KUANTUM HACKATHON

YARIŞMA ŞARTNAMESİ
2024
1

1
İÇİNDEKİLER

TABLOLAR ......................................................................................................................3
1. TANIMLAR ................................................................................................................4
2. AMAÇ ....................................................................................................................................... 5
2.1 Kuantum Bilgi-işlemin Önemi ....................................................................... 5
2.2 Kuantum Bilgi-işlemin Potansiyeli ................................................................ 5
2.3 Neden TEKNOFEST bünyesinde Kuantum Bilgi-işlem ................................ 6
2.4 Neden Uygulama Alanı Sağlık Sektörü Seçildi ............................................. 6
3. BAŞVURU VE KATILIM KOŞULLARI ............................................................................... 7
4. KUANTUM HACKATHON YARIŞMASININ DETAYLARI.............................................. 9
4.1 Amaç ve Problemin Detayları ................................................................................. 9
4.2 Yarışma Aşamaları.................................................................................................11
Birinci Aşama ......................................................................................................................11
İkinci Aşama ........................................................................................................................15
4.3 Final Değerlendirmesi ................................................................................ 15
5 KUANTUM HACKATHON YARIŞMASININ TAKVİMİ ............................................16
5.1 Hackathon Sınamalarının Tanıtımı .............................................................. 16
5.2 Takım Bazında Küçük Sınamalar ........................................................................17
5.3 Yarışmacılarla Paylaşılacak Veri Seti .................................................................17
5.4 Büyük Sınama Sonuçlarının Sunulması ve Değerlendirilmesi ........................17
5.5 Yarışma Finali ............................................................................................. 17
6 ÖDÜLLER..............................................................................................................................18
6.1 Ödüllendirme ile İlgili Hususlar ....................................................................18
7 GENEL VE ETİK KURALLAR ...........................................................................................19
7.1 Sorumluluk Beyanı .................................................................................................19

2
TABLOLAR

Tablo 1. Yarışma Takvimi Tablosu ............................................................................................ 16

Tablo 2: Ödüller Tablosu......................................................................................................................... 18

3
1. TANIMLAR

İşbu şartnamede belirtilen;

Değerlendirme Kurulu: TEKNOFEST Kuantum Hackathon Yarışmasında rapor
değerlendirme, şartname revize süreçleri, rapor şablonu oluşturma, teknik soruları
yanıtlama, yarışmacı bilgi kiti oluşturma gibi konularda görev alan, alanında uzman
kişilerden oluşan kurulu,
KYS: TEKNOFEST Kurumsal Yönetim Sistemini
Paydaş: TÜBİTAK, COMPRO, BİLİŞİM VADİSİ ve T3 Vakfı’nı,
Sistem: Yarışmacıların çözüm ve önerilerinin işler durumda olabilmesi için gerekli her
türlü donanım ve yazılımları içeren düzeni,
Takım: En az 2 (iki) ve en fazla 5 (beş) kişiden oluşan ekibe verilen ismi,
Takım Kaptanı: Yarışmada takımı temsil yetkisi olan takım üyesini,
Takım Yetkilisi: Takım kaptanını,
TEKNOFEST: Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivalini,
TEKNOFEST Yarışmalar Komitesi: Paydaş Kurumlardan ilgili sorumlu üyelerin
oluşturduğu komiteyi,

T3 Vakfı: Türkiye Teknoloji Takımı Vakfını,

Yarışma Süreci: Yarışma başvurularının alınmaya başladığı tarih ile final sonuçlarının
açıklandığı tarih arasında geçen süreyi,

4
2. AMAÇ

2.1 Kuantum Bilgi-işlem’in Önemi

Kuantum Teknolojileri, tüm dünyayı dönüştürebilecek, endüstrileri ve toplumları ilerletecek
ve büyük çaplı problemleri çözebilecek açılımlar sağlamaktadır. Bu teknolojilerin sağlık
hizmetleri, enerji üretimi, üretim, malzeme bilimi, biyokimya, siber güvenlik gibi alanlara
getireceği yeniliklerin, toplumun iyiliği, dünyanın sürdürülebilirliği ve gelecek nesillerin
refahına hizmet etmesi beklenmektedir. 1980'li ve 90'lı yıllarda yapılan teorik ve deneysel
çalışmaların 2000-2010’lu yıllarda somutlaşmasıyla, kuantum bilgi-işlem, kuantum
algılama/görüntüleme ve kuantum haberleşmesi/iletişimi başlıkları altında ele alınan bu
teknolojiler birçok sektörde ve endüstride yeni fırsatlar yaratmaya başlamıştır. 2024 yılı
itibariyle kuantum teknolojilerinin global ve yerel ekonomilerin kilit alanlarına etki ettiği,
daha önce çözülemez olarak görülen problemlere yeni çözümler önerdiği ve yenilikçi
endüstriyel oyuncular ve iş modelleri oluşturduğu net bir şekilde görülebilmektedir.

Kuantum teknolojileri şemsiyesi altındaki başat alanlardan birisi olan kuantum bilgi-işlem
gerek 2020’li yıllardan sonra hızlı gelişme göstermesi, gerekse sivil alandaki
uygulamalarının/etkisinin diğerlerine nispeten daha yüksek çapta olmasıyla öne
çıkmaktadır. Kuantum bilgi-işlemin gelişimindeki ana motivasyonlardan birisi, klasik yarı
iletken/sayısal altyapılı bilgi-işlem mimarilerindeki boyut küçültme trendinin soğutma
zorluğu, malzeme irregülariteleri ve minyatürize komponentlerin artan oranda kuantum
fiziğine göre hareket etmeleri nedeniyle tıkanma noktasına gelmiş olmasıdır. Dolayısıyla,
sürdürülebilir, çevreye duyarlı ve enerji etkin bir şekilde büyük hesaplama problemlerinin
çözümü, ancak kuantum bilgisayarlarının geliştirilmesi ve bu sistemler üzerinde çalışacak
ara katman/uygulama yazılımlarının geliştirilmesi ile mümkün olabilecektir.
2.2 Kuantum Bilgi-İşlem’in Potansiyeli

Kuantum Bilgi-işlem’in çok büyük boyutlu (katrilyon ve çok daha üstü)

kombinatorik/olasılıksal hesaplama problemlerini klasik süper bilgisayarlara göre çok hızlı
(yüz milyonlarca kat daha hızlı) çözebilmesinin sadece teknik ve bilimsel alanlarda değil,
ekonomik ve sosyal alanlarda da büyük etkiler üreteceği öngörülmektedir. Bu teknolojinin
sağladığı yenilikler ve gelişmeler, toplumun refahını artırarak, daha sürdürülebilir, sağlıklı
ve verimli bir dünya yaratılmasına katkı sağlayacaktır. Sonuç olarak bilgi-işlemin
potansiyeli, dünya genelinde büyük bir dönüşüm yaratma kapasitesine sahiptir ve
gelecekteki nesillerin refahı ve sürdürülebilirliği için kritik öneme sahiptir.

Kuantum bilgisayarların kombinasyon sayısının girdi sayısının üssüyle orantılı büyüdüğü

hesaplama problemlerinde klasik süper bilgisayarların performansını aşması “kuantum
üstünlüğü” olarak adlandırılmaktadır. Günümüzde, kuantum bilgi-işlem alanında kuantum
üstünlüğe ulaşma konusunda ülkeler, kurumlar ve şirketler arasında büyük bir rekabet
yaşanmaktadır. Mevcut öngörüler, teknolojinin mevcut gelişme hızıyla 2026 yılında
kuantum üstünlüğü aşamasına gelineceğini ve bu noktadan sonra her türlü süper
bilgisayar/HPC tipi yatırımda GPU/TPU modüllerinden QPU (Quantum Processor Unit)
çözümlerine geçileceğini göstermektedir. Donanım ve ara katman seviyelerindeki bu hızlı
gelişme, uygulama yazılımları katmanında da paralel şekilde sürmektedir.

2024 yılı başı itibariyle, kritik yüksek teknolojilerin global planda yaygınlaşması
bağlamında çalışan uluslararası platformlarda alınan kararlarla, gelişmiş ülkeler kuantum

5
uygulama yazılımlarının ihracatını özel izne tabi tutma eğilimi göstermektedir. Bu durum,
kuantum bilgi-işlem mimarisi üzerinde çalışacak yerli/milli uygulama yazılımlarını
geliştiremeyen ülkelerin, bu yazılımları yüksek ticari bedeller karşılığında bile
edinememeleri riskini ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca, kuantum bilgisayarların kompleks ve
matematiksel çalışma prensiplerinin klasik bilgisayarlardan radikal şekilde farklı olması,
BT/yazılım uzmanlarının kuantum bilgi-işlem uzmanına dönüşmesi için uzun zaman ve
çaba gerektirmektedir.

Bütün bu gelişmeler ışığında ülkemizdeki elektronik, yazılım, bilişim, bilimsel/endüstriyel

hesaplama ekosistemlerindeki genç nesil çalışanların ve çalışan namzeti öğrencilerin
kuantum bilgi-işlem bilgi ve tecrübe düzeyinin öncelikli, hızlı ve odaklanmış şekilde
arttırılmasının elzem olduğu değerlendirilmektedir.

2.3 Neden TEKNOFEST bünyesinde Kuantum- Bilgi-işlem?

TEKNOFEST, teknoloji ve inovasyonun ön planda olduğu bir etkinliktir. Ana amaçlardan

bir tanesi genç mühendis adaylarının motivasyonlarını, yaratıcılıklarını ve problem çözme
yeteneklerini geliştirmektir. TEKNOFEST bünyesinde kuantum hackathon yarışması
düzenlenmesindeki ana amaç genç mühendislerin geleceğin kritik teknolojilerinden birisi
olan bu alana ilgisini artırmak, bilgi sahibi olmalarını ve kendilerini geliştirmelerini teşvik
etmektir. Bu etkinlik, aynı zamanda kuantum farkındalığının kamuoyunda oluşmasına ve
duyurulmasına, kuantum konusunda bilgili gençlerin birbirleriyle tanışmasına ve bu
ekosistemin büyüyüp gelişmesine katkı sağlamayı hedeflemektedir.

2.4 Neden Uygulama Alanı Sağlık Sektörü Seçildi?

Sağlık sektörü, toplumsal fayda sağlama potansiyeli en yüksek alanlardan biridir. Kuantum
hesaplama, sağlık hizmetlerinde devrim yaratabilecek yenilikler sunmaktadır. Organ nakli
bağışlayıcı-alıcı eşleştirme optimizasyonu gibi karmaşık ve çok yüksek sayıda
kombinasyon içeren problemlerin çözümünde kuantum teknolojilerinin uygulanması, bu
süreçlerin daha verimli ve etkili hale gelmesine yardımcı olacaktır. TEKNOFEST
bünyesinde planlanan yarışma, bu alanda yaratıcı çözümler üretmek için genç mühendis
adaylarını bir araya getirerek, kuantum hesaplama teknolojilerinin pratik uygulamalarını
tanıtmayı ve farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır. Sağlık sektöründe kuantum
hesaplamanın potansiyel faydalarını ortaya koyarak, bu alanda yenilikçi çözümler
geliştirilmesini teşvik edilmesi hedeflenmektedir.

6
3. BAŞVURU VE KATILIM KOŞULLARI
• Yarışmaya katılım için adayların bu bölümde verilen kriterleri karşılaması
gerekmektedir.
• Türkiye ve yurt dışında öğrenim gören üniversite öğrencisi (Lisans, Yüksek Lisans,
Doktora ve Açık Öğretim dâhil) ile mezunları katılım sağlayabilir.
• Yarışmaya başvuru takım olarak yapılacaktır. Yarışmada takımlar en az 2 en fazla
5 (beş) kişiden oluşur. Bir takımın üyesi aynı yarışmanın başka bir takımının üyesi
olarak bulunamaz. Takımlar, tek bir okuldan oluşturulabileceği gibi bir veya birden
fazla yükseköğretim öğrencisinin bir araya gelmesi ile karma takım olarak da
oluşturulabilir. Takımlar opsiyonel olarak takım üyelerini destekleyecek mahiyette
1 kişiyi danışman olarak başvuru takımına ekleyebilirler.
• Başvurular 30.06.2024 tarihine kadar www.t3kys.com başvuru sistemi üzerinden
çevrimiçi olarak yapılır.
• Başvuru tarihleri arasında Takım Yetkilisi sistem üzerinden kaydolur, takım
üyelerini doğru ve eksiksiz olarak sisteme kaydeder ve üyelerin e-postalarına
davet gönderir. Davet gönderilen üye Başvuru sistemine giriş yaparak “Takım
bilgilerim” kısmından gelen daveti kabul eder ve kayıt tamamlanır. Aksi durumda
kayıt tamamlanmış sayılmaz.
• Takım üyelerinde temel Python programlama ve temel işletim sistemleri tecrübesi,
temel lineer cebir bilgisi aranmaktadır. Buna ilaveten Kuantum Mekaniğindeki
olasılıksal dalga fonksiyonları, Schrodinger denklemi, koherans, superposizyon,
dolanıklık, enterferans kavramları hakkında bilgi sahibi olmaları beklenmektedir.
Ayrıca yarışmacıların, yarışma öncesinde kuantum bilgisayarların çalışma
prensipleri hakkında temel bir anlayışa sahip olmaları, kübit yapıları, kuantum
devreleri/kapıları, ve kuantum algoritmaları/programlaması konularında bilgi
sahibi olmaları beklenmektedir.
• Takım üyelerinin başvuru süresinde 300 kelimelik bir niyet mektubu (Takım adına tek
bir niyet mektubu yeterlidir.) ve her biri için e-devletten alınmış lisans/y.lisans/doktora
transkript belgelerini www.t3kys.com başvuru sistemi üzerinden elektronik formatta
teslim etmiş olmaları gerekmektedir. İlk aşamada belgeleri eksiksiz teslim eden ve
başvuru şartlarını karşılayan aday takımlar birinci aşamayı geçmiş sayılacaktır.
• İkinci aşamaya geçmek için; ilk aşamayı geçen adayların kendilerine iletilen çevrim içi,
çoktan seçmeli testi başarılı bir şekilde tamamlamaları ve takım olarak başarı
sıralamasında yüzde ellilik dilime girmeleri gerekmektedir. Testin konuları kuantum
fiziği, lineer cebir, olasılık, kuantum bilgi işlem temel konseptleri ve kuantum
algoritmalarına giriş olarak belirlenmiştir. Bu testin çalışma materyalleri taraflara
önceden iletilecektir.
• Üçüncü aşamada süre kısıtlamalı bir kısa test ile adayların bilimsel analiz,
matematiksel formülasyon, kuantum algoritma tasarımı ve hands-on Python-Qiskit
programlama konularındaki yetenekleri ölçülecektir. Söz konusu testte kombine takım
puanı açısından en yüksek seviyede olan ilk 10 takım hackathon’a katılmaya hak
kazanacaktır.
• Hackathon'da toplamda 10 takım yarışacak olup, her takımda temel bilim kökenli
bilimsel analist, kuantum algoritma tasarım/optimizasyon uzmanı, Qiskit/Python
kodlayıcı uzmanların olması gerekmektedir. Ek olarak entegratör ve görselleştirmeci
uzmanların da takımda yer alması takım katılım şansını artıracaktır. Tek bir takım
üyesinin farklı alanlarda uzmanlık yetkinliği varsa bu başvuruda belirtilmelidir.
• Yarışma kapsamında gerekli tüm süreçler (Başvuru, Rapor Alımı, Rapor
Sonuçları, İtiraz Süreçleri vb.) KYS üzerinden yapılmaktadır. Takımların KYS

7
 üzerinden süreçlerini takip etmesi gerekmektedir.
• TEKNOFEST Yarışmalar Komitesi festival alanında bulunacak üye sayısını
sınırlandırma yetkisine sahiptir. Sınırlandırma yapılması durumunda komite
tarafından bilgilendirme yapılacaktır.
• Aynı takım üyeleri farklı projeler ile TEKNOFEST kapsamında düzenlenen diğer
yarışmalara başvuru yapabilir.
• Yarışmacı, başvuru yapmadan önce işbu şartnamedeki tüm açıklamaları ve
katılım koşullarını okuyup onaylamak suretiyle yarışmaya katılabilecektir.

4. KUANTUM HACKATHON YARIŞMASININ DETAYLARI

Konu: Kuantum Bilgi-İşlem Yöntemleri Kullanılarak Organ Bağışcısı-Alıcı Eşleştirme

Optimizasyonu Probleminin Çözümü

4.1 Amaç ve Problemin Detayları

Akciğer bağışçısı (donör) eşleştirme; kan grubu uyumluluğu, boyut eşleştirme, yaş ve
cinsiyet eşleştirme, doku eşleştirme (HLA uyumu) ve bağışçı akciğerin durumunu
(sağlık durumu, enfeksiyon ve hastalık geçmişi) değerlendirme gibi birçok faktörün bir
arada dikkate alındığı karmaşık bir süreçtir. Ayrıca, bağışçının sigara içme durumu,
travma ve yaralanma geçmişi, akciğer fonksiyon testleri ve serolojik uyumluluk gibi
özellikler de bağışlanan organın nakil için uygunluğunu belirlemeye katkıda bulunur.
Problemin karmaşıklığı, bağışlanan organların kıtlığı ve alıcıların ihtiyaçları ile tıbbi
durumlarının değişkenliği tarafından artırılmaktadır. Donör ve alıcı arasındaki boyut
uyumu, alıcının genel sağlık durumu ve immünolojik durumu da eşleştirme sürecinde
kritik rol oynar.

Bunun yanı sıra, donör ve alıcı arasındaki coğrafi uzaklık da önemli bir faktördür.
Organın taşınması sırasında geçen süre, organın sağlıklı bir şekilde nakledilmesi için
kritik öneme sahiptir. Akciğer naklinin aciliyeti, nakil bekleyen hastaların genellikle
hayati tehlikelerle karşı karşıya olması nedeniyle eşleştirme sürecine başka bir
karmaşıklık katmaktadır. Uygun bir bağışçı eşleşmesi bulunamaması durumunda
gecikmelerin ciddi sonuçları olabilir ve bu, sağlık hizmeti sağlayıcılarının hız ile
hassasiyet arasındaki dengeyi akciğer bağışçı eşleştirmede sağlaması gereken önemli
bir zorluktur.

8
Akciğer bağışçısı eşleştirme problemi, başarılı nakil sayısını maksimize edecek şekilde
kısıtları sağlayan optimal eşleştirmenin bulunması olarak tanımlanır. Bu problem, NP-
Zor kategorisinde bir maksimizasyon problem olan, maksimum iki parçalı graf
eşleştirme problemiyle eşleştirilebilir. Problem boyutu arttıkça, bağışçı ve alıcı
özelliklerinin kombinasyonlarının sayısındaki artış nedeniyle en uygun çözümü bulmak
zorlaşır. Kısıtlamaların sağlanması ve tercihlerin değerlendirilmesi problemin
çözümünü daha da karmaşık hale getirir ve bağışçı-alıcı eşleşmesi zaman alan zor bir
hesaplama problemi haline gelir.

Bu zorluklar altında kuantum bilgi-işlem akciğer bağışçı-alıcı eşleştirme optimizasyon

problemi için umut verici bir yol sunmaktadır. Kuantum bilgisayarların büyük veri
miktarlarını işleme ve paralel olarak karmaşık optimizasyon problemlerini çözme
yeteneği, eşleştirme sürecini hızlandırma ve bağışçı-alıcı eşleşmelerini iyileştirme
potansiyeline sahiptir. Maksimum iki bölümlü grafik eşleştirme gibi kombinatorik
optimizasyon problemleri, Kuantum Yaklaşık Optimizasyon Algoritması (QAOA)
kullanılarak ele alınabilir. QAOA, kombinatorik optimizasyon problemlerini klasik ve
kuantum yaklaşımların bir kombinasyonuyla çözmek üzere tasarlanmış bir NISQ
(Gürültülü Ara Ölçekli Kuantum) algoritmasıdır. QAOA, yakın dönem kuantum
bilgisayar uygulamaları için uygun olmasıyla dikkat çeker. QAOA'nın kullanılmasıyla,
kuantum teknolojileri, büyük çözüm alanlarını etkili bir şekilde keşfederek ve en uygun
eşleştirme yapılandırmalarını belirleyerek akciğer bağışçı eşleştirmede devrim
yapabilir, bu da nakil tıbbında önemli faydalar sunar.

Bu yarışma, akciğer bağışçı eşleştirmenin karmaşıklıklarını doğrudan ele almak için

kuantum bilgisayarın gücünden faydalanmayı amaçlamaktadır. Katılımcıları kuantum
hesaplama tekniklerini kullanarak yenilikçi çözümler geliştirmeye teşvik ederek
inovasyonu teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, gerçek dünya sorunlarına kuantum
bilgisayar ile çözüm bulma potansiyelini tanıtmak için bir platform olarak hizmet eder.
Ayrıca kuantum teknolojilerinin kullanımında ileride ihtiyaç duyulacak bilgi ve uzmanlık
tabanını oluşturmaya hizmet etmektedir. Son olarak akciğer naklinde yaklaşımımızı
kökten değiştirerek, daha zamanında ve hassas prosedürlerle daha fazla yaşam
kurtarılmasına yol açmayı amaçlamaktadır.

9
 4.2 Yarışma Aşamaları

Birinci Aşama: Problemin Tanımlanması, Optimizasyon Problemi Olarak Tasviri,

Matematiksel Modele Dönüştürülmesi ve Gerekli Kuantum Algoritmalarla Çözülmesi
Üzerine Eğitim

Birinci aşamada amaç

Birinci aşamanın amacı; yarışmacılara problemin temelinden başlayarak, hızlandırılmış

bir şekilde, problemin çözümü için gerekli olan bilgilerin verilmesini sağlamaktır. Bu
süreçte uygun görülen konularda atölye biçiminde pratik uygulamalar da yaparak
yarışmacılara hızlı bir şekilde organ bağış problemi, bu problemin bir optimizasyon
problemi olarak tasviri, matematiksel olarak formüle edilmesi ve kuantum
bilgisayarlarda bu formülasyonlara sahip problemleri çözmede kullanılacak
algoritmanın tanıtılması konularında eğitim imkanı sunulacaktır.

Organ Bağışı Eşleştirme Probleminin Matematiksel Formülasyonu

Organ bağışı eşleştirme problemindeki amaç, bağışçılar ve alıcılar arasındaki en uygun
çiftlerin/eşleştirilmelerin bulunması ve alıcılara organ nakli yapılarak kurtarılabilecek
hayatların kurtarılmasıdır. Organ bağışı eşleştirme optimizasyonu ise organ nakli
sonrası komplikasyonu minimize ederken, bağışçı ve alıcı arasındaki uyum olasılığını
maksimize eden, yani organ nakli işlemlerindeki toplam faydayı en iyileyen alıcı-bağışçı
eşleştirme kümesinin saptanması olarak tanımlanabilir.
Organ bağış probleminde taraflar bağışçılar ve alıcılar olarak iki gruptan oluşmaktadır.
Eğer bir bağışçı-alıcı çiftinin uyumunu sayısal olarak temsil edersek bağışçı ve alıcıların
kümesi ile bunların uyumluluk seviyeleri bir iki parçalı graf ile ifade edilebilir. Sayısal
temsilde, en uyumlu çift en yüksek ağırlığa sahip olacak şekilde, kısıtlar verilen iki
parçalı grafın ağırlıklarına dönüştürülecektir.

Burada her bir bağışçının sadece bir alıcı ile eşleşebileceği göz önünde bulundurulursa
problem bir kombinatoryal problem olan maksimum iki parçalı graf problemine
dönüşmüş olur. Tüm olası kombinasyonları hesaplayarak (Brute-force yöntemi)
problemin çözülmesi büyük problemler için çok zor hale gelmektedir. Bunu basit bir
şekilde aşağıdaki gibi gösterebiliriz. Alıcıların sayısı 𝑁𝑟 ’nin, bağışçıların sayısı 𝑁𝑑 ’ye
eşit olduğunu varsayalım.
𝑁𝑅 = 𝑁𝐷 = 𝑁

10
 𝑁2
Bu durumda olası eşleme sayısı ( 𝑁 ) olup aşağıda verildiği gibi artmaktadır.

N Bağlantı Sayısı Olasılık Sayısı

2 4 6
3 9 84
4 16 1,820
5 25 53,130
6 36 1,947,792
7 49 85,900,584
8 64 4,426,165,368

Dolayısıyla üssel olarak büyüyen bu eşleşme sayısı dikkate alındığında belli bir zaman
periyodunda (mesela belli bir ülkede ve 3 ay boyunca) organ bağışı süreçleri için
değerlendirmeye alınması gereken alıcı ve bağışçı sayıları gerçek hayatta olabilecek 10-
20-50 mertebelerine çıktığında süperbilgisayarların dahi çözmekte zorlanacağı (günler
mertebesinde hesaplama süreleri gerektiren) çok yüksek eşleşme kombinasyonu sayısı
söz konusu olmaktadır. Bu noktada probleme kuantum bilgi-işlem yaklaşımları
uygulandığında sadece alıcı+verici sayısı kadar (örneğin 80 alıcı+20 verici=100) kübit
sayısına haiz bir kuantum bilgisayarının söz konusu optimal eşleştirmeleri bulma
problemini saniyeler/dakikalar mertebesinde çözmesi mümkün olmaktadır.

Problemde Kullanılan Kuantum Algoritmalarının Tanıtımı

Kombinatoryel optimizasyon problemlerini çözmede bir hibrit kuantum algoritma olan

Kuantum Yaklaşık Optimizasyon Algoritması (“Quantum Approximate Optimization
Algorithm”, QAOA) kullanılabilir. QAOA, bir optimizasyon problemi için yaklaşık bir çözüm
bulmak için kullanılan bir kuantum algoritmasıdır. Belirli bir optimizasyon probleminin,
özellikle de kombinatoryal optimizasyon problemlerinin çözümü için tasarlanmıştır.

11
QAOA, genellikle belirli bir optimizasyon probleminin Hamiltonyenini temsil eden bir
kuantum devresi oluşturur ve bu devreyi uygulayarak problemin çözümünü yaklaşık
olarak elde eder.

QAOA Algoritma şeması

QAOA, parametreli kuantum devrelerini kullanır. Bu devreler, bir dizi tek-kubit ve iki-
kubit kapıdan oluşur ve parametrelerle ayarlanabilir. Bu parametreler, belirli bir
optimizasyon problemi için en iyi çözümü elde etmek için optimize edilir.

QAOA algoritması 𝑒 −𝑖𝛾𝑘 𝐻𝑓 ve 𝑒 −𝑖𝛽𝑘𝐻𝑀 operatörlerinin dönüşümlü olarak devreye 𝑘 =

1,2. . 𝑝 defa uygulanmasını içermektedir. Burada 𝑝 devre derinliğini (circuit depth) tasvir
ederken 𝛾 ve 𝛽 parametreleri ise her klasik bir optimizatör ile her iterasyonda optimize
edilmesi öngörülen açılardır. İdeal bir QAOA algoritmasının devre uygulaması

|𝛾, 𝛽⟩ = 𝑒 −𝑖𝛽𝑝 𝐻𝑀 𝑒 −𝑖𝛾𝑝 𝐻𝐶 … 𝑒 −𝑖𝛽1𝐻𝑀 𝑒 −𝑖𝛾1 𝐻𝐶 |+⟩

şeklinde ifade edilir. Burada |+⟩ durumu devredeki tüm kubitlerin süperpoze edildiği bir
ilk durumdur.

Burada 𝐻𝑀 = ∑𝑛𝑖=1 𝜎𝑖𝑥 karıştırma Hamiltoniyeni, 𝐻𝐶 = ∑𝑥∈{0,1}𝑛 𝐶(𝑥)|𝑥⟩⟨𝑥| ise köşegen

amaç fonksiyon Hamiltonyeni’dir. Optimal açılar 𝛾 ve 𝛽, yeterince büyük bir algoritma
derinliği ile, temel duruma yakın ve temel durumla eşit olan durumların büyük bir
oranına sahip olmalıdır. Durumu oluşturma ve hesaplama temelinde ölçümler
gerçekleştirme sürecini tekrarlayarak, amaç fonksiyon Hamiltonyen temel durumuna
eşit veya yakın bir çözüm bulunabilir. Burada optimal durumda amaç Hamiltoniyeninin
beklenen değerinin

max⟨𝑥̅ |𝐶(𝑥)|𝑥̅ ⟩

şeklinde optimize edilmiş olması beklenir. Burada |𝑥̅ ⟩, amaç fonksiyonunu maksimize

12
eden çözüm durumunu temsil eden kuantum bit serileridir ve optimal açı değerlerine
karılık gelen kuantum durumunu

|𝑥̅ ⟩ = |𝛾 ∗ , 𝛽 ∗ ⟩

şeklinde ifade eder. Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi algoritmanın her koşturulmasının
sonunda elde edilen sonuç klasik bir optimizasyon algoritmasına girilip elde edilen yeni
açı değerleri ile iterasyon defalarca tekrarlanır. Böylece QAOA algoritmasının hem
kuantum hem de klasik bileşenleri olan hibrit bir algoritma olduğunu söyleyebiliriz.

Yarışma konusunu oluşturan İkili Bölünmüş Graf Eşleşme maksimizasyon problemi

𝑁 𝑁 𝑁
max(∑𝑖 𝑑 ∑𝑖 𝑟 𝑤𝑖𝑗 𝑥𝑖𝑗 ) sbt. ∑𝑗 𝑟 𝑥𝑖𝑗 ≤ 1, ∀𝑖

şeklinde ifade edilebilir. Burada 𝑥𝑖𝑗 tam sayılı karar değişkeni, 𝑁𝑑 donör sayısı, 𝑁𝑟 alıcı
sayısı, 𝑤𝑖𝑗 ise her bir donör ve alıcı arasındaki uygunluğu ifade eden bir ağırlık
katsayısıdır. Her bir alıcı ve verici eşleştirmesi için akciğer organ bağışı uygunluk
seviyesini temsil eden normalize edilmiş ağırlık katsayıları kan grubu, yaş, cinsiyet,
boyut, doku uyumu marker’leri gibi uyumluluk kriterlerinin birbirinden bağımsız olarak
ve ilgili literatürde belirtilen önem sırasıyla etki ettiği varsayımıyla klasik yöntemler
kullanarak önceden hesaplanmış olacaktır. Dolayısıyla her bir alıcı ve verici arasındaki
organ bağışı uygunluğu ağırlık katsayıları yarışmacılara problem girdisi olarak
verilecektir.
𝑁
Yukarıdaki ifadedeki ∑𝑗 𝑟 𝑥𝑖𝑗 ≤ 1, ∀𝑖 kısıt her bir donörün en fazla bir organ verebileceği
ile ilgili bir kısıttır. Gerekli olduğunda etik ve diğer unsurlarla bu kısıtların sayısı artabilir.

Bu ifadelerin QAOA algoritmasında uygun olarak kullanılabilmesi için

𝑛
̂𝐶 = ∑
𝐻 𝑤𝑖𝑗 𝜎̂𝑖𝑧 𝜎̂𝑗𝑧 + ∑ ℎ𝑖 𝜎̂𝑖𝑧
𝑖<𝑗 𝑖=1

Şeklinde bir amaç Hamiltonyenine çevrilmesi gerekir.

Bu aktarım için yukarıdaki tabloda verilen önerme mantığı kuralları kullanılmaktadır.

Burada her bir tam sayılı değişken 𝑥, bir mantıksal literali, 𝑍 ise Pauli-z kuantum
işlemcisini temsil etmektedir.
Birinci aşamayla ilgili detaylı bilgi yarışma takviminde verilmiştir.

13
İkinci Aşama: Takımların Organ Bağışı Problemi Kodlarını Geliştirmesi ve
Sunması

İkinci aşamada amaç;

İkinci aşamanın amacı takımların öğrendikleri bilgileri ve kendilerine verilen veri setini
kullanarak organ bağışı eşleştirme optimizasyonu problemini kuantum bilgisayar
desteği ile çözmesidir.

Süreç esnasında takımlar birbirinden izole bir ortamda modelleri üzerine çalışıyor
olacaktır. Bu aşama Hackathon’un ikinci günü gerçekleşecek olup, günün sonunda
takımlar bulgularını Danışma ve Değerlendirme Kurulu ile paylaşacaktır. Bu bulgular:

• Kuantum Bilgi-işlem yaklaşımının tanıtımı

• Problemin çözüm yolunun ve yaklaşımın tanıtımı
• Sınamayı çözen Python/Qiskit kodu ve kuantum bilgi-işlem ansatz mimarisi
• Kodun verdiği sonuçlar ve nihai rapor sunumu.

olarak belirlenmiştir. Detaylı bilgi yarışma takviminde verilmiştir.

Son Değerlendirme
Yarışma esnasında modellerini test etmeleri ve sonuca ulaşmaları için, her takıma
aynı girdisel veri seti verilecektir. Bu veri setinde organ eşleme problemini tasvir eden
iki parçalı grafın ağırlıkları paylaşılacaktır. 24 saat sonunda her takımdan
problemin çözüm yolunun tanıtımı, kuantum bilgi işlem yaklaşımı, problemin
çözümünde kullanılan ansatz/devre mimarisi, kullanılan Python/Qiskit kodu ve
sonuçları içeren nihai bir rapor talep edilecektir.

Yarışma sonuçlarının değerlendirmesinde:

• İstenen tasarım/sonuçlar belirsiz olmayacak, ölçülebilir ve objektif nitelikte

saptanacaktır.
• İstenen sonuçlara en yakın, en hızlı çalışan algoritma/programla, en kaynak etkin
çözüm yolunun bulunması %80 başarı kriteri olacaktır.
• Raporda ve genel çıktılardaki anlatım açıklığı, netlik ve anlaşılabilirlik ise başarıyı
%20 etkileyecektir.
• Bu şekilde, takımların toplam puanları belirlenecek ve başarı sıralamaları ortaya
çıkacaktır. Başarı sırasına göre ilk 3’e giren takımlar, belirtilen ödül miktarlarını
kazanacaktır.

14
 5. KUANTUM HACKATHON YARIŞMASININ TAKVİMİ

Tablo 1. Yarışma Takvimi Tablosu

Tarih Açıklama
30.06.2024 23:59 Yarışma Son Başvuru Tarihi
08.07.2024 1. Aşamayı Geçmiş Aday Takımların
Açıklanması
12.07.2024 2. Aşama Elektronik Sınav
19.07.2024 3. Aşama Elektronik Sınav
26.07.2024 E- Sınav Sonuçlarının Açıklanması
26.07.2024 Finale Kalmaya Hak Kazanan Takımların
Açıklanması
Final Takvimi Açıklama
25.08.2024 Hackathon Sınamalarının (Challenge)
Bilişim Vadisi - Birinci Gün Tanıtımı
Sabah
25.08.2024 Eğitim ve Soru Cevap Toplantısı
Bilişim Vadisi - Birinci Gün
Sabah
25.08.2024 IBM alt yapısı sunulması ve takım bazlı
Bilişim Vadisi - Birinci Gün küçük sınamalar
Öğleden Sonra
26.08.2024 Büyük Sınama
Bilişim Vadisi - İkinci Gün
26.08.2024 Sonuç Raporu Teslimi
2-6.10.2024 TEKNOFEST ADANA ÖDÜL TÖRENİ

5.1 Hackathon Sınamalarının Tanıtımı

Takımlar ile sınıf ortamında hackathon sınamalarının tanıtımı yapılacak ve sonrasında

soru-cevap toplantısı ile ekstra bilgi aktarımı yapılacaktır. Toplantı ile ilgili bilgi daha
sonra açıklanacaktır.

15
 5.2 Takım Bazında Küçük Sınamalar

Her biri büyük sınamayı destekleyecek şekilde tasarlanmış, zaman ve puan baskısı
olmayan takım içi küçük sınamalar düzenlenecektir. Bu sınamalar sırasında her gruba
bir mentör atanacaktır. Mentörler, küçük sınamalarda takımlara her türlü desteği
sağlayarak, katılımcıların hem sınamaları tamamlamalarına hem de süreçten en
yüksek verimi almalarına yardımcı olacaklardır.

5.3 Yarışmacılarla Paylaşılacak Veri Seti

Büyük sınama günü takımlara iki parçalı grafın ağırlıkları (yani her bir alıcı ve verici
eşleştirmesi için akciğer organ bağışı uygunluk seviyesini temsil eden normalize edilmiş
ağırlık katsayıları) MS Excel formatında girdi olarak verilecektir. Takımların bu girdilere
ve diğer kıstaslara göre klasik girdileri kübitsel girdi olarak dönüştürmeleri, kübitsel
girdileri işleyecek kuantum algoritmasını geliştirmeleri, bu algoritmayı kuantum
bilgisayarında koşacak Qiskit kütüphanesi temelli Phyton kodlarına dönüştürmeleri ve
kodu çalıştırarak istenen sonuçlara ulaşmaları beklenmektedir. Konuyla ile ilgili detaylı
bilgi “Hackathon Sınamalarının Tanıtımı” sırasında paylaşılacaktır.

5.4 Büyük Sınama Sonuçlarının Sunulması ve

Değerlendirilmesi

Her bir yarışmacı grubundan büyük sınama sonrası sunması beklenen bir sonuç raporu
ve kullanılan yöntemle ulaşılan sonuçları özetleyen en fazla 15 slayt uzunluğunda
görsel/grafik ağırlıklı bir sonuç sunumu talep edilecektir. Sunulacak sonuç raporunu
raporun değerlendirilme kriterleri iki ana başlık altında toplanmaktadır. İlk olarak, %80
başarı kriteri en hızlı/kaynak etkin çalışan yazılımla istenen sonuçlara en yakın optimal
çözümün bulunması üzerine odaklanmaktadır. Bu, çözümün hem doğruluğu hem de
verimliliği açısından önemli bir ölçüttür. İkinci olarak, %20 başarı kriteri ise raporda ve
genel çıktılardaki anlatım açıklığı, netlik ve anlaşılabilirlik üzerine kuruludur. Bu kriter,
sunulan bilgilerin ne kadar anlaşılır ve açık bir şekilde ifade edildiğine, yani projenin
iletişim başarısına vurgu yapmaktadır. Bu iki kriter hem teknik mükemmeliyeti hem de
etkili iletişimi birlikte değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Yarışma jürisi, sonuç raporu sunumuna paralel olarak her yarışmacı grubundan
kodlarını tekrar çalıştırmasını ve beyan ettikleri sonuçları jürinin direk gözetiminde
tekrar oluşturmalarını isteme yetkisine sahiptir.

5.5 Yarışma Finali

Yarışmanın final fazında her bir takım temsilcisi sonuç sunumunu yarışma jürisine
sunacak ve sonuç raporunu teslim edecektir. Bahsedilen başarı kriterlerine göre
puanlanan sonuç raporları en yüksek puanı alan birinci, ikinci ve üçüncü takımlar
yarışma galibi ilan edilecektir. Yarışma galibi takımlara belirlenen maddi ödüler
sunulacaktır. Ayrıca yarışma galipleri olan üç takım 2024 yılı Ekim ayında Adana’da
düzenlenecek Teknofest-2024 etkinliği kapsamındaki kuantum bilgi-işlem standında
yarışma sonuçlarını sunmak üzere ağırlanmaya hak kazanacaktır.

16
 6 ÖDÜLLER
Yarışmada; Birincilik Ödülü: 150.000 TL, İkincilik Ödülü: 120.000 TL, Üçüncülük Ödülü:
100.000 TL’dir.
Tablo 2: Ödüller Tablosu

Derece Ödül Miktarı Danışman Ödülü

Birinci 150.000,00 ₺ 9.000,00 ₺
İkinci 120.000,00 ₺ 7.500,00 ₺
Üçüncü 100.000,00 ₺ 6.000,00 ₺

6.1 Ödüllendirme ile İlgili Hususlar

Maddi Ödüller sonuç raporları en yüksek puanı alan birinci, ikinci ve üçüncü takımlar
için geçerlidir.

7 GENEL VE ETİK KURALLAR

Yarışma kapsamında geçerli olan Genel ve Etik Kurallar kitapçığına ulaşmak için
tıklayınız.

7.1 Sorumluluk Beyanı

T3 Vakfı ve TEKNOFEST, yarışmacıların teslim etmiş olduğu herhangi bir üründen veya
yarışmacıdan kaynaklanan herhangi bir yaralanma veya hasardan hiçbir şekilde sorumlu
değildir. Yarışmacıların 3. kişilere verdiği zararlardan T3 Vakfı ve organizasyon yetkilileri
sorumlu değildir. T3 Vakfı ve TEKNOFEST, takımların kendi sistemlerini Türkiye Cumhuriyeti
yasaları çerçevesinde hazırlamalarını ve uygulamalarını sağlamaktan sorumlu değildir.
Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı işbu şartnamede her türlü değişiklik yapma hakkını
saklı tutar.

17
16

18