astım tanısı (reversiblite testi) için ve hasta bronkospazma girdiğinde
(atakdurumundayken) acilde kullanılır
Terbutalin
2.Erken başlangıçlı ve uzunsüreli
-Formoterol(12 saatetkili)-İndacaterol( 24 saatetkili)-Vilanterol(24 saat etkili)
3.Geç başlangıçlı ve uzunetkili
-Salmeterol(12 saatetkili)
!!! Uzun etkili β reseptör agonistleri etki zamanlarına göre günde bir veya iki kere kullanılırlar.

Yanetkileri:TremorBaşağrısıHipopotasemiHiperglisemiHiperkolesterolemiÜrtiker
Kaskrampları Paradoksalbronkospazm Kardiak toksisite (aritmi taşikardi)
Ama en çok tremor ve taşikardi görülür.
4.HUMANİZE MONOKLONAL ANTİ-IGE ANTİKORU:OMALİZUMAB
-Ağır astım ilacıdır.
-Allerjik hastlaıklarda IgE’nin rol oynadığını biliyoruz. IgE aracılı bu reaksiyonları durdurmak
için IgG yapısında bir antikor geliştirilmiştir(omalizumab). IgE nin Fc bölgesine bağlanarak
dolaşımdan uzaklaştırır, mast hücre ve eozinofillere bağlanmasını önlüyor. Bu sayede allerjenin
degranülasyonu aktive etmesini engelliyor.
-Bu tedavi kontrol altına alınamayan persistan alerjik astımlı hastalarda mevcut tedaviye ek
olarakverilir.
Tedavinin verlieceği kişinin:
12 yaşın üzerinde olması, 200 kg altındaolması,
Serum(total) IgE düzeyinin 30-1500 IU/ml olması,gereklidir.
Subkutan olarakuygulanır.
-Tedaviye 4 ayboyunca yanıt yoksa tedavi kesilir. Varsa tedaviye devam edilir.
Tedavi anaflaksi önlemlerinin ve 3. Basamak uzman hekimlerin olduğu bir ortamda yapılmalıdır.
Çünkü anaflaksi tehlikesi vardır.
ANTİLÖKOTRİENLER
-Çeşitli hücrelerden salınan bir sitokin olan lökotrienlerin reseptörlerine bağlanarak lökotrien
etkisini bloke ederler.
LTD4 Reseptör Antagonistleri: Montelukast, Zafrlukast
5-LO inhibitörleri: Zileuton
Tablet şeklinde oral alınır.
-Alerjik rinit, astım, kronik idiopatik ürtikerde kullanılır. Fakat bunların hiç birinde ilk
seçenekdeğildir.,
İlkseçenekler:
Rinit…….antihistaminikler, nazal steroidler
Astım……inhale steroidler,B2 agonistlerilkseçenekler Ürtiker…… antihistaminikler
Allerjik Hastalıkların Tedavisinde İlaçların Klinik Kullanımı

Allerjen spesifikimmünoterapi
-Halk arasında aşı tedavisi olarak bilinir
-Hastanın klinik olarak duyarlı olduğu gösterilmiş allerjen ekstresinin giderek artan
subklinik(klinik oluşturmayacak) ama etkin dozlarda uzun süreli verilmesi yoluyla immün yanıtın
değiştrilmesi esasına dayanan bir tedaviyöntemidir
-Alerjik hasatlıklarda, hastalığın doğal seyrini değiştiren tek tedavi yöntemidir . Mesela alerjik
rinit olan bir hastada bir süre sonra astım da gelişebilir. Bu tedaviyle bu gidişatdeğiştirilebilir.
Allerjen Spesifk İmmünoterapi Rölatif Konrendikasyonları:
Ağır astımlılarda kalıcı bozukluklar, komplikasyonlar meydana gelmiş ise kullanılmamalıdır.
Beta blokör, ACE inhibitörleri kullananlarda riskliolabilir, uzmanın kararı önemlidir.
Hamilelere başlanmamalıdır. Ciddi koroner arter hastalığı,
Malignite,Uyum bozukluğu olanlar.
İmmunterapide kullnaılan alerjenler:
Ev tozu akarları
Dermatophogoidespteronyssinus Dermatophogoides farinea
PolenlerMantar sporları(alternaria, clodosporium)Kedi alerjeniKöpek alerjeni
Latex (sağlık çalışanları içinönemli)Arı zehiri (allerjisi olan arıüreticileri)
İmmunterapiuygulama yolu:
Subkutan(en sık)SublingualOral