Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 60

© 2020 Ekin Yayınevi

Tüm hakları mahfuzdur. Bu kitabın tamamı ya da bir kısmı 5846 Sayılı Yasa’nın hükümlerine
göre, kitabı yayınlayan yayınevinin izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi
bir kayıt sistemi ile çoğaltılamaz, özetlenemez, yayınlanamaz, depolanamaz.
Sertifika No: 48743

ISBN: 978-625-7210-22-5

Sayfa Düzeni / Kapak Tasarımı: Aslı AYRANCI

Baskı ve Cilt:
Stüdyo Star Ajans Ltd. Şti.
Alaaddinbey Mah. 634. Sk.
NİLTİM Ayaz Plaza No: 24
Tel. (0224) 249 33 20
Sertifika No: 48334

Baskı Tarihi: Ekim 2020

EKİN Basım Yayın Dağıtım


Şehreküstü Mah. Cumhuriyet Cad.
Durak Sk. No: 2 Osmangazi / BURSA
Tel .: (0.224) 220 16 72 - 223 04 37
Fax.: (0.224) 223 41 12
e-mail: info@ekinyayinevi.com
www.ekinyayinevi.com
ÖNSÖZ
Bir toplumun kalkınması için zengin doğal kaynaklar, yetişmiş işgücü ve güçlü
sermaye birikimi gereklidir. Geleneksel İktisat, bu kaynakların kıtlığını ve insan davra-
nışlarının rasyonel olduğunu savunmaktadır. Rasyonellik, etkinlik ve verimlilik kavram-
larının varlığını sağlamaktadır. Sürdürülebilir sermaye birikimi, finansal piyasaları bes-
lemekte ve buradaki kaynaklar da makro ve mikro düzeyde fon gereksinmelerinin ge-
rektiği gibi karşılanmasını sağlamaktadır. Sağlıklı işleyen bir piyasanın gereklerinden
biri doğru bilgidir. Bireylerin günlük yaşamlarında harcama ve yatırım kararları verir-
ken gereksinimlerinin şiddeti, fırsat maliyeti, finansal yöntem ve araçların özellikleri,
alternatif kararların sonuçlarını öngörebilmeleri gerekir.
Tasarruf yapabilen ve tasarruf yapabilme potansiyeli olan bireylerin, fon yöneti-
cilerinin finansal piyasalarda yatırım işlemleri yaparken de yatırım araçlarının özellikle-
rini ve işlem kurallarını iyi özümsemiş olması bir başka önemli gerekliliktir. Son yıllarda
Türkiye’de Finansal okuryazarlık kavramı üzerinde yoğun çalışmalar yapıldığını, finan-
sal okuryazarlığın arttırılması için çeşitli politikalar geliştirildiğini görmekteyiz. Bunun
nedeni, Türkiye ekonomisinin büyümesi için gereksinim duyduğu sermayenin, daha
fazla oranda iç kaynaklardan sağlanmasının zorunlu olduğunun daha çok anlaşılması-
dır.
Bu kitap, bireylerin, bireysel yatırımcıların finansal piyasalarda işlem yapmak
için gereksinim duyduğu bilimsel alt yapıyı kuvvetlendirmeyi hedeflemektedir. Kitapta,
alan bilgisini farklı bakış açısıyla ele alarak, bireylerin açıklanan bilgileri daha kolay
anlamalarını sağlayacak bir dil oluşturulması amaçlanmıştır. On yedi bölümden olu-
şan kitapta, her bölüm farklı üniversitelerimizde görev yapan ilgili konularda çalışmaları
olan akademisyenler tarafından yazılmıştır.
Elbette bu bölümler yazılırken bizi yetiştiren, bilgisi ve bilimsel ufku ile hepimize
yol gösteren birbirinden saygın hocalarımız yanıbaşımızdalardı. Onların anlatıları,
tavsiyeleri ve bu güne kadar ortaya çıkardıkları eserler bizlere yol gösterdi. Tüm bölüm-
lere bakıldığında kaynakçalarda bu isimleri görebiliyoruz. Menkul kıymet analizi ve
portföy yönetimi alanında kitap ve diğer çalışmaları ile Sayın Prof. Dr. M. Baha KARAN,
Sayın Prof. Dr. Ali CEYLAN, Sayın Prof. Dr. Ahmet AKSOY, Sayın Prof. Dr. Turhan
KORKMAZ, Sayın Prof. Dr. Semih BÜKER, Sayın Prof. Dr. Nurhan AYDIN,
Sayın Prof. Dr. Erdinç ALTAY, Sayın Prof. Dr Niyazi BERK, doktora eğitimimden itiba-
ren kendileri ile çok kez aynı ortamları paylaştığım değerli hocalarım Sayın Prof. Dr.
Kemalettin ÇONKAR ve danışmanım Sayın Prof. Dr. Veysel KULA hocam ile adını
sayamadığım tüm hocalarımıza da kitapta emeği geçen arkadaşlarım adına teşekkür
ediyorum.
Kitabın yazım sürecinde bizleri sabırla destekleyen ailelerimize de teşekkürü borç
biliyorum. Kitabı yayına hazırlayan Ekin yayıncılık yönetimi ve çalışanlarına da titiz
çalışmaları nedeniyle teşekkür ediyor ve kitabın borsa ve diğer piyasalarda yatırım
yapacak olan tüm okuyuculara faydalı olmasını diliyorum.

Doç. Dr. Ercan ÖZEN


01.10.2020 – UŞAK
Yazarlar Listesi
(Sıralama Bölüm numarasına göre yapılmıştır)

Dr. Öğr. Üyesi Gülay SELVİ HANIŞOĞLU


Değerleme Uzmanı, Fidan ARUTAN GÜLER
Prof. Dr. Feride HAYIRSEVER BAŞTÜRK
Arş. Gör. Burcu OĞUR
Dr. Öğr. Üyesi Reyhan CAN
Dr. Öğr. Üyesi Eser YEŞİLDAĞ
Dr. Öğr. Üyesi Ali AKGÜN
Dr. Öğr. Üyesi N. Serap VURUR
Dr. Öğr. Üyesi Ender BAYKUT
Doç. Dr. Hasan Hüseyin YILDIRIM
Doç. Dr. Ercan ÖZEN
Analist, Fehmi KÖZ
Arş. Gör. Serkan ÇELİK
Prof. Dr. Ferudun KAYA
Prof. Dr. Cantürk KAYAHAN
Prof. Dr. Ekrem TUFAN
Doç. Dr. Yaşar KÖSE
Dr. Öğ. Üyesi Ceyda AKTAN
Doç. Dr. Sezer BOZKUŞ KAHYAOĞLU
Araş. Gör. Cengiz Çağrı KABAKCI
Prof. Dr. Erhan DEMİRELİ
İÇİNDEKİLER

1. BÖLÜM
PARANIN ZAMAN DEĞERİ, FAİZ ORANLARI VE VADE YAPISI
(Time Value of Money, Interest Rates and Term Structure) ......................................... 1
Dr.Öğr.Üyesi Gülay SELVİ HANIŞOĞLU
Değerleme Uzmanı Fidan ARUTAN GÜLER

2. BÖLÜM
MENKUL KIYMET DEĞERLEME – HİSSE SENEDİ VE TAHVİLLER
(Securities Valuation - Stocks and Bonds) ................................................................... 27
Prof. Dr. Feride HAYIRSEVER BAŞTÜRK
Arş.Gör. Burcu OĞUR

3. BÖLÜM
MENKUL KIYMET DEĞERLEME II
(Valuation of Treasury Bond and the Other Securities) ............................................. 67
Dr.Öğr.Üyesi Reyhan CAN

4.BÖLÜM
TÜREV ÜRÜNLERİN FİYATLANDIRILMASI (Pricing of Derivatives)....................... 107
Dr.Öğr.Üyesi Eser YEŞİLDAĞ

5. BÖLÜM
PORTFÖY YÖNETİMİ VE GELENEKSEL PORTFÖY YÖNETİMİ MODELİ
(Portfolio Management and Traditional Portfolio Management Model) ................. 129
Dr.Öğr.Üyesi Ali AKGÜN

6.BÖLÜM
RİSK VE GETİRİ (Risk and Return) .............................................................................. 155
Dr.Öğr.Üyesi N. Serap VURUR

7.BÖLÜM
MODERN PORTFÖY TEORİSİ: PORTFÖY YÖNETİMİNİN TEMELLERİ
(Modern Portfolio Theory: Fundamentals of Portfolio Management) .................... 175
Dr. Öğr. Üyesi Ender BAYKUT

8.BÖLÜM
FİNANSAL VARLIK FİYATLAMA MODELİ (Capital Asset Pricing Model-CAPM).. 201
Doç.Dr. Hasan Hüseyin YILDIRIM
9.BÖLÜM
FAKTÖR MODELLERİ, ARBİTRAJ FİYATLAMA TEORİSİ (AFT) VE ETKİN
PİYASALAR HİPOTEZİ Factor Models, Arbitrage Pricing Theory (APT) and
Efficient Markets Hypothesis (EMH) ............................................................................ 223
Doç. Dr. Hasan Hüseyin YILDIRIM

10. BÖLÜM
TEMEL ANALİZ ve PORTFÖY YATIRIM KARARLARINDA KULLANIMI
(Fundamental Analysis and Its Usage in Portfolio Investment Decisions) ........... 245
Doç.Dr.Ercan ÖZEN

11.BÖLÜM
TEKNİK ANALİZİN YATIRIM KARARLARINDA KULLANIMI
(Use of Technical Analysis in Financial Investment Decisions) ............................. 277
Analist, Fehmi KÖZ
Doç.Dr.Ercan ÖZEN

12. BÖLÜM
PORTFÖY PERFORMANSININ ÖLÇÜLMESİ
(Measuring the Portfolio Performance) ....................................................................... 307
Arş.Gör.Serkan ÇELİK
Prof.Dr.Ferudun KAYA

13.BÖLÜM
RİSK YÖNETİMİ VE RİSKE MARUZ DEĞER UYGULAMALARI
(Risk Management and Value at Risk(VaR)) ............................................................... 333
Prof.Dr. Cantürk KAYAHAN

14.BÖLÜM
YATIRIMCI DAVRANIŞI VE DAVRANIŞSAL FİNANS: BAZI BİLİŞSEL YANILGILAR
VE SEZGİSEL KARARLAR (Behavior of Investor and Behavioral Finance: Some
Cognitive Biases and Heuristics) ................................................................................. 373
Prof.Dr.Ekrem TUFAN

15.BÖLÜM
TÜREV ARAÇLARLA RİSKTEN KORUNMA STRATEJİLERİ VE PORTFÖY
SİGORTASI (Strategies for Hedging Risk by Derivatives and
Portfolio Insurance ......................................................................................................... 397
Doç.Dr Yaşar KÖSE
Dr.Öğ.Üyesi Ceyda AKTAN
16.BÖLÜM
TÜREV ARAÇLARLA ARBİTRAJ VE SPEKÜLASYON YÖNTEMLERİ
(Arbitrage and Speculation Methods with Derivatives) ............................................ 435
Doç. Dr. Sezer BOZKUŞ KAHYAOĞLU

17.BÖLÜM
FOREKS PİYASALAR, YAPILANDIRILMIŞ ÜRÜNLER VE TURBO SERTİFİKALAR
(Forex Markets, Structured Products and Turbo Certificates) ................................ 471
Araş. Gör. Cengiz Çağrı KABAKCI
Prof. Dr. Erhan DEMİRELİ
1. BÖLÜM

PARANIN ZAMAN DEĞERİ, FAİZ ORANLARI VE


VADE YAPISI
(Time Value of Money, Interest Rates and Term
Structure)
Dr.Öğr.Üyesi Gülay SELVİ HANIŞOĞLU1
Değerleme Uzmanı Fidan ARUTAN GÜLER2

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?
Finans piyasalarında yönetici, analist veya bir yatırımcı olarak çalışmak
istiyorsanız bu bölümde anlatılan temel kavramlar size yardımcı olacaktır. Başa-
rılı firma yöneticileri şirketlerinin değerini maksimum kılmak için piyasadaki
veya dünyadaki tüm gelişmeleri yakından takip ederler ve amaçlarına uygun
kararlar alırlar. Bu kavramlar sizin bilgi ve becerinizi arttıracak ve alacağınız ka-
rarlarda yol gösterici olacaktır. Bu bölümde paranın zaman değeri kısaca tanım-
lanmış ve paranın zaman değerinin hesaplanması için önemli değişkenlerden
biri olan faiz kavramı, faiz oranı, faiz oranlarının vade yapısı, getiri eğrileri teorik
ve uygulamalar üzerinden anlatılmıştır. Kavramsal çerçeve sonrasında paranın
zaman değerinin hesaplanmasına ilişkin çalışmalardaki temel finans matemati-
ğinde kullanılan yüzde ve değişim oranları örneklerle açıklanmıştır. İzleyen bö-
lümlerde ise paranın zaman değerine ilişkin basit faiz, bileşik faiz, bugünkü değer
ve gelecekteki değer hesaplamaları; taksitli ödemeler, nakit akış hesaplamaları
güncel örneklerle açıklanmıştır.

1 gulayselvi@beykent.edu.tr, Beykent Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0001-6174-2452


2
Değerleme Uzmanı Fidan ARUTAN GÜLER, Orcid ID: 0000-0002-1888-8445
Paranın Zaman Değeri, Faiz Oranları Ve Vade Yapısı 25

Kaynakça

Bakkal, M., & Aksüt, U. (2011). Türk Bankacılık Sisteminde Elektronik Bankacılık
Uygulamaları. İstanbul: Hyperlink.
Deloitte. (2016). Interest rate derivatives in the negative-rate environment. Belgium:
Deloitte .
Eğilmez, M. (2014). http://www.mahfiegilmez.com/2014/11/getiri-egrisi-yatay-olursa-ne-
olur.html. Mahfieğilmez.com: http://www.mahfiegilmez.com/2014/11/getiri-egrisi-
yatay-olursa-ne-olur.html adresinden alınmıştır
Gökçek, B. (1996). Bankacılıkta Matematiksel İşlemler. istanbul: Garanti Bankası Eğitim
Merkezi Yayınları.
Horne, J. C., & Wachowicz, J. M. (2008). Fundamentals of Financial Management
(Thirteenth edition b.). Essex England: Pearson Education Limited.
Karan, M. B. (2018). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi. Ankara: İlksan Matbaası Ltd.
Şti.
Kıyılar, M. (2015). Paranın Zaman Değeri. İstanbul: Literatür yayıncılık.
Kızıl, C., Hanişoğlu Selvi, G., & Tunay, A. (2019). Kripto paraların Finansal Piyasalara
Etkisi ve Muhasebeleştirilmesi. Bursa: Ekin Yayınevi.
Korkmaz, T., & Pekkaya, M. (2005). Excel Uygulamalı Finans Matematiği. Ankara: Ekin
Yayıncılık.
Mishkin, F. S. (2016). The Economics of Money, Banking and Financial Markets. Essex,
England: Pearson Education Limited .
TCMB. (2020). Bankalarca Açılan Mevduatlara Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz
Oranları. 05 08, 2020 tarihinde TCMB, Elektronik Veri Dağıtım Sistemi:
https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/portlet/C0V7OdyCFcM%3D/t
adresinden alındı
Tümay, E. (2007). Temel Ekonomi. İstanbul: Beta.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2020, 05 23). TCMB Faiz Oranları. tcmb.gov.tr:
https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Temel+Fa
aliyetler/Para+Politikasi/Merkez+Bankasi+Faiz+Oranlari/faiz-oranlari%20
adresinden alınmıştır
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2020,06 02). Parasal Aktarım Mekanizması. 06 02,
2020 tarihinde tcmb.gov.tr: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/4e99834e-
179b-4a08-820c-f2b259032afd/ParasalAktarim.pdf?MOD=AJPERES adresinden
alındı
2. BÖLÜM

MENKUL KIYMET DEĞERLEME – HİSSE SENEDİ


VE TAHVİLLER
(Securities Valuation - Stocks and Bonds)
Prof. Dr. Feride HAYIRSEVER BAŞTÜRK3
Arş.Gör. Burcu OĞUR4

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?
Sahip oldukları fonları hisse senedi ve tahvilde değerlendirmek isteyen
yatırımcıların bu menkul kıymetlerin özelliklerini bilmeleri gerekmektedir. Bu bö-
lüm de bu amaçla oluşturulmuş olup; bölüm kapsamında hisse senedi ve tahvil
türleri, farklı değer tanımları, hisse senedi ve tahvil değerlemesinin nasıl yapıla-
cağı ve hangi yaklaşımların kullanılabileceği konuları ele alınmıştır. İlgili yakla-
şımlar kapsamında örnek hesaplamalar eklenmiş ve günlük hayatta karşılaşıla-
bilecek olası durumlar aktarılmıştır. Böylece bölümün okunması sonrasında; ko-
nuya ilgi duyan, ilgili menkul kıymetlere yatırım yapmak isteyen, farklı finansal
araçlarla portföy oluşturmak isteyen yatırımcılara, hisse senedi ve tahvil değer-
lemesi konusunda ihtiyaç duyabilecekleri temel bilgiler aktarılmış olacaktır. Olası
yatırımcıların konuyla ilgili bilgi birikimlerinin oluşması veya artması hedeflen-
mektedir.

3 feride.basturk@bilecik.edu.tr, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0002-8381-1743,


4 burcu.ogur@bilecik.edu.tr, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0002-4225-897X,
64 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Kaynakça

Akgüç, Ö. (1998). Finansal Yönetim (7. Baskı). İstanbul: Avcıol Basım-Yayın.


Aksoy, A. ve Tanrıöven, C. (2007). Sermaye Piyasası Yatırım Araçları ve Analizi (3.
Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
Arnold, G. (2018). Büyük Yatırımcılar (2. Baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Ya-
yınları.
Bodie, Z., Kane, A. & Marcus, A. (2010). Investments (9th Edition). New York, NY: McG-
raw-Hill.
Brealey, R. A., Myers, S. C. & Marcus, A. J. (2001). Fundamentals of Corporate Finance
(3rd Edition). New York, NY: McGraw-Hill Education.
Civelek, M. A. ve Durukan, M. B. (2011). Investments (3rd Edition). Ankara: Efil Yayınevi.
Fabozzi, F. J. & Mann, S. V. (2002). General Principles of Bond Valuation. F. J. Fabozzi
& H. M. Markowitz (Der.), The Theory and Practise of Investment Management
içinde (ss. 501-524). Hoboken, NJ: Wiley.
Fabozzi, F. J. & Peterson, P. P. (2003). Financial Management and Analysis (2nd Edition).
Hoboken, NJ: Wiley.
Fabozzi, F. J., Jones, F. J., Johnson, R. R. & Collins, B. M. (2002). Common Stock Mar-
kets, Trading Arrangements, and Trading Costs. F. J. Fabozzi & H. M. Markowitz
(Der.), The Theory and Practise of Investment Management içinde (ss. 121-162).
Hoboken, NJ: Wiley.
Francis, C. J. (1993). Management of Investments. New York, NY: McGraw-Hill.
Hagin, R. L. (2004). Investment Management: Portfolio Diversification, Risk, and Timing-
Fact and Fiction. Hoboken, NJ: Wiley.
Karan, M. B. (2013). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi (4. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
Korkmaz, T. ve Ceylan, A. (2012). Sermaye Piyasası ve Menkul Kıymet Analizi (6. Baskı).
Bursa: Ekin Yayınevi.
Loizou, A. (2015). Şeytanla Pazarlık – Borsanın İç Yüzü Para Nasıl Kazanılır? İstanbul:
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Merkezi Kayıt Kuruluşu. Borsa Trendleri Raporu (Ocak-Aralık 2019) Sayı:31.
https://www.mkk.com.tr/project/MKK/file/content/Bilgi%20Merkezi%20Dosya-
lar%C4%B1%2FBorsa%20Trendleri%20Raporu%2FBorsa%20Trendleri%20Ra-
poru%20(Ocak-Aral%C4%B1k%202019), (Erişim Tarihi: 05.06.2020).
Menkul Kıymet Değerleme – Hisse Senedi ve Tahviller 65

Peterson, P. P. & Fabozzi, F. J. (2002). Traditional Fundamental Analysis III: Earnings


Analysis, Cash Analysis, Dividends, and Dividend Discount Models. F. J. Fabozzi
& H. M. Markowitz (Der.), The Theory and Practise of Investment Management
içinde (ss. 275-316). Hoboken, NJ: Wiley.
Reilly, F. K. & Brown, K. C. (2002). Investment Analysis and Portfolio Management (7th
Edition). Boston: Cengage Learning.
Ross, S. A., Westerfield, R. W. & Jordan, B. D. (2013). Fundamentals of Corporate Fi-
nance (10th Edition). New York,NY: McGraw-Hill.
Tekbaş, M. Ş., Köse, A., Sarıkovanlık, V., Sarıoğlu, S. E., Özdemir, A. K. ve Baş, N. K.
(2019). Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu. Lisanslama Sınav-
ları Çalışma Notları. Temel Finans Matematiği ve Değerleme Yöntemleri.
https://www.spl.com.tr/docs/other/fbb7db50-1a9a-43.pdf, (Erişim Tarihi:
30.05.2020).
Vishwanath, S. R. (2009). An Overview of Fixed Income Securities and Markets. S. R.
Vishwanath & C. Krishnamurti (Der.), Investment Management a Modern Guide
to Security Analysis and Stock Selection içinde (ss. 383-403). Berlin: Springer.
3. BÖLÜM

MENKUL KIYMET DEĞERLEME II


(Valuation of Treasury Bond and the
Other Securities)
Dr.Öğr.Üyesi Reyhan CAN9

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?
Finans piyasalarında yönetici, analist veya bir yatırımcı olarak çalışmak
istiyorsanız bu bölümde anlatılan temel kavramlar size yardımcı olacaktır. Başa-
rılı firma yöneticileri şirketlerinin değerini maksimum kılmak için piyasadaki
veya dünyadaki tüm gelişmeleri yakından takip ederler ve amaçlarına uygun
kararlar alırlar. Bu kavramlar sizin bilgi ve becerinizi arttıracak ve alacağınız ka-
rarlarda yol gösterici olacaktır.

9 reyhancan@esenyurt.edu.tr, İstanbul Esenyurt Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0003-1269-273X,


Menkul Kıymet Değerleme II 103

Kaynakça

Alpaslan, H. İ. (2014). Yeni bir finansman aracı olarak sukuk (Kira sözleşmesi) ve muha-
sebeleştirilmesi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 6(11), ISSN 1309-
1123, 15-31.
Borsa İstanbul, Sabit Getirili Menkul Kıymetler, Temmuz 2013.
Ceylan, A. ve Korkmaz, T. (2010). Sermaye piyasası ve menkul değer analizi. Bursa:
Ekin Kitabevi.
Dede, K. (2017). Katılım bankalarında hazine ürünleri ve sermaye piyasası uygulama-
ları. İstanbul: TKBB Yayınları.
Ersoy, M. ve Gümrükçüoğlu, Z. Z. (2017). Bir Sermaye Piyasası Aracı Olarak Gayrimen-
kul Sertifikası: Park Mavera III Projesi Üzerine Bir İnceleme. Yorum Yönetim Yön-
tem Uluslararası Yönetim Ekonomi ve Felsefe Dergisi, 5(2), 43-60.
Festa, J. (2005). Future Flow Securitization (No. publication-detail, 7101. html? id=
6813). Inter-American Development Bank.
Gökgöz, A. (2015). Kira Sertifikalarının (Sukukun) Muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve
Finansman Dergisi, 151-174.
Günceler, B. ve Kesebir, M. (2018). Menkul Kıymetleştirme Banka Kredilerine Kıyasla
Firmalar için Alternatif Fonlama Kaynağı Olabilir mi? Türkiye’de Hizmet Sağlayan
Şirketlere Uygulanabilirliği Bakımından İncelenmesi. International Journal Entrep-
reneurship and Management Inquiries ISSN, 2602-3970. 2(3), 75-90.
Ketkar, S. & Ratha, D. (2001). Securitization of Future Flow Receivables: A useful tool for
developing countries. http://www.chinasecuritization.cn/upload/200604/
20060429154121227.doc (Erişim Tarihi: 27.05.2020)
Köksal, M. O. (2017). Bankacılıkta Yeni Nesil Finansal Ürünlerin Muhasebeleştirilmesine
İlişkin Dünya ve Türkiye Uygulamalarının İncelenmesi Ve Türkiye İçin Uygulama
Örneği. (Yayımlanmamış Doktora tezi). Başkent Üniversitesi, Sosyal bilimler Ens-
titüsü, Ankara.
Köroğlu, A. (2016). Gayrimenkul Sertifikası Modeli ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Gazi
İktisat ve İşletme Dergisi, 2(1).25-42.
Kurt, A. ve Küçükkayalar, F. (2010). Aracı Kuruluş Varantları ile İlgili Düzenlemeler. Ser-
maye Piyasası Dergisi/2, 1-15.
Özince, E. (2005). İpotek Teminatlı Menkul Kıymetler. Bankacılar Dergisi, 55, 45-49.
104 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Pletikosa, D. (2008). Financing Development of Tourism in Croatia through Future Flow


Securitization. Zagreb International Review of Economics & Business, (1), 157-
172.
Sakarya, Ş. (2014). Türkiye’de varantlar ve fiyatlaması. Bursa: Ekin Yayınevi.
Topaloğlu, M. (2016) Türkiye'de İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetlerle İlgili Son Gelişmeler.
Internatıonal Conference On Eurasıan Economıes, 248-255.
https://www.avekon.org/papers/1571.pdf, (Erişim Tarihi: 25.05.2020).
Turan, G. (2012). Menkul kıymetleştirme ve varlığa dayalı menkul kıymetler. İstanbul: XII
Levha Yayıncılık A.Ş.
Uçak, N. (2000). Gelecekteki Nakit Akımlarına Dayalı Menkul Kıymetleştirme. Sermaye
Piyasası Kurulu Yeterlik Etüdü. Ankara.
Ülev, S. Savaşan, F. ve Selçuk, M. (2017). Gayrimenkul Sertifikalarının İslam İktisadı
Perspektifinden Değerlendirilmesi. Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araş-
tırmaları Dergisi, 3(2), 125-148.
Vatansever, N. (2000). Varlığa dayalı menkul kıymet uygulaması. Muğla Üniversitesi SBE
dergisi, 1(1), 259-274.
Yiğiter, Ş. Y. Sarı, S. S. Karabulut, T. ve Başakın, E. E. (2018). Kira Sertifikası Fiyat
Değerlerinin Makine Öğrenmesi Metodu ile Tahmini. Uluslararası İslam Ekonomisi
ve Finansı Araştırmaları Dergisi, 4(3), 74-82.
BDDK; Basın açıklaması, 3.03.2010
30/07/1981 tarihli ve 17416 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2499 sayılı Sermaye Pi-
yasası Kanunu
4/8/2007 tarihli ve 26603 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:III No:33 “İpotek Te-
minatlı Menkul Kıymetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ”
12/9/2009 tarihli ve 27347 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:III, No:38 "Varlık Te-
minatlı Menkul Kıymetlere (VTMK) İlişkin Esaslar Tebliği”
20/7/2011 tarihli ve 28000 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:III, No:46 “Varlık Te-
minatlı Menkul Kıymetlere İlişkin Esaslar Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Tebliğ”
5/7/2013 tarihli ve 28698 saylı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:VII, No:128.2 “Gayri-
menkul Sertifikalar Tebliği”
07/06/2013 tarihli ve 28670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:III, No:61.1 “Kira
Sertifikaları Tebliği”
10/9/2013 tarihli ve 28761 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:VII, No:128.3 “Varant-
lar ve Yatırım Kuruluşu Sertifikaları Tebliği”
Menkul Kıymet Değerleme II 105

7/6/2013 tarihli ve 28670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:VII, No:128.8 “Borç-
lanma Araçları Tebliği”
21/1/2014 tarihli ve 28889 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri: III, No:59.1 sayılı
“Teminatlı Menkul Kıymetler Tebliği”
17/07/2014 tarihli ve 29063 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:III, No:60.1 “İpotek
Finansmanı Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ”
9/1/2014 tarihli ve 28877 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:III, No:58.1 “Varlığa ve
İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetler (VİDMK) Tebliği”
06/11/2015 tarihli ve 29554 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:III, No:45.2 “Aracı
Kurumlar Tarafından Yapılacak Repo Ters Repo İşlemlerine İlişkin Esaslar Hak-
kında Tebliğ”
11/11/2018 tarihli ve 30592 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:III, No:58.1a “Varlığa
ve İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetler Tebliğinde Değişiklik Yapılamasına Dair Teb-
liğ”
22/06/2019 tarihli ve 30809 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sayı:2007/1 “Mevduat ve
Katılım Fonlarının Vadeleri ve Türleri Hakkında Tebliğ”
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı www.hmb.gov.tr
Borsa İstanbul A.Ş. www.borsaistanbul
Sermaye Piyasası Kurulu www.spk.gov.tr
Aktifbank, www.aktifbank.com.tr
Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, www.kalkinma.com.tr.
Kuvveyt Türk Katılım Bankası, www.kuvveytturk.com.tr.
Ünlü Menkul Değerler A.Ş. www.unlumenkul.com.
https://www.osmanliozel.com/Upload/Docs/osiyon-dcd-2.pdf, (Erişim Tarihi:
20f.05.2020).
4.BÖLÜM

TÜREV ÜRÜNLERİN FİYATLANDIRILMASI


(Pricing of Derivatives)
Dr.Öğr.Üyesi Eser YEŞİLDAĞ13

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?
Türev Piyasaların diğer piyasalardan farkını ortaya koyabilecek, Türev
ürünlerin türlerini ve önemini açıklayabilecek, Türev ürünlerin fiyatlama mo-
dellerini kullanabilecek bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz.

13 eser.yesildag@usak.edu.tr, Uşak Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0002-6230-2990


124 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Kaynakça

Apak, S., & Uyar, M. (2011). Türev Ürünler ve Finansal Teknikler (1. b.). İstanbul: Beta
Yayıncılık.
Başçı, S. E. (2003). Vadeli İşlem Piyasası Aracı Olarak Swap’In İşleyişi ve Finansal
Piyasalardaki Kullanımları. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi
Dergisi, 11(12), 18-33.
BIS. (2020). Bank for International Settlements (BIS). Basel: BIS. Temmuz 15, 2020
tarihinde
https://www.bis.org/statistics/about_derivatives_stats.htm?m=6%7C32%7C639
adresinden alındı
Borsa İstanbul. (2020). 2019 Entegre Faaliyet Raporu. İstanbul: Borsa İstanbul. Ağustos
1, 2020 tarihinde https://www.borsaistanbul.com/files/BORSA_IST_TR2019_
EFR_0907.pdf adresinden alındı
Brealey, R. A., Myers, S. C., & Allen, F. (2017). Principles of Corporate Finance (Twelfth
Edition b.). New York: McGraw Hill Education.
Chambers, N. (2012). Türev Piyasalar (Dördüncü Baskı b.). İstanbul: Beta Yayıncılık.
Chance, D. M., & Brooks, R. (2016). An Introduction to Derivatives and Risk Management
(Tenth Edition b.). Boston, USA: Cengage Learning.
Civan, M. (2010). Sermaya Piyasası Analizleri ve Potföy Yönetimi. Bursa: Ekin Basın
Yayın Dağıtım.
Emir Tuncay, F., & Cengiz, H. (2016). Faize Dayalı Swap Sözleşmeleri ve
Muhasebeleştirilmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi(16), 1-22.
Fabozzi, F. J., & Peterson Drake, P. (2009). Capital Markets, Financial Management, and
Investment Management. USA: John Wiley & Sons, Inc.
Gupta, A., & Subrahmanyam, M. G. (2000). An Empirical Examination Of The Convexity
Bias in the Pricing of İnterest Rate Swaps. Journal of Financial Economics(55),
239-279.
Hull, J. C. (2017). Fundamentals of Futures and Options Markets (Eighth Edition b.).
Essex, England: Pearson.
Karan, M. B. (2013). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi (Dördüncü Baskı b.). Ankara:
Gazi Kitabevi.
Türev Ürünlerin Fiyatlandırılması 125

Kayahan, C. (2009). Finansal Türevler: Efsaneleri ve Algılanma Hataları. Yönetim ve


Ekonomi, 16(1), 23-37.
Korkmaz, T., & Ceylan, A. (2010). Sermaye Piyasası ve Menkul Değer Analizi (Beşinci
Baskı b.). Bursa: Ekin Yayınevi.
McDonald, R. L. (2013). Derivatives Markets (Third Edition b.). New Jersey: Pearson
Education.
SPL. (2019). Türev Araçlar, Piyasalar ve Risk Yönetimi.
Takas İstanbul. (2020, Ağustos 10). Takas İstanbul. Takas İstanbul:
https://www.takasbank.com.tr/tr/istatistikler/vadeli-islem-ve-opsiyon-piyasasi-
viop/vadeli-islem-sozlesmesi-islem-hacmi-raporu adresinden alındı
Whaley, R. E. (2006). Derivatives, Markets, Valuation, and Risk Management. New
Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
Yalaman, A., & Coşkun, M. (2019). Türev Araçlar. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
5. BÖLÜM

PORTFÖY YÖNETİMİ VE GELENEKSEL PORTFÖY


YÖNETİMİ MODELİ
(Portfolio Management and Traditional
Portfolio Management Model)
Dr.Öğr.Üyesi Ali AKGÜN14

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?
Bu bölümde portföy kavramının ne anlam ifade ettiğini, portföy yöne-
tim sürecinin aşamalarını, bir portföy oluştururken ve yönetirken nelere dikkat
etmeniz gerektiğini öğreneceksiniz. Aynı zamanda portföy yönetim stratejile-
rinin neler olduğunu ve portföy yönetim stratejilerinin nasıl uygulanabileceği
hakkında bilgi sahibi olacaksınız. Bölüm sonunda geleneksel portföy yönetim
modeli teorisini açıklayabileceksiniz.

14 aakgun@selcuk.edu.tr, Selçuk Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0001-9217-6684


Portföy Yönetimi ve Geleneksel Portföy Yönetimi Modeli 153

Kaynakça

Bailey, J.V., Thomas M.R., ve David E.T. (2007). Evaluating Portfolio Performance. Ma-
ginn, J.lL., Tuttle, D.L., McLeavey, D.W. ve Pinto, J.E. (Der.) Managing Investment
Portfolios: A Dynamic Process içinde (ss. 717−782). Hoboken, NJ: John Wiley &
Sons.
Baker, K.H. ve Filbeck, G. (2013). Portfolio Theory and Management. USA: Oxford Uni-
versity Press.
Chambers, S. C. L. (2008). Portfolio Management Theory and Practice. San Francisco.
Investopedia a. Portfolio Manager. https://www.investopedia.com/terms/p/portfolioma-
nager.asp Erişim Tarihi: 18.05.2020
Investopedia b, Global Investment Performance Standards. https://www.investope-
dia.com/terms/g/gips.asp#:~:text=Global%20Investment%20Perfor-
mance%20Standards%20(GIPS)%20are%20a%20set%20of%20volun-
tary,due%20for%20release%20in%202020. Erişim Tarihi: 27.05.2020.
İİE. Portföy Nedir? https://www.iienstitu.com/blog/portfoy-nedir Erişim Tarihi:
03.05.2020.
Karan, M.B. (2013). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
Korkmaz, T. (2019). Portföy Yönetim Stratejileri. Başar, M. (Der.), Portföy Yönetimi içinde
(ss. 178-189). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Korkmaz, T. ve Ceylan, A. (2017). Sermaye Piyasası ve Menkul Değer Analizi. Bursa:
Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Lawton, P., ve Remington, W.B. (2007). Global Investment Performance Standards. Ma-
ginn, J.lL., Tuttle, D.L., McLeavey, D.W. ve Pinto, J.E. (Der.) Managing Investment
Portfolios: A Dynamic Process içinde (ss. 783−863). Hoboken, NJ: John Wiley &
Sons.
Maginn, J.L., Tuttle, D.L., McLeavey, D.W. ve Pinto, J.E. (2007). Managing Investment
Portfolios: A Dynamic Process. USA: John Wiley & Sons.
Oxford Learner’s Dictionaries. Portfolio. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/de-
finition/english/portfolio?q=portfolio, Erişim Tarihi: 02.05.2020.
Özarslan, Ö.S. (2018). Modern Portföy Teorisi. Münyas, T. (Der.), Finansal Yönetim ve
Portföy Yönetim Teorisi içinde (ss. 351-385). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
154 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

SPK. Portföy Yöneticiliği. https://spk.gov.tr/Sayfa/AltSayfa/447#:~:text=Sermaye%20Pi-


yasas%C4%B1%20Kurulu&text=Yat%C4%B1r%C4%B1m%20genel%20ola-
rak%20ser-
maye%20ve,oldu%C4%9Fu%20varl%C4%B1klar%C4%B1n%20t%C3%BCm%
C3%BCn%C3%BC%20ifade%20eder. Erişim Tarihi: 03.05.2020.
Stewart, D. S., Piros, D.C. ve Heisler, J.C. (2019). Portfolio Management: Theory and
Practice. USA: Wiley.
Taner, B. ve Akkaya, C. (2016). Sermaye Piyasası Faaliyet Alanı ve Menkul Kıymetler.
Ankara: Detay Yayıncılık.
Usta, Ö. (2011). İşletme Finansı ve Finansal Yönetim. Ankara: Detay Yayıncılık.
Weiss, L. (2010). Active vs. Passive Portfolio Management. Farmington Hills:Raymond
James and Associates.
6.BÖLÜM

RİSK VE GETİRİ
(Risk and Return)
Dr.Öğr.Üyesi N. Serap VURUR15

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?

Risk ve getiri, tahvil ve hisse senedi değerleme tartışması ile birleşti-


ğinde, yatırımın temelleri hakkında iyi bir çalışma bilgisine sahip olacaksınız.
Bu bölümü inceledikten sonra, bir borsa şirketine ait bir hisse senedi-
nin veya farklı menkul kıymetlerden oluşan portföyünün yatırımcısına ne ka-
dar kazandıracağı, yatırımcısı için ne kadar riskli olduğunu hesaplayabilirsi-
niz.
Risk kavramını ve riskin kaynaklarını öğrenerek, çeşitlendirmeyle
hangi risklerden korunmanızın mümkün olduğunu öğreneceksiniz.

15 serapvurur@aku.edu.tr, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0003-4339-6474


174 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Kaynakça

Altay, E., (2014)., Bankacılıkta Risk, Derin Yayıncılık, İstanbul.


De Bandt, O., Hartmann, P., (2000). Systemic risk: a survey, European Central Bank
working paper no. 35.
ISO/IEC Guide 73., (2009)., Risk Management —Vocabulary https://www.iso.org/obp/ui/
#iso:std:iso:guide:73:ed-1:v1 en.
Karan M.B., (2018)., Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi, Gazi Kitapevi, Ankara, Ağustos.
ISBN 978-605-344-745-0,
Kaufman, G., Scott K.E,. (2003). What Is Systemic Risk, and Do Bank Regulators Retard
or Contribute to It? The Independent Review 7 (3):371–391.
Korkmaz T., Ceyhan A.,(2017). Sermaye Piyasası ve Menkul Değer Analizi, Ekin Basın
Yayın Dağıtım, Bursa. ISBN:978-605-327-522-0.
Kula V., (2019)., Finansal Yönetim, Gazi Kitap Evi, Isbn 978-605-7805-53-9 3.Baskı
Eylül.
Markowitz H., (1952). Portfolio Selection, Journal of Finance 7, no. 1, 77–91.
Markowitz H.,(1959).Portfolio Selection: Efficient Diversification of Investments, Cowles
Foundation Monograph 16 , John Wiley & Sons, New York.
Melicher R.W., Norton, E.A.,(2017). Introduction to Finance Markets, Investments, and
Financial Management, 16 th Edition, John Wiley & Sons, Inc.
OECD. (2003). Emerging Systemic Risks: Final Report to the OECD Futures Project.
Paris, France.
OECD, (2020).,Organization for Economic Cooperation and Development
http://www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/global-financial-markets-po-
licy-responses-to-covid-19-2d98c7e0/
Peterson D.P., Fabozzi, F.J., (2013) The Basics of Finance An Introduction to Financial
Markets, Business Finance, and Portfolio Management, John Wiley & Sons, Inc.
ISBN 978-0-470-60971-2
Renn, O. (2016)., Systemic Risks: The New Kid on the Block, Environment: Science and
Policy for Sustainable Development 58 (2):26–36.
doi:10.1080/00139157.2016.1134019.
Stewart S.D., Pıros C.D., Heısler J.C., (2019) Portfolio Management: Theory and Practice
Second Edition, Published by John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey.
World Economic Situation and Prospects (WESP) report, https://www.un.org/develop-
ment/ desa/dpad/wpcontent/uploads/sites/45/publication/WESP2020_MYU_Re-
port.pdf 13.05.2020
7.BÖLÜM

MODERN PORTFÖY TEORİSİ: PORTFÖY


YÖNETİMİNİN TEMELLERİ
(Modern Portfolio Theory: Fundamentals of
Portfolio Management)
Dr. Öğr. Üyesi Ender BAYKUT16

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?

Modern portföy teorisini, dayandığı varsayımlarını, kim tarafından ve


nasıl geliştirildiğini öğreneceksiniz. Ayrıca bölümün ilerleyen kısımlarında or-
talama varyans modelini, etkin sınır, kayıtsızlık eğrileri ve konkavite ile ödünç
portföy kavramını anlamış olacaksınız.
Bu bölümü inceledikten sonra, portföy kurulurken nelere dikkat edil-
mesi gerektiğini, risk-getiri ilişkisinin portföy yönetiminde nasıl ele alındığını
anlayarak, değişken ve sabit getirili yatırım araçlarından oluşan portföyler ile
ilgili fikir sahibi olacaksınız.

16 ebaykut@aku.edu.tr, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0002-3908-4008


Modern Portföy Teorisi: Portföy Yönetiminin Temelleri 197

Kaynakça

Berk, N. (1999). Finansal Yönetim. Türkmen Kitabevi: İstanbul


Berstein, P. L. (2006). The Real Efficient Market, The Journal of Portfolio Management,
32 (4) 9; DOI: https://doi.org/10.3905/jpm.2006.644204
Birgili, E. ve Tuna, G. (2010). Markowitz ve Tek Endeks Modellerinin Uygulanması: İMKB-
30 Endeksi Üzerinde Karşılaştırmalı Analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi İkti-
sadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. C.15, S.3. s. 1-18.
Ceylan, A. ve Korkmaz, T. (1998). Borsada Uygulamalı Portföy Yönetimi. Bursa: Ekin
Kitabevi.
Ceylan, A. ve Korkmaz, T. (2013). İşletmelerde Finansal Yönetim, 15. Baskı, Ekin Basım
Yayın Dağıtım, Bursa
Çankal, A. (2015). Genetik Algoritma Kullanarak Hisse Senedi Portföy Optimizasyonu:
BİST-30’DA Bir Uygulama. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Osmaniye.
Demirelli, Y. (2014). Yapay Zeka Yöntemleri ile Karşılaştırmalı Portföy Optimizasyonu ve
İMKB Üzerine Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Elton, E. J. And Gruber, M. J.(1997). Modern portfolio theory, 1950 to date. Journal of
Banking & Finance 21, p.1743-1759.
Elton, E. J., Gruber, M. J., Brown S. J. and Goetzmann, W. N. (2014). Modern portfolio
theory and investment analysis. ninth edition. New Jersey: John Wiley & Sons,
Inc.
Fabozzi, F. J., Markowitz, H. M., Kolm, P. N. and Gupta, F. (2012). Mean-Variance Model
for Portfolio Selection. Encyclopedia of Financial Models, 3-19.
Fama, E. (1970). Efficient capital markets: A review of theory and empirical work. The
Journal of Finance, 25 (2), 383-417. doi:10.2307/2325486
Francis, J. C. and Kim, D. (2013), Modern Portfolio Theory, Foundation, Analysis, and
New Developments, John Wiley & Sons, Inc
198 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Karan, M.B., (2011), Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara
Karaşin, A. G. (1987). Sermaye Piyasası Analizleri, İkinci Baskı, Ankara, 1987.
Korkmaz, T. (2013). Portföy yönetimi. T. Korkmaz, N. Aydın, G. Sayılgan & M. Başar
(Edt.), Portföy Yönetimi içinde (ss. 2-34). Ankara: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Korkmaz, T. ve Ceylan, A. (2017). Sermaye Piyasası ve Menkul Değer Analizi, Ekin Ya-
yınaevi, Bursa.
Kurnaz, E. (2019). Markowitz Ortalama-Varyans ve Black-Litterman Modelleri ile Oluştu-
rulan Portföylerin Karşılaştırılması: BİST-100 Endeksi Şirketleri Üzerine Bir Uy-
gulama, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Mer-
sin.
Lai, T., Xing, H. and Chen, Z. (2011). Mean--variance portfolio optimization when means
and covariances are unknown, August 2011, The Annals of Applied Statistics
5(2A), DOI: 10.1214/10-AOAS422
Lintner, J. (1965). The Valuation of Risk Assets and the Selection of Risky Investments
in Stock Portfolios and Capital Budgets. Review of Economics and Statistics,
vol. 47, no. 1 (February):13-37.
Markowitz, H. (1991). Foundations of Portfolio Theory, Journal of Finance, 1991, vol. 46,
issue 2, 469-477.
Markowitz, H. M. (1959). Portfolio Selection: Efficient Diversification of Investment. John
Wiley & Sons, New York.
Markowitz, H. M. (1952), “Portfolio Selection”, The Journal of Finance, Issue 7, No 1.
Markowitz, H. M. (1959). Portfolio Selection, Efficient Diversification of Invest-ments”,
Cowles Foundation for Research in Economics at Yale University.
Mortaş, M. ve Garip, O. (2015). Optimum Portföy Seçimi Ve Bist'te İşlem Gören Firmalar
Üzerinde Bir Araştırma, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti-
tüsü Dergisi, 1 (13) , 245-282 .
Mossin, J. (1966). Equilibrium in a Capital Asset Market. Econometrica, vol. 35, no. 4
(October):768-783.
Ross, S. A. (1976). The Arbitrage Theory of CapitalAsset Pricing. The Journal of Econo-
mic Theory13(3),341–360.
Modern Portföy Teorisi: Portföy Yönetiminin Temelleri 199

Roy, A.D. (1952). Safety First and the Holding of Assets." Econometrica, vol. 20, no. 3
(July):431-449.
Saraç, Mt. (2015). Finansal YönetimDers Notu.İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi.
Sarıoğlu, S. E. (2018). Modern Portföy Teorisi, Edt. Gündoğdu, A. Finansın Temel Teori-
leri içinde (ss. 39-59), Beta Yayınları.
Sharpe, W. (1964). Capital Asset Prices: A Theory of Market Equilibrium under Conditi-
ons of Risk. Journal of Finance, vol. 19, no. 3 (September):425-442.
Tekbaş, M. Ş., Köse, A., Sarıkovanlık, V., Sarıoğlu, S. E., Özdemir, K., ve Başkalfa, N.
(2018). Temel finans matematiği ve değerleme yöntemleri, İstanbul: SPL.
Toraman, C. ve Yürük, M. F. (2014). Kuadratik Programlama Tabanlı Modelleme ile Port-
föy Optimizasyonu: BİST-100 Uygulaması. Mukaddime, 5(1), s.133-148.
Treynor, J. L. (1962). Toward a Theory of Market Valueof Risky Assets. Unpublished
manuscript. “Rough Draft”dated by Mr. Treynor to the fall of 1962. A final ver-
sion was published in 1999, inAsset Pricing and PortfolioPerformance. Robert
A. Korajczyk (editor) London: RiskBooks, pp. 15–22.
Ulucan, A. (2004). Portföy Optimizasyonu: Kuadratik Programlama Tabanlı Model-
leme.(1. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Zeren, Ö., Gül, A. Konuk, F. ve Zeren, F. (2015). Ülke Borsaları Arasında Portföy Çeşit-
lendirmesi: Türkiye ile Beş OECD Ülkesi Arasındaki İlişkinin Analizi. Journal of
Accounting, Finance and Auditing Studies. s. 22-33.
8.BÖLÜM

FİNANSAL VARLIK FİYATLAMA MODELİ


(Capital Asset Pricing Model-CAPM)
Doç.Dr. Hasan Hüseyin YILDIRIM17

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?
Yatırımcılar getiri beklentisi içerisinde bir takım finansal kararlar alırlar.
Alınan finansal kararlarda hangi yatırım alternatiflerine ne oranda yatırım yapa-
cağı önem arz etmektedir. Yatırımcılar almış olduğu kararlarda elde edeceği ge-
tiriyi ve yatırım için katlanacağı riski ne olacağını bilmek isterler. Finansal Varlık
Fiyatlama Modeli (FVFM) ve diğer portföy teorileri getiri ve risk arasındaki iliş-
kileri açıklamada yardımcı olmaktadır.
Kitabın bu bölümünde; FVFM, modelin kullanım alanları ve modele da-
yalı olarak türetilen Sermaye Pazar Doğrusu (SPD) ve Menkul Kıymet Pazar
Doğrusu (MKPD) açıklanacaktır. Ayrıca, FVFM denkleminde yer alan beta kat-
sayısının ne ifade ettiği ve nasıl hesaplandığı örneklerle açıklanacaktır. Bu bölü-
mün çalıştıktan sonra bir menkul kıymetin riskini ve getirisini ölçme ve yorum-
lama imkânına sahip olunacaktır. Bununla birlikte, bir menkul kıymetin bekle-
nen getirisi ile olması gereken getiri arasında fark olup olmadığı tespit edilebile-
cektir.

17 hhyildirim@balikesir.edu.tr, Balıkesir Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0002-5840-8418


Finansal Varlık Fiyatlama Modeli 221

Kaynakça

Aksoy, A. ve Tanrıöven, C. ( 2013). Sermaye Piyasası Yatırım Araçları ve Analizi, 4.


Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
Altay, E. (2004). Sermaye Piyasası’nda Varlık Fiyatlama Teorileri: Sermaye Piyasası
Teorisi ve Arbitraj Fiyatlama Teorisi, Derin Yayınevi, İstanbul.
Altay, E. (2018). Yatırım Teorisi, İstanbul Üniversitesi Açık Ve Uzaktan Eğitim Fakültesi
Yayınları, İstanbul.
Bayrakdaroğlu, A. (2018). Finansal Varlık Fiyatlama Modeli, 6. Bölüm, Edt: Aysel Gün-
doğdu, Finansın Temel Teorileri, Beta Yayınevi, İstanbul.
Benninga, S. (2008). Financial Modeling, 3th Edition, MIT, United States of America.
Berk, N. (2007). Finansal Yönetim, 9. Baskı, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
Bolak, M. (2004). Risk ve Yönetimi, Birsen Yayınevi, İstanbul.
Brigham, E. F. ve Houston, J. F. (2014). Fundamentals of Financial Management, 7th
Edition, Çeviri Edt: Nevzat AYPEK, Finansal Yönetimin Temelleri, Nobel Akade-
mik Yayıncılık, Ankara.
Ceylan, A. ve Korkmaz, T. (1998). Borsada Uygulamalı Portföy Yönetimi, Ekin Kitabevi
Yayınları, Bursa.
Chambers, N. (2009). Firma Değerlemesi, Beta Yayıncılık, İstanbul.
Cornett, M. M, Adair, T. A. ve Nofsinger, J.J. (2016). Finance 2e, 2. Basımdan Çeviri,
Çeviri Edt. Vedat Sarıkovanlık, Finans 2b, Nobel Yayıncılık, Ankara.
Doğukanlı, H. ve Borak, M. (2018). Portföy Yönetimi, Karahan Kitabevi, Adana.
Fettahoğlu, A. (2003). Menkul Değerler Yönetimi, Çizgi Kitabevi, İstanbul.
Gürbüz, A. O. ve Ergincan, Y. (2008). Şirket Değerlemesi; Klasik ve Modern Yaklaşım-
lar, 2. Baskı, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
Gürsoy, C. T. (2012). Finansal Yönetim İlkeleri, 2. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul.
Kale, S. (2015). Finansal Varlık Fiyatlama Modeli, 21. Bölüm, Edt. Ferudun Kaya, Fi-
nansal Yönetim, Beta Yayınevi, İstanbul.
Karan, M. B. (2011). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara.
Korkmaz, T., Aydın, N. ve Sayılgan, G. (2019). Portföy Yönetimi, Edt. Prof. Dr. Mehmet
BAŞAR, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2852, Açıköğretim Fakültesi Yayını
No: 1809, Eskişehir.
222 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Okka, O. (2018). Finansal Yönetim; Teori ve Çözümlü Problemler, 7. Basım, Nobel Ya-
yıncılık, Ankara.
Reilly, F. K. ve Norton, E. A. (1995). Investment, 4th. Edition, The Dryden Press, United
States of America.
Ross, S. A., Westerfield, R. W. ve Jaffe, J. (2010). Corporate Finance, 10th. Edition, Mc
Graw Hill, United States of America.
Sayılgan, G. (2019). Soru ve Yanıtlarıyla İşletme Finansmanı, 8. Baskı, Siyasal Kita-
bevi, Ankara.
Taner, B. ve Akkaya, C. (2009). Sermaye Piyasası Faaliyet Alanı ve Menkul Kıymetler,
Detay Yayıncılık, Ankara.
Tekbaş, Ş., Köse, A., Sarıkovanlık, V., Sarıoğlu, S. E., Özdemir, A. K. ve Baş, N. K.
(2019). Temel Finans Matematiği ve Değerleme Yöntemleri. Sermaye Piyasası
Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu Lisanslama Sınavları Çalışma Notları, An-
kara.
Usta, Ö. (2005). İşletme Finansı ve Finansal Yönetim, Detay Yayıncılık, Ankara.
Yörük, N. (2000). Finansal Varlık Fiyatlama Modelleri ve Arbitraj Fiyatlama Modelinin
İMKB’de Test Edilmesi, İMKB, İstanbul.
9.BÖLÜM

FAKTÖR MODELLERİ, ARBİTRAJ FİYATLAMA


TEORİSİ (AFT) VE ETKİN PİYASALAR HİPOTEZİ
Factor Models, Arbitrage Pricing Theory (APT)
and Efficient Markets Hypothesis (EMH)
Doç. Dr. Hasan Hüseyin YILDIRIM18

Bu Bölümde ne Öğreneceğim?
Yatırım kararının alınmasında getiri ve risk önemli iki hesaplama olarak
öne çıkmaktadır. İlk olarak Harry Markowitz tarafından 1952 yılında modern
portföy teorisi ve devamında geliştirilen FVFM finans alanında geniş yankı uyan-
dırmıştır. FVFM’ye yapılan eleştiriler ve eklemeler ile Faktör modelleri ve AFT
ortaya atılmıştır. Böylelikle varlık getirileri ve risklerine yönelik alternatif ölçüm
yöntemleri geliştirilmiştir.
Bu bölümün amacı öncelikli olarak faktör kavramını ve örnek uygulama-
larla faktör modellerini açıklamaktır. Böylelikle varlık getirilerini etkileyen değiş-
kenlerin getirideki değişimi ne şekilde etkilediği ortaya konulmuştur. İkinci olarak
ise AFT’nin ne olduğu ve AFT’nin FVFM’den farkı açıklanmıştır. Üçüncü ve son
olarak da Etkin Piyasalar Hipotezi’nin ne olduğu ile birlikte normal üstü kazancın
açıklayıcısı olan anomali kavramı ve türleri açıklanmıştır.

18 hhyildirim@balikesir.edu.tr, Balıkesir Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0002-5840-8418


242 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Kaynakça

Aksoy, A. ve Tanrıöven, C. ( 2013). Sermaye Piyasası Yatırım Araçları ve Analizi, 4.


Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
Altay, E. (2018). Yatırım Teorisi, İstanbul Üniversitesi Açık Ve Uzaktan Eğitim Fakültesi
Yayınları, İstanbul.
Berk, N. (2007). Finansal Yönetim, 9. Baskı, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
Brigham, E. F. ve Houston, J. F. (2014). Fundamentals of Financial Management, 7th
Edition, Çeviri Edt: Nevzat AYPEK, Finansal Yönetimin Temelleri, Nobel Akade-
mik Yayıncılık, Ankara.
Ceylan, A. ve Korkmaz, T. (1998). Borsada Uygulamalı Portföy Yönetimi, Ekin Kitabevi
Yayınları, Bursa.
Chamberlain, G. ve Rotschild, M. (1983). Arbitrage, Factor Structure, Mean-Variance
Analysis and Large Asset Market , Econometrica, Cilt.51, 1281-1304.
Cornett, M. M, Adair, T. A. ve Nofsinger, J.J. (2016). Finance 2e, 2. Basımdan Çeviri,
Çeviri Edt. Vedat Sarıkovanlık, Finans 2b, Nobel Yayıncılık, Ankara.
Çıtak, L. (2018). Çok Faktörlü Modeller: Fama-French 3 Faktörlü Model ve Diğerleri, 8.
Bölüm, Edt: Aysel Gündoğdu, Finansın Temel Teorileri, Beta Yayınevi, İstanbul.
Doğukanlı, H. ve Borak, M. (2018). Portföy Yönetimi, Karahan Kitabevi, Adana.
Fama, E. F. (1970). Efficient Capital Markets: A Review of Theory And Empirical
Work. The journal of Finance, 25(2), 383-417.
Fama, E. F., & French, K. R. (2017). International Tests Of A Five-Factor Asset Pricing
Model. Journal of financial Economics, 123(3), 441-463.
Fama, E. F., & Kenneth, R. (1993). French, 1993, Common Risk Factors İn The Returns
On Stocks And Bonds. Journal of financial economics, 33(1), 3-56.
Günay, S. (2012). Arbitraj Fiyatlama Teorisi (APT) ve Arbitraj Fiyatlama Teorisinin
İMKB’de Geçerliliğinin Test Edilmesi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Der-
gisi, 49(563), 59-72.
Gürbüz, A. O. ve Ergincan, Y. (2008). Şirket Değerlemesi; Klasik ve Modern Yaklaşımlar,
2. Baskı, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
Hillier, D., Ross, S., Westerfield, R., Jaffe, j. ve Jordan, B. (2010). Corporate Finance:
First European Edition, McGraw-Hill Higher Education, UK.
Faktör Modelleri, Arbitraj Fiyatlama Teorisi (Aft) ve Etkin Piyasalar Hipotezi 243

Huberman, G. (1982). A Simple Approach to Arbitrage Pricing Theory, Journal of Econo-


mic Theory, Cilt.28, 183-191.
Karan, M. B. (2011). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara.
Keown, A., Martin, J. H., Petty, J. W. ve Scott, D. F. (2005). Financial Management: Prin-
ciples and Applications, 10th Edition, Prentice Hall, United States of America.
Korkmaz, T., Aydın, N. ve Sayılgan, G. (2019). Portföy Yönetimi, Edt. Prof. Dr. Mehmet
BAŞAR, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2852, Açıköğretim Fakültesi Yayını
No: 1809, Eskişehir.
Mandacı, P. E. (2018). Etkin Piyasa Hipotezi, 5. Bölüm, Edt: Aysel Gündoğdu, Finansın
Temel Teorileri, Beta Yayınevi, İstanbul.
Mandelbrot, B. (1966). Forecasts of future prices, unbiased markets, and "martingale"
models. The Journal of Business, 39(1), 242-255.
Reilly, F. K. ve Norton, E. A. (1995). Investment, 4th. Edition, The Dryden Press, United
States of America.
Reilly, F. K. ve Norton, E. A. (1995). Investment, 4th. Edition, The Dryden Press, United
States of America.
Ross, S. A. (1976). The Arbitraj Theory of Capital Asset Pricing, Journal of Economic
Theory, 13(3), 341-360.
Ross, S. A., Westerfield, R. W. ve Jaffe, J. (2010). Corporate Finance, 10th. Edition, Mc
Graw Hill, United States of America.
Samuelson, P. (1965). Proof that Properly Anticipated Prices Fluctuate Randomly, In-
dustrial Management Review, 6, 41-49.
Sevinç, E. (2014). Makroekonomik değişkenlerin, BÌST-30 endeksinde işlem gören hisse
senedi getirileri üzerindeki etkilerinin arbitraj fiyatlama modeli kullanarak belirlen-
mesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 43(2). 271-292.
Tekbaş, Ş., Köse, A., Sarıkovanlık, V., Sarıoğlu, S. E., Özdemir, A. K. ve Baş, N. K.
(2019). Temel Finans Matematiği ve Değerleme Yöntemleri, Sermaye Piyasası
Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu Lisanslama Sınavları Çalışma Notları, An-
kara.
Vardar, G. (2018). Arbitraj Fiyatlama Teorisi: Ross ve Çok Faktörlü Modeller, 7. Bölüm,
Edt: Aysel Gündoğdu, Finansın Temel Teorileri, Beta Yayınevi, İstanbul.
Vuran, B. ve Akkum, T. (2005). Türk sermaye piyasasındaki hisse senedi getirilerini etki-
leyen makroekonomik faktörlerin Arbitraj Fiyatlama Modeli ile analizi. İktisat İş-
letme ve Finans, 20(233), 28-45.
10. BÖLÜM

TEMEL ANALİZ ve PORTFÖY YATIRIM


KARARLARINDA KULLANIMI
(Fundamental Analysis and Its Usage in
Portfolio Investment Decisions)
Doç.Dr.Ercan ÖZEN20

Bu Bölümde ne Öğreneceğim?
Bu bölümü okuduktan sonra hisse senedi, tahvil, döviz, mevduat ve repo
gibi yatırım araçlarına yatırım yapmak için dikkate alınması gereken unsurların
neler olduğunu öğreneceksiniz. Makro ve mikro ekonomik faktörler ile firmalara
özgü faaliyetlerin hisse senetlerinin piyasa değeri üzerinde nasıl bir etkiye sahip
olabileceğini kavrayacaksınız. Diğer taraftan, kısa dönemli riskli yatırımlar yerine
orta ve uzun vadede daha az riskli ve daha güvenli yatırımlarda bulunma ihti-
maliniz de artacaktır.

20 ercan.ozen@usak.edu.tr, Uşak Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0002-7774-5153


Temel Analiz ve Portföy Yatırım Kararlarında Kullanımı 275

Kaynakça

Akdağ, S., Deran, A., & İskenderoğlu, Ö. (2018). PMI ile Çeşitli Finansal Göstergeler Ara-
sındaki İlişkinin Dinamik Nedensellik Analizi İle İncelenmesi: Türkiye Örneği. Ulus-
lararası Katılımlı 22. FİNANS SEMPOZYUMU / 10 -13 Ekim 2018 – Mersin, Bildi-
riler Kitabı, 981-992.
Aksoy, A & Tanrıöven C. (2014). Sermaye Piyasası Yatırım Araçları ve Analizi, Detay
Yayıncılık, 5.Baskı, Ankara.
Altaş, G. (2010) Endeks Şirketleri, Sermaye Piyasasında Gündem, S.93, s.33, ISSN
1304-8155, Mayıs 2010, İstanbul.
Atabek Demi̇rhan, A. (2014). Ekonomik Faaliyet icin Bilesik Oncu Gostergeler En-
deksi’nde (MBONCU-SUE) Yontemsel Degisim. Research and Monetary Policy
Department, Central Bank of the Republic of Turkey. 2014(4), 1-10.
Başarır, Ç., & Keten, M. (2016), Gelişmekte Olan Ülkelerin CDS Primleri ile Hisse Senet-
leri ve Döviz Kurları Arasındaki Kointegrasyon ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniver-
sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15), 369-380.
Bektöre, S., Çömlekçi F.,ve Sözbilir H., (1995), Mali Tablolar Analizi, Eskişehir.
Gürbüz, A.O. ve Ergincan Y, (2004), Şirket Değerlemesi-Klasik ve Modern Yaklaşımlar,
Literatür yayıncılık, 1.Basım, İstanbul.
Karan, M. B. (2013). Yatırım analizi ve portföy yönetimi, Gazi yayınları, 4. Baskı, Ankara.
Karapınar, A., ve Ayıkoğlu Zaif, F. (2012), Finansal Tablolar Analizi-(Uluslararası Finan-
sal Raporlama Srandartları ile Uyumlu), Gazi Kitapevi, İkinci baskı, Ankara.
Karaşin A.G. (1987). Sermaye Piyasası Analizleri, Sermaye Piyasası Kurulu Yayınları,
Yayın No: 4, 2. Baskı, Ankara.
Kaya, A., & Yarbaşı, İ. Y. (2020). MCSI Endeksi ve BIST 100 Endeksi Öncül Ardıl İlişkisi.
Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 34(3): 749-
767, DOI: 10.16951/atauniiibd.701477
Korkmaz, T. (2013), Portföy Oluşturmada Temel ve Teknik Analizin Kullanılması, (Ed.Ba-
şar M) Portföy Yönetimi, TC. Anadolu Üniversitesi Yayını No.2852, Eskişehir
Küçüksille, E . (2019). MSCI Değişim Duyurularinin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi. Mu-
hasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi , 2(2), 155 – 166 . DOI: 10.32951/mufi-
der.617720
276 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Özen, E. (2019), The Concept of Trust in Socio-Economic Life, European Journal of Mar-
keting and Economics 2 (2), 69-74.
Yıldırım, H. H., Yıldız, C., & Aydemir, Ö. (2018). Kredi derecelendirme kuruluşlarından
S&P, Moody's ve Fitch'in Türkiye için yapmış oldukları not açıklamalarının hisse
senedi endeksleri üzerine etkisi: Borsa İstanbul örneği 2012-2016. Maliye Finans
Yazilari, (109). 9-30.

İnternet Kaynakları
http://turkish.cri.cn/1781/2020/01/15/1s202367.htm (Erişim Tarihi: 04.07.2020)
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-49653233, (Erişim Tarihi: 04.07.2020)
https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Egi-
lim+Anketleri/Beklenti+Anketi+Istatistikleri/ (Erişim: 11.07.2020)
https://www.worldometers.info/coronavirus/#countries, (Erişim: 27.09.2020)
https://tr.euronews.com/2020/06/04/euro-bolgesi-nde-ikinci-ceyrekte-benzeri-gorulme-
mis-kuculme-beklentisi-bu-y-l-8-7-lik-dara, (Erişim: 27.09.2020).
https://www.haberturk.com/son-dakika-haberler-2-ceyrek-buyume-rakamlari-aciklandi-
2788661-ekonomi, (Erişim: 27.09.2020).
Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2020, https://www.hmb.gov.tr/kamu-finansmani-istatistikleri
(Erişim: 12.08.2020)
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası- TCMB, (2020), https://www.tcmb.gov.tr/
wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkinda/Sikca+Soru-
lan+Sorular/Doviz+Kuru+Politikasi+ve+Rezerv+Yonetimi/# (Erişim 09.08.2020)
11.BÖLÜM

TEKNİK ANALİZİN YATIRIM KARARLARINDA


KULLANIMI
(Use of Technical Analysis in Financial
Investment Decisions)
Analist, Fehmi KÖZ29
Doç.Dr.Ercan ÖZEN30

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?
Finansal piyasalarda işlem gören yatırım araçlarının fiyat hareketlerinin
farklı açılardan analiz edilmesi ile fiyat tahmini yapmak önemlidir. Bu analiz ile
elde edilen bilgiler yatırımcıların kısa, orta ve uzun vadede elde etmeyi düşün-
dükleri kazancı elde etmelerine destek olmaktadır.

29 fehmikoz@gmail.com, Orcid ID: 0000-0003-0699-2816


30 ercan.ozen@usak.edu.tr, Uşak Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0002-7774-5153
306 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Kaynakça

Bollinger, J.. (2013) Bolinger Bantları, Scala Yayıncılık, İstanbul.


Ceylan, A., ve Korkmaz, T. (1998). Uygulamalı Portföy Yönetimi. Bursa: Ekin Kitabevi
Yayınları. Bursa.
Karan, M. B. (2013). Yatırım analizi ve portföy yönetimi, Gazi yayınları, 4. Baskı, An-
kara.
Korkmaz, T. (2013), Portföy Oluşturmada Temel ve Teknik Analizin Kullanılması,
(Ed.Başar M) Portföy Yönetimi, TC. Anadolu Üniversitesi Yayını No.2852, Eski-
şehir.
Mergen. Ahmet (….) Mumların Gizemi. İstanbul.
Murphy, J. (1998), Görsel Yatırımcı. Scala Yayıncılık, İstanbul.
Özekşi. Anıl.(2005), Kazanma Sanatı. Alfa yayıncılık. İstanbul.
Perşembe, A. (2017a), Teknik Analiz mi Dedin Hadi Canım Sende. Cilt 3, Scala Yayın-
cılık, 8.Baskı, İstanbul.
Perşembe, A. (2017b), Teknik Analiz mi Dedin Hadi Canım Sende. Cilt 2, Scala Yayın-
cılık, 8.Baskı, İstanbul.
Sarı, Y., (2001), Borsada Göstergelerle Teknik Analiz. Alfa Yayıncılık, İstanbul.
Şengöz. Tuncer. (2014), Elliot Dalga Prensipleri. Cinius Yayınları, İstanbul.
Tanyaş, Ö E. (2010) Teknik Analizde Gann, Andrew ve Elliot, Kaknüs Yayıncılık, İstan-
bul.
12. BÖLÜM

PORTFÖY PERFORMANSININ ÖLÇÜLMESİ


(Measuring the Portfolio Performance)
Arş.Gör.Serkan ÇELİK31
Prof.Dr.Ferudun KAYA32

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?
Bu bölümde Portföy Performansının Ölçülmesi ile ilgili yöntemlerin nasıl
işlediği ve neden bu yöntemlere ihtiyaç duyulduğunu öğreneceğiz. Bu bölümle
ilgili çalışmanızı tamamladıktan sonra fonlara neden ihtiyacımız olduğu, nasıl
oluşturulduğu ve hangi yöntemlerle takip edildiği hakkında bilgi sahibi olacaksı-
nız. Portföy performans ölçümü olarak adlandırılan faaliyetler portföy yöneticisi
ile yatırımcı arasında üç temel soruya cevap vermeyi amaçlamaktadır. Siz de bu
bölümü okuduktan sonra şu sorulara cevap bulabileceksiniz;
Yatırımcının finansal varlıklarından elde ettiği gelirin miktarı ne kadardır?
Elde edilen getiri miktarı hedeflenen getiri miktarının altında kalmışsa,
portföyün beklenenden daha az getiri getirmesinin sebebi nedir?
Portföy performansını nasıl arttırabiliriz?

31 serkancelik@ibu.edu.tr, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0002-1515-6759


32 kayaferudun@gmail.com, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0002-8930-9711
330 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Kaynakça

Amenc, N., & Le Sourd, V. (2005). Portfolio theory and performance analysis. John Wiley
& Sons.
Aragon, G. O., Ferson, W. E. (2007). Portfolio performance evaluation. Now Publishers
Inc.
Ayan, T. Y., & Akay, A. (2014). Tahmine Dayalı Portföy Optimizasyonu: Modern Portföy
Teorisinde Risk ve Beklenen Getiri Kavramlarına Alternatif Bir Yaklaşım. Dumlu-
pınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 119-132.
Bacon, C. R. (2008). Practical portfolio performance measurement and attribution (Vol.
546). John Wiley & Sons.
Christopherson, J. A., Carino, D. R., ve Ferson, W. E. (2009). Portfolio performance me-
asurement and benchmarking. McGraw Hill Professional.
Çankaya, S., (2015). Portföylerde Getiri ve Risk Hesapları. Kaya F. (Der.), Finansal Yö-
netim içinde, (S:459-469), Beta Yayınevi, İstanbul
Çelik, S, Kaya, F. (2019). Banka Kârlılığına Etki Eden Mikro Değişkenler: Türk Bankacılık
Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilim-
ler Enstitüsü Dergisi, 19 (3), 765-788. doi:10.11616/basbed.v19i49542.594328
Dayı, F. (2020). Sistematik Riskin Hisse Senedi Getirisine Etkisi: Borsa İstanbul Örneği.
Optimum: Journal of Economics & Management Sciences/Ekonomi ve Yönetim
Bilimleri Dergisi, 7(1).
Korkmaz, T., Aydın N., ve Sayılgan, G., (2013), Portföy Yönetimi, Açıköğretim Fakültesi
Yayını, Eskişehir, 220s.
Markowitz, H. (1952). Portfolio Selection, Journal of Finance. Markowitz HM—1952.—№,
77-91.
Niyazi, B. (2017). Finansal Yönetim. (12. Baskı), Türkmen Kitabevi, İstanbul.
Oral, İ. O., ve Yılmaz, C. (2017). Finansal ve politik risk endeksinin BİST Sınai Endeksi
üzerine etkisi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 33(33), 192-202.
Özkan, O., Çakar, R., (2020) Portföy Optimizasyonu Ve Performans Değerlendirmesinde
Alfa Ve Standart Sapma Değişkenleriyle Model Önermesi. Akademik Bakış Ulus-
lararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 37-66.
Shahid, M. (2007). Measuring portfolio performance.
Portföy Performansının Ölçülmesi 331

SPK, (2013), “Bireysel Portföylerin Ve Kolektif Yatırım Kuruluşlarının Performans Sunu-


muna, Performansa Dayalı Ücretlendirilmesine ve Kolektif Yatırım Kuruluşlarını
Notlandırma Ve Sıralama Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ”, (Erişim
tarihi: 02.02.2020, http://mevzuat.spk.gov.tr/)
SPK, (2015), “Portföy Yönetim Şirketleri Ve Bu Şirketlerin Faaliyetlerine İlişkin Esaslar
Tebliği”, (Erişim tarihi: 02.02.2020, http://mevzuat.spk.gov.tr/)
Turgut, M. (2015). Portföy Performansının Değerlendirilmesi. Kaya F. (Der.), Finansal
Yönetim içinde, (S:513-526), Beta Yayınevi, İstanbul
Yıldırım, M. (2015). Getiri, Risk ve Risk Türleri. Kaya F. (Der.), Finansal Yönetim içinde,
(S:443-458), Beta Yayınevi, İstanbul
13.BÖLÜM

RİSK YÖNETİMİ VE RİSKE MARUZ


DEĞER UYGULAMALARI33
(Risk Management and Value at Risk(VaR))
Prof.Dr. Cantürk KAYAHAN34

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?
Bu bölümü okuduktan sonra risk, risk yönetimi, risk ölçüm araçları ve
RMD modelinin önemi, geleceği ve finansal sistemin çalışmasındaki rolü üzerin-
deki etkisinin neler olduğunu öğreneceksiniz. RMD modelinin hesaplama adım-
larındaki aşamaların, özellikle finansal kurumlar gibi büyük ve karmaşık portföy-
lerin yönetimindeki önemini çok daha iyi anlayabileceksiniz.

33 Bu çalışmanın hazırlanmasında, Cantürk Kayahan’a ait, “Reel Sektörde RMD Yöntemiyle Ölçülen Kur Ris-
kine Karşılık Vadeli İşlem Kontratlarının Kullanılması” isimli doktora tezinden faydalanılmıştır.
34 cankay1@hotmail.com, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Orcid ID:0000-0003-4777-1470
370 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Kaynaklar

Aydın A., (2006), Sermaye Yeterliliği ve VAR, TBB, Bankacılık ve Araştırma Grubu,
www.tbb.org.tr/turkce/arastirmalar/sermaye_var.doc (17.10.2006).
Bayraktar H., (2001), Basic Statistics and Value At Risk, Mali Piyasalar Dairesi Notları.
http://hbayraktar.tripod.com/dpt/VaRSon.doc (18.10.2006).
Bolak M., (2004), Risk ve Yönetimi, Birsen Yayınevi, İstanbul, s.3.
Bolgün K.E. ve Akçay B., (2005), Risk Yönetimi, Scala Yayıncılık, ikinci baskı, İstanbul,
s.37.
Butler C., (1999), Mastering Value at Risk, Financial Times, Prentice Hall, Great Britain.
Coronado M., (2000), A Comparison Of Different Methods For Estimating Value-At-Risk
(Var) For Actual Non-Linear Portfolios: Empirical Evidence, Department of Fi-
nance Facultad de Ciencias Económicas y Empresariales. ICADE. Universidad
P. Comillas de Madrid. www.fmpm.ch/files/4th/Coronado.pdf (27.10.2006).
Ethz G.S., (1995), Value at Risk and Maximum Loss Optimization, RiskLab: Technical
Report, RevisedVersion,http://www.ifor.math.ethz.ch/publications/1995_varand-
maximumlossoptimization.pdf.(02.10.2006).
Holton G.A., 2002, History of Value At Risk: 1922-1998, Working Paper July 25, United
States, http://www.contingencyanalysis.com (17.10.2006)
Jorion P., (2001), “Value at Risk” 2nd edition, McGraw Hill, USA, s.36
Jorion P., (2005), Financial Risk Manager-Handbook, Wıley Finance(Third edition),
GARP(Global Association of Risk Professionals), Canada.
Kayahan C. (2007), “Reel Sektörde Riske Maruz Değer (Rmd) Yöntemi ile Ölçülen Kur
Riskine Karşılık Vadeli işlem Kontratlarının Kullanılması”, Afyon Kocatepe Üniver-
sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Afyonkarahisar.
Kayahan C., ve Topal Y., (2009), Tarihsel RMD Finansal Riskleri Açıklamada Yeterli midir
?, Süleyman Demirel Üniversitesi, İİBF Dergisi, c:14, s:1, ss.179-198.
Linsmeier T.J. and Pearson N.D., (1996), Risk Measurement: An Introduction to Valu at
Risk, University of Illinois at Urbana–Champaign, Department of Accountancy and
Department of Finance, www.exinfm.com/training/pdfiles/valueat-
risk.pdf(11.11.2006).
Risk Yönetimi ve Riske Maruz Değer Uygulamaları 371

Popov V. and Stutzmann Y., (2003), “How is Foreign Exchange Managed: An Empirical
Study Applied to Two Swiss Companies”, University of Lausanne,
http://www.hec.unil.ch/cms_mbf/master_thesis/0314.pdf(12.06.2006).
Radja G., (1997), Principles of Risk Management and Insurance, sixth edition, Addison-
Wesley, s.40.
Sevil G., (2002), Finansal Risk Yönetimi Çerçevesinde Piyasa Volatilitesinin ve Portföy
VAR Hesaplamaları, A.Ü. Yayınları, Eskişehir.
Taş O. ve Tiftikçi S., (2005), Bankacılıkta Piyasa Riski Yönetimi ve Bir Alım/satım Portföyü
İçin RMD Ölçümleri, bsy.marmara.edu.tr/TR/konferanslar/2005/2005teblig-
leri/16.doc (17.10.2006).
Tuncer E., (2006), Risk Yönetimi, Sermaye Yeterliliği ve Finansal Sektör İstikrarı Çerçe-
vesinde Stres Testleri, Bankacılar Dergisi, Sayı: 57, İstanbul, s.67-75.
Uysal Ö., (1999), Piyasa Riskinin Tespitinde Kullanılan Riskteki Değer (Value At Risk)
Yöntemi, Sermaye Piyasası Kurulu Aracılık Faaliyetleri Dairesi, Yeterlik Etüdü,
Ankara.
Venchak O., (2005), VAR Methodology in Risk Management of the Bank’s Interest Rate
and Exchange Rate: Is it Possible, Useful and Valid in the Ukrainian Bank Market,
National University “Kyiv – Mohyla Academy”, Economics Education and Rese-
arch Consortium Master’s Program in Economics. www.eerc.kiev.ua/rese-
arch/matheses/2005/venchak/body.pdf -(29.10.2006).
http://www.bddk.org.tr/turkce/mevzuat/03112006_tebligler/Risk_olcum_Modelleri_ile_Pi-
yasa_Riskinin_Hesaplanmasina_ve_Risk_olcum_Modellerinin_Degerlendirilme-
sine_iliskin_Tebligler_03112006.htm(18.11.2006).
http://www.baskent.edu.tr/~gurayk/finpazcuma24.doc(02.10.2006)
http://www.investopedia.com/articles/04/092904.asp(21.10.2006).
14.BÖLÜM

YATIRIMCI DAVRANIŞI VE DAVRANIŞSAL


FİNANS: BAZI BİLİŞSEL YANILGILAR VE
SEZGİSEL KARARLAR
(Behavior of Investor and Behavioral Finance:
Some Cognitive Biases and Heuristics)
Prof.Dr.Ekrem TUFAN50

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?

Davranışsal Finans ile Geleneksel Finans arasındaki farkları, karar al-


mada bazı bilişsel yanılgıları ve bu yanılgılardan kaçınma yollarını öğrene-
ceksiniz. Bu bölümü okuduktan sonra klasik ekonomi teorisini sorgulamaya
başlayacaksınız.

50 etufan@yahoo.com , Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0002-1966-0709


Yatırımcı Davranışı ve Davranışsal Finans: Bazı Bilişsel Yanılgılar ve Sezgisel Kararlar 393

Kaynakça

Amin, Amjad, S. S. and Z. K. (2009). Behavioral Gambler ’ S Fallacy and Beha Vioral
Finance in the Financial Markets ( a Case Study of Exchange ) Lahore Stock Ex
Change ). Abasyn University Journal of Social Sciences, 3(2), 67–73.
Aziz, B., & Khan, M. A. (2016). Behavioral Factors Influencing Individual Investor’s
Investment Decision and Performance, Evidence from Pakistan Stock Exchange.
International Journal of Research in Finance and Marketing (IJRFM), 6(7), 74–86.
http://euroasiapub.org/current.php%0Ahttp://euroasiapub.org/current.php%0Ahttp:
//euroasiapub.org/current.php
Brabazon, T. (2000). Behavioural Finance : A new sunrise or a false dawn ? September,
1–8.
Byrne, B. A., & Utkus, W. S. P. (n.d.). Behavioural finance Understanding how the mind
can help or hinder investment success. https://docplayer.net/5989828-
Behavioural-finance-understanding-how-the-mind-can-help-or-hinder-investment-
success-by-alistair-byrne-with-stephen-p-utkus.html
Deisenhammer, E. A. (2003). Weather and suicide: The present state of knowledge on
the association of meteorological factors with suicidal behaviour. Acta
Psychiatrica Scandinavica, 108(6), 402–409. https://doi.org/10.1046/j.0001-
690X.2003.00209.x
Edmans, A., Garcia, D., & Norli, O. (2011). Sports Sentiment and Stock Returns. SSRN
Electronic Journal. https://doi.org/10.2139/ssrn.677103
Ehrmann, M., & Jansen, D.-J. (2014). It Hurts (Stock Prices) When Your Team is About
to Lose a Soccer Match. SSRN Electronic Journal, 412.
https://doi.org/10.2139/ssrn.2386679
Field, A. J. (2001). Altruistically Inclined? (First). The University of Michigan Press.
https://doi.org/4.004
Gantz, W., & Wenner, L. A. (1991). Men, Women, and Sports: Audience Experiences
and Effects. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 35(2), 233–243.
https://doi.org/10.1080/08838159109364120
Garrison, S. T., & Gutter, M. S. (2010). 2010 outstanding AFCPE® conference
paper:Gender differences in financial socialization and willingness to take
financial risks. Journal of Financial Counseling and Planning, 21(2), 60–72.
394 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Goetzmann, W. N., & Zhu, N. (2005). Rain or shine: Where is the weather effect?
European Financial Management, 11(5), 559–578. https://doi.org/10.1111/j.1354-
7798.2005.00298.x
Greenlaw Steven A., D. S. (2019). Principles of Macro-Economics 2e (2nd ed.). Rice
University.
H. M., R. (2013). Gambler’s Fallacy and Behavioral Finance In The Financial Markets: A
Case Study of Bombay Stock Exchange. International Journal of Business and
Management Invention ISSN, 2(12), 1–07. www.ijbmi.org
Hardies, K., Breesch, D., & Branson, J. (2013). Gender differences in overconfidence
and risk taking: Do self-selection and socialization matter? Economics Letters,
118(3), 442–444. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2012.12.004
Hirshleifer, D., & Shumway, T. (2003). Good Day Sunshine: Stock Returns and the
Weather. Journal of Finance, 58(3), 1009–1032. https://doi.org/10.1111/1540-
6261.00556
Hunt, R. R., & Lamb, C. A. (2001). What Causes the Isolation Effect? Journal of
Experimental Psychology: Learning Memory and Cognition, 27(6), 1359–1366.
https://doi.org/10.1037/0278-7393.27.6.1359
Kahneman, D., & Tversky, A. (1979). Prospect theory: An analysis of decision under
risk. Econometrica, 47(2), 263–291. https://doi.org/10.2307/1914185
Kahneman Daniel. (2012). Thinking Fast and Slow. Penguin Books.
Kang, S. H., Jiang, Z., Lee, Y., & Yoon, S. M. (2010). Weather effects on the returns
and volatility of the Shanghai stock market. Physica A: Statistical Mechanics and
Its Applications, 389(1), 91–99. https://doi.org/10.1016/j.physa.2009.09.010
Kaplanski, G., & Levy, H. (2010). Exploitable predictable irrationality: The FIFA world
cup effect on the U.S. stock market. Journal of Financial and Quantitative
Analysis, 45(2), 535–553. https://doi.org/10.1017/S0022109010000153
Marion, S. A., Oluwafemi Agbayewa, M., & Wiggins, S. (1999). The effect of season and
weather on suicide rates in the elderly in British Columbia. Canadian Journal of
Public Health, 90(6), 418–422. https://doi.org/10.1007/bf03404149
Masomi, S. R. and G. S. (2011). Consequences of human behaviors ’ in Economic : the
Effects of Behavioral Factors in Investment decision making at Tehran Stock
Exchange. International Conference on Business and Economics Research Vol.1,
1, 234–237.
Michael, L. (2014). Women and Investing : A Behavioral Finance Perspective. Merrill
Lynch, November, 1–8.
Yatırımcı Davranışı ve Davranışsal Finans: Bazı Bilişsel Yanılgılar ve Sezgisel Kararlar 395

Ngoc, L. T. B. (2013). Behavior Pattern of Individual Investors in Stock Market.


International Journal of Business and Management, 9(1), 1–16.
https://doi.org/10.5539/ijbm.v9n1p1
Nickerson, R. S. (1998). Confirmation bias: A ubiquitous phenomenon in many guises.
Review of General Psychology, 2(2), 175–220. https://doi.org/10.1037/1089-
2680.2.2.175
Pompian, M. M. (2012). Self-Attribution Bias. In Behavioral Finance and Wealth
Management (Second Edi, pp. 165–171).
https://doi.org/10.1002/9781119202400.ch14
Ricciardi, V. (2011). The Financial Psychology of Worry and Women. SSRN Electronic
Journal. https://doi.org/10.2139/ssrn.1093351
Ricciardi, V. and H. K. S. (2000). What Is Behavioral Finance? Business, Education and
Techonology Journal, Fall, 1–9.
https://doi.org/10.1002/9780470404324.hof002009
Ritter, J. R. (2003). Behavioral finance. Pacific Basin Finance Journal, 11(4), 429–437.
https://doi.org/10.1016/S0927-538X(03)00048-9
Saunders, B. E. M. (1993). Stock Prices and Wall Street Weather Author ( s ): Edward
M . Saunders , Jr . Published by : American Economic Association Stable URL :
https://www.jstor.org/stable/2117565 Stock Prices and Wall Street Weather.
83(5), 1337–1345.
Shefrin, H., & Statman, M. (1985). The Disposition to Sell Winners Too Early and Ride
Losers Too Long : Theory and Evidence. THE JOURNAL OF FINANCE, 40(3),
777–790.
Simon, B. H. A. (1952). A BEHAVIORAL MODEL OF RATIONAL CHOICE Traditional
economic theory postulates an “ economic man ,” who , in the course of being "
economic " is also “ rational .” This man is assumed to have knowledge of the
relevant aspects of his environ- ment which , if. 99–118.
Şimşek, V. (2018). Post-Truth ve Yeni Medya: Sosyal Medya Grupları Üzerinden Bir
İnceleme. Global Media Journal TR Edition, 8(16), 48–68.
Swati Mehta, C. J. (2016). Investors for Investment Decision in Stock Market :
Evidence. GJRIM, 6(1), 57–76.
Tufan, Ekrem; Yüksel, Atila; Mermerci, B. B. (2017). Proceedings of the Third
International Scientific Conference, Knowledge Based Sustainable Economic
Development (ERAZ 2017), Belgrade, Serbia, June 8, 2017. 447–458.
https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3045968
396 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Tufan, Ekrem ve Hamarat, B. (1997). Uğursuz Sayılar Etkisi. İMKB Dergisi, 11(41), 47–
64. https://www.borsaistanbul.com/datum/imkbdergi/IMKB_Dergisi_Turkce41.pdf
Tufan, E. (2011). Do World Cup Football Matches Affect Istanbul Stock Exchange?
SSRN Electronic Journal, 68, 27–28. https://doi.org/10.2139/ssrn.705343
Tufan, E., Engin, B., mer, Y., & Aycan, M. (2018). Who Would Like to Be a Millionaire:
Isolation and Certainty. SSRN Electronic Journal, 2.
https://doi.org/10.2139/ssrn.3058014
Tufan, E., & Hamarat, B. (2004). Do cloudy days affect stock exchange returns:
Evidence from Istanbul stock exchange. Journal of Naval Science and
Engineering, 2(1), 117–126.
http://scholar.google.com/scholar?hl=en&btnG=Search&q=intitle:Do+Cloudy+Day
s+Affect+Stock+Exchange+Returns:+Evidence+from+Istanbul+Stock+Exchange#
0
Tufan, E., & Hamarat, B. (2005). Weather Effect: An Evidence from Turkish Stock
Exchange. SSRN Electronic Journal, September, 1–7.
https://doi.org/10.2139/ssrn.463880
Tversky, A. (1972). PSYCHOLOGICAL REVIEW. 79(4), 281–299.
https://faculty.fuqua.duke.edu/~jpayne/ba525_articles/Ssn8_1.pdf
Vischer, Jacqueline, C. (1996). Workspace strategies: environment as a tool for work.
Chapman & Hall. https://doi.org/10.1007/978-1-4684-7784-9
Wörsdörfer, M. (2015). ‘ Animal Behavioural Economics ’: Lessons Learnt From Primate
Research. 49(0), 80–106.
Yoon, S. M., & Kang, S. H. (2009). Weather effects on returns: Evidence from the
Korean stock market. Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications,
388(5), 682–690. https://doi.org/10.1016/j.physa.2008.11.017

Web Kaynakları
Şengür Altay, 2018, 13 Farklı Bakış Açısıyla Uğursuzluk Üzerine Yapışmış Olan 13 Sa-
yısı ve 13. Cuma https://onedio.com/haber/13-farkli-bakis-acisiyla-ugursuz-
luk-uzerine-yapismis-olan-13-sayisi-ve-13-cuma-519129, Erişim: 20.09.2020
www.webindia123.com/tamilnadu/People/beliefs%202.htm, Erişim: 20.09.2020
15.BÖLÜM

TÜREV ARAÇLARLA RİSKTEN KORUNMA


STRATEJİLERİ VE PORTFÖY SİGORTASI
(Strategies for Hedging Risk by Derivatives and
Portfolio Insurance
Doç.Dr Yaşar KÖSE51
Dr.Öğ.Üyesi Ceyda AKTAN52

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?
Bu bölümün amacı, finansal ve emtia pazarlarında önemli rolü bulunan
türev araçların kullanımı ile geliştirilen riskten korunma stratejilerini açıklamak
ve bu riskin elimine edilmesinde portföy sigortasının yerini ve önemini belirt-
mektir. Bu nedenle bu bölümü inceleyen bir kişinin hem türev araçlar hem de
portföy sigortası ile ilgili bilgi edinmesi ve bu araçların kullanarak riskten nasıl
korunulacağı ile ilgili stratejileri öğrenmesi beklenmektedir. Bu doğrultuda, gele-
cekte uluslararası ve ulusal finansal piyasaların gelişimine bağlı olarak farklı türev
araçların türetilebileceği ve bunların yatırımcılar ve diğer piyasa oyuncuları tara-
fından oluşturulacak portföylerde kazanç elde etmek ve riskten korunmak amaç-
ları ile kullanılabileceği öngörülmektedir.

51 ykose@thk.edu.tr, Türk Hava Kurumu Ünivesitesi, Orcid ID:0000-0003-0073-2095


52 caktan@thk.edu.tr, Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0001-7040-4711
432 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Kaynakça

Agic-Sabeta, E. (2017). Portfolio insurance investment strategies: A risk-management


tool. UTMS Journal of Economics, 8(2), 91-104.
Aydın, N., Başar, M. ve Coşkun, M. (2010). Finansal Yönetim. Ankara: Detay Yayıncılık.
Balder, S. ve Mahayni, A. (2010). How good are portfolio insurance strategies?. In Alter-
native Investments and Strategies, 227-257.
Baykan, G. (2010). Portföy Yönetimi ve İMKB’de Bir Uygulama. (Yayımlanmış Yüksek
Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bertrand, P. ve Prigent, J. L. (2001). Portfolio insurance strategies: OBPI versus CPPI.
University of CERGY Working Paper, No. 2001-30.
Bird, R., Dennis, D. ve Tippett, M. (1988). A stop loss approach to portfolio insurance. Jo-
urnal of Portfolio Management, 15(1), 35- 40.
Black, F. ve Scholes, M. (1973). The pricing of options and corporate liabilities. Journal
of political economy, 81(3), 637-654.
Bodie, Z., Kane, A. ve Marcus, A. J. (2014). Investments. 10th Edition. New York: McG-
raw Hill Education.
Brennan, M. J. ve Schwartz, E. S. (1989). Portfolio insurance and financial market equilib-
rium. Journal of Business, 62(4), 455-472.
Büke, M. A. (2018). Sabit Oranlı Portföy Sigortasında Modern Portföy Teorisi ve Finan-
sal Varlıkları Fiyatlama Modeli Kullanımı Önerisi. (Yayımlanmış Yüksek Lisans
Tezi). Kadir Has Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Cesari, R. ve Cremonini, D. (2003). Benchmarking, portfolio insurance and technical
analysis: a Monte Carlo comparison of dynamic strategies of asset allocation. Jo-
urnal of Economic Dynamics and Control, 27(6), 987-1011.
Clarke, R. G. ve Arnott, R. D. (1987). The cost of portfolio insurance: Tradeoffs and cho-
ices. Financial Analysts Journal, 43(6), 35-47.
Cont, R. ve Tankov, P. (2009). Constant proportion portfolio insurance in the presence of
jumps in asset prices. Mathematical Finance: An International Journal of Mathe-
matics, Statistics and Financial Economics, 19(3), 379-401.
Fabozzi, F. J. Ve Drake, P. P. (2009). Finance: Capital Markets, Financial Management,
and Investment Management, Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons.
Türev Araçlarla Riskten Korunma Stratejileri ve Portföy Sigortası 433

Garcia, C. B. ve Gould, F. J. (1987). An empirical study of portfolio insurance. Financial


Analysts Journal, 43(4), 44-54.
Ho, L. C., Cadle, J. ve Theobald, M. (2010). Portfolio Insurance Strategies: Review of
Theory and Empirical Studies. Handbook of Quantitative Finance and Risk içinde
(ss. 319-332). Boston: Springer.
Ho, L. C., Cadle, J. ve Theobald, M. (2011). An analysis of risk-based asset allocation
and portfolio insurance strategies. Review of Quantitative Finance and Accoun-
ting, 36(2), 247-267.
Huu Do, B. (2002). Relative performance of dynamic portfolio insurance strategies: Aus-
tralian evidence. Accounting & Finance, 42(3), 279-296.
Karan, M. B. (2018). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
Korkmaz, T., Aydın, N. ve Sayılgan, G. (2013). Portföy Yönetimi. Anadolu Üniversitesi
Yayını No: 2852.
Lee, C. F., Finnerty, J., Lee, J., Lee, A. C. ve Wort, D. (2013). Security analysis, portfolio
management, and financial derivatives. World Scientific Publishing Company.
Leland, H.E. ve Rubinstein, M. (1988). The evolution of portfolio insurance. D. L. Luskin
(Der.), PortfolioInsurance. A Guide to Dynamic Hedging içinde (ss. 3-10). New
York: Wiley.
Mlynarovič, V. (2011). Portfolio insurance strategies and their applications. Ekonomický
časopis, 59(04), 355-367.
Rubinstein, M. ve Leland, H. E. (1981). Replicating options with positions in stock and
cash. Financial Analysts Journal, 37(4), 63-72.
Saltoğlu, B. (2019). Türev Araçlar, Piyasalar ve Risk Yönetimi. Sermaye Piyasası Lisans-
lama Sicil ve Eğitim Kuruluşu.
Soyalp, L. (2012). Sermaye Piyasasında Portföy Sigortası Uygulamaları. (Yayımlanmış
Doktora Tezi). Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ugan, G. (2008). Hisse Senedi Endeksi Üzerine Düzenlenen Vadeli İşlem Sözleşmeleri-
nin Portföy Sigortalamasında Kullanılması: Türkiye Piyasaları İçin Uygulama. (Ya-
yımlanmış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yenigün, S. (2006). Portföy Sigortası ve Fon Yönetiminde Uygulanması. (Yayımlanmış
Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü,
İstanbul.
Zagst, R. ve Kraus, J. (2011). Stochastic dominance of portfolio insurance strategies. An-
nals of Operations Research, 185(1), 75-103.
16.BÖLÜM

TÜREV ARAÇLARLA ARBİTRAJ VE


SPEKÜLASYON YÖNTEMLERİ
(Arbitrage and Speculation Methods with
Derivatives)
Doç. Dr. Sezer BOZKUŞ KAHYAOĞLU53

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?

Bu bölümün temel amacı, türev araçların fiyatlamasının iyi anlaşılma-


sını sağlayarak piyasadaki olası arbitraj ve spekülasyon fırsatlarının keşfedil-
mesinde kullanılan yöntem, yaklaşım ve teknikleri sunmaktadır. Böylece tü-
rev piyasalarda oluşan arbitraj ve spekülasyon fırsatlarını değerlendirerek
yüksek getiri elde etmenin yöntemlerinin neler olduğu üzerinde durulmakta-
dır.
Bu çalışma, finansal ekonomi alanında eğitim alan öğrencilere ve sek-
törde görev yapan profesyonellere yönelik türev ürünlerin temel işlevini ve
inceliklerini öğretmek için uzun yıllar boyunca saha deneyimine dayalı olarak
geliştirilmiştir. Bu bağlamda yazarken amacımız, çok fazla uygulama bilgisi
olmadan teorik bir kavramsal çerçeve sunan kitaplar ile türev fiyatlandırma
formüllerinin dayandığı mantığı ortaya koymadan sunan literatürdeki mev-
cut çalışmalar arasındaki boşluğu doldurmaya yardımcı olmaktır.

53 sezer.bozkus@bakircay.edu.tr, İzmir Bakırçay Üniversitesi, Orcid ID:0000-0003-2865-3399


466 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Kaynakça

Andrei Shleifer, ve Summers Lawrence H. (1990). The Noise Trade Approach to Finance.
The Journal of Economic Perspectives, Cilt 4, No.2, ss.19-34.
Antoniou, A. ve Holmes, P., (1995). Futures trading, information and spot price volatility:
evidence for the FTSE-100 stock index futures contract using GARCH. Journal of
Banking & Finance, 19, pp.117–129.
Black, Fisher ve Myron, Scholes. (1973). The Pricing of Options and Corporate Liabili-
ties. The Journal of Political Economy. vol. 81, no. 3, pp. 637-654.
Bodie Zvi, Alex Kane, Alan J. Marcus (2003). Investments, Fifth Edition, McGraw-Hill /
Irwin, the United States of America.
Bozkuş, S. (2005). Risk Ölçümünde Alternatif Yaklaşımlar: Riske Maruz Değer (VaR) ve
Beklenen Kayıp (ES) Uygulamaları, D.E.Ü.İİ.B.F. Dergisi Cilt: 20 Sayı:2, Yıl: 2005,
ss. 27-45.
Boatright, R. J. ( 2010) Finance Ethics Critical Issues in Theory and Practice. Wiley Pub-
lications ISBN 978-0-470-49916-0.
Bozkus Kahyaoglu, S , Kahyaoglu, H . (2017). Sığ Bir Hisse Senedi Piyasası Oynaklığı
İle Döviz Kuru Oynaklığının İlişkisi: Borsa İstanbul Örneği. Muhasebe Bilim Dün-
yası Dergisi, 19 (4) , 1034-1049 . Retrieved from https://der-
gipark.org.tr/tr/pub/mbdd/issue/33192/339945 (Erişim tarihi: 02.07.2020)
Bozkus Kahyaoglu, S , Kahyaoğlu, H . (2020). Heterogeneity Analysis of the Stock Mar-
kets: The Case of Borsa Istanbul . Journal of Yaşar University , 15, 170-179 .
Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jyasar/issue/53734/634511 (Erişim
tarihi: 02.07.2020)
Chambers, N. (2012). Türev Piyasalar. (4.Basım). İstanbul: Beta Yayınları.
Chang, E., Chou, R. ve Nelling, E., (2000). Market volatility and the demand for hedging
in stock index futures. Journal of Futures Markets, 20(2), pp.105–125.
Chance, Don M., Robert Brooks (2009). Introduction to Derivatives and Risk Manage-
ment, 8. Basım, South-Western Cengage Learning.
Ciner, C., (2006). Hedging or speculation in derivative markets: the case of energy futures
contracts. Applied Financial Economics Letters, 2(3), pp.189–192.
Copeland, T.E., (1976). A Model of Asset Trading under the Assumption of Sequential
Information Arrival. The Journal of Finance, 31(4), pp.1149–1168
Türev Araçlarla Arbitraj ve Spekülasyon Yöntemleri 467

Damodaran Aswath (2002). Investment Valuation:Tools and Techniques for determining


the Value of Any Asset, Seconf Edt. Wiley Finance, John Wiley and Sons Inc.
Ederington, L. & Lee, J.H., (2002). Who Trades Futures and How: Evidence from the
Heating Oil Futures Market. The Journal of Business, 75(April), pp.353–373.
Epps, T. W. (2007). Pricing Derivatives Securities. 2. Edition. World Scientific Publishing
Co. Pte. Ltd. ISBN-13 978-981-270-033-9.
Fama Eugene F. (1965). The Behavior of Stock Market Prices. The Journal of Bussiness,
Vol.38, No.1, ss.34-105.
Fama Eugene F. (1970). Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical
Work. The Journal of Finance, Vol. 25, No. 2, ss.383-417.
Fleming, J., Ostdiek, B. & Whaley, R.E., (1995). Predicting stock market volatility: A new
measure. Journal of Futures Markets, 15(3), pp.265–302.
Francis Jack Clark (1991). Investment Analysis and Management, 5th Edt., McGrawHill,
NewYork, 1991.
Fuller Russel J. ve Farrell, Jr Jones L. (1987). Modern Investments and Security Analysis,
Mc.Graw Hill Book Company, NewYork, 1987, ss.472-473.
Huberman G. (1982). A Simple Approach to Arbitrage Pricing Theory. Journal of Econo-
mic Theory, Cilt.28, 1982, ss.183-191.
Hull J. C. (2012). Options, Futures, Other Derivatives, 8th ed., Englewood Cliffs, NJ: Pren-
tice Hall, ISBN-13: 978-0134472089.
Janková Zuzana (2018). Drawbacks and Limitations of Black-Scholes Model for Options
Pricing. Journal of Financial Studies & Research, Vol. 2018. Article ID 179814,
DOI: 10.5171/2018.179814
Lin, L., Li, Y. ve Wu, J. (2018). The pricing of European options on two underlying assets
with delays. Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications, 495, pp.143-
151.
Lee, C.L., Stevenson, S. ve Lee, M.-L., (2012). Futures Trading, Spot Price Volatility and
Market Efficiency: Evidence from European Real Estate Securities Futures. The
Journal of Real Estate Finance and Economics, 48(2), pp.299–322.
Lucia, J.J. ve Pardo, A., (2010). On measuring speculative and hedging activities in futu-
res markets from volume and open interest data. Applied Economics, 42(12),
pp.1549–1557.
Malliaris
Martell, T. ve Wolf, A., (1987). Determinants of trading volume in futures markets. Journal
of Futures Markets, 7(3), pp.233–245.
468 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Merton, R. C. (2017). On the Role of Financial Innovation and Derivative Markets in Glo-
bal Economic Growth and Development. MIT Sloan School of Management. Wor-
king Paper. https://robertcmerton.com/wp-content/uploads/2018/02/NYU-Deriva-
tives-The-State-of-the-Art-slides-for-April-27-2017.pdf.pdf (Erişim tarihi:
02.07.2020)
Merton, R. C. (1973). Theory of Rational Option Pricing. The Bell Journal of Economics
and Management Science, Vol. 4, No. 1. s.141-183.
Orakçıoğlu, İ. ve Bozkuş Kahyaoğlu, S. (2011). Türev Piyasalarda Teminatlandırma Yön-
temleri. Efil Yayınevi, 1. Baskı, 9786054334964.
Peck, A., (1985). The economic role of traditional commodity futures markets. American
Enterprise Institute for Public Policy Research, pp. 1–81.
R Program (2020). https://www.rdocumentation.org/packages/fCertificates/versions/0.5-
4
Stein, Jeremy C. (1987). Informational Externalities and Welfare-reducing Speculation.
Journal of Political Economy. 95 (6): 1123-1145.
Tauchen, G. ve Pitts, M., (1983). The Price Variability-Volume Relationship on Specula-
tive Markets. Econometrica, 51(2), pp.485–505.
Teneng, D. (2011). Limitations of the Black-Scholes model. International Research Jour-
nal of Finance and Economics · January 2011. https://www.researchgate.net/pub-
lication/255995710_Limitations_of_the_Black-Scholes_model
Vansh J (2019). Stock Catalyst: Where You Make Your Money. InvestBeta. Editor.
https://medium.com/investbeta/stock-catalysts-where-you-make-your-money-
5c66b1ba6b72 (Erişim tarihi: 01.05.2020).
Wang, C., (2003). The behavior and performance of major types of futures traders. Jour-
nal of Futures Markets, 23(1), pp.1–31.
Weiner, R.J., (2002). Sheep in wolves’ clothing? Speculators and price volatility in petro-
leum futures. Quarterly Review of Economics and Finance. 42, 391–400.

KISALTMALAR

AFM: Arbitraj Fiyatlama Modeli


AFT: Arbitraj Fiyatlama Teorisi
TFK: Tek Fiyat Kanunu
17.BÖLÜM

FOREKS PİYASALAR, YAPILANDIRILMIŞ


ÜRÜNLER VE TURBO SERTİFİKALAR
(Forex Markets, Structured Products and Turbo
Certificates)
Araş. Gör. Cengiz Çağrı KABAKCI59
Prof. Dr. Erhan DEMİRELİ60

Bu Bölümde Ne Öğreneceğim?
Küreselleşme ve finansal serbestleşme ile değişen piyasa koşulları ve bi-
reysel yatırımcıların fazlalaşması döviz ihtiyacını artırmış, geleneksel finansal
araçlardan farklı risk ve getiri profiline hitap eden finansal araçları gündeme ge-
tirmiştir. Bu ortamda foreks piyasalarının ve yapılandırılmış ürünlerin gelişimi
hızlanarak bireysel ve kurumsal yatırımcılar için önemli hale gelmiştir. Bu bö-
lümde okuyucular, öncelikle foreks piyasalarının ortaya çıkış süreci, niteliksel
özellikleri, risk yapıları ve işleyiş esasları ile ilgili kavramsal çerçeveyi örnek uy-
gulamalarıyla tanıyacaktır. Ardından yapılandırılmış ürünlerin özellikleri ve sınıf-
landırılması, risk ve getiri profillerine uygun kaldıraçlı ürünlerin ne şekilde seçile-
ceği hakkında bilgi sahibi olacaklardır. Son olarak yapılandırılmış ürünler kapsa-
mında sertifika türlerini ve özelliklerini kar-zarar grafikleriyle birlikte görerek
turbo sertifikaların yapısını ve işleyişini örnekler üzerinden kavrayabileceklerdir.

59 Dokuz Eylül Üniversitesi, Orcid ID:0000-0002-9985-4262,


60 demireli.erhan@gmail.com, Dokuz Eylül Üniversitesi, Orcid ID: 0000-0002-3457-0699
496 Modern Portföy Yönetimi: Yöntem, Yaklaşım ve Uygulamalar

Kaynaklar

Altan, M. ve Güzel, F. (2015). Forex Piyasasının Türkiye’deki Durumu ve Türkiye Finans


Piyasalarına Etkileri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı:
33, 203-214
Bakkal, S., ve Korkmaz, Ş. (2011). Yapılandırılmış finansal araçlar ve aracı kuruluşların
kaldıraçlı hisse senedi piyasaları. İstanbul: Hiperlink Yayınları
BIST (2013). Borsa Yatırım Fonları, Varantlar ve Sertifikalar. İstanbul: Borsa İstanbul A.Ş.
Yayınları.
Blümke, A. (2009). How to invest in structured products: a guide for investors and asset
managers (Vol. 459). John Wiley & Sons.
Dicks, J. (2010). Forex trading secrets: trading strategies for the forex market. United
States: McGraw-Hill International Edition.
Ellialtıoğlu, N. (2017). Foreks Piyasaları ve Türkiye’de Yasal Düzenlemeler Sonrası Uy-
gulama Değişikliklerinin Analizi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Bankacılık Anabilim Dalı Bankacılık ve Finans Yüksek Lisans Programı, Yüksek
Lisans Tezi, Ankara.
Ellialtıoğlu, N. ve Hazar, A. (2017) Foreks Piyasaları ve Türkiye’de Yasal Düzenlemeler
Sonrası Uygulama Değişikliklerinin Analizi, Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:1,
Sayı: 1, Başkent Üniversitesi Yayınları.
Handelsbanken,(2012).https://www.handelsbanken.hk/shb/inet/icentsv.nsf/vloo-
kuppics/a_stora_foretag__eng_trading_p002_9_warrants_mini_futu-
res_turbo_121101/%24file/p002_9warrants_mini_futures_och_turbo_war-
rants.pdf (Erişim tarihi: 10.07.2020).
Hernández, R., Lee, W., & Liu, P. (2007, July). The Market and the Pricing of Outperfor-
mance Certificates. In 16th Annual Meeting of the European Financial Manage-
ment Association, Vienna, Austria.
Köksal, M. O. (2017). Yapılandırılmış Bir Finansal Ürün Olarak DCD’de Muhasebe Uygu-
lamaları. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 99-114.
Küçük, S. (2012). Uluslararası Finansal Piyasların Ve Forex Piyasalarının Gelişimi: Tür-
kiye’deki Durumu, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabi-
lim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
Foreks Piyasalar, Yapılandırılmış Ürünler ve Turbo Sertifikalar 497

Muck, M. (2007). Pricing Turbo Certificates in The Presence of Stochastic Jumps, Interest
Rates, and Volatility. Die Betriebswirtschaft, 67(2), 224.
Prewysz-Kwinto, P. (2017). Financial Instrument with High Investment Risk on the War-
saw Stock Exchange. International Journal of Economics and Management Engi-
neering, 11(7), 1783-1788.
Sancak, E. (2012). Ansiklopedik türev finansal araçlar sözlüğü. Ankara: Gazi Kitabevi.
Şendur, Y. (2017). Foreks Piyasasında Riskler, İktisadi, İdari ve Siyasal Araştırmalar Der-
gisi, 2 (2) : 23-38
Şendur, Y. ve Cihangir, M. (2014). Foreks Piyasasının Kendine Has Özellikleri ve Forex
Piyasasının Pay Piyasaları ve Futures Piyasalarıyla Karşılaştırılması, International
Journal Of Social Science, Number: 28, 537-557, Autumn II.
Taner, B. ve Akkaya, C. (2016). Sermaye piyasası faaliyet alanı ve menkul kıymetler.
Ankara: Detay Yayıncılık.
Türkkan, M. (2012). Yapılandırılmış Sermaye Piyasası Araçları: Sertifikalar.
https://docplayer.biz.tr/502845-Yapilandirilmis-sermaye-piyasasi-araclari-sertifi-
kalar.html
Vrolijk, S., (2016). The pricing and liquidity of turbo certificates. Business Economics.
http://hdl.handle.net/2105/36831 (Erişim Tarihi: 10.07.2020)
WFE, (2019). https://www.world-exchanges.org/storage/app/media/work/statistics/wfe-
statistics-definitions-manual-august-2019.pdf
Wilkens, S., & Stoimenov, P. A. (2007). The pricing of leverage products: An empirical
investigation of the German market for ‘long’and ‘short’stock index certificates. Jo-
urnal of Banking & Finance, 31(3), 735-750.
Yanık, S., Aytürk, Y., Akbaba, C. ve Kilimci, E. (2012). Türk Sermaye Piyasalarında Yeni
Bir Yapılandırılmış Ürün: Turbo Sertifikalar. www.researchgate.net/publica-
tion/333728867
www.foreks.com
www.halkfx.com
www.ikonmenkul.com
www.mevzuforeks.com
www.paraborsa.net
www.trademaster.com
www.turkishfx.com

You might also like