CHƯƠNG 6

CÁC HÌNH THỨC TỔ CHỨC VẬN TẢI HÀNH

KHÁCH BẰNG Ô-TÔ

6.1. Tổ chức vận tải hành khách liên tỉnh, quốc tế

6.2. Tổ chức vận tải hành khách du lịch
6.3. Tổ chức vận tải HK theo hợp đồng và cho thuê xe
6.4. Tổ chức vận tải hành khách bằng xe con
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
6.1.1. Các khái niệm
- Tuyến vận tải khách.
- Hành trình chạy xe.
- Lịch trình chạy xe.
- Biểu đồ chạy xe trên một tuyến.
- Kinh doanh vận tải khách bằng ô-tô.
- Doanh nghiệp vận tải.
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
Các khái niệm
- Vận tải khách theo tuyến cố định là vận tải khách theo tuyến có
bến đi, bến đến là bến xe khách và xe chạy theo hành trình, lịch
trình quy định.
- Vận tải hành khách quốc tế: Việc vận chuyển hành khách kể cả
khách du lịch giữa hai nước được thực hiện bằng phương tiện theo
hình thức vận chuyển từ nơi hành khách đi tới nơi hành khách đến
giữa 2 hay nhiều quốc gia. Phương tiện vận chuyển theo tuyến phải
xuất phát và kết thúc tại bến xe theo quy định.
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
6.1.2. Phân loại

a. Theo phương thức vận tải: VTHK bằng ô-tô; đường sắt; đường
thủy; đường hàng không.
b. Theo phạm vi hoạt động: VTHK tuyến nội tỉnh; tuyến liền kề;
tuyến liên tỉnh; VTHK quốc tế.
c. Theo loại hình hoạt động: VTHK theo tuyến cố định; theo hợp
đồng; VTHK du lịch.
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
6.1.3. Yêu cầu đối với vận tải hành khách theo tuyến liên tỉnh,
quốc tế
a. Yêu cầu và phân hạng đối với phương tiện vận tải hành
khách liên tỉnh
• Yêu cầu
- Là ô-tô chở người có từ 9 chỗ ngồi trở lên được phép kinh doanh
vận chuyển hành khách liên tỉnh.
- Phải thực hiện các quy định bắt buộc áp dụng của tiêu chuẩn về
ô-tô khách, tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường
- Phải đủ ghế ngồi.. phải trang bị bình cứu hoả, dụng cụ phá cửa sự
cố, túi thuốc cấp cứu.
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
* Thời gian sử dụng của ô-tô khách liên tỉnh
- Với cự ly trên 300Km: Không quá 15 năm;
- Với cự ly từ 300Km trở xuống: không quá 20 năm
* Kết cấu và tốc độ: cần có giá để hành lý... tốc độ cao.
* Phân hạng: 03 hạng
-Hạng 1: Điều hòa, ghế ngồi điều chỉnh được độ nghiêng, radio
catset, và có thể có VIDEO, WC;
-Hạng 2: Điều hòa nhiệt độ trung tâm và radio catset.
-Hạng 3: Là các loại còn lại.
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
b. Bến xe và trạm nghỉ dọc đường
Bến xe khách là bộ phận thuộc kết cấu hạ tần GTĐB, được xây
dựng để ôtô đón, trả khách; nơi các cơ quan quản lý Nhà nước có
thẩm quyền thực hiện quyền quản lý Nhà nước theo quy định. Đơn
vị kinh doanh, khai thác bến xe là một loại hình doanh nghiệp.
* Yêu cầu đối với bến xe
- Phải gần với đường giao thông công cộng, thuận tiện cho khách
đi xe.
- Bến xe được xây dựng gần nơi chuyển tiếp với các phương thức
vận tải khác hoặc gần nơi chuyển tiếp với xe buýt đô thị.
- Bến xe phải có biển báo, biển chỉ dẫn rõ ràng.
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
6.1.4. Quản lý, khai thác vận tải hành khách bằng ô-tô theo
tuyến cố định
a. Điều kiện thiết lập tuyến vận tải khách cố định bằng ô-tô
- Có hệ thống đường bộ bảo đảm an toàn, thông suốt cho xe vận
chuyển khách thực hiện hành trình và lịch trình vận tải.
- Có nhu cầu đi lại của khách ổn định theo từng chu kỳ thời gian.
- Có bến xe nơi đi, bến xe nơi đến đủ tiêu chuẩn, trạm nghỉ và các
điểm dừng, đỗ xe khách theo quy định.
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
6.1.4. Quản lý, khai thác vận tải hành khách bằng ô-tô theo
tuyến cố định
b. Công bố tuyến vận tải khách cố định mới
- DN đăng ký mở tuyến vận tải khách bằng ô-tô theo tuyến cố định
kèm theo phương án hoạt động vận tải, lịch trình chạy xe theo mẫu.
- Cơ quan quản lý tuyến thẩm định và công bố mở tuyến vận tải
khách cố định mới; chấp thuận khai thác thử, trường hợp không
chấp thuận phải có văn bản trả lời nêu rõ lý do theo mẫu quy định.
- Nội dung công bố tuyến mới bao gồm: Hành trình chạy xe; cự ly
vận chuyển; bến xe nơi đi, bến xe nơi đến.
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
6.1.4. Quản lý, khai thác vận tải hành khách bằng ô-tô theo
tuyến cố định
c. Công bố ngừng tạm thời hoặc vĩnh viễn, điều chỉnh tuyến vận tải
khách cố định đang khai thác khi:
-Tuyến vận tải khách cố định bằng xe ô-tô không còn thỏa mãn một
trong số các điều kiện vận chuyển hành khách tuyến cố định.
-Tuyến đường giao thông cần sửa chữa, nâng cấp đột xuất không
bảo đảm an toàn cho vận tải, các bến xe thay đổi vị trí, tình hình trật
tự an ninh không bảo đảm hoặc có những sự cố bất thường khác.
-Khi ngừng hoạt động, cơ quan quản lý tuyến phải thông báo rộng
rãi lý do ngừng hoạt động trước 30 ngày, trường hợp ngừng tạm
thời phải thông báo thời gian tạm ngừng.
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
6.1.5. Trách nhiệm quyền hạn của các bên tại bến xe
* Trách nhiệm, quyền hạn của Ban quản lý bến xe
* Trách nhiệm và quyền hạn của đơn vị kinh doanh, khai thác bến
xe đối với khách đi xe và doanh nghiệp vận tải
* Trách nhiệm và quyền hạn của doanh nghiệp vận tải
* Trách nhiệm và quyền hạn của khách tại bến xe
.
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
6.1.6. Kinh doanh, khai thác bến xe
- Cho thuê quầy bán vé hoặc ký hợp đồng nhận uỷ thác bán vé;
- Tổ chức bán vé cho khách, sắp xếp xe ôtô khách vào bến đón
khách, trả khách bảo đảm trật tự an toàn;
- Tổ chức trông giữ xe; dịch vụ xếp, dỡ, bảo quản hàng hóa, hành lý
cho khách; dịch vụ bảo đảm vệ sinh môi trường;
- Tổ chức các dịch vụ bảo dưỡng, sửa chữa xe, tổ chức các dịch vụ
phục vụ khách, lái xe, phụ xe và nhân viên phục vụ trên xe, quản
lý...
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
6.1.7. Vận tải hành khách quốc tế
Việc vận chuyển hành khách kể cả khách du lịch giữa hai nước
được thực hiện bằng phương tiện theo hình thức đi thẳng từ nơi
hành khách đi tới nơi hành khách đến. Phương tiện vận chuyển theo
tuyến vận tải khách cố định giữa 2 quốc gia phải xuất phát và kết
thúc tại bến xe theo quy định.
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
* Yêu cầu đối với phương tiện và người điều khiển phương tiện
phải có đủ các loại giấy tờ cần giá trị sử dụng sau đây:
-Giấy phép liên vận giữa 2 quốc gia và phù hiệu;
-Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện;
-Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường
cùng với tem kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường;
-Giấy phép lái xe phù hợp với loại xe đang lái;
-Giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới;
-Giấy phép lưu hành đặc biệt
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
* Ngoài ra các xe phải có thêm giấy tờ sau:
Phù hiệu liên vận giữa 2 quốc gia;
Sổ nhật trình chạy xe; Bảng kê danh sách hành khách đi xe.
Đối với xe vận chuyển khách theo hợp đồng vận chuyển khách du
lịch phải có thêm:
Phù hiệu “xe chạy hợp đồng” hoặc biển hiệu xe vận chuyển khách
du lịch do cơ quan có thẩm quyền cấp; Hợp đồng vận chuyển khách
hoặc.
-Phương tiện vận tải qua lại giữa hai nước phải là xe ô-tô có tay lái
phía bên trái theo chiều xe chạy, có kích thước và tải trọng phù hợp
với quy định của mỗi nước.
 6.1. Tổ chức vận tải HK liên tỉnh, quốc tế
* Ngoài ra các xe phải có thêm giấy tờ sau:
- Khi hoạt động trên lãnh thổ giữa 2 quốc gia phải dừng, đỗ tại các
trạm nghỉ, điểm dừng hoặc bến xe và phải mua phí giao thông, phí
bến bãi, các loại phí và lệ phí khác theo quy định của các quốc gia.
- Phương tiện của các quốc gia khi tham gia vận chuyển không phải
thay đổi biển đăng ký của nước mình khi hoạt động trên lãnh thổ
của nước kia.
- Lái xe thực hiện vận tải quốc tế giữa 2 quốc gia phải có giấy phép
lái xe quốc gia hoặc quốc tế phù hợp với loại xe đang điều khiển và
không phải đổi giấy phép lái xe khi hoạt động trên lãnh thổ của
nước kia.
 6.2. Tổ chức vận tải HK du lịch
6.2.1. Khái niệm
Vận tải khách du lịch là việc cung cấp dịch vụ vận chuyển khách du
lịch theo tuyến du lịch, theo chương trình du lịch và tại các khu du
lịch, điểm du lịch, đô thị du lịch.
Khi đưa xe ra vận tải khách du lịch phải có chương trình du lịch
theo tuyến du lịch đối với xe thuộc ngành du lịch quản lý, hợp đồng
du lịch kèm theo chương trình du lịch đối với xe của tổ chức, cá
nhân hợp đồng với ngành du lịch.
 6.2. Tổ chức vận tải HK du lịch
6.2.2. Yêu cầu của vận tải trong du lịch
- Bảo đảm đi lại cho khách du lịch một cách an toàn, đúng giờ, kết
hợp với việc ngắm cảnh trên tuyến du lịch.
- Tiện nghi của phương tiện: ăn uống, giải trí, chụp ảnh...
- Bảo đảm sử dụng hợp lý các khả năng của phương tiện vừa thoả
mãn nhu cầu của khách vừa đảm bảo hiệu quả kinh doanh.
- Quá trình vận chuyển cũng là quá trình hướng dẫn du lịch, đồng
thời cũng để quảng cáo, tiếp thị cho hoạt động của doanh nghiệp à
yêu cầu về đội ngũ lái xe..
- Phải có những phương án điều chỉnh bổ sung sẵn có để đối phó
kịp thời với những trường hợp đột xuất xảy ra…
 6.2. Tổ chức vận tải HK du lịch
6.2.3. Đặc điểm của kinh doanh vận tải du lịch
Quá trình sản xuất vận tải là một quá trình khép kín.
Vận tải du lịch có những đặc điểm riêng sau:
Quy trình cần được mềm hóa theo yêu cầu vận tải của tour du lịch:
có những dịch vụ xen kẽ như ăn, nghỉ, chờ đợi, chụp ảnh...
Quy trình mang tính tổng hợp cao: có thêm các dịch vụ ngoài vận
tải ở ngay trên xe theo yêu cầu của khách hay là trên tuyến đường
đi như mua bán, giải trí, giới thiệu, tư vấn thông tin...
 6.2. Tổ chức vận tải HK du lịch
6.2.4. Điều kiện kinh doanh vận tải khách du lịch
- Có đầy đủ điều kiện quy định kinh doanh vận tải hành khách bằng
ô-tô.
- Khi xe hoạt động phải có hợp đồng vận tải khách du lịch hoặc hợp
đồng dịch vụ, chương trình, lịch trình bằng văn bản ...
- Niên hạn sử dụng PT theo quy định và đạt tiêu chuẩn về an toàn
kỹ thuật, bảo vệ môi trường, chất lượng dịch vụ.
- Xe vận tải khách du lịch phải có phù hiệu theo quy định.
- Các điều kiện khác theo quy định của pháp luật về du lịch.
 6.2. Tổ chức vận tải HK du lịch
6.2.4. Điều kiện kinh doanh vận tải khách du lịch
- Có đầy đủ điều kiện quy định kinh doanh vận tải hành khách bằng
ô-tô.
- Khi xe hoạt động phải có hợp đồng vận tải khách du lịch hoặc hợp
đồng dịch vụ, chương trình, lịch trình bằng văn bản ...
- Niên hạn sử dụng PT theo quy định và đạt tiêu chuẩn về an toàn
kỹ thuật, bảo vệ môi trường, chất lượng dịch vụ.
- Xe vận tải khách du lịch phải có phù hiệu theo quy định.
- Các điều kiện khác theo quy định của pháp luật về du lịch…
- Xe ô-tô đăng ký biển số nước ngoài không được khai thác vận
tải khách các tuyến du lịch nội địa trên lãnh thổ Việt Nam.
 6.2. Tổ chức vận tải HK du lịch
6.2.5. Khai thác vận tải khách du lịch
* Khâu chuẩn bị ký hợp đồng: tìm hiểu, khai thác nguồn khách; lựa
chọn phương tiện phù hợp với số lượng khách, yêu cầu đặt ra của
đoàn khách.
* Giai đoạn đón khách: thoả thuận về điểm đón trả khách, sắp xếp
chỗ ngồi, chỗ để hành lý mang theo...
* Trong quá trình vận chuyển: cung cấp những dịch vụ bổ sung
khác như: cho khách ngắm cảnh, chụp ảnh lưu niệm, vào chợ mua
bán, tìm hộ khách nơi lưu trú, giải trí...
* Giai đoạn xuống xe và tiễn khách: trước khi khách xuống xe có
thể hướng dẫn khách mua quà lưu niệm, tặng quà cho khách, chào
tiễn khách niềm nở...
 6.3. Tổ chức VTHK hợp đồng và cho thuê xe
Vận tải khách theo hợp đồng là vận tải khách không theo tuyến cố
định, được thực hiện theo hợp đồng vận tải đã được ký kết.
- Phải có phù hiệu “XE HỢP ĐỒNG” theo mẫu.
- Xe ô-tô khách đăng ký ở nước ngoài không được khai thác vận
tải khách theo hình thức hợp đồng trên lãnh thổ Việt Nam.
- Phải có hợp đồng vận tải bằng văn bản, phải ghi rõ thời gian
thực hiện hợp đồng, địa chỉ cụ thể nơi đi, nơi đến, số lượng
khách và hành trình chạy xe;
- Khi vận chuyển, phải mang theo hợp đồng, nội dung hợp đồng
phải phù hợp với bản hợp đồng lưu tại doanh nghiệp,
- Nghiêm cấm các xe vận chuyển khách theo hợp đồng tổ chức
bán vé cho khách đi xe.
 6.4. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
6.4.1. Phân loại vận chuyển hành khách bằng xe con
Xe con chủ quản.
Xe con cá nhân.
Xe con cho thuê
Vận tải taxi là hình thức sử dụng xe con để đáp ứng nhu cầu đi lại
của hành khách. Trong nội dung phần này chủ yếu đi vào nghiên
cứu việc tổ chức vận tải hành khách bằng taxi.
 6.4. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
6.4.2. Tổ chức vận tải hành khách bằng taxi
- Xe taxi là loại xe ôtô có không quá 8 ghế (kể cả ghế người lái)
được thiết kế để vận chuyển khách đáp ứng các điều kiện vận
chuyển taxi.
- Kinh doanh vận tải khách bằng taxi là kinh doanh vận tải khách
bằng ô-tô có lịch trình và hành trình theo yêu cầu của khách; cước
tính theo đồng hồ tính tiền.
- Điểm đỗ xe taxi là nơi cơ quan có thẩm quyền quy định cho xe
taxi được đỗ chờ đón khách hoặc đỗ trong thời gian ngừng vận
hành.
 6.4. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
Yêu cầu đối với vận tải taxi
a. Yêu cầu đối với phương tiện vận tải taxi
* Với phương tiện
- Có không quá 8 ghế.
- Có máy bộ đàm liên hệ với Trung tâm điều hành của doanh
nghiệp.
- Có phù hiệu “XE TAXI” trên nóc xe taxi.
- Phía mặt ngoài hai bên thành xe phải ghi tên, số điện thoại doanh
nghiệp, biểu trưng lôgô của doanh nghiệp (nếu có), số thứ tự xe taxi
(theo số thứ tự của doanh nghiệp quản lý).
 6.4. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
Yêu cầu đối với vận tải taxi
* Đồng hồ tính tiền:
- Đồng hồ tính tiền được tính bằng tiền Việt Nam, đơn giá trên số
km lăn bánh.
- Đồng hồ được lắp ở vị trí hợp lý để khách đi xe và lái xe quan sát
dễ dàng.
- Đồng hồ tính tiền phải được định kỳ kiểm định, kẹp chì theo quy
định.
- Khi thay đổi giá cước doanh nghiệp phải báo cáo với cơ quan
kiểm định để kiểm tra và kẹp chì lại.
 2.6. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
b. Điểm đỗ xe taxi
* Điểm đỗ xe taxi được chia làm 2 loại
Điểm đỗ xe taxi do doanh nghiệp taxi tổ chức và quản lý;
Điểm đỗ xe taxi công cộng do ngành GTVT địa phương tổ chức và
quản lý.
* Yêu cầu đối với điểm đỗ xe taxi
-Đảm bảo an toàn và trật tự giao thông đô thị, bảo đảm yêu cầu
phòng, chống cháy nổ và vệ sinh môi trường ;
- Việc lập hoặc bãi bỏ điểm đỗ xe taxi công cộng do UBND cấp
tỉnh hoặc cơ quan được uỷ quyền quy định; ưu tiên bố trí điểm đỗ
taxi công cộng tại các nhà ga, bến cảng, sân bay, bến xe…
 6.4. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
6.4.3. Những trường hợp thường sử dụng taxi
- Những chuyến đi yêu cầu nhanh chóng khẩn trương;
- Những chuyến đi yêu cầu vận chuyển từ cửa đến cửa (đi và đến
tận cửa nhà);
- Những chuyến đi mà ở vùng đó mạng lưới hành trình vận tải công
cộng không đảm bảo hoặc chưa có;
- Những chuyến đi mà hành khách mạng theo nhiều hành lý;
- Những chuyến đi vào những thời điểm mạng lưới vận tải công
cộng không làm việc
 6.4. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
6.4.4. Đặc điểm của vận tải taxi
- Nhu cầu sử dụng taxi thay đổi theo thời gian, theo mùa, theo
hướng. Khối lượng HK đảm nhận chiếm một tỷ trọng rất nhỏ.
- Số chuyến đi phụ thuộc vào phong tục tập quán, thu nhập, giá cả
vận tải taxi...Độ dài chuyến đi hết sức đa dạng
- Phương tiện: yêu cầu có tính năng tốc độ, có chỗ để hành lý, có
thiết bị tính tiền tự động, có đèn hiệu, có ký hiệu riêng.
- Thời gian hoạt động bình quân của một xe trong ngày từ 14 - 15
giờ, thời gian làm việc của taxi thường là suốt cả ngày đêm
-Giá cước trong vận tải taxi thường được tính theo số lần mở cửa
xe, số Km xe lăn bánh và thời gian chờ đợi được trả tiền.
 6.4. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
6.4.5. Các phương án gọi taxi
a. Đón taxi tại các điểm đỗ
b. Đón taxi trên đường (vẫy taxi)
c. Gọi taxi qua điện thoại cho các chuyến đi ngay hoặc đặt trước
d. Gọi taxi qua apps
 6.4. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
6.4.6. Tổ chức vận chuyển taxi
 6.4. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
b. Các chỉ tiêu của vận tải taxi
* Quãng đường xe chạy chung:

* Quãng đường được trả tiền (Km)

* Hệ số quãng đường được trả tiền

• Hệ số sử dụng quãng đường

Thông thường βtt = 0,71 - 0,82
 6.4. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
b. Các chỉ tiêu của vận tải taxi
* Thời gian hoạt động của xe trên đường:
Thời gian chờ đợi bao gồm hai loại:
𝑡𝑡
- Thời gian chờ đợi được trả tiền (theo nhu cầu của khách (𝑡𝑐𝑑 )
0𝑡𝑡
- Thời gian chờ đợi không được trả tiền (𝑡𝑐𝑑 )

* Hệ số sử dụng thời gian

 6.4. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
b. Các chỉ tiêu của vận tải taxi
* Hiệu quả sử dụng xe trong một giờ (số km được trả tiền trong một
giờ)
(Km/giờ)

* Độ dài bình quân chuyến đi có khách

 6.4. Tổ chức vận tải HK bằng xe con
Giá cước và doanh thu của vận tải taxi
*Giá cước theo quãng đường
- Giá mở cửa
- Giá cước đối với quãng đường có khách
* Giá cước theo thời gian
Tổng doanh thu của taxi được tính như sau

Trong đó:

CKm - giá cước phải trả cho 1 Km quãng đường xe chạy

CCĐ - giá cước phải trả cho 1 giờ chờ đợi được trả tiền

Cch - giá cước phải trả cho 1 lần lên xe (chuyến)