Tabele Wartosci Granicznych EUCAST Wersja 8 02018

Tabele interpretacji wyników oznaczania lekowrażliwości
zgodnie z zaleceniami EUCAST 2018

pod redakcją prof. dr hab. n. med. Walerii Hryniewicz i dr n. med. Doroty Żabickiej
Dokument zawiera tłumaczenie na język polski zaleceń EUCAST:
„European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing

Breakpoint tables for interpretation of MICs and zone diameters
Version 8.1, valid from 2018-05-15”
uzupełnione o informacje zawarte w dokumencie
„Stanowisko Zespołu Roboczego ds. oznaczania lekowrażliwosci zgodnie z zaleceniami EUCAST

w sprawie najczęściej zgłaszanych pytań dotyczących stsowania rekomendacji EUCAST,
wersja 2.0,1 stycznia 2018.”
Zalecenia opracowane ze środków finansowych będących Narodowy Instytut Leków

w dyspozycji Ministra Zdrowia ul. Chełmska 30/34, 00-725 Warszawa
w ramach realizacji programu polityki zdrowotnej tel.22 841-33-67, fax 22 841-29-49
pn.”Narodowy Program Ochrony Antybiotyków e-mail:sekret@cls.edu.pl
na lata 2016-2020” www.antybiotyki.edu.pl
Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Spis treści
Rozdział Strona Informacje dodatkowe – adresy internetowe
Przedmowa 1
Wprowadzenie 2
Przewodnik: „Jak czytać tabele z wartościami granicznymi EUCAST” 4
Zmiany w stosunku do poprzedniej wersji tabel EUCAST 5
Enterobacteriaceae (nowa taksonomia: Enterobacterales) 8 Zawiera wszystkie Enterobacterales
Pseudomonas spp. 13
Stenotrophomonas maltophilia 17 www.eucast.org/antimicrobial_susceptibility_testing/guidance_documents/
Burkholderia cepacia complex - www.eucast.org/antimicrobial_susceptibility_testing/guidance_documents/
Acinetobacter spp. 18
Staphylococcus spp. 22
Enterococcus spp. 28
Streptococcus spp. grupy A, B, C i G 33
Streptococcus pneumoniae 38
Streptococcus spp. grupa viridans 44
Haemophilus influenzae 49
Moraxella catarrhalis 54
Neisseria gonorrhoeae 58
Neisseria meningitidis 62
Beztlenowe bakterie Gram-dodatnie 66
Clostridium difficile 71
Beztlenowe bakterie Gram-ujemne 72
Helicobacter pylori 76
Listeria monocytogenes 77
Pasteurella multocida 78
Campylobacter jejuni i coli 80
Corynebacterium spp. 81
Aerococcus sanguinicola i urinae 83
Kingella kingae 85
Aeromonas spp. 87
Mycobacterium tuberculosis 89
Wartości graniczne antybiotyków stosowanych miejscowo 90
PK/PD – wartości graniczne niezwiązane z określonym gatunkiem drobnoustrojów 91
Dawkowanie 95
Eksperckie zasady interpretacji – zalecenia EUCAST - www.eucast.org/expert_rules_and_instrinsic_resistance
Wykrywanie mechanizmów oporności – zalecenia EUCAST - www.eucast.org/resistance_mechanisms/
Oznaczanie lekowrażliwości dla grup drobnoustrojów lub leków, dla których nie ma
- www.eucast.org/ast_of_bacteria/guidance_documents
wartości granicznych EUCAST
www.eucast.org/resistance_mechanisms
Szczepy do kontroli jakosci - www.korld.edu.pl/pdf/eucast/Kontrola_jakosci_v_8.pdf
www.eucast.org/ast_of_bacteria/disk_diffusion_methodology
Metodyka oznaczania lekowrażliwosci metodą dyfuzyjno-krążkową
www.korld.edu.pl/pdf/eucast/Manual_v_6.pdf
PRZEDMOWA DO POLSKIEGO TŁUMACZENIA
Dokument “Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST). Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń
hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu. Wersja 8.1, obowiazująca od 15 maja 2018 roku.” (Cytowanie dokumentu:„European Committee
on Antimicrobial Susceptibility Testing. Breakpoints tables for interpretation of MICs and zones diameters. Version 8.1, 2018. http://www.eucast.org.” Dokument uzupełniony
o informacje zawarte w dokumencie „Stanowisko Zespołu Roboczego ds. oznaczania lekowrażliwosci zgodnie z zaleceniami EUCAST w sprawie
najczęściej zgłaszanych pytań dotyczących stosowania rekomendacji EUCAST, wersja 2.0, 1 stycznia 2018. ” jest polskim tłumaczeniem dokumentu
„European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing Breakpoint tables for interpretation of MICs and zone diameters. Version 8.1, valid
from 2018-05-15”, opublikowanego w dniu 15 maja 2018 roku na stonie internetowej EUCAST www.eucast.org. Zawiera on aktualne, obowiązujące
w 2018 roku zalecenia EUCAST interpretacji wyników oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów. W spisie treści do tego dokumentu podano również
adresy internetowe, pod którymi opublikowane zostały inne dokumenty EUCAST, zawierające informacje nt. oznaczania lekowrażliwosci drobnoustrojów
i interpretacji wyników w wersji oryginalnej angielskojęzycznej i (jeśli takie są) ich tłumaczeń tych na język polski. Tłumaczenie uzupełniono o informacje
zawarte w dokumencie „Stanowisko Zespołu Roboczego ds. oznaczania lekowrażliwosci zgodnie z zaleceniami EUCAST w sprawie najczęściej
zgłaszanych pytań dotyczących stosowania rekomendacji EUCAST, wersja 2.0, 1 stycznia 2018.”
Tłumaczenie na język polski zostało wykonane i opracowane w Krajowym Ośrodku Referencyjnym ds. Lekowrażliwosci Drobnoustrojów,
w Zakładzie Epidemiologii i Mikrobiologii Klinicznej Narodowego Instytutu Leków w Warszawie pod redakcją prof. dr hab. n. med. Waleria Hryniewicz
i dr n. med. Doroty Żabickiej. Tłumaczenie wykonano ze środków finansowych będących w dyspozycji Ministra Zdrowia w ramach programu polityki
zdrowotnej pn. „Narodowy Program Ochrony Antybiotyków na lata 2016-2020.”
1
Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST)

Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref
zahamowania wzrostu
Wersja 8.1, obowiązująca od 15 maja 2018 roku
Wprowadzenie
1. Tabele EUCAST zawierają kliniczne wartości graniczne minimalnych stężeń hamujących MIC (opracowane lub poprawione w latach 2002-2017)
oraz odpowiadające im wielkości stref zahamowania wzrostu. W tabelach wartości granicznych EUCAST wersja 8.1 poprawiono błędy w pisowni
i redakcyjne, poprawiono wyjaśnienia i komentarze, wprowadzono wartości graniczne dla nowych substancji i/lub drobnoustrojów, dokonano
przeglądu i skorygowano wartości MIC oraz zaktualizowano wielkości stref zahamowania wzrostu. Wszystkie zmiany zaznaczono kolorem
jasnożółtym, najlepiej widoczne na ekranie lub kolorowym wydruku. Podkreślono nowe lub zmienione komentarze. Komentarze usunięte
zaznaczono przekreśleniem treści komentarza.
2. Wartości graniczne PK/PD (niezwiązane z określonym gatunkiem drobnoustrojów) podano w osobnych tabelach na końcu opracowania.
3. Komentarze oznaczone numerem są to komentarze ogólne oraz/lub odnoszące się do wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących MIC.
Komentarze oznaczone literą odnoszą się do wartości granicznych stref zahamowania wzrostu drobnoustrojów w metodzie dyfuzyjno-krążkowej.
4. W oryginale dokumentu w wersji angielskojęzycznej, dostępnym na stronie internetowej EUCAST www.eucast.org, kolorem niebieskim oznaczono
nazwy antybiotyków, dla których opracowano charakterystykę leku (dokument RD, ang. rational documents). Oznaczone kolorem wartości
graniczne minimalnych stężeń hamujących oraz wartości graniczne stref zahamowania wzrostu drobnoustrojów w metodzie dyfuzyjno-krążkowej
mają połączenie do baz EUCAST odpowiednio rozkładów wartości MIC oraz rozkładu wielkości stref zahamowania wzrostu dla poszczególnych
gatunków drobnoustrojów.
5. Na stronie internetowej EUCAST jest dostępna niezabezpieczona wersja dokumentu w formacie arkusza Excel®, odpowiedniej do wyświetlania
na monitorze oraz w formacie pliku Acrobat® pdf odpowiednim do druku. Wszyskie funkcje programu Excel sa aktywne pod warunkiem używania
oryginalnych programów MicrosoftTM. W dokumencie w formacie Excel możliwe jest wprowadzenie modyfikacji w zakresie listy antybiotyków tak,
aby odpowiadała ona lokalnym potrzebom. Zawartość pojedynczych komórek w arkuszu nie może być zmieniona. Schowanie wiersza jest możliwe
przez zaznaczenie numeru wiersza klikając prawym klawiszem myszy i wybranie funkcji „ukryj”. Schowanie kolumny jest możliwe przez
zaznaczenie numeru kolumny klikając prawym klawiszem myszy i wybranie funkcji „ukryj”.
6. Wielkość strefy zahamowania wzrostu dla kategorii „wrażliwy” S ≥ 50 mm jest arbitralnie przyjętą wartością graniczną „wykraczającą poza skalę”
odpowiadajacą wartości MIC w przypadkach drobnoustrojów, których szczepy dzikie charakteryzują się wartościami MIC klasyfikującymi
je do kategorii „średniowrażliwy” (tzn. nie są spotykane szczepy w pełni wrażliwe). Uczyniono tak, aby zapewnić, że szczepy dzikie wykazujące
wielkość strefy zahamowania wzrostu wokół krążka w przedziale pomiędzy 50 mm a wartością graniczną dla kategorii „oporny”, będą klasyfikowane
jako „średniowrażliwy”.
2
7. W celu uproszczenia tabel z wartościami granicznymi EUCAST, w tabelach nie umieszczono kolumn dla kategorii „średniowrażliwy”, której wartości
zawierają się pomiędzy wartościami granicznymi dla kategorii „wrażliwy” i „oporny”, np. jeśli wartość graniczna MIC dla kategorii wrażliwy
S ≤ 1 mg/L i dla kategorii „oporny” R > 8 mg/L, to kategoria „średniowrażliwy” obejmuje szczepy o wartościach MIC w zakresie 2-8 mg/L (czyli
w zakresie od > 1 do ≤ 8); w przypadku wielkości stref zahamowania wzrostu kategoria „wrażliwy” S ≥ 22 mm, a kategoria „oporny” R < 18 mm
to kategoria „średniowrażliwy” zawiera się w przedziale 18-21 mm.
8. W przypadku oznaczania wrażliwości metodą dyfuzyjno-krążkową na trimetoprim – sulfametoksazol dla Stenotrophomonas maltophilia,
na penicylinę benzylową dla Staphylococcus aureus oraz na wankomycynę dla enterokoków, do prawidłowej interpretacji wyniku testu niezbędne
jest stosowanie odpowiednich reguł odczytu. W celu ułatwienia interpretacji wyniku, na końcu odpowiednich rozdziałów z tabelami wartości
granicznych zamieszczono zdjęcia prezentujące prawidłowy odczyt wielkości stref zahamowania wzrostu. Ogólne i szczegółowe zasady odczytu
wyników w oznaczaniu lekowrażliwosci metodą dyfuzyjno-krążkową są zamieszczone w dokumencie „EUCAST Reading Guide” (www.eucast.org).
9. Dla cefuroksymu i fosfomycyny osobno zamieszczono wartości graniczne dla formy parenteralnej i doustnej leku.
10. Zgodnie z ogólnie przyjętymi, miedzynarodowymi zasadami, zakres rozcieńczeń dla oznaczania wartości MIC obejmuje podwójne rozcieńczenia
leku w górę i w dół od wartości 1 mg/L. Dla rozcieńczeń poniżej 0,25 mg/L otrzymujemy wartości wyrażane w liczbach z wieloma miejscami
po przecinku. W celu uniknięcia stosowania w tabelach i innych dokumentach EUCAST liczb z wieloma miejscami po przecinku zadecydowano
o używaniu następujących skrótów (pogrubioną czcionką): 0,125→0,12; 0,0625→0,06; 0,03125→0,03; 0,15625→0,015; 0,0078125→0,008;
0,00390625→0,004 i 0,001953125→0,002.
Skróty i definicje:
„–‘’ oznacza, iż nie zaleca się oznaczania lekowrażliwości, gdyż lek wykazuje słabą aktywność wobec tej grupy drobnoustrojów. Izolaty mogą być
raportowane jako oporne bez wykonania oznaczenia lekowrażliwości.
„IE” oznacza, że istnieje zbyt mało dowodów potwierdzających, że lek wykazuje aktywność wobec tej grupy drobnoustrojów. W wyniku oznaczania
lekowrażliwości możliwe jest podanie wartości MIC bez interpretacji jako wrażliwy, średniowrażliwy lub oporny.
NA = nie dotyczy
IP = w przygotowaniu
S = wrażliwy
R = oporny
ZUM = zakażenie układu moczowego
Komentarz do tłumaczenia polskiego:

Wartość graniczną pomiędzy kategoriami „wrażliwy” i „średniowrażliwy” (S/I) zaproponowano w oparciu o standardowe dawkowanie leku, natomiast
wartość graniczną pomiędzy kategoriami „średniowrażliwy” i „oporny” (I/R) w oparciu o maksymalną dawkę leku. (Źródło: EUCAST Standard Operating
Procedure “Harmonization of breakpoints for existing antimicrobial agents”, EUCAST SOP 2.2, 21 listopada 2016).
Umieszczanie na wynikach badań mikrobiologicznych informacji o dawkowaniu leków, patrz: „Stanowisko Zespołu Roboczego ds. oznaczania
lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST w sprawie najczęściej zgłaszanych pytań dotyczących stosowania rekomendacji EUCAST, Informacja
o dawkowaniu leków umieszczana na wynikach badań mikrobiologicznych, wersja 2.0, 1 stycznia 2018”, strona internetowa Krajowego Ośrodka
Referencyjnego ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów KORLD www.korld.edu.pl
3
Jak czytać tabele z wartościami EUCAST?
Oznaczanie MIC (metoda mikrorozcieńczeń w bulionie norma ISO 20776-1) Metoda dyfuzyjno-krążkowa wystandaryzowana przez EUCAST
Podłoże: Podłoże:
Inokulum: Inokulum:
Hodowla: Wskazówki dla oznaczeń MIC metodą Hodowla: Wskazówki dla oznaczeń metodą
Odczyt: mikrorozcieńczeń oraz kontroli jakości Odczyt: dyfuzyjno-krążkową oraz kontroli jakości
Kontrola jakości: Kontrola jakości:
Tabela nie zawiera kolumny dla kategorii „średniowrażliwy”, ale wartość ta jest zawarta pomiędzy wartościami granicznymi
Wartość graniczna
dla szczepów wrażliwych (S) i opornych (R). Jeśli wartości graniczne dla kategorii S i R są takie same, brak jest kategorii
z nazwą gatunku bakterii
odnosi się jedynie
„średniowrażliwy”.
do wymienionego gatunku Antybiotyk A: brak kategorii „średniowrażliwy”
(tu: S. aureus) Antybiotyk B: średniowrażliwy: 4 mg/L, 23-25 mm
Antybiotyk G: średniowrażliwy: 1-2 mg/L, 24-29 mm
Wartość Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

graniczna MIC antybiotyku zahamowania wzrostu Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC
Antybiotyk (mg/L) w krążku (mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania
S≤ R> (µg) S≥ R< wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej.
Antybiotyk A 11 11 X 20A 20A 1. Komentarz dotyczący wartości granicznych MIC
2. Komentarz dotyczący metody dyfuzyjno-krążkowej

Antybiotyk B, S.aureus 2 4 Y 26 23
3. Nowy komentarz
Antybiotyk C IE IE IE IE Usunięty komentarz
Antybiotyk D - - - -
A. Komentarz dotyczący metody dyfuzyjno-krążkowej
Antybiotyk E IP IP IP IP
Antybiotyk F NA
(badanie przesiewowe) NA Y 25 25
Antybiotyk G 0,5 2 Z 30 24
Wartość graniczna dla odróżnienia W przygotowaniu Pola zawierające zmiany

Brak wartości granicznych,
izolatów z mechanizmem oporności w stosunku do poprzedniej
oznaczanie lekowrażliwości
od izolatów bez mechanizmu wersji oznaczono na żółto
nie jest zalecane
oporności
Kolorem niebieskim oznaczono nazwy Istnieje zbyt mało dowodów
Nie dotyczy Wartość w kolorze niebieskim
antybiotyków, dla których opracowano potwierdzających, że lek
wykazuje aktywność wobec – link do dystrybycji wartości MIC
charakterystykę leku (dostępne w wersji
tej grupy drobnoustrojów i wielkości stref zahamowania wzrostu
angielskojęzycznej dokumentu stronie
internetowej EUCAST www.eucast.org)
4
Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST)

Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu
Wersja 8.1, obowiązująca od 15 maja 2018 roku
Wersja 8.1, 2018-05-18 Zmiany (fragmenty zmienione, usunięte lub dodane) w stosunku do wersji 8.0 zaznaczono kolorem
jasnoniebieskim. Zmienione komentarze zostały podkreślone. Usunięte komentarze zostały przekreślone.
Enterobacteriaceae Komentarze poprawione
(teraz: Enterobacterales) • Karbapenemy – komentarz 1
Staphylococcus spp. Komentarze poprawione
• Penicyliny – komentarz 4
Dawkowanie • Aktualizacja standardowego dawkowania kolistyny
Wersja 8.0, 2018-01-01 Zmiany (fragmenty zmienione, usunięte lub dodane) w stosunku do wersji 5.0 zaznaczono kolorem
jasnożółtym. Zmienione komentarze zostały podkreślone. Usunięte komentarze zostały przekreślone.
Wszystkie • Dodanie zaleceń dotyczących oznaczania wartości MIC
• Dodanie zaleceń dotyczących odczytu wyników badania lekowrażliwości metodą dyfuzyjno-krążkową i dodatkowych
zaleceń dotyczących kontroli jakości
• Wszystkie informacje dotyczące dawkowania przeniesiono do tabeli dot. dawkowania
• Mupirocyna zostałą usunięta ze wszystkich tabel, prócz tabeli dotyczącej leków stosowanych miejscowo
Enterobacteriaceae Ogólne
(teraz: Enterobacterales) • Dodanie informacji dotyczącej nowego podziału taksonomicznego
Poprawione wartości graniczne
• Tikarcylina (wielkości stref w metodzie dyfuzyjno-krążkowej)
• Tikarcylina – kwas klawulanowy (wielkości stref w metodzie dyfuzyjno-krążkowej)
• Cefepim (wielkości stref w metodzie dyfuzyjno-krążkowej)
Nowe komentarze
• Aminoglikozydy – komentarz 2
Poprawione komentarze
• Różne leki – komentarz 1
• Różne leki – komentarz A
Pseudomonas spp. Nowe wartości graniczne
• Ceftolozan – tazobaktam – komentarz 1
• Cefepim (wielkości stref w metodzie dyfuzyjno-krążkowej)
5
Acinetobacter spp. Poprawione komentarze

Staphylococcus spp. Ogólne
• Fenoksymetylopenicylina wydzielona dla S. aureus i gronkowców koagulazo-ujemnych
• Ceftarolina (wartości MIC i wielkości stref w metodzie dyfuzyjno-krążkowej)
• Ceftarolina – rozdzielenie wartości granicznych dla zapalenia płuc i pozostałych wskazań
Nowe komentarze
• Penicyliny – komentarz C
• Cefalosporyny – komentarz 6/E
• Penicyliny – komentarz 1/A
• Glikopeptydy – usunięcie komentarza 2 dla teikoplaniny i gronkowców koagulazo-ujemnych
• Makrolidy – komentarz 2
Enterococcus spp. Nowe komentarze
Streptococcus spp. grupy A, B, C i G Poprawione komentarze
Streptococcus pneumoniae Ogólne
• Zalecenia w zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych dodane do schematu blokowego dla badań przesiewowych w kierunku
oporności na betalaktamy
Streptococcus spp. grupa viridans Poprawione komentarze
Haemophilus influenzae Poprawione wartości graniczne
• Azytromycyna (wartości MIC)
• Klarytromycyna (wartości MIC)
• Erytromycyna (wartości MIC i wielkości stref w metodzie dyfuzyjno-krążkowej)
• Roksytromycyna (wartości MIC)
• Telitromycyna (wartości MIC)
Nowe komentarze
• Makrolidy – komentarz 1/A
Moraxella catarrhalis Poprawione komentarze
• Ciprofloksacyna (wartości MIC i wielkości stref w metodzie dyfuzyjno-krążkowej)
• Lewofloksacyna (wartości MIC i wielkości stref w metodzie dyfuzyjno-krążkowej)
• Moksifloksacyna (wartości MIC i wielkości stref w metodzie dyfuzyjno-krążkowej)
• Ofloksacyna (wartości MIC i wielkości stref w metodzie dyfuzyjno-krążkowej)
6
Neisseria gonorrhoeae Ogólne

• Ogólny komentarz dotyczący dawkowania dodany u góry tabeli
Usunięte komentarze
Kingella kingae Poprawione komentarze
• Penicyliny – komentarz 3/B
Aeromonas spp. • Nowa tabela
Wartości graniczne PK/PD Ogólne
niezwiązane z określonym • Dodanie dodatkowych informacji dotyczących stosowania wartości granicznych PK/PD
gatunkiem drobnoustrojów
Dawkowanie • Dodanie nowej kolumny z informacjami dotyczącymi wyjątkowych sytuacji
• Dodanie lub zmiana kilku wartości
7
Enterobacteriaceae (teraz: Enterobacterales*) Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Enterobacteriaceae (teraz: Enterobacterales*)

Oznaczanie wartości MIC (metodą mikrorozcieńczeń w bulionie zgodnie z normą ISO 20776-1 z wyjątkiem Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST
wartości dla mecylinamu i fosfomycyny, dla których zastosowano metodę rozcieńczeń w agarze) Podłoże: Mueller-Hinton agar
Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda
Inokulum: 5x105 CFU/mL Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz.
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać
Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, wartości MIC należy odczytywać przy najniższym stężeniu leku, które wielkość strefy całkowitego zahamowania wzrostu bakterii.
całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. Kontrola jakości: Escherichia coli ATCC 25922. Do kontroli krążków, których ten szczep nie obejmuje
Kontrola jakości: Escherichia coli ATCC 25922. Do kontroli antybiotyków, których ten szczep nie obejmuje oraz oraz krążków z połączeniami β-laktam/inhibitor, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.
połączeń β-laktam/inhibitor, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.
* Najnowsze badania taksonomiczne zawęziły definicję rodziny Enterobacteriaceae. Niektórzy jej byli członkowie należą teraz do innych rodzin w rzędzie Enterobacterales. Poniższe wartości graniczne dotyczą
wszystkich Enterobacterales.
Penicyliny1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna Komentarze

(mg/L) antybiotyku strefy zahamowania Numerami oznaczono komentarze ogólne i/lub dotyczące wartości granicznych MIC. Literami
w krążku wzrostu (mm) oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie
dyfuzyjno-krążkowej.
S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa - - - - 1/A. Dzikie szczepy Enterobacteriaceae uznaje się za wrażliwe na aminopenicyliny.
Ampicylina 81 10 14B W niektórych krajach uważa się, że dzikie szczepy E. coli i P. mirabilis należy kwalifikować
8 14 A,B
jako średniowrażliwe. Należy wówczas stosować następujące wartości graniczne:
Ampicylina – sulbaktam 81,2 82 10-10 14 A,B 14B wrażliwy MIC ≤ 0,5 mg/L oraz wielkość strefy zahamowania wzrostu ≥ 50 mm.
Amoksycylina 81 8 - KomentarzC KomentarzC 2. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie sulbaktamu na 4 mg/L.
Amoksycylina – 3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego na 2 mg/L.
81,3 83 20-10 19A,B 19B 4. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie tazobaktamu na 4 mg/L.
kwas klawulanowy 5. Wartości graniczne są ustalane.
Amoksycylina – 6. Metoda rozcieńczeń w agarze jest metodą referencyjną oznaczania MIC dla mecylinamu.
321,3 323 20-10 16A,B 16B
kwas klawulanowy
A. Należy ignorować słaby wzrost, który czasem może wystąpić w strefie zahamowania wzrostu.
(wyłącznie niepowikłane ZUM) B. Wrażliwość przewidywana na podstawie oznaczenia wrażliwości na ampicylinę.
Piperacylina 8 16 30 20 17 C. W przypadku E. coli należy ignorować pojedyncze kolonie widoczne wewnątrz strefy
Piperacylina – tazobaktam 84 164 30-6 20 17 zahamowania wzrostu.
Tikarcylina 8 16 75 23 20 Przypisy do tłumaczenia polskiego:
Tikarcylina – W Polsce dla izolatów z zakażeń inwazyjnych należy stosować następujące wartości graniczne
83 163 75-10 23 20 ampicyliny, amoksycyliny, ampicyliny z sulbaktamem oraz amoksycyliny z kw. klawulanowym:
kwas klawulanowy
wrażliwy MIC ≤ 0,5 mg/L lub wielkość strefy zahamowania wzrostu wokół krążka ≥ 50 mm
Temocylina Komentarz5 Komentarz5 Komentarz5 Komentarz5
(wrażliwość na amoksycylinę przewidywana z oznaczenia wrażliwości na ampicylinę); oporny MIC
> 8 mg/L lub wielkość strefy zahamowania wzrostu < 14 mm wokół krążka z ampicyliną
Fenoksymetylopenicylina - - - - i ampicyliną z sulbaktamem i < 19 mm wokół krążka z amoksycyliną i kwasem klawulanowym.
Wartości graniczne amoksycyliny z kwasem klawulanowy dla niepowikłanych zakażeń dróg
moczowych mają zastosowanie dla zakażeń wywołanych przez E. coli i P. mirabilis. W pozostałych
Oksacylina - - - -
przypadkach stosowane są wartości graniczne zgodnie z zaleceniami EUCAST.
Kloksacylina - - - - Uwaga: Nie należy oznaczać wrażliwości na ampicylinę, amoksycylinę, ampicylinę z sulbaktamem
Dikloksacylina - - - - ani amoksycylinę z kwasem klawulanowym izolatów pałeczek Enterobacterales należących do
Flukloksacylina - - - - gatunków naturalnie opornych na te leki. Jeśli jednak oznaczano lekowrażliwość, w raporcie z
badania mikrobiologicznego przy nazwach ww. leków należy podać wynik „oporny”. Dla ampicyliny
i amoksycyliny: Klebsiella spp., Citrobacter spp., Enterobacter spp., Hafnia alvei, Morganella
Mecylinam 86 86 10 15D 15D morganii, Proteus vulgaris, Proteus penneri, Providencia spp., Serratia marcescens
(wyłącznie niepowikłane ZUM) i Yersinia enterocolitica. Dla amoksycyliny z kwasem klawulanowym i ampicyliny z sulbaktamem:
E. coli, Klebsiella spp. Citrobacter freundii, Enterobacter spp., Hafnia alvei, Morganella morganii, Providencia spp.,
i P. mirabilis Serratia marcescens i Yersinia enterocolitica.
(„Stanowisko Zespołu Roboczego ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST
w sprawie najczęściej zgłaszanych pytań dot. stosowania rekomendacji EUCAST, wersja 2.0, 1
stycznia 2018”)
8
Enterobacteriaceae (teraz: Enterobacterales) Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Cefalosporyny1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna Komentarze

(mg/L) antybiotyku strefy ahamowania Numerami oznaczono komentarze ogólne i/lub dotyczące wartości granicznych MIC. Literami
S≤ R> (µg) S≥ R<
Cefaklor - - - - 1. Wartości graniczne cefalosporyn dla Enterobacteriaceae umożliwiają wykrycie wszystkich
Cefadroksyl 16 16 30 12 12 klinicznie istotnych mechanizmów oporności (włącznie z ESBL i plazmidowym AmpC).
(wyłącznie niepowikłane ZUM) Niektóre szczepy wytwarzające β-laktamazy są wrażliwe lub średniowrażliwe
na cefalosporyny trzeciej i czwartej generacji na podstawie proponowanych wartości
Cefaleksyna 16 16 30 14 14 granicznych i powinny być raportowane zgodnie z uzyskanym wynikiem. Oznacza to, że
(wyłącznie niepowikłane ZUM) zarówno wytwarzanie, jak i brak produkcji ESBL nie wpływa na zakwalifikowanie szczepu
Cefazolina - - - - do kategorii wrażliwy. Wykrywanie i określanie typu ESBL jest zalecane dla zdrowia
Cefepim 1 4 30 27 24 publicznego w kontroli zakażeń ze względów epidemiologicznych.
Cefiksym 1 1 5 17 17
(wyłącznie niepowikłane ZUM) 2. Zastosowanie epidemiologicznej wartości granicznej ECOFF cefoksytyny (8 mg/L)
wykazuje wysoką czułość, ale niską specyficzność wykrywania obecności mechanizmu
Cefotaksym 1 2 5 20 17
AmpC u Enterobacteriaceae ze względu na fakt, że wartość MIC tego antybiotyku jest
Cefoksytyna NA NA 30 19 19 także zależna od zmian przepuszczalności osłon komórkowych oraz obecności niektórych
(badanie przesiewowe)2 karbapenemaz. Typowe szczepy dzikie nie są producentami AmpC. Producenci AmpC
Cefpodoksym 1 1 10 21 21 z genami plazmidowymi lub hiperproducenci AmpC z genami zlokalizowanymi
(wyłącznie niepowikłane ZUM) chromosomalnie, zaliczani są do kategii szczepów „nie-dzikich”.
Ceftarolina 0,5 0,5 5 23 23 3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie awibaktamu na 4 mg/L.
Ceftazydym 1 4 10 22 19
4. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie tazobaktamu na 4 mg/L.
Ceftazydym – awibaktam 83 83 10-4 13 13
Ceftibuten (wyłącznie ZUM) 1 1 30 23 23 5. Wartości graniczne odnoszą się do wysokiej dawki 1,5 g x 3.
Ceftobiprol 0,25 0,25 5 23 23
Ceftolozan – tazobaktam 14 14 30-10 23 23
Ceftriakson 1 2 30 25 22
Cefuroksym iv5 8 8 30 19 19
E. coli, Klebsiella spp.
i P. mirabilis
Cefuroksym 8 8 30 19 19
– forma doustna
(wyłącznie niepowikłane ZUM)
Karbapenemy1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna Komentarze

(mg/L) antybiotyku strefy zahamowania Numerami oznaczono komentarze ogólne i/lub dotyczące wartości granicznych MIC. Literami
S≤ R> (µg) S≥ R<
Doripenem 1 2 10 24 21 1. Wart. graniczne karbapenemów dla Enterobacteriaceae umożliwiają wykrycie wszystkich
Ertapenem 0,5 1 10 25 22 klinicznie istotnych mechanizmów oporności (włącznie z większością karbapenemaz).
Niektóre szczepy produkujące karbapenemazy są kwalifikowane jako wrażliwe
Imipenem2 2 8 10 22 16 na podstawie proponowanych wartości granicznych i powinny być raportowane zgodnie
Meropenem 2 8 10 22 16 z uzyskanym wynikiem. Oznacza to, że zarówno wytwarzanie, jak i brak produkcji
karbapenemazy nie wpływa na zakwalifikowanie szczepu do kategorii wrażliwy.
Wykrywanie i określanie typu karbapenemaz jest zalecane dla zdrowia publicznego
w kontroli zakażeń ze względów epidemiologicznych. W badaniach przesiewowych
w kierunku wytwarzania karbapenemaz zalecana wartość odcięcia dla meropenemu
wynosi > 0,125 mg/L (strefa zahamowania wzrostu < 28 mm).
2. Niski poziom oporności występuje powszechnie u Morganella spp., Proteus spp.
i Providencia spp.
9
Monobaktamy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

(mg/L) antybiotyku zahamowania wzrostu Numerami oznaczono komentarze ogólne i/lub dotyczące wartości granicznych MIC.
w krążku (mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania
wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej.
S≤ R> (µg) S≥ R<
Aztreonam1 1 4 30 26 21 1. Wartości graniczne aztreonamu dla Enterobacteriaceae umożliwiają wykrycie
wszystkich klinicznie istotnych mechanizmów oporności (włącznie z ESBL).
Niektóre szczepy wytwarzające β-laktamazy kwalifikowane są jako wrażliwe
lub średniowrażliwe na aztreonam na podstawie proponowanych wartości granicznych
i powinny być raportowane zgodnie z uzyskanym wynikiem. Oznacza to, że zarówno
wytwarzanie, jak i brak produkcji ESBL nie wpływa na zakwalifikowanie szczepu
do kategorii wrażliwy. Wykrywanie i określanie typu ESBL jest zalecane dla zdrowia
publicznego w kontroli zakażeń ze względów epidemiologicznych.
Fluorochinolony Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

(mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania
w krążku
S≤ R> (µg) S≥ R<
Ciprofloksacyna 0,25 0,5 5 26 24 1. Istnieją dane kliniczne potwierdzające słaby efekt terapeutyczny leczenia
Ciprofloksacyna 0,06 0,06 KomentarzA KomentarzA ciprofloksacyną zakażeń układowych wywołanych przez szczepy Salmonella spp,
wykazujących niski poziom oporności na ciprofloksacynę (MIC > 0,06 mg/L).
Salmonella spp.1
Dostępne dane dotyczą przede wszystkim Salmonella Typhi, ale pojawiają się także
Pefloksacyna NA NA 5 24B 24B doniesienia opisujące słaby efekt terapeutyczny w przypadku innych serotypów
(badanie przesiewowe) Salmonella.
Salmonella spp.1
Lewofloksacyna 0,5 1 5 23 19 A. Wyniki uzyskiwane z użyciem krążka z ciprofloksacyną 5 µg nie są wiarygodne
Moksifloksacyna 0,25 0,25 5 22 22 w przypadku niskiego poziomu oporności u Salmonella spp. W celu wykonania
badania przesiewowego w kierunku oporności na ciprofloksacynę u Salmonella spp.
Kwas nalidyksowy NA NA NA NA należy zastosować krążek z pefloksacyną 5 µg, patrz komentarz B.
(badanie przesiewowe)
Norfloksacyna 0,5 1 10 22 19 B. Wrażliwość Salmonella spp. na ciprofloksacynę może być przewidywana
(wyłącznie niepowikłane ZUM) na podstawie wyniku testu przesiewowego z użyciem krążka z pefloksacyną 5 µg.
Ofloksacyna 0,25 0,5 5 24 22
Aminoglikozydy1,2 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

(mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania
w krążku
S≤ R> (µg) S≥ R<
Amikacyna 8 16 30 18 15 1. Wartości stężeń granicznych ustalono dla wysokiej dawki aminoglikozydów
Gentamycyna 2 4 10 17 14 podawanej raz dziennie, patrz tabela dawkowania. Aminoglikozydy najczęściej
stosuje się w terapii skojarzonej z antybiotykami beta-laktamowymi.
Netylmycyna 2 4 10 15 12
Tobramycyna 2 4 10 17 14 2. Wartości graniczne nie mają zastosowania dla Plesiomonas shigelloides, ponieważ
aminoglikozydy naturalnie wykazują obniżoną aktywność względem tego gatunku.
10
Glikopeptydy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

i lipoglikopeptydy Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania
w krążku (mm)
(µg)
S≤ R> S≥ R<
Dalbawancyna - - - -
Oritawancyna - - - -
Teikoplanina - - - -
Telawancyna - - - -
Wankomycyna - - - -
Makrolidy, Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

linkozamidy Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania
w krążku (mm)
i streptograminy S≤ R> (µg) S≥ R<
Azytromycyna1 - - - - 1. Azytromycynę stosowano w terapii zakażeń wywołanych przez Salmonella Typhi

Klarytromycyna - - - - (MIC ≤16 mg/L dla szczepow dzikich) i Shigella spp.
Erytromycyna - - - -
Roksytromycyna - - - -
Telitromycyna - - - -
Klindamycyna - - - -
Chinupristyna – - - - -
dalfopristyna
Tetracykliny Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doksycyklina - - - - 1. Tigecyklina wykazuje obniżoną aktywność wobec Morganella spp., Proteus spp.
Minocyklina - - - - i Providencia spp.
Tetracyklina - - - - 2. Do oznaczania MIC tigecykliny metodą mikrorozcieńczeń w bulionie należy stosować
Tigecyklina1 12 22 15 18A 15A podłoża przygotowane w dniu wykonania oznaczeń.
A. Wartości graniczne stref zahamowania wzrostu wyłącznie dla E. coli.

Dla pozostałych Enterobacteriaceae należy oznaczać wartość MIC.
Oksazylidynony Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Linezolid - - - -
Tedizolid - - - -
11
Różne leki Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze
S≤ R> (µg) S≥ R<
Chloramfenikol 8 8 30 17 17 1. Wartości MIC dla kolistyny powinny być oznaczane metodą mikrorozcieńczeń
Kolistyna1 2 2 KomentarzA KomentarzA w bulionie. Kontrola jakości powinna być wykonywana z 2 szczepami wzorcowymi:
wrażliwym na kolistynę (E. coli ATCC 25922 lub P. aeruginosa ATCC 27853)
Daptomycyna - - - - i opornym na kolistynę E. coli NCTC 13846 (mcr-1 dodatni)
Fosfomycyna iv 322 322 200B 24C,D 24C,D
Fosfomycyna 322 322 200B 24C,D 24C,D 2. Metodą referencyjną do oznaczania fosfomycyny jest metoda rozcieńczeń
– forma doustna w agarze. Do oznaczania MIC fosfomycyny podłoże musi być uzupełnione
(wyłącznie niepowikłane ZUM) glukozo-6-fosforanem (25 mg/L w podłożu). W przypadku systemów komercyjnych
Kwas fusydowy - - - - należy przestrzegać zaleceń producenta.
Metronidazol - - - -
Nitrofurantoina 64 64 100 11 11 3. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono
(wyłącznie niepowikłane ZUM), jako stężenie trimetoprimu.
E. coli
Nitroksolina 16 16 30 15 15
(wyłącznie niepowikłane ZUM), A. MIC oznaczane wyłącznie metodą mikrorozcieńczeń w bulionie.
E. coli
Rifampicyna - - - - B. Krążki z fosfomycyną 200 µg powinny zawierać 50 µg glukozo-6-fosforanu.
Spektinomycyna - - - -
C. Wartości graniczne stref zahamowania wzrostu wyłącznie dla E. coli. Dla pozostałych
Trimetoprim 2 4 5 18 15
(wyłącznie niepowikłane ZUM) Enterobacteriaceae należy oznaczyć wartości MIC.
Trimetoprim – 2 4 1,25-23,75 14 11
sulfametoksazol3 D. Należy ignorować pojedyncze kolonie widoczne wewnątrz strefy zahamowania
wzrostu (patrz zdjęcia poniżej).
Przykłady stref zahamowania wzrostu wokół krążka z fosfomycyną dla Escherichia coli.
a-c) Należy ignorować pojedyncze kolonie widoczne wewnątrz strefy zahamowania wzrostu.
d) Należy raportować brak strefy zahamowania wzrostu.
12
Pseudomonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Pseudomonas spp.
Oznaczanie wartości MIC (metodą mikrorozcieńczeń w bulionie zgodnie Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST
z normą ISO 20776-1 z wyjątkiem wartości dla fosfomycyny, dla której zastosowano metodę Podłoże: Mueller-Hinton agar
rozcieńczeń w agarze) Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda
Podłoże: Mueller-Hinton agar Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz.
Inokulum: 5x105 CFU/mL Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym;
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. odczytywać wielkość strefy całkowitego zahamowania wzrostu bakterii
Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, wartości MIC należy odczytywać przy najniższym stężeniu Kontrola jakości: Pseudomonas aeruginosa ATCC 27853. Do kontroli krążków, których
leku, które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. ten szczep nie obejmuje oraz krążków z połączeniami β-laktam/inhibitor, patrz Tabele
Kontrola jakości: Pseudomonas aeruginosa ATCC 27853. Do kontroli antybiotyków, których ten Kontroli Jakości EUCAST.
szczep nie obejmuje oraz połączeń β-laktam/inhibitor, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.
Penicyliny Wartość Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

graniczna MIC antybiotyku zahamowania wzrostu Numerami oznaczono komentarze ogólne i/lub dotyczące wartości granicznych MIC.
(mg/L) w krążku (mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania
S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa - - - - 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku, patrz. tabela
Ampicylina - - - - dawkowania (z dodatkiem lub bez tazobaktamu, 4 g x 4).
Ampicylina – sulbaktam - - - -
Amoksycylina - - - -
Amoksycylina – - - - - 3. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku, patrz tabela
kwas klawulanowy dawkowania.
Piperacylina1 16 16 30 18 18
Piperacylina – 162 162 30-6 18 18 4. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego
tazobaktam1 na 2 mg/L.
Tikarcylina3 16 16 75 18 18
Tikarcylina – 164 164 75-10 18 18
kwas klawulanowy3
Temocylina - - - -
Fenoksymetylopenicylina - - - -
Oksacylina - - - -
Kloksacylina - - - -
Dikloksacylina - - - -
Flukloksacylina - - - -
Mecylinam - - - -
13
Cefalosporyny Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Cefaklor - - - - 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku, patrz tabela
Cefadroksyl - - - - dawkowania (2 g x 3).
Cefaleksyna - - - -
Cefazolina - - - - 2. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku, patrz tabela
dawkowania (2 g x 3).
Cefepim1 8 8 30 21 21
Cefiksym - - - -
3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie awibaktamu na 4 mg/L.
Cefotaksym - - - -
Cefoksytyna NA NA NA NA
Cefpodoksym - - - -
Ceftarolina - - - -
Ceftazydym2 8 8 10 17 17
Ceftazydym – awibaktam 83 83 10-4 17 17
P. aeruginosa
Ceftibuten - - - -
Ceftobiprol IE IE IE IE
Ceftolozan – tazobaktam 44 44 30-10 24 24
P. aeruginosa
Ceftriakson - - - -
Cefuroksym iv - - - -
Cefuroksym - - - -
– forma doustna
Karbapenemy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doripenem1 1 2 10 25 22 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku, patrz tabela
Ertapenem - - - - dawkowania (1 g podawany w ciągu 4 godz. x 3).
Imipenem2 4 8 10 20 17 2. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku, patrz tabela
Meropenem 2 8 10 24 18 dawkowania (1 g x 4).

wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej.w metodzie dyfuzyjno-krążkowej.
S≤ R> (µg) S≥ R<
Aztreonam 1 16 30 50 16
14

S≤ R> (µg) S≥ R<
Ciprofloksacyna1 0,5 0,5 5 26 26 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku, patrz tabela
Lewofloksacyna2 1 1 5 22 22 dawkowania (0,75 g x 2 doustnie lub 0,4 g x 3 dożylnie).
Moksifloksacyna - - - - 2. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku, patrz tabela
Kwas nalidyksowy NA NA NA NA dawkowania (0,5 g x 2 doustnie lub 0,5 g x 2 dożylnie).
Norfloksacyna - - - -
Ofloksacyna - - - -
Aminoglikozydy1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Amikacyna 8 16 30 18 15 1. Wartości graniczne ustalono dla wysokich dawek aminoglikozydów podawanych
Gentamycyna 4 4 10 15 15 raz dziennie, patrz tabela dawkowania. Aminoglikozydy stosowane są najczęściej
w terapii skojarzonej z antybiotykami β-laktamowymi.
Tobramycyna 4 4 10 16 16

w krążku (mm)
S≤ R> (µg) S≥ R<
Dalbawancyna - - - - -
Oritawancyna - - - - -
Telawancyna - - - -
Wankomycyna - - - -

w krążku (mm)
Azytromycyna - - - -
Klarytromycyna - - - -
dalfopristyna
15

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doksycyklina - - - -
Minocyklina - - - -
Tetracyklina - - - -
- -
Tigecyklina - -

S≤ R> (µg) S≥ R<
Linezolid - - - -
Tedizolid - - - -
S≤ R> (µg) S≥ R<
Chloramfenikol - - - - 1. Wartości MIC dla kolistyny powinny być oznaczane metodą mikrorozcieńczeń
wrażliwym na kolistynę (E. coli ATCC 25922 lub P. aeruginosa ATCC 27853)
Daptomycyna - - - - i opornym na kolistynę E. coli NCTC 13846 (mcr-1 dodatni).
Fosfomycyna iv2 - - - -
Fosfomycyna - - - - 2. Metodą referencyjną do oznaczania fosfomycyny jest metoda rozcieńczeń w agarze.
– forma doustna2 Do oznaczania MIC fosfomycyny podłoże musi być uzupełnione
Kwas fusydowy - - - - glukozo-6-fosforanem (25 mg/L w podłożu). W przypadku systemów komercyjnych
należy przestrzegać zaleceń producenta. W przypadkach zakażeń wywołanych
Metronidazol - - - - przez szczepy dzikie (ECOFF: MIC 128 mg/L; strefa zahamowania wzrostu 12 mm
Nitrofurantoina - - - - przy użyciu krążków i instrukcji odczytu dla E. coli) stosuje się fosfomycynę w terapii
(wyłącznie niepowikłane ZUM) skojarzonej z innymi antybiotykami.
Nitroksolina
Rifampicyna - - - -
A. MIC oznaczane wyłącznie metodą mikrorozcieńczeń w bulionie.
Trimetoprim - - - -
Trimetoprim – - - - -
sulfametoksazol
16
Stenotrophomonas maltophilia Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Stenotrophomonas maltophilia
Trimetoprim – sulfametoksazol jest jak dotąd jedynym lekiem, dla którego zostały opracowane wartości graniczne EUCAST. Dodatkowe informacje można znaleźć w dokumencie EUCAST
„Stenotrophomonas maltophilia”, dostępnym na www.eucast.org/antimicrobial_susceptibility_testing/guidance_documents
Oznaczanie wartości MIC (metodą mikrorozcieńczeń w bulionie zgodnie z normą ISO 20776-1) Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST
Podłoże: Mueller-Hinton agar Podłoże: Mueller-Hinton agar
Inokulum: 5x105 CFU/mL Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz.
Odczyt: Wartości MIC dla trimetoprimu – sulfametoksazolu należy odczytywać przy najniższym Odczyt: od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej
stężeniu leku, które hamuje ok. 80% wzrostu w porównaniu do kontroli. strefy zahamowania wzrostu bakterii (dokładna instrukcja odczytu poniżej)
Kontrola jakości: Escherichia coli ATCC 25922 Kontrola jakości: Escherichia coli ATCC 25922
Antybiotyk Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Trimetoprim – 4 4 1,25-23,75 16A 16A 1. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono
sulfametoksazol1,2 jako stężenie trimetoprimu.
2. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku, patrz tabela
dawkowania. co najmniej 240 mg trimetoprimu i 1,2 g sulfametoksazolu podawanych
dwa razy na dobę
A. Izolaty przejawiające jakiekolwiek oznaki wystąpienia strefy zahamowania wzrostu

≥ 16 mm powinny być raportowane jako wrażliwe, a wzrost w jej obrębie
(od mgławicowego po bardzo wyraźny) powinien zostać zignorowany (patrz niżej).
Przykłady wyglądu stref zahamowania wzrostu dla Stenotrophomonas maltophilia, oznaczanie wrażliwości na trimetoprim – sulfametoksazol
a-c) Widoczna zewnętrzna krawędź strefy zahamowania wzrostu. Izolat należy raportować jako wrażliwy, jeśli średnica strefy zahamowania wzrostu ≥16 mm.
d) Podrost pod krążek i brak widocznej krawędzi strefy zahamowania wzrostu. Szczep należy raportować jako oporny.
17
Acinetobacter spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Acinetobacter spp.
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz.
Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, wartości MIC należy odczytywać przy najniższym stężeniu Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym;
leku, które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. odczytywać wielkość strefy całkowitego zahamowania wzrostu bakterii
Kontrola jakości: Pseudomonas aeruginosa ATCC 27853. Do kontroli antybiotyków, których Kontrola jakości: Pseudomonas aeruginosa ATCC 27853.
ten szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST. Do kontroli krążków, których ten szczep nie obejmuje oraz krążków
z połączeniami β-laktam/inhibitor, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.
Penicyliny1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa - - - - 1. Oznaczanie wrażliwości Acinetobacter spp. na penicyliny nie jest wiarygodne.
Ampicylina - - - - W większości przypadków izolaty Acinetobacter spp. są oporne na penicyliny.
Ampicylina – sulbaktam IE IE IE IE
Amoksycylina - - - -
Amoksycylina – - - - -
kwas klawulanowy
Piperacylina IE IE IE IE
Piperacylina – tazobaktam IE IE IE IE
Tikarcylina IE IE IE IE
Tikarcylina – IE IE IE IE
kwas klawulanowy
Temocylina - - - -
Oksacylina - - - -
Mecylinam - - - -
18

S≤ R> (µg) S≥ R<
Cefaklor - - - -
Cefadroksyl - - - -
Cefaleksyna - - - -
Cefazolina - - - -
Cefepim - - - -
Cefiksym - - - -
Cefotaksym - - - -
Cefoksytyna - - - -
Cefpodoksym - - - -
Ceftarolina - - - -
Ceftazydym - - - -
Ceftazydym – awibaktam
Ceftibuten - - - -
Ceftobiprol - - - -
Ceftolozan – tazobaktam - - - -
Ceftriakson - - - -
Cefuroksym - - - -
– forma doustna

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doripenem1 1 2 10 24 21 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku, patrz tabela
Ertapenem - - - - dawkowania (1 g podawany w ciągu 4 godz. x 3).
Imipenem2 2 8 10 23 17
Meropenem 2 8 10 21 15 dawkowania (1 g x 4).

S≤ R> (µg) S≥ R<
Aztreonam - - - -
19

S≤ R> (µg) S≥ R<
Ciprofloksacyna1 1 1 5 21 21 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku, patrz tabela
Lewofloksacyna 0,5 1 5 23 20 dawkowania (0,75 g x 2 doustnie lub 0,4 x 3 dożylnie).
Moksifloksacyna - - - -
Kwas nalidyksowy NA NA NA NA
Ofloksacyna - - - -

S≤ R> (µg) S≥ R<
Amikacyna 8 16 30 19 17 1. Wartości graniczne ustalono dla wysokich dawek aminoglikozydów podawanych
Gentamycyna 4 4 10 17 17 raz dziennie. W terapii, aminoglikozydy stosowane są najczęściej w skojarzeniu
z antybiotykami beta-laktamowymi.
Tobramycyna 4 4 10 17 17

w krążku (mm)
S≤ R> (µg) S≥ R<
Dalbawancyna - - - - -
Oritawancyna - - - - -
Telawancyna - - - -
Wankomycyna - - - -

w krążku (mm)
Azytromycyna - - - - .
Chinupristyna - - - -
– dalfopristyna
20

S≤ R> (µg) S≥ R<
Minocyklina IE IE IE IE
Tigecyklina IE IE IE IE

S≤ R> (µg) S≥ R<
Linezolid - - - -
Tedizolid - - - -
S≤ R> (µg) S≥ R<
Chloramfenikol - - - - 1. Wartości MIC dla kolistyny powinny być oznaczane metodą mikrorozcieńczeń
Daptomycyna - - - - wrażliwym na kolistynę (E. coli ATCC 25922 lub P. aeruginosa ATCC 27853)
Fosfomycyna iv - - - - i opornym na kolistynę E. coli NCTC 13846 (mcr-1 dodatni).
Fosfomycyna - - - - 2. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono
– forma doustna jako stężenie trimetoprimu.
Kwas fusydowy - - - -
Metronidazol - - - - A. MIC oznaczane wyłącznie metodą mikrorozcieńczeń w bulionie.
Nitrofurantoina - - - -
Nitroksolina - - - -
Rifampicyna - - - -
Trimetoprim - - - -
Trimetoprim – 2 4 1,25-23,75 14 11
sulfametoksazol2
21
Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Staphylococcus spp.
Oznaczanie wartości MIC (metodą mikrorozcieńczeń w bulionie zgodnie z normą ISO 20776-1 Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST
z wyjątkiem wartości dla fosfomycyny, dla której zastosowano metodę rozcieńczeń w agarze) Podłoże: Mueller-Hinton agar
Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda
Inokulum: 5x105 CFU/mL Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz.
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym;
Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, wartości MIC należy odczytywać przy najniższym stężeniu leku, odczytywać wielkość strefy całkowitego zahamowania wzrostu bakterii (prócz penicyliny
które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. benzylowej i linezolidu, patrz przykłady na końcu rozdziału).
Kontrola jakości: Staphylococcus aureus ATCC 29213. Do kontroli antybiotyków, których Kontrola jakości: Staphylococcus aureus ATCC 29213. Do kontroli krążków, których ten
ten szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST. szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.

w krążku (mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu
w metodzie dyfuzyjno-krążkowej.
S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa, 0,1251 0,1251 1 jednostka 26A,B 26A,B 1/A. Większość gronkowców wytwarza penicylinazę, co skutkuje ich opornością na penicylinę
S. aureus benzylową, fenoksymetylopenicylinę, ampicylinę, amoksycylinę, piperacylinę i tikarcylinę.
Penicylina benzylowa, 0,1251 0,1251 1 jednostka 26A 26A Izolaty wykazujące wrażliwość na penicylinę benzylową i cefoksytynę powinny być
S. lugdunensis raportowane jako wrażliwe na ww. antybiotyki, chociaż ich skuteczność w formie doustnej,
zwłaszcza w przypadku fenoksymetylopenicyliny, jest niepewna. Izolaty oporne
Penicylina benzylowa, -1,2 -1,2 KomentarzA,C KomentarzA,C
na penicylinę benzylową, ale wrażliwe na cefoksytynę są wrażliwe na połączenia penicylin
gronkowce koagulazo-ujemne
z inhibitorami β-laktamaz oraz penicyliny izoksazolilowe (oksacylinę, kloksacylinę,
Ampicylina, Komentarz1,3 Komentarz1,3 2 18A,D 18A,D dikloksacylinę i flukloksacylinę), nafcylinę i wiele cefalosporyn. Izolaty oporne
S. saprophyticus na cefoksytynę są oporne na wszystkie, prócz ceftaroliny i ceftobiprolu, antybiotyki
Ampicylina – sulbaktam Komentarz1,3 Komentarz1,3 KomentarzA,D KomentarzA,D β-laktamowe.
Amoksycylina Komentarz1,3 Komentarz1,3 KomentarzA,D KomentarzA,D 2/C. Żadna z dotychczas stosowanych metod wykrywania produkcji penicylinazy przez
Amoksycylina – Komentarz1,3 Komentarz1,3 KomentarzA,D KomentarzA,D gronkowce koagulazo-ujemne nie jest wiarygodna.
kwas klawulanowy 3/D. Izolaty S. saprophyticus wrażliwe na ampicylinę nie posiadaja genu mecA i są wrażliwe
Piperacylina Komentarz1,3 Komentarz1,3 KomentarzA,D KomentarzA,D na ampicylinę, amoksycylinę i piperacylinę (same oraz w połączeniu z inhibitorem
Piperacylina – tazobaktam Komentarz1,3 Komentarz1,3 KomentarzA,D KomentarzA,D β-laktamazy).
Tikarcylina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
4. S. aureus, S. lugdunensis i S. saprophyticus, dla których wartość MIC oksacyliny wynosi
Tikarcylina – Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA > 2 mg/L są w większości oporne na metycylinę z powodu obecności genu mecA
kwas klawulanowy lub mecC. Zdarzają się izolaty S. aureus o wysokich wartościach MIC oksacyliny przy
braku oporności wywołanej przez gen mec. Szczepy te nazywane są BORSA (borderline
Temocylina - - - - oxacillin resistant S. aureus). EUCAST nie zaleca systematycznych badań przesiewowych
w kierunku BORSA. Dla gronkowców koagulazo-ujemnych opornych na metycylinę,
Fenoksymetylopenicylina Komentarz 1 Komentarz 1 KomentarzA KomentarzA prócz S. saprophyticus i S. lugdunensis, MIC oksacyliny wynosi > 0,25 mg/L.
S. aureus B. Dla S. aureus metoda dyfuzyjno-krążkowa jest bardziej wiarygodna niż oznaczanie MIC
Fenoksymetylopenicylina -1,2 -1,2 KomentarzA KomentarzA do wykrywania szczepów produkujących penicylinazy. Umożliwia ona zmierzenie średnicy
gronkowce koagulazo-ujemne strefy zahamowania wzrostu oraz dokładną ocenę granicy strefy (patrz zdjęcia poniżej).
Płytki należy oglądać w świetle przechodzącym (pod światło). Jeśli strefa zahamowania
wzrostu < 26 mm, izolaty należy raportować jako oporne. Jeśli strefa zahamowania
Oksacylina4 Komentarz 1,4 Komentarz 1,4 KomentarzA,C KomentarzA,C wzrostu ≥ 26 mm, a granica strefy jest wyraźna, izolaty należy raportować jako
Kloksacylina Komentarz 1 Komentarz 1 KomentarzA KomentarzA oporne. Jeśli granica strefy jest rozmyta, izolaty należy raportować jako wrażliwe. Jeśli są
wątpliwości, co do oceny krawędzi strefy, izolaty należy raportować jako oporne.Testy
Dikloksacylina Komentarz 1 Komentarz 1 KomentarzA KomentarzA
chromogenne z nitrocefiną do wykrywania β-laktamaz nie dają wiarygodnych wyników w
Flukloksacylina Komentarz 1 Komentarz 1 KomentarzA KomentarzA
przypadku penicylinaz gronkowcowych.
C. W przypadku badań przesiewowych w kierunku metycylinoopornych
Mecylinam - - - - S. pseudointermedius, patrz komentarz C dotyczący cefalosporyn.
22
Cefalosporyny1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Cefaklor2 Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA 1/A. Wrażliwość gronkowców na cefalosporyny można przewidzieć na podstawie oznaczania
wrażliwości na cefoksytynę, z wyjątkiem cefiksymu, ceftazydymu, ceftazydymu
z awibaktamem, ceftibutenu oraz caftolozanu z tazobaktamem, dla których
Cefadroksyl Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA nie określono wartości granicznych i których nie należy stosować w leczeniu zakażeń
Cefaleksyna Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA gronkowcowych. Niektóre S. aureus oporne na metycylinę są wrażliwe na ceftarolinę
Cefazolina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA i ceftobiprol, patrz komentarz 5/D i 7/F.
Cefepim Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA 2. Dawkowanie, patrz. tabela dawkowania.
Cefiksym - - - -
3. S. aureus i S. lugdunensis, dla których MIC cefoksytyny wynosi > 4 mg/L
Cefotaksym Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
i S. lugdunensis, dla którego MIC cefoksytyny wynosi > 8 mg/L są oporne na metycylinę
Cefoksytyna (badanie Komentarz3,4 Komentarz3,4 30 22A,B 22A,B głównie z powodu obecności genu mecA lub mecC. Metoda dyfuzyjno-krążkową
przesiewowe), S. aureus, pozwala w sposób wiarygodny przewidzieć oporność na metycylinę.
inne niż S. epidermidis 4. Dla gronkowców koagulazo-ujemnych należących do gatunków innych niż S. aureus,
Cefoksytyna (badanie Komentarz4 Komentarz4 30 25A,B 25A,B S. lugdunensis i S. saprophyticus wartość MIC cefoksytyny jest słabszym wskaźnikiem
przesiewowe), S. epidermidis oporności na metycylinę niż oznaczenie metodą dyfuzyjno-krążkową.
Cefoksytyna NA NA KomentarzC KomentarzC 5/D. Izolaty wrażliwe na metycylinę mogą być raportowane jako wrażliwe na ceftarolinę
(badanie przesiewowe), bez wykonywania dalszych oznaczeń.
S. pseudointermedius
Cefpodoksym Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA 6. Izolaty oporne są rzadko spotykane.
Ceftarolina, S. aureus 15 25,6 5 20D 17D,E 7/F. Izolaty wrażliwe na metycylinę mogą być raportowane jako wrażliwe na ceftobiprol
(wskazanie inne niż zapalenie bez wykonywania dalszych oznaczeń.
płuc)
B. Jeśli gronkowiec koagulazo-ujemny nie został zidentyfikowany do poziomu gatunku,
Ceftarolina, S. aureus 15 15 5 20D 20D należy zastosować wartości graniczne stref zahamowania wzrostu S ≥ 25 mm,
(zapalenie płuc) R < 25 mm.
Ceftazydym - - - -
Ceftazydym – awibaktam - - - - C. Badania przesiewowe cefoksytyny na metycylinooporność dla S. pseudointermedius
są mniej skuteczne w wykrywaniu obecności genu mecA niż w przypadku innych
Ceftibuten - - - - gronkowców. W celu wykonania badania przesiewowego na metycylinooporność należy
Ceftobiprol, S. aureus 27 27 5 17F 17F użyć krążka z oksacyliną 1 µg; wartości graniczne: S ≥ 20 mm i R < 20 mm.
Ceftriakson Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Cefuroksym iv Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Cefuroksym Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
– forma doustna
Karbapenemy1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doripenem Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA 1/A. Wrażliwość gronkowców na karbapenemy przewidywana jest z wyniku oznaczania
Ertapenem Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA wrażliwości na cefoksytynę.
Imipenem Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Meropenem Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
23

S≤ R> (µg) S≥ R<
Aztreonam - - - -
Fluorochinolony1 Wartość Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Ciprofloksacyna2, S. aureus 1 1 5 21A 21A 1. Wartości graniczne dla pozostałych fluorochinolonów (np. pefloksacyny i enoksacyny)
Ciprofloksacyna2, 1 1 5 24A 24A – należy stosować wartości ustalone przez krajowe komitety krajowe.
Lewofloksacyna, S. aureus 1 1 5 22A 22A
dawkowania (0,75 g x 2 doustnie lub 0,4 x 3 dożylnie).
Lewofloksacyna, 1 1 5 24A 24A
Moksifloksacyna, S. aureus 0,25 0,25 5 25A 25A dawkowania (0,4 x 2).
Moksifloksacyna, 0,25 0,25 5 28A 28A
A. Krążek z norfloksacyną może być używany do badania przesiewowego w celu wykrycia
oporności na fluorochinolony, patrz Komentarz B.
Norfloksacyna NA NA 10 17B KomentarzB B. Izolaty oznaczone jako wrażliwe na norfloksacynę mogą być raportowane jako wrażliwe
(badanie przesiewowe) na ciprofloksacynę, lewofloksacynę, moksifloksacynę i ofloksacynę. Dla izolatów
Ofloksacyna3, S. aureus 1 1 5 20A 20A oznaczonych w teście przesiewowym jako niewrażliwe należy wykonać oznaczenie
Ofloksacyna3, 1 1 5 24A 24A wrażliwości na poszczególne leki z tej grupy.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Amikacyna2, S. aureus 8 16 30 18 16 1. Wartości graniczne ustalono dla podawania aminoglikozydów raz dziennie.
Amikacyna2, 8 16 30 22 19
gronkowce koagulazo-ujemne 2. Najbardziej wiarygodnym sposobem wykrywania oporności na amikacynę jest
Gentamycyna, S. aureus 1 1 10 18 18 zastosowanie krążka z kanamycyną (MIC > 8 mg/L). Wielkość strefy zahamowania
wzrostu wokół krążka z kanamycyną 30 µg dla S. aureus wynosi R < 18 mm
Gentamycyna, 1 1 10 22 22 i R < 22 mm dla gronkowców koagulazo-ujemnych.
Netylmycyna, S. aureus 1 1 10 18 18
Netylmycyna, 1 1 10 22 22
Tobramycyna, S. aureus 1 1 10 18 18
Tobramycyna, 1 1 10 22 22
24
Glikopeptydy Wartość graniczna Zawartość Wartość graniczna Komentarze

MIC antybiotyku strefy zahamowania Numerami oznaczono komentarze ogólne i/lub dotyczące wartości granicznych MIC. Literami oznaczono
i lipoglikopeptydy1 komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej.
(mg/L) w krążku wzrostu (mm)
S≤ R> (µg) S≥ R<
Dalbawancyna2 0,1253,4 0,1253 KomentarzA KomentarzA 1. Wartości MIC glikopeptydów są zależne od metody oznaczania; zalecana jest metoda mikrorozcieńczeń
Oritawancyna, S. aureus2 0,1253,4 0,1253 KomentarzA KomentarzA w bulionie (norma ISO 20776-1). Izolaty S. aureus o wartości MIC wankomycyny 2 mg/L to izolaty
o wartości MIC granicznej dla szczepów dzikich i z tego względu możliwa jest gorsza odpowiedź kliniczna
Teikoplanina, S. aureus2 2 2 KomentarzA KomentarzA w przypadku terapii wywołanych przez nie zakażeń. Wartość graniczna kategorii „oporny” została
Teikoplanina, 4 4 KomentarzA KomentarzA obniżona do 2 mg/L, aby uniknąć oznaczenia szczepów „GISA” jako średniowrażliwych, ponieważ
gronkowce zakażeń wywoływanych przez izolaty „GISA” nie można leczyć wysokimi dawkami wankomycyny ani
koagulazo-ujemne teikoplaniny.
Telawancyna, MRSA2 0,1253,5 0,1253 KomentarzA KomentarzA
2. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane. Wyniki identyfikacji
Wankomycyna, 2 2 KomentarzA KomentarzA i oceny lekowrażliwości każdego izolatu z wyższymi wartościami MIC powinny zostać potwierdzone,
S.aureus2 a izolat przesłany do laboratorium referencyjnego.
Wankomycyna, 4 4 KomentarzA KomentarzA
gronkowce 3. Do oznaczania MIC podłoże musi być uzupełnione polisorbatem-80 (do końcowego stężenia 0,002%
koagulazo-ujemne2 dla metody rozcieńczeń w bulionie; metoda rozcieńczeń w agarze nie została jeszcze zwalidowana).
W przypadku testów komercyjnych należy stosować się do zaleceń producenta.
4. Izolaty MRSA wrażliwe na wankomycynę mogą być raportowane jako wrażliwe na dalbawancynę
i oritawancynę.
5. Izolaty MRSA wrażliwe na wankomycynę mogą być raportowane jako wrażliwe na telawancynę.
A. Metoda dyfuzyjno-krążkowa nie jest wiarygodna i nie pozwala na odróżnienie szczepów dzikich
od opornych, u których oporność warunkowana jest mechanizmem innym niż obecność genu vanA.
Makrolidy, Wartość graniczna Zawartość Wartość graniczna Komentarze

MIC antybiotyku strefy zahamowania Numerami oznaczono komentarze ogólne i/lub dotyczące wartości granicznych MIC.
linkozamidy Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie
Azytromycyna 11 21 KomentarzA KomentarzA 1/A. Erytromycyna może być stosowana do oznaczania wrażliwości na azytromycynę, klarytromycynę
Klarytromycyna 1 1
21 KomentarzA KomentarzA i roksytromycynę.
1
Erytromycyna 1 21 15 21A 18A 2. Indukcyjny mechanizm oporności na klindamycynę może zostać wykryty w teście badającym antagonizm
Roksytromycyna 1 1
21 KomentarzA KomentarzA klindamycyny i antybiotyku z grupy markolidów. Jeśli nie stwierdza się antagonizmu, izolat należy
raportować jako wrażliwy. Jeśli stwierdza się antagonizm, izolat należy raportować jako oporny i rozważyć
Telitromycyna IE IE IE IE dodanie do wyniku komentarza: „Klindamycyna może być stosowana w krótkotrwałej terapii lżejszych
postaci zakażeń skóry i tkanki podskórnej, ponieważ w trakcie takiej terapii jest małe prawdopodobieństwo
Klindamycyna2 0,25 0,5 2 22B 19B rozwoju pełnej oporności.”
Chinupristyna – 1 2 15 21 18C B. W celu wykrycia indukcyjnej oporności na klindamycynę na podstawie antagonizmu klindamycyny
dalfopristyna i antybiotyku z grupy markolidów należy umieścić krążki z klindamycyną i erytromycyną w odległości
12-20 mm (od krawędzi do krawędzi krążków). Antagonizm jest widoczny jako spłaszczenie od strony
krążka z erytromycyną (strefa w kształcie litery D).
C. Dla szczepów oznaczonych metodą dyfuzyjno-krążkową jako niewrażliwe, wynik należy potwierdzić
oznaczeniem wartości MIC.
Przypis do tłumaczenia polskiego:

W Polsce w przypadku wykrycia antagonizmu izolat należy raportować jako oporny i wynik uzupełnić
komentarzem: „Wykryto mechanizm MLSB indukcyjny.”
(„Stanowisko Zespołu Roboczego ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST w sprawie
najczęściej zgłaszanych pytań dotyczących stosowania rekomendacji EUCAST, wersja 2.0, 1 stycznia 2018”)
25
Tetracykliny Wartość graniczna Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

MIC antybiotyku zahamowania wzrostu Numerami oznaczono komentarze ogólne i/lub dotyczące wartości granicznych MIC.
(mg/L) w krążku (mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu
S≤ R> (µg) S≥ R<
Doksycyklina 11 21 KomentarzA KomentarzA 1/A. Szczepy wrażliwe na tetracyklinę są również wrażliwe na doksycyklinę i minocyklinę,
Minocyklina 0,5 1 11 30 23A 20A ale niektóre szczepy oporne na tetracyklinę mogą być wrażliwe na minocyklinę
1
lub/i doksycyklinę. Jeśli jest taka potrzeba, należy oznaczyć MIC doksycykliny
Tetracyklina 1 21 30 22A 19A dla izolatów opornych na tetracyklinę.
Tigecyklina2 0,5 3 0,53 15 18 18
2. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane.
Wyniki identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego izolatu z wyższymi wartościami
MIC powinny zostać potwierdzone, a izolat przesłany do laboratorium referencyjnego.
3. Do oznaczania MIC tigecykliny metodą mikrorozcieńczeń w bulionie należy stosować
podłoża przygotowane w dniu wykonania oznaczeń.
Oksazylidynony Wartość graniczna Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Linezolid 4 4 10 21A 21A 1. Izolaty wrażliwe na linezolid moga być raportowane jako wrażliwe na tedizolid.
Tedizolid 0,51 0,5 KomentarzB KomentarzB A. Płytki należy oglądać w świetle przechodzącym (pod światło).
B. Izolaty wrażliwe na linezolid moga być raportowane jako wrażliwe na tedizolid.
Dla izolatów niewrażliwych należy oznaczyć wartość MIC.
Różne leki Wartość graniczna Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Chloramfenikol 8 8 30 18 18 1. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane.
Kolistyna - - - - Wyniki identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego takiego izolatu powinny zostać
potwierdzone, a izolat przesłany do laboratorium referencyjnego.
Daptomycyna1 12 12 KomentarzA KomentarzA
Fosfomycyna iv 323 323 KomentarzA KomentarzA 2. Do oznaczania MIC daptomycyny podłoże musi być uzupełnione Ca2+ (do końcowego
stężenia 50 mg/L dla metody rozcieńczeń w bulionie; metoda rozcieńczeń w agarze
Fosfomycyna – forma doustna - - - - nie została jeszcze zwalidowana). W przypadku testów komercyjnych należy stosować
Kwas fusydowy 1 1 10 24 24 się do zaleceń producenta.
Metronidazol - - - - 3. Metodą referencyjną dla fosfomycyny jest metoda rozcieńczeń w agarze.
Nitrofurantoina, S. saprophyticus 64 64 100 13 13 Do oznaczania MIC fosfomycyny podłoże musi być uzupełnione glukozo-6-fosforanem
(wyłącznie niepowikłane ZUM) (do końcowego stężenia 25 mg/L dla metody rozcieńczeń w bulionie; metoda
Nitroksolina, S. saprophyticus IE IE IE IE rozcieńczeń w agarze nie została jeszcze zwalidowana). W przypadku testów
(wyłącznie niepowikłane ZUM), komercyjnych należy stosować się do zaleceń producenta.
Rifampicyna 0,06 0,5 5 26 23 4. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono
Spektinomycyna - - - - jako stężenie trimetoprimu.
Trimetoprim 2 4 5 17 14 A . Wyłącznie oznaczanie wartości MIC.
Trimetoprim – 2 4 1,25-23,75 17 14
sulfametoksazol4
26
Przykłady stref zahamowania wzrostu wokół krążka z penicyliną benzylową dla Staphylococcus aureus.
a) Rozmyta krawędź strefy zahamowania wzrostu i średnica strefy ≥ 26 mm, raportować jako wrażliwy.
b) Wyraźna krawędź strefy zahamowania wzrostu i średnica strefy ≥ 26 mm, raportować jako oporny.
27
Enterococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1 obowiązująca od 15.05.2018
Enterococcus spp.
Wartości graniczne dla Enterococcus spp. w zapaleniu wsierdzia (endocarditis) – patrz wytyczne krajowe lub międzynarodowe dotyczące leczenia zapalenia wsierdzia.
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. (dla glikopeptydów 24 godz.)
leku, które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. odczytywać wielkość strefy całkowitego zahamowania wzrostu bakterii (prócz
Kontrola jakości: Enterococcus faecalis ATCC 29212. Do kontroli antybiotyków, których ten szczep wankomycyny, patrz przykłady na końcu rozdziału).
nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST. Kontrola jakości: Enterococcus faecalis ATCC 29212. Do kontroli krążków, których ten
szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa - - - - 1. E. faecium oporne na penicyliny uznaje się również za oporne na inne antybiotyki
Ampicylina 4 82 2 10 82 β-laktamowe, włącznie z karbapenemami.
Ampicylina – sulbaktam3 44 84 KomentarzA KomentarzA 2. Oporność na ampicylinę u E. faecalis występuje rzadko i powinna zostać
Amoksycylina3 4 8 KomentarzA KomentarzA potwierdzona wartością MIC.
Amoksycylina – 45 85 KomentarzA KomentarzA 3/A. Wrażliwość na ampicylinę, amoksycylinę oraz piperacylinę w połączeniu lub bez
kwas klawulanowy3 połączenia z inhibitorem β-laktamazy można przewidywać na podstawie oznaczenia
Piperacylina3 Komentarz3 Komentarz3 KomentarzA KomentarzA wrażliwości na ampicylinę.
Piperacylina – Komentarz3 Komentarz3 KomentarzA KomentarzA 3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie sulbaktamu na 4 mg/L.
tazobaktam3
Tikarcylina - - - - 4. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego
Tikarcylina – - - - - na 2 mg/L.
kwas klawulanowy
Temocylina - - - - Przypis do tłumaczenia polskiego:
W zaleceniach EUCAST brak jest wartości granicznej dla penicyliny benzylowej.
Fenoksymetylopenicylina - - - - W przypadku konieczności zastosowania penicyliny w terapii należy wykonać oznaczenie
(metodą dyfuzyjno-krążkową lub oznaczenie MIC) i interpretować wynik zgodnie
z aktualnymi rekomendacjami CLSI: wrażliwy MIC ≤ 8 mg/L, oporny MIC > 8 mg/L;
Oksacylina - - - - krążek z penicyliną benzylową 10 µg, ≥ 15 mm wrażliwy, <15 mm oporny.
(„Stanowisko Zespołu Roboczego ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami
Dikloksacylina - - - - EUCAST w sprawie najczęściej zgłaszanych pytań dotyczących stosowania rekomendacji
Flukloksacylina - - - EUCAST, wersja 2.0, 1 stycznia 2018”)
Mecylinam - - - -
28
Enterococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018

S≤ R> (µg) S≥ R<
Cefaklor - - - -
Cefadroksyl - - - -
Cefaleksyna - - - -
Cefazolina - - - -
Cefepim - - - -
Cefiksym - - - -
Cefotaksym - - - -
Cefoksytyna - - - -
Cefpodoksym - - - -
Ceftarolina - - - -
Ceftazydym - - - -
Ceftazydym – awibaktam - - - -
Ceftibuten - - - -
Ceftobiprol - - - -
Ceftriakson - - - -
Cefuroksym - - - -
– forma doustna

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doripenem - - - -
Ertapenem - - - -
Imipenem 4 8 10 21 18
Meropenem - - - -

S≤ R> (µg) S≥ R<
Aztreonam - - - -
29

S≤ R> (µg) S≥ R<
Ciprofloksacyna 4 4 5 15A 15A A. Krążek z norfloksacyną może być używany do badania przesiewowego wykrywającego
(wyłącznie niepowikłane ZUM) oporność na fluorochinolony, patrz komentarz B.
Lewofloksacyna 4 4 5 15A 15A B. Wrażliwość na ciprofloksacynę i lewofloksacynę może być przewidywana na podstawie
(wyłącznie niepowikłane ZUM) wrażliwości na norfloksacynę.
Moksifloksacyna - - - -
Kwas nalidyksowy NA NA NA NA Przypis do tłumaczenia polskiego:
(badanie przesiewowe) Oznaczanie wrażliwości w przypadku braku innych opcji terapeutycznych,
patrz „Stanowisko Zespołu Roboczego ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie
Norfloksacyna NA NA 10 12B 12B z zaleceniami EUCAST w sprawie najczęściej zgłaszanych pytań dotyczących stosowania
(badanie przesiewowe) rekomendacji EUCAST, wersja 2.0, 1 stycznia 2018”
Ofloksacyna - - - -

S≤ R> (µg) S≥ R<
Amikacyna Komentarz2 Komentarz2 KomentarzA KomentarzA 1. Enterokoki są naturalnie oporne na aminoglikozydy, dlatego leki te
Gentamycyna (wykrywanie Komentarz2 Komentarz2 30 KomentarzA KomentarzA w monoterapii wywołanych przez nie zakażeń są nieskuteczne. Istnieje wysokie
oporności wysokiego stopnia prawdopodobieństwo synergizmu działania aminoglikozydów i penicylin
na aminoglikozydy) lub glikopeptydów przeciwko enterokokom, o ile nie posiadają one nabytych
mechanizmów oporności wysokiego stopnia na aminoglikozydy. W związku z tym
Netylmycyna Komentarz2 Komentarz2 KomentarzA KomentarzA
oznaczanie wrażliwości na aminoglikozydy jest wykonywane w celu odróżnienia
Streptomycyna (wykrywanie Komentarz3 Komentarz3 300 KomentarzB KomentarzB oporności naturalnej od nabytej oporności wysokiego stopnia.
oporności wysokiego stopnia
na streptomycynę) 2/A. Gentamycyna może być stosowana w badaniach przesiewowych wykrywania
Tobramycyna Komentarz2 Komentarz2 KomentarzA KomentarzA oporności wysokiego stopnia na aminoglikozydy (HLAR).
Wynik negatywny: Izolaty o MIC gentamycyny ≤ 128 mg/L lub strefie zahamowania
wzrostu wokół krążka ≥ 8 mm. Są to izolaty typu dzikiego o naturalnej oporności
niskiego stopnia na gentamycynę. Dla pozostałych aminoglikozydów może być
inaczej. Należy oczekiwać synergizmu z penicylinami lub glikopeptydami, jeśli izolaty
są wrażliwe na te leki.
Wynik pozytywny: Izolaty o MIC gentamycyny > 128 mg/L lub strefie zahamowania
wzrostu wokół krążka < 8 mm. Izolaty takie posiadają nabytą oporność wysokiego
stopnia na gentamycynę i pozostałe aminoglikozydy, z wyjątkiem streptomycyny,
dla której należy osobno wykonać oznaczenie wrażliwości (patrz komentarz 3/B).
Nie występuje synergizm działania aminoglikozydów z penicylinami ani
glikopeptydami.
3/B. Izolaty wykazujące oporność wysokiego stopnia na gentamycynę mogą
nie wykazywać oporności wys. stopnia na streptomycynę.
Wynik negatywny: Izolaty o MIC streptomycyny ≤ 512 mg/L lub strefie zahamowania
wzrostu wokół krążka ≥ 14 mm. Są to izolaty typu dzikiego o naturalnej oporności
niskiego stopnia na streptomycynę. Należy oczekiwać synergizmu
z penicylinami lub glikopeptydami, jeśli izolaty są wrażliwe na te leki.
Wynik pozytywny: Izolaty o MIC streptomycyny > 512 mg/L lub strefie zahamowania
wzrostu wokół krążka < 14 mm. Izolaty takie posiadają nabytą oporność wysokiego
stopnia na streptomycynę. Nie występuje synergizm działania aminoglikozydów
z penicylinami lub glikopeptydami.
30

w krążku (mm)
S≤ R> (µg) S≥ R<
Dalbawancyna IE IE IE IE A. Enterokoki wrażliwe na wankomycynę w metodzie dyfuzyjno-krążkowej dają ostre
Oritawancyna IE IE IE IE krawędzie stref zahamowania wzrostu. Krawędzie stref należy oglądać w świetle
przechodzącym (pod światło). Jeśli krawędzie strefy są rozmyte, obserwuje się wzrost
Teikoplanina 2 2 30 16 16 kolonii w obrębie strefy zahamowania wzrostu lub nie ma pewności co do wyniku,
Telawancyna IE IE IE IE należy wykonać test potwierdzający metodą PCR lub raportować jako oporny (patrz
Wankomycyna 4 4 5 12A 12A zdjęcia poniżej), nawet jeśli wielkość strefy zahamowania wzrostu wynosi ≥ 12 mm.
Nie wolno raportować izolatu jako wrażliwy przed upływem 24 godzinnej inkubacji.

linkozamidy Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu
w krążku (mm)
Azytromycyna - - - -
Chinupristyna – 1 4 15 22 20
dalfopristyna
E. faecium

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doksycyklina - - - - 1. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane.
Minocyklina - - - - Wyniki identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego takiego izolatu powinny zostać
Tigecyklina1 0,252 0,52 15 18 15 2. Do oznaczania MIC tigecykliny metodą mikrorozcieńczeń w bulionie należy stosować
podłoża przygotowane w dniu wykonania oznaczeń.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Linezolid 4 4 10 19 19
Tedizolid IE IE IE IE
31
S≤ R> (µg) S≥ R<
Chloramfenikol - - - - 1. Wiecej informacja na stronie internetowej www.eucast.org/guidance_documents
Kolistyna - - - -
2/A. Aktywność trimpetoprimu i trimetoprimu z sulfametoksazolem wobec enterokoków jest
Daptomycyna1 IE IE IE IE niepewna, dlatego populacja szczepów dzikich klasyfikowana jest jako
Fosfomycyna iv - - - - średniowrażliwa.
Fosfomycyna - - - -
– forma doustna 3. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono jako
stężenie trimetoprimu.
Nitrofurantoina 64 64 100 15 15
(wyłącznie niepowikłane ZUM),
E. faecalis
Nitroksolina IE IE IE IE
Rifampicyna - - - -
Trimetoprim 0,032 1 5 50A 21
Trimetoprim – 0,032 1 1,25-23,75 50A 21
sulfametoksazol3
Przykłady wyglądu stref zahamowania wzrostu Enterococcus spp. wokół krążka z wankomycyną:
a) Wyraźna zewnętrzna krawędź strefy zahamowania wzrostu i średnica strefy ≥ 12 mm. Należy raportować jako wrażliwy.
b-d) Rozmyta zewnętrzna krawędź strefy zahamowania wzrostu lub kolonie widoczne w strefie. Należy raportować jako oporny, nawet jeśli średnica strefy ≥ 12 mm.
32
Streptococcus spp. grupy A, B, C i G Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Streptococcus spp. grupy A, B, C i G

Podłoże: bulion Mueller-Hinton + 5% odwłóknionej krwi końskiej i 20 mg/L β-NAD (bulion MH-F) Podłoże: Mueller-Hinton agar + 5% odwłókniona krew końska i 20 mg/L β-NAD (MH-F)
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Hodowla: 5% CO2, 35±1 ºC, 18±2 godz.
Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, wartości MIC należy odczytywać przy najniższym stężeniu Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, od przodu płytki, po zdjęciu wieczka, w świetle
leku, które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. odbitym; odczytywać wielkość całkowitej strefy zahamowania wzrostu.
Kontrola jakości: Streptococcus pneumoniae ATCC 49619. Do kontroli antybiotyków, których ten Kontrola jakości: Streptococcus pneumoniae ATCC 49619. Do kontroli krążków, których
szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST. ten szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa2 0,25 0,25 1 jednostka 18 18 1/A. Wrażliwość paciorkowców grup A, B, C i G na penicyliny można przewidywać na
Ampicylina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA podstawie oznaczenia wrażliwości na penicylinę benzylową,
z wyjątkiem wrażliwości paciorkowców grupy B na fenoksymetylopenicylinę
Ampicylina – sulbaktam3 Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
i penicyliny izoksazolilowe.
Amoksycylina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomenarzA
Amoksycylina – Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA 2. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane.
kwas klawulanowy3 Wyniki identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego takiego izolatu powinny zostać
Piperacylina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA potwierdzone, a izolat przesłany do laboratorium referencyjnego.
Piperacylina – Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA 3. Paciorkowce grup A, B, C i G nie wytwarzają β-laktamaz. Dodatek inhibitora
tazobaktam3 β-laktamaz nie wpływa na efekt kliniczny.
Tikarcylina - - - -
Tikarcylina – - - - -
kwas klawulanowy .
Temocylina - - - -
Fenoksymetylopenicylina Komentarz1 Kometnarz1 KomentarzA KomentarzA

Streptococcus spp.
z grupy A, C i G
Oksacylina NA NA NA NA
Streptococcus spp.
grupa A, C i G
Kloksacylina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Streptococcus spp.
grupa A, C i G
Dikloksacylina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Streptococcus spp.
grupa A, C i G
Flukloksacylina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Streptococcus spp.
grupa A, C i G
Mecylinam - - - -
33
Cefalosporyny1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Cefaklor Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA 1/A. Wrażliwość paciorkowców grupy A, B, C i G na cefalosporyny można przewidywać
Cefadroksyl Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA na podstawie oznaczenia wrażliwości na penicylinę benzylową.
Cefaleksyna Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Cefazolina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Cefepim Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Cefiksym - - - -
Cefotaksym Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Cefpodoksym Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Ceftarolina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Ceftazydym - - - -
Ceftibuten Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Ceftolozan – tazobaktam IE IE IE IE
Ceftriakson Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Cefuroksym iv Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Cefuroksym Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
– forma doustna
Karbapenemy1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doripenem Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA 1/A. Wrażliwość paciorkowców grupy A, B, C i G na karbapenemy można przewidywać
Ertapenem Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA na podstawie oznaczenia wrażliwości na penicylinę benzylową.
Imipenem Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Meropenem Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA

S≤ R> (µg) S≥ R<
Aztreonam - - - -
34

S≤ R> (µg) S≥ R<
Ciprofloksacyna - - - - A. Krążek z norfloksacyną może być używany do badania przesiewowego w celu wykrycia
Lewofloksacyna 2 2 5 17A 17A oporności na fluorochinolony, patrz komentarz B.
Moksifloksacyna 0,5 0,5 5 19A 19A B. Izolaty wrażliwe na norfloksacynę mogą być raportowane jako wrażliwe
Kwas nalidyksowy NA NA NA NA na lewofloksacynę i moksifloksacynę. Dla izolatów sklasyfikowanych jako niewrażliwe
(badanie przesiewowe) należy wykonać oznaczenie wrażliwości na poszczególne leki z tej grupy.
Norfloksacyna NA NA 10 12B KomentarzB
Ofloksacyna - - - -
Aminoglikozydy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Amikacyna - - - -
Gentamycyna - - - -
Netylmycyna - - - -
Tobramycyna - - - -

i lipoglikopeptydy Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu
w krążku (mm)
S≤ R> (µg) S≥ R<
Dalbawancyna1 0,1252,3 0,1252 KomentarzA KomentarzA 1. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane.
Oritawancyna1 0,252,3 0,252 KomentarzA KomentarzA Wyniki identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego takiego izolatu powinny zostać
Teikoplanina1 2 2 30 15 15
Telawancyna IE IE IE IE
2. Do oznaczania MIC podłoże musi być uzupełnione polisorbatem-80 do końcowego
Wankomycyna1 2 2 5 13 13 stężenia 0,002% dla metody rozcieńczeń w bulionie (metoda rozcieńczeń w agarze
nie została jeszcze zwalidowana) W przypadku metod komercyjnych należy stosować
się do zaleceń producenta.
3. Izolaty wrażliwe na wankomycynę mogą być raportowane jako wrażliwe

na dalbawancynę i oritawancynę.
A. Wartości graniczne dla metody dyfuzyjno-krążkowej nie zostały określone i należy

używać metod oznaczania MIC.
35
Makrolidy, Wartość graniczna Zawartość Wartość graniczna Komentarze

linkozamidy komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej.
Azytromycyna 0,251 0,51 KomentarzA KomentarzA 1/A. Erytromycyna może być stosowana do oznaczania wrażliwości na azytromycynę, klarytromycynę
Klarytromycyna 0,251 0,51 KomentarzA KomentarzA i roksytromycynę.
1
Erytromycyna 0,25 0,51 15 21A 18A 2. Indukcyjny mechanizm oporności na klindamycynę może zostać wykryty w teście badającym antagonizm
Roksytromycyna 0,51 11 KomentarzA KomentarzA klindamycyny i antybiotyku z grupy markolidów. Jeśli nie stwierdza się antagonizmu, izolat należy
Telitromycyna 0,25 0,5 15 20 17 raportować zgodnie z klinicznymi wartościami granicznymi. Jeśli stwierdza się antagonizm, izolat należy
raportować jako oporny i rozważyć dodanie do wyniku komentarza: „Klindamycyna może być nadal
używana w krótkotrwałej terapii lżejszych zakażeń skóry i tkanki podskórnej, ponieważ konstytutywna
Klindamycyna2 0,5 0,5 2 17B 17B oporność na klindamycynę nie powinna rozwinąć się w trakcie takiej terapii”. Znaczenie kliniczne
Chinupristyna – - - - - indukcyjnego mechanizmu oporności na klindamycynę w leczeniu poważnych zakażeń wywoływanych
dalfopristyna przez S. pyogenes nie jest znane.
B. W celu wykrycia indukcyjnej oporności na klindamycynę na podstawie antagonizmu klindamycyny

i antybiotyku z grupy markolidów należy umieścić krążki z klindamycyną i erytromycyną w odległości
12-16 mm (od krawędzi do krawędzi krążków). Antagonizm jest widoczny jako spłaszczenie strefy
(strefa w kształcie litery D).
Przypis do tłumaczenia polskiego: W Polsce w przypadku wykrycia antagonizmu izolat należy raportować
jako oporny i wynik uzupełnić komentarzem: „Wykryto mechanizm MLSB indukcyjny.”
(„Stanowisko Zespołu Roboczego ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST w sprawie
najczęściej zgłaszanych pytań dotyczących stosowania rekomendacji EUCAST, wersja 2.0, 1 stycznia 2018”)
Tetracykliny Wartość graniczna Zawartość Wartość graniczna Komentarze

(mg/L) w krążku wzrostu (mm) komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej.
S≤ R> (µg) S≥ R<
Doksycyklina 11 21 KomentarzA KomentarzA 1/A. Szczepy wrażliwe na tetracyklinę są również wrażliwe na doksycyklinę i minocyklinę, ale niektóre
Minocyklina 0,51 11 30 23A 20A szczepy paciorkowców oporne na tetracyklinę mogą być wrażliwe na minocyklinę lub/oraz doksycyklinę.
Jeśli jest taka potrzeba należy oznaczyć MIC doksycykliny u izolatów opornych na tetracyklinę.
Tetracyklina 11 21 30 23A 20A
Tigecyklina2 0,253 0,53 15 19 16 2. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane. Wyniki
identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego takiego izolatu powinny zostać potwierdzone, a izolat
przesłany do laboratorium referencyjnego.
3. Do oznaczania MIC tigecykliny metodą mikrorozcieńczeń w bulionie należy stosować podłoża

przygotowane w dniu wykonania oznaczeń.
Oksazylidynony Wartość graniczna Zawartość Wartość graniczna Komentarze

(mg/L) w krążku wzrostu (mm) komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej.
S≤ R> (µg) S≥ R<
Linezolid1 2 4 10 19 16 1. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane. Wyniki
Tedizolid1 0,52 0,5 KomentarzA KomentarzA identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego takiego izolatu powinny zostać potwierdzone, a izolat
przesłany do laboratorium referencyjnego.
2. Izolaty wrażliwe na linezolid mogą być raportowane jako wrażliwe na tedizolid.

A. Izolaty wrażliwe na linezolid moga być raportowane jako wrażliwe na tedizolid.
Dla izolatów niewrażliwych należy oznaczyć wartość MIC.
36
S≤ R> (µg) S≥ R<
Chloramfenikol 8 8 30 19 19 1. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane.
Kolistyna - - - - Wyniki identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego takiego izolatu powinny zostać
Daptomycyna1 12 12 KomentarzA KomentarzA
Fosfomycyna iv - - - - 2. Do oznaczania MIC daptomycyny podłoże musi być uzupełnione Ca2+ (do końcowego
Fosfomycyna - - - - stężenia 50 mg/L dla metody rozcieńczeń w bulionie; metoda rozcieńczeń w agarze
– forma doustna nie została jeszcze zwalidowana). W przypadku testów komercyjnych należy
stosować sia do zaleceń producenta.
Kwas fusydowy IE IE IE IE
Metronidazol - - - - 3. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono jako
Nitrofurantoina 64 64 100 15 15 stężenie trimetoprimu.
S. agalactiae (paciorkowce A. Wyłącznie oznaczenie MIC.
groupy B)
Rifampicyna 0,06 0,5 5 21 15
Trimetoprim 2 2 5 IP IP
S. agalactiae (paciorkowce
groupy B)
Trimetoprim – 1 2 1,25-23,75 18 15
sulfametoksazol3
37
Streptococcus pneumoniae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Streptococcus pneumoniae
Inokulum: 5x105 CFU/mL Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda z hodowli na podłożu agarowym z krwią
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. lub 1,0 McFarlanda z hodowli na podłożu czekoladowym
Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, wartości MIC należy odczytywać przy najniższym stężeniu leku, Hodowla: 5% CO2, 35±1 ºC, 18±2 godz.Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, od przodu
które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. płytki, po zdjęciu wieczka, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej strefy
Kontrola jakości: Streptococcus pneumoniae ATCC 49619. Do kontroli antybiotyków, których ten zahamowania wzrostu bakterii.
szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST. Kontrola jakości: Streptococcus pneumoniae ATCC 49619. Do kontroli krążków, których
ten szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.
Penicyliny1 Wartość Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa 0,061 21 Komentarz A
Komentarz A 1. Wartości graniczne penicylin innych niż penicylina benzylowa odnoszą się jedynie
(zakażenia inne niż zapalenie do izolatów z zakażeń innych niż zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Izolaty
opon mózgowo-rdzeniowych)2 całkowicie wrażliwe na penicylinę benzylową (MIC ≤ 0,06 mg/L i/lub wrażliwe w teście
Penicylina benzylowa 0,061 0,061 Komentarz A
KomentarzA przesiewowym z krążkiem z oksacyliną, patrz komentarz C) mogą być raportowane
(zapalenie opon mózgowo- jako wrażliwe na antybiotyki β-laktamowe, dla których ustalono wartości graniczne
rdzeniowych) (w tym antybiotyki, dla których interpretację wyniku podano w komentarzach).
Ampicylina 0,51,3 21,3 KomentarzA,B KomentarzA,B
2. Wartości graniczne i dawkowanie przy zapaleniu płuc, patrz tabela dawkowania.
Ampicylina – sulbaktam Komentarz 1,4 Komentarz1,4 KomentarzA,B KomentarzA,B
Amoksycylina Komentarz1,3,4 Komentarz1,3,4 KomentarzA,B KomentarzA,B 3. W przypadku izolatów klasyfikowanych jak średniowrażliwe na ampicylinę należy
Amoksycylina – Komentarz1,3,4 Komentarz1,3,4 KomentarzA,B KomentarzA,B unikać stosowania terapii doustnej ampicyliną, amoksycyliną
kwas klawulanowy lub amoksycyliną z kwasem klawulanowym.
Piperacylina Komentarz1,4 Komentarz1,4 KomentarzA,B KomentarzA,B 4/B Wrażliwość wnioskowana na podstawie oznaczania wartości MIC ampicyliny.
Piperacylina – tazobaktam Komentarz1,4 Komentarz1,4 KomentarzA,B KomentarzA,B
Tikarcylina - - - - A. Badanie przesiewowe z użyciem krążka z oksacyliną 1 µg, patrz komentarz C.
Tikarcylina – - - - -
kwas klawulanowy C. Interpretacja wyniku badania przesiewowego z użyciem krążka z oksacyliną 1 µg,
patrz schemat uzupełniający na końcu rozdziału. Dla szczepów niewrażliwych
Temocylina - - - - zawsze należy oznaczyć MIC penicyliny benzylowej.
Fenoksymetylopenicylina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA
Oksacylina NA NA 1 20C KomentarzC

Mecylinam - - - -
38

S≤ R> (µg) S≥ R<
Cefaklor 0,03 0,5 30 50 28 A. Badanie przesiewowe z użyciem krążka z oksacyliną 1 µg. Interpretacja wyniku,
Cefadroksyl - - - - patrz komentarz C w tabeli dotyczącej penicylin i schemat uzupełniający
Cefaleksyna - - - - na końcu rozdziału.
Cefazolina - - - -
Cefepim 1 2 KomentarzA KomentarzA
Cefiksym - - - -
Cefotaksym 0,5 2 KomentarzA KomentarzA
Cefpodoksym 0,25 0,5 KomentarzA KomentarzA
Ceftarolina 0,25 0,25 KomentarzA KomentarzA
Ceftazydym - - - -
Ceftibuten - - - -
Ceftobiprol 0,5 0,5 KomentarzA KomentarzA
Ceftriakson 0,5 2 KomentarzA KomentarzA
Cefuroksym iv 0,5 1 KomentarzA KomentarzA
Cefuroksym 0,25 0,5 KomentarzA KomentarzA
– forma doustna

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doripenem1 1 1 KomentarzA KomentarzA 1. Nie stosować do leczenia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (meropenem jest
Ertapenem1 0,5 0,5 KomentarzA KomentarzA jedynym karbapenemem stosowanym w terapii zapalenia opon mózgowo-
rdzeniowych).
Imipenem1 2 2 KomentarzA KomentarzA
Meropenem1 2 2 KomentarzA KomentarzA 2. Meropenem jest jedynym karbapenemem stosowanym w terapii zapalenia opon
(zakażenia inne niż zapalenie mózgowo-rdzeniowych.
opon mózgowo-rdzeniowych)
Meropenem2 0,25 1 Komentarz A,B
Komentarz A,B A. Badanie przesiewowe z użyciem krążka z oksacyliną 1 µg. Interpretacja wyniku,
(zapalenie opon mózgowo- patrz komentarz C w tabeli dotyczącej penicylin i tabela uzupełniająca na końcu
rdzeniowych) rozdziału.
B. W przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oznaczyć MIC meropenemu.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Aztreonam - - - -
39

S≤ R> (µg) S≥ R<
Ciprofloksacyna - - - - 1. Wartości graniczne odnoszą się do wysokiej dawki, patrz tabela dawkowania (0,5 g x
Lewofloksacyna1 2 2 5 16A 16A 2).
Moksifloksacyna 0,5 0,5 5 22A 22A A. Krążek z norfloksacyną może być używany w badaniu przesiewowym w celu wykrycia
Kwas nalidyksowy NA NA NA NA oporności na fluorochinolony, patrz komentarz B.
(badanie przesiewowe) B. Izolaty wrażliwe na norfloksacynę można raportować jako wrażliwe na lewofloksacynę
Norfloksacyna NA NA 10 11B KomentarzB i moksifloksacynę. Dla izolatów sklasyfikowanych w teście przesiewowym jako
(badanie przesiewowe) niewrażliwe należy wykonać oznaczenie wrażliwości na poszczególne leki z tej grupy.
Ofloksacyna - - - -

S≤ R> (µg) S≥ R<
Amikacyna - - - -
Gentamycyna - - - -
Netylmycyna - - - -
Tobramycyna - - - -

w krążku (mm)
S≤ R> (µg) S≥ R<
Dalbawancyna IE IE IE IE 1. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane.
Oritawancyna IE IE IE IE Wyniki identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego takiego izolatu powinny zostać
Teikoplanina1 2 2 30 17 17
Telawancyna IE IE IE IE
Wankomycyna1 2 2 5 16 16
40

w krążku (mm)
i streptograminy (µg) wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej.
S≤ R> S≥ R<
Azytromycyna 0,251 0,51 KomentarzA KomentarzA 1/A. Erytromycyna może być stosowana do oznaczania wrażliwości na azytromycynę,
Klarytromycyna 0,251 0,51 KomentarzA KomentarzA klarytromycynę i roksytromycynę.
Erytromycyna 0,251 0,51 15 22A 19A 2. Indukcyjny mechanizm oporności na klindamycynę może zostać wykryty w teście
Roksytromycyna 0,51 11 KomentarzA KomentarzA badającym antagonizm klindamycyny i antybiotyku z grupy markolidów. Jeśli
Telitromycyna 0,25 0,5 15 23 20 nie stwierdza się antagonizmu, izolat należy raportowac zgodnie z wartościami
granicznymi. Jeśli stwierdza się antagonizm, izolat należy raportować jako oporny.
Klindamycyna2 0,5 0,5 2 19B 19B B. W celu wykrycia indukcyjnej oporności na klindamycynę na podstawie antagonizmu
Chinupristyna – - - - - klindamycyny i antybiotyku z grupy markolidów należy umieścić krążki z klindamycyną
dalfopristyna i erytromycyną w odległości 12-16 mm (od krawędzi do krawędzi krążków).
Antagonizm jest widoczny jako spłaszczenie strefy (strefa w kształcie litery D).

W Polsce w przypadku wykrycia antagonizmu izolat należy raportować jako oporny
i wynik uzupełnić komentarzem: „Wykryto mechanizm MLSB indukcyjny.”
EUCAST w sprawie najczęściej zgłaszanych pytań dotyczących stosowania rekomendacji
EUCAST, wersja 2.0, 1 stycznia 2018”)

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doksycyklina 11 21 KomentarzA KomentarzA 1/A. Szczepy wrażliwe na tetracyklinę są również wrażliwe na doksycyklinę i minocyklinę,
Minocyklina 0,51 11 30 24A 21A ale niektóre szczepy oporne na tetracyklinę mogą być wrażliwe na minocyklinę
i/lub doksycyklinę. Jeśli jest taka potrzeba, należy oznaczyć MIC doksycykliny
Tetracyklina 11 21 30 25A 22A u izolatów opornych na tetracyklinę.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Tedizolid IE IE IE IE
41
S≤ R> (µg) S≥ R<
Chloramfenikol 8 8 30 21 21 1. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Stężenia graniczne wyrażono jako
Kolistyna - - - - stężenie trimetoprimu.
Daptomycyna IE IE IE IE
Fosfomycyna iv IE IE IE IE
Fosfomycyna - - - -
– forma doustna
Rifampicyna 0,06 0,5 5 22 17
Trimetoprim - - - -
Trimetoprim – 1 2 1,25-23,75 18 15
sulfametoksazol1
42
Wykrywanie oporności na antybiotyki β-laktamowe u S. pneumoniae (badanie przesiewowe)
Test dyfuzyjno-krążkowy z oksacyliną 1 µg
Średnica strefy ≥ 20 mm Średnica strefy < 20 mm*
Należy raportować wrażliwość na wszystkie β-laktamy,

dla których wyznaczono wartości graniczne, także te
opatrzone komentarzami, prócz cefakloru, który
powinien być raportowany jako średniowrażliwy.
Ampicylina, amoksycylina Pozostałe

Penicylina benzylowa* Penicylina benzylowa i piperacylina (bez i z inhibitorem antybiotyki
(zapalenie opon (zakażenia inne niż β-laktamaz), cefepim, cefotaksym, β-laktamowe
mózgowo-rdzeniowych) zapalenie opon ceftarolina, ceftobiprol i ceftriakson
i fenoksymetylopenicylina mózgowo-rdzeniowych)
(wszystkie wskazania)
Średnica strefy Średnica strefy

dla oksacyliny ≥ 8 mm dla oksacyliny < 8 mm
Raportować Oznaczyć wartość MIC Raportować Oznaczyć wartość MIC i interpretować zgodnie z klinicznymi
jako oporny i interpretować zgodnie jako wrażliwy** wartościami granicznymi. O wrażliwości na ampicylinę,
z klinicznymi wartościami amoksycylinę i piperacylinę (bez i z inhibitorem β-laktamazy)
granicznymi należy wnioskować na podstawie wartości MIC dla ampicyliny.
* Zawsze należy oznaczać wartość MIC dla penicyliny benzylowej, ale nie powinno się opóźniać raportowania oporności w przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
** W przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wynik należy potwierdzić oznaczając wartość MIC dla antybiotyku, który może zostać użyty w terapii.
43
Streptococcus spp. grupa viridans Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1 obowiązująca od 15.05.2018
Streptococcus sp. grupa viridans

Wartości graniczne dla Streptococcus spp. grupa viridans w zapaleniu wsierdzia (endocarditis) – patrz wytyczne krajowe lub międzynarodowe dot. leczenia zapalenia wsierdzia.
z normą ISO 20776-1) Podłoże: Mueller-Hinton agar + 5% odwłókniona krew końska i 20 mg/L β-NAD (MH-F)
Podłoże: bulion Mueller-Hinton + 5% odwłóknionej krwi końskiej i 20 mg/L β-NAD (bulion MH-F) Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda
Inokulum: 5x105 CFU/mL Hodowla: 5% CO2, 35±1 ºC, 18±2 godz.
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, od przodu płytki, po zdjęciu wieczka, w świetle
Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, wartości MIC należy odczytywać przy najniższym stężeniu leku, odbitym; odczytywać wielkość całkowitej strefy zahamowania wzrostu bakterii.
które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. Kontrola jakości: Streptococcus pneumoniae ATCC 49619. Do kontroli krążków, których
Kontrola jakości: Streptococcus pneumoniae ATCC 49619. Do kontroli antybiotyków, których ten ten szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.
Ta grupa bakterii zawiera wiele gatuknów, które mozna pogrupować następujaco:

grupa S. anginosus: S. anginosus, S. constellatus, S. intermedius
grupa S. mitis: S. australis, S. cristatus, S. infantis, S. mitis, S. oligofermentans, S. oralis,S. peroris, S. pseudopneumoniae, S. sinensis
grupa S. sanguinis: S. sanguinis, S. parasanguinis, S. gordonii
grupa S. bovis: S. equinus, S. gallolyticus (S. bovis), S. infantarius
grupa S. salivarius: S. salivarius, S. vestibularis, S. thermophilus
grupa S. mutans: S. mutans, S. sobrinus
Penicyliny Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa 0,25 2 1 jednostka 18 12 1/B. Dla izolatów wrażliwych na penicylinę benzylową, wrażliwość może być
Penicylina benzylowa NA NA 1 jednostka 18A KomentarzA przewidywana na podstawie wyniku oznaczania wrażliwości na penicylinę
(badanie przesiewowe) benzylową lub ampicylinę. Dla izolatów opornych na penicylinę benzylową,
wrażliwość przewidywana jest na podstawie wyniku oznaczenia wrażliwości
Ampicylina 0,5 2 2 21 15 na ampicylinę.
Ampicylina – sulbaktam Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA,B KomentarzA,B
Amoksycylina 0,5 2 KomentarzA,B KomentarzA,B A. Krążek z penicyliną benzylową 1 jedn. może być stosowany w badaniu
Amoksycylina – kw. klawulanowy Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA,B KomentarzA,B przesiewowym w celu wykrycia oporności na β-laktamy u Streptococcus spp.
grupy viridans. Izolaty wrażliwe należy raportować jako wrażliwe na β-laktamy,
Piperacylina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA,B KomentarzA,B dla których ustalono wartości graniczne, w tym te, dla których interpretację
Piperacylina – tazobaktam Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA,B KomentarzA,B wyniku podano w komentarzach. Dla izolatów niewrażliwych należy oznaczyć
Tikarcylina IE IE IE IE wrażliwość na poszczególne antybiotyki.
Tikarcylina – kw. klawulanowy IE IE IE IE
Temocylina - - - -
Fenoksymetylopenicylina IE IE IE IE
Oksacylina - - - -
Mecylinam - - - -
44
Streptococcus spp. grupa viridans Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018

S≤ R> (µg) S≥ R<
Cefaklor - - - - A. Krążek z penicyliną benzylową 1 jednostka może być stosowany w badaniu
Cefadroksyl - - - - przesiewowym w celu wykrycia oporności na β-laktamy u Streptococcus spp. grupy
viridans, patrz komentarz A w tabeli dotyczącej penicylin.
Cefaleksyna - - - -
Cefazolina 0,5 0,5 30 IP IP
Cefepim 0,5 0,5 30 25A 25A
Cefiksym - - - -
Cefotaksym 0,5 0,5 5 23A 23A
Cefpodoksym - - - -
Ceftarolina - - - -
Ceftazydym - - - -
Ceftibuten - - - -
Ceftobiprol - - - -
Ceftolozan – tazobaktam, IE IE IE IE
grupa S. anginosus
Ceftriakson 0,5 0,5 30 27A 27A
Cefuroksym iv 0,5 0,5 30 26A 26A
Cefuroksym - - - -
– forma doustna

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doripenem 1 1 KomentarzA KomentarzA A. Krążek z penicyliną benzylową 1 jednostka może być stosowany w badaniu
Ertapenem 0,5 0,5 KomentarzA KomentarzA przesiewowym w celu wykrycia oporności na antybiotyki β-laktamowe
u Streptococcus spp. grupy viridans, patrz komentarz A w tabeli dotyczącej
Imipenem 2 2 KomentarzA KomentarzA penicylin.
Meropenem 2 2 KomentarzA KomentarzA

S≤ R> (µg) S≥ R<
Aztreonam - - - -
45

S≤ R> (µg) S≥ R<
Ciprofloksacyna - - - - -
Lewofloksacyna IE IE IE IE
Moksifloksacyna IE IE IE IE
Ofloksacyna - - - -

S≤ R> (µg) S≥ R<
Amikacyna Komentarz2 Komentarz2 - - 1. Streptococcus spp. grupa viridans są naturalnie oporne na aminoglikozydy, dlatego leki
Gentamycyna Komentarz2 Komentarz2 - - te w monoterapii zakażeń przez nie wywołanych są nieskuteczne. Wobec
Streptococcus spp. grupy viridans obserwuje się syngergizm działania
Netylmycyna Komentarz2 Komentarz2 - - aminoglikozydów i penicylin lub aminoglikozydów i glikopeptydów, o ile nie posiadają
Tobramycyna Komentarz2 Komentarz2 - - one nabytych mechanizmów oporności wysokiego stopnia. W związku z tym
oznaczanie wrażliwości na aminoglikozydy jest wykonywane w celu odróżnienia
oporności naturalnej od nabytej oporności wysokiego stopnia.
2. Gentamycyna może być stosowana w badaniach przesiewowych wykrywania
oporności wysokiego stopnia na aminoglikozydy (HLAR).
Wynik negatywny: Izolaty o wartości MIC gentamycyny ≤ 128 mg/L. Są to izolaty typu
dzikiego, o naturalnej oporności niskiego stopnia na gentamycynę. Dla pozostałych
aminoglikozydów może być inaczej. Należy oczekiwać synergizmu z penicylinami
lub glikopeptydami, jeśli izolaty są wrażliwe na te leki.
Wynik pozytywny: Izolaty o wartości MIC gentamycyny > 128 mg/L. Izolaty takie
posiadają nabytą oporność wysokiego stopnia na gentamycynę i pozostałe
aminoglikozydy, z wyjątkiem streptomycyny. Nie występuje synergizm działania
aminoglikozydów z penicylinami ani glikopeptydami.

Szczepy o naturalnym niskim poziomie oporności na gentamycynę, czyli o wartościach MIC
gentamycyny ≤ 128 mg/L mogą charakteryzować się nabytą opornością na amikacynę
i kanamycynę typu HLKR. Aminoglikozydem z wyboru w terapii skojarzonej zakażeń
wywoływanych przez Streptococcus spp. grupa viridans jest gentamycyna. W przypadku
konieczności zastosowania w terapii amikacyny należy oznaczyć MIC kanamycyny.
Szczepy o wartościach MIC kanamycyny ≤ 250 mg/L są uważane za szczepy o naturalnej
oporności niskiego stopnia na kanamycynę i amikacynę.

EUCASTw sprawie najczęściej zgłaszanych pytań dotyczących stosowania rekomendacji
46

w krążku (mm)
S≤ R> (µg) S≥ R<
Dalbawancyna 0,1252,3 0,1252 KomentarzA KomentarzA 1. Izolaty niewrażliwe inwystępują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane.
grupa S. anginosus1 Wyniki identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego izolatu z wyższymi wartościami
MIC powinny zostać potwierdzone, a izolat przesłany do laboratorium referencyjnego.
Oritawancyna 0,252,3 0,252 KomentarzA KomentarzA
grupa S. anginosus1 2. Do oznaczania MIC podłoże musi być uzupełnione polisorbatem-80 do końcowego
Teikoplanina1 2 2 30 16 16 stężenia 0,002% dla metody rozcieńczeń w bulionie (metoda rozcieńczeń w agarze
Telawancyna IE IE IE IE nie została jeszcze zwalidowana). W przypadku metod komercyjnych należy stosować
Wankomycyna1 2 2 5 15 15 się do zaleceń producenta.
3. Izolaty wrażliwe na wankomycynę mogą być raportowane jako wrażliwe na

dalbawancynę i oritawancynę.
A. Wartości graniczne dla metody dyfuzyjno-krążkowej nie zostały określone i należy

używać metod oznaczania MIC.

w krążku (mm)
Azytromycyna IE IE IE IE 1. Indukcyjny mechanizm oporności na klindamycynę może zostać wykryty w teście

Klarytromycyna IE IE IE IE badającym antagonizm klindamycyny i antybiotyku z grupy markolidów.
Jeśli nie stwierdza się antagonizmu, izolat należy raportować jako wrażliwy.
Erytromycyna IE IE 15 IE IE Jeśli stwierdza się antagonizm, izolat należy raportować jako oporny.
Roksytromycyna IE IE IE IE
Telitromycyna IE IE IE IE A. W celu wykrycia indukcyjnej oporności na klindamycynę na podstawie antagonizmu
klindamycyny i antybiotyku z grupy markolidów należy umieścić krążki z klindamycyną
i erytromycyną w odległości 12-16 mm (od krawędzi do krawędzi krążków). Antagonizm
Klindamycyna1 0,5 0,5 2 19A 19A jest widoczny jako spłaszczenie od strony krążka z erytromycyną (strefa w kształcie
Chinupristyna – IE IE IE IE litery D).
dalfopristyna
W Polsce w przypadku wykrycia antagonizmu izolat należy raportować jako oporny i wynik
uzupełnić komentarzem: „Wykryto mechanizm MLSB indukcyjny.”
EUCAST w sprawie najczęściej zgłaszanych pytań dotyczących stosowania rekomendacji

S≤ R> (µg) S≥ R<
Minocyklina - - - -
47
Oksayzlidynony Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Linezolid - - - - A. Należy oznaczać wartość MIC.
Tedizolid, 0,25 0,25 KomentarzA KomentarzA
grupa S. anginosus
S≤ R> (µg) S≥ R<
Chloramfenikol - - - - -
Kolistyna - - - -
Daptomycyna - - - -
Fosfomycyna iv - - - -
Fosfomycyna - - - -
– forma doustna
Rifampicyna - - - -
Trimetoprim - - - -
Trimetoprim – - - - -
sulfametoksazol
48
Haemophilus inluenzae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Haemophilus influenzae
Wartości graniczne EUCAST opracowano jedynie dla H. influenzae. Dane kliniczne dla pozostałych gatunków z rodzaju Haemophilus są niewystarczające.
Dystrybucja wartości MIC dla H. parainfluenzae jest podobna do obserwowanej u H. influenzae.
W związku z brakiem wartości granicznych dla H. parainfluenzae, do interpretacji wyników oznaczania lekowrażliwości izolatów tego gatunku można stosować wartości graniczne dla H. influenzae.
Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, wartości MIC należy odczytywać przy najniższym stężeniu odbitym; odczytywać wielkość całkowitej strefy zahamowania wzrostu bakterii.
leku, które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. Kontrola jakości: Haemophilus influenzae ATCC 49766. Do kontroli krążków, których ten
Kontrola jakości: Haemophilus influenzae ATCC 49766. Do kontroli antybiotyków, których ten szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa IE IE IE IE 1. Wartości graniczne odnoszą się do leku podawanego dożylnie.
Penicylina benzylowa NA NA 1 jednostka 12A KomentarzA 2. Izolaty wytwarzające β-laktamazy mogą być raportowane jako oporne na ampicylinę,
(badanie przesiewowe) amoksycylinę i piperacylinę (bez inhibitorów). Do wykrywania β-laktmaz można
Ampicylina1,2 1 1 2 16A 16A stosować testy oparte na cefalosporynach chromogennych.
Ampicylina – sulbaktam1 13,4 13,4 10-10 KomentarzA,B KomentarzA,B 3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie sulbaktamu na 4 mg/L.
Amoksycylina1,2 2 2 KomentarzA,C KomentarzA,C
Amoksycylina – 25 25 2-1 15A 15A 4/B. Wrażliwość przewidywana na podstawie oznaczania wrażliwości na amoksycylinę
kwas klawulanowy1 z kwasem klawulanowym.
Piperacylina1,2 Komentarz6 Komentarz6 KomentarzA,D Komentarz A,D 5. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego
Piperacylina – Komentarz4 Komentarz4 KomentarzA,B KomentarzA,B na 2 mg/L.
tazobaktam1
6/D. Wrażliwość przewidywana na podstawie oznaczania wrażliwości na ampicylinę
Tikarcylina IE IE IE IE lub amoksycylinę.
Tikarcylina – IE IE IE IE
kwas klawulanowy A. Krążek z penicyliną benzylową 1 jednostka może być używany w badaniach
Temocylina - - - - przesiewowych, ale nie do rozróżnienia pomiędzy szczepami wytwarzającymi
β-laktamazę, a izolatami ze zmienionymi białkami PBP. Interpretację wyniku badania
przesiewowego z użyciem krążka z penicyliną benzylową 1 jednostka zawarto
Fenoksymetylopenicylina IE IE IE IE na schemacie uzupełniającym na końcu rozdziału.
Oksacylina - - - - C. Wrażliwość przewidywana na podstawie oznaczania wrażliwości na ampicylinę.

Mecylinam - - - -
49

S≤ R> (µg) S≥ R<
Cefaklor - - - - A. Krążek z penicyliną benzylową 1 jednostka może być używany do badania
Cefadroksyl - - - - przesiewowego w celu wykrycia oporności na antybiotyki β-laktamowe,
patrz komentarz A w tabeli dotyczącej penicylin i schemat uzupełniający
Cefaleksyna - - - - na końcu rozdziału.
Cefazolina - - - -
Cefepim 0,25 0,25 30 28A 28A
Cefiksym 0,125 0,125 5 26A 26A
A
Cefotaksym 0,125 0,125 5 27 27A
Cefpodoksym 0,25 0,5 10 26A 23A
Ceftarolina 0,03 0,03 KomentarzA KomentarzA
Ceftazydym - - - -
Ceftibuten 1 1 30 25A 25A
Ceftriakson 0,125 0,125 30 31A 31A
Cefuroksym iv 1 2 30 26A 25A
Cefuroksym 0,125 1 30 50 26
– forma doustna

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doripenem1 1 1 10 20A 20A 1. Nie stosować do leczenia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (meropenem
Ertapenem1 0,5 0,5 10 20 A 20A jest jedynym karbapenemem stosowanym w terapii zapalenia opon mózgowo-
rdzeniowych).
Imipenem1 2 2 10 20 A 20A
Meropenem1 2 2 10 20 A
20A 2. Meropenem jest jedynym karbapenemem stosowanym w leczeniu zapalenia opon
(zakażenia inne niż zapalenie mózgowo-rdzeniowych.
opon mózgowo-rdzeniowych) A. Krążek z penicyliną benzylową 1 jednostka może być używany do badania
Meropenem2 0,25 1 KomentarzB KomentarzB przesiewowego w celu wykrycia oporności na antybiotyki β-laktamowe,
(zapalenie opon mózgowo- patrz komentarz A w tabeli dotyczącej penicylin i schemat uzupełniający
rdzeniowych) na końcu rozdziału.
B. W przypadku stosowania w zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych należy oznaczyć
MIC meropenemu.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Aztreonam IE IE IE IE
50

S≤ R> (µg) S≥ R<
Ciprofloksacyna 0,06 0,06 5 30A 30A A. Krążek z kwasem nalidyksowym może być stosowany w badaniach przesiewowych
Lewofloksacyna 0,06 0,06 5 30 A 30A w celu oznaczenia oporności na fluorochinolony, patrz komentarz B.
A
Moksifloksacyna 0,125 0,125 5 28 28A B. Izolaty klasyfikowane jako wrażliwe na kwas nalidyksowy mogą być raportowane jako
Kwas nalidyksowy NA NA 30 23 B KomentarzB wrażliwe na ciprofloksacynę, lewofloksacynę, moksifloksacynę i ofloksacynę.
(badanie przesiewowe) Izolaty klasyfikowane jako niewrażliwe na kwas nalidyksowy mogą wykazywać
oporność na fluorochinolony, dlatego należy oznaczyć wrażliwość na odpowiednie
Norfloksacyna - - - - antybiotyki.
Ofloksacyna 0,06 0,06 5 30A 30A

S≤ R> (µg) S≥ R<
Amikacyna IE IE IE IE
Gentamycyna IE IE IE IE
Netylmycyna IE IE IE IE
Tobramycyna IE IE IE IE
Glikopeptydy Wartości graniczne MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

w krążku (mm)
S≤ R> (µg) S≥ R<
Telawancyna - - - -
Wankomycyna - - - -
Makrolidy1, Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

w krążku (mm)
Azytromycyna Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA 1/A. Ze względu na wysoki wskaźnik spontanicznych wyleczeń, dowody kliniczne
Klarytromycyna Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA na efektywność stosowania makrolidów w leczeniu zakażeń układu oddechowego
wywoływanych przez H. influenzae są niejednoznaczne. Jeśli zajdzie potrzeba oznaczenia
Erytromycyna Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA wrażliwości u tego gatunku, do wykrywania szczepów z opornością nabytą powinno się
Roksytromycyna Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA stosować epidemiologiczne wartości odcięcia (ECOFFs). ECOFFs dla poszczególnych
Telitromycyna Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA leków to: azytromycyna 4 mg/L, klarytromycyna 32 mg/L, erytromycyna 16 mg/L i
telitromycyna 8 mg/L. Dostępne dane są niewystarczające do wyznaczenia ECOFF
dla roksytromycyny.
dalfopristyna
51

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doksycyklina 11 21 KomentarzA KomentarzA 1/A. Izolaty wrażliwe na tetracyklinę są również wrażliwe na doksycyklinę i minocyklinę,
Minocyklina 11 21 30 24A 21A chociaż niektóre szczepy oporne na tetracyklinę mogą wykazywać wrażliwość
na minocyklinę i/lub doksycyklinę. Dla szczepów opornych na tetracyklinę należy
Tetracyklina 11 21 30 25A 22A oznaczyć MIC doksycykliny, jeśli zachodzi potrzeba oznaczenia wrażliwości na ten
Tigecyklina IE IE IE IE antybiotyk.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Linezolid - - - -
Tedizolid - - - -
S≤ R> (µg) S≥ R<
Chloramfenikol 2 2 30 28 28 1. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Stężenia graniczne wyrażono jako
Kolistyna - - - - stężenie trimetoprimu.
Daptomycyna - - - -
Fosfomycyna - - - -
– forma doustna
Rifampicyna 1 1 5 18 18
(wyłącznie do profilaktyki)
Trimetoprim - - - -
Trimetoprim – 0,5 1 1,25-23,75 23 20
sulfametoksazol1
52
Wykrywanie oporności na antybiotyki β-laktamowe u H. influenzae
Test dyfuzyjno-krążkowy z penicyliną benzylową (1 jednostka)
Średnica strefy ≥ 12 Średnica strefy < 12
Należy raportować wrażliwość na wszystkie Oznaczyć β-laktamazę

β-laktamy, dla których wyznaczono wartości
graniczne, także te opatrzone komentarzami.
Taki wynik wyklucza produkcję β-laktamazy
i inne mechanizmy oporności na β-laktamy.
β-laktamaza β-laktamaza
wynik dodatni wynik ujemny
Należy oznaczyć wrażliwość

na antybiotyk β-laktamowy
planowany do terapii.
Raportować jako oporny dla ampicyliny, amoksycyliny Dla pozostałych antybiotyków β-laktamowych należy oznaczyć
i piperacyliny (bez inhibitorów β-laktamaz). wrażliwość na antybiotyk β-laktamowy planowany do terapii.
53
Moraxella catarrhalis Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Moraxella catarrhalis
leku, które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. odbitym; odczytywać wielkość całkowitej strefy zahamowania wzrostu bakterii.
Kontrola jakości: Haemophilus influenzae ATCC 49766. Do kontroli antybiotyków, których ten Kontrola jakości: Haemophilus influenzae ATCC 49766. Do kontroli krążków, których ten
szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST. szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa - - - - 1. Większość szczepów M. catarrhalis wytwarza β-laktamazy, choć jest to proces
Ampicylina -1 -1 - - powolny i może skutkować słabymi wynikami dodatnimi w testach in vitro.
Szczepy wytwarzające β-laktamazy należy raportować jako oporne na penicyliny
Ampicylina- sulbaktam 12,3 12,3 KomentarzA KomentarzA
i aminopenicyliny bez dodatku inhibitora β-laktamaz.
Amoksycylina -1 -1 - -
Amoksycylina – 14 14 2-1 19 19 2. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie sulbaktamu na 4 mg/L.
kwas klawulanowy
Piperacylina -1 -1 - - 3/A. Wrażliwość przewidywana na podstawie oznaczania wrażliwości na amoksycylinę
z kwasem klawulanowym.
Piperacylina – tazobaktam Komentarz3 Komentarz3 KomentarzA KomentarzA
Tikarcylina IE IE IE IE 4. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego
Tikarcylina – IE IE IE IE na 2 mg/L.
kwas klawulanowy
Temocylina IE IE IE IE
Oksacylina - - - -
Mecylinam - - - -
54

S≤ R> (µg) S≥ R<
-
Cefaklor - - -
Cefadroksyl - - - -
Cefaleksyna - - - -
Cefazolina - - - -
Cefepim 4 4 30 20 20
Cefiksym 0,5 1 5 21 18
Cefotaksym 1 2 5 20 17
Cefpodoksym IP IP 10 IP IP
Ceftarolina IE IE IE IE
Ceftazydym - - - -
Ceftibuten IE IE IE IE
Ceftriakson 1 2 30 24 21
Cefuroksym iv 4 8 30 21 18
Cefuroksym 0,125 4 30 50 21
– forma doustna

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doripenem1 1 1 10 30 30 1. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane.
Ertapenem1 0,5 0,5 10 29 29 Wyniki identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego izolatu z wyższymi wartościami MIC
powinny zostać potwierdzone, a izolat przesłany do laboratorium referencyjnego.
Imipenem1 2 2 10 29 29
Meropenem1 2 2 10 33 33

S≤ R> (µg) S≥ R<
Aztreonam IE IE IE IE
55

S≤ R> (µg) S≥ R<
Lewofloksacyna 0,125 0,125 5 29 A 29A w celu oznaczenia oporności na fluorochinolony, patrz komentarz B.
A
Moksifloksacyna 0,25 0,25 5 26 26A B. Izolaty klasyfikowane jako wrażliwe na kwas nalidyksowy mogą być raportowane
Kwas nalidyksowy NA NA 30 23 B
KomentarzB jako wrażliwe na ciprofloksacynę, lewofloksacynę, moksifloksacynę i ofloksacynę.
(badanie przesiewowe) Izolaty klasyfikowane jako niewrażliwe na kwas nalidyksowy mogą wykazywać
oporność na fluorochinolony i należy oznaczyć ich wrażliwość na lek wybrany
Norfloksacyna - - - - do terapii.
Ofloksacyna 0,25 0,25 5 28A 28A

S≤ R> (µg) S≥ R<
Amikacyna IE IE IE IE
Gentamycyna IE IE IE IE
Netylmycyna IE IE IE IE
Tobramycyna IE IE IE IE

w krążku (mm)
S≤ R> (µg) S≥ R<
Telawancyna - - - -
Wankomycyna - - - -

w krążku (mm)
Azytromycyna 0,251 0,51 KomentarzA KomentarzA 1/A. Erytromycynę można stosować do oznaczania wrażliwości na azytromycynę,
Klarytromycyna 0,251 0,51 KomentarzA KomentarzA klarytromycynę i roksytromycynę.
Erytromycyna 0,25 0,5 15 23A 20A
Roksytromycyna 0,51 11 KomentarzA KomentarzA
Telitromycyna 0,25 0,5 15 23 20
dalfopristyna
56

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doksycyklina 11 21 KomentarzA KomentarzA 1/A. Izolaty wrażliwe na tetracyklinę są również wrażliwe na doksycyklinę i minocyklinę,
Minocyklina 11 21 30 25A 22A jednak niektóre szczepy oporne na tetracyklinę mogą wykazywać wrażliwość
na minocyklinę i/lub doksycyklinę. Dla szczepów opornych na tetracyklinę należy
Tetracyklina 11 21 30 28A 25A oznaczyć MIC doksycykliny, jeśli zachodzi potrzeba oznaczenia wrażliwości na ten
Tigecyklina IE IE IE IE antybiotyk.
Oksazylidynony Wartość Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Linezolid - - - -
Tedizolid - - - -
Różne leki Wartość Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Chloramfenikol 21 21 30 30A 30A 1/A. Wartość graniczna odnosi się tylko do stosowania miejscowego.
Kolistyna - - - - 2. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono jako
Daptomycyna - - - - stężenie trimetoprimu.
Fosfomycyna - - - -
– forma doustna
Rifampicyna - - - -
Trimetoprim - - - -
Trimetoprim – 0,5 1 1,25-23,75 18 15
sulfametoksazol2
57
Neisseria gonorrhoeae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Neisseria gonorrhoeae
Aby zobaczyć komentarze dotyczące dawkowania w zależności od wartości granicznych, patrz tabela dawkowania.
Nie opracowano jeszcze kryteriów oznaczania lekowrażliwości Neisseria gonorrhoeae metodą dyfuzyjno-krążkową
i do oznaczeń lekowrażliwości należy stosować wartości MIC. W przypadku stosowania testów komercyjnych,
oznaczenie należy wykonać zgodnie z instrukcją producenta. Laboratoria, w których rzadko pojawiają się takie izolaty,
powinny przesyłać je do przebadania w laboratorium referencyjnym.
Penicyliny1 Wartość graniczna MIC Komentarze

(mg/L) Numerami oznaczono komentarze ogólne i/lub dotyczące wartości granicznych MIC.
S≤ R>
Penicylina benzylowa 0,061 1 1. Zawsze należy oznaczać wytwarzanie β-laktamazy. Szczepy wytwarzające β-laktamazę należy raportować jako oporne na penicylinę
Ampicylina1 Komentarz1 Komentarz1 benzylową, ampicylinę i amoksycylinę. Do wykrywania β-laktmaz można stosować testy oparte na cefalosporynach chromogennych.
Wrażliwość izolatów β-laktamazo-ujemnych na ampicylinę i amoksycylinę można przewidywać na podstawie oznaczania wrażliwości
Ampicylina – sulbaktam IE IE na penicylinę benzylową.
Amoksycylina1 Komentarz1 Komentarz1
Amoksycylina – Komentarz1 Komentarz1
kwas klawulanowy
Piperacylina - -
Piperacylina – tazobaktam - -
Tikarcylina - -
Tikarcylina – - -
kwas klawulanowy
Temocylina IE IE
Fenoksymetylopenicylina - -
Oksacylina - -
Kloksacylina - -
Dikloksacylina - -
Flukloksacylina - -
Mecylinam - -
58
Cefalosporyny Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Cefaklor - -
Cefadroksyl - -
Cefaleksyna - -
Cefazolina - -
Cefepim - -
Cefiksym 0,125 0,125
Cefotaksym 0,125 0,125
Cefoksytyna - -
Cefpodoksym - -
Ceftarolina - -
Ceftazydym - -
Ceftazydym – awibaktam - -
Ceftibuten - -
Ceftobiprol - -
Ceftolozan – tazobaktam - -
Ceftriakson 0,125 0,125
Cefuroksym iv - -
Cefuroksym - -
– forma doustna
Karbapenemy Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Doripenem IE IE
Ertapenem IE IE
Imipenem IE IE
Meropenem IE IE
Monobaktamy Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Aztreonam IE IE
59
Fluorochinolony Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Ciprofloksacyna 0,03 0,06
Lewofloksacyna IE IE
Moksifloksacyna IE IE
Kwas nalidyksowy NA NA
Norfloksacyna - -
Ofloksacyna 0,125 0,25
Aminoglikozydy Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Amikacyna - -
Gentamycyna - -
Netylmycyna - -
Tobramycyna - -
Glikopeptydy Wartości graniczne MIC Komentarze

i lipoglikopeptydy
S≤ R>
Dalbawancyna - -
Oritawancyna - -
Teikoplanina - -
Telawancyna - -
Wankomycyna - -
Makrolidy, Wartość graniczna MIC Komentarze

linkozamidy
S≤ R>
i streptograminy
Azytromycyna 0,25 0,5 1. Wartości graniczne odnoszą sie do pojedynczej dawki 2 g w monoterapii.
Klarytromycyna - -
Erytromycyna - -
Roksytromycyna - -
Telitromycyna - -
Klindamycyna - -
Chinupristyna – - -
dalfopristyna
60
Tetracykliny Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Doksycyklina IE IE
Minocyklina IE IE
Tetracyklina 0,5 1
Tigecyklina IE IE
Oksazylidynony Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Linezolid - -
Tedizolid - -
Różne leki Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Chloramfenikol - -
Kolistyna - -
Daptomycyna - -
Fosfomycyna iv - -
Fosfomycyna - -
– forma doustna
Kwas fusydowy - -
Metronidazol - -
Nitrofurantoina - -
Nitroksolina - -
Rifampicyna - -
Spektinomycyna 64 64
Trimetoprim - -
Trimetoprim – - -
sulfametoksazol
61
Neisseria meningitidis Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Neisseria meningitidis
Nie opracowano jeszcze kryteriów oznaczania lekowrażliwości Neisseria meningitidis metodą dyfuzyjno-krążkową
oznaczenie należy wykonać zgodnie z instrukcją producenta. Laboratoria, w których rzadko pojawiają się takie izolaty,
powinny przesyłać je do przebadania w laboratorium referencyjnym.
Penicyliny Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Penicylina benzylowa 0,06 0,25
Ampicylina 0,125 1
Ampicylina – sulbaktam IE IE
Amoksycylina 0,125 1
Amoksycylina – - -
kwas klawulanowy
Piperacylina - -
Piperacylina – tazobaktam - -
Tikarcylina - -
Tikarcylina – - -
kwas klawulanowy
Temocylina - -
Fenoksymetylopenicylina - -
Oksacylina - -
Kloksacylina - -
Dikloksacylina - -
Flukloksacylina - -
Mecylinam - -
62

S≤ R>
Cefaklor - - 1. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane. Wyniki identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego
Cefadroksyl - - izolatu z wyższymi wartościami MIC powinny zostać potwierdzone, a izolat przesłany do laboratorium referencyjnego.
Cefaleksyna - -
Cefazolina - -
Cefepim - -
Cefiksym - -
Cefotaksym1 0,125 0,125
Cefoksytyna - -
Cefpodoksym - -
Ceftarolina - -
Ceftazydym - -
Ceftibuten - -
Ceftobiprol - -
Ceftolozan – tazobaktam - -
Ceftriakson1 0,125 0,125
Cefuroksym iv - -
Cefuroksym - -
– forma doustna

S≤ R>
Doripenem IE IE 1. Izolaty niewrażliwe występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane. Wyniki identyfikacji i oceny lekowrażliwości każdego
Ertapenem - - izolatu z wyższymi wartościami MIC powinny zostać potwierdzone, a izolat przesłany do laboratorium referencyjnego.
Imipenem - -
Meropenem1 0,25 0,25
(zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych)

S≤ R>
Aztreonam - -
63
Fluorochinolony Wartość Komentarze

graniczna MIC Numerami oznaczono komentarze ogólne i/lub dotyczące wartości granicznych MIC.
(mg/L)
S≤ R>
Ciprofloksacyna 0,031 0,031 1. Wartości graniczne odnoszą się wyłącznie do profilaktyki zakażeń meningokokowych.
Lewofloksacyna IE IE
Moksifloksacyna IE IE Ciprofloksacyna ma zastosowanie wyłącznie w profilaktyce zakażeń meningokokowych u osób, które miały bliski kontakt z chorym.
Kwas nalidyksowy NA NA („Rekomendacje postępowania w zakażeniach bakteryjnych ośrodkowego układu nerwowego. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków 2011.”)
Norfloksacyna - -
Ofloksacyna IE IE

S≤ R>
Amikacyna - -
Gentamycyna - -
Netylmycyna - -
Tobramycyna - -
Glikopeptydy Wartość graniczna MIC Komentarze

i lipoglikopeptydy
S≤ R>
Dalbawancyna - -
Oritawancyna - -
Teikoplanina - -
Telawancyna - -
Wankomycyna - -

linkozamidy (mg/L) Numerami oznaczono komentarze ogólne i/lub dotyczące wartości granicznych MIC.
S≤ R>
i streptograminy
Azytromycyna - -
Klarytromycyna - -
Erytromycyna - -
Roksytromycyna - -
Telitromycyna - -
Klindamycyna - -
dalfopristyna
64

S≤ R>
Doksycyklina - - 1. Tetracyklinę stosuje się do przewidywania wrażliwości na minocyklinę w profilaktyce zakażeń wywoływanych przez N. meningitidis.
Minocyklina 11 21
Tetracyklina 11 21
Tigecyklina IE IE

S≤ R>
Linezolid - -
Tedizolid - -

S≤ R>
Chloramfenikol 2 4 1. Wyłącznie do profilaktyki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (patrz wytyczne krajowe).
Kolistyna - -
Daptomycyna - - Rifampicyna ma zastosowanie wyłącznie w profilaktyce zakażeń meningokokowych u osób, które miały bliski kontakt z chorym.
Fosfomycyna iv - - („Rekomendacje postępowania w zakażeniach bakteryjnych ośrodkowego układu nerwowego. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków 2011.”)
Fosfomycyna - -
– forma doustna
Kwas fusydowy - -
Metronidazol - -
Nitrofurantoina - -
Nitroksolina - -
Rifampicyna1 0,25 0,25
Spektinomycyna - -
Trimetoprim - -
Trimetoprim – - -
sulfametoksazol
65
Beztlenowe bakterie Gram-dodatnie (z wyjątkiem Clostridium difficile) Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Bakterie beztlenowe Gram-dodatnie

(prócz Clostridium difficile)
Nie opracowano jeszcze kryteriów oznaczania lekowrażliwości bakterii beztlenowych metodą dyfuzyjno-krążkową
oznaczenie należy wykonać zgodnie z instrukcją producenta.
Ta grupa bakterii zawiera wiele rodzajów. Spośród Gram-dodatnich bakterii beztlenowych do najczęściej izolowanych należą: Clostridium, Actinomyces, Propionibacterium,
Bifidobacterium, Eggerthella, Eubacterium, Lactobacillus i beztlenowe ziarenkowce Gram-dodatnie.
Bakterie beztlenowe są najczęściej definiowane jako drobnoustroje niezdolne do wzrostu na podłożach stałych w warunkach atmosfery wzbogaconej w CO2, ale wiele
niezarodnikujących Gram-dodatnich pałeczek, takich jak Actinomyces spp., wiele P. acnes i niektóre Bifidobacterium spp. mają zdolność wzrostu podczas inkubacji w CO2
i wykazują wystarczającą tolerancję na tlen, aby być wykazywać słaby wzrost w atmosferze tlenowej, jednakże nadal zaliczane są do bakterii beztlenowych. Wiele gatunków
Clostridium, w tym C. carnis, C. histolyticum i C. tertium może rosnąć, ale nie jest zdolne do sporulacji w warunkach tlenowych.

S≤ R>
Penicylina benzylowa1 0,25 0,5 1. Wrażliwość na ampicylinę, amoksycylinę, piperacylinę i tikarcylinę można przewidywać na podstawie oznaczenia wrażliwości na penicylinę
Ampicylina1 4 8 benzylową.
Ampicylina – sulbaktam 42 82 2. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie sulbaktamu na 4 mg/L.
Amoksycylina1 4 8 3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego na 2 mg/L.
Amoksycylina – 43 83
kwas klawulanowy
Piperacylina1 8 16
Piperacylina – tazobaktam 84 164
Tikarcylina1 8 16
Tikarcylina – 83 163
kwas klawulanowy
Temocylina - -
Fenoksymetylopenicylina IE IE
Oksacylina - -
Kloksacylina - -
Dikloksacylina - -
Flukloksacylina - -
Mecylinam - -
66

S≤ R>
Cefaklor - -
Cefadroksyl - -
Cefaleksyna - -
Cefazolina - -
Cefepim - -
Cefiksym - -
Cefotaksym - -
Cefoksytyna IE IE
Cefpodoksym - -
Ceftarolina - -
Ceftazydym - -
Ceftibuten - -
Ceftobiprol - -
Ceftolozan – tazobaktam IE IE
Ceftriakson - -
Cefuroksym iv - -
Cefuroksym - -
– forma doustna

S≤ R>
Doripenem 1 1
Ertapenem 1 1
Imipenem 2 8
Meropenem 2 8

S≤ R>
Aztreonam - -
67

S≤ R>
Ciprofloksacyna - -
Lewofloksacyna - -
Norfloksacyna - -
Ofloksacyna - -

S≤ R>
Amikacyna - -
Gentamycyna - -
Netylmycyna - -
Tobramycyna - -

i lipoglikopeptydy
S≤ R>
Dalbawancyna IE IE
Oritawancyna IE IE
Teikoplanina IE IE
Telawancyna IE IE
Wankomycyna 2 2
68

linkozamidy
S≤ R>
i streptograminy
Azytromycyna - -
Klarytromycyna - -
Erytromycyna IE IE
Roksytromycyna - -
Telitromycyna - -
Klindamycyna 4 4
dalfopristyna
Tetracykliny1 Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Doksycyklina Komentarz1 Komentarz1 1. W przypadku bakterii beztlenowych istnieją kliniczne dowody wskazujące na aktywność tetracyklin w zakażeniach jamy brzusznej o etiologii
Minocyklina Komentarz1 Komentarz1 mieszanej, nie wykazano jednak zależności pomiędzy wartościami MIC i właściwościami farmakokinetycznymi/farmakodynamicznymi
a efektem klinicznym. Z tego względu nie zaproponowano wartości granicznych pozwalających zaklasyfikować szczep jako wrażliwy.
Tetracyklin Komentarz1 Komentarz1
Tigecyklina Komentarz1 Komentarz1

S≤ R>
Linezolid - -
Tedizolid - -
69

S≤ R>
Chloramfenikol 8 8
Kolistyna - -
Daptomycyna - -
Fosfomycyna iv - -
Fosfomycyna - -
– forma doustna
Kwas fusydowy - -
Metronidazol 4 4
Nitrofurantoina - -
Nitroksolina - -
Rifampicyna - -
Spektinomycyna - -
Trimetoprim - -
Trimetoprim – - -
sulfametoksazol
70
Clostridium difficile Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Clostridium difficile
Nie opracowano jeszcze kryteriów oznaczania lekowrażliwości Clostridium difficile metodą dyfuzyjno-krążkową

S≤ R>
Moksifloksacyna -1 -1 1. Antybiotyk niestosowany w leczeniu. Oznaczanie lekowrażliwości wyłącznie dla celów epidemiologicznych z zastosowaniem
epidemiologicznej wartości granicznej (ECOFF 4 mg/L)

S≤ R>
Wankomycyna 21 21 1. Kliniczna wartość graniczna została ustalona w oparciu o epidemiologiczną wartość graniczną ECOFF, która oddziela populację szczepów
dzikich od populacji szczepów charakteryzujących się obniżoną wrażliwością na lek.

S≤ R>
Tigecyklina -1,2 -1,2 1. Do oznaczania MIC tigecykliny metodą mikrorozcieńczeń w bulionie należy stosować podłoża przygotowane w dniu wykonania oznaczeń.
2. Antybiotyk niestosowany w leczeniu. Oznaczanie lekowrażliwości wyłącznie dla celów epidemiologicznych z zastosowaniem
epidemiologicznej wartości granicznej (ECOFF 0,25 mg/L)

S≤ R>
Daptomycyna -1,2 -1,2 1. Do oznaczania MIC daptomycyny podłoże musi być uzupełnione Ca2+ (do końcowego stężenia 50 mg/L dla metody rozcieńczeń w bulionie;
Kwas fusydowy -3 -3 metoda rozcieńczeń w agarze nie została jeszcze zwalidowana). W przypadku metod komercyjnych należy stosować się do zaleceń
producenta.
Fidaksomycyna IE4 IE4
Metronidazol 25 25 2. Antybiotyk niestosowany w leczeniu. Oznaczanie lekowrażliwości wyłącznie dla celów epidemiologicznych z zastosowaniem
Rifampicyna -6 -6
4. Dla fidaksomycyny nie ustalono klinicznych wartości granicznych oraz epidemiologicznej wartości granicznej ECOFF, ponieważ dostępne
dane wskazują na duże róznice dystrybucji wartości MIC w poszczególnych badaniach.
5. Kliniczna wartość graniczna została ustalona w oparciu o epidemiologiczną wartość graniczną ECOFF, która oddziela populację szczepów
epidemiologicznej wartości granicznej (ECOFF 0,004 mg/L)
71
Beztlenowe bakterie Gram-ujemne Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Beztlenowe bakterie Gram-ujemne
Nie opracowano jeszcze kryteriów oznaczania lekowrażliwości bakterii beztlenowych metodą dyfuzyjno-krążkową
Ta grupa bakterii zawiera wiele rodzajów. Spośród Gram-ujemnych bakterii beztlenowych do najczęściej izolowanych należą: Bacteroides, Prevotella, Porphyromonas, Fusobacterium, Bilophila
oraz Mobiluncus. Bakterie beztlenowe są najczęściej definiowane jako drobnoustroje niezdolne do wzrostu na podłożach stałych w warunkach atmosfery wzbogaconej w CO2. Dla wszystkich tych
gatunków, oznaczanie lekowrażliwości powinno być przeprowadzane w warunkach beztlenowych.

S≤ R>
Penicylina benzylowa1 0,25 0,5 1. Wrażliwość na ampicylinę, amoksycylinę i piperacylinę można przewidywać na podstawie oznaczenia wrażliwości na penicylinę benzylową.
Ampicylina1 0,5 2 2. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie sulbaktamu na 4 mg/L.
Ampicylina – sulbaktam 42 82
3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego na 2 mg/L.
Amoksycylina1 0,5 2
Amoksycylina – 43 83 4. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie tazobaktamu na 4 mg/L.
kwas klawulanowy
Piperacylina1 16 16
Tikarcylina1 16 16
Tikarcylina – 83 163
kwas klawulanowy
Temocylina - -
Oksacylina - -
Kloksacylina - -
Dikloksacylina - -
Flukloksacylina - -
Mecylinam - -
72

S≤ R>
Cefaklor - -
Cefadroksyl - -
Cefaleksyna - -
Cefazolina - -
Cefepim - -
Cefiksym - -
Cefotaksym - -
Cefoksytyna IE IE
Cefpodoksym - -
Ceftarolina - -
Ceftazydym - -
Ceftibuten - -
Ceftobiprol - -
Ceftolozan – tazobaktam IE IE
Ceftriakson - -
Cefuroksym iv - -
Cefuroksym - -
– forma doustna

S≤ R>
Doripenem 1 1
Ertapenem 1 1
Imipenem 2 8
Meropenem 2 8

S≤ R>
Aztreonam - -
73

S≤ R>
Ciprofloksacyna - -
Lewofloksacyna - -
Norfloksacyna - -
Ofloksacyna - -

S≤ R>
Amikacyna - -
Gentamycyna - -
Netylmycyna - -
Tobramycyna - -

i lipoglikopeptydy
S≤ R>
Dalbawancyna - -
Oritawancyna - -
Teikoplanina - -
Telawancyna - -
Wankomycyna - -

linkozamidy
S≤ R>
i streptograminy
Azytromycyna - -
Klarytromycyna - -
Erytromycyna IE IE
Roksytromycyna - -
Telitromycyna - -
Klindamycyna 4 4
dalfopristyna
74
Tetracykliny1 Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Doksycyklina Komentarz1 Komentarz1 1. W przypadku bakterii beztlenowych istnieją kliniczne dowody wskazujące na aktywność tetracyklin w zakażeniach jamy brzusznej o etiologii
Minocyklina Komentarz1 Komentarz1 mieszanej, nie wykazano jednak zależności pomiędzy wartościami MIC i właściwościami farmakokinetycznymi/farmakodynamicznymi
a efektem klinicznym. Z tego względu nie zaproponowano wartości granicznych pozwalających sklasyfikować szczep jako wrażliwy.
Tetracyklina Komentarz1 Komentarz1
Tigecyklina Komentarz1 Komentarz1

S≤ R>
Linezolid - -
Tedizolid - -

S≤ R>
Chloramfenikol 8 8
Kolistyna - -
Daptomycyna - -
Fosfomycyna iv - -
Fosfomycyna - -
– forma doustna
Kwas fusydowy - -
Metronidazol 4 4
Nitrofurantoina - -
Nitroksolina - -
Rifampicyna - -
Spektinomycyna - -
Trimetoprim - -
Trimetoprim – - -
sulfametoksazol
75
Helicobacter pylori Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Helicobacter pylori
Nie opracowano jeszcze kryteriów oznaczania lekowrażliwości Helicobacter pylori metodą dyfuzyjno-krążkową i do oznaczeń
lekowrażliwości należy stosować wartości MIC. W przypadku stosowania testów komercyjnych, oznaczenie należy wykonać zgodnie
z instrukcją producenta.

S≤ R>
Amoksycylina 0,1251 0,1251 1. Kliniczne wartości graniczne zostały ustalone w oparciu o epidemiologiczne wartości graniczne ECOFF, które oddzielają populację
szczepów dzikich od populacji szczepów charakteryzujących się obniżoną wrażliwością na lek.

S≤ R>
Lewofloksacyna 11 11 1. Kliniczne wartości graniczne zostały ustalone w oparciu o epidemiologiczne wartości graniczne ECOFF, które oddzielają populację
szczepów dzikich od populacji szczepów charakteryzujących się obniżoną wrażliwością na lek.
Makrolidy Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Klarytromycyna 0,251 0,51 1. Kliniczne wartości graniczne zostały ustalone w oparciu o epidemiologiczne wartości graniczne ECOFF, które oddzielają populację szczepów

S≤ R>
Tetracyklina 11 11 1. Kliniczne wartości graniczne zostały ustalone w oparciu o epidemiologiczne wartości graniczne ECOFF, które oddzielają populację szczepów

S≤ R>
Metronidazol 81 81 1. Kliniczne wartości graniczne zostały ustalone w oparciu o epidemiologiczne wartości graniczne ECOFF, które oddzielają populację szczepów
Rifampicyna 1 1 11 dzikich od populacji szczepów charakteryzujących się obniżoną wrażliwością na lek.
76
Listeria monocytogenes Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Listeria monocytogenes
leku, które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. odbitym; odczytywać wielkość całkowitej strefy zahamowania wzrostu.
Kontrola jakości: Streptococcus pneumoniae ATCC 49619. Do kontroli antybiotyków, których ten Kontrola jakości: Streptococcus pneumoniae ATCC 49619. Do kontroli krążków, których

w krążku (mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące metody dyfuzyjno-krążkowej.
S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa 1 1 1 jednostka 13 13
Ampicylina 1 1 2 16 16

S≤ R> (µg) S≥ R<
Meropenem 0,25 0,25 10 26 26
Makrolidy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Erytromycyna 1 1 15 25 25
S≤ R> (µg) S≥ R<
Trimetoprim – 0,06 0,06 1,25-23,75 29 29 1. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono jako
sulfametoksazol1 stężenie trimetoprimu.
77
Pasteurella multocida Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Pasteurella multocida
Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, wartości MIC należy odczytywać przy najniższym stężeniu odbitym; odczytywać wielkość całkowitej strefy zahamowania wzrostu.
leku, które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. Kontrola jakości: Haemophilus influenzae ATCC 49766. Do kontroli krążków, których ten
Kontrola jakości: Haemophilus influenzae ATCC 49766. Do kontroli antybiotyków, których ten szczep nie obejmuje oraz krążków z połączeniami β-laktam/inhibitor , patrz Tabele Kontroli
szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST. Jakości EUCAST.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa 0,5 0,5 1 jednostka 17 17 1. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego
Ampicylina 1 1 KomentarzA KomentarzA na 2 mg/L.
Amoksycylina 1 1 KomentarzA KomentarzA
Amoksycylina – 11 11 2-1 15 15 A. Wrażliwość przewidywana z oznaczenia wrażliwości na penicylinę benzylową.
kwas klawulanowwy

S≤ R> (µg) S≥ R<
Cefotaksym 0,03 0,03 5 26 26

S≤ R> (µg) S≥ R<
Lewofloksacyna 0,06 0,06 5 27 A
27A w celu oznaczenia oporności na fluorochinolony, patrz komentarz B.
B
Kwas nalidyksowy NA NA 30 23 KomentarzB
B. Izolaty klasyfikowane jako wrażliwe na kwas nalidyksowy mogą być raportowane
jako wrażliwe na ciprofloksacynę i lewofloksacynę. Izolaty klasyfikowane jako
niewrażliwe na kwas nalidyksowy mogą wykazywać oporność na fluorochinolony,
dlatego należy oznaczyć wrażliwość na odpowiednie antybiotyki.
78
Pasteurella multocida Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doksycyklina 1 1 KomentarzA KomentarzA A. Wrażliwość przewidywana z badania przesiewowego wrażliwości na tetracyklinę.
Tetracyklina NA NA 30 24A 24A
S≤ R> (µg) S≥ R<
Trimetoprim – 0,25 0,25 1,25-23,75 23 23 1. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono
sulfametoksazol1 jako stężenie trimetoprimu.
79
Campylobacter jejuni i coli Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Campylobacter jejuni i coli

Podłoże: bulion Mueller-Hinton + 5% odwłóknionej krwi końskiej i 20 mg/L β-NAD (bulion MH-F) Podłoże: Mueller-Hinton agar + 5% odwłókniona krew końska i 20 mg/L β-NAD (MH-F).
Inokulum: 5x105 CFU/mL Płytki należy wysuszyć przed wykonaniem oznaczenia w celu ograniczenia wzrostu
Hodowla: warunki mikroaerofilne, 41±1 ºC, 24 godz.; izolaty wykazujące niewystarczający wzrost mgławicowego (przez noc w temp. 20-25ºC lub w temp. 35ºC, z otwartym wieczkiem
po 24 godzinach powinny być niezwłocznie reinkubowane, a wartości MIC odczytane po 40-48 przez 15 minut).
godzinach inkubacji. Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda
Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, wartości MIC należy odczytywać przy najniższym stężeniu Hodowla: warunki mikroaerofilne, 41±1 ºC, 24 godz.; izolaty wykazujące niewystarczający
leku, które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. wzrost po 24 godzinach powinny być niezwłocznie reinkubowane, a wartości MIC
Kontrola jakości: Staphylococcus aureus ATCC 29213 (w warunkach typowych dla gronkowców). odczytane po 40-48 godzinach inkubacji.
Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, od przodu płytki, po zdjęciu wieczka, w świetle
odbitym; odczytywać wielkość całkowitej strefy zahamowania wzrostu.
Kontrola jakości: Campylobacter jejuni ATCC 33560
Fluorochinolony Wartośćgraniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Ciprofloksacyna 0,5 0,5 5 26 26

S≤ R> (µg) S≥ R<
Azytromycyna Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA 1/A. Erytromycyna może być stosowana do oznaczania wrażliwości na azytromycynę
Klarytromycyna Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA i klarytromycynę.
Erytromycyna, C. jejuni 41 41 15 20A 20A
Erytromycyna, C. coli 81 81 15 24A 24A

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doksycyklina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA 1/A. Tetracyklina może być stosowana do oznaczania wrażliwości na doksycyklinę.
Tetracyklina 21 21 30 30A 30A
80
Corynebacterium spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Corynebacterium spp.
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz.; izolaty wykazujące Hodowla: 5% CO2, 35±1 ºC, 18±2 godz.; izolaty wykazujące niewystarczający wzrost
niewystarczający wzrost po 16-20 godzinach powinny być niezwłocznie reinkubowane, a wartości po 16-20 godzinach powinny być niezwłocznie reinkubowane, a wartości MIC odczytane
MIC odczytane po 40-44 godzinach inkubacji. po 40-44 godzinach inkubacji.
Kontrola jakości: Streptococcus pneumoniae ATCC 49619. Do kontroli antybiotyków, których ten Kontrola jakości: Streptococcus pneumoniae ATCC 49619. Do kontroli antybiotyków,
szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST. których ten szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa 0,125 0,125 1 jednostka 29 29

S≤ R> (µg) S≥ R<
Ciprofloksacyna 1 1 5 25 25
Moksifloksacyna 0,5 0,5 5 25 25

S≤ R> (µg) S≥ R<
Gentamycyna 1 1 10 23 23

S≤ R> (µg) S≥ R<
Wankomycyna 2 2 5 17 17
81
Corynebacterium spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Linkozamidy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
Klindamycyna 0,5 0,5 2 20 20

S≤ R> (µg) S≥ R<
Tetracyklina 2 2 30 24 24
Oksazolidynony Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

S≤ R> (µg) S≥ R<
S≤ R> (µg) S≥ R<
Rifampicyna 0,06 0,5 5 30 25
82
Aerococcus sanguinicola i urinae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Aerococcus sanguinicola i urinae

Oznaczanie wartości MIC (metodą mikrorozcieńczeń w bulionie zgodnie z normą ISO 20776- Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST
1)1 Podłoże: Mueller-Hinton agar + 5% odwłókniona krew końska i 20 mg/L β-NAD (MH-F)
Inokulum: 5x105 CFU/mL Hodowla: 5% CO2, 35±1 ºC, 18±2 godz.; izolaty wykazujące niewystarczający wzrost
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz.; izolaty wykazujące po 16-20 godzinach powinny być niezwłocznie reinkubowane, a wartości MIC odczytane
niewystarczający wzrost po 16-20 godz. powinny być niezwłocznie reinkubowane, a wartości MIC po 40-44 godzinach inkubacji.
odczytane po 40-44 godzinach inkubacji. Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, od przodu płytki, po zdjęciu wieczka, w świetle
Odczyt: Jeśli nie zaznaczono inaczej, wartości MIC należy odczytywać przy najniższym stężeniu odbitym; odczytywać wielkość całkowitej strefy zahamowania wzrostu bakterii.
leku, które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. Kontrola jakości: Streptococcus pneumoniae ATCC 49619. Do kontroli antybiotyków,
Kontrola jakości: Streptococcus pneumoniae ATCC 49619. Do kontroli antybiotyków, których których ten szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.
ten szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.
1
W przypadku fluorochinolonów metoda rozcieńczeń w agarze może dawać wynik z łatwiejszym do
odczytu, z wyraźniejszą wartością odcięcia.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa 0,125 0,125 1 jednostka 21 21 1/A. Wrażliwość może być przewidywana z oznaczenia wrażliwości na ampicylinę.
Ampicylina 0,25 0,25 2 26 26
Amoksycylina Komentarz1 Komentarz1 KomentarzA KomentarzA

S≤ R> (µg) S≥ R<
Meropenem 0,25 0,25 10 31 31

S≤ R> (µg) S≥ R<
Ciprofloksacyna 2 2 5 21A 21A 1. Wrażliwość może być przewidywana z oznaczenia wrażliwości na ciprofloksacynę.
(wyłącznie niepowikłane ZUM) A. Wrażliwość może być przewidywana z oznaczenia wrażliwości na norfloksacynę,
Lewofloksacyna 21 21 5 KomentarzB KomentarzB patrz komentarz C.
(wyłącznie niepowikłane ZUM) B. Wrażliwość może być przewidywana z oznaczenia wrażliwości na ciprofloksacynę
Norfloksacyna NA NA 10 17C 17C i norfloksacynę, patrz komentarz C.
(badanie przesiewowe) C. Krążek z norfloksacyną może być stosowany w badaniu przesiewowym w kierunku
oporności na fluorochinolony.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Wankomycyna 1 1 5 16 16
83
Aerococcus sanguinicola i urinae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
S≤ R> (µg) S≥ R<
Nitrofurantoina 16 16 100 16 16
Rifampicyna 0,125 0,125 5 25 25
84
Kingella kingae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Kingella kingae
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz.; izolaty wykazujące Hodowla: 5% CO2, 35±1 ºC, 18±2 godz.; izolaty wykazujące niewystarczający wzrost
niewystarczający wzrost po 16-20 godzinach powinny być niezwłocznie reinkubowane, a wartości po 16-20 godzinach powinny być niezwłocznie reinkubowane, a wartości MIC odczytane
MIC odczytane po 40-44 godzinach inkubacji. po 40-44 godzinach inkubacji.
Kontrola jakości: Haemophilus influenzae ATCC 49766. Do kontroli antybiotyków, których ten Kontrola jakości: Haemophilus influenzae ATCC 49766. Do kontroli antybiotyków, których

S≤ R> (µg) S≥ R<
Penicylina benzylowa 0,03 0,03 1 jednostka 25 25 1. Izolaty wytwarzające β-laktamazy powinny być raportowane jako oporne na penicylinę
Ampicylina 0,062 0,062 KomentarzA KomentarzA benzylową oraz ampicylinę i amoksycylinę bez inhibitorów. Do wykrywania β-laktamaz
można stosować testy oparte na cefalosporynach chromogennych. U Kingella kingae
Amoksycylina 0,1252 0,1252 KomentarzA KomentarzA
nie opisywano jeszcze innych mechanizmów oporności na β-laktamy niż produkcja
Amoksycylina – Komentarz3 Komentarz3 KomentarzB KomentarzB β-laktamaz.
kwas klawulanowy
2. Wrażliwość przewidywana z oznaczenia wrażliwości na penicylinę benzylową.
3/B. Kwas klawulanowy naturalnie hamuje wzrost Kingella kingae przy stężeniu 2 mg/L,
dlatego nie podano wartości granicznych dla amoksycyliny z kwasem klawulanowym.
A. Wrażliwość przewidywanaz oznaczenia wrażliwośći na penicylinę benzylową.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Cefotaksym 0,125 0,125 5 27 27
Ceftriakson 0,06 0,06 30 30 30
Cefuroksym iv 0,5 0,5 30 29 29

S≤ R> (µg) S≥ R<
Meropenem 0,03 0,03 10 30 30

S≤ R> (µg) S≥ R<
Lewofloksacyna 0,125 0,125 5 28 28
85
Kingella kingae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018

i linkozamidy Literami oznaczono komentarze dotyczące metody dyfuzyjno-krążkowej.
w krążku (mm)
S≤ R> (µg) S≥ R<
Azytromycyna 0,251 0,251 KomentarzA KomentarzA 1. Wrażliwość może być przewidywana na podstawie oznaczenia wrażliwości
Klarytromycyna 0,51 0,51 KomentarzA KomentarzA na erytromycynę.
Erytromycyna 0,5 0,5 15 20 20 A. Wrażliwość przewidywana na podstawie oznaczenia wrażliwości
Klindamycyna - - - - na erytromycynę.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Doksycyklina 0,51 0,51 KomentarzA KomentarzA 1/A. Izolaty wrażliwe na tetracyklinę są też wrażliwe na doksycyklinę, ale niektóre izolaty
Tetracyklina 0,5 0,5 30 28 28 oporne na tetracyklinę mogą być wrażliwe na doksycyklinę. Jeśli zachodzi taka potrzeba,
wrażliwość na doksycyklinę u szczepów opornych na tetracyklinę powinna być
oznaczana metodą MIC.
S≤ R> (µg) S≥ R<
Rifampicyna 0,5 0,5 5 20 20 1. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono jako
Trimetoprim – 0,25 0,25 1,25-23,75 28 28 stężenie trimetoprimu.
sulfametoksazol1
86
Aeromonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Aeromonas spp.
Podłoże: bulion Mueller-Hinton Podłoże: Mueller-Hinton agar
Hodowla: zamknięte płytki, warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz Hodowla: 5% CO2, 35±1 ºC, 18±2 godz.
leku, które całkowicie hamuje widoczny wzrost drobnustroju. odczytywać wielkość strefy całkowitego zahamowania wzrostu bakterii
Kontrola jakości: Pseudomonas aeruginosa ATCC 27853. Do kontroli antybiotyków, których ten Kontrola jakości: Pseudomonas aeruginosa ATCC 27853. Do kontroli antybiotyków,
szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST. których ten szczep nie obejmuje, patrz Tabele Kontroli Jakości EUCAST.

S≤ R> (µg) S≥ R<
Cefepim 1 4 30 27 24
Ceftazydym 1 4 10 24 21

S≤ R> (µg) S≥ R<
Aztreonam 1 4 30 29 26

S≤ R> (µg) S≥ R<
Lewofloksacyna 0,5 1 5 27 24
87
Aeromonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
S≤ R> (µg) S≥ R<
Trimetoprim – 2 4 1,25-23,75 19A 16A 1. Trimetoprim – sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono
sulfametoksazol1 jako stężenie trimetoprimu.
A. Należy odczytywać wyraźną granicę strefy i ignorować wzrost mgławicowy lub kolonie
w obrębie strefy (patrz zdjęcia poniżej).
Przykładowe strefy zahamowania wzrostu Aeromonas spp. wokół krążka z trimetoprimem i sulfametoksazolem:
a-c) Należy odczytywać wyraźną granicę strefy i ignorować wzrost mgławicowy lub kolonie w obrębie strefy zahamowania wzrostu.
88
Mycobacterium tuberculosis Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Mycobacterium tuberculosis
Wymienione wartości graniczne zostały ustalone równolegle z rejestracją leku przez EMA. Obecnie trwają dyskusje nad ustaleniem rekomendowanej metody oznaczania
Dotychczas nie ustalono wartości granicznych dla innych leków. lekowrażliwości prątków.
Wartość graniczna MIC Komentarze

S≤ R>
Delamanid 0,06 0,06 1. Wartości graniczne dotyczą tylko oznaczeń wykonanych na podłożu Middlebrooka 7H11/7H10.
Bedakilina 0,251 0,251 Porównywalność oznaczeń wykonywanych na innych podłożach nie została jeszcze ustalona.
89
ECOFFs (epidemiologiczne wartości graniczne) i kliniczne wartości graniczne dla antybiotyków stosowanych wyłącznie miejscowo
W obliczu braku danych klinicznych o skuteczności leczenia miejscowego w odnieseniu do wartości MIC drobnoustrojów chorobotwórczych EUCAST uważa za niemożliwe osiągnięcie konsensusu,
który mógłyby pogodzić sprzeczne opinie dotyczące wartości granicznych dla antybiotyków stsowanych miejscowo (szczegóły na www.eucast.org/guidance_documents).
1. Dla antybiotyków stosowanych miejscowo należy używać epidemiologicznych wartości granicznych (ECOFFs).
2. Jeśli to możliwe, należy korzystać z klinicznych wartości granicznych. Z epidemiologicznych wartości granicznych należy korzystać wtedy, gdy kliniczne wartości graniczne nie są dostępne.
Tabela przedstawia ogólnoustrojowe wartości graniczne i epidemiologiczne wartości graniczne (ECOFFs) dla antybiotyków, które stosowane są zarówno ogólnie, jak i miejscowo oraz epidemiologiczne
wartości graniczne (ECOFFs) dla antybiotyków, które stosowane są wyłącznie miejscowo (z wyjątkiem wartości granicznych dla mupirocyny).
Przypis do tłumaczenia polskiego: W przypadku zakażeń powierzchownych skóry, spojówek oka i ucha zewnętrznego do interpretacji wyniku oznaczania lekowrazliwosci należy stosować wartości ECOFF,
pozwalające odróżnić szczepy „dzikie” od szczepów z nabytymi mechanizmami oporności. Jeśli zakażenie obejmuje głębsze tkanki należy stosować kliniczne wartości graniczne
Drobnoustrój
Ciprofloksacyna3
Lewofloksacyna3
Kwas fusydowy3
Chloramfenikol3
polimyksyny B)
(framycyetyna)
Kolistyna3 (dla
Gentamycyna3
Retapamulina
Ofloksacyna3
Bacytracyna
Neomycyna
Mupirocyna
2 0,125 0,25 0,5 16 2 - 8 - - -
ECOFF1,2
Enterobacteriaceae
Kliniczne wartości graniczne1 2/4 0,25/0,5 0,5/1 0,25/0,5 8/8 2/2 - - - - -
8 0,5 2 2 - 4 - ND - - -
ECOFF1
P. aeruginosa
Kliniczne wartości graniczne1 4/4 0,5/0,5 1/1 - - 2/2 - - - - -
4 1 0,5 1 - 2 - ND - - -
ECOFF1,2
Acinetobacter spp.
Kliniczne wartości graniczne1 4/4 1/1 0,5/1 - - 2/2 - - - - -
2 1 1 1 16 - 0,5 1 ND 14 0,5
ECOFF1
S. aureus
Kliniczne wartości graniczne1 1/1 1/1 1/1 1/1 8/8 - 1/1 - - -
-
- 2 2 4 8 - 32 ND ND - -
ECOFF1
S. pneumoniae
Kliniczne wartości graniczne1 - - 2/2 - 8/8 - - - - - -
- 2 2 4 8 - 32 ND ND 0,5 0,125
Streptococcus ECOFF1,2
A, B, C i G Kliniczne wartości graniczne1 - - 2/2 - 8/8 - IE - - - -
4 0,06 0,06 0,125 1 - ND ND - - -
ECOFF1
H. influenzae
Kliniczne wartości graniczne1 IE 0,06/0,06 0,06/0,06 0,06/0,06 2/2 - - - - - -
0,25 0,125 0,125 0,25 2 - ND ND - - -
ECOFF1,2
Moraxella spp.
Kliniczne wartości graniczne1 IE 0,5/0,5 1/1 0,5/0,5 2/2 - - - - - -
Komentarze:
1
ECOFFs i ogólnoustrojowe kliniczne wartości graniczne podane w mg/L
2
Ta wartość ECOFF jest reprezentatywna dla ECOFFs najistotniejszych klinicznie gatunków
3
Antybiotyki te mogą być stosowane także ogólnie
4
Wartości graniczne dla dekolonizacji jamy nosowej S ≤ 1, R > 256 mg/L (S ≥ 30, R < 18 mm dla krążków z mupirocyną 200 µg). Izolaty średniowrażliwe związane są z supresją krótkoterminową
(przydatne w profilaktyce okołooperacyjnej), ale w przeciwieństwie do izolatów wrażliwych, wskaźniki eradykacji długoterminowej są niskie.
ND = brak ECOFF zdefiniowanych na stronie EUCAST dotyczącej dystrybucji wartości MIC
90
PK/PD - wartości graniczne niezwiązane z określonym gatunkiem drobnoustrojów Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Wartości graniczne PK/PD – niezwiązane z określonym gatunkiem drobnoustrojów

Komentarz do tłumaczenia polskiego:
Wartość graniczną dla kategorii „wrażliwy” i „średniowrażliwy” (S/I) zaproponowano w oparciu o standardowe dawkowanie leku, natomiast wartość graniczną dla kategorii „średniowrażliwy”
i „oporny” (I/R) w oparciu o maksymalną dawkę leku. (EUCAST Standard Operating Procedure “Harmonization of breakpoints for existing antimicrobial agents” EUCAST SOP 2.2,
21.11.2016)
Zawarte w tym rozdziale wartości graniczne mogą być stosowane jedynie w przypadku, gdy w tabelach dla poszczególnych rodzin, rodzajów lub gatunków drobnoustrojów
brak jest specyficznych wartości granicznych (wartość liczbowa, znak „ – „ lub komentarz wskazujący interpretację wyniku oznaczania lekowrażliwości).
Jeśli wartość MIC jest większa niż PK/PD wartość graniczna wrażliwości, zaleca się niestosowanie danego leku.
Jeśli wartość MIC jest mniejsza lub równa PK/PD wartości granicznej wrażliwości, sugeruje się stosowanie leku z zachowaniem ostrożności. Można raportować wartość MIC, chociaż
nie jest to konieczne. W komentarzu należy zamieścić informację o tym, że zalecenie oparte jest tylko na wartościach granicznych PK/PD oraz załączyć informacje dotyczące dawkowania,
na których opiera się wyznaczenie wartości granicznych PK/PD.
Więcej informacji w dokumencie „Antimicrobial susceptibility tests on groups of organisms or agents for which there are no EUCAST breakpoints” z 08.05.2016r. na stronie
www.eucast.org/clinical_breakpoints

(mg/L)
S≤ R>
Penicylina benzylowa 0,25 2 1. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie sulbaktamu na 4 mg/L.
Ampicylina 2 8
2. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego na 2 mg/L.
Ampicylina – sulbaktam 21 81
Amoksycylina 2 8 3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie tazobaktamu na 4 mg/L.
Amoksycylina – kwas klawulanowy 22 82
Piperacylina 4 16
Tikarcylina 8 16
Tikarcylina – kwas klawulanowy 82 162
Temocylina IE IE
Oksacylina IE IE
Kloksacylina IE IE
Dikloksacylina IE IE
Flukloksacylina IE IE
Mecylinam IE IE
91

(mg/L)
S≤ R>
Cefaklor IE IE 1. W oparciu o wartości PK/PD dla bakterii Gram-ujemnych.
Cefadroksyl IE IE
2. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie awibaktamu na 4 mg/L.
Cefaleksyna IE IE
Cefazolina 1 2 3. Wartości graniczne ustalono w oparciu o dane dla ceftolozanu.
Cefepim 4 8
Cefiksym IE IE
Cefotaksym 1 2
Cefoksytyna IE IE
Cefpodoksym IE IE
Ceftarolina 0,51 0,51
Ceftazydym 4 8
Ceftazydym – awibaktam 82 82
Ceftibuten IE IE
Ceftobiprol 4 4
Ceftolozan – tazobaktam 43,4 43,4
Ceftriakson 1 2
Cefuroksym iv 4 8
Cefuroksym – forma doustna IE IE

(mg/L)
S≤ R>
Doripenem 1 2
Ertapenem 0,5 1
Imipenem 2 8
Meropenem 2 8

(mg/L)
S≤ R>
Aztreonam 4 8
92

(mg/L)
S≤ R>
Ciprofloksacyna 0,25 0,5
Lewofloksacyna 0,5 1
Moksifloksacyna 0,25 0,25
Kwas nalidyksowy IE IE
Norfloksacyna IE IE
Ofloksacyna 0,25 0,5

(mg/L)
S≤ R>
Amikacyna IE IE
Gentamycyna IE IE
Netilmycyna IE IE
Tobramycyna IE IE
Glikopeptydy i lipoglikopeptydy Wartość graniczna MIC Komentarze

(mg/L)
S≤ R>
Dalbawancyna 0,251 0,251 1. Do oznaczania MIC metodą mikrorozcieńczeń w bulionie podłoże musi być uzupełnione polisorbatem-80
Oritawancyna 0,1251,2 0,1251,2 do końcowego stężenia 0,002%.
Teikoplanina IE IE 2. Wartości graniczne PK/PD są oparte na danych dla S. aureus. Dla S. pyogenes są wątpliwości dotyczące
Telawancyna IE IE wartości oczekiwanych PK/PD. Do oznaczania MIC metodą mikrorozcieńczeń w bulionie podłoże musi
Wankomycyna IE IE być uzupełnione polisorbatem-80 do końcowego stężenia 0,002%.
Makrolidy, linkozamidy Wartość graniczna MIC Komentarze

i streptograminy (mg/L)
S≤ R>
Azytromycyna IE IE
Klarytromycyna IE IE
Erytromycyna IE IE
Roksytromycyna IE IE
Telitromycyna IE IE
Klindamycyna IE IE
Chinupristyna – dalfopristyna IE IE
93

(mg/L)
S≤ R>
Doksycyklina IE IE 1. Do oznaczania MIC tigecykliny metodą mikrorozcieńczeń w bulionie należy stosować podłoża
Minocyklina IE IE przygotowane w dniu wykonywania oznaczeń.
Tetracyklina IE IE
Tigecyklina 0,251 0,51

(mg/L)
S≤ R>
Linezolid 2 4
Tedizolid IE IE
Różne leki Wartość Komentarze

graniczna MIC
(mg/L)
S≤ R>
Chloramfenikol IE IE
Kolistyna IE IE
Daptomycyna IE IE
Fosfomycyna iv IE IE
Fosfomycyna – forma doustna IE IE
Kwas fusydowy IE IE
Metronidazol IE IE
Mupirocyna IE IE
Nitrofurantoina IE IE
Rifampicyna IE IE
Spektynomycyna IE IE
Trimetoprim IE IE
Trimetoprim – sulfametoksazol IE IE
94
Dawkowanie Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 8.1, obowiązująca od 15.05.2018
Dawkowanie
Wartości graniczne EUCAST odnoszą się do następujących dawek leków (patrz sekcja 8 w „Rationale Documents”).
Penicyliny Dawka standardowa Wysoka dawka Sytuacje szczególne

Penicylina benzylowa 0,6 g x 4 iv 1,2 g x 4-6 iv Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych:
Przy dawkowaniu 2,4 g x 6 iv izolaty o MIC ≤ 0,06 mg/L są wrażliwe.
Zapalenie płuc o etiologii S. pneumoniae: wartości graniczne odnoszą
się do dawkowania:
Przy dawkowaniu 1,2 g x 4 iv izolaty o MIC ≤ 0,5 mg/L są wrażliwe.
Przy dawkowaniu 2,4 g x 4 iv lub 1,2 x 6 iv izolaty o MIC ≤ 1 mg/L
są wrażliwe.
Przy dawkowaniu 2,4 g x 6 iv izolaty o MIC ≤ 2 mg/L są wrażliwe.
Ampicylina 1 g x 3-4 iv 2 g x 3-4 iv Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: 2 g x 6 iv
w zależności od gatunku w zależności od gatunku
i/lub rodzaju zakażenia i/lub rodzaju zakażenia
Ampicylina – sulbaktam 3 g x 3 iv 3 g x 4 iv
Amoksycylina 0,5g x 3 iv 2 g x 6 iv Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: 2 g x 6 iv
Dawka doustna w trakcie ustalania Dawka doustna w trakcie ustalania
Amoksycylina – (1 g amoksycyliny + 0,2 g kw. (2 g amoksycyliny + 0,2 g kw.
kwas klawulanowy klawulanowego) x 3 iv klawulanowego) x 3 iv
Dawka doustna w trakcie ustalania Dawka doustna w trakcie ustalania
Piperacylina 4 g x 3 iv 4 g x 4 iv Pseudomonas spp.: tylko wysoka dawka
Piperacylina – tazobaktam (4 g piperacyliny + 0,5 g tazobaktamu) (4 g piperacyliny + 0,5 g tazobaktamu) Pseudomonas spp.: tylko wysoka dawka
x 3 iv x 4 iv
Tikarcylina 3 g x 4 iv 3 g x 6 iv Pseudomonas spp.: tylko wysoka dawka
Tikarcylina – kwas klawulanowy (3 g tikarcyliny + 0,1 kw. (3 g tikarcyliny + 0,1 kw. Pseudomonas spp.: tylko wysoka dawka
klawulanowego) x 4 iv klawulanowego) x 6 iv
Fenoksymetylopenicylina 0,5-2 g x 3-4 doustnie brak

w zależności od gatunku
i/lub rodzaju zakażenia
Oksacylina kliniczne wartości graniczne kliniczne wartości graniczne

są niedostępne są niedostępne
Kloksacylina 0,5 g x 4 doustnie lub 1 g x 4 iv 1 g x 4 doustnie lub 2 g x 6 iv
Dikloksacylina 0,5-1g x 4 doustnie lub 1 g x 4 iv 2 g x 4 doustnie lub 2 g x 6 iv
Flukloksacylina 1 g x 3 doustnie lub 2 g x 4 iv 1 g x 4 doustnie lub 2 g x 6 iv
Mecylinam 0,2 g x 3 doustnie 0,4 g x 3 doustnie
95
Cefalosporyny Dawka standardowa Wysoka dawka Sytuacje szczególne

Cefaklor 0,25-1 g x 3 doustnie brak
w zależności od gatunku Staphylococcus spp.: dawka minimalna 0,5 g x 3
Cefadroksyl 0,5-1 g x 2 doustnie brak
Cefaleksyna 0,25-1 g x 2-3 doustnie brak
Cefazolina 1-2 g x 3 iv brak
Cefepim 2 g x 2 iv 2 g x 3 iv Pseudomonas spp.: tylko wysoka dawka
Cefiksym 0,2-0,4 g x 2 doustnie brak Rzeżączka: 0,4 g dustnie w dawce jednorazowej
Cefotaksym 1 g x 3 iv 2 g x 3 iv Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: 2 g x 4 iv
Rzeżączka: 0,5 g domięśniowo w dawce jednorazowej
Cefpodoksym 0,1-0,2 g x 2 doustnie brak
Ceftarolina 0,6 g x 2 iv w ciągu 1 godz. 0,6 g x 3 iv w ciągu 2 godz. S. aureus w powikłanych zapaleniach skóry i tkanki podskórnej: istnieją
pewne dowody na to, że przypadku izolatów o MIC 4 mg/L powinno się
stosować wysokie dawkowanie.
Ceftazydym 1 g x 3 iv 2 g x 3 iv Pseudomonas spp.: tylko wysoka dawka
Ceftazydym – awibaktam (2 g ceftazydymu + 0,5 g awibaktamu) brak
x 3 w ciągu 2 godz.
Ceftibuten 0,4 g x 1 doustnie brak
Ceftobiprol 0,5 g x 3 iv w ciągu 2 godz. brak
Ceftolozan – tazobaktam (1 g ceftolozanu + 0,5 g tazobaktamu) w trakcie ustalania
x 3 iv w ciągu 1 godz.
Ceftriakson 1 g x 1 iv 2 g x 1 iv Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: 4 g x 1 iv
Rzeżączka: 0,5 g domięśniowo w dawce jednorazowej
Cefuroksym iv 0,75 g x 3 iv 1.5 g x 3 iv E. coli, Klebsiella spp., P. mirabilis: tylko wysoka dawka
Cefuroksym – forma doustna 0,25-0,5 g x 2 doustnie brak
Karbapenemy Dawka standardowa Wysoka dawka Sytuacje szczególne

Doripenem 0,5 g x 3 iv w ciągu 1 godz. 1 g x 3 iv w ciągu 4 godz. Pseudomonas spp.: tylko wysoka dawka
Acinetobacter spp.: tylko wysoka dawka
Ertapenem 1 g x 1 iv w ciągu 30 min. brak
Imipenem 0,5 g x 4 iv w ciągu 30 min. 1 g x 4 iv w ciągu 30 min. Pseudomonas spp.: tylko wysoka dawka
Meropenem 1 g x 3 iv w ciągu 30 min. 2 g x 3 iv w ciągu 30 min. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: 2 g x 3 iv w ciągu 30 min.
Monobaktamy Dawka standardowa Wysoka dawka Sytuacje szczególne

Aztreonam 1 g x 3 iv 2 g x 4 iv Pseudomonas spp.: tylko wysoka dawka
96
Fluorochinolony Dawka standardowa Wysoka dawka Sytuacje szczególne

Ciprofloksacyna 0,5 g x 2 doustnie lub 0,4 g x 2 iv 0,75 g x 2 doustnie lub 0,4 g x 3 iv Pseudomonas spp.: tylko wysoka dawka
Staphylococcus spp.: tylko wysoka dawka
Rzeżączka: 0,5 g dustnie w dawce jednorazowej
Lewofloksacyna 0,5 g x 1 doustnie lub 0,5 g x 1 iv 0,5 g x 2 doustnie lub 0,5 g x 2 iv Pseudomonas spp.: tylko wysoka dawka
S. pneumoniae: tylko wysoka dawka
Moksifloksacyna 0,4 g x 1 doustnie lub 0,4 g x 1 iv brak
Norfloksacyna 0,4 g x 2 doustnie brak
Ofloksacyna 0,2 g x 2 doustnie lub 0,2 g x 2 iv 0,4 g x 2 doustnie lub 0,4 g x 2 iv Staphylococcus spp.: tylko wysoka dawka
Aminoglikozydy Dawka standardowa Wysoka dawka Sytuacje szczególne

Amikacyna 20 mg/kg x 1 iv 30 mg/kg x1 iv Enterobacteriaceae: tylko wysoka dawka
Pseudomonas spp.: tylko wysoka dawka
Gentamycyna 5 mg/kg x 1 iv 7 mg/kg x 1 iv Enterobacteriaceae: tylko wysoka dawka
Netylmycyna 5 mg/kg x 1 iv 7 mg/kg x 1 iv Enterobacteriaceae: tylko wysoka dawka
Tobramycyna 5 mg/kg x 1 iv 7 mg/kg x 1 iv Enterobacteriaceae: tylko wysoka dawka
Glikopeptydy Dawka standardowa Wysoka dawka Sytuacje szczególne

i lipoglikopeptydy
Dalbawancyna 1 g x 1 iv w ciągu 30 min.
pierwszego dnia
brak
Jeśli trzeba, 0,5 g x 1 iv w ciągu
30 min. ósmego dnia
Oritawancyna 1.2 g x 1 (pojedyncza dawka) iv
brak
w ciągu 3 godz.
Teikoplanina 0,4 g x 1 iv 0,8 g x 1 iv lub 0,4 g x 2 iv
Telawancyna 10 mg/kg x 1 iv w ciągu 1 godz. brak
Wankomycyna 0,5 g x 4 iv lub 1 g x 2 iv
brak
lub 2 g x 1 we wlewie ciągłym
97
Makrolidy, linkozamidy Dawka standardowa Wysoka dawka Sytuacje szczególne

i streptograminy
Azytromycyna 0,5 g x 1 doustnie lub 0,5 g x 1 iv brak Rzeżączka: 2 g dustnie w dawce jednorazowej
Klarytromycyna 0,25 g x 2 doustnie 0,5 g x 2 doustnie
Erytromycyna 0,5 g x 2-4 doustnie lub 0,5 g x 2-4 iv 1 g x 4 doustnie lub 1 g x 4 iv
Roksytromycyna 0,15 g x 2 doustnie brak
Telitromycyna 0,8 g x 1 doustnie brak
Klindamycyna 0,3 g x 2 doustnie lub 0,6 g x 3 iv 0,3 g x 4 doustnie lub 1,2 g x 2 iv

Chinupristyna – dalfopristyna 7,5 mg/kg x 2 iv 7,5 mg/kg x 3 iv
Tetracykliny Dawka standardowa Wysoka dawka Sytuacje szczególne

Doksycyklina 0,1 g x 1 doustnie 0,2 g x 1 doustnie
Minocyklina 0,1 g x 2 doustnie brak
Tetracyklina 0,25 g x 4 doustnie 0,5 g x 4 doustnie
Tigecyklina 0,1 g dawka nasycająca, brak
następnie 50 mg x 2 iv
Oksazylidynony Dawka standardowa Wysoka dawka Sytuacje szczególne

Linezolid 0,6 g x 2 doustnie lub 0,6 g x 2 iv brak
Tedizolid 0,2 g x 1 doustnie brak
Różne leki Dawka standardowa Wysoka dawka Sytuacje szczególne

Chloramfenikol 1 g x 4 doustnie lub 1 g x 4 iv 2 g x 4 doustnie lub 2 g x 4 iv
Kolistyna 3 MU x 3 iv z dawką nasycającą 9 MU brak
Daptomycyna 0,25 g x 1 iv 0,5 g x 1 iv
Fosfomycyna iv 4 g x 3 iv 8 g x 3 iv
Fosfomycyna – forma doustna 3 g x 1 doustnie brak
jako pojedyncza dawka
Kwas fusydowy 0,5 g x 2 doustnie lub 0,5 g x 2 iv 0,5 g x 3 doustnie lub 0,5 g x 3 iv
Metronidazol 0,4 g x 3 doustnie lub 0,4 g x 3 iv 0,5 g x 3 doustnie lub 0,5 g x 3 iv
Nitrofurantoina 50 mg x 3 doustnie 0,1 g x 4 doustnie
Nitroksolina 0,25 g x 3 dustnie brak
Rifampicyna 0,6 g x 1 doustnie lub 0,6 g x 1 iv 0,6 g x 2 doustnie lub 0,6 g x 2 iv
Spektinomycyna 2 g x 1 domięśniowo brak Rzeżączka: 2 g domięśniowo w dawce jednorazowej
Trimetoprim 0,16 g x 2 doustnie brak
Trimetoprim – sulfametoksazol (0,16 g trimetoprimu + 0,8 g (0,24 g trimetoprimu + 1,2 g Stenotrophomonas maltophilia: tylko wysoka dawka
sulfametoksazolu) x 2 doustnie sulfametoksazolu) x 2 doustnie
lub lub
(0,16 g trimetoprimu + 0,8 g (0,24 g trimetoprimu + 1,2 g
sulfametoksazolu) x 2 iv sulfametoksazolu) x 2 iv
98

Tabele Wartosci Granicznych EUCAST Wersja 8 02018

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Tabele Wartosci Granicznych EUCAST Wersja 8 02018

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tabele Wartosci Granicznych EUCAST Wersja 8 02018

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Tabele interpretacji wyników oznaczania lekowrażliwości

zgodnie z zaleceniami EUCAST 2018

Dokument zawiera tłumaczenie na język polski zaleceń EUCAST:

„European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing

uzupełnione o informacje zawarte w dokumencie

„Stanowisko Zespołu Roboczego ds. oznaczania lekowrażliwosci zgodnie z zaleceniami EUCAST

Zalecenia opracowane ze środków finansowych będących Narodowy Instytut Leków

PRZEDMOWA DO POLSKIEGO TŁUMACZENIA

Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST)

Komentarz do tłumaczenia polskiego:

Jak czytać tabele z wartościami EUCAST?

Wartość Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Antybiotyk A 11 11 X 20A 20A 1. Komentarz dotyczący wartości granicznych MIC

2. Komentarz dotyczący metody dyfuzyjno-krążkowej

Wartość graniczna dla odróżnienia W przygotowaniu Pola zawierające zmiany

Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST)

Acinetobacter spp. Poprawione komentarze

Neisseria gonorrhoeae Ogólne

Enterobacteriaceae (teraz: Enterobacterales*)

Penicyliny1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna Komentarze

Cefalosporyny1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna Komentarze

Karbapenemy1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna Komentarze

Monobaktamy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Fluorochinolony Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Aminoglikozydy1,2 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Glikopeptydy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Makrolidy, Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Azytromycyna1 - - - - 1. Azytromycynę stosowano w terapii zakażeń wywołanych przez Salmonella Typhi

Tetracykliny Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

A. Wartości graniczne stref zahamowania wzrostu wyłącznie dla E. coli.

Oksazylidynony Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Penicyliny Wartość Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Cefalosporyny Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Karbapenemy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Monobaktamy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Fluorochinolony Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Aminoglikozydy1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Glikopeptydy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Makrolidy, Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Tetracykliny Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Oksazylidynony Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Antybiotyk Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

A. Izolaty przejawiające jakiekolwiek oznaki wystąpienia strefy zahamowania wzrostu

Penicyliny1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Cefalosporyny Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Karbapenemy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Monobaktamy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Fluorochinolony Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Aminoglikozydy1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Glikopeptydy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Makrolidy, Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Tetracykliny Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Oksazylidynony Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Penicyliny1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Cefalosporyny1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Karbapenemy1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Monobaktamy Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Fluorochinolony1 Wartość Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze

Aminoglikozydy1 Wartość graniczna MIC Zawartość Wartość graniczna strefy Komentarze