.

‫‪.‬‬
‫ناباروری در نظام سالمت‬
‫(خدمات سطح یک)‬
 ‫فهرست مطالب‬

‫سطح بندی خدمات ناباروری‬ ‫سطوح ارائه خدمات ناباروری‬

‫خدمات سطح یک‬ ‫گروه هدف و خدمات سطح یک‬

‫خدمات سطح یک‬ ‫گروه هدف و خدمات بهورز‪ /‬مراقب سالمت و ارجاعات‬
‫بهورز‪ /‬مراقب سالمت‬

‫خدمات سطح یک‬

‫گروه هدف و خدمات پزشک‪ /‬ماما و ارجاعات‬
‫پزشک‪ /‬ماما‬
 ‫سالمت‬
‫سطوح ارائه خدمات ناباروری‬
‫سرمایه اصلی محرومین‬
‫جهت توانمند شدن و امرار معاش است‪.‬‬
 ‫سطح بندی خدمات ناباروری‬

‫سطح سه‬
‫ارزیابی‪ ،‬تشخیص قطعی و درمان تخصصی‬
‫(‪ ،ICSI ،IVF‬جراحی ها و ‪ ،)...‬ثبت‬ ‫مراکز تخصصی درمان‬
‫اطالعات و نشان دار کردن‬ ‫ناباروری دولتی یا خصوصی‬
‫ابالغی سال ‪1398‬‬

‫ارزیابی‪ ،‬تشخیص علت و درمان اولیه‬

‫(درمان های طبی زنان و مردان‪،COH ،‬‬ ‫سطح دو‬
‫مراکز سطح دو ناباروری دولتی‬
‫‪ ،)IUI‬ثبت اطالعات و نشان دار کردن‪،‬‬ ‫ابالغی سال ‪1401‬‬
‫ارجاع به سطح سه‬

‫پیشگیری و آموزش و مشاوره‪ ،‬بیماریابی فعال و ارزیابی‬

‫اولیه‪ ،‬شناسایی افراد در معرض‪ ،‬درمان اختالالت تیروئید و‬
‫سطح یک‬
‫عفونت های تناسلی‪ ،‬ثبت اطالعات و نشان دار کردن‬
‫(صرفاً پزشک عمومی شاغل در مراکز بهداشتی درمانی‬
‫دولتی)‪ ،‬ارجاع به سطح دو یا سه‬
‫خانه بهداشت‪ ،‬پایگاه سالمت‪ ،‬مراکز خدمات جامع سالمت‬
‫شهری و روستایی‪ ،‬درمانگاه ها و مطب های متخصصین‬
‫زنان و زایمان‪ ،‬اورولوژی‪ ،‬پزشکان عمومی و ماماها‬
 ‫سالمت‬
‫خدمات سطح یک ناباروری‬
‫سرمایه اصلی محرومین‬
‫جهت توانمند شدن و امرار معاش است‪.‬‬
 ‫گروه هدف‪:‬‬
‫پیشگیری‬
‫کلیه افراد‬
‫سالم‬

‫‪ -‬زوجین در شرف ازدواج در کالس های آموزش هنگام ازدواج‬

‫‪ -‬زنان در هنگام دریافت خدمت آموزش‪ /‬مشاوره فرزندآوری‬ ‫خدمات‬
‫‪ -‬زنان در هنگام دریافت مراقبت های پیش از بارداری‬ ‫سالمت‬
‫سرمایه اصلی محرومین ‪ -‬دختران مقطع متوسطه در آموزش بهداشت مدارس‬ ‫سطح‬
‫جهت توانمند شدن و امرار معاش ‪-‬است‪.‬‬
‫پسران مقطع متوسطه با توزیع پمفلت و کتابچه های‬
‫آموزشی در مدارس‬
‫یک‬
‫گروه هدف‪:‬‬
‫دختران مجرد‬
‫تشخیص بهنگام‬
‫زنان متاهل و‬
‫همسران‬
 ‫ارائه دهندگان خدمت سطح یک‬

‫سایر‬ ‫پزشک‪ /‬ماما مراقب‬ ‫بهورز‪ /‬مراقب سالمت‬

‫کارشناس تغذیه‪ ،‬کارشناس‬ ‫ماما مراقب‪ ،‬مامای بیمه‬ ‫بهورز زن‪ ،‬مراقب سالمت‬
‫سالمت روان و …‬ ‫روستایی‪ ،‬پزشک زن‪ ،‬پزشک‬
‫مرد‬
‫یک ناباروری‬
‫خدمات سطحسالمت‬
‫سرمایه اصلی محرومین‬
‫سالمت‬ ‫مراقب‬
‫امرار معاش است‪.‬‬ ‫بهورز‪/‬‬
‫توانمند شدن و‬ ‫جهت‬
 ‫معیارهای ارائه خدمت در سطح یک_ بهورز‪ /‬مراقب سالمت‬
‫کلیه دختران‪ /‬زنان سنین باروری که به واحدهای ارائه دهنده خدمت مراجعه نموده اند‪ ،‬توسط بهورز‪ /‬مراقب‬
‫سالمت ارزیابی شده که زنان با حداقل یکی از معیارهای ذیل واجد شرایط ارزیابی از نظر باروری می باشند‪:‬‬

‫‪ )1‬خانم با سن کمتر از ‪ 35‬سال که علیرغم حداقل یکسال اقدام برای بارداری‪ ،‬باردار نشده است‪.‬‬
‫‪ )2‬خانم با سن ‪ 35‬سال یا بیشتر که علیرغم حداقل شش ماه اقدام برای بارداری‪ ،‬باردار نشده است‪.‬‬
‫‪ )3‬خانم متاهل با سن ‪ 37‬سال یا بیشتر بدون فرزند یا خواهان فرزند‬
‫سالمت زمان ازدواج فعلی ایشان گذشته باشد‪ .‬فارغ از اینکه‬
‫‪ )4‬خانم بدون سابقه بارداری کمتر از ‪ 35‬سالی که حداقل یکسال از‬
‫سرمایه اصلی محرومین‬ ‫اقدام به بارداری کرده یا نکرده باشد‪.‬‬
‫زماناست‪.‬‬
‫ازدواج فعلی ایشان گذشته باشد‪ .‬فارغ از‬ ‫امرارازمعاش‬
‫شش ماه‬‫شدن و‬ ‫توانمند‬
‫حداقل‬ ‫جهتکه‬
‫‪ )5‬خانم بدون سابقه بارداری ‪ 35‬سال یا بیشتری‬
‫اینکه اقدام به بارداری کرده یا نکرده باشد‬
‫‪ )6‬خانم با سابقه سندرم تخمدان پلی کیستیک یا اندومتریوز یا سابقه سقط مکرر یا سابقه فامیلی نارسایی زودرس‬
‫تخمدان یا سابقه استفاده از روش های کمک باروری‪ /‬اقدامات درمانی ناباروری باشد‬
‫‪ )7‬خانم مجردی که دو سال یا بیشتر از سن منارک وی گذشته باشد‪.‬‬

‫زنان خواهان فرزند و (‪ )1‬با سن باالی ‪ 39‬سال یا (‪ )2‬سابقه هیسترکتومی‪ /‬سابقه توبکتومی‪ /‬سابقه وازکتومی همسر‬
‫یا (‪ )3‬سابقه ناباروری بیش از ‪ 4‬سال به پزشک جهت نشان دار کردن و ارجاع به مراکز درمان ناباروری سطح سه‬
‫ارجاع می شوند‪.‬‬
 ‫ارزیابی اولیه زنان متاهل‬
‫اقدام‬
‫طبقه بندی‬ ‫نتیجه ارزیابی‬ ‫ارزیابی‬
‫توصیه‪ ،‬اقدامات درمانی‪ ،‬ارجاع‪ ،‬پیگیری‬
‫خواهان فرزند و دارای یک یا چند عامل از عوامل زیر‪:‬‬ ‫تشکیل پرونده‪ /‬به روز رسانی پرونده‬
‫ارایه آموزش های الزم در صورت وجود عوامل مستعد کننده‬ ‫‪‬‬ ‫ارجاع‬
‫زنان با سن باالی ‪ 39‬سال‬ ‫‪‬‬
‫ارجاع به پزشک جهت نشان دار کردن و ارجاع به سطح سه‬ ‫‪‬‬ ‫مستقیم به‬
‫با سابقه هیسترکتومی‪ /‬سابقه توبکتومی‪ /‬سابقه وازکتومی همسر‬ ‫‪‬‬ ‫بررسی وضعیت سالمت باروری مراجعه کننده‪،‬‬
‫پیگیری یک ماه بعد‬ ‫‪‬‬ ‫سطح ‪3‬‬
‫سابقه ناباروری بیش از ‪ 4‬سال‬ ‫‪‬‬ ‫سوال کنید‪:‬‬
‫دارای یک یا چند عامل از عوامل زیر‪:‬‬ ‫سن زن و شوهر‪ ،‬شغل زن و شوهر‪ ،‬مدت ازدواج‪ ،‬سوابق‬
‫سن زیر ‪ 35‬سال و عدم بارداری پس از یکسال اقدام به بارداری‬ ‫‪‬‬ ‫ازدواج فعلی و قبلی‪ ،‬سن آخرین فرزند‪ ،‬سن خانم در‬
‫زمان بارداری‪ ،‬تاریخچه بارداری در این ازدواج (تعداد‬
‫ارایه آموزش های الزم در صورت وجود عوامل مستعد کننده‬ ‫‪‬‬ ‫سن ‪ 35‬سال یا باالتر و عدم بارداری پس از ‪ 6‬ماه اقدام به بارداری‬ ‫‪‬‬
‫مشکوک به‬ ‫زایمان‪ ،‬سقط‪ ،‬تعداد فرزند زنده)‪ ،‬مدت زمان اقدام به‬
‫ارجاع به پزشک یا ماما مراقب با توصیه به مراجعه زوج‬ ‫‪‬‬ ‫سن ‪ 37‬سال یا باالتر بدون فرزند یا خواهان فرزند‬ ‫‪‬‬ ‫بارداری‪ ،‬مدت تقریبی زمان طول کشیده برای باردار‬
‫ناباروری‬
‫پیگیری یک ماه بعد‬ ‫‪‬‬ ‫سابقه استفاده از روش های کمک باروری‪ /‬اقدامات درمانی ناباروری‬ ‫‪‬‬ ‫شدن‬
‫‪‬‬

‫گروه بندی و اقدام‬

‫سابقه سقط مکرر‬ ‫بررسی کنید‪:‬‬
‫سابقه فامیلی نارسایی زودرس تخمدان (یائسگی قبل از سن ‪ 40‬سالگی)‬ ‫‪‬‬ ‫سابقه استفاده از روش های جلوگیری از بارداری‬
‫آموزش در خصوص تاثیر سندرم تخمدان پلی کیستیک و‬ ‫‪‬‬ ‫مواجهات شغلی مخاطره آمیز باروری در زن و یا همسر‪،‬‬
‫وجود دو عالمت از عالیم و نشانه ها ‪:‬‬
‫اندومتریوز بر باروری و اصالح سبک زندگی (با در نظر داشتن آموزه‬ ‫نیازمند‬ ‫سابقه استفاده از سیگار‪ ،‬قلیان‪ ،‬الکل‪ ،‬مواد دخانی‪،‬‬
‫بی نظمی قاعدگی یا فاصله بین قاعدگی ‪ 35‬روز و بیشتر یا کمتر از ‪ 21‬روز‬ ‫‪‬‬
‫های طب ایرانی)‬ ‫بررسی از نظر‬ ‫تستوسترون و داروهای بدنسازی در زن و شوهر‬
‫عدم قاعدگی بیش از شش ماه‬ ‫‪‬‬
‫ارایه بسته آموزشی (در صورت نیاز)‬ ‫‪‬‬ ‫علل شایع‬ ‫سابقه یائسگی قبل از ‪ 40‬سالگی در خانواده‪ ،‬سابقه‬
‫نمایه توده بدنی مساوی یا بیش از ‪25‬‬ ‫‪‬‬
‫ارجاع به پزشک یا ماما مراقب و توصیه به مراجعه زوج‬ ‫‪‬‬ ‫ناباروری‬ ‫ناباروری در خود و خانواده‪ ،‬سابقه استفاده از روش های‬
‫عالئم هیپرآندروژنیسم (رشد موهای زاید در بدن‪ ،‬آکنه‪ ،‬طاسی مردانه)‬ ‫‪‬‬ ‫کمک باروری‪ /‬اقدامات درمانی ناباروری‬
‫پیگیری سه ماه بعد‬ ‫‪‬‬ ‫سوال از اختالالت خونریزی قاعدگی و دیسمنوره‬
‫دارای یک یا چند عامل از عوامل زیر‪:‬‬
‫آموزش در زمینه تاثیر عامل مستعد کننده بر باروری و راه های‬ ‫‪‬‬ ‫پیشرونده‪ ،‬دفع ادرار یا مدفوع با درد یا همراه با خون و‬
‫عدم فرزندآوری پس از گذشت حداقل یکسال از ازدواج‬ ‫‪‬‬ ‫درد هنگام نزدیکی‬
‫کاهش آن‬ ‫دارای عامل‬
‫مصرف سیگار‪ /‬قلیان‪ /‬الکل‪ /‬مواد مخدر‪ /‬داروهای بدنسازی‪ /‬هورمون‬ ‫‪‬‬ ‫(در عملکرد قاعدگی خانم‪ ،‬چند سیکل اخیر در نظر‬
‫آموزش فرد در مورد فوائد بارداری و فرزندآوری‬ ‫‪‬‬ ‫مستعدکننده‬ ‫گرفته شود)‬
‫تستوسترون در خود یا همسر‬
‫ارائه بسته آموزشی (در صورت نیاز)‬ ‫‪‬‬ ‫ناباروری‬
‫شغل اثرگذار بر باروری در خود یا همسر‬ ‫‪‬‬ ‫معاینه کنید‪:‬‬
‫پیگیری شش ماه بعد‬ ‫‪‬‬ ‫شاخص توده بدنی‪ ،‬نسبت دور کمر به دور باسن‬
‫نمایه توده بدنی کمتر از ‪ 19‬یا مساوی یا بیش از ‪25‬‬ ‫‪‬‬
‫رشد موهای زائد (هیرسوتیسم)‪ ،‬آکنه‪ ،‬طاسی مردانه‬
‫آموزش سبک زندگی و تغذیه در باروری (با در نظر داشتن آموزه‬ ‫‪‬‬
‫توصیه کنید‪:‬‬
‫های طب ایرانی)‬ ‫در مراجعین با عدم اقدام به بارداری‪ :‬توصیه به بارداری‬
‫آموزش عوارض روش های جلوگیری از بارداری و سقط عمدی جنین‪،‬‬ ‫‪‬‬ ‫بدون مشکل‬ ‫طبیعی بودن همه موارد فوق‬ ‫و فرزندآوری‪ ،‬آموزش عوارض روش های جلوگیری از‬
‫عواقب تاخیر در فرزندآوری و افزایش فاصله بین موالید‬ ‫بارداری بر تاخیر در بارداری‪ ،‬بیان اثرات جبران ناپذیر‬
‫پیگیری یکسال بعد‬ ‫‪‬‬ ‫افزایش سن و بروز برخی بیماری ها نظیر یائسگی‬
‫زودرس در زنان و مشکالت سالمتی در مردان بر قدرت‬
‫باروری‬
 ‫ارزیابی اولیه دختران مجرد‬

‫اقدام‬
‫طبقه بندی‬ ‫نتیجه ارزیابی‬
‫توصیه‪ ،‬اقدامات درمانی‪ ،‬ارجاع‪ ،‬پیگیری‬ ‫ارزیابی‬
‫وجود دو عالمت از عالیم و نشانه ها ‪:‬‬
‫بی نظمی قاعدگی یا فاصله بین قاعدگی ‪ 35‬روز و بیشتر یا کمتر از ‪ 21‬روز‬ ‫‪‬‬ ‫تشکیل پرونده ‪ /‬به روز رسانی پرونده‬
‫عدم قاعدگی بیش از شش ماه‬ ‫‪‬‬
‫آموزش در خصوص تاثیر سندرم تخمدان پلی کیستیک و‬ ‫‪‬‬ ‫نمایه توده بدنی مساوی یا بیش از ‪ 25‬یا نسبت دور کمر به دور باسن‬ ‫‪‬‬ ‫بررسی وضعیت سالمت باروری مراجعه کننده‪،‬‬
‫اندومتریوز بر باروری و اصالح سبک زندگی (با در نظر داشتن‬ ‫نیازمند‬ ‫بیشتر از ‪85/0‬‬ ‫سوال کنید‪:‬‬
‫‪‬‬

‫گروه بندی و اقدام‬

‫آموزه های طب ایرانی)‬ ‫بررسی از نظر‬ ‫عالئم هیپرآندروژنیسم (رشد موهای زاید در بدن‪ ،‬آکنه‪ ،‬طاسی مردانه)‬ ‫سن خانم‪ ،‬سن منارک‬
‫ارایه بسته آموزشی (در صورت نیاز)‬ ‫‪‬‬ ‫علل شایع‬ ‫و یا‬
‫ارجاع به پزشک یا ماما مراقب‬ ‫‪‬‬ ‫ناباروری‬ ‫وجود دو عالمت از عالئم و نشانه ها ‪:‬‬ ‫بررسی کنید‪:‬‬
‫پیگیری سه ماه بعد‬ ‫‪‬‬ ‫دیسمنوره شدید و پیشرونده‬ ‫‪‬‬ ‫سوال از اخنالالت خونریزی قاعدگی و‬
‫دفع ادرار‪ ،‬مدفوع دردناک یا همراه با خون‬ ‫‪‬‬ ‫دیسمنوره پیشرونده‪،‬‬
‫لکه بینی یا خونریزی بین قاعدگی‬ ‫‪‬‬ ‫سوال از دفع ادرار یا مدفوع با درد یا همراه با‬
‫حجم زیاد خونریزی با دفع لخته‬ ‫‪‬‬ ‫خون‬
‫آموزش در زمینه تاثیر عامل مستعد کننده بر باروری و راه های‬ ‫‪‬‬ ‫دارای یک یا چند عامل از عوامل زیر‪:‬‬
‫(در عملکرد قاعدگی دختر خانم‪ ،‬چند سیکل‬
‫کاهش آن‬ ‫دارای عامل‬ ‫مصرف سیگار‪ /‬قلیان‪ /‬الکل‪ /‬مواد مخدر‪ /‬داروهای بدنسازی‪ /‬هورمون‬ ‫‪‬‬
‫اخیر در نظر گرفته شود)‬
‫آموزش فرد در مورد فوائد بارداری و فرزندآوری‬ ‫‪‬‬ ‫مستعدکننده‬ ‫تستوسترون‬
‫ارائه بسته آموزشی (در صورت نیاز)‬ ‫‪‬‬ ‫ناباروری‬ ‫شغل اثرگذار بر باروری‬ ‫‪‬‬
‫معاینه کنید‪:‬‬
‫پیگیری شش ماه بعد‬ ‫‪‬‬ ‫نمایه توده بدنی کمتر از ‪ 19‬یا مساوی یا بیش از ‪25‬‬ ‫‪‬‬
‫شاخص توده بدنی‬
‫رشد موهای زائد (هیرسوتیسم)‪ ،‬آکنه‪ ،‬طاسی‬
‫آموزش سبک زندگی و تغذیه در باروری (با در نظر داشتن‬ ‫‪‬‬ ‫مردانه‬
‫آموزه های طب ایرانی)‬ ‫بدون مشکل‬ ‫طبیعی بودن همه موارد فوق‬ ‫نسبت دور کمر به دور باسن‬
‫پیگیری یکسال بعد‬ ‫‪‬‬
‫ناباروری_ بهورز‪ /‬مراقب سالمت‬
‫سالمت‬ ‫فلوچارت ارائه خدمت‬
‫سرمایه اصلی محرومین‬
‫جهت توانمند شدن و امرار معاش است‪.‬‬
 ‫موارد نیازمند ارجاع به پزشک‪ /‬ماما‬

‫‪ )1‬زنان متاهل مشکوک به ناباروری (سن زیر ‪ 35‬سال و عدم بارداری پس از یکسال اقدام به بارداری‪ ،‬سن ‪ 35‬سال یا باالتر‬
‫با عدم بارداری پس از شش ماه اقدام به بارداری‪ ،‬سن ‪ 37‬سال یا باالتر بدون فرزند یا خواهان فرزند‪ ،‬سابقه استفاده از روش‬
‫های کمک باروری‪ /‬اقدامات درمانی ناباروری‪ ،‬سابقه سقط مکرر‪ /‬سابقه فامیلی نارسایی زودرس تخمدان_یائسگی قبل از‬
‫سن ‪ 40‬سالگی)‬

‫سالمتناباروری‬
‫‪ )2‬زنان متاهل و دختران مجرد نیازمند بررسی از نظر علل شایع‬
‫سرمایه اصلی محرومین‬
‫سابقه توبکتومی‪ /‬سابقه وازکتومی همسر یا‬ ‫هیسترکتومی‪/‬‬
‫است‪.‬‬ ‫سابقهامرار معاش‬
‫توانمند(‪)2‬شدن و‬
‫جهتسال یا‬
‫‪ )3‬زنان خواهان فرزند و (‪ )1‬با سن باالی ‪39‬‬
‫(‪ )3‬سابقه ناباروری بیش از ‪ 4‬سال به پزشک جهت نشان دار کردن و ارجاع به مراکز درمان ناباروری سطح ‪ 3‬ارجاع می‬
‫شوند‪.‬‬

‫توصیه می گردد زنان متاهل همراه با همسران شان به پزشک یا ماما مراقب مراجعه نمایند‪ .‬همچنین تاکید می شود در‬
‫صورتی که فرد سابقه درمان ناباروری دارد خالصه پرونده وی جهت بررسی توسط پزشک یا ماما مراقب همراه باشد‪.‬‬
‫یک ناباروری‬
‫خدمات سطحسالمت‬
‫سرمایه اصلی محرومین‬
‫پزشک ‪ /‬ماما‬
‫جهت توانمند شدن و امرار معاش است‪.‬‬
 ‫معیارهای ارائه خدمت در سطح یک_ پزشک‪ /‬ماما مراقب‬

‫افراد زیر توسط پزشک یا ماما مراقب مورد بررسی بیشتر از نظر ناباروری قرار می گیرند‪:‬‬
‫‪ )1‬دو گروه افرادی که از سوی بهورز‪ /‬مراقب سالمت برای ارزیابی بیشتر از نظر مشکالت باروری‪ /‬ناباروری‬
‫ارجاع شده اند و یک گروه افرادی که برای نشان دار کردن و ارجاع به سطح سه ارجاع شده اند‪.‬‬
‫سالمتو باالتر که پس از شش ماه از دریافت مراقبت‬
‫‪ )2‬زنان متاهل کمتر از ‪ 35‬سال که پس از یکسال و ‪ 35‬سال‬
‫سرمایه اصلی محرومین‬ ‫های پیش از بارداری‪ ،‬هنوز باردار نشده اند‪.‬‬
‫جهت توانمند شدن و امرار معاش است‪.‬‬
‫‪ )3‬مردان مراجعه کننده با شکایت از مشکالت باروری (مراجعه مستقیم)‬

‫توجه شود که زنان توسط پزشک زن‪ /‬ماما مراقب و همسران آنها توسط پزشک مرد ارزیابی خواهند شد‪.‬‬
 ‫اقدام‬
‫توصیه‪ ،‬اقدامات درمانی‪ ،‬ارجاع‪ ،‬پیگیری‬
‫طبقه بندی‬ ‫نتیجه ارزیابی‬
‫ارزیابی تکمیلی زنان متاهل‬
‫خانم خواهان فرزند و دارا بودن یک یا چند عامل از عوامل زیر‪:‬‬
‫ارجاع مستقیم‬ ‫زنان با سن باالی ‪ 39‬سال‬ ‫‪‬‬
‫نشان دار کردن و ارجاع به سطح ‪ 3‬توسط پزشک‬ ‫‪‬‬
‫به سطح ‪3‬‬ ‫با سابقه هیسترکتومی‪ /‬سابقه توبکتومی‪ /‬سابقه وازکتومی همسر‬ ‫‪‬‬
‫سابقه ناباروری بیش از ‪ 4‬سال‬ ‫‪‬‬ ‫ارزیابی‬
‫درخواست ‪ FSH ،FBS ،BG Rh ،Cr ،BUN ،CBC-diff ،TSH‬روز سوم قاعدگی‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ،Prolactin‬درخواست ‪Rubella Ab ،Vit D‬‬ ‫غیرطبیعی بودن نتیجه ارزیابی (عالیم و نشانه ها‪ ،‬سوابق بیماری‪ ،‬تاریخچه دارویی‪ ،‬سابقه جراحی‪ ،‬معاینه بالینی)‬ ‫بررسی پرونده و آشنایی با وضعیت سالمت‬
‫درخواست سونوگرافی بررسی تخمدان و رحم‬ ‫‪‬‬ ‫باروری خانم‪:‬‬
‫درخواست سونوگرافی یا ماموگرافی پستان و انجام پاپ اسمیر در صورت نیاز طبق بسته‬ ‫‪‬‬ ‫طبیعی بودن نتیجه ارزیابی و دارا بودن یک یا چند عامل از عوامل زیر‪:‬‬
‫سوال کنید‪:‬‬
‫خدمت گروه های سنی‬ ‫مشکوک به‬ ‫سن زیر ‪ 35‬سال و عدم بارداری پس از یکسال اقدام به بارداری‬ ‫‪‬‬
‫بررسی و درمان اختالل تیروئید طبق بسته خدمت گروه های سنی‬ ‫‪‬‬ ‫علل زنانه‬ ‫سن ‪ 35‬سال و باالتر و عدم بارداری پس از ‪ 6‬ماه اقدام به بارداری‬ ‫‪‬‬ ‫عالئم و نشانه ها‪ ،‬سوابق بیماری‪ ،‬تاریخچه دارویی‪،‬‬
‫بررسی و درمان عفونت های تناسلی طبق بسته خدمتی گروه های سنی‬ ‫‪‬‬ ‫ناباروری‬ ‫سن ‪ 37‬سال یا باالتر بدون فرزند یا خواهان فرزند‬ ‫‪‬‬ ‫تاریخچه جراحی شکم و لگن‪ ،‬سابقه شیمی درمانی و‬
‫نشان دار کردن بیمار‪ 3‬توسط پزشک‬ ‫‪‬‬ ‫سابقه استفاده از روش های کمک باروری‪ /‬اقدامات درمانی ناباروری‬ ‫‪‬‬ ‫پرتودرمانی‬
‫ارجاع به مرکز درمان ناباروری سطح دو‬ ‫‪‬‬ ‫سابقه فامیلی نارسایی زودرس تخمدان (یائسگی قبل از سن ‪ 40‬سالگی)‬ ‫‪‬‬
‫بررسی کنید‪:‬‬
‫پسخوراند به بهورز ‪ /‬مراقب سالمت‬ ‫‪‬‬ ‫سابقه سقط مکرر‬ ‫‪‬‬
‫پیگیری یک ماه بعد‬ ‫‪‬‬ ‫ارزیابی عملکرد قاعدگی‪ ،‬ارزیابی سالمت زناشویی‬
‫مشاوره اصالح سبک زندگی‪ ،‬روش های کاهش وزن (با در نظر داشتن آموزه های طب ایرانی)‬ ‫‪‬‬
‫وجود اولیگومنوره و عالئم هیپرآندروژنیسم و غیرطبیعی بودن نتیجه ارزیابی‪:‬‬
‫ارجاع به کارشناس تغذیه جهت کاهش وزن‬ ‫‪‬‬

‫گروه بندی و اقدام‬

‫مشکوک به‬ ‫تاریخچه قاعدگی‪:‬‬ ‫اندازه گیری کنید‪:‬‬
‫درخواست سونوگرافی بررسی تخمدان و رحم‪ ،OGTT ،‬تری گلیسرید‪ ،‬کلسترول ‪ HDL‬و‬ ‫‪‬‬
‫سندرم‬ ‫اختالل در قاعدگی ها‬ ‫فشارخون‬
‫‪Prolactin ،TSH ،LDL‬‬
‫تخمدان پلی‬ ‫سوابق بیماری‪:‬‬ ‫شاخص توده بدنی‬
‫درخواست سونوگرافی یا ماموگرافی پستان و انجام پاپ اسمیر در صورت نیاز طبق بسته‬ ‫‪‬‬
‫کیستیک‬ ‫سابقه سندرم تخمدان پلی کیستیک‪ ،‬سابقه دیابت در خود یا خانواده‬
‫خدمت گروه سنی‬ ‫نسبت دور کمر به دور باسن‬
‫معاینه بالینی‪:‬‬
‫ارجاع به مرکز درمان ناباروری سطح دو پس از دریافت و بررسی نتیجه سونو و آزمایشات‬ ‫‪‬‬
‫هیرسوتیسم یا ریزش موی مردانه‪ ،‬آکنه‪ ،‬آکانتوزیس نیگریکانس‪ ،‬نمایه توده بدنی ‪ 25‬و بیشتر‪ ،‬نسبت دورکمر به دور باسن‬
‫پسخوراند به بهورز ‪ /‬مراقب سالمت‬ ‫‪‬‬
‫> ‪0/85‬‬ ‫معاینه کنید‪:‬‬
‫پیگیری یک ماه بعد‬ ‫‪‬‬
‫وجود دو عالمت از عالیم و نشانه های اندومتریوز و غیرطبیعی بودن نتیجه ارزیابی‪:‬‬ ‫پوست (آکانتوزیس نیگریکانس)‬
‫عالئم و نشانه ها‪:‬‬ ‫پرمویی‪ ،‬آکنه‪ ،‬طاسی مردانه‬
‫درد لگنی‪ ،‬دیسمنوره پیشرونده که فعالیت روزانه یا کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد‪ ،‬درد لگنی مزمن‪ ،‬عالیم دوره ای‬ ‫امتیازدهی هیرسوتیسم‬
‫هنگام دفع ادرار درد یا دفع خون‪ ،‬عالیم دوره ای گوارشی به ویژه حرکات دردناک روده‪ ،‬دیسپارونیا‪ ،‬عالیم گوارشی (درد‪،‬‬
‫مشاوره اصالح سبک زندگی‪ ،‬مشاوره باروری و فرزندآوری در اولین فرصت‪ ،‬آموزش روش های‬ ‫‪‬‬ ‫معاینه پستان‪ ،‬تیروئید‬
‫سیری زودرس‪ ،‬حالت تهوع و استفراغ‪ ،‬نفخ و اتساع شکمی)‪،‬‬
‫کاهش دیسمنوره و دیسپارونیا (با در نظر داشتن آموزه های طب ایرانی)‬ ‫معاینه لگن (ولو‪ ،‬واژن‪ ،‬رحم‪ ،‬ضمائم رحمی‪،‬‬
‫مشکوک به‬ ‫سوابق بیماری‪:‬‬
‫ارجاع به مرکز درمان ناباروری سطح دو‬ ‫‪‬‬
‫اندومتریوز‬ ‫سابقه اندومتریوز در خود یا خانواده‪ ،‬سابقه مشکالت باروری‪ /‬ناباروری‪ ،‬سابقه کیست تخمدانی طوالنی مدت‬ ‫سرویکس)‬
‫در موارد پیشرفته اندومتریوزیز ‪ ،‬ارجاع به مرکز درمان ناباروری سطح سه توسط پزشک‬ ‫‪‬‬
‫تاریخچه قاعدگی‪:‬‬
‫پسخوراند به بهورز‪ /‬مراقب سالمت‬ ‫‪‬‬ ‫پاپ اسمیر در صورت نیاز‬
‫با یا بدون اختالل قاعدگی (لکه بینی قبل از قاعدگی‪ ،‬هایپرمنوره‪ ،‬قاعدگی های سنگین با طول مدت افزایش یافته‪ ،‬سیکل‬
‫پیگیری یک ماه بعد‬ ‫‪‬‬
‫های قاعدگی کوتاه مدت)‪،‬‬
‫معاینه بالینی‪:‬‬ ‫توجه کنید‪:‬‬
‫سختی کلدوساک‪ ،‬ندوالریته رباط رحمی خاجی‪ ،‬کاهش تحرک تخمدانها و لوله های فالوپ‪ ،‬تورم دردناک دیواره رکتوواژینال‪،‬‬ ‫چنانچه در ارزیابی توسط بهورز‪ /‬مراقب سالمت‪ ،‬فرد‬
‫حرکت دردناک سرویکس (‪)CMT‬‬
‫سابقه دریافت درمان های ناباروری را داشته باشد‬
‫نیازمند به‬ ‫نداشتن رابطه واژینال با همسر در طی سه ماهه اخیر‬ ‫‪‬‬
‫ارائه آموزش های سالمت باروری و بهداشت زناشویی مبتنی بر مشکل‬ ‫‪‬‬ ‫آموزش‬ ‫داشتن مقاربت با همسر کمتر از ‪ 2-3‬بار در هفته‬ ‫‪‬‬ ‫الزم است از وی خواسته شود که پرونده یا خالصه‬
‫درمان عفونت های کالمیدیایی و تریکومونایی و ‪ ...‬در زوجین در هر نوبت عفونت‪ ،‬مطابق با‬ ‫‪‬‬ ‫سالمت باروری‬ ‫استفاده از لوبریکانت در مقاربت ها‬ ‫‪‬‬ ‫پرونده خود را همراه داشته باشد‪.‬‬
‫بسته خدمت گروه های سنی‬ ‫و بهداشت‬ ‫ابراز شکایت از مشکل جنسی‬ ‫‪‬‬ ‫در صورت نیاز به درخواست آزمایش‪ ،‬نحوه انجام آن‬
‫زناشویی‬ ‫درد لگنی و ترشحات واژینال چرکی غیر طبیعی‬ ‫‪‬‬
‫برای مراجع توضیح داده شود‪.‬‬
‫آموزش سبک زندگی و تغذیه در باروری (با در نظر داشتن آموزه های طب ایرانی)‬ ‫‪‬‬
‫آموزش عوارض روش های جلوگیری از بارداری و سقط عمدی جنین‪ ،‬عواقب تاخیر در‬ ‫‪‬‬
‫بدون مشکل‬ ‫طبیعی بودن همه موارد فوق‬
‫فرزندآوری و افزایش فاصله بین موالید‬
‫پیگیری یکسال بعد‬ ‫‪‬‬
 ‫ارزیابی تکمیلی دختران مجرد‬

‫ارزیابی‬
‫اقدام‬
‫طبقه بندی‬ ‫نتیجه ارزیابی‬
‫توصیه‪ ،‬اقدامات درمانی‪ ،‬ارجاع‪ ،‬پیگیری‬
‫بررسی پرونده و آشنایی با وضعیت سالمت‬
‫مشاوره اصالح سبک زندگی‪ ،‬روش های کاهش وزن (با در نظر داشتن‬ ‫‪‬‬ ‫باروری خانم‪:‬‬
‫وجود اولیگومنوره و عالئم هیپرآندروژنیسم و غیرطبیعی بودن نتیجه ارزیابی‪:‬‬
‫آموزه های طب ایرانی)‬ ‫سوال کنید‪:‬‬
‫مشکوک به‬ ‫تاریخچه قاعدگی‪:‬‬
‫ارجاع به کارشناس تغذیه‬ ‫‪‬‬ ‫عالئم و نشانه ها‪ ،‬سوابق بیماری‪ ،‬تاریخچه دارویی‪،‬‬
‫سندرم‬ ‫اختالل در قاعدگی ها‬
‫درخواست سونوگرافی بررسی تخمدان و رحم‪ ،OGTT ،‬تری گلیسرید‪،‬‬ ‫‪‬‬ ‫تاریخچه جراحی شکم و لگن‪ ،‬سابقه شیمی درمانی و‬
‫تخمدان پلی‬ ‫سوابق بیماری‪:‬‬
‫کلسترول ‪Prolactin ، TSH ، LDL ،HDL‬‬ ‫پرتودرمانی‬
‫کیستیک‬ ‫سابقه سندرم تخمدان پلی کیستیک‪ ،‬سابقه دیابت‬
‫ارجاع به متخصص زنان و طب ایرانی پس از دریافت و بررسی نتیجه‬ ‫‪‬‬ ‫بررسی کنید‪:‬‬
‫معاینه بالینی‪:‬‬
‫آزمایش و سونوگرافی‬ ‫ارزیابی عملکرد قاعدگی‬

‫گروه بندی و اقدام‬

‫پسخوراند به بهورز‪ /‬مراقب سالمت‬
‫پیگیری سه ماه بعد‬
‫مشاوره اصالح سبک زندگی‪ ،‬مشاوره ازدواج بهنگام‪ ،‬آموزش روش های‬
‫کاهش دیسمنوره (با در نظر داشتن آموزه های طب ایرانی)‬
‫ارجاع به متخصص زنان و طب ایرانی‬
‫پسخوراند به بهورز ‪ /‬مراقب سالمت‬
‫پیگیری سه ماه بعد‬
‫آموزش سبک زندگی و تغذیه در باروری (با در نظر داشتن آموزه های طب‬
‫ایرانی)‬
‫پیگیری یکسال بعد‬
‫هیرسوتیسم یا ریزش موی مردانه‪ ،‬آکنه‪ ،‬آکانتوزیس نیگریکانس‪ ،‬نمایه توده بدنی ‪ 25‬و‬
‫‪‬‬
‫بیشتر‪ ،‬نسبت دورکمر به دور باسن > ‪0/85‬‬
‫‪‬‬ ‫اندازه گیری کنید‪:‬‬
‫وجود دو عالمت از عالیم و نشانه های اندومتریوز و غیرطبیعی بودن نتیجه ارزیابی‪:‬‬ ‫فشارخون‬
‫عالئم و نشانه ها‪:‬‬ ‫شاخص توده بدنی‬
‫درد لگنی‪ ،‬دیسمنوره پیشرونده که فعالیت روزانه یا کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار‬ ‫نسبت دور کمر به دور باسن‬
‫دهد)‪ ،‬درد لگنی مزمن‪ ،‬عالیم دوره ای هنگام دفع ادرار درد یا دفع خون‪ ،‬عالیم دوره ای‬
‫‪‬‬ ‫معاینه کنید‪:‬‬
‫گوارشی به ویژه حرکات دردناک روده‪ ،‬دیسپارونیا (طبق اظهار خود دختر خانم)‪،‬‬
‫مشکوک به‬ ‫پوست (آکانتوزیس نیگریکانس)‬
‫عالیم گوارشی (درد‪ ،‬سیری زودرس‪ ،‬حالت تهوع و استفراغ‪ ،‬نفخ و اتساع شکمی)‪،‬‬
‫‪‬‬ ‫اندومتریوز‬ ‫پرمویی‪ ،‬آکنه‪ ،‬طاسی مردانه‬
‫سوابق بیماری‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫امتیازدهی هیرسوتیسم‬
‫سابقه اندومتریوز در خود یا خانواده‪ ،‬سابقه مشکالت باروری‪ /‬ناباروری‪ ،‬سابقه کیست‬
‫‪‬‬ ‫معاینه پستان‪ ،‬تیروئید‬
‫تخمدانی طوالنی مدت‬
‫تاریخچه قاعدگی‪:‬‬
‫با یا بدون اختالل قاعدگی (لکه بینی قبل از قاعدگی‪ ،‬هایپرمنوره‪ ،‬قاعدگی های سنگین‬ ‫توجه کنید‪:‬‬
‫چنانچه در ارزیابی توسط بهورز‪ /‬مراقب سالمت‪ ،‬فرد‬
‫با طول مدت افزایش یافته‪ ،‬سیکل های قاعدگی کوتاه مدت)‬
‫سابقه دریافت درمان های ناباروری را داشته باشد الزم‬
‫‪‬‬ ‫است از وی خواسته شود که پرونده یا خالصه پرونده‬
‫بدون مشکل‬ ‫طبیعی بودن همه موارد فوق‬ ‫خود را همراه داشته باشد‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫در صورت نیاز به درخواست آزمایش‪ ،‬نحوه انجام آن‬
‫برای مراجع توضیح داده شود‪.‬‬
 ‫فلوچارت‬
‫ارائه‬
‫سالمت‬ ‫خدمت‬
‫سرمایه اصلی محرومین‬
‫جهت توانمند شدن و امرار معاش است‪.‬‬ ‫ناباروری_‬
‫پزشک‬
‫زن‪ /‬ماما‬
‫یک ناباروری‬
‫خدمات سطحسالمت‬
‫سرمایه اصلی محرومین‬
‫پزشک مرد‬
‫جهت توانمند شدن و امرار معاش است‪.‬‬
 ‫اقدام‬
‫توصیه‪ ،‬اقدامات درمانی‪ ،‬ارجاع‪ ،‬پیگیری‬
‫طبقه بندی‬ ‫نتیجه ارزیابی‬
‫ارزیابی تکمیلی مردان‬
‫غیرطبیعی بودن‬
‫نتیجه ارزیابی و عدم‬ ‫غیرطبیعی بودن نتیجه ارزیابی مرد و دارای یک یا چند عامل از عوامل زیر‪:‬‬ ‫ارزیابی‬
‫نشان دار کردن و ارجاع به مرکز درمان ناباروری سطح ‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫بارداری همسر‬ ‫همسر با سن زیر ‪ 35‬سال و عدم بارداری پس از یکسال اقدام به بارداری‬ ‫‪‬‬
‫پسخوراند به بهورز ‪ /‬مراقب سالمت‬ ‫‪‬‬ ‫بررسی پرونده و آشنایی با وضعیت‬
‫(مشکوک به علل‬ ‫همسر با سن ‪ 35‬سال یا باالتر و عدم بارداری پس از ‪ 6‬ماه اقدام به بارداری‬ ‫‪‬‬
‫پیگیری یک ماه بعد‬ ‫‪‬‬
‫مردانه ناباروری)‬ ‫همسر با سن ‪ 37‬سال یا باالتر بدون فرزند یا خواهان فرزند‬ ‫‪‬‬ ‫سالمت باروری مرد‪:‬‬
‫سوال کنید‪:‬‬
‫عالئم و نشانه ها‪ ،‬سوابق بیماری‪ ،‬تاریخچه‬
‫دارویی‪ ،‬تاریخچه جراحی شکم و لگن‪ ،‬سابقه‬
‫سوابق بیماری‪:‬‬ ‫شیمی درمانی و پرتودرمانی‪ ،‬شغل‬
‫دیابت‪ ،‬سیروز‪ ،‬نارسایی کلیوی‪ ،‬فشارخون مزمن‪ ،‬سابقه سیستیک فیبروزیس (‪ ،)CF‬شرایط نورولوزیک‬ ‫بررسی کنید‪:‬‬
‫نظیر صدمه نخاعی‪ ،‬عفونت های مقاربتی‪ /‬تناسلی راجعه‪ ،‬درد در بیضه یا اسکروتوم‪ ،‬ارکیت بعد از اوریون‪،‬‬
‫عوامل مستعدکننده ناباروری در مردان‬
‫اختالل آناتومیک دستگاه تناسلی‪ ،‬صدمه به بیضه ها نیازمند بستری در بیمارستان‪ ،‬واریکوسل یکطرفه یا‬
‫(مواجهات شغلی مخاطره آمیز باروری‪ ،‬سابقه‬
‫دوطرفه‬
‫استفاده از سیگار‪ ،‬قلیان‪ ،‬الکل‪ ،‬مواد دخانی‪،‬‬
‫تاریخچه دارویی‪:‬‬
‫آموزش فرزندآوری به موقع و کاهش فاصله بین موالید‬ ‫‪‬‬ ‫تستوسترون و داروهای بدنسازی‪ ،‬مواجهات‬

‫گروه بندی و اقدام‬

‫مصرف داروهای موثر بر باروری (سولفاساالزین‪ ،‬متوتروکسات‪ ،‬نیتروفورانتوئین‪ ،‬آلوپوروینول‪ ،‬کلشی سین‪،‬‬
‫آموزش در خصوص عوامل تاثیر گذار بر باروری مردان و راه های افزایش‬ ‫‪‬‬ ‫محیطی و شیمیایی مخاطره آمیز باروری‬
‫غیر طبیعی بودن‬ ‫بتابلوکرها‪ ،‬کلسیم بالکرها‪ ،‬تستوسترون‪ ،‬استروییدهای آنابولیک‪ ،‬ضد افسردگی های ‪ ،SSRI‬سرترالین‬
‫قدرت باروری مردان (با در نظر داشتن آموزه های طب ایرانی)‬ ‫ارزیابی زناشویی‬
‫نتیجه ارزیابی‬ ‫فیناستراید‪ ،‬اسپیرونوالکتون‪ ،‬سایمتیدین)‬
‫ارجاع به مرکز درمان ناباروری سطح ‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫اندازه گیری کنید‪:‬‬
‫سابقه شیمی درمانی یا پرتودرمانی‬
‫پیگیری سه ماه بعد‬ ‫‪‬‬
‫تاریخچه جراحی‪:‬‬ ‫فشارخون‬
‫جراحی بیضه‪ ،‬سابقه وازکتومی‪ ،‬عمل جراحی واریکوسل‪ ،‬جراحی فتق‪ ،‬جراحی مثانه‪ ،‬جراحی پروستات‪،‬‬ ‫شاخص توده بدنی‪،‬‬
‫جراحی دستگاه تناسلی به دلیل مشکالت آناتومیک‬ ‫نسبت دور کمر به دور باسن‬
‫معاینه بالینی‪:‬‬
‫مشکل آناتومیک‪ ،‬فتق‪ ،‬واریکوسل یکطرفه یا دوطرفه‪ ،‬معاینه (پروستات‪ ،‬بیضه‪ ،‬پنیس‪ ،‬اسکلروتوم)‬ ‫معاینه کنید‪:‬‬
‫غیرطبیعی‬ ‫بررسی آناتومی‪ ،‬معاینه تیروئید‬
‫آموزش در زمینه تاثیر عامل مستعد کننده بر باروری و راه های کاهش‬ ‫‪‬‬ ‫دارای یک یا چند عامل از عوامل زیر‪:‬‬ ‫پنیس‪ ،‬بیضه (محل‪ ،‬قوام‪ ،‬درد)‪ ،‬اسکلروتوم‬
‫آن‬ ‫دارای عامل‬ ‫عدم فرزندآوری پس از گذشت حداقل یکسال از ازدواج‬ ‫‪‬‬
‫(تورم)‬
‫آموزش در مورد فرزندآوری و اقدام به بارداری در اولین فرصت‬ ‫‪‬‬ ‫مستعدکننده‬ ‫مصرف سیگار‪ /‬الکل‪ /‬مواد دخانی‪ /‬داروهای بدنسازی‪ /‬هورمون تستوسترون‬ ‫‪‬‬
‫معاینه واریکوسل‬
‫ارائه بسته آموزشی‬ ‫‪‬‬ ‫ناباروری‬ ‫شغل اثرگذار بر باروری‬ ‫‪‬‬
‫پیگیری شش ماه بعد‬ ‫‪‬‬ ‫عوامل محیطی و شیمیایی اثرگذار بر باروری‬ ‫‪‬‬
‫توجه کنید‪:‬‬
‫نداشتن رابطه واژینال با همسر در طی سه ماهه اخیر‬ ‫‪‬‬ ‫چنانچه در ارزیابی توسط بهورز‪ /‬مراقب‬
‫نیازمند به آموزش‬
‫داشتن مقاربت با همسر کمتر از ‪ 2-3‬بار در هفته‬ ‫‪‬‬
‫ارائه آموزش های سالمت و بهداشت زناشویی مبتنی بر مشکل‬ ‫‪‬‬ ‫سالمت و بهداشت‬ ‫سالمت‪ ،‬فرد سابقه دریافت درمان های‬
‫استفاده از لوبریکانت در مقاربت ها‬ ‫‪‬‬
‫زناشویی‬ ‫ناباروری را داشته باشد الزم است از وی‬
‫ابراز شکایت از مشکل جنسی‬ ‫‪‬‬
‫خواسته شود که پرونده یا خالصه پرونده خود‬
‫آموزش در خصوص عوامل تاثیر گذار بر باروری مردان و راه های افزایش‬ ‫‪‬‬ ‫را همراه داشته باشد‪.‬‬
‫قدرت باروری مردان و اصالح سبک زندگی (با در نظر داشتن آموزه های‬ ‫بدون مشکل‬ ‫طبیعی بودن همه موارد فوق‬
‫طب ایرانی)‬
 ‫فلوچارت‬
‫سالمت‬
‫ارائه‬
‫سرمایه اصلی محرومین‬ ‫خدمت‬
‫جهت توانمند شدن و امرار معاش است‪.‬‬
‫ناباروری_‬
‫پزشک مرد‬
 ‫موارد نیازمند ارجاع به سطح دو‬

‫‪ )1‬زنان متاهل و دختران مجرد با شک به سندرم تخمدان پلی کیستیک‬

‫‪ )2‬زنان متاهل و دختران مجرد با شک به اندومتریوز‬

‫‪ )3‬زنان متاهل با شک به علل زنانه ناباروری‬

‫سالمت‬
‫سرمایه اصلی محرومین‬ ‫‪ )4‬مردان با شک به علل مردانه ناباروری‬
‫جهت توانمند شدن و امرار معاش است‪.‬‬

‫برای پیشگیری از ایجاد ترس و اضطراب در دختران مجرد‪ ،‬در صورت نیاز به ارجاع‪ ،‬ایشان به متخصص زنان و طب ایرانی‬
‫ارجاع شوند و از ارجاع به مرکز درمان ناباروری سطح ‪ 2‬اجتناب شود‪.‬‬

‫زنان خواهان فرزند و (‪ )1‬با سن باالی ‪ 39‬سال یا (‪ )2‬سابقه هیسترکتومی‪ /‬سابقه توبکتومی‪ /‬سابقه وازکتومی همسر یا (‪)3‬‬
‫سابقه ناباروری بیش از ‪ 4‬سال توسط پزشک نشان دار شده و به مراکز درمان ناباروری سطح سه ارجاع می شوند‪.‬‬
‫با تشکر از توجه شما‬

‫با آرزوی سالمتی و شادکامی‬