Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 12

‫األحغبر انكً‪ٚ‬ز خ ‪ٙ‬ف انمزٌآ انك‪ٚ‬ز ى ٔ انززاس‬

‫ػ‪ٚ‬ش ش انؼ‪ٙ‬ه انؼ٘ش‬

‫اًنمديخ‬
‫ٌٗ‪ٛ‬ظ‬
‫أهلل رؼ‪ٌٝ‬ب وزبٗث ٌاؼص‪٠‬ص ز ِ د(ؾ) ٘دا‪٠‬خ ٌٍٕبض وبفخ ‪ٔٚ‬ئمبذا ُ‪ِٓ ٌٙ‬ن ٔأصي‬
‫ّؾ‬ ‫‪ٍٝ‬ػ‬
‫‪ٌ ٚ‬اؽنسن ‪ٌٚ‬امنبي ‘ فجنٓ‪ٌُٙ ١‬ن ف‪ٗ١‬ن ِأ‪ٛ‬ن ز د‪ُٕٙ٠‬ن ‪ٔٚ‬د ‪١‬نُ٘ب ِ‪١ٚ‬نص ‪ٌُٙ‬ن ٌاؾنسَا ِٓن ٌاىفنس‬
‫َؿ ٍػ ُ‪ ١ٙ‬أخجبز ثؼك اُِ‪ٌ ٤‬اعٌبفخ لُ‪ٍٙ‬ج ِ‪ٚ‬ب ٔنصي ‪ٙ‬ث ُن ِٓن ػمنبة عنصا ٌاؾبي‬ ‫‘ ‪ٚ‬ل‬
‫ٌا‬ ‫ٌا‬ ‫‪ٌٛ‬ا‬ ‫‪ٌٛ‬ا‬
‫‪ّ ٚ‬ربدُ‪ٟ ٠ٙ‬ف ٌامبي ‪ٌٌ .‬ره فٕٔاب ٔغد فٗ‪ ١‬آ‪٠‬بد ٌازؽس‪٠‬غ ‪ٟ‬ز رجنٓ‪ ١‬ؽن‪ٚ‬د د أهلل ٍِّضب ٔغد فٗ‪ ١‬آ‪٠‬بد ػد ‪ ٚ‬ػ‪١‬د ‪ ٚ‬زس‪S‬غ‪١‬ت ‪ ٚ‬ز٘س ‪١‬ت‬
‫ٌا‬
‫‘ ِ‪ٚ‬ب ٕ‪٠‬زظس ػف ‪ُٔٙ١‬ب ‪ٚ‬أ ‪ِٚ‬اٖس ‪٘ ٚٔٛ‬ا ٗ‪١‬‬
‫ٌٕابض ‪ٌّٚ‬ا‪ٝ‬ع ُِ‪ٕٙ‬ن ِٓن ص‪ٛ‬ن اة ‪ٚ‬أ ػمنبة ف ‪ٟ‬ن ٌانٔد ‪١‬ب ‪ٚ‬ا‪٢‬خنس‪SS‬ح ٔ‪.ٚ‬غن‪SS‬د ف‪ٗ١‬ن آ‪٠‬نب‪SS‬د أهل‪SS‬ل ٌادٌانخ‪ٍٝ‬ػ ‪ٚ‬ؽدٔا‪١‬زٗن ‪ٚ‬ل‪SS‬دزرٗن ‘ ‪ِٕٚٙ‬نب ِ ‪ٍٛ‬ل‪SS‬برٗن ِٓن ّع نب‪SS‬د‬
‫ٌّآعؾ ِٓ أ‪٠‬منب ٌإز ج‪ٗ١‬ن ٍػ ‪ٝ‬ن‬
‫فمب ٓػ أ‪٦‬عْب ‪ٍٝ‬ػ ٖ٘ر ا‪٤‬زق ‘ ِ‪ ٍٛٚ‬لبرٗن ِٓن ‪ٛ‬و اونتٔ‪ ٚ‬غَ‪ٛ‬ن ‪ٟ‬ف ٌاّع ب ‪ٖ٘ ِٚٓ .‬ر ا‪٠٢‬بد ا‪٤‬ؽغ‪SS‬بز ٌاىس ‪٠ّS‬خ ؽ‪١‬نش ذونس أهل‪SS‬ل‬
‫‪ّٛ‬ؼ‬
‫ٔ‪ٚ‬جبد‪ ٚ‬ؽ‪ْ١ٛ‬ا‪ٌّ ٚ‬اسعنْب ف ‪ٟ‬ن رعنغ آ‪٠‬نبد ِٓن ظنجغ ظ‪ٛ‬ن زررو‪١‬سا‪ ٚ‬ض‪ ٚ‬أّلبز ‪ٙٚ‬ؼ ت رؼ‪ٌٝ‬ب ‪ِٕٙ‬ب صبصخ ‪ٌ ٟ٘‬ا‪١‬نب‪ٛ‬ل د ‪ٌٍٚ‬اٌإنإ‬
‫ّٗؼ‬
‫ثٔأ ٍػ ُ‪ٟ ١ٙ‬ف ٖ٘ر ٌاؾ‪١‬بح ٌأد ‪١‬ب ‪ٚ ٚ‬ـفب ٌجؼك ِٔ َؼن ُِ ٌإغ نخ ٌان‪ٞ‬ر ٕ‪٠‬زظنُ٘س ف ‪ٟ‬ن ٌٍجؽس‬
‫ٌاداز ا‪٢‬خسح ‪.‬‬
‫ٌاىسّ‪٠‬نخ ف ‪ٟ‬ن ٌامنسْآ ٌاىنسُ‪ ٠‬ثأظّنب‪ٙ‬هب ِفنسدح ‪ٚ‬أ ِمٔ‪ٚ‬س نخ ثجؼم‪ٙ‬ن ب‪ .‬فمند ‪ٚ‬اؽننندح فنن ‪ٟ‬ن ظنن‪ٛ‬ن زح ٌانننسّٓؽ ِمٔ‪ٚ‬س نننب ثٌّبسعنننْب ‘ ‪ٚ‬ذونننس ٌٍاٌإنننإ ذوسد‬
‫ا‪٤‬ؽغنبز ‪ٚ‬فبنس ‪ٌٚ‬اط‪ٛ‬ن ز ‪ٌٛٚ‬ا الؼنخ ‪ٚ‬أ‪٦‬عنْب ‘ ِ‪ٚ‬نسح ‪ٚ‬اؽندح ذوسٌا‪١‬نننب‪ٛ‬ل د ِنننسح ‪٘ٚ‬دؽ ّ ط ِساد ‪ٟ‬ف ‪ٛ‬ظ زح ٌاؾظ‬
‫ٌاسّٓؽ أ‪٠‬مبِ مٔ‪ٚ‬س ب ثٌّبسعْب ‪ِ .‬أب ٌّاسعْب فمند ذونس ف ‪ٟ‬ن ظ‪ٛ‬ن زح ٌانسّٓؽ ثٌٍبٌإإ ‪ٚ‬أخ‪ٜ‬س ِمٔ‪ٚ‬س نب ثٌب ‪١‬نب‪ٛ‬ل د ‪ٚ .‬ذونس ٌٍاٌإنإ ‪ٌّٚ‬اس‪SS‬عنْب أ‬
‫‪٠‬منب ‪ٟ‬ف ‪ٛ‬ظ زح ِسرٓ‪‘ِ ١‬سح ِمٔ‪ٚ‬س ب‬
‫الثاّظّ‪١ٙ‬ب ‘ فمد عب ذوّ٘س ب ‪ٙ‬ث را ٌٍافع ِسرٓ‪ٟ ١‬ف ‪ٛ‬ظ ز ‪ٟ‬ر ٌٕاًؾ ‪ٚ‬فبنس ‪ٍ .‬ثفع(ٍؽ ‪١‬خ)‬
‫ا‪٢‬ر‪١‬خ ظأظزؼسق ذوس ٖ٘ر ا‪٤‬ؽغبز ٌاىسّ‪٠‬نخ ٌاضبصنخ ف ‪ٟ‬ن ٌامنسْآ ٌاىنسُ‪ٚ ‘ ٠‬أ‪ٌٛٙ‬ـ ب ‪ٟ‬ف ٌٍاغخ ؼِ‪ٔ ٚ‬ب ‪١ٙ‬ب ‘ ِ‪ٚ‬ب لٌٗب ٍّػ بٔؤ ب ا‪٤ٚ‬اًه‬
‫ف‪١ٙ‬نب ‘ ‪ٟ‬ف ٌاففؾبد ‪ٚ‬رفع ‪١‬سِ ب عب ثؽ‪ٔٙ‬أ ب‬
‫ِ‪ ٚ‬ب ‪ٌٛٗ٠‬م ٌاٍُؼ ٌاؾد‪٠‬ش ف‪١ٙ‬ب ٌاَ‪. ١ٛ‬‬

‫‪ّٙ‬ؼ‬ ‫ا‪ٛ‬ن بٕلد‬


‫رؼنن‪ٌٝ‬ب ‪ٚ‬اـننفب أ‪ٚ‬ش اط ٌّاننِٕإٓ‪ ١‬فن ‪ٟ‬ن ٌإغ ننخ فن ‪ٟ‬ن ؼِ ننسق ‪ٚ‬ـننٗف ِٔ ننب "‪ :‬ونن ُ‪َٔٙ‬أ َٓ لننبي‬
‫ا ٌْ‪١‬بل‪ُ ُٛ‬د ‪ٚ‬ا ٌّْسعْب ("ٔ) ‪.‬‬
‫لبي ِغ٘بد ‪ٌٚ‬اؾٓع ‪ٚ‬ئٓث ش‪٠‬د ‪ٚ‬غ‪ُ٘١‬س "‪ٟ :‬ف ـنفب ٌا‪١‬نب‪ٛ‬ل د ‪ٚ‬ث‪١‬نبق ٌّاسعنْب ٕ٘٘بنب‬
‫ٕ)‬
‫ٌٍاٌإإ ("‪....‬‬

‫ٔٔٓ‬
‫ٓ‪ٔٙ‬أ‬
‫ـننفب ر ‪ٌّٚ‬اسعننْب فن ‪ٟ‬ن ّؽ ننسح ‪ٌٛ‬ا عنٗن ‘ ‪ٚ‬أ ْأ ٌأن‪ٛ‬ن ٓ‪ٔٙ‬ا ث‪١‬ننبق ِؽننسة وٌّبسعْب ‘ فزؼبؼنك ٌٍأ‪ٛ‬ن ٓ‪٠ ١‬ؾندس ِٕظنسا ّع ن‪١‬ب "ون ٌا‪١‬ننب‪ٛ‬ل د‬
‫ثّؾ سح ‘ فٌبج‪١‬بق وٌٍبٌإإ ‪ٌٚ‬اّؾ سح‬
‫‪ ٚ٘ٛ‬أؽٓع ا‪ْ٤ٌٛ‬ا("ٖ) ‪.‬‬
‫‪ٌ ٚ‬ا‪١‬ننب‪ٛ‬ل د ٍّو ننخ ؼِ سثننخ ػنٓن ٌاٍّىننخ ٌافبزظنن‪١‬خ‪(٠‬بٕود) ٌازن ‪ٟ‬ن ر ٕؼن ‪ٟ‬ن ٌا‪١‬ننب‪ٛ‬ل دٗ(‪٠ٚ ).‬ؼننس‬
‫ثبٔ‪ٍ٦‬ى ‪١‬ص‪٠‬نننخ ثاظننُن (‪ٛ‬و ٔزنننَد )‪ٌّ Corndum‬انننأ‪ٛ‬خ ذ ِننٓن ا‪٦‬ظننُن ٌازنننِب‪ٛ( ١ٍٟ‬و ٔزننندَا‬
‫)‪ٌّ Kurndam‬اننأ‪ٛ‬خ ذ ثنن‪ٚ‬د ٖز ِنٓن ٌإع عننىس‪٠‬ز‪١‬خ (وسٕفنندا ‪ٌ ) Kuruvinda‬ازن ‪ٟ‬ن ر ٕؼن ‪ٟ‬ن‬
‫ٌا ‪ٛ‬ل ٘()‬
‫‪ِ .‬أننب ٕػ نند ٌاى‪١ّ١‬ننبهٓ‪ ١١‬ف‪١‬ؼننس ثاظنُن ‪ٚ‬ا وعنن‪١‬د ا‪٤ٌّٕ١‬نَ‪ٛ‬ن ( ‪١ aluminum‬ننب د‬
‫)‪ٌ oxide‬ا‪ٞ‬ر رزٌأف عص‪٠‬ئٗز ِٓن ذزرنٓ‪ِٓ ١‬ن ؼِ نْد ا‪َٛ٤ٌّٕ١‬ن ئرؾندرب ثنضبس ذزاد ِٓن‬
‫ا‪٤ٚ‬وعغٓ‪ٌٌ ١‬ره فْا ِزٖص ٌاى‪١ّ١‬ب ‪ٟ‬ه ‪. Al2O3 ٘ٛ‬‬
‫ٌا‪١‬ب‪ٛ‬ل د ‪ٚ‬أؼبز ‪ٌٝ‬ئ ـبثٗز فمنبي "‪ٌ :ٚ‬ا‪١‬نب‪ٛ‬ل د ثفنبثٗز ‪ٍ٠‬غ نت ِنب ٔ‪ٚ‬دٗن اٌّ‪٤‬بض ("‪ٗ.ٚ )ٙ‬ث ‪٠ّ١‬ص ٌا‪١‬ب‪ٛ‬ل د ِٓن أؼنجٗ٘ب " ‪ٚ‬أع‪ٛ‬ن د ِئزؾٔبنبد ذوس ٌاج‪ٟٚٔ ١‬س ِٓ ا‬
‫‪٤‬ؽغبز‘ ُص ‪ٍ٠‬غ ٗج‬
‫‪ٕٙ‬ػ‬
‫ٌا‪١‬ب‪ٛ‬ل د ٌا ٌبؿ فٗٔا ‪٠‬غس ب ثؾدٗر ‪ ٠ّٕٚ‬ب ‪ٟ‬ف ؾه ‪ٚ‬ال ٕ‪٠‬ف ب( ِٕٗن "‪ٚ ٚ . ...‬ـنٗف م‪ٚ‬ص ٕ‪ٟ ٠‬ن ثٌ‪ٛ‬م ٗن "‪ :‬ؽغنس ‪٠‬نب د ‪ :‬ؽغنس ا ‪٤‬‬
‫‪ٛ‬ل‬ ‫ٌا‬ ‫(‬ ‫‪7‬‬ ‫)‬ ‫‪ٞ‬أ‬ ‫ًؼ‬ ‫ٌا‬ ‫‪ٙ‬ؽ‬ ‫‪ٙ‬ؽ‬
‫ؼجٖب ‪ ٘ٛ‬ـب ِ ٍزف ا‪ْ٤ٌٛ‬ا ‘أّؽ س ‪ٚ‬أـف‪ٚ‬س أخمس ‪ٚ‬أشزق ال ‪٠‬زأص‪SS‬س ‪ٙ‬ث ب) ؤافؼٌبٗن ثنٓ‪ٌ ١‬اؾغن‪SS‬بزح ٌافٍن دح ِٕش نب ن‪ٛ‬ن ‪٠‬ب‬
‫فٍغ نع ٍـت ؼد‪٠‬د ٌا‪١‬جط زشٓ‪ ٠‬ؼفب ـٍنجب الر‪ٚ‬ر ثٗن ٌٕانبز ٌٍم نخ ‪ٚ .‬أـًن ‪ٍٙ‬و نب ِنب ـنب‪ ٚ‬لنف ف ‪ٟ‬ن ؼِ ب‪ٔٙ‬د نب ‪ٚ‬ـفب ‪ٚ‬صمًن ‘ ٔامنغ ‪ٗS‬ز‬
‫ؽنسازح ٌّاؼنْد ثط‪ٛ‬ن ي ‪ٛٚ‬ل فٗن ففنبز‬
‫‪ ٚ‬ال ‪٠‬زفزذ ٌٍغ ع ز‪ٛ‬ن ثٗز ‘ ًث ‪٠‬صداد ٗٔ‪ ٌٛ‬ؽٕع ب ‘ ‪ٚ‬ال رًّؼ فٗ‪ٌّ ١‬اجبزد ٌفنبثٗز ٕ٘د ‪ٗ١‬ز‬
‫‪. )8("...‬‬
‫ِ ب ذوٖس ٌام‪ٚ‬ص ‪ ٠ٕٟ‬ػٓن ٌّانب ف ‪ٟ‬ن ٌا‪١‬نب‪ٛ‬ل د ـنؾ‪١‬ؼ ف ‪ٟ‬ن ٍّع زٗن ‘ فنْا عص‪٠‬ئزٗن رؾ‪ٛٞ‬ن ْئ‬
‫عص‪٠‬ئزٓ‪ٌّ ِٓ ١‬اب ٌ‪١‬فجؼ ِز٘ص نب ٌاى‪١ّ١‬نب ‪ٟ‬ه ‪٠ٚ Al2O3.2H2O‬ؼنس ٌا‪١‬نب‪ٛ‬ل د أؽ‪ٔ١‬بب‬
‫ـن س ٌا‪ٛ‬ج وعننب‪٠‬ذ ‪ٌ bauxite‬ان‪ٞ‬ر ٕ‪٠‬فن‪ٙ‬ن س ث‪S‬دزعنخ ؽننس‪SS‬ازح ِٕٓ٘ٓ‪ٛ‬ئ ‪٠‬ننخ ثؼننن‪SS‬د رجس ‪٠S‬نننٖد فننن ‪ْS‬ا ٌاطؾنننٓ‪ٌٕ ١‬اننن‪SS‬برظ ٘نن‪ٛ‬ن ِعنن‪SS‬ن‪ٛ‬ؾ ق‬
‫ٌافننٕنفسح ٕػ دهنر ثاظنُن ‪٠ ٚ‬فدنم ِنننب ٖ ‘ ‪ٚ‬ئذا نؾننٓن‬
‫ٔ‪ٚ ٖٚ‬ب ٗن‪ٌٛ‬أ‬
‫ٌا‪ٞ‬ر ‪٠‬عز ‪ٟ‬ف ٕـفسح ٌّاؼبْد ‪ٍٚ‬ع‪ ٙ‬ب‪ٕ ٚ‬ر ؼ‪١ّٙ‬ب ‪١ٌٍٍ .‬م‪ٛ‬ن د ثنٓ‪ٚ ,ٗ 9, ١‬رزفن د ٔا ثنٓ‪ ١‬ا‪ ٤‬نس ‪ٚ‬ا‬
‫ّؽ‬ ‫ًّؼ‬
‫زسػ ٌاضًم ٌٕا‪ٛ‬ن ‪ٟ‬ػ ‪ٚ‬ا‪٤‬ـف‪ٚ‬س ٌإج فع ‪ٟ‬غ‪ ٚ‬ا‪٤‬خمس ‘ ٌ‪ًٚ‬ى‬ ‫‪٤‬شزق ‪ِٕٙ alundun‬ب ئُظ خبؾ ‪٠‬ؼنس ثٗن ‘‪ ٚ‬أ‪ٛ‬ع ٘د نب ‪ٚ‬أ‪ّٕٙ‬ص نب ‪ٚ ٠‬ا‬
‫ا‪ّ٤‬ؽ س ‪ٌ Ruby‬ا‪ٞ‬ر ‪٠‬ؼس أ‪٠‬مب ثاُظ ٌا‪١‬ب‪ٛ‬ل د ٌاؼم‪ٟ ١‬م ‪ٚ‬أ ٌا‪١‬نب‪ٛ‬ل د ٌاؽنس ‪ٟ‬ل ‪ .‬ؼفب رزدزط سرٗن ثنٓ‪ٌ ١‬امِس ن‪ٞ‬ص ٌاغنِبك ‪ٌٚ‬ا‪ٛ‬ن ز‪ٞ‬د‬
‫ّؽ‬
‫ٌافنبرؼ ‪‘ٚ‬ظنجت ٌا ‪ٛ١‬لبد ٌاىننَ‪ٚ‬س أشاؽننذ ثؼننك ذزاد ا‪٤ٌّٕ١‬نَ‪ٛ‬ن فن ‪ٟ‬ن عص‪٠‬ئننبد ‪ ٚ٘ٛ‬ؽغس ّص ٓ‪ٚ ١‬ـننٗف ٌاج‪ٚٔ١‬س ن ‪ٟ‬ن ثٌ‪ٛ‬م نٗن "‪ٌٚ :‬نْ‪ٛ‬ن ٌا‪١‬ننب‪ٛ‬ل د‬
‫ّؽ سرنٗن ْا ثؼننك ذزاد ؼِ ننْد ٌا‪١‬ننب‪ٛ‬ل د فاوزعننت ٌٍانْ‪ٛ‬ن ا‪ّ٤‬ؽ ننس)‪ٚ . (9‬لنند‬
‫‪٠‬زسرت فٕ‪١‬ب ثٓ‪ ١‬نسفٓ‪ ‘ ١‬أؽّ٘د ب ألف‪ٝ‬ن ٌاغب‪٠‬نخ ٌّا‪ٍٛ‬ط ثنخ ِٕٗن ‪ ٚ‬ا‪٢‬خنس ألف‪ٝ‬ن ا ‪ّ٤‬ؽ س‬
‫رعمه ٕػ ٘د ب ٌاسغجخ فٗ‪ . ١‬فأ‪ٛ‬ع ٖد ٌاِ‪ٚ‬س ‪ٟٔ‬ب ُص ٌا‪ٙ‬ج ِس ‪ٟٔ‬ب ّصب‪٦‬ز‪ٛ‬ع ‪ٟٔ‬ا صُن صنُن ٌان‪ٛ‬ن ز‪ٞ‬د ("‪ٚ ).ٓٔ...‬ئذا لطننغ ٌا‪١‬ننب‪ٛ‬ل د ا‪ّ٤‬ؽ ننس ‪ٚ‬ـننًم أـننجؼ‬
‫ٌاسٌاذخ ٌا ‪ٟ‬ز فمبي "‪ٛ ِٚٓ:‬خ اٗـ ٌاؽؼبع ٍف ‪١‬ط ِٓن ٌّاؽنفخ ٌٍا ّؾن ‪ٟ‬ن صنُن ٌإٍغ ننب‪ٞ‬ز ثسالب ‘ ‪ٌٝٚ‬ئ ٌذ ه أؼبز ٌاج‪ٟٚٔ ١‬س أ‪٠‬مب‬
‫‘ ‪ٌٚ‬افمٌبخ فٗٔا أ‪٠‬مب أؼ٘د ب ـمٌبخ ٌ‪ٌٚ‬ره ‪٠‬ؽٗج ثّغ س ٌاغمب ‪ ...‬لبي ٌاسا ‪ٟ‬ػ ‪ :‬ئال ٌٗ‬
‫)‪(11‬‬
‫ٕٔلد انغضب سٌا انٕ‪ٛ‬غ ة انٔزادػب‬ ‫ًعٌب ‪ ٔٚ‬بٕلد كٌأ فٕصّص‬

‫ٔٔٔ‬
‫ٔ مننب ػنٓن أزظنن‪ٛ‬ط "‪ٌ :‬ا‪١‬ننب‪ٛ‬ل د فن ‪ٟ‬ن ا‪٤‬ـنًن صبصننخ أـنٕنب ‘ ِ زب٘ز ننب ‘ ‪ِٚ‬أب ا‪٤‬ـفس فب ـجس ٌٗ ‪ٍٝ‬ػ ٌٕابز ٌأجزنخ ‪ِٚ .‬أنب‬
‫ِبػندانل‪ٚ‬بي ٌام‪ٚ‬ص ٕ‪٠‬ن ‪ٟ‬ن ا‪ّ٤‬ؽ س‪ ٚ‬ا‪٤‬ـفس ‪ٚ‬ا‪٤‬خمس‬
‫٘ ٘ر ب‪ٕ٤‬ـب ٍف ‪١‬عذ ‪ٟ‬ف ٌاؽس ‪ٌٚ‬ا بـ‪١‬خ ‪ٙ‬و ٖر ا‪ْ٤ٌٛ‬ا ‪" ...‬‬
‫( ٕٔ)‬

‫ا‪٤‬شزق ‪ٚ‬أ ٌافننف‪١‬س ‪ٙ Sapphire‬ف ن‪ٛ‬ن ؽغننس وننسُ‪ ٠‬ؼننفبف‪ٚ‬أ ؼننٗج ؼننفب ِمبد‪٠‬س لئٍ‪١‬خ ِٓن ٌاؾد‪٠‬ند ؼِ‪ ٚ‬نْد ٌٕا‪١‬زنٔبَ‪ ١ٛ‬ف‪ٗ١‬ن ‪.‬‬
‫‪ٚ‬رزفن‪ٚ‬بد نِأنب ٌا‪١‬ننب‪ٛ‬ل د ‪‘ٚ‬رؼ‪ٜ‬ص شزلٗز ‪ٌٝ‬ئ ‪ٛٚ‬ع د‬
‫شزلٗز ثٓ‪ ١‬ا‪٤‬شزق ٌافبرؼ عدا ‪ٚ‬أ ٌاعّن‪ٚٞ‬ب ٌئ‪ٝ‬ن ا‪٤‬شزق ٌٕاٍ‪ٟ ١‬ن ٌاغنِبك ‪ِٓٚ .‬ن ا‪٤‬شزق لسة ‪٠‬ؼس ثٌب ‪١‬ب‪ٛ‬ل د ا‪٦‬ظٕىد‪ٞ‬ز ‪٠‬ج‪ٚ‬د ٌٍٕبظس‬
‫ٌئ ٗ‪ٟ ١‬ف ‪ٛ‬ل ‪ٌٕٙ‬ا نبز دزعبد ٌا ‪ٛ١‬لبد‬
‫ٌ ٕٗى ‪٠‬ج‪ٚS S‬د ‪ٟ‬ف ٌا‪ٛ‬م ا‪٦‬ـٕط ب ‪ٟ‬ػ ٕثفعغ‪١‬ب ‪ٚ‬أ ِّؾ س ‪SS‬أٖ() ‪ .‬ا‪٤‬ـنفس ٌاؽنفب ف‪١‬ؼنس ث ‪SS‬اظُن ٌا‪ٛ‬ز ثنبش‬
‫‪ٚ‬أ‬ ‫ْ‪ٌٍٛ‬ا‬
‫ٌاؽ‪ٟ‬لنس‪ٟ‬ل ‪ ‘ Topaz Oriental‬أشزق ِنٓن ٌا‪١‬ننب‪ٛ‬ل د ‪ِٕٙ‬ننب ٌا‪١‬ننب‪ٛ‬ل د ٌإج فعنن ‪ٟ‬غ ٌاّغ ؽننذ ‪ِٚ‬أنب ٌا‪١‬نب‪ٛ‬ل د ٕ٘‪ٚ‬ننبن لنن‪ٚ‬س ة‪ٔ ٚ‬أن‪ٛ‬ن اع أخنن‪ٜ‬س‬
‫‪ٌٚ Amethyst Oriental‬ا‪١‬ب‪ٛ‬ل د ا‪٤‬خمس ‪ٚ‬أ ٌاِص سد ٌاؽسق‪Emerald .Oriental‬‬
‫‪ٟ‬ف ٌاؼٌُب ر‪ٛ‬ز شع ثنٓ‪ ١‬عص‪٠‬نسح ظنٔس د‪٠‬ت( ظن‪ْ١‬ب ‪ٚ‬أ ظن‪١‬س‪ٔ٠‬بىب ٌا‪َٛ١‬ن ) ‪ٚ‬ظ‪١‬ج‪١‬س‪٠‬ب ‪ٚ‬اظزس ‪ٌS‬ا‪١‬ب ‪ٌٕٙٚ‬ا د ِ‪ٚ‬دغؽمس ‪ٕٛٚ‬ع ‪ٟ‬ث أفس ‪S‬‬
‫‪٠‬م‪١‬ب ‪ٌٛٚ‬ا ال‪٠‬نبد ا ‪ِٓٚٛ‬ن ٌا‪١‬ب‪ٛ‬ل د ٔبو‪ٛ‬ع ض ‪ٟ‬ف ا‪٤‬زخج‪ً١‬ن ٌأ‪١ٛ‬ن ‪ٟٔ‬بٔٗ() ‪ٚ .‬لند ‪ٚ‬أػ ‪ٌٟ‬ب ‪ِ٠‬س ب‪ ٚ‬رب‪ٔ٠‬بد ظٔس د‪٠‬ت فمبي "‪ ِٚ:‬ؼْد ٌا‪١ٛ‬ال‪١‬ذ ٌّازؾدح ا‬
‫‪٤ِ١‬سو‪١‬خ ‪ٚ‬آظ‪١‬ب ٌافغ‪ٜ‬س ‪ٚ‬عص‪٠‬سح أؼبز ٌاج‪ٟٚٔ ١‬س ‪ٌٝ‬ئ أؽد ‪ِٛ‬آن ٌا‪١‬ب‪ٛ‬ل د‪ ٚ٘ٛ‬عص‪٠‬سح‬
‫ظٔس د‪٠‬ت ‪ٟ‬ف غ ّت ِٓ ثؾس ٘سٕو د ‪ٚ‬فت ٌاغجبي ٌا ‪ٟ‬ز رؾبذ‪٠ٙ‬ب ٍػ ‪ٝ‬ن ٌاعنبًؽ ‪ ٘ٛ .‬عص‪٠‬سح‬
‫‪ٟ‬ف أّؽ ٘س نب ٔاٗن ‪٠‬ؾفنس ف ‪ٟ‬ن ؼِ ٔد ٗن ػٓن زلنس‪SS‬اق ف‪١‬إخ‪SS‬نر ف ‪ٟ‬ن خ‪ٌٙ‬ب نب ٍِغ فنب ("ٔ٘) ‪ٚ .‬أؼنبز أ‪٠‬منب ٌئ‪ٝ‬ن أفمًن ِأنب‪ٓS‬و ئظ‪S‬نز س‪S‬اط ٌا‪١‬نب‪ٛ‬ل د ا‬
‫‪٤‬شزق ل‪ٚ‬د ذو‪ٚ‬سا ِٓن ٌا‪١ٛ‬ال‪١‬نذ ‪٠‬ىْ‪ٛ‬ن خ‪١‬نسا ِّنب ‪٠ٛ‬عند ف ‪ٟ‬ن ٌازنساة وٌبِس ْب ‪ٟ‬ف لؽنٖس ‪ٚ‬غ‪١‬نٖس فمنبي "‪ْ :‬ئ ِنب أؽندٖز ٌاعنً‪١‬‬
‫‪ٌ ٚ‬اّؾ أح ‪. )ٙٔ"( ...‬‬
‫ث‪ٔٛ‬أ اٗػ ٌّا ٍزفنخِ ٓن ا‪٤‬ؽغنبز ٌاىسّ‪٠‬نخ ٌاز ‪ٟ‬ن رندًخ ف ‪ٟ‬ن ـنزبػخ ٍؾٌا ‪ٟ‬ن ‪ٟ‬ن أ‪٠‬مبِ سرىصاٌ ‪ٚ٥‬د اد ٌادل‪١‬مخ وٌبعبػبد ‪ٚ‬أ‪ٙ‬ع نصح ٌّابؽنخ‬
‫ٌادلجمنخ ‪٠‬ؼزجس ٌا‪١‬ب‪ٛ‬ل د ‪ٚ‬رص‪١٠ٕٙ‬ب ‪٠ ٚ.‬عز َد‬
‫‪ٟ‬ف ٌاعٓف ‪ٌٚ‬اطبهساد ‪.‬‬
‫ٍزه ٌا‪١‬ب‪ٛ‬ل د ‪ٟ‬ف‪ ِٛ‬إٗن ثأوبظ‪١‬د ٌّإغ‪١‬عَ‪ٌ ٚ١ٛ‬اؾد‪٠‬د ٌا ُؾج‪١‬ج‪١‬خ ٌا‪ٛ‬م َا‪ ٚ‬أوبظ‪١‬د ٕػ ‪ِٚ‬دب ‪٠‬‬
‫ا‪٤‬خ‪ٜ‬س فْا ٌا ٍ‪١‬ه ُ‪٠‬ؼس ثًِس ٌإففسح ‪ٚ‬أ ٌإع جبذط ٌا‪ٞ‬ر ‪ْٛ٠‬ى لبُر ْ‪ٌٍٛ‬ا اَ‪٤ٌّٕ١ٛ‬‬
‫ٌاؾد‪٠‬ند ‪٠ٚ .‬زنس‪ٚ‬ا ػ صٍم ٗن ٌٕا‪ٛ‬ن ٖ‪ٟ‬ػ٘‚ـٗن ٖ‚ ‪٠ٚ .‬عنز َد ِزًن ٌافٕنفسح ف ‪ٟ‬ن ‪ٙ‬ثؽِببٌ َب‬
‫٘‪ٛ‬ؾ‬
‫‪ ٚ‬ـًم ظن‪ٛ‬ط ‪ٙ‬ؽ ب ‪ٚ .‬رفٕنغ ِٕٗن ألنساؾ ٌازٍغ ن‪١‬خ ٌان‪ٚ‬د ازح ٌٍغنسق ٔفعٗن ٔ‪ ٚ‬ننب ‪ٚ .‬رفننسغ ِٕنٗن نجمننخ ٍرزفننك ثن‪ٛ‬ن زق ص ننٓ‪ٌ ١‬زىنْ‪ٛ‬ن ‪ٚ‬زق‬
‫ٍعخ ٌّاؼبْد ٌ‪ٚ‬ؽننؾر ٌاعننىبوٓ‪١‬‬ ‫ّ٘‪ٛ‬ؾ‬
‫ٌا‪ٞ‬ر رفًم ٗث ظ‪ٛ‬ط ػ ٌّاؼبْد ‪ٌٚ‬ا ؽت ٔ‪ ٚ‬ب ‪٠ٚ .‬ؼنس ف ‪ٟ‬ن ثغنداد ثاظُن ‪ِ .‬أب نؾٕٗ‪ٌٕ ١‬انبُػ عندا ف‪١‬عنز َد ف ‪ٟ‬ن ـنًم ٌاؾغنبز ٌاىس‬
‫ّ‪٠‬نخ ‪ٌٚ‬اصعنبط ٌإعجبذط (بوغد ٕظ جبدح)‬
‫‪ٌ .‬ا‪١‬نب‪ٛ‬ل د‬
‫ـٕنبػ‪١‬ب ‪ٕٚ‬ثغنبػ وج‪١‬نس ‘ ٘‪ٛٚ‬ن ّ‪٠‬بصًن ٌا‪١‬نب‪ٛ‬ل د ٌاطج‪١‬ؼ‪ٟ‬ن ‪ٟ‬ن ل‪ٛ‬ن ح ٌاّض ٓ‪ٌٝ ١‬ئ ئظز دِٗا ‪ٟ‬ف ـٕنغ ٌّا‪ٛ‬ن اد ٌّامِ‪ٚ‬بنخ ٌٍؾنسازح ٌاؼٌب ‪١‬نخ نل‪ٚ‬د ِأىٓن ٔئزنبط‬
‫‪ٚ‬ـبثخ‪ ٚ‬ئظز دِاب ‘ ئلبفخ‬
‫وٌبّٕعذ ٌّامَ‪ٚ‬ب ‪ٌٚ‬اؾغس ٌٕاب‪ٞ‬ز ‪ٚ‬أؼج‪٘ٙ‬ب ب‪.‬‬
‫انهؤنؤ‬

‫ٕٔٔ‬
‫ُعٔ‪ٛ‬ن‪َٙ‬ب‬ ‫َ ِِ ُ‪ٛ‬ع ا ِ ُْٕٗن ؽ ٍْ َ‪١‬نخ رَ ٍْجَ ْع َنز ْ ِس‬ ‫" َ‪ ُٚ٘ٛ‬ا ٌْن ُ‪ٞ‬ر َ َ ْ َ س ٌِ ْزنأ ٍُوا‪ُْٕٗ ِ َ ٌ ُٛ‬ن‬
‫بر نَ ِس ‪٠‬بنر ‪ َٚ‬ر‬ ‫ظ َس ا ٌْجَ ؾن‬
‫ْؾ‬ ‫ن‬
‫ف ٍْم ِ ِٗ َ‪ٌٍَ ٚ‬ؼ َ ُُى رَ ْؽى ُْ‪ٚ‬س " ‪َ َٚ )ٔ.(7‬ر‪ٜ‬س ا ْ ُ‬
‫ٌف‬ ‫ف ‪ٌِ َٚ ِٗ ١‬زَ ْجزَ ُ‪ٛ‬غ ا ِ ْٓ َ‬ ‫ْ ٍ َه َ‪ِٛ‬ا ِخ َس ِ‬
‫جس أهلل ٔؼ‪ٌٝ‬ب ٓػ رع ‪ٖ١‬س ٌاجؾس ٌّازبُن ا‪٤ِٛ‬اط ثزٌر ٍٗ‪.ِٚ.. ٌُٙ ١‬ب ‪ٍ ٠‬مٗن ف‪ٗ١‬ن ِٓن ‪"ُ٠‬‬
‫‪ٌٚ‬ا‪ٛ‬غ ٘ا س ٌٕاف‪١‬عخ ‪ٚ‬ر‪ٙ‬ع ٍٗ‪ ١‬ؼٌٍ جبد ئظز ساُ‪ٙ‬ع ِٓ لساٖز ٍؽ ‪١‬خ ٍ‪٠‬ج‪ٛٔٙ‬ع ب‪ٌ ).ٔ..."(8‬ا‪٣ٌٝ‬‬
‫‪ ٚ‬لبي رؼ‪ٌٝ‬ب ِجٕ‪١‬ب ‪ٛ‬ص اة ٌّإِإٓ‪ٟ ١‬ف ا‪٢‬خسح ‪:‬‬
‫ِ ًخ ا ٌْر ‪ َٓ ٠‬آ َُِٕ‪ٛ‬ا ‪َ َٚ‬ػ ٍُِّ‪ٛ‬ا ا ٌْ َفٌب ِ َؾب ِد َٕع َب ٍد َر ْغن ِ‪ٞ‬س ِٓن َر ؾْ ِ‪ٙ‬ز َنب ا ‪َْ ٔٙ ٤‬نبز ُ‪ٍَ ٠‬ؾ ‪ " َْ َٛ‬ئ ّْ أهلل ‪ْ ٠‬د‬
‫ُ‪ٙ‬ظ‬
‫فَ‪١ٙ‬ب َؽ ِس ُُ‪٠ٔٙ‬س ‪ . )ٔ"(9‬فِ َ‪١ٙ‬بِ ِٓ أ‬ ‫َ ظب ِ‪َ ٚ‬ز ِ ْٓ َ٘ذ ّ ٍت ‪ٌٌ َٚ‬إُ ُإا ‪ٌَِ َٚ‬جب ِ‬
‫َ ّنب ا ٌٌٍُُْإنإ ‪ُْٕٙ ِ َٚ‬‬ ‫ُْ‬ ‫ْ‪ٛ‬ن ( ٕٓ)‬ ‫ُُ‬ ‫ْ‬
‫ُ ٍَػ َنُ‪ُ ١ٙ‬غ ٍ َّنْب ُ‪ٌَُٙ‬ن ‪َ َٚ‬ونأ َ ٌٌإنإ َِ ْٕىُ " ‪٠َ "ٚ ٠ُ " ٚ .‬ط‪ِ ٛ‬‬
‫س‬
‫ن ُط‬
‫ا ٌْ َّس رعْب "‬
‫( ٕٔ)‬

‫‪ٌ :‬ادز ‘ ‪ٌّٚ‬اسعْب ‪٘ :‬را ٌا سش ا‪ّ٤‬ؽ س ‪ٌ ٚ٘ٛ‬اج " ‪ٌٍٚ‬اٌإإ ّعد ("‪...‬‬
‫ٕٕ) ‪.‬‬

‫‪ٌٍٚ ...‬اٌإإ ِؼ‪ٚ‬س ‪ِ .‬أب ٌّاسعْب فمً‪ ٘ٛ : ١‬ـغبز ٌٍاٌإإ ‪ٚ ...‬لً‪ : ١‬وجبٖز ‪ٚ‬ع‪١‬نٖد ‪"ٚ‬‬
‫‪ ٚ‬لً‪ ٔٛ ٘ٛ : ١‬ع ِٓ ٌا‪ٛ‬غ ٘ا س أّؽ س ْ‪ٌٍٛ‬ا ‪ ...‬لبي ئٓث ػجبض ‪ِ :‬ب ظمه له لطسح ِٓ ‪...‬‬
‫ٌاّعب ‪ٟ‬ف ٌاجؾس ‪ٛ‬ف لؼذ ‪ٟ‬ف ـدفخ ئال ـبز ‪ِٕٙ‬ب ٌٌإإح ‪. )ٖٕ"( ...‬‬
‫ٌادز ٌّا ‪ٍٛ‬ق ‪ٟ‬ف ٌافند ‪ٌّٚ .‬اس‪SS‬عنْب ‪ٌ :‬ا نس‪SS‬ش ا‪ّ٤‬ؽ نس ‪ّٚ٘ .‬نب ‪ ٠‬س‪SS‬عنْب ٌٍّاؼ) ‪ّٔٚ .‬ئب ػجس ثٌ‪ٛ‬م ٗن ّ‪ (ِٕٙ‬نب) ْ‪ٌ ٤‬اؼنرة ‪ٌٍّٚ‬انؼ‬
‫ثؾنس "ٌٍاٌإإ‪ ٤ْ ‘ :٘ٛ‬ا‪٤ٔٙ‬بز‪ٌ ٚ‬اغد‪ٚ‬ا ي ّٔئب رْ‪ٛ‬ى ِٓ ِ ب اِ‪٤‬طبز ِٓ ٌٍّاؼ ‪ٚ‬ؽٖد (‪ٞ‬أ ٌاجؾس ‪ٚ‬اؽد ال ٕ‪٠‬فًف أؽّ٘د ب ٓػ ا‪٢‬خس‬
‫اِ‪٤‬طبز ِٓ ٌاج بز ‘ ‪ٌٚ‬اج بز ِٓ ٌاج بز ‘ ‪ٌٚ‬اجؾبز ‪٠‬سعنغ ٌئ ‪١ٙ‬نب ِنب ا‪٤ٔٙ‬نبز ف ‪ٟ‬ن ِ‪ٚ‬ب‬
‫عس ٗ‪. )ٕٗ"( ٠‬‬
‫ٕنطنن‪ٚٞ‬ب ْا ٌٍاٌإننإ ‪ٌّٚ‬اسعننْب ‪ ٠‬سعننْب ِنٓن ٌاجؾننس ‪ٚ‬ؽننٖد لن‪ٛ‬ن ي ف‪١‬نٗن ٔظننس ‘ ْئ لن‪ٛ‬ن ي‬
‫ثؾ‪ٞ‬س الؼه ف ‪ٟ‬ن ٌذنه ٌىٓن ٌٍاٌإنإ رفنسٖش ٔأ‪ٛ‬ن اع ِٓن ٌّاؾنبز ثؼم‪ٙ‬ن ب ثؾن‪ٞ‬س فٌّبسعْب‬
‫‪ ٚ‬ثؼ‪ٙ‬م ب ا‪٢‬خس ‪٠‬ع‪ٛ‬ز ٓن ٌّا‪ٖ١‬ب ٌاؼرثخ ‪.‬‬
‫ٌإُْ ُ ْ ْ ُ ( ٕ٘)‬ ‫ُ‪ٛ‬ؽ ز ػ ٓ‪ َ ١‬أو ْ َ‬
‫ِضبي ا ٌٍ إ ا ٌ َّ ٕىْ‪َٚ " . " ٛ‬‬
‫ٕضزا ("ٕ‪٠َ ٚ " . )ٙ‬ط‪ُٛ‬‬ ‫ٍَػ َ ُْ‪َ ٌْ ٚ ١ٙ‬دْا ُِ َ ٍَ ُْ‪ٚ‬د ئذا َزأ ‪َُُٙ ٠‬ز َؽ ِع ْجزُ‪ٌٌُُ َٙ‬إإا َِ ْ ‪ُٛ‬‬
‫ُ‪ٛ٘ٙ‬ن‬
‫زا‪ُٙ٠‬ز ‪ٟ‬ف ٔئزؽبُ٘ز ‪ٟ‬ف لمنب ؽ‪ٛ‬ن اهظ ٌاعنبدح ‪ٚ‬وضنسُ‪ٙ‬ر ‪ٚ‬ـنجبؽخ ‪ٚ‬ع " ‪ٞ‬أ ‪ :‬ئذا‬
‫‪ٌٛ‬أ ُ‪ٔٙ‬ا‬
‫‪ ٚ‬صٍ‪ُٙ١‬ج ‪ٍٚ‬ؽ ُ‪ ١ٙ‬ؽعجُ‪ٙ‬ز ٌٌإإا ِٕ‪ٛ‬ض زا ‪ٚ .‬ال ‪ْٛ٠‬ى ‪ٟ‬ف ٌازؽجٗ‪ ١‬أؽٓع ِٓن ‪ٚ‬ؽٓع‬
‫‪ٔٛ‬أ‬
‫ٌّٕاظس أؽٓع ِٓ ٌٍاٌإإ ٌّٕا‪ٛ‬ض ز ‪ٍٝ‬ػ ٌّاىْب ٌاؾٓع ‪ . )ٕ"(7‬اع ِؼٕ‪١‬خ ِٓ ٌّاؾبز ‘ ‪ٚ‬لن‪SS‬د عٍؼ ٗن ٌاج‪ٚٔ١‬س ‪ٟ‬ن ِٓن ٌاغ‪ٛ‬ن ٘ا س‬
‫٘ار ‪ٚ‬ال ‪ٟ‬ف ‪ٟ‬ف ا‪ً٤‬ـ صبصخ ٘‪ٌ ٟٚ‬ا‪١‬ب‪ٛ‬ل د ‪ٌٚ‬اِص نسد ‪ٌٍٚ‬اٌإنإ ‪ٌٍٚ‬اٌإإ ؽغس وسُ‪ ٠‬رفسٖش ٌافبخسح ؽٓ‪ ١‬لبي "‪ٌ :‬ا‪ٛ‬غ ٘ا س ٌافبخسح‬
‫"(‪. )ٕ8‬‬
‫أ‪٠‬مب "‪ِٚ :‬أب ِب ذوس ‪ٟ‬ف ٌٍاٌإإ ِٓ ٌاس‪ٛ‬ن ثنخ فنْا ِٕؼ نٖب ِنب ٌأ‪ٚ‬س نك ‪ٌٚ‬ا‪ٙ‬ج نب ‪ّٚ‬رننَب ٌٕامننب ‪ٌٚ ...‬نن‪١‬ط ‪ٕ٠‬ؼ ن‪ٝ‬ن ‪ٙ‬ث ننب ٔمنن‪١‬ك ٌا‪ٛ١‬ج ظننخ ؽزن‪ٝ‬ن‬
‫‪٠‬زؼغننت ‪ِٕٙ‬ننبل ‪ٚ‬بي فٗ‪ِٛ١‬ؼ ٔ‪ٚ‬ننخ ٌاجؽننسح‬
‫‪. )ٕ9("...‬‬
‫‪ٌ :‬مند ٘‪ُٚ‬ن ٌاج‪ٚٔ١‬س ‪ٟ‬ن ؽنٓ‪ٔ ١‬ف‪ٝ‬ن ٌاس‪ٛ‬ن ثنخ ػٓن ٌٍاٌإنإ ّفبدرٗن رزنٌأف ِٓن ٕ‪ٚ % 9‬أل‪ٛ‬ن ي‬
‫ٌاىٌبعَ‪ٌ(١ٛ‬اطجبؼ‪١‬س) ٗ‪ِٓ %ٚ‬ن ِ‪ٛ‬ن اد ػم‪ٛ‬ن ‪٠‬خ ِزفسلنخ ٗ‪ِ %ٚ‬نب ‘ ٌنرا فنْا وسٔ‪ٛ‬ثبد‬
‫ٖٔٔ‬
‫ظننطؼ ٌٍاٌإننإح ‪٠‬زؽننمك ئذا فمنندد ِب ٘ننب ثفؼنًن ٌاننِٓص ‪ٚ‬رطنن‪ٚ‬بي ا‪٠٤‬ننَب ٖٓ() ‪ٌٚ .‬اج‪ٚٔ١‬س ن ‪ٟ‬ن‬
‫٘ذ ت ٌئ ٗ‪ ٤ْ ١‬ظ٘ب٘س ب ‪ٚ‬ثب‪ٕٙ‬ن ب ال ‪٠‬داْل ‪ٍٝ‬ػ د‪ٛ‬خ ي ٌّاب ‪ٟ‬ف رسو‪ٙ١‬ج ب ‪ِ ٟ٘ .‬ب ؤبذ و‪ٚ‬س ‪٠‬خ ٌاؽًى ‪ٚ‬أ ِؽب‪ٙ‬ث خ ٌمطسح ٌّانب‬
‫‪ٚ‬ذاد ثس‪٠‬نك ِؼ‪ٚ‬رز فّ‪١‬ب ‪ٌٍٚ‬اٌإإح ٌٕاف‪١‬عخ ٌازِبخ‬
‫‪ٌٛ‬ا‬
‫‪ٚ .‬رزف‪ٚ‬بد ؽغَ‪ٛ‬ن ٌٍاٌإنإ ثنٓ‪ٌٍ ١‬اٌإنإ ٌافنغ‪١‬س ٌان‪ٞ‬ر ال ‪٠‬ص‪٠‬ند ‪ْٚ‬ش اؽندح ِٕٗن ٌّ‪ٚ‬ؼْب‬
‫زثنغ ؽجخ‪(ٚ‬رعن‪ٚٞ‬ب ٕٔـ غُن ‘ ‪ٌّٚ‬اٍ‪١‬غنسَا ‪٠‬عن‪ٚٞ‬ب عنص ا ِٓن ٌأنف عنص ِٓن ‪ٍٝ‬ػ‬
‫‪ٌٛ‬أ‬ ‫ٍِٖٔن‬
‫ٌاىج‪١‬نس عندا ٌان‪ٞ‬ر رنْص ‪ٌٛ‬ا اؽندح ِٕٗن ‪8ٔٓٙ‬ؽجنخ ٔ(ؾ‪ٛ‬ن ٖ‪9‬غُن) ٘‪ٛٚ‬ن ٗٔا فز ٍزف ثاخزب ‪ٔٛ‬أ اع ٌّاؾبز ٌا‪ٞ‬ر رفسٖش ‪ِٚٛ‬آن ٍره ٌاغسَا) ‪.‬‬
‫‪ٌٍٚ‬اٌإإ ‪ٌٚ‬ا‪ٛ‬ن ز‪ٞ‬د ‪ ٚ‬ا‪٤‬ظ‪ٛ‬ن د ‪ٌٍٚ .‬اٌإنإ٘ نػٔ عنج‪١‬ب ‘ ٌٌإإٔ بدز ‪ٌٛ‬ا ‪ٛ‬ع د ‪ِ .‬أب ا‪٤ٔٛ‬اع ‘ ‪ ٟٚ٘‬رزس‪ٚ‬ا ػ ثنٓ‪ٌ ١‬افم ‪ٟ‬ن ٌٍّانبع‬
‫ٌاز د‪٠‬ػ ‪ٌ ٚ‬اؾسازح ‪ٌ ٚ‬ا‪ٛ‬ؾ ِاك رٍزٗف ثٌ‪ٙٛ‬ع خ ‪ٔ .‬أن‪ٛ‬ن اع ِؼٕ‪١‬نخ ِنٓن ٌافنند ‪ٚ‬أ ٌّاؾننبز‬
‫ٌاجؾنن‪ٞ‬س ‪ٌٌ Oyster or Celam‬ره فْا ‪ٌٍٚ‬اٌإننإٔ زننبط‬
‫ُػ ‪ٚ‬أ ٕٔأ‬
‫ِٕ نٗن رؼنن‪١‬ػ فن ‪ٟ‬ن ٌّاننب ٌاؼننرة ‪ٚ٘ .‬ننٖر أ‪٤‬ن‪ٛ‬ن اع ِنٓن ؼننؼجخ ٌٕان‪ٛ‬ن ا ‪ٛ‬نن ‪ٚ‬اع أخنن‪ٜ‬س‬
‫‪ٌ ٚ‬ا ‪ٟ‬ز رُم أ‪٠‬منب ٌا‪ٛ‬م النغ ‪ٌٚ‬اٍؾ ٔ‪ٚ‬ص نبد ‪ٚ‬ا‪٦‬خطج‪ٛ‬ن ن ‪ٌٚ‬اؾجنبز ‪ٚ‬غ‪٘١‬س نب ‪ .‬صُن ٌاس‪ٛ‬خ ‪٠‬بد‬
‫ِٓ ٕـف ‪ٚ‬ذ اد ٌّافساػٓ‪ٚ or Bivalvia Pelecypodu ١‬أ ‪ٚ‬ذ اد ٌاندفزٓ‪ّ ‘ ١‬ونب‬
‫ٌاج‪ٟٚٔ ١‬س ‪ٚ٘ .‬نرا ٌافٕنف ‪٠‬مُن ٔؾ‪ٛ‬ن أؽند ػؽنس ٌأنف ٔ‪ٛ‬ن ع ِٓن ٌّاؾنبز ‪ .‬رمُن ػّ٘بدب‬
‫ـندفخ ٍوعن‪١‬خ ذاد ِفنساػٓ‪ ١‬أّ‪ٓ٠‬ن ‪ٚ‬أ‪٠‬عنس ِنسرجطٓ‪ِ ١‬نغ ثؼمّ‪ٙ‬ن ب ِٓن ععُن ٌّاؾنبز‬
‫ِ ننْس ّ‪ّٕٙ٠‬ى ننب ِنٓن أ‪٦‬فزننبػ ‪ٚ‬أ‪٦‬غنبق ثعنٌ‪ٙٛ‬ن خ ‘ ٌ‪ّٕٙٚ‬ى ننب ٍن ‪١‬مننْب ِنٓن ا ‪ٍ ٤‬ػن‪ٝ‬ن ثسثننبن‬
‫ِ زمٔس خ خؽٕنخ ٌٍّّانط ِٓن ٌا نبزط ٌ‪ٕٙ‬ىنب ٍِعنب ٌّبػنخ ِٓن ٌانداًخ ٌٍاٌإنإ ‪٠ٚ Pearl of Mother‬منغ ثنٓ‪ٌّ ١‬افنساػٓ‪ ١‬ععُن‬
‫ٌّاؾنبز ا ‪٤‬ظًف ‪ٌٚ .‬افدفخ ِ‪ٚ‬جٕطخ ّثبدح ػسق‬
‫ِٓ وٍزخ اؽؽبه‪١‬خ رُم دا‪ٍٙ‬خ ب أؽؽب ٖ ‪ٚ .‬لَد ػٍم ‪١‬خِ طبنخ ‪٠‬عز ‪ِٙ‬د ب ‪ٟ‬ف ٌا‪ٞ‬ر ‪٠‬زٌأف‬
‫ٌاطنٓ‪٠ٚ ١‬عنؾ‪ٙ‬ج ب ٌئ‪ٝ‬ن ٌانداًخ ٕػ ند ػنَد أظنز د‪ِٙ‬ا ب ‪٠ٚ .‬ؾن‪١‬ه ثغنٔب ‪ٟ‬ج ٌاغعُن رؼس ثٌبغجخ ‪ٚ‬أ ٌاجٔس ط ‪ٌِ Mantle‬إفخ ِٓ عصهٓ‪١‬‬
‫أّٓث ‪ٚ‬أ‪٠‬عس ظن ‪ٖ١‬س ف ‪ٟ‬ن ـف‪١‬ؾخ ‪ٍٛ‬خ ‪٠‬خ زل‪١‬مخ‬
‫ِ ننٓن ا‪٤‬ظنننًف ِزفننٍن ٓ‪ِ ١‬ننٓن ا‪ٍ٤‬ػ نن‪ٝ‬ن ث‪ٌٛ‬ب عننٗن ٌاننندا ‪ٍٟ‬خ ٌّفنننسا ‪ٟ‬ػ ٌافننندفخ ‪ٍ .‬ن ‪١‬منننٓ‪١‬‬
‫‪٠‬مننّنْب ععننُن ٌّاؾنننبز ّونننب ‪٠‬مننُن ٌاىزنننبة غبفنننٖب ‘ فنن ‪ٟ‬ن ؽنننٓ‪ ١‬رىننْ‪ٛ‬ن لٌّبفنننساػْب‬
‫ٌافبٍـ‪١‬زٓ‪ ١‬ثٓ‪ٌ ١‬اىزبة ‪ٚ‬غبٗف ‪ .‬ؽ‪١‬نبح ِعنزمس ‪SS‬ح ف ‪ٟ‬ن لؼنس ٌاجؾنس ‪ٚ‬أ ‪ٌٕٙ‬ا نس‬
‫‪ٚ‬أ ٌاجؾ‪١‬نسح ِزّغ ؼنخ ٌاغجخو‪ٌٛ‬ب زلزٓ‪ٚ ١‬رؾ ‪١‬ب ٔأنْأ رمؼ‪ٛ‬ن اع ٌّاؾنبز‬
‫ٗن ‪ٝ‬ن ٌا ٘‪ٛ‬ؾ‬
‫‪ٚ‬أ ِٕفسدح ‘ ‪ٚ‬ئذا ظبزد ف‪ٔٙ‬ا نب رعن‪١‬س ف ‪ٟ‬ن ٌاطنٓ‪ِ ١‬عنز ِد خ ألند‪ِٙ‬ا ب ٌاؼمٍن ‪١‬خ ف ‪ٟ‬ن ‪٠‬جم‪ٝ‬ن ِعنزمس‪SS‬ا ن‪ٛ‬ن اي ؽ‪١‬ب ‪S‬ر ٍػ فن ‪ٛ‬ز ٔ‪ ٚ‬نب ‘ ف ‪ٟ‬ن‬
‫ؽنٓ‪ ١‬رؾفنس أظاسثب ثٌّبب و ؽت ٌاعٓف ‪ٚ‬ا‪ٛ‬ل ُه ا‪٤‬زـنفخ ٌاجؾس‪٠‬نخ ‪ٚ‬غ‪٘١‬س نب ٌذ نه ‪ ٚ.‬ثؼم‪ٙ‬ن ب ِ‪ٚ‬نغ ٌذنه ٕ‪ٙ‬ف نبن ٔأ‪ٛ‬ن اع ِف‪١‬ندح‬
‫ِٓن ٌّاؾنبز أ‪ٛ‬ر اع أخ‪ٜ‬س ٌا ؽت ٌّا‪ّٛ‬غ ز ـندفب‪ٙ‬ر ب‘ ‪ِٕٚٙ‬نب ِنب ٕ‪٠‬نزظ ‪ٕٚ٘ .‬بن ‪ٔٛ‬أ اع أخ‪ٜ‬س رزطًف ٍػ‪ٝ‬ن ٌاعّن ه ‪ِٕٙ .‬نب ِنب ‪٠‬أٍوٗن ا‬
‫ٔ‪٦‬عنْب ‘ ‪ِٕٚٙ‬نب ‪٠‬فٕنغ أشزاز ٌّابثنط ِٓن‬
‫ٌٍاٌإإٖٔ() ‪.‬‬
‫ٌّاؾننبز ‪ٚ‬ؽ‪١‬برنٗن ‪ٚ‬ـننفب دل‪١‬مننب ِصعننصا فمننبي "‪.ٌٍٚ.. :‬فنند دفزننْب ٗث ‪ٕٚ‬ر ّم ْب ثازادح ٌاؾ‪ْ١ٛ‬ا ٌا‪ٞ‬ر ثّ‪١ٕٙ‬ب ٍِزفمب ‪ٚ‬ـننف ٌاج‬
‫‪ٚٔ١‬س ن ‪ٟ‬ن ٍِزّؾ زْب ‪ٍٝ‬ػ ٌّآز ّثفًف ٕر فزؾْب‬
‫‪ٚ .‬شؽٗف ‪ْٛ٠‬ى ‪ٍٝ‬ػ ا‪٤‬زق ثغٔبّ‪ٙ‬ج ب ٌا‪ٞ‬ر ‪٠‬زفزؼ ‪ُ٠ٕ ٚ‬م ‪ ٚ٘ٛ‬زل‪١‬ك ف‪ِٛ١‬م نْب ٌٗن ّ‪ٙ‬ث ب‬

‫ٔٔٗ‬
‫ٌانرث‪١‬ت ٌّاع‪ّٝ‬ن ظنجبؽخ ِىنْب ا‪٤‬زعًن ‪ٚ .‬رىْ‪ٛ‬ن أظنساثب رنصدُؽ ف ‪ٟ‬ن ا‪٦‬زرؼنب ‪ٟ‬نف ٘ نرا‬
‫("‪ . )ٕٖ...‬د‪ٛ‬خ ي ع‪ُSSS‬ع‬
‫غس‪٠‬ت ــ ورزح ًِز ‪ٚ‬أ ‪ٚ‬د دح ـغ‪١‬سح ِضب ــ ثٓ‪ٌ ١‬اغجنخ‪ ٚ‬رزساُو ‪ٚ‬لننغ ٘ننرا ٌاغعنُن ٌاغس‪٠‬ننت ٍػ ن‪ٝ‬ن ٌاغجننخ فنن‪ْS‬ا خب‪٘٠‬بننب‬
‫فن ‪ٟ‬ن ٌذننه ‪٠‬زْ‪ٛ‬ى ٌٍاٌإإ ٔز‪١‬غخ ‪ ٚ‬ثطٔبننخ ٌافنندفخ ‘ فنناذا‬
‫‪ ٚ‬رجدأ ثافساش ِبدح ٌٍاٌإإ ‪ٛ‬ؽ ي ٌاغُع ٌاغس‪٠‬ت نجمخ ثؼد نجمخ ٌّٕٗؼ ِٓ عُع ٌّاؾبز ‪ٌٝ‬ئ ْأ ‪٠‬نُز رى‪ٛ‬ن ٓ‪ ٠‬ؽجنخ ٌٍاٌإنإ‬
‫‪ٌّٛ‬ا‬
‫ؽ‪ٛ‬ن ي ٌذ نه لغ ر‪ٙ‬ز ‪١‬ظ ّػ‪١‬منب ف ‪ٟ‬ن ؽ‪١‬نخ ٌّاؾنبز فنْا خب‪٘٠‬بنب رؾن‪١‬ه ا ٔ‪٦‬زمبي ‪ٌٝ‬ئ ‪ ِٛ‬الغ أخ‪ٜ‬س ِٓ ٌاغُع ٌاغس‪٠SS‬ت ‪ٚ .‬ئذا‬
‫‪ٛ‬ر ًغ ٌاغُع ٌاغس‪٠‬ت‬
‫‪ٚ‬أ ال ثى‪١‬ط ُص رجدأ داًخ ٌذ ه ٌاى‪١‬ط ٍّػ‪١‬خ ئفنساش ٌٍاٌإنإ ؽ‪ٛ‬ن ي ٌذنه ٌاغعُن ٌاغس‪٠‬نت ‪ٞ‬أ‬
‫ْا ٌاٍّؼ ‪١‬خ ‪ٍٙ‬و ب زد فًؼ ِٓ ٌّاؾبز دفبػب ٓػ ٔفٗع لد ِب ‪٠‬دٍٗخ ِٓ أععَب غس‪٠‬جخ ‪.‬‬
‫ٌاج‪ٟٚٔ ١‬س ‪ٌٝ‬ئ نجمبد ٌٍاٌإإ ثٌٗ‪ٛ‬م "‪ٚ :‬خ‪١‬س ٌٍاٌإإ ِب ٔئؼمند لؽنسا ٍػ شمؽنس ٌئ‪ٝ‬ن ْأ أؼبز‬
‫دزا‘ ِ‪ٚ‬ب وْب داًخ ٌٍاُؾ ا‪ٛ٤‬ظ د ٌا‪ٞ‬ر ‪ٌ ٠ٍٟ‬ادفزٓ‪ٞ( ١‬أ ٌاغجخ) فٗٔا ال ‪ٍٛ ٠‬ن ِٓن ‪٠‬ف‪١‬س‬
‫"‪ ِٚٓ . )...‬لٍٗج أؼبز ٌّاع‪ٛ‬ؼ ‪ٞ‬د أ‪٠‬مب ‪ٟ‬ف ِ(ن‪ٚ‬س ط ٌان٘ر ت ‪ ٚ‬ؼِ نبْد ٌاغ٘‪ٛ‬ن س) ػ ‪١‬ت‬ ‫ٖٖ‬

‫رىْ‪ٛ‬ن ٌٍاٌإنإ فمنبي"‪ ٚ ... :‬لند ذؤس نب و‪١‬ف‪١‬نخ رىْ‪ٛ‬ن ٌٍاٌإنإ ‪ٕٚ‬ر نبش‪SS‬ع ٌٕانبض ف ‪ٟ‬ن ‪ٌٝ‬ئ ْأ ٌذ ه ِٓ ٌّاطنُ‪ِٕٚٙ‬س ِٓن ٘ذ نت ٌئ‪ٝ‬ن ْأ ٌذ نه ِٓن غ‪١‬‬
‫نس ٌئ‪ٝ‬ن و‪١‬ف‪١‬نخ ألسة ‪ٌٝ‬ئ ٌاؾم‪١‬مخ ؽٓ‪ ١‬لبي "‪ :‬فاذا أر‪ٝ‬ن ‪ٚ‬لنذ رٗٔ‪ٛ‬ى ‪٘ ِٚٓ.‬ذ ت ُ‪ٌّ ِٕٙ‬اطس ("‪ ِٚٓ . )ٖٗ...‬ثؼٖد وْب ٌام‪ٚ‬ص ‪٠ٕٟ‬‬
‫٘ ‪ٛ‬ج ة ٌاس‪٠‬بػ ‪ٚ‬ئزرفب‪SS‬ع ا‪٤ِٛ‬اط فزؾًف زؼبؼب‪SS‬د ِٓن ثؾنس ‪ٚ‬ا ل‪١‬ن‪ٔٛ‬ب ض(‪ٞ‬أ ِب ؼجٗ‪ ١‬ثنٌبصهجك ٌنص‪S‬ط ِضًن ٌاغنس‪S‬ا ‘ ف‪ٌٛ١‬ز ند ِٕٗن‬
‫ٌاندزثْأ رمن‪SS‬غ ٌاس‪S‬ث ‪١‬غ ‪٠‬ىض‪SS‬س ٌافد ّوب ٍ‪٠‬مُن ٌانس ُؽ ٌّٕا ‪ٟ‬ن ‪ .‬فس‪ّS‬ثنب‪ ٚ‬لؼن‪S‬ذ ٌّاؾ‪١‬ه ا‪ٍ٤‬ن ‪ٟ‬ع) ‪ٚ‬فٗ‪ ١‬فٕز ؼمن‪SS‬د ‪ِٕٙ‬نب أعنص‪SS‬ا ا‬
‫ـنغبز ّونب ٍره ٌاسؼبؼبد ‪ٟ‬فِ ًؾ ٌافد فٍ‪ّٗ١‬م فٗ‪ ١‬لطسح وج‪١‬سح فٕز ؼمد دزا وج‪١‬سا ‪ٚ‬زّثب رمغ زؼبؼنبد‬
‫ٌ‪ٚ‬أ‬
‫ر‪ٜ‬س ‪ٟ‬ف أوضس ا‪٤‬ـدا ("‪ . )ٖ٘...‬ئه ّع‬
‫‪١‬ؼب أدزن ػجدأهلل ٓث ػجبض (زق) و‪١‬ف‪١‬خ رىْص ٌٍاٌإإ فمبي ‪ٟ‬ف ٌذنه ِٓ‪ ٚ‬لًج‬
‫رفع‪١‬س ا‪٠٢‬خ ٌاضٔب ‪١‬خ ‪ٌٚ‬اؼؽسٓ‪ٛ ِٓ ٠‬ظ زح ٌاسّٓؽ ‪ٟ‬ف ‪ٚ‬أ ي ِبدح (ٌٍاٌإإ) ف ‪ٟ‬ن ِبلبي(ٔأظس‬
‫ٌاجؾش ‪ِ .‬ؾددح‬
‫ِٓ ٕع ط ِؾبز ٌٍاٌإإ ‪ُ Pinctada‬ص ِٓ ففٍ‪١‬خ ِؾبز ٌٍاٌإإ ٘را رفسش ٌٍاٌإإ ‪ٔٛ‬أ اع‬
‫‪Pteridae‬‬
‫ٌاّض ٓ‪ ١‬رفس ‪ٖS‬ش ّخ عخ ‪ٔٛ‬أ اعِٓ ٘ را ٌإغ ط ‘ ‪ٟ‬ف ٍن ‪١‬ؼ‪ٙ‬ز بِ ؾبز ٌا ٍ‪١‬ظ ٔأ‪ٛ‬ن اع ٌٍاٌإنن‪SS‬إ ٌاؽنس ‪ٟ‬ل‪٠ٚ .‬عن ‪S‬ن‪ٛ‬ز ٓن ٘نرا ٌّاؾبزٌّا‪١‬ننٖب ٌاعنن‪SS‬بٍؽ ‪١‬خ‬
‫‪ٌٍٚ‬اٌإ‬
‫ّػ‬
‫إ ٌازغب‪ٞ‬ز ‪ٚ‬عص‪٠‬نسح ظن‪ْ١‬ب خبـنخ ٍخ ن‪١‬ظ ِّٕنبز ٌان‪ٞ‬ر ‪٠‬ففًن ث‪١ٕٙ‬نب ٌا ؼ‪ٟ‬نثس ٌان‪ٞ‬ر ٕ‪٠‬نزظ ِأنٓن ٌٍجؾسٓ‪ ٚ٠‬لطس ‪ٍٚ‬ظ ٕط خ نْب‬
‫ٕ‪ٌٙ‬ا دٖ‪.ٚ )(ٙ‬لد أؼبز ٌاج‪ٟٚٔ ١‬س ‪ٌٝ‬ئ ٘را ‪ٌٕٛ‬ا ع ِٓ ٌّاؾبز ‪ٟ‬ف ؼِ سق وِٗب ‪ٚ‬ث ٓ‪ٕٛ ١‬ع ة‬
‫ٌا ٍنن‪١‬ظ ٌاؼسثن ‪ٟ‬ن ‪ٚ‬غ‪٘١‬سننب ٌازن ‪ٟ‬ن ‪ٚ‬ـنن‪ٙ‬ف ب ث‪ٔٙ‬أ ننب "‪ :‬أ ْ َ‬
‫ٔف َعن‪ٙ‬ن ب ‪ٚ‬أؼننس‪ٙ‬ف ب ‘ ٍػن‪ٝ‬ن ِغبـننبد‬
‫‪ ِٕٙ‬ب خبـنخ فٔاٗن (‪ٞ‬أ ٌا ٍن‪١‬ظ ٌاؼسث ‪ٟ‬ن) ّع نغ ٌئ‪ٝ‬ن وضنسح ٌّٕافؼنخ ٍلنخ ٌّامنسح ‪ٌٚ‬اجؾسٓ‪٠‬‬
‫‪ ٌٙ‬ننب ‪ٚ .‬ثؼنن ‪٘S‬د ب ٌّاغبـننبد ٌازن ‪ٟ‬ن ث‪١ٕٙ‬ننب ‪ٚ‬ثننٓ‪ ١‬ظنن‪١‬س‪SS‬ا (ٍػ ن‪ٝ‬ن ٌاعنن‪SS‬بًؽ ‪ّٟ ٚ .‬ظ ٌٌإٖإ لطس‪٠S‬ب ٌ‪١ٚ‬ط ‪ٔ ٘ٛ‬عجخ ‪ٌٝ‬ئ لطس ٌّاطنس ‪ٚ‬ال فٍّىننذ‬
‫ٌافمننٍ‪١‬خ ‪ٟ‬ف ٌاجؾس‪ ٟ٘( ٠ٓSS‬لطس ؽٌب ‪١‬ب) ‪ٍٙ...‬و بِ غبـبد ٌاؽس ‪ٟ‬لِٓ ٌا ٍ‪١‬ظ) رم‪SS‬بز‪ٙ‬ث ب ٌئ‪ٝ‬ن اِ‪٤‬نب‪ٓSS‬و ٌّاؼ‪ٚ‬س فنخ ِٓن ٌاجؾنس رؽج‪١ٙ‬ب‬
‫ثمطسٌّاب‪ّٔ ٚ‬ئب ٔعجخ ‪ٌٝ‬ئ ٔبؽ‪١‬خِ زٍفخ ٕػ د ؽ‪ٚ‬د د ِىنسْا ٌئ‪ٝ‬ن ٌاجؾنسٓ‪ ٠‬صُن ‪٠‬زغن‪ٚ‬بش‬

‫ٔٔ٘‬
‫ا‪٤‬خمس(‪ٞ‬أ ٌاجؾس ٌاؼس ‪ٟ‬ث) ‪ٟ‬ف ‪ٛ‬ظ اًؽ أزق ٌاؽؾس ًِض ظنس‪ّٙ‬ع ذ ـ ‪٠ٚ‬ؼنسة ثنسأض‬
‫ـ ِ‪ٚ‬غ‪١‬سح ‪ٌّ ٟٚ٘‬اف‪١‬سح ‘ ِ‪ٚ‬ؽىذ ‪ٌّ ٚ٘ٛ‬اعمه ‘ ‪ٚ‬ال ٕ‪٠‬مطغ ٌئ‪ٝ‬ن ػنْد ٌئ‪ٝ‬ن ٌاّغّغخ‬
‫عص‪٠‬سح ٍ٘د ه ‪. )ٖ..."(7‬‬
‫ٕ٘‪ ٚ‬بن ‪ ٔٛ‬ع صْب ِٓ ِؾبز ٌٍاٌإإ ‪٠‬ؼس ثٌبّم بغ ‪٠ P-radiata‬ىضس ف ‪ٟ‬ن ٌا ٍن‪١‬ظ ٌاؼسث ‪ٟ‬ن‬
‫ٕ‪ٌٙ‬ا‬
‫ّػنْب ؽ‪١‬نش ٕ‪٠‬نزظ ٌٌإنإا ِٓن ٔ‪ٛ‬ن ع ع‪١‬ند ٕ٘‪.ٚ‬نبن أ‪٠‬منب ٌّاؾنبز ن‪ٞ‬د ‪٠‬ىضس ‪ٟ‬ف ‪ٛ‬ظ ا ِ‪ٛ‬ث ‪ٟ‬ج ثٕ‪ٌٙ‬ب د ‪ّٚ‬رزد ‪ِٛ‬إٗن ‪ٌٝ‬ئ ‪ٕٛ‬ع ‪ٟ‬ث ؼسق أ ‪٠‬مب‪ٍ ٚ‬خ‬
‫ًؽ‬ ‫‪)(ٖ8‬‬

‫‪١‬ظ ‪ٌP.amemieides‬ا‪ٞ‬ر‬
‫‪ّٛٞ‬ؾآظ‪١‬ب ‪ٌّٚ‬اؾ‪١‬ه ‪ٌٙ‬ا ب‪ٞ‬د ‘ ‪ ٚ٘ٛ‬أـغس وض‪١‬سا ِٓ ع ا‪٤ٚ‬ي ‪ٚ ٚ‬ذ ـدفخ زل‪١‬مخ‪. )(ٖ9‬‬
‫‪ٌٕٛ‬ا‬
‫ّػ‬
‫ٌا ‪ٟ‬فِ(ؼُغ ٌاٍج دْا) صبصخ ‪ِٛ‬الغ ف‪١ٙ‬ب ِغبـبد ٌٍاٌإإ ٘‪ٟ ٚ‬ن ‪:‬ر‪ٛ‬ن َأ ل‪١‬ط ‪ٟ‬ف ثؾس ْب ‘ ‪ٚ‬عص‪٠‬نسح ٌانبز ثنٓ‪ ١‬لن‪١‬ط ‪ٚ‬ظن‪١‬سا‬
‫‘ ‪ٍٙٚ‬و نب ذوس ‪٠‬ب‪ٛ‬ل د ٌاجؾسٓ‪ٚ ‘ ٠‬عص‪٠‬سح‬
‫ٌا ٍ‪١‬ظ ٌاؼس ‪ٟ‬ث ‪ِ .‬نٓن ِؾننبز ٌّا‪١‬ننٖب‬
‫)ٗٓ(‬

‫ٌاؼرثننخ رعنن‪ٛ‬ز ٓن ا‪٤‬لننٌب ُ‪ٌّ ١‬اؼزٌدننخ ِنٓن ٔفننف ٌاىننسح ‪ٟ‬ف رغبز‪٠‬خ وج‪١‬سح ‪ُ٘ٚ .‬أ ‪ِٛ‬إٗن ‪ ٔٙ‬س ٌّاع‪١‬ع‪ٟ ١ٟ‬ف ‪ٌٛ‬ا ال‪٠‬نب‪S‬دنٕ٘‪ٚ‬بن ٔأن‪ٛ‬ن اعّؽ‪ٌٟ‬بٌا ‪ٌٟ‬ب ‪ٕ ٚ‬ر زظ‬
‫ٌٌإإا ذا لّ‪١‬خ‬
‫‪ٔٙ‬أ‬
‫ٌّازؾدح ا‪٤ِ١‬سو‪١‬خ ‘ ‪ ٚ‬س ‪٠ٍٚ‬ص ‪ٚ‬ئظىٍٕزدا ف ‪ٟ‬ن ثس‪٠‬طٔب ‪١‬نب ‘ ‪ٚ‬عند‪ٚ‬ا ي غبثنبد ثبفبز‪٠‬نب ف ‪ٟ‬ن‬
‫‪ ٚ‬ظه ‪ٚ‬أ زثب ) ‘ ‪ٚ‬ثؼك ثؾ‪١‬ساد ٌا‪١‬بثْب ٕٗ() ‪.‬‬
‫ٗٔ(‬

‫ْئ ؼِ سفخ و‪١‬ف‪١‬نخ رىْ‪ٛ‬ن ٌٍاٌإنإ ف ‪ٟ‬ن ػفنٔس ب ٌاؾبلنس أدد ٌئ‪ٝ‬ن ٔئزبعٗن ـٕنبػ‪١‬ب ‪ٞ‬أ ٌئ‪ٝ‬ن‬
‫ٌّاؾبز ‪ٟ‬ف ِب ٌاجؾس ‪ٚ‬ئدخبي عُع غس‪٠‬ت فٗ‪١ٌ ١‬ؾفنٖص ٍػ ‪ٝ‬ن ئفنساش ِنبدح ٌٍاٌإنإ ‪ٍٙ .‬و ننب ِؾبوننبح ‪ٚ‬رٍم ‪١‬نند ٌّننب ‪٠‬غنن‪ٞ‬س فن ‪ٟ‬ن ٌاطج‪١‬‬
‫ؼننخ ‘ ٌ‪ٕٙ‬ىننب ِؾبوننبح ر مننغ رسث ‪١‬خ ‪ٞ‬أ ْا ٌاٍّؼ ‪١‬ننخ‬
‫أ‪٦‬عْب ‪ٚ‬رؾّىٗن ‪ٚ .‬لند ثنأد ٍّػ ‪١‬نخ رسث‪١‬نخ ٌّاؾنبز ِٓن أعًن ٔئزنبط ٌٍاٌإنإ ػنَب ٌع‪١‬طسح‬
‫ٌا‪١‬بثنْب ٕػ نِد ب ٔغنؼ ٌاؼنٌُب ٌا‪١‬بثن ‪ٟٔ‬ب ‪ٛ‬و و‪١‬ؽ‪ٟ‬ن ‪ٟ‬ن ِ‪١‬ى‪١ّٛ‬ر‪ٛ‬ن ف ‪ٟ‬ن ٌاؾف‪ٛ‬ن ي ٍػ ‪ٝ‬ن زثٖب ‪ٌّٚ .‬اؾبز ٌا‪ٞ‬ر ‪٠‬س‪ٝ‬ث ‪ٌٙ‬را ٌاغسق ٕ٘نبن ٘‪ٛ‬ن ٔفعٗن ِؾنبز ٖٔ‪ٟ 89‬ف‬
‫ٌٍاٌإإ ِٓ ٌّاؾبز ٌا‪ٞ‬ر‬
‫ٌا ٍن‪١‬ظ ٌاؼسث ‪ٟ‬ن ‪ٌ P.matrensi‬ان‪ٞ‬ر ‪٠‬ىضنس ف ‪ٟ‬ن ٌاع‪ٛ‬ن ا ٌا‪١‬بثٔب ‪١‬نخ أ‪٠‬منب ‪ٔٚ‬أ‪ٛ‬ن اع أخن‪ٜ‬س‬
‫ًؽ‬
‫لس‪٠‬جنخ ِٕنٗن ‪ٚ .‬الثنند ٌٍّسث ‪ٟ‬ن ِنٓن أ‪٦‬زظننبز ِنندح رزننس‪ٚ‬ا ػ ثننٓ‪ ١‬صنبس ظن‪ٕٛ‬ن اد ‪ٚ‬أزثننغ لجنًن‬
‫‪ٍٝ‬ػ ٌٍاٌإإ ِٓ ٌّاؾبز ٌا‪ٞ‬ر زثٖب ٖٗ() ْا ٌافٓ‪ ١ٕ١١‬ػس‪ٛ‬ف ا رسث‪١‬نخ ِؾنبز ٌّا‬
‫‪١‬نٖب ٌاؼرثنخ ِٓن أعًن ٌاؾف‪ٛ‬ن ي ٌا ‪ٛ‬فؾي ِٓ‪ٌ ٚ‬اغد‪٠‬س ثٌبروس‬
‫‪ٍٝ‬ػ ٌٍاٌإإ ٌا‪ٞ‬ر ٕ‪٠‬زٗغ ِٕر أوضس ِٓ ػؽسح لْ‪ٚ‬س لًج ٌّا‪١‬بد ‪.‬‬

‫اًن زعٌب‬
‫رفبظ‪١‬س ا‪٠٢‬بد ‪ٟ‬ف ِبدح ٌٌإإ‘ ؽ ‪١‬ش ‪٠‬سد ٌّاسعْب ف ‪ٟ‬ن ٌامنسْآ ٌاىنس ُ‪ِ ٠‬مٔ‪ٚ‬س نب ِنغ ِسعْب ظِب‪١‬خ ػس‪٠S‬منخ ف ‪ٟ‬ن ٌامن‪َS‬د ‘‬
‫فمند ‪ٚ‬زدد ف ‪ٟ‬ن ٌٕاف‪ٛ‬ن ؾ ا‪٤‬ود‪٠‬نخ (ٔأظس ٌٍاٌإإ ) ‪ْ.‬ئ ٍّو خ‬
‫( ِس َن َِ‪ٔٛ‬ا ‘ ِ‪ٚ‬س َ‪ٛٔٛ‬و ‘ ‪ِ ٚ‬س َ‪ٌٛٛ‬و (ٗٗ)) ‪ .‬ثبٌ‪٤‬فبظ‬
‫ّ٘‪ٍٛ‬ؼ‬
‫ٌُ ‪٠‬فسل‪ٛ‬ن ا ثنٓ‪ٌٍ ١‬اٌإنإ ‪ٌّٚ‬اسعنْب فغ نب ؼن‪١‬ئب ‪ٚ‬اؽندا ‪ٌٚ .‬اظن٘بس ْا ‪ٚ ٠‬دج ْا أظبٕفب‬
‫‪ٌّٛ‬ا‬
‫ُ٘‪ٌٛ‬ا‬ ‫ـ‪ ٚ٘ٛ‬لؼس ٌاجؾس ـ‪ ٚ‬ئظزمساّ٘ز ب فٗ‪ ّ٘١‬ب ٌٍارْا لبدُ٘ا ‪ٌٝ‬ئ ِ ًض ؼئز ّ‪ٙ‬واسب ‪ٟ‬ف آن‬
‫‪ٌ .‬اج‪ٚٔ١‬س ن ‪ٟ‬ن "‪:‬‬
‫‪ٌٍٚ‬اٌإننإ عنٕنط ‪٠‬ؽننًّز ٍػ ن‪ٝ‬ن ‪ ٔٛ‬ػ‪١‬ننخ ِنٓن ٌانندز ٌاىجننبز٘ را أث‪ٛ‬ن ػج‪١‬نندح ثنْأ ٌاندز وجنبز ٌاؾنت ‪ٌّٚ‬اسعنْب ـننغبٖز ‘ لن‪S‬بي أثن‪ٛ‬ن ٌاس‪٠‬ؾننْب‬
‫‪ٌّٚ‬اسعنْب ٌافنغبز ‘ ّونب لنبي‬

‫ٔٔ‪ٙ‬‬
‫ٌاؼن ‪ِٟ‬ب ٔجبد ثؾ‪ٞ‬س ‪ٌّ.ٚ..‬اسعْب ‪ ٘ٛ‬ـغبز ٌا‪ًٌٚ . )ٙٗ"( ٣ٌٝ‬ؼ‬ ‫("‪ً ‘ )...‬ث ئػزجٖس ٔجبرب ثؾس‪٠‬ب ؽنٓ‪ ١‬لنبي ف‪ٗ١‬ن ‪ٌٚ :"...‬اؼنس‬
‫ٗ٘‬

‫رفنسع ‪ٌٍٚ‬اٌإإ ‪ّ٠‬غ ّ‪ٙ‬ؼ ب ف ٗ‪ٌ٘ٛ ١‬اجعر ٌا‪ٞ‬ر ‪٘ٛ‬‬


‫ٌّاسعْب رفسع ٌاؽغس ‪ٌ ٘ٛ‬ا‪ٞ‬ر عًؼ ٌاج‪ٟٚٔ ١‬س ‪ٛ٠‬م ي فٗ‪ِ ١‬بلٌٗب ‪ٌ .‬ام‪ٚ‬ص ٕ‪٠‬نن ‪ٟ‬ن ِننٓن ا‪٤‬ؽغنننبز ففنن ‪ٟ‬ن وزبثننٗن (ػغبهنننت ٌّا‬
‫‪ٍٛ‬لنننبد ‪ٚ‬غساهنننت ؼثك ‪ٔٛ‬أ اع ‪ٚ‬عٍؼ ننٗن شوس‪٠‬نننب‬
‫خفؿ ثبثب ؼٌٍّ ٔد ‪١‬بد لّٗع ‪ٌٝ‬ئ صبصخ ألعَب ‪ٚ‬أ ‪ٔٛ‬أ اع ّونب ظّن٘بب ‘ ونْب زرٗج ‪ٍٝ‬ػ ؽ‪ٚ‬س ٌّاؼُغ ‘‪ ٚ‬ذوس فٗ‪ٌّ ١‬اسعْب فمبي "‪:‬‬
‫‪ٌّٛ‬ا‬
‫ؽغس ‪ٛ‬ع داد) ٌاض‪ٟٔ‬ب ‪ ِٕٙ‬ب ‪ٟ‬ف ا‪٤‬ؽغبز‘‬
‫ٌّاسعْب ‪ :‬لنبي أزظن‪ٛ‬ط ٔاٗن ٕ‪٠‬جنذ ف ‪ٟ‬ن ٌاجؾنس أّؽ نس ٌٍاْ‪ٛ‬ن ٗٔ‪ٛ‬ؼ ‪ٚ ...‬شػُن ثؼنك ٌٕانبض ٔاٗن‬
‫أ‪٠‬مب ‪ٟ‬ف لؼس ثؾس أ‪ٌ٤‬دط ‘ ‪ٌٚ‬ا‪ٛ‬غ اْ‪ٛ‬ـ ٕ‪ٌْٛ٠‬ص ٍػٗ‪٠ٚ ١‬مط ‪ِ .‬أب ‪ٛ‬خ اـٗن ‪٠ٛ‬عد‬
‫‪ٟ‬ف ٌاجعر ‪ٕ ٚ ‘ )ٗ..."(7‬ػد ٌاس‪ٛ‬ع ع ‪ٌٝ‬ئ ِبدح (ثع ّر) ؼِ ‪ٚ‬ر ز ‪ٟ‬ف ِب ٘ذ ت ٌئ ‪ٗ١‬ن ٔمنب ػٓن‬
‫أزظن‪ٛ‬ط ‪ٚ‬أ غ‪١‬نٖس ‪ٚ‬أ ِٓن ٍرمنب ٔفعٗن ‘ فمد ذوس ْئ ٌام‪ٚ‬ص ‪٠ٕٟ‬‬
‫ٌا‪ٞ‬ر ٔسٖا ‪ٟ‬ف ٌاجؾس ٔ‪ٚ‬عنز سٗع ِٕٗن ّٔئنب ٘‪ٛ‬ن ‪ٌٙ‬ا ‪١‬بوًن ٌاؾغس‪٠‬نخ ٌؾ‪ٛ١‬ن ْا ْ‪ٌّ ٤‬اسعْب‬
‫ٌا‪ٞ‬ر ‪٠ّٛ‬د ِ ٍفب ‪ٚ‬زا ٖ ٘‪ٍٗ١‬ى ‪ .‬فمد ػٖد ِ‪ٛ‬ز ظطب ثٓ‪ٌ ١‬اؾغبزح‬
‫‪ٌٕٚ‬اجبد ٗٔ‪ ٤‬ؽغس ‪٠‬زفسع رفسع ٌّاسعْب ِأب ّؼ ط ٌادٓ‪ٌ ٠‬اِدؽ‪ٟ‬م ‪ٟ‬م‬
‫‪ .‬لبي ٌاِدؽ‪ٟ‬م ‪ٟ‬م فٗ‪ٌّٚ :" ١‬اسعْب ؽغس ٔجب ‪ٟ‬ر ٔ‪ٚ‬جبد ؽغ‪ٞ‬س ‘ ِ‪ٛ‬ز ظنه ف ‪ٟ‬ن ٍخ مٗن ٌٕاجبد‬
‫ٌٕاجبد ‪ٌّٚ‬اؼْد ‪ٙٛٚ‬ف اظطخ ثّ‪١ٕٙ‬ب ‪ٚ‬الف ‪ٟ‬ف آخس ٌّاؼبْد ‪ٚٚ‬أ ي ٌٕاجبد ‪. )ٗ..."(9‬صُن ثٓ‪١‬‬
‫ذونس ثؼند ٌذنه وِبنب النبهًن ِٓن ‪ٚ‬زاهٗن ف ‪ٟ‬ن و‪١‬ف‪١‬نخ رىْ‪ٛ‬ن ٌّاسعنْب ‘ ٘‪ٛٚ‬ن ونَب أؼنٗج‬
‫ثٌب سافخ ‪ٚ‬ال ع‪ٜٚ‬د ِٕٗ ‪.‬‬
‫‪Coral‬ؽ‪ٔ١ٛ‬ابد ثؾس‪٠‬نخ ـنغ‪١‬سح ِٓن ؼنؼجخ ِ ‪٠‬نخ ٌاغ‪ٛ‬ن ٌاز ‪ٟ‬ن رمُن ٔؾ‪ٛ‬ن ِٓ أثعنه ٌاؾ‪ٔ١ٛ‬انبد ٌّازؼنددح ٌا ب‪٠‬نب ‪ٚ .‬رزفنف‬
‫‪ٛ‬ؼ‬
‫ٔأ‪ٛ‬ن اع ٘نٖر ٌاؽنؼجخٌّا‪ٚ‬سعْب ػؽسح آال‪ ٔٛ‬ع‬
‫‪ٚ‬ذ ٕر نبظس ؼنؼ‪ٟ‬ػب ‪ٟ‬ػ ‘ ‪ٞ‬أ ٌن‪١‬ط ف‪ٗ١‬ن ٕع جنْب أّ‪ٓ٠‬ن ‪ٚ‬أ‪٠‬عنس ّونب ٘‪ٛ‬ن ٌاؾنبي ف ‪ٟ‬ن ‘ ٌ‪ٚ‬نن‪١‬ط ف‪١‬نٗن زأض ِّز ‪١‬ننص ‪ٔٚ .‬انٗن ِسوننت ِنٓن نجمزنن‬
‫ٓ‪ٍ ١‬خ ن‪ٛ‬ن ‪٠‬زٓ‪ ١‬فمننه ْأنث ٌاغؽُن ٌإز ننبظس ٌاغننٔب ‪ٟ‬ج‬
‫ٌا ‪ٟ‬ز ‪ٛ‬ر اٗع ِؾ‪ٙ١‬ط ب ِجبؼسح ‘ ‪ٌٚ‬اداٍخ‪١‬خ ٌا ‪ٟ‬ز رؾن‪١‬ه ثنٌب‪ٛ‬غ ‪ٌٙ‬ا م ‪ّٟ‬ن ٌان‪ٞ‬ر ٌا بزع‪١‬خ‬
‫فن ‪ٟ‬ن أػننٖب ‘ ‪ٚ‬ثننٓ‪ٌ ١‬اطجمزننٓ‪ٕ٘ ١‬ننبن نجمننخ ِ٘ب‪١‬ننخ ال ‪ٍٛ‬خ ‪٠‬ننخ ‪ٚ .‬رؾنن‪١‬ه ثننٌبُف ثٌب‪ٛ‬غ ‪ٌٙ‬ا ‪ّٟ‬م ‘ ‪ٚ‬رؾ‪١‬ب ‪ٔٛ‬أ اع ِ‪ٛ‬ؼ ‪٠‬خ ٌا‪ٛ‬غ ؽ‪١‬بح ٔئفساد‪٠‬خ ‪٠‬‬
‫فننزؼ ٌافنُن ‪ٍٙ‬و ب ثؾس‪٠‬خ رمس‪٠‬جنب وٕم ندً‪ٌ ٠‬اجؾنس ؼ‪ ٚ‬نمبهك ِغعب‪SS‬د رزًف رغ‪ٚ‬ب ‪ٙ٠‬ف بِ عزٍم خ ‪ٚ‬أ رٌإفِ عزّؼ س‪SS‬اد ‘ ٘‪ٖٚ‬ر ا‬
‫‪٤ٔٛ‬اع‬
‫‪ٔٛ‬أ‬
‫‪ٌّ ٚ‬اسعنْب ‪ٚ‬غ‪٘١‬سنب ‘ ئال اػننب ٍل ٍ‪١‬نخ رؾ‪١‬نب ف ‪ٟ‬ن ٌّا‪١‬ننٖب ٌاؼرثنخ ٌافنبف‪١‬خ وؾ‪١‬ن‪ٛ‬ن ْا ٌاجؾنس‬
‫‪ٌٙ‬ا ب‪٠‬دزا ِضب ‪.‬‬
‫٘ ٖر ٌاؽؼجخ ‪ٌٝ‬ئ صبصخ إٔـب ‪ٌ Hydrozoa :‬انن‪ٞ‬ر ‪٠‬منُن‬
‫ٔؾن‪ٛ‬ن ٖٓٓ‪ٔ 7‬ن‪ٛ‬ن ع رؼنن‪١‬ػ فن ‪ٟ‬ن ٌاجؾننبز ‪ٚ‬رمُع ـٔنن ـنٕنف ‪ٌٙ‬ا ب ‪٠‬نندزاد‬
‫‘ ‪ِٕٙ‬ب ٕع ط ‪ٌٙ‬ا ب‪٠‬دزا ٌا‪ٞ‬ر ‪ُ٠‬م ػددا ِٓ أ‪ٛ٤‬ن اع رؼن‪١‬ػ ‪ٍٙ‬و نب ف ‪ٟ‬ن ٌّا‪١‬نٖب ِزٍؼ مننخ ثب‪٤‬ؽغننبز ‪ٌٕ ٚ‬اجبرننبد ٌّابه‪١‬ننخ ؽ‪١‬ننش رؾ‪١‬ننب ؽ‪١‬‬
‫بحٔئفساد‪٠‬ننخ‬
‫ٌا ‪ٚ‬‬
‫ّ ‪ٖ١‬ب ٌاؼرثخ ٌاؼرثننخ ٌاجننبزدح ٌافننبف‪١‬خ‬
‫ٌٗ‪ٛ‬ن‬
‫‪ٚ .‬عُع ‪ٌٙ‬ا ب‪٠‬دزا ٔئ‪ٛ‬ج ‪ٟ‬ث ٌاؽًى ِْس ‪٠‬زس‪ٚ‬ا ػ ثٓ‪ٖٓٓٔ ١‬ـ ٍُِ ‪ٟ ٚ‬ف أػٖب ِعزمسح‬
‫ٌاُف ٌا‪ٞ‬ر رؾ‪١‬ه ٗث ‪ٓٔٙ‬ـ ِغعبد ِ‪ٛ‬غ فخ ‪ ‘ٚ٘ٛ‬ثٌره ‪٠‬ؽٗج ٔ ٍخ ـغ‪١‬سح ‪.‬‬

‫‪ٔٔ7‬‬
‫ٕلبدً‪ٌ ٠‬اجؾنس ‪ٌ Scyphozoa Hydozoa‬ان‪ٞ‬ر ‪٠‬مُن ٔؾ‪ٛ‬ن ٕٓٓ ٔ‪ٛ‬ن ع ‪ٍٙ‬و نب ٌاجؾس ؽ‪ٛ١‬ن ْا ؼنفب ‪٠‬ؼَ‪ٛ‬ن ف ‪ٟ‬ن ِنب ٌاجؾنس ؤأٗن ٍِظ نخ‬
‫ِ‪ٍٛ‬م ثنخ ‪٠‬زفن‪ٚ‬بد‬
‫ٕ‬
‫ـ ٕـف ثؾس ‪٠‬خ ‪ٕٚ .‬لدً‪٠‬‬
‫لط٘س ب ثٓ‪ٕ ‚٘ ١‬ـ ٔ‪88‬‬
‫ٌّا‬ ‫ٌا‬ ‫ٌا‬ ‫‪ٔٛ‬أ‬
‫ُظ رجؼب ٌزفن‪ٚ‬بد اػٗن ‘ نب ٕلندً‪ ٠‬جؾنس ‪ Aurelia‬ن‪ٞ‬ر ‪٠‬ؽن٘بد نبف‪١‬نب ف ‪ٟ‬ن ‪١‬نٖب‬ ‫‪ِٕٚٙ‬‬
‫ٌاعبٍؽ ‪١‬خ ‪.‬‬
‫ٌاجؾنس ‪ٌ Anthozoa‬ان‪ٞ‬ر ‪٠‬مُن ٔؾ‪ٛ‬ن ‪ٛٔ ٓٓٔٙ‬ن ع ‪ٍٙ‬و نب ثؾس‪٠‬نخ رؽنٗج ‪ .‬رىضنس ٔأ‪ٛ‬ن اع ٘نرا ٌافٕنف ػنبدح ف ‪ٟ‬ن ٌّا‪١‬نٖب ٌاعنبٍؽ ‪١‬خ‬
‫‪ٌٛ‬أ‬
‫ٌامنٍؾ خ ٖـ ٕـف ؼمبهك ا‪٘٤‬ش نبز أؼنىبال‪ٔ ٚ‬انب‬
‫‘ ‪ِٕٚٙ‬نب ؼنمبهك ٌاجؾنس ثإٔع بظ‪ٙ‬ن ب ‪ٔٛٚ‬أ ا نب ٌّا ٍزفنخ ‘ ‪ِٕٚٙ‬نب ٌّاسعنْب ثإٔع بظٗن ٌادافئخ‬
‫‪ٙ‬ػ‬
‫‘ ‪ٌ ٚ٘ٛ‬ا‪ٞ‬ر ّٕ‪ٙ‬ر ب ؼِ سفٗز ‪ٟ‬ف ٘را ٌاجؾش ‪ .‬ـغ‪١‬س ‪ٚ‬ذ ععُن ٘ز ‪١‬نف ف ‪ٟ‬ن أػنٖب ِغعنب‪S‬د‬
‫لفن‪١‬سح ‘ ‪٠‬ؾ‪١‬نب ف ‪ٟ‬ن و‪ٛ‬ن ةٗػ‪ٔٛ‬أا ‪ )(ٓ٘ ٚ‬ػؽسح ٍِّ‪١‬زساد ‪٠‬فسٖش ‪ٛ‬ؽ ي ٔفٗع ٌ‪١‬م ‪ٟ‬ن ععّٗن ا‪٤‬ػندا ‪ِٚ‬أ‪ٛ‬ن اط ٌّاس‪SS‬عْب ؽ‪ْ١ٛ‬ا ِٓن ؽ‪ٛ١‬ن ْا ٌّاس‪SS‬عنْب‬
‫ِنغ ثؼم‪ٙ‬ن ب ٌزٌإنف ِعنزّؼ ساد ٍو ‪ٟ‬ع ال‪٠‬غ‪ٚ‬بش ٌٗ‪ٛ‬ن ٌاجؾس ٌاؽد‪٠‬دح ‪ .‬رزغ‪ٚ‬بز ٌّابٓ‪١٠‬‬
‫رعزمس ‪ٍٝ‬ػ ـ ‪ٛ‬ز لبع ٌاجؾس ‘ فاذا ِنبد ٌاؾ‪ٛ١‬ن ْا رٍؾ ًن ععّٗن ‪ٚ‬ثم ‪ٟ‬ن ‪ٛ‬و ثٗن ِسعٔب ‪١‬خ‬
‫ِ نٓن ثؼننٖد ‘ ف‪١‬ننأ ‪ٟ‬ر ٌاغ‪١‬نًن ٌابؽننك ٌ‪ٕ١‬ج ن ‪ٟ‬ن أ‪ٛ‬و اثنٗن فن‪ٛ‬ن ق ا‪٤‬ون‪ٛ‬ن اة ٌامدّ‪٠‬ننخ ٌٍغ‪١‬نًن ٌاٍىعن ‪ٟ‬ن‬
‫‘ فاذا ِبرذ أفساد ٌاغً‪ٌ ١‬ابؽك ربزونخ أ‪ٛ‬و ا‪ٙ‬ث نب ِٓن ثؼن٘د ب فنْا عن‪١‬ب صٌبضنب ‪٠‬نأ ‪ٟ‬ر ثؼ٘د ب ‘ ٘‪ٚ‬ىرا رزؼبلت اع‪١‬بي ٌّاسعْب ع‪١‬ب‬
‫ثؼند ع‪ً١‬ن ‘ ‪ٚ‬ثزؼبل‪ٙ‬ج نب ٕرؽنأ ٌاعبثك ٌ ‪١‬إظط أ‪ٛ‬و اٗث‬
‫‪ ٛ‬ز ‪ٌٚ‬اغصز ٌّاسعٔب ‪١‬خ ‪ .‬ف ‪ٟ‬ن ٌاجؾنبز ‪ٌّٚ‬اؾ‬
‫ّػ‬
‫‪١‬طنبد ٌادافئنخ ف ‪ٟ‬ن أ نبق رزنس‪ٚ‬ا ػ ثنٓ‪ِ ١‬عن‪ٜٛ‬ز ظنطؼ ٌاف ‪٠‬ىضس ٌّاسعْب‬
‫ّػ‬
‫ؽزن‪ٝ‬ن ننك َٖ‪ ‘ 7‬ثننٓ‪ ١‬خطن ‪ٟ‬ن ٌاؼننسق ٕ‪8‬ؼنّنبال ‪ٕٛ8ٕ ٚ‬ع ثننب ‘ ٌننٌره رؼننظ ثنٗن ٌاجؾننس‬
‫‪ٍٛ‬ف ز‪٠‬دا ا‪٤ِ١‬سو‪١‬خ ‪ٚ‬عصز ٕ‪ٌٙ‬ا د ٌاغسث‪١‬خ ‪ٚ‬ثؾبز ٌّاسعْب ‪ٌ (ٚ٘ٛ‬اغنص ٌإغ ‪ٛ‬ن ‪ٟ‬ث ‪ٛ‬ظ اًؽ‬
‫ٌاغس ‪ٟ‬ث ِٓ ٌّاؾ‪١‬ه ‪ٌٙ‬ا ب‪ٞ‬د )ؼ‪ٟ‬ل‪ ٚ‬س‪ٟ‬ل أفس‪٠‬م‪١‬ب ‪ٌٚ‬اجؾس ا‪ّ٤‬ؽ س ‪ٌٚ‬اجؾس ٌّا‪ٛ‬ز ظه ‪.‬‬
‫ـن ‪ٛ‬ز ٌّاسعنْب ‪ٚ‬أؽغنبٖز ثٕز ‪ٛ‬ن ع إٔع بظٗن ‪ٔٛٚ‬أ اػٗن ‘ ‪ّٕٙ‬ف نب ٌاؽنغ‪ٞ‬س ‪ٚ‬أ‪ٛ٦‬ج ‪ٟ‬ث ‪ٌّٚ‬ا‪ٚ‬س ‪ٟ‬ؽ ‪ٚ‬غ‪١‬س ٌذ ه ِٓ ا‪٤‬ؼنىبي ‪ٚ .‬رزفن‪ٚ‬بد ‪ٚ‬ر‪ٕٛ‬زع أؼنىبي ٌّازفسع‬
‫‪ٌٚ‬ا٘ص ‪ٞ‬س ‪ٌ ٚ‬اس‪ٟ ٠‬ؽ‬
‫ٌام‪ٚ‬ص ‪ٔٙ‬ا‪ٌٛ‬أ‬ ‫‪ّٕٙ‬ف‬
‫ٔ فٗع ‘ ب ا‪٤‬ث‪١‬ك ‪ٚ‬ا‪ٛ٤‬ظ د ‪ٚ‬ا‪ ٤‬س ‪ٚ٘ .‬را ‪٠ٛ‬افك ِب ذوٖس‬
‫‪ ٠ٕٟ‬بٌٍ عجت‬ ‫ّؽ‬
‫ْا‪ٌٛ‬أ‬
‫أًـ ٌّاسعْب ‪ِ .‬أب ‪ِٛ‬آن ٌّاسعْب ٌا ‪ٟ‬ز ذو٘س ب ٌاٍّؼ نب ٌاؼنسة لندّ‪٠‬ب ‪ٙ‬ف ‪ٟ‬ن ‪ٟ‬ف‬
‫ُ‪ٔٙ‬ا‬
‫ساٗع ‘ ‪ِٚ‬أب ‪ِٛ‬إٗن ا‪٤‬خ‪ٜ‬س ف ٌُ ‪٠‬ؽ‪ٚ١‬س ا ٌئ ‪١ٙ‬ب ثعجت ػَد ئظز ساٗع ‪ِٛ‬آن ئظز‬
‫‪ٚ‬أ ‪٤ٔٙ‬ب ؤبذ ٌِ‪ٙٛ‬غ خ ٌدُ‪ٟ ٠ٙ‬ف ٍره ا‪َ٠٤‬ب وٌبمبزح ا‪٤ِ١‬سو‪١‬خ ِنضب ‪ّ .‬فٓن ‪ِٛ‬إنٗن ‪ِٕٙ‬ب‬
‫ٌّاؼ‪ٚ‬س فخ لدّ‪٠‬ب ظبًؽ ٌاّؽ بي ا‪٤‬فس‪ٟ ٠‬م ‪.‬‬
‫ٌاّؾ ن‪ٛٞ‬ن فن ‪ٟ‬ن ِ(ؼغنُن ٌاٍج نندْا) "‪ِ :‬سظن‪ٝ‬ن ٌا نسش ‪ِٛ ...‬لننغ ِّؼ ن‪ٛ‬ن ز ٍػن‪ٝ‬ن ٔ‪ٛ‬ر ط ِ‪ٚ‬ب ثؼن٘د ب غسثنب) ثٕ‪ٗ١‬ن ‪ٚ‬ثنٓ‪ٛٔ ١‬ثنخ صبصنخ أ‪٠‬نَب ‘ ِٕٗن ‪٠‬عنز س‪SS‬ط‬
‫نلبي ‪٠‬ننب‪ٛ‬ل د ً٘أ ٍر ه ‪ٌّٛ‬ا الغ ‪ٍٝ‬ػ ئظز ساٗع ِٓ لبع ٌاجؾس ظبًؽ أفس‪٠‬م‪١‬ب(‪ٞ‬أ ٌّاسعْب ‪٠ ٚ.‬غّز غ ٌازغبز ف‪١‬زبعْ‪ٚ‬س‬
‫طب فٗ‪ ١‬ؽفخ ‪ٔ .‬فاٗن ‪٠‬ز نر ‪٦‬ظنز ساٗع‬ ‫‘ ٌ‪١ ٚ‬ط ‪ٟ‬ف ذٌه ‪ٍٝ‬ػ ِعز سٗع ِؽمخ ‪ٚ‬ال ٌٍع ْ‬
‫خؽت ٌٗ‪ٛ‬ن لدز ٌارزاع ‘ ُص ‪٠‬ؽد ف ‪ٟ‬ن ٌ‪ٛ‬ن ٗن ٌذنه ٌافٍن ‪١‬ت ؽغنس ‪٠ٚ‬ؽن‪SS‬د ف‪ٗ١‬ن ـبؽٗج ‪ٟ‬ف ل‪SS‬بزة ‪٠ٚ‬جؼد ٓػ ٌاع‪SS‬بًؽ ل‪SS‬دز ٔفن‪SS‬ف‬
‫فسظنخ ‘ ‪ٚ‬ف ‪ٟ‬ن لؼنس ٍرنه ٍـ ‪١‬ت ِٓ ؽًج ‪٠ ٚ‬سوت‬
‫ٌّا‬
‫ٕ‪ٟ ٠‬ن منساز ‘ صُن عبفخ‬ ‫ٌا‬ ‫‪ٝ‬ن‬‫ٌئ‬ ‫‪ٙ‬ز‬ ‫ْأ‬ ‫‪ٝ‬ن‬‫ٌئ‬ ‫ٕ‪٠‬جذ ٌّاسعْب ‪ .‬ف‪١‬سًظ ٌذه ٌاٍف ‪١‬ت ‪ٟ‬ف ٌّاب‬

‫‪ٔٔ8‬‬
‫ثٌبمبزة ٕ‪٠ّ١‬ب ‪ّٚ‬ؼ بال ِ‪ٚ‬عنزد‪٠‬سا ٌئ‪ٝ‬ن ْأ ‪ٍ٠‬ؼ نك ٌّاسعنْب ف ‪ٟ‬ن ‪ٚ‬ذ اهنت ٌافٍن ‪١‬ت ‘ صُن ّ‪٠‬س‬
‫ث‪ٛ‬م ح ‪٠ٚ‬سلٗ‪ٌ ١‬ئ ٗ‪ٚ ١‬لد ٍػك ‪ٟ‬ف ٌذ ه ٌاٍف ‪١‬ت ‘ عُع ِؽغس أغجس ٌامؽس ‘ فاذا ًؽ ‪٠‬م ٗؼ‬
‫ٍز‬
‫ٕٗػ لؽٖس ‪ّٛٞ‬ؾخسط أّؽ س ْ‪ٌٍٛ‬ا فزفٍٗف ٌإفبع (") ‪.‬‬
‫٘ٔ‬

‫ِ ب لٌٗب ٌا ٔمب ‪٠‬ىبد ‪ْٛ٠‬ى ؽسف‪١‬ب ِٓ غ‪١‬نس ئؼن‪SS‬بزح ـنس‪٠‬ؾخ ٌئ ‪ٗ١‬ن غ‪١‬ننٖس " ‪ٞ‬أ غ‪١‬ننس أزظنن‪ٛS‬ط ‘ ٌٕىنٗن شاد ٍػ ‪١‬نٗن ‪ِٛ‬لننؼب‬
‫آخننس لد‪ًٔ ٚ‬م ٌام‪ٚ‬ص ‪ ٠ٕٟ‬لبي "‪ٚ :‬شُػ ثؼك ٌٕانبض ٔاٗن ‪٠ٛ‬عند أ‪٠‬منب ثنًن ئوزفن‪ٝ‬ن ثٌ‪ٛ‬م نٗن "‪ٚ :‬لننبيٌٍّ سعْب ‪ ٚ‬نس‪٠‬مخ أخ‪ٜ‬س ‪٦‬ظز ساٗع ؽ‬
‫ٓ‪١‬‬
‫ْ‪ٛ‬ن‬ ‫‪ٛ‬غ‬‫ٌا‬ ‫‪ٛ‬ز‬‫ٌّا‬ ‫ٌا‬ ‫ٌا‬ ‫‪ٞ‬أ‬
‫ثؾننس أ‪ٛٔٗ٤‬ؼننٌدط ( عننب ا‪٦‬ظننج ‪ٟٔ‬ب ٍػ ن‪ٝ‬ن جؾننس ظننه) ‪ .ٚ‬اـن ‪ٟ‬نفن لؼننس‬
‫ًؽ‬
‫‪٠ ٚ‬مط ("ٕ٘) ‪ِ .‬أب ٌاِدؽ‪ٟ‬م ‪ٟ‬م فنروس صبصنخ‪ ِٛ‬النغ ‪٦‬ظنز ساط ٌّاسعنْب جؾس ظنه) ؽنٓ‪ ١‬لنبي "‪ٚٔ :‬جنبد سعْب (ونرا‬
‫ٌّا‬ ‫‪ٛ‬ز‬‫ٌّا‬ ‫ٌا‬
‫)? ف ‪ٟ‬ن لؼنس ٕ‪ٌْٛ٠‬ص ٍػٗ‪ : ١‬ف ‪ٟ‬ن عص‪٠‬نسح ـنٍم ‪١‬خ ِ‪ٚ‬سظ‪ٝ‬ن ٌا نسش ِ‪ٚ‬سظ‪ٝ‬ن ظنجزخ ِٓ ٌاجؾس ٌا ‪ِٟٚ‬س(‪ٞ‬أ ‪ٚ‬أ ٌاجؾس ا‪ّ٤‬ؽ سّوب‬
‫وْب ‪٠‬ؼس ل‪SS‬دّ‪٠‬ب ٌاجؾس ٌا ‪ِٟٚ‬س ‪ٟ‬ف صبص‪SS‬خ ‪ِٛ‬الن‪SS‬غ ٌّاس‪SS‬عْب (ورا )? أث‪١‬ك ("‪ٚ . )ٖ٘...‬ذوس ٌٗ ‪ِٕٛ‬نب زاثؼب ‪ ٚ٘ٛ‬ثؾس‬
‫ٌاٍمَص ‪ .‬لبي ٌاِدؽ‪ٟ‬م ‪ٟ‬م ‪ٟ‬ف ِؼسق ‪ٚ‬ـٗف ثؾس ٌاٍمَص "‪ٗٚ ... :‬ث ؼغسح‬
‫٘ٗ‬
‫ظ٘ب ٖس ‪ٚ‬ثبٕٗن ("‪. )...‬‬
‫ْئ ٌّاسعننْب ٌانن‪ٞ‬ر أؼننبز ٌئ ‪١‬نٗن ‪٠‬ننب‪ٛ‬ل د ٌاّؾ ن‪ٛٞ‬ن ‪ٚ‬ذوننس نس‪٠‬مننخ ئظننز ساٗع ِنٓن ٌاعننبًؽ‬
‫ٌاؽّن ‪ٌٟ‬ب ‘ ‪ٌٚ‬ان‪ٞ‬ر ذونس ٌاِد ؽن ‪ٟ‬م ِ‪ٛ‬ن آن أخن‪ٜ‬س ٌٗن ف ‪ٟ‬ن ٌاجؾنس ٌّا‪ٛ‬ز ظنه ٘‪ٛ‬ن ا‪٤‬فس‪٠‬م ‪ٟ‬ن‬
‫ِ نٓن ٌاغنٕن ط ٌّاع‪ّٝ‬ن ‪ٚٔٛ Corallium‬ػنٗن ‪٠‬ؼننس أ‪٠‬مننب ثٌّبس ‪SS‬عننْب ٍؽ ‪ٟ‬ن ‪ٟ‬ن ٌاص‪٠ٕSS‬نخ ‪ٌٗٚ .‬ن ف ‪ٟ‬ن ئ‪٠‬طٌب ‪١‬نب ـٕنبػخ‬
‫زاهغنخ ؽ‪١‬نش ٌّاسعنْب ا‪ّ٤‬ؽ ننس ٘‪ٚ‬ننن‪ٛ‬ن ِنننٓن زرجننننخ ٌّاسعننننْب ا‪ّ٤‬ؽ ننننس ا ‪ّ٤‬ؽ س ‪ ِٕٚٗC.rubrum‬رٕفغ رفنننٕنغ ِٕنننٗن ٌاؼمننن‪ٛ‬ن د‪ٌ ٚ‬ا ننننسش ا‪ٚ‬‬
‫٘٘()‬
‫‪٤‬ظنننن‪ٚ‬بز‬
‫ّؼ‬ ‫ْأ‬
‫ٌا ‪ٟ‬ز رُم ٔ‪ٛ‬ؾ ف ع رّز ‪١‬ص ث ٘‪١‬بوًن ِعنز سا‪ٙ‬ر ب ِزفسػنخ رؽنٗج ‪Corgenaeea‬‬ ‫‪ٔٛ‬‬ ‫ٌأ‬
‫‪ٌّ ِٓ .‬اسعْب ِٓ‬
‫زرجخ ٌّاسعْب ٌاف ‪ٞ‬س ر ‪ٕٟ‬ج ؽ‪١ٛ‬دا ِسعٔب ‪١‬خ ‪ٌٕ Ceral‬اجبد ٕ٘‪ٚ‬بن إٔع بض‬
‫‪ٟ Reefs‬ف ٌّاؾ‪١‬طبد ٔز‪١‬غخ رساُو ٘‪١‬ب‪ٍٙ‬و ب ٌاٍىع‪١‬خ ػجس ِبٓ‪ ١٠‬ا‪٤‬ع‪١‬بي ‪ٌٚ‬إع ٓ‪. ١‬‬

‫إٓنايش‬
‫‪ ، . 55 /‬إًطب ‪ٛ‬ػم ٍث‬
‫ًػز ‪ ،‬رف‪ٛ‬ظ ز انمزٌآ انؼ‪ٛ‬ظ ى ‪( ،‬انمْبزح ‪1331ْ ،‬ـ) ‪ ،‬دار إ‪ٛ‬ح بء )‪(1‬انزًٍح )‪(2‬إٍث ك‪ٛ‬ض ز‬
‫انكزت انؼز‪ٛ‬ث خ ‪ ،‬دار إ‪ٛ‬ح بء انكزت انؼز‪ٛ‬ث خ ‪ ،‬ط‪ ، 4‬ص‪ 233‬ـ ‪ ، . 232‬ط ‪ ،‬انٕغ ْاز‬
‫٘ٔب‬ ‫ُط‬
‫‪ٙ‬ف رف‪ٛ‬ظ ز انمزٌآ انؼ‪ٛ‬ظ ى ‪ً ( ،‬ػٌب ‪ ، 1234) ،‬اًنكزجخ )‪ْٕ(3‬ع ٘ز‬
‫اإلطال‪ٛ‬يخ ‪،‬ط‪، 24‬‬
‫ـ ‪ 22‬ص ‪. 33‬‬
‫)‪(4‬ان‪ٛ‬ج ‪َٔٙ‬ز ‪ ،‬إٔث ان‪ٚ‬ز حٌب يًح د ٍث أًح د ‪ ،‬انًغْبز ‪ٙ‬ف يؼزفخ انٕغ ْاز ‪ٙٔ ،‬ف آخِز رًزخ كزبة‬
‫انًغْبز ‪ٛ(،‬ح در اثبد اندٍك ‪1355ْ ،‬ـ) ‪ ،‬دائزح اًنؼبرف انؼًض ‪َٛ‬ب خ ‪ ،‬ص‪ 32‬ـ ‪. 33‬‬
‫‪ ،‬يًح د ‪ ،‬اًنؼغى انْذ ‪ٙ‬ج ‪ :‬فبر‪ٙ‬ط ـ ػز‪ٙ‬ث ‪ٛ( ،‬ث ٔزد ‪ ، 1262) ،‬دار انؼهى نًهاٍ‪ٚٛ‬ل ‪ ،‬انَٕز ‪ٙ‬غ‬
‫ص‪.615‬‬
‫‪(5)Webster, A New Callegiate Dictionary,‬‬
‫‪(Merriam,Springfield,1951),P.188‬‬

‫‪ٔٔ9‬‬
‫)‪(6‬ان‪ٛ‬ج ‪َٔٙ‬ز ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ص‪ 46‬ـ ‪. 43‬‬
‫)‪(3‬اًنصدرَ فّظ ‪ ،‬ص‪ 52‬ـ ‪. 53‬‬
‫‪ٛ‬ث‬ ‫‪ُٔٚٙ‬ش‬
‫)‪(5‬انم ‪ ،‬سك‪ٚ‬ز ب ٍث يًح د ‪ ،‬ػغبئبت اًنلٕهلببد ٔازائبت إًنعٕبداد ‪ ( ،‬بٔزد ‪، 1235) ،‬‬
‫ـ ‪233‬ص ‪ ،‬انغ‪ٚ‬د دح ‪ٜ‬ا فبق دار ( ‪. 235‬‬
‫)‪)9Encyclopaedia Britannica ,Micropaedia,(Chicago,1977‬‬
‫‪,Vol.8,P.706-707.‬‬
‫)‪(13‬ان‪ٛ‬ج ‪َٔٙ‬ز ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ص‪ 32‬ـ ‪. 33‬‬
‫)‪(11‬اًنصدر َفّظ ‪ ،‬ص‪ 46‬ـ ‪ . 43‬انزادع ‪ :‬ان‪ًٛ‬م ص ّث أصبز ‪ٛ‬ط بت ‪ ،‬نًهبذكز ٔاًنَؤبش ‪ .‬انًغبغ ‪:‬‬
‫‪ًُٛ‬ن‬
‫ٔرادع ‪.‬اًنؼغى إن‪ٛ‬ط ظ ‪( ،‬انمْب زح ‪ ،‬ة‪.‬د)‪ٔ ، .‬اف‪ٛ‬ظ ذ ‪،‬يًغ غ انهغخ انؼز‪ٛ‬ث بخ ‪ ،‬ط‪( ، 1‬ردع) ػ‪ٛ‬ج د ٍث حٍ‪ٛ‬ص ا ٘ز ‪ٍ ،‬ي فٕح ل‬
‫شؼزاء انؼصز إً٘ن ‪ٕ ،‬ر ‪ٙ‬ف َ حٕب طُبخ انبٍ‪ٚ‬د ‪ ،‬األػالو(‪ٛ‬ث بٔزد ‪ ، 1232) ،‬دار انؼه‪55‬بى نًه ا‪ٚ‬ل ٍ‪ٛ‬ب ‪ ،‬ط‪ ، 5‬ص ‪ٔ .‬ان‪5‬زا ‪ٙ‬ػ ْٕ ‬
‫ْ‪23‬بـ ‪ ،‬انشركه‪ٙ‬ب ‪ٛ،‬خ بز‬
‫ـ ‪. 152 155‬‬
‫‪ُٔٚٙ‬ش‬
‫‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ص‪ 233‬ـ ‪(12) . 235‬انم‬
‫‪(13)Ency.,op.cit.,Vol.8,P.892.‬‬
‫‪(14)Ibid.,Vol.3,P.171,875 : Vol.8,PP.706 – 707 ,892.‬‬
‫‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ص‪ 35‬ـ ‪ . 32‬ان ّغت ‪ :‬يببء يبد انجحبز انطبب‪ٙ‬ف ػهٗب انءببٗط ء ‪ ،‬ط‪( ، 2‬ؽ ة ة) ‪ ٔ.‬ثحزْ زُكد ‪ :‬انجحز ان٘ذ‬
‫ّ‪ٛ‬ف اًن‪ٛ‬ض ك انغبصم ثٍ‪ٛ‬ب آُنبد ) ‪(15‬ان‪ٛ‬ج ‪َٔٙ‬ز اًنؼغى إن‪ٛ‬ط ظ‬
‫ٔ ع‪ٚ‬ش بزح ط‪ٛ‬باٌل ‪ ،‬انًح ٕ٘ب ‪ٚ ،‬ببٕلد ثٍب ػجبد ل ‪ ،‬يؼغبى انجهبدٌا ‪ٛ(،‬ث بٔزد ‪ ، 1233) ،‬دار‬
‫صبدر ‪ ،‬ط‪ ، 5‬ص‪. 322‬‬
‫)‪(16‬اًنصدر َفّظ ‪ ،‬ص‪. 45‬‬
‫)‪(13‬اُنحم ‪. 14 /‬‬
‫)‪(15‬إٍث ك‪ٛ‬ض ز ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ط‪ ، 2‬ص‪ 564‬ـ ‪. 565‬‬
‫(انحظ)‪. 23 / 12‬‬
‫)‪(23‬انٕط ر ‪. 24 /‬‬
‫)‪(21‬انزًٍح ‪. 22 /‬‬
‫)‪(22‬انشيلءبب٘ز ‪ ،‬عبببرل يًح بٕبد ثبٍب ًػببز ‪ ،‬انكءبببف ػبٍب حمبببئك ابٕباي انُز‪ٚ‬ش ببم ٔ ‪ٛ‬ػبٌٕب‬
‫األل‪ٔٚ‬ب بم ف‪ٙ‬ب ٔعِٕب انز‪ٔٚ‬أ بم ‪ٛ(،‬ث بٔزد ‪1366ْ ،‬بـ) ‪ ،‬دار انكزببة انؼزث‪ٙ‬ب ‪ ،‬ط‪ ، 4‬ص‪ 445‬ـ‬
‫‪ . 446‬انج ّظذ ‪ :‬اًنزعٌب ‪ ،‬يؼبزة ان‪ٛ‬ف ٔزساثبب٘د ‪ ،‬يغبد انبٍ‪ٚ‬د يًح بد ثٍب ‪ٚ‬ؼمٕبة ‪ ،‬انمببٕيص‬
‫اًنحب‪ٛ‬بظ ‪(،‬انمببْبزح ‪1353ْ ،‬ببـ)‪ ،‬اًنكزجببخ انزغب‪ٚ‬ر ببخانكجٖز ‪( ،‬ة ص د) ‪ .‬ا٘د شب‪ٛ‬بز‪ ،‬يؼغببى‬
‫األنفبظ انفبر‪ٛ‬ط خ اًنؼزلخ ‪ ،‬يكزجخ نُجٌب ‪ٛ( ،‬ث ٔزد ‪ ، 1253) ،‬ص‪. 23‬‬
‫)‪(23‬إٍث ك‪ٛ‬ض ز ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ط‪ ، 4‬ص‪ 231‬ـ ‪. 232‬‬
‫)‪ْٕ(24‬ع ٘ز ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ص‪ 15‬ـ ‪. 24‬‬
‫)‪(25‬إنالؼخ ‪ 22 /‬ـ ‪. 23‬‬
‫)‪(26‬اإَلظٌب ‪. 12 /‬‬
‫)‪(23‬إٍث ك‪ٛ‬ض ز ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ط‪ ، 4‬ص‪ 455‬ـ ‪. 453‬‬
‫)‪(25‬ان‪ٛ‬ج ‪َٔٙ‬ز ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ص‪. 51‬‬
‫ص ‪ َ،‬فّظ اًنصدر)‪. 123( (22‬‬
‫‪)30Abbett,R.,Tucker , Secret of the Pearl ,In Illust., Lib.Nat . Se.,Vol.3,pp.‬‬

‫‪2156 – 2159 .‬‬

‫ٕٔٓ‬
‫‪(31)Wealth of India ,Council Se.Indust.Reo.,(New Delhi,1948 -‬‬
‫‪1976),Vol.6,pp.397‬‬
‫‪- 406 .‬‬
‫‪Sterer,T.I. and‬‬
‫‪Usinger,R.L.,General Zeology,‬‬
‫‪(Tokyo,1965),PP.414-421.‬‬
‫)‪(32‬ان‪ٛ‬ج ‪َٔٙ‬ز ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ :‬رًزخ كزبة انًغْبز ‪ ،‬ص‪. 4‬‬
‫)‪(33‬اًنصدر َفّظ ‪ ،‬ص‪ 5‬ـ ‪. 6‬‬
‫ْذ‬
‫)‪(34‬اًنظ ٕؼ٘د ‪ ،‬ػ‪ٙ‬ه ثٍب انحظٍ‪ٛ‬ب ‪ ،‬يبٔزط انب ت ٔيؼببٌد انغْٕبز ‪،‬رح‪ٛ‬م بك يًح بد يح‪ٙ‬ب انبٍ‪ٚ‬د‬
‫ػجد ان‪ًٛ‬ح د ‪( ،‬انمْبزح ‪1363ْ ،‬ـ) ‪ ،‬اًنكزجخ انزغب‪ٚ‬ر خ انكجٖز ‪ ،‬ط‪ ، 1‬ص‪. 145‬‬
‫‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ص‪ 162‬ـ ‪)36( .821- . 164‬‬
‫‪ُٔٚٙ‬ش‬
‫‪(Ency.op.cit.,Vol.7,pp.820 )35‬انم‬
‫‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ :‬رًزخ كزبة انًغْبز ‪ ،‬ص‪ 3‬ـ ‪ ، . 13‬األصببداف انجح‪ٚ‬ز ببخ ثحظجببزح‬
‫انظببهطٌب لبببٕثص انط‪ٛ‬ج ‪ٛ‬ؼببخ ثبببنمزو ‪ ،‬رزًعببخ )‪(33‬ان‪ٛ‬ج ‪َٔٙ‬ز )‪(35‬طبًب‪ٚ‬بش ‪ ،‬كبببصٍ‪ٛ‬ه‬
‫ٕ‪ ٚ‬طف حٍ‪ٛ‬ظ يًح د (يظزءبر حفع ان‪ٛ‬ج ئخ) ‪(،‬يظمظ ‪ ، 1253) ،‬ص‪. 53‬‬
‫‪(39)Wealth ,op.cit.,Vol.7,PP.202 -207 .‬‬
‫‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ط‪ ، 2‬ص‪ ، 54‬ط‪ ، 4‬ص‪ ، 422‬ط‪ ، 5‬ص‪)41( _ 821 . . 3‬‬
‫‪(Ency.op.,cit.,Vol.7,PP.820 )43‬انًٕ٘ح‬
‫)‪(42‬ان‪ٛ‬ظ د ‪ ،‬انلف‪ٙ‬غ ‪ 6 : (2) 23‬ـ ‪. 11‬‬
‫ٕ٘غ‬
‫َ ف ‪ .‬رزاُص ب ان انم‪ٚ‬د ى‬ ‫ّظ‬
‫‪ٛ‬ث‬ ‫ًٗظ‬
‫‪ ،‬يب ‪ ٚ‬ثبنؼز خ ثبند‪ٛ‬خ م ‪(،‬ثغبداد ‪ ، 1253) ،‬اًنًغبغ )‪(43‬اًنصدر )‪(44‬ثبلز ‪ّ ،‬ط ‪ٍ،‬ي‬
‫انؼ‪ًٙ‬ه انؼزا‪ٙ‬ل ‪ ،‬ص‪ . 141‬ا٘د ‪ٛ‬ش ز ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ص‪. 144‬‬
‫)‪(45‬ان‪ٛ‬ج ‪َٔٙ‬ز ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ص‪ 134‬ـ ‪. 136‬‬
‫)‪(46‬اًنصدر َفّظ ‪ ،‬ص‪. 133‬‬
‫‪ُٔٚٙ‬ش‬
‫)‪(43‬انم ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ص‪ 233‬ـ ‪. 234‬‬
‫َ فّظ ‪ ،‬ص‪ . 25‬انٍ‪ٚ‬د يًح د ٍث أ‪ٙ‬ث‬
‫طبنت ‪َ ،‬لجبخ انبْدز ف‪ٙ‬ب ػغبئبت انجبز ٔانجحبز‪ ،‬ثئػُزببء )‪(45‬اًنصدر )‪(42‬انديء‪ٙ‬م ‪ً،‬شض‬
‫)‪ ، 1223‬طجؼخ ٔاف‪ٛ‬ظ ذ ‪ ،‬ص‪. 32‬‬ ‫‪ٛ‬يٌز ‪(،‬ا‪ٚ‬ل جشن‬
‫‪(50)Sterer ,op.cit.,pp.321 – 334‬‬
‫‪.‬‬
‫)‪(51‬انًٕ٘ح ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ط‪ ، 5‬ص‪. 136‬‬
‫‪ُٔٚٙ‬ش‬
‫)‪(52‬انم ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ص‪ 233‬ـ ‪. 234‬‬
‫)‪(53‬انديء‪ٙ‬م ‪ ،‬اًنصدر انظبثك ‪ ،‬ص‪. 32‬‬
‫)‪(54‬اًنصدر َفّظ ‪ ،‬ص‪. 165‬‬
‫– ‪(56)Van Nostrand ,Scientific Encyclopaedia ,(Princeton,1958),pp.426‬‬
‫‪427 .‬‬

‫ٕٔٔ‬

You might also like