H†CRE DUVARI MEMBRANINA ETKİLİ ANTİBİYOTİKLER

(A. PINAR YAMANT†RK ‚ELİK)

Dilim: Kan lenfoid-ll

Ders: Farmakoloji
Ders tarihi ve saati: 06/10/2022 10.10
Gšrevli not•u: Cemile TŸrkoğlu

Ders šnceki derste işlenen penisilinlerin devamõyla başlõyor ardõndan beta-

laktamaz inhibitšrleri ile devam ediyor)

Penisilinlerde yarõlanma šmrŸ kõsa demiştik.

Probenesid, penisilinle yarõşõr. Probenesidin aÞnitesi daha yŸksek olduğundan
penisilinin yarõlanma šmrŸnŸ uzatõr.
Prokain(lokal anestetik) ve benzatin penisilin G İle kombine intramŸskŸler
uygulanõr. Yavaş salõmlõ preparatlarÑ>bšylece yarõlanma šmrŸ uzar

Penisilinler yağda •šzŸnmez, membranlardan ge•emez, kan-beyin bariyerini

ge•emez. Fakat inßamasyon varsa, menings sağlam değilse ge•ebilir.

Penisilin G ve tŸm penisilaz diren•lilerin emilimi yiyecekle azalõr. Oral yolla

alõmda mide asidinden etkilenir ve biyoyararlanõm dŸşer
Metisilin gŸnŸmŸzde oral kullanõlmõyor, diğerleri kullanõlõyor.
Mide boşalma zamanõnõn yiyecekle uzamasõ ve mide asidinden etkilenmesi sebebiyle
biyoyararlanõm dŸştŸğŸ i•in oral kullanõlan penisilinlerin a• karnõna alõnmasõ šneriliyor.

Prokain penisilin ÑÑ> gram (+) koklara karşõ 12-24 saat etkili dŸzeyde kalabiliyor

Benzatin penisilin ÑÑ> Streptokok infeksiyonuna karşõ 10 gŸn etkili

ÑÑ> beta-hemolitik streptokoka karşõ koruyucu olarak 3 hafta etkili olabiliyor.

Clamizole penisilin ÑÑ> gram (+) koklara karşõ 2 gŸn etkili

Beta laktamlar(bunun i•inde de penisilinler) antibiyotikler i•inde en yaygõn kullanõlanlar. Ve aslõnda

gŸvenlik proÞli •ok iyi olan ila•lar, terapštik indeksi •ok geniş.Ama buna rağmen bazõ yan etkiler
gelişebilir, yersiz ve yanlõş kullanõmda da risk artarak gŸvenlik sorunu oluşturabilir.

PENİSİLİNLERİN İSTENMEYEN ETKİLERİ

•Alerji (%5)

•Gastrointestinal yakõnmalar (bŸtŸn antibiyotiklerde olabilir)

•SŸperenfeksiyon ( vŸcutta doğal ßoradaki denge bozulduğunda, buradaki hŸcrelerden biri

kolonize oluyor ve enfeksiyon hastalõk yapõcõ hale dšnŸşŸyor, bunun yol a•tõğõ hastalõğa
sŸperenfeksiyon denir. Genelde antibiyotiklere diren•li enfeksiyonlardõr. İmmŸnsŸpresif hastada
daha riskli. )

•Katyon toksisitesi( hammadde olarak tuz esterlerini suda •šzŸlebilir olarak uygulamamõz
gerektiğinde sõvõ preparatlarõ kullanmamõz gerektiğinde šzellikle kalp hastalarõ gibi sõvõ yŸkŸ sorun
oluşturabilecek hastalarda gelişebilir)

•Nšrotoksisite (doğrudan BOSÕa verildiğinde konvŸlziyon ortaya •õkabiliyor. Deney hayvanlarõnda

da konvŸlziyon modeli olarak penisilinler kullanõlõyor.) ( šzellikle epilepsiye yatkõn hastalarda
konvŸlziyon eşiğini dŸşŸrŸr, bunu da gaba inhibisyonu ile yaptõğõ dŸşŸnŸlmekte.)

•Trombosit fonksiyon bozukluğu

• GranŸlositopeni
•Glikoz tayininde yanlõş pozitiftik
•Coombs testi yalancõ pozitißiği

•Aminoglikozidlerle kimyasal ge•imsizlik( etki spektrumunu genişletmek i•in penisilinlerle beraber

kullanõlabiliyor ama aynõ enjektšr i•inde uygulanmamasõ gerekiyor)

• Gebelikte penisilinler gŸvenli antibiyotik olarak kullanõlabilir.

Alerji
Basit dškŸntŸler, Ÿrtiker, şiddetli kaşõnma, ateş, bulantõ, kusma, anaÞlaksi (%0.03-4), eklem şişliği,
hemolitik anemi, nefrite neden olabilir.

‚apraz allerji ( penisilinler i•inde bir Ÿyeye allerji varsa diğerinde de gelişebilir. Sefalosporinlerle
penisilinler arasõnda %5-15 oranõnda •apraz allerji gšrŸlebilir.
Hastanõn šykŸsŸnde penisilin alerjisi varsa mŸmkŸn mertebe sefalosporin yazmamak lazõm.

Allerji testiÑÑ> benzil-penisiloil-poli-L-lizin kullanõlabilir. Ama genelde penisilin GÕnin taze

hazõrlanmõş •šzeltileri kullanõlõyor.

Penisilin aşõrõ duyarlõlõk testi

•10.000 †nite/ml Penisilin G i•eren taze hazõrlanmõş solŸsyon

•ilk ÒprickÓ (iğneleme) testi, 10-15 dk reaksiyon gšrŸlmezse
• tŸberkŸlin enjektšrŸ ile aynõ solusyondan 0.01-0.02 ml intradermal olarak uygulanõr
• ‚apõ 5mmÕdem bŸyŸk Ÿrtiker papŸl gšrŸlŸrse ÑÑ> allerji (+)
Allerji testinin acil mŸdahale koşullarõnda yapõlõyor olmasõ šnemli
Negatif sonu• •õksa bile bir daha allerji gelişme olasõlõğõnõ dõşlayamayõz

…rn: metisilinÑ nefrit

Nafsilin Ñ nštropeni sõklõkla gšrŸlŸr

Ampisilin/ Amoksisilin kullanõmõnda: makŸlopapŸler dškŸntŸ

•infeksiyoz mononŸkleaz
•kronik lenfositik lšsemi
•bšbrek yetersizliği
•HiperŸrisemisi olan,
•allopŸrinol alan hastalarda alerjik olmayan yaygõn dškŸntŸler gšrŸlebiliyor.

Gastrointestinal istenmeyen etkiler:

…zellikle ampisilinde bulantõ, kusma, diyare ( ampisilin amoksiline gšre biraz daha az emildiği,
bağõrsakta daha fazla kaldõğõ i•in)

Katyon toksisitesi

Potasyum atõlõmõnõn artmasõ, sodyum fazlasõ ile Na+ i•eriği yŸksek, Hipernatremi Ð karbenisilin
(hipokalemi, hipokalemik asidoz Ð karbenisilin)

Nšrotoksisite
İntratekal / •ok yŸksek dozlarda

GranŸlositopeni
metisilin, oksasilin, kloksasilin, dikloksasilin, ßuklosasilin

Trombosit fonksiyon bozukluğu

karbenisilin, tikarsilin, piperasilin, penisilin G (yŸksek dozlarda kullanõldõğõnda trombositlerde
ADPÕyi bağlayarak antiagregan etki oluşturarak kanama zamanõnõ uzatõrlar) ( hasta zaten
antiagregan kullanõyorsa daha ciddi etki)
Penisilinler indirgen maddelerdir. Benedict, Fehling ayõra•larõ ( bunlar da indirgen ayõra•lar) ve
Clinitest tableti ile glikoz tayininde yanlõş pozitif reaksiyon verebilir. Glikoz oksidaz yšntemini
bozmazlar

Beta laktamlar hemen hemen tŸm enfeksiyonlarda alerji yoksa ilk se•enektir.

● †st solunum yolu infeksiyonlarõ

● Menenjit
● Osteomiyelit, artirit
● Deri ve yumuşak doku inf.
● Kronik obstrŸktif akciğer hst. - bronşit ve toplum kškenli pnšmoni
● Lyme
● Gonore
● SiÞlis
● İnfektif endokardit
● Psšdomonas infeksiyonlarõ
● Cerrahi proÞlaksi
● Difteride kullanõlabilen antibiyotiklerin başõnda penisilinler gelir.

DOZ-DOZ ARALIĞI-UYGULAMA YOLU

(Hoca kliniğe aşinalõk olsun diye bu kõsmõ eklediğini dozlarõ sõnavda sormayacağõnõ sšyledi)

Penisilin G: 1 milyon Ÿnitesi 0.6 g Potasyum penisilin G

1 milyon † başõna 1.7 mEq (65 mg) potasyum
Penisilin G i.m. ve i.v. genellikle 25-50 bin †/kg 4-6 doza bšlŸnmŸş olarak

Prokain penisilin G: 1 milyon † si yaklaşõk 1 g 300-600 bin † i.m. 12 saat ara ile gŸnde 1-2 kez
i.v. yapõlmaz
Akut genitoŸriner gonorede 4.8 milyon † ikiye bšlŸnerek i.m. iki yandan bir kezde.
1 g probenesid (oral) eklenir (TŸrkiyeÕde yok)

Benzatin penisilin G: Romatizmal ateşte nŸksŸ šnlemek i•in.

1.2 milyon † i.m. tek doz
i.v. yapõlmaz
27 kg altõnda 600 bin †

Benzatin fenoksimetil penisilin- per oral (p.o.) 50 bin † erişkin

50-100 bin † •ocuklarda

3 eşit dozda

Metisilin
i.m., i.v. 4-6 saatte bir 1 g
Glikoz solŸsyonu gibi asidik solŸsyonlarda (pH<5) •abuk bozulur, katõlmamalõ
‚ocuk dozu: 100-300 mg/kg/gŸn

Amoksisilin
25-50 mg/kg/gŸn 3-4 e bšlŸnerek oral/parenteral

Ampisilin
50-400 mg/kg/gŸn 4 e bšlŸnerek, yŸksek dozlarda parenteral

BETA-LAKTAMAZ İNHİBİT…RLERİ (Beta-laktamlar grubunun diğer bir

Ÿyesi )
 (Kõrmõzõ işaretli
yerler beta laktam
halkasõ)
●Klavulanik asid
● Sulbaktam
●tazobaktam

● Avibaktam, β-laktam halkasõ i•ermez fakat β-laktamaz hedeßerini kovalent olarak a•iller.

Beta-laktamaz inhibitšrlerin tek başõna antibiyotik etkisi yok

Beta-laktamaz inhibitšrŸ kombinasyonlarõ

amoksisilin + klavulonik asid
tikarsilin + klavulonik asid
ampisilin + sulbaktam sefoperazon + sulbaktam seftazidim+avibaktam
piperasilin + tazobaktam

● En •ok plazmidin kodladõğõ beta-laktamazlara karşõ etkililer (gonokok, streptokok, E. coli, H.

inßuenza) (šnemli •ŸnkŸ plazmit sšz konusu olduğunda diren• gelişimi hõzlõ olur.)

● İndŸklenebilen( başta diren• yokken antibiyotik tedavisi sõrasõnda oluşan beta laktamaz)
kromozomal beta-laktamazlara karşõ etkisizler (enterobakter ve psšdomonas) fakat
avibaktam(beta-laktam halkasõ i•ermediği i•in) etkili

● Kendilerinin antibakteriyel etkileri šnemsiz derecede az

● Diren• gelişimi var (aşõrõ beta-laktamaz Ÿretimi ile)

Sultamisilin
Sulbaktam+Ampisilin esteri ayrõ molekŸller olarak değil de birleştirilmiş olarak kullanõlõyor (Oral
biyoyararlanõmõ artõrmak i•in Ñ>% 80
Sonra Sulbaktam ve Ampisilin olarak ayrõlõyor

İstenmeyen etkileri
● Kolestatik sarõlõk ve akut hepatit (penisilinler+klavulonik asid)
● Allerji

Karbapenemler (en geniş spektrumlu beta-laktam grubu)

● İmipenem
● Meropenem
● Ertapenem
● Pamipenem

İMİPENEM
● Beta-laktamazlara ileri derecede dayanõklõ
● Sentetik
● PBP( penisilin bağlayan protein)lere bağlanõp penisilin gibi davranõr

Etki spektrumu:
Gram (+) koklar Gram (-) •omaklar Anaeroplar
Diğer antibiyotiklere diren•li mikroorganizmalara karşõ kullanõlõr. (…zellikle enterobakter ve bazõ
penisiline diren•li pnšmokok)
Metisiline diren•li staÞlokoklara etkisiz

Farmakokinetik šzellikleri
● i.v. uygulanõr.
● Meninks inßamasyonu varsa serebrospinal sõvõya ge•er

İstenmeyen Etkileri:
● GİS rahatsõzlõğõ
● Ciltte kõzarma
● YŸksek serum dŸzeylerinde SSS toksisitesi
KonfŸzyon Ensefalopati Konvulsiyon
● Allerji
● Penisilinlerle kõsmi •apraz allerji

MEROPENEM
İmipeneme benzer šzellikleri var
Farkõ:
● Renal dihidropepdidazlarla yõkõlmaz
● Daha az SSS toksisitesi var
● Meropenem daha yaygõn kullanõlõyor ( sonu•lar gelmeden hõzlõca tedaviye başlamak gerektiğinde
kullanõlabiliyor)

ERTAPENEM ( diğer ikisinden farklõ)

• T1/2 4.5 saat (gŸnde tek doz, i.v./i.m.)
• Proteine bağlanma %92
• İdrarla %92 aktif ila• olarak atõlõr.
• Gram (+) etkinliği artmõş.
• Antipsšdomonal etkinliği az.
• ‚šzŸcŸ olarak %5 dekstroz kullanõlmamalõ.
• %0.9 NaClÕde infŸzyon

MONOBAKTAMLAR
● Aztreonam ● Karumonam ● Tigemonam

Aztreonam
● Beta laktam halkasõ başka bir halka ile
birleşmemiştir

Etki spektrumu
● Klebsiella, psšdomonas ve serratia gibi Gram (-)
•omaklar tarafõndan Ÿretilen beta-laktamazlara
dayanõklõ
● Gram (+) ve anaeroblara etkisiz (gram (-)lerin diren•li suşlarõna karşõ geliştirilmiş bir molekŸl)
● (Dar spektrumlu)
● Aminoglikozidlerle sinerjistik etkili ( bunlar da gram(-)lere etkili olduğundan)
● Farmakokinetik …zellikleri
● i.v. / i.m. uygulanõr ( beta laktamõn i.m. uygulamalarõ ağrõlõ)
● Bšbreklerden tubuler sekresyon ile atõlõr

İstenmeyen Etkileri
● GİS rahatsõzlõğõ
● Vertigo
● Baş ağrõsõ
● Ender olarak hepatotoksisite
● Ciltte kõzarõklõk olabilir
● EozinoÞli (šzellikle atopik, allerjik rinit olan hastalarda eozinoÞlik reaksiyon gelişebilir)
Ancak penisilinler ve diğer beta-laktamlarla •apraz allerjisi yok ya da •ok azdõr (İmmunojenik
potansiyeli dŸşŸk)

‚IKMIŞ SORULAR
1) Aşağõdakilerden hangisi beta laktamaz inhibitšrŸdŸr?
Klavulanat

2) Bakteri hŸcre duvarõ sentezini šnleyen aşağõdaki antibiyotiklerden hangisi beta- laktam halka
i•ermez?
Vankomisin

3) Aşağõdakilerden hangisi monobaktamdõr?

Aztreonam

4) İmipenem hakkõnda aşağõdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

Beta-laktamazlara ileri derecede dayanõklõdõr

5) Aşağõdaki antibiyotik bileşimlerinden hangisi diren•li bakterilerdeki beta-laktamaz enzimlerinin

inhibisyonuna yšnelik değildir?