CHƯƠNG 2

CƠ SỞ, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH

VÀ PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

I CƠ SỞ HÌNH THÀNH TTHCM

II QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH & PHÁT TRIỂN TTHCM

III GIÁ TRỊ TTHCM

1/7/24 306106_Chương 2 1
1
 I . CƠ SỞ HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Thực tiễn VN cuối TK XIX, đầu TK XX

1 CƠ SỞ THỰC TIỄN
Thực tiễn TG cuối TK XIX, đầu TK XX

CƠ Giá trị truyền thống tốt đẹp của DT VN

SỞ
HÌNH 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN Tinh hoa VH nhân loại

THÀNH Chủ nghĩa Mác - Lênin

Phẩm chất
NHÂN TỐ
3 CHỦ QUAN HCM Tài năng hoạt động,
tổng kết thực tiễn phát triển lý luận
1/7/24 306106_Chương 2 2
2
 I . CƠ SỞ HÌNH THÀNH
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

1/7/24 306106_Chương 2 3
3
 1. CƠ SỞ THỰC TIỄN

Từ 1858, TD
Pháp bắt đầu
Thực xâm lược VN, 1858 - cuối TK
tiễn VN nhà Nguyễn lần XIX, PTYN theo
cuối TK lượt ký các hiệp khuynh hướng
XIX, đầu ước đầu hàng, PK chống Pháp
TK XX từng bước trở nổ ra nhưng đều
thành tay sai thất bại
của Pháp
1/7/24 306106_Chương 2 4
 Pháp tấn công Đà Nẵng 1-9-1858
1/7/24 306106_Chương 2 5
Vua Hàm Nghi Tôn Thất Thuyết Phan Đình Phùng Hoàng Hoa Thám

1/7/24 306106_Chương 2 6
 1. CƠ SỞ THỰC TIỄN

Pháp bắt tay

khai thác Đầu TK XX,
Thực PTYN theo
tiễn VN thuộc địa
khuynh hướng
cuối TK
à Làm cho XH DCTS nổ ra
XIX, đầu
VN biến đổi sâu nhưng cũng thất
TK XX
bại
sắc

1/7/24 306106_Chương 2 7
Cướp đoạt ruộng đất để lập đồn điền, thu canh tô Xây dựng cầu đường để khai thác nguồn tài nguyên

Khai thác than ở Hòn Gai – Quảng Ninh Nông dân thời Pháp thuộc
1/7/24 306106_Chương 2 8
1/7/24 306106_Chương 2 9
 Lương Văn Can Nguyễn Thái Học
1/7/24 306106_Chương 2 10
 Khủng hoảng về đường lối cứu nước!

1/7/24 306106_Chương 2 11
 Giai cấp công nhân ra đời -
“dấu hiệu mới” của một thời đại mới sắp ra đời

ü Chịu 3 tầng áp “Chỉ có giai cấp

bức bóc lột: thực công nhân là dũng
dân, tư bản, cảm nhất, cách
phong kiến. mạng nhất, luôn
ü Sớm vùng dậy luôn gan góc đương
đấu tranh chống đầu với bọn đế quốc
lại giới chủ thực dân”
Tranh: Ba tầng áp bức của hoạ sỹ Duy Nhất (sáng tác 1958)
1/7/24 306106_Chương 2 12
1/7/24 306106_Chương 2 13
Quá trình này đã bổ sung, phát triển TTHCM trên tất cả các phương diện
1/7/24 306106_Chương 2 14
 1. CƠ SỞ THỰC TIỄN

1 CNĐQ và sự ra đời hệ thống thuộc địa

Thực tiễn
thế giới à Làm tăng mâu thuẫn giữa GCTS - GCVS; các
cuối TK nước đế quốc với nhau; dân tộc thuộc địa - CNĐQ
XIX, đầu à Giành ĐLDT là mong muốn chung của GCVS
TK XX quốc tế
à PTGPDT trên TG phát triển.

1/7/24 306106_Chương 2 15
 Lược đồ các nước đế quốc và thuộc địa đầu thế kỷ XX

1/7/24 306106_Chương 2 16
 1. CƠ SỞ THỰC TIỄN

2 Sự thành công của Cách mạng Tháng Mười Nga

Thực tiễn
thế giới à Thắng lợi đầu tiên của CNMLN ở một nước lớn,
cuối TK rộng 1/6 thế giới;
à Đánh đổ GCTS và GC ĐCPK, lập nên XH mới -
XIX, đầu
XH XHCN;
TK XX
à Mở ra thời đại mới trong lịch sử XH loài người: quá
độ từ CNTB lên CNXH trên phạm vi toàn thế giới;
à Mở ra con đường giải phóng cho các DT bị áp bức.
1/7/24 306106_Chương 2 17
 1. CƠ SỞ THỰC TIỄN

3 Sự ra đời của Quốc tế Cộng sản (2-3-1919)

Thực tiễn
thế giới à QTCS trở thành bộ tham mưu, lãnh đạo phong trào
cách mạng thế giới;
cuối TK
à Đẩy mạnh truyền bá CNMLN và kinh nghiệm
XIX, đầu
CMT10 Nga ra khắp thế giới;
TK XX à Thúc đẩy sự ra đời và hoạt động ngày càng mạnh
mẽ của các ĐCS ở nhiều nước.

1/7/24 306106_Chương 2 18
 Lênin với Quốc tế cộng sản

Cách mạng Tháng Mười Nga

1/7/24 306106_Chương 2 19
 KẾT LUẬN
Cách mạng Tháng Mười Nga thắng lợi, sự ra đời của
nhà nước Xôviết, Quốc tế Cộng sản và thực tiễn xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở Liên Xô cùng với sự phát triển mạnh mẽ phong
trào cộng sản, công nhân và phong trào giải phóng dân tộc
trên thế giới ảnh hưởng sâu sắc tới Hồ Chí Minh trên hành
trình đi ra thế giới tìm mục tiêu và con đường cứu nước.

Đồng chí Nguyễn Ái Quốc với một số đại biểu dự Đại hội lần thứ V Quốc tế Cộng sản tại Nga, năm 1924_Ảnh: TTXVN
1/7/24 306106_Chương 2 20
 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN

GIÁ TRỊ
TRUYỀN CHỦ
TINH HOA
THỐNG NGHĨA
VĂN HÓA
TỐT ĐẸP MÁC -
NHÂN LOẠI
CỦA DT LÊNIN
VIỆT NAM
1/7/24 306106_Chương 2 21
 ĐOÀN KẾT

GIÁ TRỊ LẠC QUAN,

YÊU ĐỜI.. NHÂN ÁI
TRUYỀN THỐNG
Chủ nghĩa
TỐT ĐẸP YÊU
NƯỚC
CỦA DÂN TỘC
KHOAN
VIỆT NAM SÁNG TẠO DUNG

CẦN CÙ

1/7/24 306106_Chương 2 22
 “Tư tưởng yêu nước của cụ Hồ được tăng cường ở
Huế… Trong khi đang học ở Huế, Hồ tiếp tục các công
việc một cách tích cực và cuối cùng ông đã rời bỏ ngôi trường này
trước khi có một mảnh bằng” - David Halberstam
“Hồ Chí Minh đã bắt đầu lớn lên ở một cái nôi của phong trào yêu
nước, tiếp thu giáo dục của gia đình, ảnh hưởng của quê hương,
bằng sự học tập của bản thân, gần gũi quần chúng lao động và nhờ
tác động của phong trào chống Pháp năm 1908, bắt đầu hoạt động
cách mạng” – Phạm Văn Đồng
“Lúc đầu, chính chủ nghĩa yêu nước, chứ không phải là chủ nghĩa
cộng sản đã đưa tôi tin theo Lênin và làm theo Quốc tế 3” – Nguyễn
Ái Quốc
1/7/24 306106_Chương 2 23
1/7/24 306106_Chương 2 24
“Tôi muốn đi ra ngoài, xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm
như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta. Nhưng nếu đi một mình, thật
ra cũng có điều mạo hiểm, ví như khi đau ốm... Anh muốn đi với tôi không?”
1/7/24 306106_Chương 2 25
1/7/24 306106_Chương 2 26
1/7/24 306106_Chương 2 27
 Hồ Chí Minh khẳng định:
“Dân ta có một lòng nồng nàn yêu
nước. Đó là truyền thống quý báu của
dân tộc ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ
quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại
sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô
cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi
sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm
tất cả lũ bán nước và cướp nước”.

1/7/24 306106_Chương 2 28
“Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”
Đây là lời dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào sáng ngày 19/9/1954 tại đền Giếng
thuộc khu di tích Đền Hùng đến các cán bộ chỉ huy thuộc Đại đoàn quân Tiên
Phong (Sư đoàn 308) khi hành quân về tiếp quản Thủ đô Hà Nội.
1/7/24 306106_Chương 2 29
 KẾT LUẬN
Chính chủ nghĩa yêu nước là nền
tảng tư tưởng, điểm xuất phát và
động lực thúc đẩy Hồ Chí Minh
ra đi tìm đường cứu nước, và tìm
thấy ở chủ nghĩa Mác - Lênin
con đường cứu nước, cứu dân.

1/7/24 306106_Chương 2 30
 * TINH THẦN ĐẤU TRANH ANH DŨNG, BẤT KHUẤT

Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc

lập, và sự thực đã thành một nước tự do và
độc lập. Toàn thể dân Việt Nam quyết đem tất
cả tinh thần và lực lượng, tính mệnh và của
cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy”

1/7/24 306106_Chương 2 31
 C
CẦN CÙ

TỘ
N
DÂ
G
KHOAN DUNG

ỐN
TH
N
YỀ
NHÂN ÁI
RU
ỊT
TR

ĐOÀN KẾT
Á
GI

THÂN DÂN
1/7/24 306106_Chương 2 32
 C
THƯƠNG NGƯỜI

TỘ
N
DÂ
G
VÌ NGHĨA

ỐN
TH
N
YỀ
LẠC QUAN
RU
ỊT
TR

SÁNG TẠO
Á
GI

DŨNG CẢM
1/7/24 306106_Chương 2 33
 TINH HOA VĂN HOÁ NHÂN LOẠI: PHƯƠNG ĐÔNG

NHO
GIÁO

CHỦ NGHĨA PHẬT

GĂNGĐI GIÁO

CHỦ NGHĨA LÃO

TAM DÂN GIÁO
1/7/24 306106_Chương 2 34
 … Tuy Khổng Tử là phong kiến và tuy trong
học thuyết của Khổng Tử có nhiều điều không
đúng song những điều hay trong đó thì chúng
ta nên học…

… Chỉ có những người cách mạng chân

chính mới thu thái được những điều hiểu biết
quý báu của các đời trước để lại. Lênin dạy
chúng ta như vậy…
1/7/24 306106_Chương 2 35
 1) Kế thừa và đổi mới tư tưởng dùng nhân trị,
đức trị để quản lý xã hội
KẾT LUẬN

2) Kế thừa và phát triển quan niệm xây dựng một xã hội lý

tưởng trong đó lấy công bằng, bác ái, nhân, nghĩa, trí, dung,
liêm được coi trọng để đi đến một thế giới đại đồng, hoà bình,
không có chiến tranh, các dân tộc có quan hệ hữu nghị hợp tác

3) Kế thừa, đổi mới, phát triển tinh thần trọng đạo đức trong
việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của con người, trong công tác
xây dựng Đảng về đạo đức
1/7/24 306106_Chương 2 36
 … Đức Phật là đại từ đại bi, cứu khổ cứu
nạn, muốn cứu chúng sinh ra khỏi khổ nạn,
Người phải hy sinh tranh đấu, diệt lũ ác ma.
Nay đồng bào ta đại đoàn kết, hy sinh của cải
xương máu, kháng chiến đến cùng, để đánh tan
thực dân phản động, để cứu quốc dân ra khỏi
khổ nạn, để giữ quyền thống nhất và độc lập
của Tổ quốc. Thế là chúng ta làm theo lòng đại
từ đại bi của Đức Phật Thích Ca, kháng chiến
để đưa giống nòi ra khỏi cái khổ ải nô lệ …
1/7/24 306106_Chương 2 37
 Hồ Chí Minh với Phật giáo
§ “Tôn chỉ mục đích của đạo Phật nhằm xây dựng cuộc đời thuần mỹ,
thiện chí bình đẳng, yên vui và ấm no. Đức Phật là đại từ, đại bi, cứu
khổ cứu nạn. Muốn cứu chúng sinh ra khỏi khổ nạn, Người phải hy sinh
đấu tranh diệt lũ ác ma”.
§ “Phật giáo VN với dân tộc như hình với bóng, tuy hai mà một. Tôi mong
các vị hoà thượng, tăng người và Phật tử hãy tích cực thực hiện tinh
thần từ bi, vô ngã, vị tha trong sự nghiệp cứu nước, giữ nước, giữ đạo để
cùng toàn dân sống trong độc lập, tự do, hạnh phúc”.
ü Tư tưởng vị tha, từ bi bác ái, cứu khổ cứu nạn, thương người như thể
thương thân, mưu cầu hạnh phúc cho loài người, mưu cầu hạnh phúc cho
xã hội. “Chúng tôi đến đây có người theo đạo Hồi, có người theo đạo
Phật đạo Tin Lành, đạo Thiên Chúa, trước chúng tôi không hiểu nhau,
qua hai ngày hội thảo, chúng tôi có thể ngồi lại trò chuyện với nhau, vì
chúng tôi có cái chung là lý tưởng HCM: Muốn cho nhân loại được tự
do, hạnh phúc”.
ü Tư tưởng bình đẳng, không phân biệt đẳng cấp.
ü Tư tưởng đề cao lao động chân tay, chủ trương mọi người phải sống
bằng lao động của chính mình.
ü Nếp sống có đạo đức, trong sạch, giản dị, chăm lo làm việc thiện.
1/7/24 306106_Chương 2 38
 Hồ Chí Minh với Lão giáo
§ Hạt nhân cơ bản: thuyết “vô vi”. Đại thể: mang ý nghĩa tiêu cực vì
khuyên con người không cần can thiệp vào xã hội, không cần phải
tranh giành nhau, trái lại cần giữ thái độ mềm yếu, đủ biết và bất
tranh.
§ HCM thanh lọc:
ü “Vô vi”: khuynh hướng trở về với nguồn gốc để sống với tự nhiên.
ü Yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, chan hoà, gần gũi với cỏ cây mây
nước. Người luôn ao ước: “làm được một cái nhà nhỏ, nơi có non
xanh nước biếc, để câu cá, trồng rau, sớm chiều làm bạn với các cụ
già hái củi, trẻ em chăn trâu”.
ü Không ham muốn công danh phú quí chút nào, không dính líu gì
đến vòng danh lợi.
ü Bảo vệ môi trường sống. Kêu gọi nhân dân ta trồng cây.
ü Kế thừa phát triển tư tưởng thoát mọi ràng buộc của vòng danh lợi.
Người khuyên cán bộ, đảng viên ít lòng tham muốn về vật chất; thực
hiện cần kiệm liêm chính, chí công vô tư; hành động theo đạo lý với Lão Tử
ý nghĩa là hành động đúng với quy luật tự nhiên, xã hội.
1/7/24 306106_Chương 2 39
 Chủ nghĩa Găngđi Chủ nghĩa Tam dân

1/7/24 306106_Chương 2 40
 TINH HOA VĂN HOÁ NHÂN LOẠI: PHƯƠNG TÂY

Khẩu hiệu đại CM Pháp:

NHO“Tự do – Bình đẳng – Bác ái”
GIÁO
VĂNCHỦ
HOÁNGHĨA PHẬT
TNĐL 1776 của Mỹ; TN
PHƯƠNG
GĂNGĐI NQ&DTGIÁO
1791 của Pháp:
TÂY
Nhân quyền, dân quyền

CHỦ NGHĨA Tư tưởng

LÃO nhân văn, dân
TAM DÂN chủ,GIÁO
NNPQ của các nhà
1/7/24 306106_Chương 2
khai sáng P.Tây 41
 CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN
Là cơ sở lý luận quyết định bước phát triển mới về chất trong TTHCM, khiến
Người vượt hẳn lên phía trước so với những người yêu nước cùng thời

Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân
chính nhất, chắc chắn nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lênin
1/7/24 306106_Chương 2 42
 CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN
Vận dụng và phát triển sáng tạo
Tiếp thu CNMLN, HCM đã CNMLN, HCM đã giải quyết
trở thành người cộng sản với
được cuộc khủng hoảng đường lối
tầm vóc trí tuệ lớn
cứu nước và người lãnh đạo
CMVN cuối TK XIX đầu TKXX
CNMLN
Trên cơ sở lập trường, quan
quyết định
điểm và phương pháp của
CNMLN, HCM đã triệt để kế bước
thừa, đổi mới, phát triển những phát triển
giá trị truyền thống tốt đẹp của về chất CNMLM là TGQ, PPL trong nhận
DTVN, tinh hoa văn hóa nhân thức và hoạt động cách mạng.
loại kết hợp với thực tiễn cách
mạng trong nước và thế giới
hình thành lên một hệ thống
các quan điểm cơ bản, toàn
diện về CMVN
1/7/24 306106_Chương 2 43
 “Học thuyết Khổng Tử có ưu điểm là sự tu dưỡng đạo đức cá
nhân. Tôn giáo Giêxu có ưu điểm là lòng nhân ái cao cả. Chủ
nghĩa Mác có ưu điểm là phương pháp làm việc biện chứng. Chủ
nghĩa Tôn Dật Tiên có ưu điểm là chính sách của nó phù hợp với
điều kiện nước ta. Khổng Tử, Giêxu, Mác, Tôn Dật Tiên chẳng
phải đã có những ưu điểm chung đó sao? Họ đều muốn "mưu
hạnh phúc cho loài người, mưu phúc lợi cho xã hội". Nếu hôm
nay họ còn sống trên đời này, nếu họ hợp lại một chỗ, tôi tin rằng
họ nhất định chung sống với nhau rất hoàn mỹ như những người
bạn thân thiết. Tôi cố gắng làm học trò nhỏ của các vị ấy”.

1/7/24 306106_Chương 2 44
 “Chúng tôi giành
được thắng lợi đó là do
nhiều nhân tố, nhưng cần
phải nhấn mạnh rằng - mà
không phải chỉ nhân dịp kỷ
niệm lần thứ 100 ngày sinh
Lênin - chúng tôi giành
được những thắng lợi đó
trước hết là nhờ cái vũ khí
không gì thay thế được là
chủ nghĩa Mác - Lênin”.

1/7/24 306106_Chương 2 45
 3. NHÂN TỐ CHỦ QUAN HỒ CHÍ MINH: PHẨM CHẤT

Lý tưởng cao cả, hoài bão lớn

01
Ý chí, nghị lực to lớn Bản lĩnh tư duy độc lập, tự
chủ, sáng tạo, giàu tính phê
02 03 phán, đổi mới và cách mạng

04 Tầm nhìn chiến lược, bao quát thời đại

Năng lực tổng kết thực
tiễn, dự báo tương lai

05 06 Suốt đời tận trung với nước,

tận hiếu với dân
1/7/24 306106_Chương 2 46
 3. NHÂN TỐ CHỦ QUAN HỒ CHÍ MINH: TÀI NĂNG HOẠT
ĐỘNG, TỔNG KẾT THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN LÝ LUẬN

Có vốn sống và thực tiễn CM phong phú,

phi thường

01
Nhà tổ chức vĩ đại
Thấu hiểu về PTGPDT, VỀ XD
03 02 CNXH, về XD ĐCS

1/7/24 306106_Chương 2 47
 II . QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH
VÀ PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

1/7/24 306106_Chương 2 48
 TT HCM tiếp tục phát triển, soi đường cho sự nghiệp CM của Đảng và
Nhân dân ta
TK 1941 - 1969
Vượt qua thử thách, giữ vững đường lối, PP CM VN
đúng đắn, sáng tạo
TK 1930 - 1941
Hình thành những nội dung cơ bản tư tưởng về
CMVN
TK 1920 - 1930
Hình thành TT cứu nước, GP DTVN theo con
đường CMVS
TK 1911 - 1920
Hình thành TTYN và có chí hướng
tìm đường cứu nước mới
TK trước năm 1911

1/7/24 306106_Chương 2 49
 1. Thời kỳ trước 1911: Hình thành tư tưởng yêu nước và có chí hướng
tìm con đường cứu nước mới

Gia đình
NHO
GIÁO Hình thành
Hồ Chí Minh
nên tư tưởng
tiếp thu PHẬT yêu nước và
CHỦ NGHĨA Quê hương
truyền thống GIÁO tìm đường
GĂNGĐI
tốt đẹp của:
cứu nước

CHỦ NGHĨA Đất nước

LÃO
TAM DÂN GIÁO
1/7/24 306106_Chương 2 50
 - Điển hình
về tính cần
- Nhà nho cấp tiến, mẫn, tần tảo,
yêu nước thương dân, đảm đang,
cần cù, giản dị, Phó hết mực
bảng thương yêu
- "Quan trường chồng,
là nô lệ trong thương yêu
những người nô các con và
lệ, lại càng nô lệ ăn ở nhân
hơn”. đức với mọi
- "Đừng lấy Cụ thân sinh Thân mẫu người, được
Nguyễn Sinh Sắc
phong cách nhà (1862 - 1929)
Hoàng Thị Loan
(1868 - 1901) bà con láng
quan làm
giềng mến
phong cách nhà
ta”.
phục.
1/7/24 306106_Chương 2 51
 Bà Nguyễn Thị Thanh Ông Nguyễn Sinh Khiêm
(1884 - 1954) (1888 - 1950)

1/7/24 306106_Chương 2 52
 Hoàng Trù quê mẹ
và làng Sen quê cha

Vùng đất Nghệ An:

• Địa linh nhân kiệt
Sông Lam - Núi Hồng • Giàu truyền thống YN
• Lắm nhân tài
• Giàu truyền thống VH

“Con người sống có lý tưởng

Người về thăm quê
trong tâm hồn, kiên trung
QUÊ HƯƠNG NGHĨA TRỌNG TÌNH CAO trong bản chất, cứng cỏi
NĂM MƯƠI NĂM ẤY BIẾT BAO NHIÊU TÌNH
trong giao tiếp và sống khắc
(1906 à 1957,1961)
khổ trong sinh hoạt”.
1/7/24 306106_Chương 2 53
 Bác Hồ về thăm quê: Lần 1 - năm 1957; lần 2 - năm 1961

Bác Hồ trong một lần về Bác Hồ trò chuyện với mọi người Bác Hồ trò chuyện với người
thăm quê ở xã Kim Liên trong căn nhà xưa của gia đình dân khi về thăm quê hương

1/7/24 306106_Chương 2 54
 § 1898, NSC bắt đầu học chữ Hán tại làng Dương Nổ
§ Về làng Sen, đươc cha gửi sang học chữ Hán với thầy Vương Thúc Quý
§ Tiếp xúc với những người bạn của cha (Phan Bội Châu)
§ 1905, theo học lớp tiếng Pháp ở Vinh
§ 1906-1907 học dự bị ở Trường tiểu học Pháp - Việt Đông Ba
§ 1908-1909 học ở Trường Quốc học Huế
à Sớm có tư tưởng yêu nước và thể hiện rõ tư tưởng yêu nước trong hành động

ü Tham gia biểu tình chống thuế ở Trung kỳ (1908): MUỐN

Tận mắt chứng kiến sự đàn áp TÌM HIỂU
ü Dạy học ở Trường Dục Thanh: & HỌC
Truyền thụ lòng yêu nước và suy nghĩ vận mệnh DT HỎI CÁC
CUỘC CM
ü Khâm phục, nhưng không tán thành con đường cứu nước TRÊN TG
của các bậc tiền bối
1/7/24 306106_Chương 2 55
 Nguyễn Sinh Cung là một học trò thông minh, chăm chỉ học tập, thích đọc truyện và thơ ca yêu nước. Những buổi đàm
luận về thời cuộc giữa cha là cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc với những nhà yêu nước khác đã sớm giáo dục cho cậu bé
tinh thần yêu nước, thương dân. Tranh vẽ: Nguyễn Sinh Cung đang nghe các bậc cha chú đàm đạo việc nước.
1/7/24 306106_Chương 2 56
 - Quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước: “Tôi muốn đi ra
ngoài, xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ
làm như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta”.

Con tàu Latuso Torevin

1/7/24 306106_Chương 2 57
 2. Thời kỳ 1911 - 1920: Hình thành tư tưởng cứu nước, giải phóng dân tộc
Việt Nam theo con đường cách mạng vô sản

TTHCM về CMGPDT theo

con đường CMVS được hình
thành từng bước trong quá
trình HCM đi tìm đường cứu
nước; đó là quá trình sống,
làm việc, học tập, nghiên cứu
lý luận và tham gia đấu tranh
trong thực tế cách mạng ở
nhiều nước trên thế giới.
1/7/24 306106_Chương 2 58
 * Xác định đúng bản chất, thủ đoạn, tội ác của CNTD và
tình cảnh nhân dân các nước thuộc địa.

1/7/24 306106_Chương 2 59
Năm 1912, khi đến thăm tượng Nữ Thần Tự Do,
Bác Hồ đã ghi: “Ánh sáng trên đầu Thần Tự Do tỏa
rộng khắp trời xanh, còn dưới chân Tượng Thần Tự
Do thì người da đen đang bị chà đạp…”.

è Hình thành một nhận thức mới: Nhân dân lao động các nước, trong đó có giai cấp
công nhân, đều bị bóc lột có thể là bạn của nhau; còn chủ nghĩa đế quốc, bọn thực dân ở
đâu cũng là kẻ bóc lột, là kẻ thù của nhân dân lao động.

1/7/24 306106_Chương 2 60
 Thẻ căn cước của
Nguyễn Ái Quốc
ở Paris (Pháp) năm 1919

- 1917 trở lại Pháp, tham gia PTCN Pháp đấu tranh chống CNTD.
- 1919, gia nhập Đảng Xã hội của GCCN Pháp, bởi đây là tổ chức theo đuổi lý
tưởng cao quý của Đại Cách mạng Pháp: Tự do, bình đẳng, bác ái.
1/7/24 306106_Chương 2 61
 * Bước nhận thức mới về quyền tự do, dân chủ của nhân
dân qua hoạt động thay mặt những người VN yêu nước ở
Pháp, lấy tên NAQ, gửi Yêu sách của nhân dân An Nam tới
Hội nghị Vécxây.

1/7/24 306106_Chương 2 62
 * Tìm thấy và xác định rõ phương hướng đấu tranh giải
phóng dân tộc Việt Nam theo con đường cách mạng vô sản
qua nghiên cứu "Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về
vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa (Để trình bày tại Đại hội
II Quốc tế Cộng sản)" của Lênin (7/1920).

Báo Nhân đạo đã đăng

toàn văn Sơ thảo lần
thứ nhất những Luận
cương về vấn đề dân
tộc và vấn đề thuộc địa
của Lênin

1/7/24 306106_Chương 2 63
1/7/24 306106_Chương 2 64
 - Bỏ phiếu tán thành QTCS, tham gia sáng lập ĐCS
Pháp, trở thành người CS VN đầu tiên. Là bước ngoặt
trong cuộc đời HCM - CNYN kết hợp chặt chẽ với lập
trường CMVS.

1/7/24 306106_Chương 2 65
 1. Xác định 2. Bước nhận
đúng bản chất, 3. Tìm thấy và
thức mới về xác định rõ
thủ đoạn, tội ác
quyền tự do, phương hướng
của CNTD và
dân chủ của đấu tranh GP
tình cảnh nhân
nhân dân DTVN theo con
dân các nước
thuộc địa đường CMVS

Tìm thấy con đường giải phóng dân tộc đúng đắn
1/7/24 306106_Chương 2 66
 3. Thời kỳ 1920 - 1930: Hình thành những nội dung cơ bản tư
tưởng về cách mạng Việt Nam

Đây là thời kỳ mục tiêu, phương

hướng cách mạng giải phóng dân
tộc Việt Nam từng bước được cụ thể
hóa, thể hiện rõ trong Cương lĩnh
chính trị đầu tiên của Đảng Cộng
sản Việt Nam.

1/7/24 306106_Chương 2 67
 Báo L’Humanité: Vấn đề dân
bản xứ, Ở Đông Dương…

Sử dụng báo chí Pháp

lên án CNTD Pháp, Tham gia sáng lập Hội Liên
thức tỉnh lương tri hiệp thuộc địa (1921)
nhân dân Pháp và
nhân loại tiến bộ, khơi
dậy lòng yêu nước của Trưởng Tiểu ban Nghiên cứu
nhân dân các dân tộc vấn đề DTTĐ của ĐCS Pháp
thuộc địa và DTVN

Sáng lập Báo Le Paria

bằng tiếng Pháp
1/7/24 306106_Chương 2 68
 Bản án chế độ thực dân Pháp
(Pari 1925)

Đẩy mạnh hoạt động Sáng lập Hội VNCMTN

lý luận chính trị, tổ (6/1925), ra Báo Thanh niên
chức, chuẩn bị cho
việc thành lập Đảng
Cộng sản Việt Nam Đường Kách mệnh (1927)
để lãnh đạo CMVN

Chủ trì HN thành lập Đảng (1930),

thông qua CLCT đầu tiên của ĐCS VN
1/7/24 306106_Chương 2 69
 Bản án chế độ Đường Kách mệnh (1927) Cương lĩnh chính trị đầu tiên
thực dân Pháp (1925) của Đảng Cộng sản Việt Nam (2/1930)
1/7/24 306106_Chương 2 70
 * Mục tiêu, phương hướng CM GPDT VN từng bước
được cụ thể hóa, thể hiện rõ trong Cương lĩnh chính trị
đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam.
“Cương lĩnh chính trị đầu
“Bản án chế độ TD Pháp” “Đường kách mệnh”
tiên của ĐCS VN”
§ Bản chất, thủ đoạn của TD § Vai trò lãnh đạo: ĐCS;
Pháp: “ăn cướp và giết § Nền tảng LL: CN MLN; § Mục tiêu & con đường: “làm
§ Lực lượng: toàn thể Nhân TSDQ CM và thổ địa CM để đi
người”;
dân (nòng cốt liên minh tới XH CS”, “đánh đổ đế quốc
§ Phương hướng CM GPDT ở Pháp, phong kiến An Nam và
thuộc địa: CMVS. C-N).
GCTS phản CM”, giương cao
§ PP CM: bạo lực. ngọn cờ ĐLDT và CNXH;
§ Lãnh đạo: ĐCS VN;
Chấm dứt khủng § Lực lượng: nòng cốt là liên
hoảng đường lối & minh công nông;
THÀNH LẬP
tổ chức lãnh đạo ĐCS VN § Vị trí CM thuộc địa: là một bộ
CMVN phận cách mạng TG.

1/7/24 306106_Chương 2 71
 4. Thời kỳ 1930 - 1941: Vượt qua thử thách, giữ vững đường lối,
phương pháp cách mạng Việt Nam đúng đắn, sáng tạo
* Thử thách xuất hiện từ phía kẻ thù và cả nội bộ những người cách mạng
- Về tư tưởng: một số người trong QTCS và ĐCS
ĐD có những nhìn nhận sai lầm về HCM do họ - Về mạng sống:
chịu ảnh hưởng quan điểm giáo điều tả khuynh Bị cảnh sát Anh ở Hồng Kông bắt giam
trong ĐH VI QTCS (1928)
HỘI NGHỊ TW ĐẢNG 10-1930:
§ “Chỉ lo đến việc phản đế mà quên mất lợi ích
giai cấp tranh đấu, ấy là một sự rất nguy
hiểm";
§ Việc phân chia thành trung, tiểu, đại địa chủ
trong sách lược của Đảng là không đúng;
§ "Thủ tiêu chánh cương, sách lược và điều lệ
Đảng";
§ Bỏ tên Đảng Cộng sản Việt Nam, lấy tên là
Đảng Cộng sản Đông Dương, hoạt động theo Ngục Victoria nơi giam NAQ (1931 - 1933)
như chỉ thị của Quốc tế Cộng sản… và hình ảnh NAQ khi vừa mới ra khỏi ngục
1/7/24 306106_Chương 2 72
 4. Thời kỳ 1930 - 1941: Vượt qua thử thách, giữ vững đường lối,
phương pháp cách mạng Việt Nam đúng đắn, sáng tạo
• Ngay từ khi ra đời, ĐCS VN đã thông qua các VK hợp thành Cương
lĩnh chính trị đầu tiên. Cương lĩnh này thể hiện những nội dung cơ
bản của TTHCM về con đường cách mạng VN.
§ Chính cương vắn tắt:
- Chủ trương: làm “TSDQCM và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”;
- Nhiệm vụ: đánh đổ CNĐQ Pháp và PK phản động, làm cho nước VN hoàn toàn độc lập, nhân dân
được tự do, tịch thu ruộng đất của đế quốc chủ nghĩa làm của công và chia cho dân cày nghèo, quốc hữu
hoá các xí nghiệp của tư bản đế quốc, lập chính phủ công nông binh, tổ chức quân đội công nông.
§ Sách lược vắn tắt:
- Đảng là đội tiên phong của GCVS, phải thu phục cho được đại bộ phận giai cấp mình, thu phục đại
đa số dân cày và phải dựa vào hạng dân cày nghèo làm thổ địa cách mạng đánh trúc bọn đại địa chủ và
phong kiến;
- Đảng phải hết sức liên lạc với tiểu tư sản, trí thức, trung nông… để lôi kéo họ đi về phe GCVS.
- Đối với bọn phú nông, trung, tiểu địa chủ và tư bản An Nam mà chưa rõ mặt phản cách mạng thì
phải lợi dụng, ít lâu mới làm cho họ trung lập. Bộ phận nào đã ra mặt phản cách mạng thì phải đánh đổ.

1/7/24 306106_Chương 2 73
 "Xin đồng
chí giúp đỡ
tôi thay đổi
tình cảnh
đau buồn
này... Đừng
để tôi sống
quá lâu
trong tình
trạng không
hoạt động và
giống như là
sống ở bên
cạnh, ở bên
Trường Đại học Quốc tế Lênin, số 25 phố Vorop Xkova Mát-xcơ-va, ngoài của
nơi đồng chí Nguyễn Ái Quốc học tập trong những năm 1934 – 1936 Đảng"
1/7/24 306106_Chương 2 74
 Cột mốc 108 Bức họa tái hiện thời khắc Bác
cùng các đồng chí trong đoàn về nước

“Kìa! Bóng Bác đang hôn lên hòn đất

Lắng nghe trong màu hồng, hình đất nước phôi thai”
1/7/24 306106_Chương 2 75
 * Tư tưởng Hồ Chí Minh được Đảng Cộng sản Đông Dương
khẳng định, trở thành thành yếu tố chỉ đạo cách mạng Việt
Nam từ Hội nghị Trung ương Đảng tháng 5-1941
ü “Trong lúc này quyền lợi dân tộc giải phóng cao hơn hết thảy. Chúng ta phải đoàn
kết lại đánh đổ bọn đế quốc và bọn Việt gian đặng cứu giống nòi ra khỏi nước sôi lửa nóng”;

ü “Trong lúc này quyền lợi của bộ phận, của giai cấp phải đặt dưới sự sinh tử, tồn vong của quốc gia,
của dân tộc. Trong lúc này, nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được độc
lập, tự do cho toàn thể dân tộc, thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu,
mà quyền lợi của bộ phận, giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được”;

ü Tạm thời gác lại khẩu hiệu cách mạng điền địa, xóa bỏ vấn đề lập Chính phủ Liên bang Cộng hoà
dân chủ Đông Dương, thay vào đó là chủ trương sẽ thành lập Chính phủ nhân dân của nước Việt Nam
Dân chủ Cộng hoà, nêu chủ trương lập Mặt trận Việt Minh, thực hiện đại đoàn kết dân tộc trên cơ sở
nòng cốt liên minh công nông, nêu ra phương hướng khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền, v.v…

à SỰ TRỞ LẠI TTHCM (2-1930) à SỰ THÀNH CÔNG CỦA CMT8.1945

1/7/24 306106_Chương 2 76
 5. Thời kỳ 1941 - 1969: TTHCM tiếp tục phát triển, hoàn thiện,
soi đường cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta

* Trong thời kỳ này, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng
cơ bản là thống nhất
§ Sáng lập Mặt trận Việt Minh (1941) à Sáng lập VN TTGPQ (1944) à Lời kêu gọi Tổng
khởi nghĩa giành chính quyền (1945) à Sự thành công của CMT8/1945 (Đây là thắng lợi
đầu tiên của CN MLN và TTHCM ở VN).
§ 2-9-1945, đọc Tuyên ngôn Độc lập. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời, mở ra một
kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc Việt Nam - kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với
chủ nghĩa xã hội.
§ 2-9-1945 à19-12-1946, đề ra chiến lược sách lược CM sáng suốt, lãnh đạo Đảng và
chính quyền CM non trẻ trải qua thử thách “ngàn cân treo sợi tóc”.
§ Từ năm 1946 đến năm 1954, là linh hồn của cuộc kháng chiến chống TD Pháp.
à Hoàn thiện lý luận CM DTDCND, và từng bước hình thành TT về XD CNXH VN
1/7/24 306106_Chương 2 77
 § Từ 1954 à 1969, xác định và lãnh đạo thực hiện đường lối: Xây
dựng CNXH ở miền Bắc; tiếp tục cuộc CM DTDCND ở miền
Nam. Tất cả nhằm giành được hòa bình, độc lập, thống nhất nước
nhà.
à Bổ sung, hoàn thiện hệ thống quan điểm cơ bản của CM VN trên tất cả
các lĩnh vực chính trị, kinh tế, quân sự, văn hoá, đạo đức, đối ngoại, v,v…

§ Di chúc, một văn kiện lịch sử vô giá, kết tinh tư tưởng, trí tuệ, tâm hồn, đạo
đức, phong cách của một lãnh tụ cách mạng, anh hùng dân tộc vĩ đại, nhà tư
tưởng lỗi lạc, nhà văn hóa kiệt xuất, suốt đời vì dân, vì nước. Điều mong
muốn cuối cùng của Hồ Chí Minh là: “Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết
phấn đấu, xây dựng một nước VN hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ
và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới".

1/7/24 306106_Chương 2 78
 III . GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

* ĐỐI VỚI CÁCH MẠNG VIỆT NAM

§ Đưa CMGPDTVN đến thắng lợi và bắt đầu
xây dựng một xã hội mới trên đất nước ta
ü Tìm thấy con đường cứu nước, cứu dân;
ü Sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng ta thành
một đảng cách mạng chân chính, toàn tâm, toàn ý
phục vụ nhân dân;
ü Lãnh đạo thực hiện thành công CMT8.1945;
ü Mở ra kỷ nguyên mới: ĐLDT và CNXH;
ü Cùng Đảng lãnh đao thực hiện thắng lợi kháng
chiến chống Pháp;
ü Lãnh đạo miền Bắc xây dựng CNXH, miền Nam
tiếp tục hoàn thành CMDTDCND;
ü Từ 1975 cả nước hoà bình, độc lập, thống nhất đi
lên CNXH.
§ Là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho
CMVN
ü Lần đầu tiên trong lịch sử tư tưởng VN, tư
tưởng định hướng, soi đường, chỉ đạo sự phát
triển của CMVN và dân tộc VN là của chính
người dân VN;
ü Tư tưởng này tiếp tục soi đường cho ĐCS VN
trên con đường thực hiện mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh;
ü Tư tưởng này tiếp tục là ánh sáng soi đường, là
kim chỉ nam định hướng hành động cho Đảng
và nhân dân ta.

1/7/24 306106_Chương 2 79
 III . GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

* ĐỐI VỚI CÁCH MẠNG THẾ GIỚI

§ Góp phần mở ra cho các dân tộc thuộc địa § Góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh vì ĐLDT,
con đường GPDT gắn với sự tiến bộ xã hội dân chủ, hòa bình, hợp tác, phát triển
ü Cống hiến lý luận về CMGPDT: phải đi theo ü Là người VN đầu tiên khẳng định hợp tác quốc tế là
con đường CMVS; tiến hành bởi toàn thể xu thế tất yếu của thời đại.
nhân dân dưới sự lãnh đạo của ĐCS; cần ü Chỉ ra nhu cầu, khả năng, điều kiện hợp tác giữa
được tiến hành chủ động, sáng tạo và có khả các dân tộc, đặc biệt là các dân tộc nhỏ yếu, lạc hậu,
năng giành thắng lợi trước CMVS chính bị áp bức tạo nên sức mạnh chống đế quốc;
quốc; tiến hành bằng con đường bạo lực: kết ü Gắn CMVN với CMTG;
hợp đấu tranh chính trị của quấn chúng với ü Chủ trương hoà bình, hữu nghị, hợp tác lâu dài, vì
đấu tranh vũ trang; mục tiêu ĐLDT, tiến bộ xã hội mà còn vì sự phát
ü Tư tưởng CMGPDT bao gồm hệ thống các triển nhanh chóng của LLSX.
luận điểm giải quyết một cách đúng đắn, sáng ü Chủ trương làm bạn với các nước, không gây thù
tạo vấn đề dân tộc và thuộc địa, dân tộc và oán với một ai. Hợp tác trên cơ sở giữ vững độc lập
giai cấp, độc lập dân tộc và CNXH, chủ quyền, bình đẳng cùng có lợi; phát huy sức
CMGPDT gắn với GPGC, GPCN. mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.
1/7/24 306106_Chương 2 80