Professional Documents
Culture Documents
มาตรฐานการระบายสารมลพิษ
มาตรฐานการระบายสารมลพิษ
มาตรฐานการระบายสารมลพิษ
(1) คามาตรฐานและวิธีการตรวจสอบกลิ่นในอากาศจากโรงงาน
กระทรวงอุตสาหกรรมไดมีการกําหนดคามาตรฐาน และวิธีการตรวจสอบกลิ่นในอากาศจากโรงงาน โดยไดออกเปน
กฎกระทรวง พ.ศ. 2548 ลงวันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2548 อาศัยอํานาจตามความในมาตรา 6 และมาตรา 8 (5) แหง
พระราชบัญญัตโิ รงงาน พ.ศ. 2535 ไดมีการกําหนดเปนคาความเขมกลิ่น (Odour Concentration) ซึ่งหมายถึงคาแสดง
สภาพกลิ่น ซึ่งเปนอัตราสวนการเจือจางตัวอยางอากาศที่มกี ลิ่นดวยอากาศบริสุทธิ์จนเกือบจะไมสามารถรับกลิ่นได
กลิ่นที่แรงกวาจะมีคาความเขมกลิ่นมากกวา ทําการวิเคราะหกลิ่นดวยการดม (Sensory Test) โดยใชวิธีตามที่ American
Society for Testing and Materials (ASTM) หรือ Japanese Industrial Standard (JIS) กําหนดไว หรือวิธีการอื่นที่
ประกาศโดยกรมโรงงานอุตสาหกรรม
ในกฎกระทรวงฉบับนี้ไดมกี ารใหความหมายของกลิ่น ตัวอยางกลิ่น คาความเขมกลิ่นรวมทั้งคามาตรฐานและ
วิธีการตรวจวัด ไวดังนี้
ขอ 1 ในกฎกระทรวงนี้
“กลิ่น” หมายความวาสิ่งเจือปนในอากาศที่รูไดดวยจมูกของคนหรือเครื่องมือวิเคราะห
“ตัวอยางกลิ่น” หมายความวา ตัวอยางอากาศที่มกี ลิน่ บริเวณแหลงกําเนิดกลิ่น ซึ่งไดจากการเก็บตัวอยางอากาศ
ขณะที่ไดรับกลิ่นตามวิธีการทีก่ ําหนดในขอ 4 หรือขอ 7 แลวแตกรณี
“คาความเขมกลิ่น” Odour Concentration หมายความวา คาแสดงสภาพกลิ่นซึ่งเปนอัตราสวนการเจือจางตัวอยาง
อากาศที่มีกลิ่นดวยอากาศบริสุทธิ์จนเกือบจะไมสามารถรับกลิ่นได กลิ่นที่แรงกวาจะมีคาความเขมกลิ่นมากกวา เพราะ
ตองเจือจางดวยอากาศบริสุทธิ์ปริมาตรมากกวา โดยทําการวิเคราะหกลิ่นดวยการดม (Sensory Test) ตามวิธกี ารที่
กําหนดในขอ 7
“เขตอุตสาหกรรม” หมายความวา เขตพื้นที่ที่มกี ารกําหนดการใชประโยชนที่ดินใหเปนที่ดนิ ประเภท
อุตสาหกรรมตามกฎหมายวาดวยการผังเมือง หรือนิคมอุตสาหกรรมตามกฎหมายวาดวยการนิคมอุตสาหกรรมแหง
ประเทศไทย หรือเขตประกอบการอุตสาหกรรมตามกฎหมายวาดวยโรงงาน
“นอกเขตอุตสาหกรรม” หมายความวา พื้นที่อนื่ นอกเหนือจากพืน้ ที่เขตอุตสาหกรรม
ขอ 2 กฎกระทรวงนีใ้ หใชบังคับกับโรงงานตามที่ระบุไวในบัญชีทายกฎกระทรวงนี้
ขอ 3 หามโรงงานระบายอากาศที่มกี ลิ่นออกจากโรงงาน เวนแตไดทําการอยางใดอยางหนึ่งหรือหลายอยางจน
อากาศที่ระบายออกนัน้ มีคาความเขมกลิ่นไมเกินคาทีก่ ําหนดในขอ 4 แตทั้งนีต้ องไมใชวิธีทําใหเจือจาง
ขอ 4 ตัวอยางกลิ่นจากโรงงานตองมีคาความเขมกลิน่ ไมเกินคาที่กําหนดไว ดังแสดงในตารางที่ 1
ตารางที่ 1 มาตรฐานคาความเขมกลิน่ จากโรงงาน
ที่ตั้งโรงงาน คาความเขมกลิ่นทีบ่ ริเวณรั้ว คาความเขมกลิ่นทีป่ ลองระบาย
หรือขอบเขตภายในโรงงาน อากาศของโรงงาน
เขตอุตสาหกรรม 30 1,000
นอกเขตอุตสาหกรรม 15 300
การตรวจวัดคาความเขมกลิ่นที่บริเวณรั้วหรือขอบเขตภายในโรงงาน ใหเก็บตัวอยางกลิ่นที่จุดหางจากรั้ว
โรงงานหรือขอบเขตโรงงาน 1 เมตร ในตําแหนงใตทิศทางลมซึ่งพัดผานจุดที่เปนแหลงกําเนิดกลิ่น สําหรับการ
ตรวจวัดคาความเขมกลิ่นที่ปลองระบายอากาศของโรงงานใหเก็บตัวอยางกลิ่นตามวิธีที่กําหนดไวในขอ 7
ขอ 5 ใหกรมโรงงานอุตสาหกรรมจัดใหมีการตรวจวัดคาความเขมกลิ่นจากโรงงานเมื่อไดรับเรื่องรองเรียนจากผู
ที่ไดรับผลกระทบจากกลิ่นในอากาศจากโรงงานนั้น หรือกรมโรงงานอุตสาหกรรมสงสัยวาเปนโรงงานที่ระบาย
อากาศที่มีกลิ่นเกินมาตรฐานทีก่ ําหนดในขอ 4 เวนแตในกรณีที่กรมโรงงานอุตสาหกรรมเห็นวาการดําเนินการดังกลาว
สําหรับโรงงานใดอาจจะเปนอันตรายตอสุขภาพของผูทดสอบหรือในกรณีที่ไมมีผูทดสอบ
ขอ 6 ใหกรมโรงงานอุตสาหกรรมมีอํานาจแตงตั้งคณะกรรมการทดสอบกลิ่นขึน้ คณะหนึ่ง หรือหลายคณะเพือ่
ดําเนินการตรวจวัดคาความเขมกลิ่นในอากาศจากโรงงานตามวิธีการทีก่ ําหนดไวในกฎกระทรวงนี้
ใหผูประกอบกิจการโรงงานหรือผูที่เกี่ยวของอํานวยความสะดวกแกคณะกรรมการทดสอบกลิ่นในการปฏิบัติ
หนาที่ตามวรรคหนึ่ง
ขอ 7 การตรวจวัดคาความเขมกลิ่นตามขอ 4 ใหใชวธิ ีการตามที่ American Society for Testing and Materials
(ASTM) หรือ Japanese Industrial Standard (JIS) ไดกําหนดไวหรือวิธีการอื่นที่รัฐมนตรีกําหนดโดยประกาศในราช
กิจจานุเบกษา
กฎกระทรวงนี้ใหใชบังคับเมื่อพนกําหนดหนึ่งปนับแตวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา โดยไดประกาศในราช
กิจจานุเบกษา เลมที่ 122 ตอน 44 ก วันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2548 ดังนั้นจะมีผลในการบังคับหลังวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ.
2549 สําหรับโรงงานที่อยูในบัญชีแนบทายประกาศกฎกระทรวง
(2) มาตรฐานการระบายสารมลพิษอากาศจากโรงงานอุตสาหกรรม
(2.1) มาตรฐานตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม
โรงงานอุตสาหกรรมตองทําการควบคุมการระบายสารมลพิษออกสูบรรยากาศใหอยูภายใตมาตรฐานการ
ระบายสารพิษจากแหลงกําเนิด ซึ่งเปนระดับจํากัดของปริมาณหรือความเขมขนของสารมลพิษชนิดตางๆ ที่ยินยอมให
ระบายออกจากโรงงานประเภทใดๆที่เปนแหลงกําเนิดสารเจือปนในอากาศที่ไมไดกําหนดคาการระบายปริมาณ
สารเจือปนไวเปนการเฉพาะ ตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม ออกตามความในพระราชบัญญัตโิ รงงาน พ.ศ. 2535
เรื่องกําหนดคาปริมาณของสารเจือปนในอากาศที่ระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2549 ซึ่งไดกําหนดคามาตรฐานสําหรับ
สารมลพิษจํานวน 15 ชนิด สําหรับคาปริมาณของกาซซัลเฟอรไดออกไซด ในประกาศฉบับนี้ไดสอดคลองกับประกาศ
คาปริมาณของกาซซัลเฟอรไดออกไซดที่เจือปนในอากาศที่ระบายออกจากโรงงาน ซึ่งใชน้ํามันเตาเปนเชื้อเพลิงในการ
เผาไหม พ.ศ. 2547 ดังรายละเอียดในตารางที่ 2.1
ตารางที่ 2.1 มาตรฐานการระบายสารเจือปนจากโรงงานอุตสาหกรรมของกรมโรงงานอุตสาหกรรม พ.ศ. 2549
ชนิดของสารเจือปน คาปริมาณของสารเจือปนในอากาศที่
แหลงที่มาของสารเจือปน
(หนวยวัด) ไมมีการเผาไหมเชื้อเพลิง มีการเผาไหมเชื้อเพลิง
1.ฝุนละออง ก. แหลงกําเนิดความรอน
(Total Suspended ที่ใช
Particulate) -น้ํามันหรือน้ํามันเตา - 240
(มิลลิกรัมตอลูกบาศกเมตร) -ถานหิน - 320
-เชือ้ เพลิงชีวมวล - 320
-เชือ้ เพลิงอืน่ ๆ - 320
ข. การถลุง หลอหลอม รีด
ดึง และ/หรือผลิต 300 240
อะลูมเิ นียม
ค. การผลิตทั่วไป 400 320
2.พลวง (Antimony) การผลิตทั่วไป 20 16
(มิลลิกรัมตอลูกบาศกเมตร)
3.สารหนู (Arsenic) การผลิตทั่วไป 20 16
(มิลลิกรัมตอลูกบาศกเมตร)
4.ทองแดง (Copper) การผลิตทั่วไป 30 24
(มิลลิกรัมตอลูกบาศกเมตร)
5.ตะกั่ว (Lead) การผลิตทั่วไป 30 24
(มิลลิกรัมตอลูกบาศกเมตร)
6.ปรอท (Mercury) การผลิตทั่วไป 3 2.4
(มิลลิกรัมตอลูกบาศกเมตร)
7.คลอรีน (Chlorine) การผลิตทั่วไป 30 24
(มิลลิกรัมตอลูกบาศกเมตร)
ตารางที่ 2.1 มาตรฐานการระบายสารเจือปนจากโรงงานอุตสาหกรรมของกรมโรงงานอุตสาหกรรม
พ.ศ. 2549 (ตอ)
คาปริมาณของสารเจือปนในอากาศที่
ชนิดของสารเจือปน
แหลงที่มาของสารเจือปน ไมมีการเผาไหม มีการเผาไหมเชื้อเพลิง
(หนวยวัด)
เชื้อเพลิง
8.ไฮโดรเจนคลอไรด การผลิตทั่วไป 200 160
(Hydrogen Chloride)
(มิลลิกรัมตอลูกบาศกเมตร)
9.กรดกํามะถัน การผลิตทั่วไป 25 -
(Sulfuric acid)
(สวนในลานสวน)
10.ไฮโดรเจนซัลไฟด การผลิตทั่วไป 100 80
(Hydrogen Sulfide)
(สวนในลานสวน)
11.คารบอนมอนอกไซด การผลิตทั่วไป 870 690
(Carbon monoxide)
(สวนในลานสวน)
12.ซัลเฟอรไดออกไซด ก. แหลงกําเนิดความรอนที่ใช
(Sulfur dioxide) -น้ํามันหรือน้ํามันเตา - 950
(สวนในลานสวน) -ถานหิน - 700
-ชีวมวล - 60
-เชือ้ เพลิงอืน่ ๆ - 60
ข. การผลิตทั่วไป 500 -
13.ออกไซดของไนโตรเจน แหลงกําเนิดความรอนที่ใช
(Oxides of Nitrogen) -น้ํามันหรือน้ํามันเตา - 200
(สวนในลานสวน) -ถานหิน - 400
-เชือ้ เพลิงชีวมวล - 200
-เชือ้ เพลิงอืน่ ๆ - 200
ที่มา :
1. ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง กําหนดคาปริมาณของสารเจือปนในอากาศทีร่ ะบายออกจากโรงงาน พ.ศ.
2549 ลงวันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2549 ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลมที่ 123 ตอนพิเศษ 125 ง เมื่อวันที่ 4
ธันวาคม พ.ศ. 2549
2. ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่องกําหนดคาปริมาณของกาซซัลเฟอรไดออกไซดที่เจือปนในอากาศที่ระบาย
ออกจากโรงงานซึ่งใชน้ํามันเตาเปนเชื้อเพลิงในการเผาไหม พ.ศ. 2547 ลงวันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2547 ประกาศ
ในราชกิจจานุเบกษา เลมที่ 121 ตอนพิเศษ 59ง เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2547
(2.2) มาตรฐานตามประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมไดจัดทําประกาศเรื่องกําหนดใหโรงงานอุตสาหกรรมเปน
แหลงกําเนิดมลพิษที่จะตองถูกควบคุมการปลอยทิ้งอากาศเสียออกสูบรรยากาศโดยกําหนดใหโรงงานอุตสาหกรรม
จํานวน 20 ประเภท เปนแหลงกําเนิดมลพิษที่จะตองถูกควบคุม และไดกําหนดคามาตรฐานควบคุมการปลอยทิ้งอากาศ
เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม ในพ.ศ. 2549 ดังแสดงในตารางดานลางนี้
15.นิคมฯ 6.91 12.67 24.77 47.23 56.45 1.03 1.73 2.25 2.71 3.23
ภาคใต1
16.นิคมฯ 1.50 2.62 3.78 5.49 7.40 0.96 1.44 2.13 3.14 4.32
บางปู1
17.นิคมฯ 5.66 13.12 31.23 49.01 70.03 2.22 3.92 6.24 9.18 13.66
พิจิตร
18.นิคมฯ
อมตะนคร2
-ระยะ 3 0.79 0.93 1.15 0.39 0.44 0.53
-ระยะ 4 1.32 1.47 1.73 0.36 0.46 0.61
-ระยะ 5 1.28 1.47 1.73 0.36 0.46 0.61
และ 6
19.นิคมฯปน 6.41 10.96 21.01 29.86 58.61 6.32 10.78 20.46 29.45 57.92
ทอง1
20.นิคมฯ 3.73 4.78 6.03 6.03 10.47 1.10 1.70 2.05 2.38 2.83
อมตะซิต1ี้
ตารางที่ 1 (ตอ) ตารางแนบทาย ประกาศการนิคมอุตสาหกรรมแหงประเทศไทย ที่ 46/2541
เรื่อง การกําหนดอัตราการปลอยมลสารทางอากาศจากปลองของโรงงานในนิคมอุตสาหกรรม
อัตราการปลอยมลสารทางอากาศ(กิโลกรัม/ไร/วัน) ที่ยอมใหปลอยออกจากปลองของโรงงาน
ภายในนิคมอุตสาหกรรม (ตารางแนบทาย 1)
นิคม NOx TSP CO
อุตสาหกรรม ความสูงของปลอง ความสูงของปลอง (เมตร) ความสูงของปลอง (เมตร)
(เมตร)
นิคมอุตสาหกรรม * 20 25 30 * 15 18 20 22 25 30 40 50 60 * 15 18 20 22 25
1.นิคม
แหลมฉบังฯ
- เขตอุตฯทั่วไป 2.72 505.60
-เขตอุตฯสงออก 4.00 768.00
2.นิคมฯ 1.20 412.64
มาบตาพุด
3.นิคม 3.68 867.01
ลาดกระบัง1
4.นิคมฯ 7.17 12.48 0.21 28.67 37.31
แกงคอย1
5.นิคมฯ 2.56 7.04 1.20 16.00 20.80
แปลงยาว1
6.นิคมฯ 6.88 491.20
บานหวา1
7.นิคมฯบางปะอิน1
- ระยะแรก 1.38 1.38 2.76
- ระยะที่ 2 2.50
8.นิคมฯ 1.20 1.35 1.78
เวลโกรว1
9.นิคมฯตะวันออก1 2.56
10.นิคมฯ 2.40
บอวิน1
11.นิคมฯหนองแค1
แบบรายงานผลการตรวจวัดมลสารทางอากาศจากปลองของโรงงาน
ชื่อโรงงาน.................................. ขนาดพื้นที่แปลงที่ดินที่ไดรับอนุญาต.............ไร นิคมอุตสากรรรม ............................
แปลงที่................................ เบอรโทรศัพท....................................
ชนิดของ จํานวน ชนิด ความ อัตราการ อุณห ปริมาณ ขนาด ความ จํา กําลัง ชนิด จํา ประ
แหลงกําเนิด (2) เขมขน ไหล ภูมิ /วัน เสน สูง นวน แรงมา (4) นว สิทธิ
(1) ของมล (m3/Sec) C (kg/d) ผา (m) ของ น ภาพ
สารทาง ศูนยกลาง เครื่องดูด ในการ
อากาศ (m) (ถามี) บําบัด
(mg/m3) (ปาก (%)
ปลอง)
1.หมอไอน้ํา 1.SO2 1.Cyclone
2. 2.NO2 2.Bag Filter
3. 3.TSP 3.Absorption
Tower
4. 4.CO 4.Electrostatic
precipitator
5. 5.HC 5.Wet
scrubber
6. 6. 6.
7. 7. 7.
8. 8. 8.
9. 9. 9.
10. 10. 10
ลงชื่อ .......................................................
ผูใ หขอมูล
ตําแหนง ผูจัดการโรงงาน
วัน.....เดือน..............ปที่รายงาน..........
หมายเหตุ :
(1) ไดแก เครื่องจักรหรืออุปกรณที่ใชในการผลิตแตละขั้นตอนที่กอ ใหเกิดมลสารทางอากาศ เชน หมอไอน้ํา หมอบด หมออบ เตาหลอม เตาอบ
(2) ชนิดของมลสารอากาศที่เกิดขึ้น เชน กาซ SO2, NO2, CO, Benzene, Stylene, Xylene, Toluene
(3) หมายถึงปลองที่ตอมาจากแหลงกําเนิดมลสารทางอากาศเพื่อนํามลสารทางอากาศออกนอกโรงงาน
(4) หมายถึงชนิดของเครื่องควบคุม เชน Cyclone, Bag Filter, Absorption Tower ฯลฯ
คําศัพทการจัดการดานสิง่ แวดลอม