Professional Documents
Culture Documents
Tính toán thiết kế ô tô (Hộp số) Scan
Tính toán thiết kế ô tô (Hộp số) Scan
79
st) 2, 3 và 4 bâc tlr do;
IIOPso: IIOP
Theo sé)bôc do coa
tay, dOng,bân tvr dOng.
Theo câcll dieu khién•. bâng
dung rong râi trong câc HT TL co khi, còn hop
IIOP so ct) dinll duqc sir
mô thùy trong câc HT TL thuy co và
hqp v6i bien
tinll tlnubng dvrqcsir dung ket
tu dòng.
và cac ty so truyen duqc Chonbang câch tinh toân dêng hoc
SOcap so
thé nam trong khoàng tù 5 dên 16
Trên câc ô tô c6 IITTL co khi, so cap sé)c6
6 cap sô, còn câc ô tô tài c6 thé c6
1611hon 16). Câc looi ô tô con thuòng c6 tir 5 dên
dung trên câc dâu kéo cùa
cap sé. Câc IIOPso c6 nhieu cap hon thuòng durqcsù
xe tài trong 1611,chuyên van chuyen duròngdài.
Câc IIOPso c6 so không quâ 7 thuòng durqccau tao v6i 2 bâc ty do, viêc gài
durqc thyc hiën bàng câch di truqt bânh râng can gài sô h04c gài bàng kh&p ràng c6 co
dong tôc. Câc IIOPso c6 so câp tir 8 dên 15 durqcthuc hiên v6i 3 bâc ty do, nghïa là dê gài
so can phài tac d0ng vào 2 co cau diêu khiên. Câc hop sô c6 sô câp tù 16 trò lên thuò•ng
duqc che tao v6i 4 bac do (can phài tâc Ung vào 3 co câu diêu khiên de gài sô). Viêc
tang sô bac do cho phép giàm durqcso câc c4p bânh râng trong hêp sô mà van tao duqc
nhiêu cap so. Tuy nhiên, co chê dieu khiên cùa câc hop sô này thuòng phüc tap hon. Sô
lurqng câp sô càng nhieu thi lâi xe càng c6 nhiêu khà nâng 111aChon câp sô thich hqp v6i
diêu kiên chuyen dong cu the. Nhurngnêu sô câp nhiêu qua thì câu tao cùa hêp sô trò nên
quâ phüc top và hcynnüa, lâi xe cüng së g4p kh6 khan trong viêc Chon chinh xâc cap sô
thich hqp.
5.1.4. Cic thông so chinh
Câc thông sô chinh cùa hop sô gom: vùng biên thiên t' so truyên Dh ; so câp sô n; ty so
truyen cüa cap sô cao nhât ic.
Vùng bien thiên ty sô truyên dtrqc xâc dinh nhtr sau:
(5.1)
trong db, it là ty sô truyen câp sô thâp nhat. Vùng bién thiên ty sô truyên thé hiên khà
nâng thich (mg cùa ô tô v6i dieu kiên duròngxâ. Vi vay, nguòi ta còn goi Dh là hê so thich
(mg cùa H TTL. Doi ô tô tài c6 công suât riêng thâp, Iai phài hoat d0ng trong diêu kiê
phüc top nên can c6 Dh 16n.Ngurqclai, ô tô con c6 thuèng c6 công suât riêng 16n, h
dòi hòi Dh nhò hffn.
dong chù yêu trên dubng tot, nên
thuòng là sé truyèn thàng (ic = I ), nhurng
So cao nhat trong hop so dong truc cün
Sb truyèn tang durqcthiét kê dé sù dung khi ô tô van I
thé là so truyen tang (ic < 1
duròngt6t nhàm giàm müc tiêu thu nhiên liêu.
trong dieu kiên non tài trên
80
trung binh coa day q
thöng so quan trong nira coa so lå chi
(5.2)
+ 1,7. Doi
ChÅnghon. dåi vOi cåc höp cc; 5 cåp chi så q nåm trong khoång
cåc hop so co nhieu cap so hon q = 1,25 1,4().
hoc tö
Cåc so truyen cüa höp so i/odcrqcxåc dinh bäng cåch tinh toån döng ltgc
cåc ty so
(xem IS thuyct ö tö). Vi vay, trong phan thict ké tinh toån höp st) dtr6i dåy,
truyen coa no duqc coi lå dä biet.
81
a) b)
c)
d)
útko
e)
g)
h)
d)
c)
11
Hêp so ca sú
85
b)
a)
d)
c)
11
HÔp sô nhiëu câp vói hÔp so ph!l bô tri phia sau có nhtng nhuqc diem sau: hÔp sô co
sô không thô sir dung dÔclâp nhu mÔthÔpsô binh thubng dugc vi văng biôn thiôn t} sô
truyën cua nó quâ nhô; khi sir dung sô truyën thâp trong hÔp sô phțl mômen së duqc truyôn
qua hÔp sô nhb 4 căp bânh răng nen hięu suât chung cua hÔp sô së giâm; bÔ dông tôc trong
hÔp sô phțl cân phâi truyën tăi duqc công suât lón.
Đô diôu khiën hÔp sô cân thvc hi?n 2 thao tâc: găi câc khóp răng trong hÔp sô co vă
trong hÔp sô phu. Điôu năy lăm ph(rctąp hóa quâ trinh chuyôn sô, nôn dôi vói loąi hÔpso
năy, nguči ta thučng thiôt kô thôm h? thông hă trq nhăm giăm nhę lao dÔng cua ngubi lăi'
HÔp sô bôn bâc tv do thučng dugc chô tąo tir mÔthÔp sô co so kët hUP vói 2 hÔPsc
phu bô tri truóc vă sau nó. Sc dô nguyën 19câu tąo cua mÔthÔpsô 4 bâc tv do dugc
hięn tren hinh 5.5.
86
Vói kĆt câu nhu tren, dĆ chuyen sô can phâi thao tăc diÔukhien 3 kh(yprăng: mÔt khóp
trong hÔp sô co sô, mÔt trong hÔp so phțl truóc vâ mÔttrong hÔpso phv sau. Vi vây, ngoâi
kôt câu ph(rc top, vięc diČu khiĆn hÔp sÓ4 bâc tv do gây khó khăn cho nguôi lăi trong quă
trinh sir dung. Dô giâi quyet van de nây, nguôi ta thuông scr dung căc giâi phăp tv dÔng
hóa tîrng phân hoăc toăn bÔ quâ trinh dieu khien hÔp sô.
Hięn nay, hÔp sô có sô cap trôn 10 thuông chi duqc su dung tren căc xe dâu kćo so mi
ro moóc. Sô câp trong hÔp so hiôm khi vugytquâ 16.
dl
bónh răng
Hînh 5.6. Cóc thông sô ca bân cia
Nhu vay, néu cåc bånh räng co dich chinh döi xirng (Xl = —x2
) h04c khöng dich chinh,
thi: x: = 0.
Néu he sö dich chinh töng x: 0 thi khoång cåch truc sé thay döi so v6i khi khöngco
dich chinh:
do = ao + . (5.7)
Cöng thüc trén cho thåy, bäng cåch lua chon dich chinh hqp 19, nguöi ta co thé d
båo duqc khoång cåch truc mong muön.
5.3.2. Lva chon cåc thöng so cc bin cüa bånh räng
Cåc kich thu6c co bån vå khöi luqng cüa höp sö phy thuöc chü yéu våo kich thu6c cu
räng thuöng duqc lua chon vå
cåc bånh räng. Cåc thöng sö cüa bånh tinh toån so the
ké, ché too vå sir dung cåc ö tö tuong tv. Sau d6 cåc thön
kinh nghiém tir quå trinh thiét
bäng cåc phép tinh kiém tra vå cåc két quå thir
sö nåy duqc chinh xåc hoå nghiém•
-- Khoång cåch truc
tinh so bé theo cöng thüc kinh nghi#m•.
Khoång cåch truc ao duqc
88
(5.8)
c max
là hê so kinh nghiêm:
là momen xoàn cyc dai cùa dOng co tinh theo Nm, ka
trong dé: Mentax
14,5 + 16 ---doi voi IIOPsé ô tô con;
17+ 19,5 ---d6i v6i Inopsé ô tô tài;
20,5 + 21,5 ---dôi v6i IIOPso ô tô c6 làp dOng co diezel.
Doi voi IIOPsé phklvà hop phân ph6i ka = 17 + 21,5.
theo
l)ya trên kêt quà tinh toân bàng công thi'rc (5.8), ngtròi ta Chon khoàng câch truc
già tri trong day sô tiêu chuân. Chàng hm, dôi v6i hop sô ô tô tài c6 the Chon aQ(mm)
bàng:85, 105, 125, 140, 160, .... Dôi v6i câc hop sô ô tô con, khoàng câch truc thuòng
giéi han trong khoàng 65 + 80 mm.
Môdun
Môdun phâp tuyên (mn) cüa câc bânh ràng trong hêp sô ô tô thtr&ng chQn theo kinh
nghiêmtrong khoàng (mm):
+ tô con loai nhò: 2,25 + 2,75;
+ tô con: 2,75 + 3;
+ tô tài: 3,5 + 4,25;
+ tô tài cô lén: 4,25 + 5.
Trong nhiêu truèng hQP, tât Cà câc bânh ràng cüa hêp sô durqc thiêt kê cùng mot
môdunphâp tuyên. Dôi véi câc hêp sô cùa câc ô tô tài, môdun cùa câc bânh râng sô 1 và
sô lùi c6 khâc dôi chüt so v6i môdun cùa câc cap bânh râng còn lai. Nêu bânh rang chü
d0ngò câp sô 1 c6 kich thuéc qui nhò (sô ràng z = 12) thì môdun c6 thê duqc chQn bàng 5
hoac 6 mm. Cap bânh ràng cuôi cùng cùa hêp sô phu sau trong hêp sô nhiêu câp cüng c6
môdun turcng tvr.
Trongkhi thiêt kê cân luruy chQnmôdun theo câc giâ tri trong câc day sô tiêu chuân.
Vi dll.•2,0; (2,25); 2,5; (2,75); 3,0;... Trong d6, cic sô trong ngoac c6 müc dO uru tiên
thâphcn.
—Géc nghiêng rüng p
Phân16ncâc bânh ràng trong câc hêp sô ô tô duqc chê tao v6i câc râng nghiêng dê
giàmdOôn làm viêc cüng nhu tàng khà nàng chiu tài cùa ràng. Câc bânh ràng thâng dôi
khidurqcsù dung dê tao sô lùi và sô 1 trong câc hop sô ô tô tài. G6c nghiêng cüa râng p
durqcChontheo kinh nghiêm nhu sau:
+ HOPsô hêp sô ba truc cüa ô tô con: p 22 —340;
+ HOPsô hai truc cùa ô tô con: p 20 - 25 0;
+ Hop sô ô tô tài: p 18 - 26 0.
89
ViêCva
Trong khi lyrachon giâ tri p can luruy dén dièu kiên dàm bào dô êm diu bânh
mot so dièu kiên khâc. De dàm bào dieu kiên này, hê so trùng kh(9pchièu truc
râng nghiêng không durqcnhò l, hay:
(5.9)
p arcsin
khoàng
trong
Be rong cic bânh ràng cùa cic hôp sô ô tô con durqc chQn 300
tng là 38 +
déi ô tô tài g6c
doi Véi ô tô con và 26 + 220 dôi v6i ô tô tài.
dông lên Cic o.
tâc
Khi chon p cân luruy rang, g6c nghiêng lén làm tâng lyc dQCtruc thuêc vào
câc bânh râng và
Hon nüa, géc p còn phy thu0c vào hê sô dich chinh cùa
lua chon so rang de dàm bào ty sô truyên theo yêu cau.
chiêu nghiêng cùa
Dôi Véi câc bânh rang nghiêng trong câc hôp sô ba truc nên chQn
và nghiêng Phài dôi
ràng vê phia trâi dôi Véi câc bânh ràng trên câc truc so câp và tht'r câp truc
nhtr vây và Véi chiêu quay cùa
vé•i cic bânh rang trên truc trung gian. Véi câch chon
doc truc së cé hur&ng nhtr trên hình 5.7.
khuyu dông co theo chiêu kim dông hô thì câc lyc
géc nghiêng cùa câc rang mot câch hqp IY
sU dô lyc trên hình 5.7 cho thây nêu chon
câc lyc doc truc tâc dung Iên truc trung gian và nhò dé triêt tiêu
thi cô thê cân bang durqc
doc truc (ô dô chòn). Diêu
durqc llrc tông hqp tâc dung lên ô bi dinh vi truc này theo chiêu
kiên cân bàng câc lyc doc truc trên truc trung gian là:
tan Pa tan tan L tan A (5.10)
(03
za
Hình 5.7.
Chiêu cüa cdc Irc dec truc
trong hôp sô 3 truc dot dol
za'
Trong công thtc trên: d là durèngkinh vòng tròn cc sb cùa bânh râng dan dông ts
trung gian, câc chi sô 3, 4,... frng Véi câc cap bânh ràng cùa câc sô 3, 4,... Trên tl•urc
không thê triêt tiêu hoàn toàn IvrcdQCtruc, mà phài châp nhân Slr tôn toi mot phân cùa lyc
này (dô durlyc dQCtruc) theo mot hu&ng moi cap sô. Theo công thüc (5.10), néu trong
hôp sô tât cà câc bânh ràng dêu là bânh ràng nghiêng thi g6c nghiêng p së giàm dân d câc
90
thâp. Trong mÔt sô truông hqyp,
dÔthuân tiÔncho vięc
ta có thô Chen góc nghiông /3 gia công chë tąo bânh
giong nhau cho mÔtvăi
khi dó buÔc phâi châp nhân dÔ căp bânh răng gân nhau
hÔp du IUCdec truc tuong dÓi
l(m.
trong hÔp sô sir dung căc bânh răng thăng
sÓ 1 vă sÓlăi thi IUCdoc truc tren bânh
dÔngtrțłc trung gian sč không duqc
din cân băng. Tuy nhiôn, trong trubng hqp nây
I sô lăi sč không có Ivc dec truc tren truc th(r câp.
. Dây lă mÔtuu diĆmdăng kĆvi (y
flăyluc tren vët ăn khóp cua căc răng lă rât lón.
Sôrăng :
thông so dă duqc lua chęn nhu tren, sô răng cua
bănh răng chu dÔngtrong căp
tinh truc tiôp tir công thfrc (5.5) nëu t} sÓtruyČni dă biôt. Do trong hÔp sÓ có
căpbânh răng, nôn khi tinh toân ta sir dung câc k' hięu sau: trong căp bânh răng th(r
i. răngcua bânh răng chil dÔng lă Zi, sô răng cua bânh răng bi dÔnglă Zi', môdun phâp
lâ mi, góc nghiông răng lă vă t} sô truyôn lă ii (xem hinh 5.8). Khi dó, công th(rc
duqcviët Iți nhu sau:
(5,5)
młzł
a (5.11)
2 COS
căp:
Tîrcôngthtc tren ta tinh dupc sô răng cua bânh răng chil dÔngtrong
2ao COSPI (5.12)
dinh
bânh răng thir i dang xćt, nó có thô dupc xâc
nngdó,ii lă t} sô truyën cua mÔt căp
hinh 5.8.
i}'theosc dô hÔp sô nhu mô tâ tren
b) HÔpSb 3 truc
a) HÔp Sb 2 truc
za
Zi
Zi
za
Zi
z
— —g-Đ— — iaii
z,
za Zi
hi
(5.19)
m,
Cån luu räng, viéc hiéu chinh cåc thöng sö duqc thyc hién döi v6i cå bånh räng chü
döng vå bi döng trong cap. Vi vay, sau khi hiéu chinh cåc ty sö truyén cüa höp sö sé Chiu
sv thay döi nhö so v6i Iva chon ban dåu.
5.3.3. Tinh ban bånh räng
a) Tåi trpng tinh toån
Cåc chi tiét cüa höp sö co thé dugc tinh bén theo momen cvc doi cüa döng
co hoäc
momen båm. Vi vay, momen tinh toån MTduqc chon tir giå tri nhö hon tinh
duqc tir hai
cöng thüc sau:
—Theo mömen cuc dei cüa döng co:
M; = Memo'.
—Theo mömen båm:
pGprb
94
trong dó: (Plâ hÔsÓ bătu, Ge,lă tręng Ivrvngbâm, ii lâ t} sÔ truycn tinh tir dÔngcU tói chi
tict dang xćt. i” lâ tț so truycn tir chi tict dang xćt t(yibânh xc chil dÔng,rł, lâ bân kinh bânh
xe chil dÔng.
Nlônłentinh toân duęc xâc dinh nhu sau:
tnin(M},M/). (5.22)
h) Tinh ben b'in/t răng
Căc bănh răng duqc tinh kiem tra ben theo ba truông hqp: bÔnChonguon (Chonggăy
chân răng), bČn tiĆp xńc (khâ năng Chongmâi môn) vâ bÔnlâu (môi).
Tinh bën theo tŕng suat uon:
Ung suat uon tąi tiet diÔnnguy hiem duqc tinh theo công th(rc:
d ms c tp gc (5.23)
bmnnykp
Trong công thi'rc tren sir dung căc k' hięu sau:
P—luc tiëp tuyôn tăc dung lën răng:
(5.24)
zmt
b—bë rÔng răng;
mn—môdun phâp tuyën;
y—hÔsô dąng chân răng, phll thuÔcchil yôu vâo h? sô dich chinh vă duqc tra theo đô
thi (thông thučngy 0,07 + 0,16);
kg- hÔsô ânh hu&ng cua dÔ trăng khóp, phu thuÔcchil yôu vâo dÔtrăng khóp duqc
tra theo dô thi (kg = 1 —
kđ- hÔsô tăi dÔng (xem chucng 3);
kms— hę sô ânh hu&ng cua ma sât:
ms= 1,1 dôi vói bânh răng chil dÔng;
ms= 0,9 dôi vói bânh răng bi dÔng.
kc—hę sô tinh dën dÔ c(mg vtng cua truc vă phucyngphâp lăp dăt:
kc= 1,2 dôi vói bânh răng công xôn tren truc sc câp;
kc= 1,1 dôi vói bânh răng di truvt tren truc thi'rcâp;
kc= 1,0 dôi vói bânh răng luôn ăn kh&p.
hę sô tâi trong dÔng phu do sai so công nghę: ktp 1,2+
ktp—
kgc—h? sô tâp trung (mg suât tąi góc Iuvn chân răng
gc= 1,0 dôi vói răng có mâi góc lugn•,
kgc= 1,1 dôi vói răng không mâi góc lugn.
De dâm bâo diëu kięn bôn, frng suat tinh duqc phâi thoâ măn công thi'rc:
95
(5.25)
trong dö:
xüc);
qn—ctr&ngdé tåi phåp tuyén (Ivc trén mét don vi chiéu dåi tiep
p- bån kinh cong tucng duong:
g lå he sö poåt xöng, E lå mödun dån höi tucmg dtrong cüa vat lieu:
2ElE2
= 0,418 qnE
sm2[sl,
[S] lå quäng duöng dinh mirc xe chqy giüa hai dei tu.
(01.l)
b)
a)
Hinh 5.9. Sa dö tinh toån bö döng töc quån tinh
Jn—Mö men quån tinh cüa cåc khöi hungphån chü däng quy vé bånh räng cån gåi;
Ja—Mö men quån tinh cüa cåc khöi Itcg•ngphänbi däng quy vé truc thi cåp; Q—LEC
diéu khién do ngtcåi låi tgo nén; (Dl—Vän töc göc cüa truc thü' cåp å tay sö i.
Cåc höp sö ö tö hién nay déu sir dung bö döng töc dé giüp cho quå trinh chuyén sö
ém diu vå dé däng hon. Cåu teo cüa cåc bö döng töc khå da dang, nhtrng bö döng toc
quåntinh duqc sir dung phö bién hon cå.
97
loiJ1 a sit phài Sinh
trêrl
dô fit
tf1. ta cô phtrong
clung
Dé tinh toàn bé dong toc quiin tinh cesthc str
cl)ù dông và bi
dong deu toc dé cua càc chi tict trong
ly
ra mô Inen 'na sàt ML 'Iiong qu{ltrinh dong toc, (5.28)
trinh sau•
ta c6:
dông tôc
trong dé tc là th&igian dong toc.
trongqui trinh
hay dòi
Già thiet rang, mômen ma sit không t
Jn —ce) = MTIC.
(5.30)
Hay:
hl+l
Mômen ma sât trên câc bê mat côn duqc tinh theo công thüc:
Mr =gPnrc. (5.32)
Trong công thtc trên: là hê sô ma sât,rc là bin kinh dat Ivc ma sât (hình 5.8b).
Theo sc dô ta c6: Q=Pn sin ô, nên:
gQrc
sin ô (5.33)
sinô (5.34)
98
KĆthgypcăc biôu th(rc (5.28)
vâ (5.31) ta duqc:
MT sinô J not sinô I 1
piprc (5.35)
giprctc i ihi
Biôu thi'rc (5.35) cho
thây, thôi gian dông tôc tc t} lę nghich
vói luc diëu khiën Qp Khi
thiët kë so bÔ có thô chen Qp = 100
N.
Tren thvc te, dôi vói
căc bÔ dông tôc thông dung: tc 2s. Trong khi tinh toân, có thë
tham khăo căc giâ tri sau:
(0,3 + l)s, dôi vói ô tô con
vă:
(0,5 * 2)s, dôi vói ô tô tăi.
Giâ tri lón cua tc tuUng frng vói
câc sô thâp. Vân tôc góc cua truc chu dÔng ot duqc lây
nhu sau:
—Đôi vói hÔp sô 2 truc, truc chil dÔng
lă truc câp, nôn:Ot=Oe, vói Oelă vân tôc
góc cua dÔng co•,
—Đôi vói hÔp sô 3 truc, truc chu dÔnglă truc trung gian, nën: = , vói ială t} sô
Ot
truyën cua căp bânh răng kët nôi truc so câp vói truc trung gian.
Vân tôc góc cua dÔng co khi tinh toân có thë lây theo bâng 5.1.
Bing 5.1. Giń tri vân toc góc dÔngcc
Ô tô có dÔngca xăng
Chuyën sô Ô tô tăi, dÔngca diesel
Ô tô con Ô tô tăi
Trong căc công th(rc tren: ON vă OM lâ vân tôc góc cua truc dÔngca tucng frng vói công
suât vâ mômen xoăn cuc dai.
99
tir dó tính bán kính rc:
trên dé
Khi thiét kc, nên chon trvr&cp, ô, tc và QPnhtr (5.36)
sinô I
sát báng công thúc
cúa vành ma
sau dó, rc dá biet, ta di] kích
tuong Or nhtr khi tính toán dia ma sát cúa ly hgp.
(5.41)
0,18+0,21
13
a2 Cl
bi b2 b3
23, (5.43)
han chày.
trong dé q, và ty là frng suât u6n và xoân theo gi6i
101
xoay tryc
5.5.3.Tinh dì vong và g6c
cho d0 cirng virng cùa truc. Trên hình 5.11 the
vong Va g6c xoay d4c trurng
chiu tài trong m4t phâng xoz. DO vông trucfl
dà bién dong cac truc IIOPsô khi
tr\1Ccoa cap bânh râng, giàm dO trùng khép. Géc xoay bê mat bânh
khoâng câch
trong câc ràng. Tât Cà nhùngdi.
sai lèch dièu kiën {n kh6p gita câc râng, tâng (mg suât
trèn ành hurdngxâu diêu kiên làm viêc cüa câc bânh râng và tuôi thQ cùa chüng.
DOvòng cho phép duqc xâc dinh theo diêu kiên dàm bào dO trùng khép: | khi
mômen cuc dai tâc dung. Thông thuò•ng,dê vông truc không duqc vuqt qui 0,1 mm
G6c xoay bê m4t bânh râng phài nâm trong giéi han 0,001 + 0,002 rad.
DOvòng cüa truc so câp tai bânh râng I fl durqcxâc dinh theo công
thfrc:
a2(al + q) na2(2q + 3a2)
QI (5.44)
3EJ 6EJ
v6i ri là bân kinh vòng chia cüa bânh
râng 1.
Géc nghiêng truc tai vi tri bânh râng
l:
Y1 = (RI + C12(2a1+ 3C12) h(al + 3a2)
6EJ 3EJ (5.45)
Nhurvay, c6 thê thây dê nâng cao do cfrng
gân véi bânh râng và chpn g6c vùng cüa
nghiêng râng sao cho bô tri bi B
QI huéng vê phia
dêng cc.
72 z
YB
c
x
73 74
(5.46)
3(Cl + %
CJ6cnghiéng cüa tiét dien truc tei bånh
räng 4:
2
(5.47)
3(Cl+
trongdö, r4 lå bån kinh vöng chia cüa bånh räng 4.
Dö vöng vå g6c xoay tei cåc vi tri khåc
vå trong mät phäng yox dugc tinh toån tucmg
tv nhu trén. Dö vöng töng duqc tinh nhu sau:
yox (5.48)
5.6.TiNH CHON Ö BI
Khi thiét ké höp sö vå cåc bö phan khåc trong HTTL, nguöi ta lya Chonö bi theo hai
tiéuchi co bån sau: kich thu6c vå tuöi thQ.Kich thu6c cüa ö phåi phü hgp truc vå két
cåucüa vö höp sö, cön tuöi thQcüa nå thubng duqc xåc dinh theo chu k) såa chüa. Dé det
duqctiéu chi trén, nguöi ta xåc dinh thöi gian låm viéc h (theo chu k) sira chüa lön) vå Iva
Chonö theo hé sö khå näng chiu tåi cüa nå:
C = R KK K (n h)03, (5.49)
trong dö:
KF hé sö ké dén vöng nåo cüa ö quay:
—döi v6i ö bi cåu: Kl = 1 néu vöng trong quay; Kl = 1,1 néu vöng ngoåi quay;
—döi v6i cåc 10@iö bi khåc: Kl = 1,35.
Ka—he sö tåi trong döng:
räng chü döng cüa truyén luc chinh: Kd = 1;
—döi v6i cåc ö tir höp sö dén bånh
di: Kd= 1,5.
—döi v6i cåc ö tir truyén lyc chfnh trö
dö nhiét dén dö bén låu cüa ö bi: néu ö bi läm viéc
Kr- hé sö ånh hu&ng cüa ché
nhiét dö du&i 3980K thi låy KT = 1;
quay tfnh toån cüa ö (v/ph) tucng frng v6i töc dö chuyén döng trung binh
ntt—sö vöng —35 —40 km/h, ö tö tåi: VTB=30 —35
tö con: VTB
cüa ö tö ö sö truyén thäng (döi v6i ö
VTB
km/h);
cüa ö tfnh theo gib, duqc xåc dinh trén co sö van töc chuyén
thöi gian låm viéc Cheygiüa 2 kj dei tu [S]:
dongtrung binh cüa ö tö VTB vå quäng du&ngxe
ö tö con looi nhö;
[S] = 100.000 km döi v&i 103
binh vă lón•,
loąi trung
dôi ô tô con
= 160.000km
km dóî vóî ô tô tăi;
-- ISI = 160.000 khâch;
km dâl voi ô tô chčj
---ISA= 160.000 duqc tinh nhu sau:
tuong duong tâc dung lôn ô,
RIF luc (550)
3,33 n + + anPnR3qn33
(11/31Rql
dâył
1',
thăi lăm Vițc cua o bi sô truyen
ar hę so gian
vông quay lăm vięc cua o sô truyôn i:
hę sô tinh den sô
n TB
quay lăm vięc trung binh sô
vói m—sô vông quay lăm Vițc sô truyën i, r
neĐ--
sô vông
truyën cc bân (câp sô lăm vięc nhiôu nhât);
Rqł—tăi tręng quy dăn huóng kinh tâc dyng lôn ô sô truyôn i:
(551) 1 11
(5.53)
trong dó a lă hę sô st dung mômen vă duqc xâc dinh theo công suât riëng
căa ô tô:
a = 0,96- + ,
(5.54)
Nr lă công suât riëng (kW):
(kW/tân),
m (5.55)
dây m lă khôi lugng ô tô (tân).
104
5.7.HOP sé HÀNH TIMI
IIOPsé hành tinh là tô hqp cùa nhicu co cau hành tinh don giàn 3 khâu. MOt hop so
càn cd)toi thieu 2 co cau hành tinh durqcghép v(Ji nhau sao cho tao durqccâc ty so truyen
càn thiet dip frng cic yêu cau van hành cùa xc thict ke. Doi v(Ji cic hop sé)c6 nhicu cap, so
co cau hành tinh c6 thé lên t6i 4 1104c5.
Khàc voi hç3pso truc co dinh, trong Inopsé hành tinh, de tao mot durimgtruyen công
suat (mot ty so truyên), ngu&i ta sù dung câc kh6p ma sât dur6idong IYhqp h04c phanh
co cau ma sât thuròngdurqcdieu khien bàng diên ---thùy lyc, nên quâ trinh chuyen so
the:durqcur dong h6a mot câch dé dàng hon so v6i câc kh6p gài trong hop sé co khi.
Viêc tinh toân câc bO phân chinh cùa co cau hành tinh (bânh râng, truc, 6) durqcthi:rc
hiên tuong nhurdà trình bày trên dây d6i v6i câc hop so truc cô dinh. I)u6i dây chi trinh
bày nhùng diêm khâc biêt và mot sô vân de can luruy khi thiêt ké hop sé hành tinh.
5.7.1.Cc cau hành tinh
Co câu hành tinh sù dung trong hop sé ô tô khâ da dang. Trên hinh 5.13 là so dô
nguyênIYcùa mot dong co câu hành tinh thông dung. Co câu gôm c6 3 khâu: bânh rang
mat tròi a, bânh rang bao b và cân dàn h (giâ dÜ truc cùa câc bânh râng hành tinh). Mdi
khâu durqcnôi v6i mot truc tuo•ngfrng, nên co câu này c6 3 truc, trong db c6 mot truc rong.
Dây là co câu c6 2 bâc tg do, vì vây dê truyen công suât qua né (tao ty sô truyên) cân han
chê bét mot bâc ty do. Câch thlrc hiên cu thê nhu sau:
—Lua Chonkhâu truyên vào và ra;
—Cô dinh mot trong ba khâu dê tao durèngtruyên công suât v6i mot ty sô truyên
xâc dinh;
—Liên kêt hai khâu bât k} v6i nhau (khoâ cfrng cc câu) dê tao so truyên thàng.
b
b h Hình 5.13. Cc câu hành tinh
h a—Bdnh rüng mat trài, b—Bdnh
a
ràng bao ; g—Bdnh rüng hành
tinh ; h—Gid dÙ cdc bünh
rüng hành tinh.
a
Dôi véi mot cc cau hành tinh, c6 thê chQnkhâu bât k} làm dâu vào và mot khâu khâc
làm dâu ra. Viêc lya Chon câc dâu vào, ra và khâu cân kh6a dê tao durèngtruyen công suât
tùy thuêc vào so dà cu the cùa hêp sô (xem bàng 5.2).
Môi quan hê dêng hQCgita câc khâu cùa co cau hành tinh durqcthê hiên qua thông sô
trurngcùa né, kY hiêu là p. Thông sô p durqcdinh nghïa là ty sô truyên tù khâu a sang
khâu b khi can dàn dfrng yên. V6i so dà nhtr trên hình 5.13 ta c6:
105
(5.56)
(mg, dâu
bânh
trên, z là là
Trong bânh a. Nêu dâu
b so
chièu quay
Chieu nhau và nguqc
lai.
côngsuat trong cc cau hành tinh
{n dtrìyngtruyen
Bàng 5.2. chc
Khâuco Ty sé tmyen
Phvrong Looi Trucvào ra dinh
{n hop so
Truc co
dinh
Hành
tinh
Dôi mot co câu hành tinh don giàn 3 khâu, c6 nhiêu phuro•ng{n khâc nhau dê tao
duròng truyên công suât v6i ty sô truyên i 1. Châng han, dôi v6i co câu hành tinh
trên hinh 5.11, nguròita c6 thê xây dvng durqc6 phucng {n nhu trong bàng 5.2.
cU câu hành tinh trên dây chi là mot dong dien hình trong sô nhiêu loai co câu durqcsir
dung trong câc hêp so hành tinh. Trong bàng 5.3 là so dô câu tao cùa mot sô co câu hành
tinh dcn giàn thông dung. Dê c6 the dé dàng phân biêt câc co câu hành tinh nàY' ta
ur6c gQi chûng bàng câc chü câi A, B, C, D và E.
Co câu hành tinh kiêu A chinh là dong cc câu dà durqcmô tà trên dây.
cU câu loai B c6 cic bânh râng hành tinh kép g—fNé c6 câu tao phüc tap hcn,
hbn.
c6 thè tao duqc ty sô truyên 16n
ch6 câc c4p bânh ràng a—gvàf—b cùng là
Co cau kieu C khâc v6i kiêu B kh&p
trong db na, nb—van töc quay tuo•ngl?ng cüa bånh räng mat tr&i a vå bånh räng bao b;
van töc cüa can dån h; P—thöng sö döng hoc cüa co cåu hånh tinh (xem bång 5.3).
Bing 5.3. Cåc d?ng cc cau hånh tinh 3 khåu thurö•ngding trong cåc höp so
c F¯u
Cc cåu hånh tinh cåc bånh räng hånh zg
hb tinh kép vå cåc cap bånh räng än kh&p
ngoåi
D b
Cc cåu hånh tinh cåc bånh räng hånh
h tinh hai däy vå cåc cap bånh räng än
kh&p tråi däu
107