ಾ ಾ ಾಲುಕ ರ

ಾಸು ಲ

ಾರತದ ಕ ಾ ಟಕ ಾಜ ದ ಪ ಸುತ
ಾಗಲ ೂೕ ಯ ನ ಮಲಪ ಾನ
ೕರದ , ೫ ಂದ ೮ ೕ ಶತ ಾನಗಳ
ಅ ತದ ದ ಾಲುಕ ರ ಆಡ ಾವ ಯ
ಬ ಾ ಾಲುಕ ರ ಾಸು ಲ ಎಂಬ ೕಗುಲ
ಕಟ ಡ ಾಸ ಕಸನ ೂಂ ತು. ಈ ಾಸು
ಪ ಾರವನು ಸರ ೖ ಮತು ಾಲುಕ ೖ
ಎಂ ಾ ಯೂ ಕ ಯ ಾಗುತ . ಅ ಾಗೂ ಈ
ಪದವ ೧೧ ಮತು ೧೨ ೕ ಶತ ಾನಗಳ ನಂತರದ
 ಾ ಾತ ಾಲುಕ ಾಸು ಲ ವನೂ ಒಳ ೂಂ .
ಾ ಮತು ಇತರರು ಬಳ ದ
ಆರಂ ಕ ಾಲುಕ ಾಸು ಲ ವ ಾ ಾ
ಾಲುಕ ಸಮ ಾ . ಾ ಾ ಯ
ಾಲುಕ ರು ಬನ ಾ ಯ ಕದಂಬರ
ಾಮಂತ ಾ ಾಗ ಾ ಾ ಾಲುಕ ರ
ೕ ಾಲಯಗಳ .ಶ. ೪೫೦ ರ ಐ ೂ ಯ .
ಇ ಾಸ ಾರ . . ೌಂದ ಾಜ ಅವರ
ಪ ಾರ, ಾ ಾ ಾಲುಕ ರು ೕ ಾಲಯ
ಾ ಣ ೕ ದ ೂಡು ಯು ಯುದದ ನ
ಅವರ ೌಯ ಮತು ಾಧ ಗ ಸಮ ಾ .

ಸಂಗ ೕಶ ರ ೕವ ಾ ನ, ಪಟ ದಕಲು,
ಾ ಣ .ಶ. ೭೨೫
ಸು ಾರು .ಶ. ೪೫೦ ರ ಐ ೂ ಎಂಬ
ಾಲುಕ ೖ ಯ ಉಗಮ ಾ ತು ಮತು
ಕ ಾ ಟಕದ ಬ ಾ ಮತು ಪಟ ದಕಲು ಎಂಬ
ಪ ಪ ಣ ಾ ತು. ಲವ ಅ ಾತ
ಾಸು ಗಳ ಮತು ಕ ಾ ದರು, ಾಗರ ಮತು
ಾ ಡ ೖ ಗಳ ನ ೖ ಗಳ ಸಂ ೕಜ ಯ
ಮೂಲಕ ಾಲುಕ ೖ ಯ ೕ ಧ
ಪ ೕಗಗಳನೂ ಾ ದರು.

ಇವರ ಾಸು ಲ ೖ ಯ ಎರಡು ಬ ಯ

ಾ ರಕಗ , ಒಂದು: ಬಂ ಗಳನು ಕತ ದ
ಾ ಂಗಣಗಳ ಅಥ ಾ "ಗು ಾಂತರ
ೕ ಾಲಯಗಳ ", ಮತು ಇ ೂ ಂದು ಭೂ ಯ
ೕ ಸ ಾದ "ರಚ ಾತ ಕ"
ೕ ಾಲಯಗಳ , .
ಬ ಾ ಗು ಾಂತರ ೕ ಾಲಯಗಳ

ಕ ಾ ಟಕದ ಬ ಾ ಯ ರುವ ಗು ಾಂತರ

ೕವ ಾ ನ

ಭೂತ ಾಥ ೕ ಾಲಯ

ಬ ಾ ಗು ಾಂತರ ೕ ಾಲಯಗಳ ಮೂರು

ಬಂ ಗಳ ೂ ರುವ ಾ ಂಗಣಗ ದು,
ಇವ ಗಳ ಮೂರು ಮೂಲಭೂತ ಲ ಣಗ :
ಅವ ಗ ಂದ , ಅಡ ಕಂಬಗಳ ಜಗು , ಬಂ ಯ
ಆಳದವ ೂ ದು ರೂ ಸ ಾದ ಗಭ ಗು .
ಬಂ ಯನು ೂ ದು ೕವ ಾನಗಳನು
ಸುವ ಾಯ ವನು ದಲು ಐ ೂ ಯ
ೖ ೂಳ ಾ ತು. ಅ ಮೂರು ಗು ಾಂತರ
ೕ ಾಲಯಗಳನು ದರು. ಈ ಮೂರು
ೕ ಾಲಯಗಳ ೖ ಕ, ೌದ ಮತು ೖನ
ೖ ಗಳ ಾ ಣ ೂಂ . ನಂತರದ
ಅವರು ತಮ ೖ ಯನು ಪ ಷ ೂಂಡು,
ಾ ಾ ಯ ಾಲು ಅದು ತ ಾದ ಗು ಾಂತಹ
ೕ ಾಲಯಗಳನು ದರು. ಈ ಗು ಾಂತರ
ೕ ಾಲಯಗಳ ನ ಪ ಸಂಭದ ೕ ನ
ಗಣಗಳ ಧ ಮ ೂೕರಂಜ ಾ ಭಂ ಗಳ
ಓ ಾಡು ರುವ ದು ಗಮ ಾಹ ಾ .

ಗು ಾಂತರ ೕ ಾಲಯಗಳ ೂರ ಾಗದ ನ

ಜಗು ಗಳ ಸಮತ ಾ ಾದರೂ,
ಒ ಾಂಗಣದ ರುವ ಸ ಾಂಗಣವ ೕಮಂತ
ಮತು ಸಮೃದ ಲ ಕ ಯ ಸಂ ೕತಗಳನು
ಒಳ ೂಂ . ಅವರು ೖತ ರಂ ಬಂ ಗಳನು
ೂ ಯು ಾ ಆದ ನು ತ ಅಕ ಾ ಗರಂ ಕ ಾ
ರಗು ೕಡು ಾ ಎಂದು ಕ ಾ ಮಶ ಕ ಾದ
ಾ.ಎಂ. ೕ ಾ ಅವರು ಾಲುಕ ಕ ಯ ಬ
ಉ ೕ ಾ . ಮಶ ಕ ಮ ಕೂಡ,
ಾಲುಕ ರ ಗು ಾಂತರ ೕ ಾಲಯಗಳ
ಸಮ ೂೕ ತ ಬಹುಮುಖ ಮತು ಸಂಯಮ
ಸಂಲಗ ಲ ಾ ಎಂದು ನಮೂ ಾ .

ಅತು ತಮ ರಚ ಾತ ಕ ೕ ಾಲಯಗಳ
ಪಟ ದಕ ನ ಕಂಡುಬರುತ . ಪಟ ದಕ ನ ಹತು
ೕ ಾಲಯಗಳ ಆರು ೕ ಾಲಯಗಳ ಾ ಡ
ೖ ಯ ಮತು ಾಲು ೕ ಾನಗರ ೖ ಯ .
ರೂ ಾ ೕ ಾಲಯವ ಹಲ ಾರು ಧಗಳ
ಲವ ವಷ ಗಳ ಂ ಅ ತ ಬಂದ
 ಾಂ ೕಪ ರದ ೖ ಾಸ ಾಥ ೕ ಾಲಯವನು
ೂೕಲುತ .

ಇದು ಸಂಪ ಣ ಒಳ ೂಂಡ ೕವ ಾನ ಾ ದು,

ಈ ೕವ ಾನದ ಮಧ ದ ರಚ ,
ಮುಂ ಾಗದ ನಂ ಮಂಟಪ ಮತು
ಪ ಮುಖ ಾ ರದ ಮೂಲಕ ಪ ೕ ಸುವ ೂೕ ಯ
ಆವರಣ . ಮುಖ ಗಭ ಗು ಯ
ಪ ದ ಣಪಥ ಮತು ಮಂಟಪ . ಮಂಟಪವ
ಕಂಬಗ ಂದ ಕೂ ದು ರಂಧ ಗಳಂತಹ ಟ ಗಳನು
ೂಂ ( ೕ ಸ ಾದ ಟ ಪರ ). ೂರ
ೂೕ ಯ ೕ ಯನು ಸಮ ಾದ
ೌಕಟು ಗ ಂದ ಂಗ , ತ ಗಳ ಅಥ ಾ
ರಂಧ ಗಳಂತಹ ಟ ಗ ಂದ ತುಂ ದ ಉತಮ
ಅಲಂ ಾ ಕ ಗುಂಪ ಗಳ ಾ ಂಗ ಸ ಾ .
ರಂತರ ಹ ಯುವ ೕ ನಂ ಇ ನ
 ಾಸು ಲ ವ ರಂತರ ಾ ಹ ಯು ರುತ
ಎಂದು ಕ ಾ ಮಶ ಕ ಪ ೌ
ಉ ೕ ಾ . ಇದನು ದ ೕವಗಳ ,
ಇನೂ ಇ ೕವ ೖತನ ೂಂ
ಎಂಬಂ ೂೕಚ ಸುವ ಾ ರಕಗಳ ರೂ ಾ
ೕವ ಾನವ ಒಂದು ಎನ ಾಗುತ .

ಹಲವ ಶತ ಾನಗಳ ನಂತರ, ಾ ಾ ಾಲುಕ ರ

ಪ ಾಂತ ಕ ಯು ಜಯನಗರ ಾ ಾಜ ದ
ಾಸು ಲ ದ ಪ ನಃ ಸಂಭಗಳ ರೂಪದ
ಾ ೂಂ ತು. ಇವರು ದ ಗು ಗಳ
ನುಣು ಾ ದ ಹ ಹರ, ಕ ಮ, ಮ ಷ
ಮ , ಾಂಡವಮೂ , ಪರವಸು ೕವ,
ನಟ ಾಜ, ವ ಾಹ, ೂಮ ೕಶ ರ ಮತು ಇ ತರ
ಲ ಗಳ ೕ . ಾಕಷು ಾ ಮತು ಎ ಗಳ
ೂಂಚ ನ ಲ ಣಗಳನು ಸಹ ೕ ಸ ಾ .
ಅವರ ಾಲದ ಲವ ಪ ಮುಖ ಗಳ ಗುಂಡ
ಅ ಾ ಾ ಾ , ೕವ ಓವಜ ಮತು
ನರ ೂಬ .

ಪಟ ದಕ ನ ರೂ ಾ ೕವ ಾ ನ

ಾವಣ ಫ ಗು , ಐ ೂ

ಪಟ ದಕಲು

ರೂ ಾ ೕವ ಾನ
ಸಂಗ ೕಶ ರ ೕವ ಾನ
ಾ ಶ ಾಥ ೕವ ಾನ ( ಾಷ ಕೂಟ )
ಮ ಾಜು ನ ೕವ ಾನ
ಗಳಗ ಾಥ ೕವ ಾನ
ಾಡ ೕಶ ರ ೕವ ಾನ
ಜಂಬೂ ಂಗ ೕವ ಾನ
ೖನ ಾ ಾಯಣ ೕವ ಾನ ( ಾಷ ಕೂಟ)
ಾಪ ಾಥ ೕವ ಾನ
ೂ ಾಂಗಣ ಮತು ಲ ಕ ಾ ಾ ಲ ಯ
ವಸುಸಂಗ ಾಲಯ
ಾಗ ಾಥ ೕವ ಾನ
ಚಂದ ೕಖರ
ಮ ಾಕೂ ೕಶ ರ ೕವ ಾನ
ಸೂಯ ೕವ ಾನ
 ೖನ ೕಥ ಂಕರ ಾಶ ಾಥ, ಗು ಸಂ
4, ಬ ಾ ಗು ಾಂತರ ೕ ಾಲಯಗಳ

ಾ ಾ ೕವ ಾನ
ಹು ಯಪ ಯ ಗು ೕವ ಾನ
ಹು ಯಪ ಯ ಮಠ
ದು ಾ ೕವ ಾನ
ೕಗು ೖನ ೕವ ಾನ
ಾವಣಫ ೕವ ಾನ
ೌಡ ೕವ ಾನ
ವಸು ಸಂಗ ಾಲಯ ಮತು ಆ ಾಲ
 ಸೂಯ ಾ ಾಯಣ ೕವ ಾನ
ಗು 1 ( ವ)
ಗು 2 ( ಷು ಕ ಮ ಅಥ ಾ ಾಮನ,
ವ ಾಹ ಮತು ಕೃಷ )
ಗು 3 (ನರ ಂಹನ ಅವ ಾರದ ರುವ ಷು ,
ವ ಾಹ, ಹ ಹರ ಮತು ಕಮ )
ಗು 4( ೖನ ೕಥ ಂಕರ ಾಶ ಾಥ )
ಭೂತ ಾಥ ೕ ಾಲಯಗಳ ಸಮೂಹ
( ಾ ಾ ಮತು ಕ ಾ ಾಲುಕ )

ೕರು ೂಪ

ವಧ ಾನ ಾ ೕವ ಾನ

ಸಂಡೂರು

ಾವ ೕವ ಾನ
ಆಲಂಪ , ಆಂಧ ಪ ೕಶ

ನವಬ ಹ ೕವ ಾನಗಳ
ಕುಡ ಸಂಗ ೕಶ ರ ೕವ ಾನ

ಪ ಗಳ
ೕಲಕಂಠ ಾ , .ಎ. (೧೯೫೫). ದ ಣ
ಾರತದ ಇ ಾಸ, ಇ ಾಸಪ ವ ಾಲ ಂದ
ಜಯನಗರ ಪತನದವ , ಒಯು ,
ನವ ಹ (ಮರು ಮುದ ಣ ೨೦೦೨).
ಾ.ಸೂಯ ಾಥ ಯು. ಾಮ (೨೦೦೧).
ಕ ಾ ಟಕದ ಸಂ ಪ ಇ ಾಸ, ಎಂ ,
ಂಗಳ ರು (ಮರುಮುದ ಣ ೨೦೦೨).
ಕ ಾ ಟಕದ ಇ ಾಸ, ೕ ಆ ಾ ©
1998-00 OurKarnataka.com (https://w
eb.archive.org/web/20100118125941/
http://www.ourkarnataka.com/histor
y.htm)

ಾಹ ೂಂ ಗಳ
ಾಗಲ ೂೕ ಯ ಅ ಕೃತ ಾಲ ಾಣ (htt
p://bagalkot.nic.in/)
ಕ ಾ ಟಕ ಪ ಾ ೂೕದ ಮ ಾಗ ದ (htt
p://www.karnataka.com/tourism/aiho
le/)
ಕ ಾ ಟಕ ೂೕ ಗಳ (https://web.archi
ve.org/web/20060105065151/http://w
ww.hotelskarnataka.com/html/aihole.
htm)
ಾರತದ ಪ ಾ ೂೕದ ಮ (http://www.touri
sm-of-india.com/aihole.html)
 ಕ ಾ ಟಕದ ೕ ಾಲಯಗಳ , ಾ. ೂೕ ಾ
ಾಮ (http://www.kamat.com/kalran
ga/kar/temples.htm)

ಉ ೕಖಗಳ

"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?
title= ಾ ಾ _ ಾಲುಕ ರ_ ಾಸು ಲ &oldid=1084865
" ಇಂದ ಪ ಯಲ

ಈ ಪ ಟವನು ೧೨ ಅ ೂ ೕಬ ೨೦೨೧, ೧೭:೦೮ ರಂದು

ೂ ಾ ಸಂ ಾ ಸ ಾ ತು. •
ೕಷ ಾ ಪ ಾಡ ದ ೂರತು ಪಠ "CC BY-
SA 4.0 " ರ ಲಭ .