ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΠΟΘΕΣΗΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΔΙΟΥ ΚΑΙ LASER, ΣΕ ΑΝΟΞΕΙΔΩΤΟΥΣ ΧΑΛΥΒΕΣ ΓΙΑ

ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΕ ΤΡΙΒΗ – ΦΘΟΡΑ

Χ. Σαράφογλου*, Π. Ασημίδης*, Α. Χούνδρη*, Δ. Παντελής*

Εργαστήριο Ναυπηγικής Τεχνολογίας

*

Τμήμα Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ηρώων Πολυτεχνείου 9-Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου-Ζωγράφος 15773

Η δημιουργία μεταλλικών επικαλύψεων με την τεχνική θερμικού ψεκασμού φλόγας

(Flame spraying), χρησιμοποιείται ευρύτατα σε βιομηχανικές εφαρμογές. Τα πιο
συνηθισμένα κράματα που χρησιμοποιούνται ως επιφερόμενα υλικά είναι κράματα
Fe, Ni και Cr. Τα κράματα βάσης Ni προσφέρουν αντοχή σε διάβρωση, ενώ τα
κράματα Cr παράγουν επικαλύψεις με υψηλή αντοχή σε φθορά και διάβρωση.
Τέτοιες επικαλύψεις χρησιμοποιούνται ευρέως για την προστασία βιομηχανικών
εξαρτημάτων (τμήματα βαλβίδων, κυλίνδρους) από τριβή, φθορά, διάβρωση αλλά και
για την αναγόμωση φθαρμένων περιοχών.
Στην παρούσα εργασία μελετήθηκε η απόθεση ηλεκτροδίου τύπου CRONI E29 9 R26
(29%Cr – 9%Ni), σε δύο διαφορετικά υποστρώματα, από ανοξείδωτο ωστενιτικό
χάλυβα AISI 304L και ανοξείδωτο χάλυβα από τμήμα εδράνου βαλβίδας και η
επίδραση σε αυτά τα επιστρώματα μιας δευτερογενούς επιφανειακής ανάτηξης με
Laser CO2 μεγάλης ισχύος.
Μετά την κατεργασία της απόθεσης με ηλεκτρόδιο, πραγματοποιήθηκε μελέτη
μικροδομής και μικροσκληρότητας. Και για τις δύο περιπτώσεις υποστρωμάτων
παρατηρήθηκε ότι η επίστρωση είχε ομοιόμορφο πάχος της τάξης των 1900μm, χωρίς
την παρουσία ρωγμών και πόρων, ενώ η συνάφεια του υποστρώματος με την
επικάλυψη που επιτεύχθηκε ήταν πολύ καλή. Παρατηρήθηκε επίσης ότι για την
περίπτωση του AISI 304L δεν επιτεύχθηκε στην κραματωμένη ζώνη σημαντική
σκλήρυνση, αφού η μικροσκληρότητα είναι ~200HV300p, ενώ του υποστρώματος
είναι της τάξης των 188 HV300p. Αντίθετα για την περίπτωση του ανοξείδωτου
χάλυβα από τμήμα εδράνου βαλβίδας, η σκληρότητα που επιτεύχθηκε στη ζώνη
επίστρωσης είναι της τάξης των 280 HV300p, ενώ στη θερμικά επηρεασμένη ζώνη η
μικροσκληρότητα που επιτεύχθηκε κυμαίνεται από 400-600 HV300p. Παρατηρήθηκε
δηλαδή μια αύξηση της σκληρότητας περίπου 50%, από την τιμή σκληρότητας του
μετάλλου βάσης (~360 HV300p).
Πραγματοποιήθηκε επίσης τριβολογική μελέτη σε τριβόμετρο τύπου pin-on-disk, των
επικαλυμμένων με ηλεκτρόδιο υποστρωμάτων και σύγκριση των αποτελεσμάτων με
την τριβολογική συμπεριφορά των ακατέργαστων δοκιμίων για τις ίδιες συνθήκες.
Πιο συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε μελέτη της συμπεριφοράς των επιστρωμάτων
και των υποστρωμάτων υπό συνθήκες διαφορετικής γωνιακής ταχύτητας (200, 600
rpm), για σταθερό κάθετο φορτίο 10 Nt. Ως ανταγωνιστικό υλικό χρησιμοποιήθηκε
κυλινδρικός στυλίσκος από τμήμα εδράνου βαλβίδας, διαμέτρου 8.5mm και
σκληρότητας 370HV300p. Για την περίπτωση του επικαλυμμένου με ηλεκτρόδιο
ανοξείδωτου ωστενιτικού χάλυβα ο συντελεστής τριβής είναι μικρότερος (0.50-0.65)
από αυτόν του ακατέργαστου δοκιμίου (0.70-0.90). Σε ότι αφορά το επικαλυμμένο
υλικό είναι φανερό ότι ο συντελεστής παρουσιάζει σταδιακή μείωση με μεγάλες
διακυμάνσεις. Η φθορά του επικαλυμμένου δοκιμίου είναι λίγο μεγαλύτερη από ότι
του ανοξείδωτου ωστενιτικού χάλυβα, με ρυθμό αύξησης περίπου γραμμικό.
Αντίθετα η απώλεια μάζας του ανταγωνιστικού υλικού, για το σύστημα του
επικαλυμμένου δοκιμίου, παρουσιάζεται σχεδόν σταθερή και πολύ μικρή. Για την
περίπτωση του επικαλυμμένου με ηλεκτρόδιο εδράνου βαλβίδας παρατηρείται ότι ο
συντελεστής τριβής είναι ελαφρώς μικρότερος (0.50-0.65) από τον συντελεστή τριβής
του ακατέργαστου δοκιμίου (0.65-0.85), ενώ συγκρίνοντας την απώλεια μάζας του
επικαλυμμένου δοκιμίου με την απώλεια μάζας του ακατέργαστου δοκιμίου,
παρατηρείται ότι η απώλεια μάζας του επικαλυμμένου δοκιμίου εμφανίζεται
μικρότερη από ότι στο ακατέργαστο δοκίμιο. Το ίδιο ισχύει και για την απώλεια
μάζας του ανταγωνιστικού υλικού των δύο συστημάτων.
Για την αύξηση της σκληρότητας της επίστρωσης, πραγματοποιήθηκε στη συνέχεια
κατεργασία ανάτηξης της επιφάνειας τους με Laser CO2 μεγάλης ισχύος (στο LIC-
Κορωπί). Πραγματοποιήθηκαν πολλά περάσματα (κορδόνια), με διαφορετικές
συνθήκες (ισχύς, απόσταση αφεστίασης και ταχύτητα), προκειμένου να επιλεγούν οι
βέλτιστες παράμετροι και στη συνέχεια έγινε η κατεργασία σε δοκίμια μεγάλης
επιφάνειας. Μελετήθηκε σε αυτά η τριβολογική συμπεριφορά και τα αποτελέσματα
συγκρίθηκαν με τα αποτελέσματα της αντίστοιχης μελέτης των δοκιμίων που δεν
υπέστησαν την κατεργασία της ανάτηξης με laser.