Νέο περιβάλλον, νέες αγορές, νέοι

πρωταγωνιστές στην εποχή της

ενεργειακής μετάβασης Διοργανωτής:

Παρασκευή 03 Νοεμβρίου 2023

Λειτουργικοί περιορισμοί σε σταθμούς

ΑΠΕ και αποθήκευσης

Σταύρος Παπαθανασίου
Καθηγητής ΕΜΠ

Ομάδα έργου:
Γιώργος Ψαρρός, Δρ. ΕΜΠ
Ευάγγελος Χατζηστυλιανός, ΥΔ ΕΜΠ
 Εισαγωγή
 Περιθώριο υποδοχής πρόσθετης ισχύος ΑΠΕ εξαιρετικά
περιορισμένο, με βάση τα προγραμματισμένα έργα ανάπτυξης του
ΕΣΜΗΕ σε ορίζοντα 10ετίας

 >25 GW ηλεκτρικού χώρου ήδη δεσμευμένα από έργα ΑΠΕ σε

λειτουργία & με οριστικές προσφορές σύνδεσης

 Επιβεβλημένη η μέγιστη αξιοποίηση του διαθέσιμου ηλεκτρικού

χώρου: στόχος η μέγιστη απολαβή ενέργειας ΑΠΕ για τη δεδομένη
ικανότητα των δικτύων μας

 Επιτυγχάνεται με επιβολή περιορισμών έγχυσης στους σταθμούς ΑΠΕ

 Μεγιστοποίηση εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ, αποτρέποντας τον

κορεσμό σε συνθήκες ταυτοχρονισμού παραγωγής

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 2

 Αντικείμενο της παρουσίασης
Περιορισμοί έγχυσης για:
 Σταθμούς ΑΠΕ χωρίς αποθήκευση

 Σταθμούς ΑΠΕ της παρ. 11Α του άρθρου 10, ν.4685/2020 (με αποθήκευση,
χωρίς δυνατότητα απορρόφησης από το δίκτυο)

 Σταθμούς ΑΠΕ της παρ. 11Β του άρθρου 10, ν.4685/2020 (με αποθήκευση,
χωρίς δυνατότητα απορρόφησης από το δίκτυο)

 Σταθμούς καθαρής αποθήκευσης

 Κριτήρια επιλογής των ενδεδειγμένων περιορισμών έγχυσης:

 Περικοπές ανανεώσιμης παραγωγής λόγω επιβολής του περιορισμού

 Αύξηση hosting capacity ΑΠΕ σε δεδομένο ηλεκτρικό χώρο δικτύου και

βελτίωση του συντελεστή χρησιμοποίησης των υποδομών του δικτύου

 Επίπτωση στο κόστος παραγωγής και στα έσοδα αγορών των έργων

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 3

 Κανονιστικό πλαίσιο λειτουργικών περιορισμών

 Ν. 4951/2022: 4 τύποι περιορισμών σε σταθμούς ΑΠΕ & αποθήκευσης:

(α) Μόνιμοι περιορισμοί μέγιστης ισχύος
Στατικοί
(β) Περιορισμοί προκαθορισμένων χρονικών παραθύρων

(γ) Περιορισμοί με βάση την εκτιμώμενη κατάσταση του συστήματος

Δυναμικοί
(δ) Περιορισμοί πραγματικού χρόνου έκτακτων καταστάσεων

 ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/53563/1556/19.5.2023 εισάγει περιορισμούς για σταθμούς

ΑΠΕ χωρίς αποθήκευση και για σταθμούς καθαρής αποθήκευσης:
 ΦΒ σταθμοί: περιορισμός τύπου (α)

 Αιολικά πάρκα και σταθμοί αποθήκευσης: περιορισμός τύπου (β)

 Αναμένεται η θεσμοθέτηση λειτουργικών περιορισμών για σταθμούς ΑΠΕ με

εσωτερική αποθήκευση
 Με αποθήκευση «κατάντη του μετρητή», περικοπτόμενη παραγωγή αξιοποιείται και
ταυτόχρονα παρέχεται δυνατότητα χρονικής μετάθεσης της διαθέσιμης παραγωγής
σε ζώνες υψηλότερων τιμών αγοράς

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 4

Λειτουργικοί περιορισμοί και περικοπές παραγωγής
Σταθμοί ΑΠΕ δέχονται δύο κύριους τύπους περιορισμών:

 Λειτουργικοί περιορισμοί λόγω κορεσμού των δικτύων: όριο στη μέγιστη

ισχύ έγχυσης του σταθμού, εκ των προτέρων δεδομένοι (στατικοί) ή δυναμικά
καθοριζόμενοι  αύξηση του hosting capacity των δικτύων

 Περικοπές σε επίπεδο αγορών, λόγω κορεσμού του συστήματος: δεν

αφορούν τα τοπικά δίκτυα, αλλά επιβάλλονται για λόγους συνολικού
ισοζυγίου προσφοράς-ζήτησης σε επίπεδο συστήματος

available energy output after cap

output after market curtailments
80%
70% Curtailments
60% cap 50% due to cap
power [pu]

50%
40%
30% Curtailments
20% due to market
10%
0%
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 5
 Περιορισμοί έγχυσης σε σταθμούς ΑΠΕ χωρίς
αποθήκευση (ΦΒ και αιολικά)
ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/53563/1556/19.5.2023:

 ΦΒ σταθμοί: οριζόντιος περιορισμός στο 72-

73% της εγκατεστημένης ΦΒ ισχύος

 Αιολικά πάρκα: κλιμακωτός περιορισμός

χρονικού παραθύρου

 Περιορισμός αιολικών πάρκων αφορά

σταθμούς που εγκαθίστανται σε περιοχές
δικτύου με κορεσμό λόγω ΦΒ

 Για πάρκα που εγκαθίστανται σε περιοχές με

κορεσμό λόγω αιολικών  δυναμικοί
περιορισμοί, λόγω στοχαστικού χαρακτήρα
της αιολικής παραγωγής

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 6

Περιορισμοί έγχυσης σε σταθμούς καθαρής αποθήκευσης

ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/53563/1556/19.5.2023: σταθμοί
αποθήκευσης υπόκεινται κλιμακωτό περιορισμό
χρονικού παραθύρου

 Προκαλεί μικρή μείωση εσόδων αγοράς (της

τάξης του 1-2%) Στατικός περιορισμός αποθηκών
 Κατάλληλος για έργα σε περιοχές με κορεσμό 100%
από ΦΒ
80%
 Σε περιοχές με κορεσμό λόγω αιολικών 
60%
δυναμικοί περιορισμοί
40%
o Εφικτή η σύνδεση σταθμών 50-100% του
ηλεκτρικού χώρου, με μικρή επίπτωση στα 20%
έσοδα (<5%)
0%
 Στατικός περιορισμός παραμένει
αποτελεσματικός σε δίκτυα που φιλοξενούν
ταυτόχρονα αιολικά & ΦΒ, για μικρή ισχύ
μπαταριών

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 7

Λειτουργικοί περιορισμοί σε ΦΒ σταθμούς με
ενσωματωμένη αποθήκευση της παρ. 11Α

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 8

 Ανάλυση κόστους-οφέλους συστήματος από επιβολή
περιορισμών σε ΦΒ της παρ. 11Α
Καθαρό όφελος συστήματος(*) από περιορισμούς σε ΦΒ χωρίς ή με αποθήκευση

συστήματος (M€/year) 120 0-h 0.5-h

100 1-h 2-h
Καθαρό όφελος

80
60
40
20
0
20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%
Περιορισμός έγχυσης (cap) [@MWPV]

Περιορισμοί έγχυσης 40-60% σε συνδυασμό με μπαταρίες διάρκειας 0.5-1 h

μεγιστοποιούν το καθαρό όφελος του συστήματος

(*) Καθαρό όφελος συστήματος = Όφελος λόγω υποδοχής αυξημένης ισχύος ΦΒ (μείωση κόστους λειτουργίας
του συστήματος) – Ετήσιο σταθερό κόστος ΦΒ με αποθήκευση (απόσβεση επένδυσης και fixed O&M)

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 9

 Οφέλη από περιορισμούς έγχυσης σε ΦΒ της παρ. 11Α

 Βέλτιστη επιλογή ΦΒ με μπαταρίες 1h και περιορισμό έγχυσης 50%

(επί της εγκατεστημένης ΦΒ ισχύος) :
o Μέγιστο καθαρό όφελος για το σύστημα
o Απώλειες παραγωγής <5%
o Αύξηση περιθωρίου υποδοχής ΦΒ (έως και διπλασιασμός)
o Αύξηση χρησιμοποίησης των υποδομών δικτύου (έως ~διπλασιασμός)

Απλά ΦΒ Απλά ΦΒ με ΦΒ+BESS 1h

χωρίς cap cap 72% (11A) & cap 50%

Ηλεκτρικός χώρος 1 αμ 1 αμ 1 αμ
Εγκατεστημένη ισχύς ΦΒ 1.1-1.2 αμ 1.4 αμ 2.0 αμ
Αξιοποίηση δικτύου 19% 24% 34%

LCOE (project IRR 8%) 48.98 €/MWh 49.11 €/MWh 71.26 €/MWh
Υπολογισμοί λαμβάνουν υπόψη απώλειες σε μπαταρίες και περικοπές αγοράς, καθώς και εξοικονόμηση
CAPEX λόγω μειωμένης ισχύος εξόδου

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 10

 Είναι εφικτή η αξιοποίηση πλεονάζουσας παραγωγής με
μπαταρία 1h@MWPV?
Παράδειγμα: ΦΒ σταθμός 100 MW με αποθήκευση 100 MWh και περιορισμό
έγχυσης 50%
μέση ημερήσια καμπύλη παραγωγής
cap@50%
100
Μέση ημερήσια
καμπύλη ΦΒ
παραγωγής

80
60 Μπαταρία διάρκειας 1-h
40
20 στην εγκατεστημένη ΦΒ
0
ισχύ: επαρκής για
αξιοποίηση της
συνολική ημερήσια ενέργεια που υπερβαίνει το cap υπερβάλλουσας
χωρητικότητα αποθήκευσης 1h@MW PV
ημερήσιας ποσότητας

ενέργειας (πάνω από

παραγωγής (>50%), μικρές

Καμπύλη διάρκειας

200
πλεονάζουσας

4.5% της ετησίως διαθέσιμης

160 ενέργειας του ΦΒ απορρίψεις (<5% ετησίως)
το cap)

120
80
40
0

ημέρες

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 11

Λειτουργικοί περιορισμοί έγχυσης σε
αιολικά με αποθήκευση της παρ. 11Α
(σε περιοχή κορεσμένη από ΦΒ)

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 12

 Μορφή περιορισμών έγχυσης σε ΑΠ με εσωτερική
αποθήκευση
Για δεδομένο ηλεκτρικό χώρο, βέλτιστος περιορισμός εκείνος που:
i. Μεγιστοποιεί τη δυνατότητα υποδοχής πρόσθετης ισχύος ΑΠΕ, χωρίς υπερφορτίσεις
του δικτύου

ii. Διατηρεί τις απώλειες αιολικής παραγωγής σε χαμηλά επίπεδα (π.χ. <5% ετησίως)

Εναλλακτικά προφίλ περιορισμού που οδηγούν σε παραπλήσια αποτελέσματα

90%-65%-40%-65%-90% 90%-60%-30%-60%-90% 90%-50%-15%-50%-90%

100%-60%-40%-60%-100% 90%-50%-40%-50%-90% 90%-35%-30%-35%-90%
100%-55%-45%-55%-100% 100%-50%-35%-50%-100% 100%-35%-25%-35%-100%
100% 100% 100%

80% 80% 80%

60% 60% 60%

40% 40% 40%

20% BESS 0.5h 20% BESS 1.0h 20% BESS 2.0h

0% 0% 0%

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 13

 Αύξηση περιθωρίου υποδοχής αιολικής ισχύος με
εφαρμογή περιορισμών έγχυσης
Αποτελεσματικότητα εναλλακτικών τύπων περιορισμών έγχυσης ως προς την
αύξηση του περιθωρίου υποδοχής ΑΠ της παρ. 11Α:

o Αξιολόγηση για περιοχή δικτύου που ήδη φιλοξενεί σημαντική ισχύ ΦΒ

o Επιβάλλονται τα βέλτιστα προφίλ περιορισμού ανά τύπο

Α/Π χωρίς
αποθήκευση, με τον
περιορισμό της ΥΑ
(100-80-65-80-100)

• Πιο αποτελεσματικοί οι περιορισμοί που προσεγγίζουν τη ΦΒ παραγωγή

• Δυναμικοί περιορισμοί αποτελούν τη βέλτιστη λύση

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 14

 Περιορισμοί έγχυσης σε ΦΒ με
ενσωματωμένη αποθήκευση της παρ. 11Β

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 15

 Ασδειοδοτημένα έργα της παρ. 11Β & επιλογή
λειτουργικού περιορισμού
Με βάση τις βεβαιώσεις παραγωγού για σταθμούς ΑΠΕ της παρ. 11Β, το έργο
αναφοράς (μέσο έργο) είναι το εξής:

• Μονάδες ΑΠΕ: ΦΒ

• Ισχύς ΦΒ: ~60% ισχύος μονάδων αποθήκευσης (μπαταριών)

• Διάρκεια αποθήκευσης: Ε/Ρ=2

Κυρίαρχη η συνιστώσα αποθήκευσης, μικρού μεγέθους η ΦΒ παραγωγή → δυνατή η

εφαρμογή στατικού περιορισμού των έργων καθαρής αποθήκευσης

Με εφαρμογή περιορισμού καθαρής αποθήκευσης στο έργο αναφοράς:

 Απώλειες ΦΒ παραγωγής: ~2%

 Περιθώριο υποδοχής ΦΒ της τάξης του 150-200% της ικανότητας του δικτύου,
αναλόγως του μείγματος ΦΒ που εγκαθίσταται
o Περισσότερα ΦΒ με ενσωματωμένη αποθήκευση (παρ. 11Α και 11Β) οδηγούν σε
υψηλότερη εγκατεστημένη ισχύ ΦΒ για δεδομένο ηλεκτρικό χώρο

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 16

 Συμπεράσματα

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 17

 Συμπεράσματα
 Λειτουργικοί περιορισμοί επιτυγχάνουν αύξηση του περιθωρίου υποδοχής
ΑΠΕ και του βαθμού αξιοποίησης των δικτυακών υποδομών

 Σε συνθήκες κορεσμού από ΦΒ, απλοί στατικοί περιορισμοί αποδίδουν

ικανοποιητικά αποτελέσματα

 Σε συνθήκες κορεσμού λόγω αιολικών απαιτείται η δρομολόγηση πλαισίου

δυναμικών περιορισμών

 Ενσωμάτωση αποθήκευσης σε έργα ΑΠΕ → αξιοποίηση περικοπών που

οφείλονται στους λειτουργικούς περιορισμούς, δυνατότητα πρόσθετου
οφέλους από χρονική μετάθεση της παραγωγής, μείωση περικοπών αγοράς

 Ήδη θεσμοθετημένη η επιβολή περιορισμών σε ΑΠΕ χωρίς αποθήκευση και σε

σταθμούς καθαρής αποθήκευσης

 Αναμένεται η θεσμοθέτηση των περιορισμών για ΑΠΕ με εσωτερική

αποθήκευση, καθώς και για περιπτώσεις δικτύων με στοχαστικό κορεσμό

#5 Renewable & Storage Forum - Σταύρος Παπαθανασίου 18