PROTEİN SENTEZİNİ ÖNLEYEN ANTİBİYOTİKLER II –

PROF. DR. A. PINAR YAMANTÜRK

Dilim: Kan Lenfoid II
Ders: Tıbbi Farmakoloji

Tarih: 10 Ekim 2022/09.20-10.00

Görevli Not Grubu: B16 Elif Nisa Batmaz (Esad Vatansever, Elif Özdem)

*Hoca bir önceki saatte işlenen ‘Protein Sentezini Önleyen Antibiyotikler I’ slaytının son
kısmından başladı.

Linkozamidler:

• Linkomisin
• Klindamisin.
Linkomisin, günümüzde tedavi rehberlerinde yeri yok ama ülkemizde kullanımı çok ihmal
edilmiş. Parenteral kullanılır, solunum yolu enfeksiyonlarında bilinçsiz kullanımı olmuş.
Günümüzde artık kısıtlı bir kullanım politikası olduğu için eskisinden daha bilinçli kullanılıyor.
Klindamisin, tedavi rehberinde Linkomisine kıyasla belli oranda yeri var.
Linkozamidler’in Etki Mekanizması;

-50 S ribozomal alt birimlerine bağlanarak protein sentezini inhibe ederler.

-Kloramfenikol ve Makrolidler ile kullanılmaması gerekir çünkü aralarında antagonist bir ilişki
var.
Linkozamidler’in Direnç Mekanizması;
-50 S ribozomal alt birim üzerindeki bağlanma bölgesinin metilasyonu ve enzimatik
inaktivasyonuyla direnç gelişebilir.
-Kloramfenikol ve Makrolidlerle aralarında çapraz direnç var.
Etki Spektrumu;
-Dar spektrumlular.

-Esas olarak Gram (+) bakteri türleri ve Gram (-) anaerobların bazılarına (özellikle
klindamisin) etkililer.
Farmakokinetik Özellikleri;
-Klindamisin Linkomisin’e göre bağırsaklardan daha iyi emiliyor, daha az toksisitesi var bu
yüzden tedavi rehberlerinde de yer alıyor.
-Atılımları böbrek ve safra ile sağlanır.

-Kemik dokusuna geçiş söz konusu. Özellikle diş hekimliğinde Klindamisin bu özellikten dolayı
gram negatif enfeksiyonlarında kullanılıyor.
-Linkomisinlerin geçişi çok iyi değil.
-Klindamisin oral/parenteral/topikal (akne tedavisinde) kullanılıyor.

-Linkomisin yalnızca parenteral kullanılıyor.

İstenmeyen Etkileri;
-Linkozamidlerin genel olarak kullanılmama sebeplerinden önemlileri psödomembranöz
enterokolit ve nöromuskular blokaj yapması. Noromüskuler ajanlarla kullanılırsa yutma
güçlüğü, halsizlik, ameliyat sonrası spontan solunumun dönmesini uzatabilir, aspirasyon
pnömonisine sebep olabilir.
Teratojenite grubu B yani risk verisi olmayan bir grupta yer alıyor.
Klinik Kullanımı;
Anaerob bakteri enfeksiyonlarında en etkili olacak şekilde, kemik eklem staphyloccus
enfeksiyonlarında, gözde konjuktivit sebebiyle kullanılabilir.
Doz-Doz Aralığı-Uygulama Yolu
Kloramfenikol, Erişkin, Çocuk, >2 haftalık bebek 50 mg/kg/gün 6-8 saatte bir oral/parenteral
Tetrasiklin, 6 saatte bir 250-500 mg> 8 yaş çocuk 25-50 mg/kg/gün, oral/parenteral

Klindamisin(oral), 6 saatte bir 150-300 mg erişkin 8-12 mg/kg/gün çocuk

Klindamisin(parenteral), 2-3-4 kezde 600-1200 mg/gün erişkin 15-25 mg/kg/gün çocuk

Prontein Sentezini Önleyen Antibiyotikler II

Makrolidler:

• Eritromesin
• Azitromisin
• Klaritromisin
• Roksitromisin
• Spiramisin
• Troleadomisin

Ketolidler: (makrolidlerden türetilmiştir)

• Telitromisin
Yapı ve Etki Mekanizması;

-Lakton halkası içerirler.

-50 S birimine bağlanarak tRNA molekülünün peptid bölgesinde yeni sentez edilen
polipeptid zincirine transferini(trasnlokasyon) önlüyor.
-Kloramfenikol ve linkozamidlerle antagonist etki gösteriyor.

-Anaeroblara etkisiz antibiyotikler.

Direnç Gelişimi;
-Metilaz Gram +’lerde bağlanma yerine metil ekleyerek,
-Esterazlar Gram- ‘lerde drogu metabolize ederek yani yıkarak direnç geliştirir.
-Makrolidler arasında ayrıca kloramfenikol ve linkozamidler ile çapraz direnç söz konusu.

Etki Spektrumları;
-Bakteriyostatik, yüksek konsantrasyonlarda bakterisidal, B-Hemolitik streptokok ve
Streptococcus pneumonia’ya karşı bakterisidal. Bu önemli çünkü penisilin alerjisi varken
kullanamadığımız hastalarda B enfeksiyonlarda ilk seçenek makrolidler olur.

-Anaeroplara etkisizdir.
-Kampilobakter, Mikoplazma, Legionella, Gram (+), Gram (-) Klamidya, Riketsia ya etkili.
Azitromisin ve Klaritromisin
-Klamidya, Mycobacterium avium intracellulare, Toksoplazma daha etkili.

-Klaritromisin, atipik pnömonide ilk tercih edilen antibiyotik. Haemophilus influenzae,

Helicobacter pylori’de etkili.
-Azitromisin stafilokok ve streptokoklara eritromisinden daha az etkili.
Farmakokinetik Özellikler;

-Oral biyoyararlanımları iyidir.

-Eritromisin mide asidine dayanıksız. Penisilin ve türevlerinde olduğu gibi etilsüksilat ve
estolat esteri kullanılır.
-Azitromisinin emilimi yiyeceklerle bozulur. Aç karna alınmalıdır.
-Yarılanma ömürleri eritromisinin en kısa 1-4 saat arası, Klaritromisin 2-5 saat arası,
Azitromisinin ise en uzun olarak 2-4 gün sürer.
-Eritromisin safra ile atılırken Klaritromisin ve Azitromisin metabolize olmadan idrarla
atılırlar.
-Çoğu dokuda dağılımları iyi olsa da kan-beyin bariyerini geçemezler.
-Akciğer dokusunda plazmadan daha yüksek düzeye ulaşıyorlar. Azitromisin düzeyi doku ve
fagositlerde plazmadakinin 10-100 katı olur.
İstenmeyen Etkiler ya da İstenen Yan Etkiler;
-Eritromisin özellikle motilin reseptörlerini etkileyerek peristaltizmi arttırıyor. Prokinetik
etkisi var. Diyabetik gastropati gibi durumlarda antiefektif etki dışında endikasyonlar olabilir,
karın ağrısı ile yakınma olabilir.
-Diğer türlerde de GİS irritasyonu yaygın.
-Atopik bireylerde eozinofilik miyokardit görülebiliyor, ciddi bir etki.
-Eritromisin estolat ile hipersensitiviteye bağlı akut kolestatik hepatit oluşabilir. Çocuklarda
daha nadir görülür.

-Geçici işitme kaybı.

-Teratojenite risk grubu B’dir. Klaritromisin C’de yer alır embriyopatisi gösterilmiştir.
Drog-Drog etkileşimleri
-CYP3A4 enzimini inhibe ettiği için ilaç etkileşimi çoktur. Antikoagülanlar teofilinler gibi toksik
terapötik indeksi dar ilaçlar. Birçok ilacın metabolizmalarını azaltıp toksisite yaratabilirler.
-Yeni jenerasyon azitromisin klatrimosin gibi makrolidlerle terfanedin astemizol gibi
hastaların alıp kullanabileceği anti alerji ilaçları beraber kullanılınca kardiyak aritmilerle
ölümler bildirildi. Bazı ülkelerde ruhsatları iptal edildi.

• Antikoagülanlar
• Sisapirid
• Terfenadin
• Astemizol
• Teofilin
• Pimozid
-Bunların serum düzeyi artışı toksisiteye sebep olur ve fetal kardiyak aritmi ye sebep olurlar

-İlaçların taşınmasında rol oynayan P glukoproteini de inhibe edebiliyorlar.

Kullanımı;
-Penisilin alerjisinde, Mikoplazma pnömonisinde, klamidya enfeksiyonlarında, genitoüriner
enfeksiyonlarında, çocuklarda sık görülen boğmacada kullanlabiliyor.
-Toksoplazmaya karşı azitromisin ve klaritromisin kullanılabiliyor.

-Azitromisin, klaritromis-sin de lyme hastalığında kullanılabiliyor.

Ketolidler
-Makrolidlerin 3-keto türevi,
-Etki spektrumu Gram+ler
-Makrolidlere dirençli suşlara karşı kullanılabiliyor.
-Antimikrobiyal olmayan özellikleri var. Sitokin üretimi inhibisyonu, insan bronş epiteline
nötrofil yapışmasının inhibisyonu, veziküler transport inhibisyonu gibi özellikler.
Telitromisin
-Ciddi bir QT aralığı uzaması yapıyor. Yaşlı hastalarda, aritmi zemininde makrolidler bile
yapabilir ama telitromisinde biraz daha fazla.

-Çocuklarda etkinlik ve güvenlik bilinemiyor.

Aminoglikozidler
-Bir heksoz kısmına bağlı amino şekerlerden oluşurlar. İçerdikleri polikatyonik gruplardan
dolayı güçlü bazlardır.
Etki Mekanizması;
-Sistemik etki için parenteral kullanılmalılar. Çünkü membranlardan geçişleri iyi değil,
lipofilik değiller.

-Ribozomal 30 S ve veya 50 S ye irreversibl bağalanarak etki gösterirler.

-Hücre duvarından geçişinde oksijene bağımlı aktif transport yapılır bu neden anaeroplara
etkisiz. Hücre duvarı sentezini bozan antibiyotikler tarafından (beta laktamlar gibi) hücre
içine geçişleri arttırılabilir. Sinerjizma var.
Direnç gelişimi;

-Plazmid aracılı oluşan inaktive edici enzimlerin (transferaz) varlığı (esas mekanizma).
-İnaktivie edici enzim direnç gelişiminden sorumlu. Netilmisinin duyarlılığı daha az.
-Hücre içine geçişin bozulması. (P.aeruginosa)
-Tüberküloz tedavisinde 30 s afinitesini bozan çok hızlı tek aşamalı direnç gelişebiliyor.

Etki spektrumu;
-Dar spektrumlu. En geniş amikasin.
-Bakterisidal etkili.
-Gram- aerobik çomaklar en duyarlı grup e.coli, enterobacter, klebsiella, proteus,
pseudonmonas, serratia vb.
-P.aeruginosaya en fazla etkili olanlar amikasin, gentamisin, tobramisin

-Post antibiyotik etkileri uzun. (7-8 saat) Minimal inhibitör konsantrasyona ulaşması lazım
etkili olması için. Ulaşmasa bile etki etmeye devam ediyorlar.
-Beta-laktamların p. aeruginosa’ya karşı etkinliklerini artırırlar (sinerjizma)
-Gentamisini 8 saat arayla 3 kere vermek gerekirken böbrek yetersizliğinde doz azaltmak
yerine doz aralığının açılması gündeme gelir. Aminoglikozidlerin konsantrasyon
bağımlılıklarının fazla olmasının da etkisi var. Böbrek yetersizliğinde etek doz kullanılabiliyor.
Farmakokinetik Özellikleri;
-Sistemik etki için parenteral verilmeliler, en az lipofilik antibiyotik grubu.
-Dirençli suşlarda bakteriler tarafından etkisizleştirilebilirler.

-Metabolize olmadan idrarla atılıyorlar. Atılımları kreatinin klirens ile doğru orantılı. Doz
ayarlanmasında da kreatinin klirense bakarız.
-Kan-beyin ve kan-göz engellerini çok az geçerler.
-Plazma düzeyleri takip edilmeli.

-Plazma proteinlerine afiniteleri düşük.

Doza bağlı toksisite;
-Ototoksisite, irreversibl olabilir. Erken dönemde yüksek frekanslı seslere neden olur.
Odiyometrik izlenerek reversible dönemde saptanabilir. Renal yetersizlikte ve kıvrım
diüretikleri ile artabilir.
-Nefrotoksisite, akut tübüler nekroz oluşur.Diğer nefrotoksik droglarla risk artar: Amfoterisin
B, Sefalosporin, Vankomisin. En az streptomisin en fazla neomisin ile.
-Nörotoksisite, nöromuskuler blokaj üzerinden kürar benzeri blokaj yapıyor. Asetilkoline
duyarlılığın azalması ve motor sinir ucundan asetilkolin salınmasına bağlı oluyor. (Ca+2
kanal blokajı). Intravenöz kalsiyum uygulaması ya da neostigmin gibi antikolinesteraz
droglarla düzeltilebilir.
Neomisin>streptomisin>kanamisin>amikasin> netilmisin, gentamisin, tobramisin
Doza bağlı olmayan toksisite;

-Ampullerin kırılıp deriye bulaşıyla reaksiyonlar, kontakt dermatit olabilir.

-Oral uygulandıklarında en sık diare olabiliyor.
-Nadir olarak hemolitik anemi, kanama, miyokardit olabiliyor.
-Eozinofili, ateş

-Teratojenite C risk grubunda ama Streptomisin, tobramisin ve kanamisin D grubunda.

İlaç etkileşimleri;
-Penisilin ve sefalosporinlerle beraber verilmiyor. Aynı solüsyon içinde uygulanmamalılar.

Klinik Kullanımı;
-Gram- sepsis, en sık gentamisin.
-Psödomonas enfeksiyonu, özellikle tobramisin.
-Tüberkülozda direnç yoksa streptomisin, dirençliyse kanamisin.

-Topikal olarak deri enfeksiyonlarında kullanılır.

ÇIKMIŞLAR
14-15 Kan Lenfoid Dilim/Dönem Sınavı:
22.Aşağıdaki ifadelerden hangisi makrolidlerin genel özellikleri arasında yer alır?
Cevap: Kan beyin bariyerini geçemezler.

22-QT uzaması yapabilen bir ilac kullanılan hastada aşağıdaki antibiyotiklerden hangisi guvenli
olmaz?
Cevap: Telitromisin

15-16 Kan Lenfoid Sınavları:

Makrolidlerin istenmeyen etkileri arasında aşağıdakilerden hangisi yer alır?

Cevap: Eozinofili

Aşağıda verilen farmakokinetik özelliklerden hangisi aminoglikozidler için doğrudur?

Cevap: Plazma proteinlerine düşük afinite

16-17 Kan Lenfoid Sınavları:

-Makrolidlerin farmakokinetik genel özellikleri hakkında aşağıdaki ifadelerden hangisi

doğrudur
Cevap: Oral biyoyararlanımları iyidir.

Klindamisin için aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?

Cevap: Gram (-) anaerop etkinliği vardır.

Aşağıdaki antibiyotik gruplarından hangisi bakterilerde protein sentezini önleyerek etkili olur?
Cevap: Aminoglikozidler

17-18 Kan Lenfoid Sınavları:

Aşağıdaki ifadelerden hangisi / hangileri makrolidler için doğrudur ?

(I) Motilin reseptörlerine etki ile mide boşalmasını hızlandırabilirler.
(II) Hücre duvarı sentezini önleyerek etkili olurlar.
(III) Antibiyotikler arasında en geniş spektrumlu olanlardır.
(IV) Yalnızca parenteral yolla uygulanırlar.
Cevap: Yalnız I

Aminoglikozidlerin genel özellikleri hakkında asağıdaki ifadelerden hangisi/hangileri

doğrudur?
(I) Polar bileşikleri olup membranlardan geçişleri iyi değildir
(II) Postantibiyotik etkileri 7-8 saat kadar uzundur.
(III) Anaerop bakterilere etkilidirler.
(IV) Nöromuskuler bloker etkili antibiyotiklerden değildir?
Cevap: Yalnız I,II
Makrolidler hakkında aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Cevap: Bazı ilaçlar ile fatal kardiyak aritmiye yol açabilirler.

18-19 Kan Lenfoid Sınavları:

Aşağıdaki antibiyotik gruplarından hangisi hepatik enzim inhibisyonu ile ciddi ilaç
etkileşimlerine yol acabilir?

Cevap: Makrolid

.Makrolidler hakkında aşağıdaki ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?

(I)Dişlerde kalıcı renk değişikliğine neden olurlar.
(II)Kan-beyin engelini geçişleri iyidir.
(III)Oral biyoyararlanımları iyi değildir.
(IV)Klaritromisin, Helicobacer pylori'ye etkilidir.

Cevap: Yalniz IV

19-20 Kan Lenfoid Sınavları:

Aşağıdaki protein sentezini önleyen antibiyotik istenmeyen etki eşleştirmelerinden

hangisi/hangileri doğrudur?
(I)Linezolid-Trombositopeni
(II)Makrolidler-CYP3A4 inhibisyonu
(III)Aminoglikozidler-MAO inhibisyonu
(IV)Linkozamidler-Gri bebek sendromu

Cevap: I, II
20-21 Kan Lenfoid Sınavları:

Makrolidler hakkında aşağıdaki ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?

(1) Oral biyoyararlanımlari iyi değildir.
(II)Gastrointestinal yakinmalara ender olarak neden olurlar.
(III) Süt ve süt ürünleri ile kimyasal etkileşimleri vardır.
(IV) Beta-hemolitik streptokoklara bakterisid etkileri vardir

Cevap: Yalniz IV

21-22 Kan Lenfoid Sınavları:

1. Makrolidler hakkında aşağıdaki ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?
1. Oral biyoyararlanımları iyi değildir.
2. Gastrointestinal yakınmalara ender olarak neden olurlar.
3. Süt ve süt ürünleri ile kimyasal etkileşimleri vardır.
4. Beta-hemolitik streptokoklara
bakterisid etkileri vardır
Cevap: Yalnız IV